Θιβέτ Μπουτάν Νεπάλ Εκεί ψηλά στα Ιμαλάια

[taver]

Κεφάλαιο 29: Dochula

Η επόμενή μας στάση ήταν διαδικαστική, στο «Immigration», καθώς περνάγαμε σε περιφέρεια με περιορισμένη πρόσβαση, και έπρεπε να ελεγχθούν οι Βίζες μας. Περιμέναμε τον Kunley στο αυτοκίνητο όσο έκανε τις διατυπώσεις, και λίγα λεπτά μετά ξεκινήσαμε και πάλι. Κάναμε λίγες εκατοντάδες μέρα, και σταματήσαμε και πάλι.

H ορεινή διάβαση Dochula στα 3140 μέτρα υψόμετρο φιλοξενεί μια εντυπωσιακή παράταξη από 108 μικρές chorterns. Αυτές κτίστηκαν εδώ το 2005, ως εξιλέωση για τις ζωές που χάθηκαν κατά την εκκαθάριση των ανταρτών του Ασσαμ στα νότια της χώρας. Σε ένα διπλανό λόφο, βρίσκεται κι ένα μοντέρνο βουδιστικό μοναστήρι.

































Λίγο παραπέρα, βρίσκεται ένα Καφέ, το οποίο τιμήσαμε, και ένα δεύτερο καφέ το οποίο τιμήσαμε επίσης (καθώς ο Kunley μας περίμενε εκεί).





















Τις καθαρές ημέρες (που πρακτικά εμφανίζονται μόνο από τον Οκτώβριο ως το Φεβρουάριο), από δω φαίνονται και όλα τα Μπουτανέζικα Ιμαλάια.





Από δω και πέρα ο δρόμος αρχίζει και κατηφορίζει, καθώς ο επόμενος σταθμός μας είναι μόλις στα 1250 μέτρα υψόμετρο, και έχει σχεδόν τροπικό κλίμα. Η πρωτεύουσα της χώρας βρισκόταν παλιά στην Punakha, ακριβώς επειδή ο καιρός εκεί το χειμώνα ήταν πολύ καλύτερος από το Thimphu, στο οποίο οι άρχοντες μετακόμιζαν το καλοκαίρι.

 

[taver]

Κεφάλαιο 30: Ο Divine Madman

O Λάμα Drukpa Kunley είναι ένας από τους πλέον αγαπητούς αγίους στο Μπουτάν, και ένα καλό παράδειγμα για τη Θιβετιανή παράδοση της «τρελής σοφίας». Γεννήθηκε στο Θιβέτ, εκπαιδεύτηκε στο Ralung, και ταξίδεψε ως Yogi στο Θιβέτ και το Μπουτάν, χρησιμοποιώντας τραγούδια, το χιούμορ και την ακραία συμπεριφορά για να δραματοποιήσει τις διδασκαλίες του προς τούς απλούς, αμόρφωτους χωρικούς, καθώς θεωρούσε ότι η αυστηρότητα των κληρικών δε βοηθούσε στη διάδοση των μηνυμάτων του θεού. Από κει βγήκε και το παρατσούκλι του, ο “Divine Madman”, που με επιφύλαξη θα το έλεγα «Θεϊκός τρελός» στα Ελληνικά.

Οι αισχρές και συχνά άσεμνες πράξεις του, και τα σεξουαλικά του ανέκδοτα ήταν η μέθοδός του για να προκαλέσει τους ανθρώπους να ξεπεράσουν τις προκαταλήψεις τους. Σε ένα μοναστήρι μάλιστα φυλάσσεται μια ιερή εικόνα πάνω στην οποία ο Divine Madman κάποτε ούρησε, ενώ θεωρείται πως ήταν κι ο δημιουργός του ζώου takin, όταν κόλλησε το κεφάλι μιας κατσίκας πάνω στο σώμα μιας αγελάδας.

Αυτό που έχει μείνει θρυλικό, είναι οι σεξουαλικές του εκμεταλλεύσεις. Ο Σπαλιάρας μπροστά του ήταν το τίποτα. Οι κατακτήσεις του, που φυσικά ήταν πάντα ευλογημένες από το θεό, συχνά περιλάμβαναν ακόμα και τις συζύγους όσων των φιλοξενούσαν. Λέγεται πως είχε ένα τόξο, το οποίο εκτόξευε προς τυχαία κατεύθυνση, και όπου αυτό προσγειωνόταν η γυναίκα εκείνου του σπιτιού έπρεπε να του κάνει…. καταλάβατε τι. Ο Συμβολισμός του αγίου, είναι πάντα ένας μεγάλος φαλλός.

