-
Η αναδρομή στο παρελθόν συνεχίζεται! Ψηφίστε την Ταξιδιωτική Ιστορία του μήνα για τους μήνες Μάρτιο - Αύγουστο 2020 !
Ιδέες για αποδράσεις του Σαββατοκύριακου στην Αρκαδία!
- Thread starter Klair
- Ημερομηνία δημιουργίας
Klair
Member
- Μηνύματα
- 2.356
- Likes
- 28.382
- Ταξίδι-Όνειρο
- Υπερσιβηρικός
Ναός Αγίας Φωτεινής Μαντινείας
28 Ιανουαρίου 2021 στο Δάρα Αρκαδίας. Η ώρα είναι 23:30. Το θερμόμετρο έξω δείχνει -6o C. Καθισμένη μπροστά στο τζάκι, διαλέγω φωτογραφίες και ξεκινάω να γράφω τις πρώτες αράδες, για μια εξόρμηση που κάναμε, πριν λίγες μέρες στον κάμπο της Μαντινείας, για να επισκεφθούμε έναν πολύ ιδιαίτερο ναό, την Αγία Φωτεινή.
Στο κέντρο της Πελοποννήσου, βόρεια της Τρίπολης, σε υψόμετρο 624 έως 640 μέτρων, απλώνεται το Μαντινικό πεδίο, η μεγαλύτερη πεδιάδα της ανατολικής Αρκαδίας. Στην περιοχή αυτή αναπτύχθηκε κατά την αρχαιότητα, η πόλη της Μαντινείας. Όμως στο παρόν κεφάλαιο δε θα ασχοληθούμε με την Αρχαία Μαντίνεια (θα καταλάβετε αργότερα το γιατί), αλλά μόνο με τον ναό της Αγίας Φωτεινής, ο οποίος θεωρείται μια από τις πιο παράξενες εκκλησίες του κόσμου. Βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Μαντινείας και η θεμελίωσή της έγινε το 1970.
Ξεκινήσαμε λοιπόν, ακολουθώντας την ΕΟ Τρίπολης-Ολυμπίας και μετά το χωριό Κάψια συναντήσαμε μια διασταύρωση. Δεξιά πηγαίνει προς Τρίπολη. Εμείς στρίψαμε αριστερά, στην ΕΟ Αγοριανής-Κορώνειας
και μέσα σε ελάχιστα λεπτά φτάσαμε έξω από τον χώρο, στον οποίο έχει χτιστεί ο ναός. Η Αγία Φωτεινή έχει διχάσει πολλούς και ανάλογα με τα γούστα του κάθε ανθρώπου, άλλος μπορεί να τη χαρακτηρίσει αριστούργημα και άλλος καρακιτσαριό. Είναι γεγονός, ότι κάτι παρόμοιο, δεν έχουμε συναντήσει μέχρι τώρα πουθενά στα ταξίδια μας. Είναι τόσο παράξενη η αρχιτεκτονική του ναού, συνδυάζοντας στοιχεία της Αρχαίας Ελλάδας και της βυζαντινής τέχνης, που σίγουρα μπερδεύουν και αποπροσανατολίζουν τον επισκέπτη.
Το χρονικό πάντως της δημιουργίας του ναού έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η παραγγελία έγινε από τον Μαντινειακό Σύνδεσμο, ο οποίος ιδρύθηκε το 1934, και κατέχει έκταση εντός των Τειχών της αρχαίας πόλης, στον αρχιτέκτονα Κωνσταντίνο Παπαθεοδώρου. Ο Παπαθεοδώρου, που ήταν μαθητής του Πικιώνη, την εποχή εκείνη δούλευε στο Υπουργείο Πολιτισμού. Η θέση ήταν πολύ σπουδαία για τα τότε δεδομένα. Για να αφιερωθεί στο έργο της ανέγερσης της Αγίας Φωτεινής, ο αρχιτέκτονας παραιτήθηκε από τη θέση του και τον Απρίλιο του 1971 άρχισε η ανοικοδόμηση του ναού. Ο ίδιος ο Παπαθεοδώρου λέει: "Για μένα αυτό ήταν όνειρο ζωής! Όταν είδα την περιοχή, με τα αυτοσχέδια καλυβάκια, τις αχυρένιες στέγες και το πράσινο, είπα ότι πρόκειται για το ιδανικό σημείο. Σε έναν χώρο που περιβάλλεται από το Μαίναλο, το Αρτεμίσιο, το όρος όπου ο Ηρακλής καθάρισε την κόπρο του Αυγεία, σε μια περιοχή με απλότητα, φτωχικότητα και αφέλεια, βρήκα αυτό που επεδίωκα να παρουσιάσω μέσα από το έργο μου. Αυτό το ταπεινό και το απλοϊκό είμαστε ή τουλάχιστον ήμασταν εμείς οι Έλληνες και εξάλλου, ο τόπος λατρείας του Θεού δε χρειάζεται να είναι πολύπλοκος".
Στο τέλος του 1973 ο ναός είχε χτιστεί μέχρι επάνω. 12 μαστόροι Αρκάδες εργάστηκαν, με τον αρχιτέκτονα πάντα παρόντα, να τους κατευθύνει μέχρι και για την τελευταία λεπτομέρεια. Όσοι τον έζησαν από κοντά κατά την ανέγερση του ναού, αναφέρουν, ότι άλλοτε τριγυρνούσε στα χωράφια της Μαντινείας και άλλοτε περιπλανιόταν στην Τρίπολη, ψάχνοντας σε μάντρες για υλικά. Πολλές φορές τα υλικά ήταν παλιά και τα τροποποιούσε ο ίδιος, με τα χέρια του, για να τα τοποθετήσει στη συνέχεια στον ναό. Ζούσε για μήνες, σε μια σκηνή δίπλα στο έργο του και εργαζόταν 10 ώρες ημερησίως. Ο Γιάννης Τσαρούχης είχε χαρακτηρίσει την εκκλησία: "Ως φλέβα νερού, για τους διψώντες" και ο Ισπανός πολεοδόμος, Αλφόνσο Τορίμπιο είχε πει: "Η Αγία Φωτεινή δίνει την εντύπωση του ζώντος κτιρίου. Κινείται προσπαθώντας να περιστραφεί γύρω από τον άξονά της. Δεν υπάρχει ορθή γωνία στο κτίσμα. Αναπνέει τον αρκαδικό αέρα και τα ακροκέραμα παίρνουν τη φορά του ανέμου, που φυσά από την Ανατολή".
Ο ίδιος ο αρχιτέκτονας εξηγεί: "H εκκλησία είναι φτιαγμένη σε επίπεδα, που το ένα φαίνεται να πατάει επάνω στο άλλο. Άλλωστε η κίνηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο σύνολο της εκκλησίας. Το άνω τελείωμα μοιάζει με αέτωμα, αλλά βουλιάζει, όπως τα φτωχά καλυβάκια του κάμπου της Μαντινείας. Ορισμένα τμήματα του ναού, όπως οι κίονες, έχουν σμιλευτεί με τρόπο που δημιουργεί την ψευδαίσθηση, ότι κάποτε ήταν φτιαγμένοι από ξύλο και στη συνέχεια αντικαταστάθηκαν από μάρμαρο, όπως ακριβώς συνέβη με τους ναούς κατά την αρχαιότητα".
Ο ναός δεν ανήκει σε κανέναν γνωστό ρυθμό και είναι τρισυπόστατος, έχει δηλαδή τρία Ιερά. Το μεσαίο τιμάται επ΄ ονόματι της Αγίας Φωτεινής
το βόρειο, του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού
και το νότιο, του Αγίου Αποστόλου Φιλίππου με προσθήκη της εικόνας του Αγίου Γεωργίου.
Ανοίξαμε την πόρτα και μπήκαμε στο εσωτερικό του ναού, μην πιστεύοντας αυτό που αντίκριζαν τα μάτια μας!
Ο αρχιτέκτονας συνεχίζει να μας ξεναγεί στο εσωτερικό του ναού: "O επισκέπτης συναντά ψηφιδωτά, από τον Ιππόλυτο του Ευριπίδη, τις τέσσερις εποχές, παραστάσεις από την αρχαία μυθολογία, που ταυτίζονται ή συμπορεύονται με χριστιανικούς μύθους. H Μέδουσα, η Αριάδνη, ο Θησέας, ο Πίνδαρος αλλά και ο Παπαδιαμάντης δίνουν σιωπηλούς αγώνες για να συναντηθούν με τους Αγίους της Χριστιανοσύνης".
Στον περιβάλλοντα χώρο χτίστηκαν επίσης δύο αρχαιοελληνικές κατασκευές. Το "Ηρώον" ξεκίνησε να δημιουργείται το 1979-1980, προς τιμήν όλων εκείνων που αγωνίστηκαν για την πατρίδα.
Δυτικά της εκκλησίας χτίστηκε το "Φρέαρ του Ιακώβ" που συμβολίζει τη συνάντηση του Ιησού με τη Σαμαρείτιδα Αγία Φωτεινή. Κατά τη διάρκεια αυτής της συνάντησης έγινε μια υπέροχη συνομιλία του Χριστού με την Αγία.
Το κτίσμα περιβάλλεται από μια σειρά μαρμάρινων εδωλίων (καθισμάτων), σαν αρχαίο θέατρο, όπου στην ορχήστρα του βρίσκεται το οκτακίονο "πηγάδι"- "πηγή ύδατος αλλομένου εις ζωήν αιώνιον". Για θεολογικούς λόγους οι κίονες διαφέρουν μεταξύ τους.
Όποιος επιθυμεί, μπορεί να διαβάσει μια εκτενή κουβέντα του αρχιτέκτονα για το χρονικό δημιουργίας της εκκλησίας, αλλά και πολλές προσωπικές πληροφορίες για τη ζωή και τις σπουδές του: Η απίθανη ιστορία μιας εκκλησίας-έργου τέχνης στην Αρχαία Μαντίνεια
Διασχίσαμε τον δρόμο περπατώντας προς την είσοδο του αρχαιολογικού χώρου. Δε με κατέκλυζαν φρούδες ελπίδες, ότι θα βρω τον αρχαιολογικό χώρο ανοιχτό, όμως είχα ελπίδες, ότι κάπως θα μπορούσαμε, σκαρφαλώνοντας στην περίφραξη, να βρεθούμε μέσα, όπως είχαμε κάνει πριν λίγες μέρες στον Αρχαίο Ορχομενό. Από μακριά είδαμε έναν μεγαλόσωμο σκύλο, να βολοδέρνει γύρω από την είσοδο του αρχαιολογικού χώρου. -"Ωχ! είπαμε. Έχει γούστο, να μας πάρει στο κατόπι, και να τρέχουμε για να σωθούμε στο αυτοκίνητο". Μόλις μας πήρε χαμπάρι το ζωντανό, άρχισε να προχωράει προς το μέρος μας. Μας πλησίασε παιχνιδιάρικα και καθόλου απειλητικά. Τελικά ήταν πολύ ήρεμος ο γλυκούλης και άρχισε να μας ακολουθεί μέχρι την κλειστή πόρτα του αρχαιολογικού χώρου. Όταν φτάσαμε στη σιδερένια πόρτα, είδαμε το λουκέτο και ένα βρεγμένο και ζαρωμένο χαρτί, καλυμμένο με ζελατίνα, το οποίο ανακοίνωνε, ότι ο χώρος παραμένει κλειστός, λόγω των μέτρων για την πανδημία….. μπλα…... μπλα….. μπλα….. μας υποχρεώσατε με τις διευκρινίσεις. Κάτω στο έδαφος, είδαμε πεσμένα δύο κλειδιά, περασμένα σε λεπτό κρικάκι. Κοιταχτήκαμε με τον γιο μου και είπαμε με μια φωνή: - "Έχει γούστο να είναι τα σωστά κλειδιά"!! Δοκιμάσαμε μια το ένα και μια το άλλο, στο λουκέτο και στην κλειδαριά της σιδερένιας πόρτας......αλλά τζίφος! Πώς θα μπούμε τώρα μέσα? Η περίφραξη ήταν ψηλή, με σκληρό πλέγμα με μικρά τετραγωνάκια και δεν είχε καθόλου πατήματα για σκαρφάλωμα. Μόνο από την πόρτα υπήρχαν μικρές πιθανότητες, αλλά και πάλι ήταν δύσκολα τα πράγματα. Από την άλλη, περνούσαν αραιά και που, αυτοκίνητα στον δρόμο. Αν κάποιος μας κάρφωνε τηλεφωνώντας στην αστυνομία…...άντε καλά ξεμπερδέματα!