Το Μοναστήρι του αγίου Kunley λοιπόν είναι το Chimi Lhakhang, και το βλέπουμε στο βάθος αυτής της φωτογραφίας, πάνω σε ένα λόφο λίγο μπροστά από το ποτάμι:





Για να φτάσουμε ως εκεί, δεν υπάρχει δρόμος για οχήματα, οπότε πρέπει να παρκάρουμε το αυτοκίνητο στο χωριό Sopsokha και να πάμε με τα πόδια ως εκεί. Το χωριό αυτό είναι ένα τοπικό Μπουτανέζικο χωριό, που διαφέρει από τα υπόλοιπα επειδή εδώ, όπως και στα διπλανά χωριά, οι κάτοικοι λατρέυουν ιδιαίτερα το συγκεκριμένο άγιο. Και έχουν ζωγραφήσει το σήμα του στα σπίτια τους. Το κάνουν και για άλλους λόγους, καθώς σε όλη τη χώρα το σήμα συμβολίζει τη γονιμότητα και είναι επίκληση σ’ αυτή (οι ίδιες ζωγραφιές συναντώνται και στην υπόλοιπη χώρα σε μικρότερη πυκνότητα). Αλλά το κάνουν και «για να συμβολίσουν τη δυσφορία που εκφράζει η κοινωνία όταν έρχεται αντιμέτωπη με την αλήθεια».

Αν δεν καταλάβατε ακόμα τι προσπαθώ να περιγράψω, δείτε τις επόμενες φωτογραφίες…. Και, ναι, παίζει και ο τουρισμός κάποιο ρόλο σε όλο αυτό… : )







Για να σας προλάβω, το «CUM» μεταφράζεται ως «ΚΑΙ».















Ο τροχός προσευχής γυρνάει (δεξιόστροφα φυσικά) από το νερό που τρέχει στο ρυάκι:



Βγήκαμε από το χωριό και συνεχίσαμε την πορεία μας προς το μοναστήρι. Περάσαμε έτσι μέσα από δυο μικροοικισμούς ακόμα.

 

[Yorgos]

Μπουτανιάρης ο Μπουτανέζος!

 

[taver]

Μπουτανιάρης ο Μπουτανέζος!

Επιτέλους, 30 κεφάλαια τωρα περιμένω να κάνει κάποιος αυτό το λογοπαίγνιο...

 

[taver]

Κεφάλαιο 31: Ο Ναός του Divine Madman

Στο τέλος υπήρχε μια μικρή ανηφόρα. Θέλοντας να προλάβω τον Kunley και τους άλλους δυο που είναι σε καλύτερη φυσική κατάσταση από μένα και ανέβηκαν πρώτοι, το πήγα γρήγορα και τα είδα όλα ανεβαίνοντας. Κρατήστε το αυτό…





Ο ναός στο Chimi Lhakhang κτίστηκε το 1499, προς τιμή του αγίου από ένα ξάδερφό του, όταν ο άγιος νίκησε το κακό πνεύμα (όλως τυχαίως γένους θυλικού) που είχε καταλάβει τη διάβαση της Dochula με το «μαγικό του κεραυνό της σοφίας». Ένα ξύλινο ομοίωμα του κεραυνού (στο στυλ που είδατε να πωλείται πιο πάνω), διατηρείται ακόμα στο ναό, και οι νέες άτεκνες κοπέλες έρχονται να πάρουν την ευχή του. Και τα νεογνά έρχονται εδώ, αν γονείς τους θέλουν να ονομαστούν Chimi ή Kunley – μόνο αυτά τα ονόματα δίνει το μοναστήρι εδώ. Και ο ξεναγός μας από δω το πήρε…



Υπάρχει και μια πινακίδα στα Αγγλικά, που εξηγεί κάποια πράγματα για το μέρος και για τον άγιο. Έχει ένα προφανές λάθος όμως, καθώς δίνει τη ζωή του Αγίου ως 1455-1570 αντί για το ορθό 1455-1529, και δίνει την ευκαιρία στον @kalspiros να κάνει τη σχετική ερώτηση, για την οποία ο ξεναγός μας μας παρέπεμψε στο μεγάλο μοναχό του μοναστηριού, που ήταν εκείνη την ώρα εκεί. Ο μοναχός μας μίλησε (με τη βοήθεια του ξεναγού μας για τη μετάφραση) και μας εξήγησε πως πρόκειται για λάθος επειδή η ημερομηνία δεν είναι βέβαιη, και μας εξήγησε και τις τοιχογραφίες του μοναστηριού, που δείχνουν όλα τα διακριτά γεγονότα από τη ζωή του αγίου (όλα αυτά σε εσωτερικό χώρο, που ως γνωστό δεν επιτρέπεται ούτε κατά διάνοια η φωτογράφηση).