Εγώ αρνούμουν να παρατήσω τα όπλα. Προσπάθησα να σκαρφαλώσω στην πόρτα, βάζοντας το ένα μου πόδι, στο σημείο της κλειδαριάς, όπου υπήρχε ένα τετράγωνο, μεταλλικό κομμάτι και βόλευε να πατήσεις. Χρειαζόμουν όμως λίγη ώθηση, για να φτάσω μέχρι επάνω. -"Δώσε μου μια σπρωξιά στον πισινό και θα ανέβω" λέω στον γιο μου. -"Δεν είσαι με τα καλά σου" μου λέει. -"Άντε και μπήκες, πώς θα βγεις? Εγώ δεν πρόκειται να σε ακολουθήσω. Μας βλέπει κόσμος, περνάνε αυτοκίνητα, έχει καλύβια και βοσκούς τριγύρω". -"Καλέ πού τους είδες τους βοσκούς? Παντού ερημιά είναι! Κανείς δεν πρόκειται να ασχοληθεί μαζί μας! Δώσε μια σπρωξιά σου λέω και θα μπω". Τίποτα αυτός!! -"Βρε βοήθα λίγο, να μην πω καμιά βαριά κουβέντα για τη μάνα σου, που σε μεγάλωσε με ευταξία και νομιμοφροσύνη"! Ανένδοτος αυτός! Όλη αυτήν την ώρα, ο σκύλος χοροπηδούσε τριγύρω μας, μες στην τρελή χαρά, που είχε βρει λίγη παρέα, διασκεδάζοντας με όλο αυτό το σκηνικό που συνέβαινε. -"Έλα, παράτα τις άσκοπες προσπάθειες", μου λέει κάποια στιγμή. -"Θα σε πάω εδώ πιο κάτω, να δεις το Τείχος της πόλης και θα έρθουμε άλλη μέρα, αφού σκεφτούμε κάποιο τρόπο για να μπούμε". -"Θα φέρω σκάλα την άλλη φορά" του λέω και άρχισα να τον ακολουθώ.
Γυρίσαμε στο αυτοκίνητο, μαζί με τον τετράποδο φίλο μας. Τον ταΐσαμε κριτσίνια που είχαμε μαζί μας και του υποσχεθήκαμε, ότι όταν ξανάρθουμε, θα του φέρουμε πολύ φαγητό για να χορτάσει. Κάναμε στροφή επιτόπου και ακολουθώντας τον ασφαλτοστρωμένο, επαρχιακό δρόμο, σε κάποιο σημείο στρίψαμε αριστερά, μέσα στα χωράφια. -"Να εδώ είναι το Τείχος", μου λέει ο γιος μου. -"Άντε να το δεις από κοντά και εγώ θα σε περιμένω στο αυτοκίνητο". Κατέβηκα και άρχισα να περπατάω παράλληλα με το αρχαίο Τείχος της Μαντινείας.
Το Τείχος δεσπόζει σαν δαχτυλίδι στον Μαντινικό κάμπο, περιβάλλοντας και οριοθετώντας τον αστικό ιστό της αρχαίας πόλης. Η κατασκευή του οχυρωματικού περιβόλου, με τη μορφή που σώζεται σήμερα, τοποθετείται χρονικά αμέσως μετά τη μάχη των Λεύκτρων, το 371 π.Χ. όταν οι Μαντινείς κλήθηκαν να συνοικίσουν εκ νέου την πόλη τους. Οχυρωματικό Τείχος διέθετε η Μαντίνεια τουλάχιστον από τον πρώιμο 5ο αιώνα, το οποίο καταστράφηκε από τον βασιλιά της Σπάρτης, Αγησίπολη, το έτος 385 π.Χ. Το Τείχος είναι χτισμένο κατά το ισόδομο, τραπεζιόσχημο σύστημα, δημοφιλές σύστημα δόμησης τειχών, κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. χωρίς να λείπουν και τμήματα, τα οποία έχουν οικοδομηθεί, κατά το πολυγωνικό σύστημα δόμησης (ίσως απομεινάρια από το παλαιότερο Τείχος του 5ου αιώνα).