Πήραμε το δρόμο της επιστροφής σιγά σιγά.



Είδαμε και θερμοκήπια, που μου θύμισαν και τον τόπο καταγωγής μου στη Νότια Κρήτη: Κάπως έτσι τα φτιάχνουν κι εκεί.







Καταλήξαμε για μεσημεριανό φαγητό στο Chimi Lhakhang Cafeteria, ένα εστιατόριο στο χωριό Sopsokha από το οποίο ξεκινήσαμε, το οποίο προσέφερε πολύ όμορφη θέα στην κοιλάδα, εκτός από καλό φαγητό.











Είχαν και ωραία μπύρα. Η λεπτομέρεια που κάνει τη διαφορά είναι το ανάγλυφο «Kingfisher» στο Μπουκάλι (είναι ινδική μάρκα μπύρας).



Το φαγητό περιλάμβανε και κόκκινο ρύζι, σπεσιαλιτέ της περιοχής.









Και σιγά σιγά επιστρέψαμε στο αυτοκίνητο, αφού πρώτα περιεργαστήκαμε το χωριό….

 

[taver]

Κεφάλαιο 32: Η παλιά πρωτεύουσα.

Η Punhaka είναι η παλιά πρωτεύουσα της χώρας, αλλά δεν τη λες ακριβώς πρωτεύουσα, επειδή για να το κάνεις αυτό πρέπει να μιλάς για μια πόλη, κι εδώ δεν έχουμε ακριβώς κάτι τέτοιο. Έχουμε μια κοιλάδα, με διάσπαρτα σπιτάκια εδώ κι εκεί που διαμορφώνουν μικρούς οικισμούς. Το μόνο αστικοποιημένο σημείο είναι
Δυο ποτάμια ενώνονται εδώ: Ο Mo Chhu (Μητέρα ποταμός) και ο Pho Chhi (Πατέρας ποταμός). Ακριβώς πάνω στη συμβολή τους, βρίσκεται το Punakha Djong, που αποτελούσε την έδρα του κράτους και της κυβέρνησης της χώρας, και αποτελεί ακόμα και σήμερα την έδρα του υψηλού Λάμα της χώρας (Je Khenpo), της εκκλησίας δηλαδή.



Οι λίμνες με προέλευση τους παγετώνες, σχηματίζονται όταν ένας κινούμενος παγετώνας διαβρώνει το έδαφος, και στη συνέχεια λιώνει, με το νερό να παραμένει στο κενό που είχε σχηματίσει ο παγετώνας, ενίοτε και κάτω από τους πάγους. Τέτοιες λίμνες στα Ιμαλάια υπάρχουν πολλές, και σε μεγάλα υψόμετρα. Μια τέτοια υπήρχε και στον παγετώνα Luggye Tsho, κοντά στα σύνορα του Μπουτάν με την Κίνα. Όταν τα τοιχώματά της έσπασαν, το 1994, απελευθερώθηκαν τεράστιες ποσότητες νερών, σα να έσπασε ένα φράγμα. Η κοιλάδα του Πατέρα ποταμού πλημμύρισε, και όταν τα νερά έφτασαν στην Punakha στις 7 Οκτωβρίου, έφτασαν να καλύψουν την κεντρική αυλή του Dzong, που βρίσκεται στο ύψος των μεσαίων παραθύρων στη φωτογραφία. Οι ζημιές έχουν επιδιορθωθεί πλέον.

Το Dzong της Punakha θεωρείται το πιο όμορφο στη χώρα, και μάλλον είναι, με τη θέση του να συμβάλλει κι αυτή. Λέγεται πως υπάρχει μια προφητεία από το Guru Rinpoche, που έλεγε πως ένας άνδρας με το όνομα Namgyal (ο Zhabdrung είχε αυτό το όνομα) θα έφτανε σε ένα λόφο που μοιάζει με ελέφαντα. Δεν ξέρω αν εσάς ο λόφος πίσω σας μοιάζει για ελέφαντας, αλλά λένε πως το σημείο είναι σαν το άκρο της κοιλιάς ενός ελέφαντα που κοιμάται.



Περπατήσαμε λίγο στην απέναντι πλευρά του ποταμού, δίπλα στα σπίτια των προυχόντων που είχαν την τιμή να κτίσουν δίπλα στο Dzong, ως τη γέφυρα που δίνει πρόσβαση στο Dzong.













Βρήκα κι ένα απαγορευμένο είδος….



Ο Βασιλιάς παντρεύτηκε το 2011, και για να εορταστεί ο γάμος στήθηκαν μνημεία σε όλη τη χώρα. Ένα από αυτά κι εδώ:





Το πέρασμα προς το Dzong γινόταν ανέκαθεν πάνω από μια σκεπαστή γέφυρα Bazam, που είχε κατασκευαστεί το 17ο αιώνα. Το 1958 όμως κατέρρευσε, και μέχρι την ανακατασκευή της, το 2008, υπήρχε εδώ μια κρεμαστή γέφυρα.







Για τα Μπουτανέζικα σκυλιά σας είπα;











Η κεντρική είσοδος του Dzong, είναι διαφορετική από κάθε άλλη είσοδο κάστρου στον κόσμο, και αυτό που κάνει τη διαφορά, είναι ο αμυντικός μηχανισμός πάνω από την πόρτα: Σφηκοφωλιές έτοιμες να πέσουν πάνω στα κεφάλια των εχθρών. Δεν είναι όμως ο μόνος αμυντικός μηχανισμός της εισόδου: Οι σκάλες μαζεύονται πάνω, ενώ η ξύλινη πόρτα είναι ιδιαίτερα παχιά.







Ακριβώς απέναντι από την είσοδο, βρίσκεται κι ένα μικρό μοναστήρι.

 

[taver]

Κεφάλαιο 33: Μέσα στο Dzong

Κι εδώ, δαίμονες και βασιλιάδες φιλάνε την είσοδο στο Dzong, όπως και επιγραφές με κάτι παλίνδρομα που διαβάζονται προς όλες τις κατευθύνσεις, κι ένας ζωδιακός κύκλος.







Το Dzong έχει 180 μέτρα πλάτος και 72 μέτρα μήκος, και ο πύργος (utse) του είναι εξαώροφος. Σε αντίθεση με τα άλλα Dzong, δεν έχει μόνο δυο αυλές (dochey), αλλά τρείς. Η πρώτη, κοντά στην είσοδο, είναι για διοικητικές λειτουργίες, και περιλαμβάνει μια λευκή chortern κι ένα δέντρο.















Το utse (ο πύργος) τη χωρίζει από τη δεύτερη αυλή, στην οποία είναι τα διαμερίσματα των μοναχών.













Στην Τρίτη αυλή, βρίσκονται οι χώροι που φιλοξενούν τους τάφους του Pema Lingpa και το Zhabdrung. Ο τάφος του τελευταίου είναι άβατο, καθώς μόνο ο βασιλιάς κι ο Je Khenpo μπορούν να μπουν στο συγκεκριμένο δωμάτιο. Στο τέλος της πλατείας, υπάρχει η μεγάλη αίθουσα συνάθροισης των μοναχών, που ονομάζεται αίθουσα με τις 100 κολώνες, παρότι έχει μόνο 54, με τρία μεγάλα χρυσά αγάλματα του Βούδα, του Guru Rinpoche και του Zhabdrung, από το 18 αιώνα.













Επιστρέφοντας προς την έξοδο, σταθήκαμε σε ένα μπαλκόνι για να απολαύσουμε τη θέα:









Επιστρέψαμε στην πρώτη αυλή κι από κει στην έξοδο.

 

[taver]

Κεφάλαιο 34: Η Κοιλάδα

Τέσσερα χιλιόμετρα μακριά από το Dzong, βρίσκεται η πόλη του Khuruthang. Είναι μοντέρνα πόλη χωρίς αξιοθέατα, αλλά αφού είχαμε λίγο χρόνο, είπαμε να κάνουμε κι εκεί μια βόλτα. Μη με ρωτήσετε τι είναι τα διάφορα (δε χρειάζεται κιόλας εδώ που τα λέμε), ο ξεναγός μας εδώ βρήκε την ευκαιρία να πιάσει την κουβέντα (sic) με δυο κοριτσάκια. Οι νέες μόλις μετακόμισαν στην πόλη, και ψάχνουν για δουλειά, κάτι που είναι πολύ δύσκολο στις πόλεις του Μπουτάν. Ο Kunley μάλλον έχει «πάρει» από τον άγιο με το ίδιο όνομα, καθώς προσφέρθηκε να τις βοηθήσει. Θα πρέπει να σημειώσουμε κάπου εδώ ότι είναι παντρεμένος, με τη γυναίκα του να δουλεύει στο εξωτερικό, σε ένα ξενοδοχείο στα Turks and Caicos.























Το ξενοδοχείο μας γι’ αυτό το βράδυ (Vara Hotel) ήταν λίγο πιο κάτω στην ίδια κοιλάδα, με θέα ως το μοναστήρι του Divine Madman. Ήμασταν μάλιστα τυχεροί, και τα δωμάτιά μας είχαν μπαλκονάκια με την καλύτερη θέα.

Το βραδινό μας ήταν στο μπουφέ του ξενοδοχείου. Αλλά η μπύρα, μπύρα.