Το κατώτερο τμήμα του, πάχους 4,20m είναι λίθινο και σώζεται σε ύψος ενός (1) μέτρου περίπου, πλησιάζοντας σε ορισμένα σημεία και τα δύο (2) μέτρα. Το Τείχος ενισχυόταν εξωτερικά με Πύργους, οι οποίοι αποτελούν το σήμα κατατεθέν της πόλης, από την εποχή των πρώτων περιηγητών και απεικονίζονται σε όλα τα επιστημονικά εγχειρίδια, για την οχυρωματική τέχνη κατά την αρχαιότητα. Οι Πύργοι, οι οποίοι σήμερα δε σώζονται, ανέρχονται σε 122 ή 126 και ήταν όλοι ορθογώνιοι, με εξαίρεση ορισμένους, που προστάτευαν τις Πύλες του Τείχους και ήταν ημικυκλικοί. Από τις 10 τουλάχιστον Πύλες που διέθετε το Τείχος, ξεκινούσαν δρόμοι που οδηγούσαν στις σημαντικότερες Αρκαδικές πόλεις της εποχής όπως: το Παλλάντιο, την Τεγέα, το Μεθύδριο, τον Κλείτορα και τον Ορχομενό.
Με είχε συνεπάρει τόσο πολύ η ομορφιά του τοπίου και ο καταπληκτικός ουρανός, ώστε είχα προχωρήσει αρκετά βαθιά μέσα στον κάμπο. Γύρισα το βλέμμα μου στην αρχή του δρόμου, εκεί που ήταν σταματημένο το αυτοκίνητο με τον γιο μου και του έκανα νόημα με το χέρι, να ξεκινήσει για να έρθει προς το μέρος μου. Από τα απέναντι από τον δρόμο χωράφια, τρεις σκύλοι πήραν χαμπάρι το αυτοκίνητο που ξεκίνησε, διέσχισαν την άσφαλτο και άρχισαν να τρέχουν γαβγίζοντας προς το μέρος μας. Στο τσακ πρόλαβα και χώθηκα μέσα στο αυτοκίνητο. Όσο προχωρούσαμε στα ενδότερα των λιβαδιών, έχοντας στα δεξιά μας το Τείχος, αυτά μας ακολουθούσαν μαινόμενα γύρω από το αυτοκίνητο. Σταματήσαμε βαθιά μέσα στον κάμπο, στο σημείο όπου βρίσκονται οι Πύλες Νεστάνης-Άργους και Τεγέας. Άνοιξα το παράθυρο, πήρα στα γρήγορα 2-3 φωτογραφίες των υπολειμμάτων του Τείχους
και κάνοντας στροφή επιτόπου, αρχίσαμε να επιστρέφουμε προς τον κεντρικό δρόμο, με τα ακούραστα σκυλιά να τρέχουν στα πλάγια του αυτοκινήτου, γαβγίζοντας ασταμάτητα. Ακόμα και όταν βγήκαμε στη δημοσιά, αυτά συνέχισαν να μας κυνηγούν, μέχρι που αναπτύξαμε αρκετή ταχύτητα, ώστε να μας αφήσουν στην ησυχία μας.
Ο ιδιαίτερος ουρανός πάνω από τον κάμπο της Μαντινείας συνέχιζε να μας προσφέρει πολύ ιδιαίτερες εικόνες και να μας αναγκάζει, σε αρκετές στάσεις για φωτογραφίες, πριν επιστρέψουμε στη βάση μας.
Ο αρχαιολογικός χώρος μου έμεινε απωθημένο, το οποίο πρέπει να εκπληρώσω με την πρώτη ευκαιρία, αφού τις επόμενες μέρες ξεκίνησε κακοκαιρία, με πολλές βροχές, χιόνια και πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Ας ελπίσουμε τα πράγματα με την πανδημία να εξελιχθούν ομαλά και σύντομα να ανακτήσουμε την κανονικότητα, αναπληρώνοντας τις ταξιδιωτικές μας επιθυμίες.
28 Ιανουαρίου 2021 στο Δάρα Αρκαδίας. Η ώρα είναι 23:30. Το θερμόμετρο έξω δείχνει -6o C. Καθισμένη μπροστά στο τζάκι, διαλέγω φωτογραφίες και ξεκινάω να γράφω τις πρώτες αράδες, για μια εξόρμηση που κάναμε, πριν λίγες μέρες στον κάμπο της Μαντινείας, για να επισκεφθούμε έναν πολύ ιδιαίτερο ναό, την Αγία Φωτεινή.
Στο κέντρο της Πελοποννήσου, βόρεια της Τρίπολης, σε υψόμετρο 624 έως 640 μέτρων, απλώνεται το Μαντινικό πεδίο, η μεγαλύτερη πεδιάδα της ανατολικής Αρκαδίας. Στην περιοχή αυτή αναπτύχθηκε κατά την αρχαιότητα, η πόλη της Μαντινείας. Όμως στο παρόν κεφάλαιο δε θα ασχοληθούμε με την Αρχαία Μαντίνεια (θα καταλάβετε αργότερα το γιατί), αλλά μόνο με τον ναό της Αγίας Φωτεινής, ο οποίος θεωρείται μια από τις πιο παράξενες εκκλησίες του κόσμου. Βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Μαντινείας και η θεμελίωσή της έγινε το 1970.
Ξεκινήσαμε λοιπόν, ακολουθώντας την ΕΟ Τρίπολης-Ολυμπίας και μετά το χωριό Κάψια συναντήσαμε μια διασταύρωση. Δεξιά πηγαίνει προς Τρίπολη. Εμείς στρίψαμε αριστερά, στην ΕΟ Αγοριανής-Κορώνειας
και μέσα σε ελάχιστα λεπτά φτάσαμε έξω από τον χώρο, στον οποίο έχει χτιστεί ο ναός. Η Αγία Φωτεινή έχει διχάσει πολλούς και ανάλογα με τα γούστα του κάθε ανθρώπου, άλλος μπορεί να τη χαρακτηρίσει αριστούργημα και άλλος καρακιτσαριό. Είναι γεγονός, ότι κάτι παρόμοιο, δεν έχουμε συναντήσει μέχρι τώρα πουθενά στα ταξίδια μας. Είναι τόσο παράξενη η αρχιτεκτονική του ναού, συνδυάζοντας στοιχεία της Αρχαίας Ελλάδας και της βυζαντινής τέχνης, που σίγουρα μπερδεύουν και αποπροσανατολίζουν τον επισκέπτη.