 

[taver]

Κεφάλαιο 35: Ο δρόμος για το Paro

Η τρίτη μέρα στο Μπουτάν, Τρίτη 10/4/2018, ξημέρωσε με λίγη συννεφιά και ψιλόβροχο, αλλά δε μας κατέβαλλε. Και έτσι, η θέα καλή είναι:











Σταματήσαμε στο δρόμο και ψωνίσαμε λίγα μήλα. Στη φωτογραφία, όμως, τράβηξα τα απαγορευμένα σακουλάκια. Ο Kunley εξήγησε ότι τα είδη που έρχονται από το εξωτερικό, όπως από την Ινδία, έρχονται συσκευασμένα και πωλούνται με τις συσκευασίες τους. Δε με έπεισε.



Δυο ώρες μετά, κι αφού περάσαμε και πάλι από το immigration, είχαμε περάσει και το Thimphu και βρισκόμασταν στο δρόμο για το Paro. Κάπου εκεί συναντήσαμε το σημείο συμβολής των δυο ποταμών, του Wang (που έρχεται από το Timphu) και του Paro (που έρχεται από… το Paro), που ονομάζεται “Chhuzom”. Σταματήσαμε για φωτογραφίες από τη γέφυρα:

















Συνεχίσαμε ακόμα λίγο και συναντήσαμε το Tamchhog Lhakhang, έναν ιδιωτικό ναό. Ο ναός ανήκει στους απογόνους του διάσημου Θιβετιανού γεφυροποιού Tangtong Gyelpo, αλλά έτσι κι αλλιώς το αξιοθέατο δεν είναι ο ναός, αλλά η γέφυρα που οδηγεί σ’ αυτόν. Ο Tangtong Gyelpo, λοιπόν, δεν ήταν μόνο γεφυροποιός. Κατ’ αναλογία, θα τον έλεγε κανείς το Leonardo da Vinci των Ιμαλαΐων. Ήταν ένας Yogi της σχολής Nyingma, θυσαυρο-ευρέτης των γραφών του Guru Rinpoche, μηχανικός, γιατρός, και εφευρέτης της Θιβετιανής όπερας. Για να μαζέψει πόρους για τις γέφυρές του, έφτιαξε μια ομάδα 7 από επτά αδερφές που τριγυρνούσαν το Θιβέτ δίνοντας μουσικοχορευτικές παραστάσεις, και κατάφερε με τον τρόπο αυτό να κατασκευάσει 108 γέφυρες στο ευρύτερο Θιβέτ.

Η παραδοσιακή σιδερένια γέφυρα είναι ανακατασκευή του 2005 με κάποια από τα αυθεντικά υλικά, αλλά οι επισκέπτες χρησιμοποιούν την πιο σύγχρονη γέφυρα, δίπλα.















































Μια σπηλιά δίπλα στη γέφυρα, είναι υποτίθεται το ορυχείο από το οποίο εξωρύχθηκε ο σίδηρος για την κατασκευή της. Σήμερα, τη θέση του σιδήρου έχουν πάρει πολλά μικρά στουπάκια…





Επιστρέψαμε και πάλι στο αυτοκίνητο.

 

[taver]

Κεφάλαιο 36: Paro

Μετά από λίγο δρόμο ακόμα, φτάσαμε στο Paro. Το Paro είναι μια μικρή πόλη των 7.000 κατοίκων, που είναι όμως ιστορική, και πρωτεύουσα μιας μεγάλης επαρχίας. Βρίσκεται σε υψόμετρο 2.200 μέτρων. Είναι επίσης και η πύλη της χώρας προς τον υπόλοιπο κόσμο, καθώς το μοναδικό διεθνές αεροδρόμιο της χώρας βρίσκεται εκεί, και είναι και η έδρα της τουριστικής βιομηχανίας της χώρας. Στην κοιλάδα του Paro, λίγο έξω από την πόλη, βρίσκονται αρκετά πεντάστερα resorts από μεγάλες διεθνείς αλυσίδες όπως Aman Resorts, Le Meridien, κ.α. (που φυσικά κοστίζουν αρκετά παραπάνω από το βασικό πακέτο των διακοσίων δολαρίων που δίναμε εμείς).

Μπαίνοντας στο Paro, είδαμε κόσμο στο γήπεδο της τοξοβολίας. Το γηπεδάκι εδώ είναι μάλλον εκτός από τους τουριστικούς οδηγούς, καθώς άλλο τουρίστα δεν είδαμε. Μαζεύονται γενικά ντόπιοι, και μαζί τους και ο ξεναγός μας ο Kunley, ο οποίος παίζει κι αυτός συχνά εδώ, και φαινόταν να τους ξέρει όλους. Είχαμε φτάσει νωρίς, το φαγητό μας που ήταν η επόμενη στάση δεν ήταν έτοιμο ακόμα, οπότε καθίσαμε στο γήπεδο για λίγα λεπτά.