Το χρονικό πάντως της δημιουργίας του ναού έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η παραγγελία έγινε από τον Μαντινειακό Σύνδεσμο, ο οποίος ιδρύθηκε το 1934, και κατέχει έκταση εντός των Τειχών της αρχαίας πόλης, στον αρχιτέκτονα Κωνσταντίνο Παπαθεοδώρου. Ο Παπαθεοδώρου, που ήταν μαθητής του Πικιώνη, την εποχή εκείνη δούλευε στο Υπουργείο Πολιτισμού. Η θέση ήταν πολύ σπουδαία για τα τότε δεδομένα. Για να αφιερωθεί στο έργο της ανέγερσης της Αγίας Φωτεινής, ο αρχιτέκτονας παραιτήθηκε από τη θέση του και τον Απρίλιο του 1971 άρχισε η ανοικοδόμηση του ναού. Ο ίδιος ο Παπαθεοδώρου λέει: "Για μένα αυτό ήταν όνειρο ζωής! Όταν είδα την περιοχή, με τα αυτοσχέδια καλυβάκια, τις αχυρένιες στέγες και το πράσινο, είπα ότι πρόκειται για το ιδανικό σημείο. Σε έναν χώρο που περιβάλλεται από το Μαίναλο, το Αρτεμίσιο, το όρος όπου ο Ηρακλής καθάρισε την κόπρο του Αυγεία, σε μια περιοχή με απλότητα, φτωχικότητα και αφέλεια, βρήκα αυτό που επεδίωκα να παρουσιάσω μέσα από το έργο μου. Αυτό το ταπεινό και το απλοϊκό είμαστε ή τουλάχιστον ήμασταν εμείς οι Έλληνες και εξάλλου, ο τόπος λατρείας του Θεού δε χρειάζεται να είναι πολύπλοκος".
Στο τέλος του 1973 ο ναός είχε χτιστεί μέχρι επάνω. 12 μαστόροι Αρκάδες εργάστηκαν, με τον αρχιτέκτονα πάντα παρόντα, να τους κατευθύνει μέχρι και για την τελευταία λεπτομέρεια. Όσοι τον έζησαν από κοντά κατά την ανέγερση του ναού, αναφέρουν, ότι άλλοτε τριγυρνούσε στα χωράφια της Μαντινείας και άλλοτε περιπλανιόταν στην Τρίπολη, ψάχνοντας σε μάντρες για υλικά. Πολλές φορές τα υλικά ήταν παλιά και τα τροποποιούσε ο ίδιος, με τα χέρια του, για να τα τοποθετήσει στη συνέχεια στον ναό. Ζούσε για μήνες, σε μια σκηνή δίπλα στο έργο του και εργαζόταν 10 ώρες ημερησίως. Ο Γιάννης Τσαρούχης είχε χαρακτηρίσει την εκκλησία: "Ως φλέβα νερού, για τους διψώντες" και ο Ισπανός πολεοδόμος, Αλφόνσο Τορίμπιο είχε πει: "Η Αγία Φωτεινή δίνει την εντύπωση του ζώντος κτιρίου. Κινείται προσπαθώντας να περιστραφεί γύρω από τον άξονά της. Δεν υπάρχει ορθή γωνία στο κτίσμα. Αναπνέει τον αρκαδικό αέρα και τα ακροκέραμα παίρνουν τη φορά του ανέμου, που φυσά από την Ανατολή".
Ο ίδιος ο αρχιτέκτονας εξηγεί: "H εκκλησία είναι φτιαγμένη σε επίπεδα, που το ένα φαίνεται να πατάει επάνω στο άλλο. Άλλωστε η κίνηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο σύνολο της εκκλησίας. Το άνω τελείωμα μοιάζει με αέτωμα, αλλά βουλιάζει, όπως τα φτωχά καλυβάκια του κάμπου της Μαντινείας. Ορισμένα τμήματα του ναού, όπως οι κίονες, έχουν σμιλευτεί με τρόπο που δημιουργεί την ψευδαίσθηση, ότι κάποτε ήταν φτιαγμένοι από ξύλο και στη συνέχεια αντικαταστάθηκαν από μάρμαρο, όπως ακριβώς συνέβη με τους ναούς κατά την αρχαιότητα".
Ο ναός δεν ανήκει σε κανέναν γνωστό ρυθμό και είναι τρισυπόστατος, έχει δηλαδή τρία Ιερά. Το μεσαίο τιμάται επ΄ ονόματι της Αγίας Φωτεινής
το βόρειο, του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού
και το νότιο, του Αγίου Αποστόλου Φιλίππου με προσθήκη της εικόνας του Αγίου Γεωργίου.
Ανοίξαμε την πόρτα και μπήκαμε στο εσωτερικό του ναού, μην πιστεύοντας αυτό που αντίκριζαν τα μάτια μας!
Ο αρχιτέκτονας συνεχίζει να μας ξεναγεί στο εσωτερικό του ναού: "O επισκέπτης συναντά ψηφιδωτά, από τον Ιππόλυτο του Ευριπίδη, τις τέσσερις εποχές, παραστάσεις από την αρχαία μυθολογία, που ταυτίζονται ή συμπορεύονται με χριστιανικούς μύθους. H Μέδουσα, η Αριάδνη, ο Θησέας, ο Πίνδαρος αλλά και ο Παπαδιαμάντης δίνουν σιωπηλούς αγώνες για να συναντηθούν με τους Αγίους της Χριστιανοσύνης".
Στον περιβάλλοντα χώρο χτίστηκαν επίσης δύο αρχαιοελληνικές κατασκευές. Το "Ηρώον" ξεκίνησε να δημιουργείται το 1979-1980, προς τιμήν όλων εκείνων που αγωνίστηκαν για την πατρίδα.
Δυτικά της εκκλησίας χτίστηκε το "Φρέαρ του Ιακώβ" που συμβολίζει τη συνάντηση του Ιησού με τη Σαμαρείτιδα Αγία Φωτεινή. Κατά τη διάρκεια αυτής της συνάντησης έγινε μια υπέροχη συνομιλία του Χριστού με την Αγία.
Το κτίσμα περιβάλλεται από μια σειρά μαρμάρινων εδωλίων (καθισμάτων), σαν αρχαίο θέατρο, όπου στην ορχήστρα του βρίσκεται το οκτακίονο "πηγάδι"- "πηγή ύδατος αλλομένου εις ζωήν αιώνιον". Για θεολογικούς λόγους οι κίονες διαφέρουν μεταξύ τους.
Όποιος επιθυμεί, μπορεί να διαβάσει μια εκτενή κουβέντα του αρχιτέκτονα για το χρονικό δημιουργίας της εκκλησίας, αλλά και πολλές προσωπικές πληροφορίες για τη ζωή και τις σπουδές του: Η απίθανη ιστορία μιας εκκλησίας-έργου τέχνης στην Αρχαία Μαντίνεια
Διασχίσαμε τον δρόμο περπατώντας προς την είσοδο του αρχαιολογικού χώρου. Δε με κατέκλυζαν φρούδες ελπίδες, ότι θα βρω τον αρχαιολογικό χώρο ανοιχτό, όμως είχα ελπίδες, ότι κάπως θα μπορούσαμε, σκαρφαλώνοντας στην περίφραξη, να βρεθούμε μέσα, όπως είχαμε κάνει πριν λίγες μέρες στον Αρχαίο Ορχομενό. Από μακριά είδαμε έναν μεγαλόσωμο σκύλο, να βολοδέρνει γύρω από την είσοδο του αρχαιολογικού χώρου. -"Ωχ! είπαμε. Έχει γούστο, να μας πάρει στο κατόπι, και να τρέχουμε για να σωθούμε στο αυτοκίνητο". Μόλις μας πήρε χαμπάρι το ζωντανό, άρχισε να προχωράει προς το μέρος μας. Μας πλησίασε παιχνιδιάρικα και καθόλου απειλητικά. Τελικά ήταν πολύ ήρεμος ο γλυκούλης και άρχισε να μας ακολουθεί μέχρι την κλειστή πόρτα του αρχαιολογικού χώρου. Όταν φτάσαμε στη σιδερένια πόρτα, είδαμε το λουκέτο και ένα βρεγμένο και ζαρωμένο χαρτί, καλυμμένο με ζελατίνα, το οποίο ανακοίνωνε, ότι ο χώρος παραμένει κλειστός, λόγω των μέτρων για την πανδημία….. μπλα…... μπλα….. μπλα….. μας υποχρεώσατε με τις διευκρινίσεις. Κάτω στο έδαφος, είδαμε πεσμένα δύο κλειδιά, περασμένα σε λεπτό κρικάκι. Κοιταχτήκαμε με τον γιο μου και είπαμε με μια φωνή: - "Έχει γούστο να είναι τα σωστά κλειδιά"!! Δοκιμάσαμε μια το ένα και μια το άλλο, στο λουκέτο και στην κλειδαριά της σιδερένιας πόρτας......αλλά τζίφος! Πώς θα μπούμε τώρα μέσα? Η περίφραξη ήταν ψηλή, με σκληρό πλέγμα με μικρά τετραγωνάκια και δεν είχε καθόλου πατήματα για σκαρφάλωμα. Μόνο από την πόρτα υπήρχαν μικρές πιθανότητες, αλλά και πάλι ήταν δύσκολα τα πράγματα. Από την άλλη, περνούσαν αραιά και που, αυτοκίνητα στον δρόμο. Αν κάποιος μας κάρφωνε τηλεφωνώντας στην αστυνομία…...άντε καλά ξεμπερδέματα!
Εγώ αρνούμουν να παρατήσω τα όπλα. Προσπάθησα να σκαρφαλώσω στην πόρτα, βάζοντας το ένα μου πόδι, στο σημείο της κλειδαριάς, όπου υπήρχε ένα τετράγωνο, μεταλλικό κομμάτι και βόλευε να πατήσεις. Χρειαζόμουν όμως λίγη ώθηση, για να φτάσω μέχρι επάνω. -"Δώσε μου μια σπρωξιά στον πισινό και θα ανέβω" λέω στον γιο μου. -"Δεν είσαι με τα καλά σου" μου λέει. -"Άντε και μπήκες, πώς θα βγεις? Εγώ δεν πρόκειται να σε ακολουθήσω. Μας βλέπει κόσμος, περνάνε αυτοκίνητα, έχει καλύβια και βοσκούς τριγύρω". -"Καλέ πού τους είδες τους βοσκούς? Παντού ερημιά είναι! Κανείς δεν πρόκειται να ασχοληθεί μαζί μας! Δώσε μια σπρωξιά σου λέω και θα μπω". Τίποτα αυτός!! -"Βρε βοήθα λίγο, να μην πω καμιά βαριά κουβέντα για τη μάνα σου, που σε μεγάλωσε με ευταξία και νομιμοφροσύνη"! Ανένδοτος αυτός! Όλη αυτήν την ώρα, ο σκύλος χοροπηδούσε τριγύρω μας, μες στην τρελή χαρά, που είχε βρει λίγη παρέα, διασκεδάζοντας με όλο αυτό το σκηνικό που συνέβαινε. -"Έλα, παράτα τις άσκοπες προσπάθειες", μου λέει κάποια στιγμή. -"Θα σε πάω εδώ πιο κάτω, να δεις το Τείχος της πόλης και θα έρθουμε άλλη μέρα, αφού σκεφτούμε κάποιο τρόπο για να μπούμε". -"Θα φέρω σκάλα την άλλη φορά" του λέω και άρχισα να τον ακολουθώ.