Σε αντίθεση με τον αγώνα που είδαμε στο Thimphu, εδώ οι παίκτες χρησιμοποιούν high-tech σύγχρονα τόξα, ολυμπιακών προδιαγραφών. Η τοξοβολία ήταν άλλωστε το μοναδικό άθλημα στο οποίο το Μπουτάν είχε συμμετάσχει σε ολυμπιακούς αγώνες ως το 2012, με πολυμελείς ομάδες, αλλά διακρίσεις δεν είχε πετύχει. Το 2012 η παράδοση έσπασε καθώς πήγε και μια αθλήτρια σκοποβολής…

Μια αφίσα θυμίζει ότι σε δυο εβδομάδες η χώρα έχει και πάλι εθνικές εκλογές, για το εθνικό συμβούλιο της χώρας, και οι ντόπιοι δεν καλοβλέπουν τους πολιτικούς να πηγαίνουν στα γήπεδα για ψηφοθηρία:



Συνεχίσαμε με τα πόδια ως το κέντρο της πόλης, όπου βρισκόταν το εστιατόριό μας.





























Κάναμε κάποια λίγα ψώνια από ένα σουβενιράδικο, και καθίσαμε και πάλι για φαγητό:





Το κτίριο απέναντί μας έχει μια… ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια, σημάδι ότι το φαινόμενο δεν ήταν τοπικό:



Τα ποτά ήταν βαριά (ναι, έτσι γράφεται το Λίπτον στα Ινδικά):



Εντάξει, όχι όλα:

 

[taver]

Κεφάλαιο 37: Μουσεία στο Paro.

Μετά το φαγητό πήραμε και πάλι το αυτοκίνητο και ξεκινήσαμε. Τα αξιοθέατα του Paro είναι απλωμένα στην κοιλάδα γύρω από τη μικρή πόλη. Η πρώτη μας στάση, σε ένα λόφο λίγο πάνω από την πόλη, είναι το Εθνικό Μουσείο του Μπουτάν. Εκεί, βρίσκεται ακροβολισμένο το Εθνικό Μουσείο του Μπουτάν, σε ένα περίεργο στρογγυλό κτήριο. Δηλαδή εκεί βρίσκεται κανονικά, γιατί από το 2011 είναι κλειστό για επισκευές, και τα κυριότερα εκθέματα έχουν μεταφερθεί σε ένα άλλο, προσωρινό κτήριο.

Το κτήριο κατασκευάστηκε αρχικά το 1649 ως παρατηρητήριο για το Dzong που βρίσκεται λίγο πιο κάτω στην πλαγιά, και είχε τοίχους πάχους 2,5 μέτρων. Το 1968 ανακαινίστηκε για να στεγάσει το Εθνικό Μουσείο, ως ένα σεισμό το 2011 στον οποίο είχε αρκετές ζημιές.

Το μουσείο είναι γενικό: συνδυάζει ιστορικό μέρος, λαογραφικό μέρος, μάσκες από τα φεστιβάλ της χώρας, αυθεντικούς κρίκους από τις αλυσίδες της γέφυρας που πήγαμε το πρωί, μια αίθουσα φυσικής ιστορίας με panels για τη χλωρίδα και την πανίδα της χώρας, και όπως διαβάζω και στο Lonely planet (δεν τα παρατήρησα όμως), ένα αυγό που το έκανε ένα… μουλάρι, ένα κέρατο αλόγου (;; κ.α.

Μέσα στο μουσείο, φωτογραφικές και κινητά δεν επιτρέπονται, τελεία. Και δεν είναι ότι «θα σε κάνουμε ντα αν βγάλεις φωτογραφία», είναι ότι υπάρχει locker για να τα αφήσει όποιος έχει κάτι μαζί του. Τα εισιτήρια πάλι, έχουν τέσσερις τιμές: Για ντόπιους, για Ινδούς, για φοιτητές και… για τουρίστες (επί 20 η τιμή των ντόπιων).



Επιτρέπεται όμως η εξωτερική φωτογράφηση:





Καθώς και η φωτογράφηση προς την κοιλάδα. Εδώ ας πούμε φαίνεται το (μισό) διεθνές αεροδρόμιο:



Και το Dzong του Paro, που θα πάμε μετά:



Αλλά και η πόλη του Paro. Βλέπετε και πάνω στο λόφο αριστερά ένα κατασκεύασμα σα Dzong? Αυτό είναι το ξενοδοχείο στο οποίο θα μείνουμε τα δυο επόμενα βράδια.