Γυρίσαμε στο αυτοκίνητο, μαζί με τον τετράποδο φίλο μας. Τον ταΐσαμε κριτσίνια που είχαμε μαζί μας και του υποσχεθήκαμε, ότι όταν ξανάρθουμε, θα του φέρουμε πολύ φαγητό για να χορτάσει. Κάναμε στροφή επιτόπου και ακολουθώντας τον ασφαλτοστρωμένο, επαρχιακό δρόμο, σε κάποιο σημείο στρίψαμε αριστερά, μέσα στα χωράφια. -"Να εδώ είναι το Τείχος", μου λέει ο γιος μου. -"Άντε να το δεις από κοντά και εγώ θα σε περιμένω στο αυτοκίνητο". Κατέβηκα και άρχισα να περπατάω παράλληλα με το αρχαίο Τείχος της Μαντινείας.
Το Τείχος δεσπόζει σαν δαχτυλίδι στον Μαντινικό κάμπο, περιβάλλοντας και οριοθετώντας τον αστικό ιστό της αρχαίας πόλης. Η κατασκευή του οχυρωματικού περιβόλου, με τη μορφή που σώζεται σήμερα, τοποθετείται χρονικά αμέσως μετά τη μάχη των Λεύκτρων, το 371 π.Χ. όταν οι Μαντινείς κλήθηκαν να συνοικίσουν εκ νέου την πόλη τους. Οχυρωματικό Τείχος διέθετε η Μαντίνεια τουλάχιστον από τον πρώιμο 5ο αιώνα, το οποίο καταστράφηκε από τον βασιλιά της Σπάρτης, Αγησίπολη, το έτος 385 π.Χ. Το Τείχος είναι χτισμένο κατά το ισόδομο, τραπεζιόσχημο σύστημα, δημοφιλές σύστημα δόμησης τειχών, κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. χωρίς να λείπουν και τμήματα, τα οποία έχουν οικοδομηθεί, κατά το πολυγωνικό σύστημα δόμησης (ίσως απομεινάρια από το παλαιότερο Τείχος του 5ου αιώνα).
Το κατώτερο τμήμα του, πάχους 4,20m είναι λίθινο και σώζεται σε ύψος ενός (1) μέτρου περίπου, πλησιάζοντας σε ορισμένα σημεία και τα δύο (2) μέτρα. Το Τείχος ενισχυόταν εξωτερικά με Πύργους, οι οποίοι αποτελούν το σήμα κατατεθέν της πόλης, από την εποχή των πρώτων περιηγητών και απεικονίζονται σε όλα τα επιστημονικά εγχειρίδια, για την οχυρωματική τέχνη κατά την αρχαιότητα. Οι Πύργοι, οι οποίοι σήμερα δε σώζονται, ανέρχονται σε 122 ή 126 και ήταν όλοι ορθογώνιοι, με εξαίρεση ορισμένους, που προστάτευαν τις Πύλες του Τείχους και ήταν ημικυκλικοί. Από τις 10 τουλάχιστον Πύλες που διέθετε το Τείχος, ξεκινούσαν δρόμοι που οδηγούσαν στις σημαντικότερες Αρκαδικές πόλεις της εποχής όπως: το Παλλάντιο, την Τεγέα, το Μεθύδριο, τον Κλείτορα και τον Ορχομενό.
Με είχε συνεπάρει τόσο πολύ η ομορφιά του τοπίου και ο καταπληκτικός ουρανός, ώστε είχα προχωρήσει αρκετά βαθιά μέσα στον κάμπο. Γύρισα το βλέμμα μου στην αρχή του δρόμου, εκεί που ήταν σταματημένο το αυτοκίνητο με τον γιο μου και του έκανα νόημα με το χέρι, να ξεκινήσει για να έρθει προς το μέρος μου. Από τα απέναντι από τον δρόμο χωράφια, τρεις σκύλοι πήραν χαμπάρι το αυτοκίνητο που ξεκίνησε, διέσχισαν την άσφαλτο και άρχισαν να τρέχουν γαβγίζοντας προς το μέρος μας. Στο τσακ πρόλαβα και χώθηκα μέσα στο αυτοκίνητο. Όσο προχωρούσαμε στα ενδότερα των λιβαδιών, έχοντας στα δεξιά μας το Τείχος, αυτά μας ακολουθούσαν μαινόμενα γύρω από το αυτοκίνητο. Σταματήσαμε βαθιά μέσα στον κάμπο, στο σημείο όπου βρίσκονται οι Πύλες Νεστάνης-Άργους και Τεγέας. Άνοιξα το παράθυρο, πήρα στα γρήγορα 2-3 φωτογραφίες των υπολειμμάτων του Τείχους
και κάνοντας στροφή επιτόπου, αρχίσαμε να επιστρέφουμε προς τον κεντρικό δρόμο, με τα ακούραστα σκυλιά να τρέχουν στα πλάγια του αυτοκινήτου, γαβγίζοντας ασταμάτητα. Ακόμα και όταν βγήκαμε στη δημοσιά, αυτά συνέχισαν να μας κυνηγούν, μέχρι που αναπτύξαμε αρκετή ταχύτητα, ώστε να μας αφήσουν στην ησυχία μας.