Πήγαμε με το αυτοκίνητο στο Dzong, φορέσαμε τα μπουφάν μας καθώς τα κοντομάνικα απαγορεύονται, και μπήκαμε.









Το Dzong του Paro λέγεται Rinchen Pung Dzong και είναι κι αυτό ένα μοναδικό κατασκεύασμα. Είναι κι αυτό ένα από τα πιο εντυπωσιακά ως Dzong, λένε τα βιβλία, αν και έχοντας δει αυτά του Thimphu και της Punakha, ο πήχης ήταν ψηλά. Κάποτε φιλοξένησε και την Εθνοσυνέλευση της χώρας για ένα διάστημα, μέχρι να φτιαχτεί το κτήριό της στο Thimphu.

To Dzong έχει κι αυτό ρόλο τόσο στη διοικητική όσο και στη διοικητική λειτουργία της επαρχίας, ωστόσο το συγκεκριμένο επιπλέον στεγάζει και τα τοπικά δικαστήρια. Ο Kunley μάλιστα έχει έρθει ως αντίδικος σε δίκη εδώ, όταν κάποιος του είχε πουλήσει για κανονικό ένα κλεμμένο αυτοκίνητο. Το σύστημα δικαιοσύνης στο Μπουτάν είναι βασισμένο στον Αγγλικό Common Law, με Ινδικά στοιχεία, και στοιχεία από το θρησκευτικό δίκαιο.

Πριν την κατασκευή του Dzong από το Zhabdrung, εδώ υπήρχε ένα μοναστήρι από την εποχή του Guru Rinpoche. Η θέση του όμως, ήταν ιδανική για αμυντική λειτουργία, καθώς πολλές από τις επιθέσεις των Θιβετιανών χρειάστηκε να αποκρουστούν εδώ. Οι μαρτυρίες του White λένε πως ακόμα το 1905, εδώ υπήρχαν καταπέλτες έτοιμοι για χρήση, με κοτρόνες έτοιμες να εκτοξευθούν στον όποιο εχθρό.

Το Dzong χρησιμοποιήθηκε και για κάποια γυρίσματα για την ταινία «Ο μικρός Βούδας» του Bernardo Bertolucci, το 1993.

Κι εδώ το Dzong έχει δυο μεγάλες αυλές (dochey). Και εδώ την είσοδο φυλάνε δαίμονες. Και εδώ στο κέντρο έχουμε ένα πανύψηλο πύργο (utse) 5 ορόφων.











Κατεβαίνοντας μια σκάλα, περνάμε στο μοναστικό κομμάτι του Dzong, που έχει την πρόσοψη προς το ποτάμι.

















Στη Βουδιστική παράδοση, υπάρχει ένας μύθος με τα τέσσερα αρμονικά ζώα, έναν ελέφαντα, ένα πίθηκο, ένα λαγό κι ένα πουλί, που πιθανότατα είναι το πιο συνηθισμένο θέμα στη λαϊκή τέχνη του Μπουτάν. Τα ζώα στέκονται κάτω από ένα δέντρο με καρπούς, το ένα ζώο πάνω στην πλάτη του άλλου. Η σκηνή αναφέρεται στο μύθο, σύμφωνα με τον οποίο τα τέσσερα ζώα προσπαθούσαν να διαπιστώσουν ποιο είναι το πιο ηλικιωμένο. Ο Ελέφαντας είπε ότι το δέντρο αυτό υπήρχε όταν ήταν νέος, ο Πίθηκος ότι το δέντρο ήταν μικρό ακόμα όταν αυτός ήταν νέος, ο λαγός ότι είδε το δέντρο ως δενδρύλλιο, και το πουλί ότι έριξε ως κόπρανο (sic) το σπόρο από τον οποίο φύτρωσε. Έτσι, το πουλί αναγνωρίστηκε από τα άλλα ζώα ως το μεγαλύτερο, και όλοι έζησαν καλύτερα σε συνεξάρτηση και συνεργασία, βοηθώντας ο ένας τον άλλο να καταναλώσουν τα φρούτα του δέντρου. Κι όταν η ιστορία τελειώνει, αποκαλύπτεται ότι το πουλί ήταν ο Βούδας σε μια προηγούμενη ζωή. (Το μετέφρασα αυτολεξεί από τη Wikipedia).











Μπήκαμε και στη σάλα Kunrey, που σήμερα λειτουργεί ως σχολείο για τους μικρούς μοναχούς. Πιο πολύ ασχολήθηκαν αυτοί μαζί μας, κλέβοντας ματιές από το διάβασμά τους συνεχώς. Η φωτογραφία φυσικά απαγορεύεται, αλλά και να μην απαγορευόταν δε θα ανέβαζα.

Και το Dzong έχει πολύ όμορφη θέα στην κοιλάδα:

























Μετά το Dzong, αρχίσαμε να κατηφορίζουμε προς το ποτάμι. Στο Μπουτάν όποιος κόβει ένα δέντρο, πρέπει να φυτέψει ένα άλλο. Είναι νόμος.





Περάσαμε απέναντι το ποτάμι από την ιστορική γέφυρα Nyamai Zam, ανακατασκευή της αυθεντικής που παρασύρθηκε από μια πλημμύρα το 1969.













Απέναντι από τη γέφυρα, έχουμε την αφισσορύπανση των εκλογών. Αυτοί ήταν οι υποψήφιοι στις εκλογές της 20/4/2018 για την έδρα της περιφέρειας του Paro:



Την έδρα τελικά κέρδισε ο κυριούλης τέρμα αριστερά με το σαρωτικό 43.41%. Μην τον βλέπετε έτσι, ο άνθρωπος ήταν ο υπουργός εξωτερικών από το 2008 ως το 2013, στην προηγούμενη κυβέρνηση της χώρας.

 

[taver]

Κεφάλαιο 38: Πέριξ της πόλης

Το Kyichu Lhakhang βρίσκεται λίγο έξω από το Paro, και είναι ένας από τους παλιότερους και ομορφότερους ναούς στο Μπουτάν. Θεωρείται (κι εδώ μεταφράζω ότι διαβάζω…) ότι κτίστηκε το 659 από το βασιλιά Songtsen Gampo του Θιβέτ, για να κολλήσει στο έδαφος το αριστερό πόδι ενός γιγαντιαίου θηλυκού Όγκρ, το οποίο παρεμπόδιζε την εγκαθίδρυση του Βουδισμού στο Θιβέτ. Τόσο γιγαντιαίο, που χρειάστηκαν 108 τέτοιοι ναοί για να το κρατήσουν στη γη, οι οποίοι βρίσκονται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του ευρύτερου Θιβέτ. Τα πρόσθετα κτήρια, όμως, είναι του 1839.

Ο μεγάλος θησαυρός εδώ είναι ένα αυθεντικό άγαλμα του Jowo Sakyamuni, που κατασκευάστηκε τον 7ο αιώνα, την ίδια περίοδο με το άλλο παρόμοιο άγαλμα που βρίσκεται στη Λάσα του Θιβέτ. Φυσικά και υπάρχουν κι άλλα αγάλματα: του Songtsen Gampo, του Guru Rinpoche, και κάποιων τοπικών αγίων. Ούτε λόγος φυσικά για φωτογραφίες από το εσωτερικό…































Μετά το ναό, και πριν κατευθυνθούμε προς το ξενοδοχείο, καθώς ήταν ακόμα νωρίς, ζητήσαμε από τον Kunley να δούμε και κάνα αξιοθέατο ακόμα. Αυτός, έχοντας δει εμένα να δυσκολεύομαι την προηγούμενη μέρα στο Divine Madman, αποφάσισε να μας πάει μια βόλτα στην κοιλάδα, από όπου θα είχαμε και μια θέα στην ανάβαση που μας περίμενε την επόμενη μέρα, περιμένοντας ότι στη θέα του εγχειρήματος θα αποθαρρυνόμουν και θα έμενα πίσω, όπως κάθε λογικός άνθρωπος στη θέση μου.

Βλέπετε, το πρόγραμμα της επόμενης μέρας είχε ένα πράγμα μόνο: Την ανάβαση ως το Tigers’ nest ή Taktshang Goemba, το πιο φωτογραφισμένο αξιοθέατο του Μπουτάν, το οποίο όμως απαιτεί κάποιες ώρες συνεχούς ανάβασης σε ένα μονοπάτι στην πλαγιά ενός βουνού για να φτάσει κανείς ως εκεί (από τα 2600 μέτρα υψόμετρο ως τα 3200). Και όταν είσαι κάποιες δεκάδες κιλά υπέρβαρος, αυτό δεν είναι και το πιο απλό πράγμα.

Η βόλτα για σήμερα βέβαια ήταν απλά αυτοκινητάδα. Είδαμε παιδάκια να έχουν μόλις σχολάσει, και ένα Dzong υπό κατασκευή (ή ανακαίνιση, δεν είμαι σίγουρος):











Και στη συνέχεια επιστρέψαμε, βλέποντας τη θέα προς το μοναστήρι, που είναι καρφωμένο στη μέση ενός κατακόρυφου βράχου:





Αποφάσιζα ότι θα ξεκινούσα μαζί με τους υπόλοιπους, θα το πήγαινα με αργούς ρυθμούς όσο μπορούσα, κι όπου έφτανα.