Ο ιδιαίτερος ουρανός πάνω από τον κάμπο της Μαντινείας συνέχιζε να μας προσφέρει πολύ ιδιαίτερες εικόνες και να μας αναγκάζει, σε αρκετές στάσεις για φωτογραφίες, πριν επιστρέψουμε στη βάση μας.
Ο αρχαιολογικός χώρος μου έμεινε απωθημένο, το οποίο πρέπει να εκπληρώσω με την πρώτη ευκαιρία, αφού τις επόμενες μέρες ξεκίνησε κακοκαιρία, με πολλές βροχές, χιόνια και πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Ας ελπίσουμε τα πράγματα με την πανδημία να εξελιχθούν ομαλά και σύντομα να ανακτήσουμε την κανονικότητα, αναπληρώνοντας τις ταξιδιωτικές μας επιθυμίες.
Last edited:
george.kloutsi
Member
- Μηνύματα
- 53
- Likes
- 25
- Επόμενο Ταξίδι
- Σκωτία!
- Ταξίδι-Όνειρο
- Αλασκα
Τελειες οι φωτογραφιες! Εχετε επισκευτεί το σπήλαιο στο χωριο καψια? είναι τέλειο!
Smaragda53
Member
- Μηνύματα
- 1.047
- Likes
- 2.259
- Επόμενο Ταξίδι
- αχ, μακάρι νάξερα!
- Ταξίδι-Όνειρο
- Πολυνησία
Δε φανταζόμουν είναι τόσο ωραίος ο ναός εσωτερικά! Χρόνια θέλω να τον επισκεφθώ, αλλά δεν τα κατάφερα μέχρι σήμερα. Εύχομαι να παραμένεις στη Δάρα μπροστά στο αναμμένο τζάκι και να μην πλησιάζεις την Αθήνα ούτε στα 100 χιλιόμετρα!
Klair
Member
- Μηνύματα
- 2.356
- Likes
- 28.382
- Ταξίδι-Όνειρο
- Υπερσιβηρικός
Σου εύχομαι να τα καταφέρεις! Είναι πολύ ιδιαίτερος και εσωτερικά και εξωτερικά.
Αυτήν τη στιγμή που σου γράφω, βρίσκομαι καθ' οδόν προς Αθήνα. Κάποιες υποχρεώσεις μας αναγκάζουν, δυστυχώς, να επιστρέψουμε. Όμως ελπίζω, να καταφέρω σύντομα να επιστρέψω στο χωριό!
Σε ευχαριστώ που διαβάζεις και σχολιάζεις την ιστορία μου.
Klair
Member
- Μηνύματα
- 2.356
- Likes
- 28.382
- Ταξίδι-Όνειρο
- Υπερσιβηρικός
Σε ευχαριστώ πολύ! Χαίρομαι που σου αρέσουν!
Το έχουμε επισκεφθεί παλαιότερα. Είναι πράγματι πολύ όμορφο!
Klair
Member
- Μηνύματα
- 2.356
- Likes
- 28.382
- Ταξίδι-Όνειρο
- Υπερσιβηρικός
Και μετά ήρθε ο "Λέανδρος"!
Λίγα λόγια και πολλές φωτογραφίες, με πρωταγωνίστριες κάποιες περιοχές με τα χωριά τους, τις οποίες έχουμε ήδη γνωρίσει μέσα από αυτήν την ιστορία!
Είχαμε από μέρες ενημερωθεί για την επέλαση της κακοκαιρίας και την περιμέναμε, πως και πως, για να δούμε….. λευκές εικόνες, αφήνοντας για λίγο στην άκρη, τις 50 αποχρώσεις του πράσινου, που ήδη μας είχε προσφέρει η Αρκαδική γη.
Είχαμε κάνει επαρκείς προμήθειες σε τρόφιμα (φοβούμενοι μήπως αποκλειστούμε, γιατί δεν είχαμε αλυσίδες για το αυτοκίνητο) και τα ξύλα έξω στην αυλή, σχημάτιζαν έναν μικρό λόφο, έτοιμα προς κατανάλωση.
Αποβραδίς είχε ξεκινήσει καταρρακτώδης βροχή. Ο γιος μου, πηγαινοερχόταν μέσα-έξω, παρακολουθώντας τη θερμοκρασία, στα διάφορα θερμόμετρα που είχε κρεμάσει στη βεράντα.
Η θερμοκρασία μέχρι στιγμής (22:00-23:00) δεν έλεγε να πέσει κάτω από το μηδέν. Η νύχτα προχωρούσε, αλλά το χιόνι δεν ερχόταν. Έμπαινε σε διάφορες live κάμερες ενός ξενοδοχείου στη Βυτίνα, βλέποντας ότι εκεί είχε ξεκινήσει η χιονόπτωση…. αλλά σε εμάς, τίποτα ακόμα. Μόνο βροχή! Ξεροστάλιασε όλη τη νύχτα να περιμένει το χιόνι, μέχρι που κάποια στιγμή, κοντά στο ξημέρωμα, τον πήρε ο ύπνος.
Εγώ είχα ξαπλώσει, αλλά δε μου κολλούσε ύπνος. Είμαι γενικώς "νυκτόβιο" πλάσμα! Σε κάποια φάση σηκώθηκα, να δω τί γίνεται, γιατί πολλή ησυχία επικρατούσε από τα σούρτα-φέρτα του γιου μου. Κοίταξα από το παράθυρο και είδα κάτι τεράστιες νιφάδες, να πέφτουν απαλά και να σχηματίζουν ένα λευκό πέπλο πάνω στα δέντρα, στους θάμνους και στο έδαφος.
-"Χιονίζει" είπα στον γιο μου και τον άγγιξα απαλά στον ώμο. Πετάχτηκε σαν ελατήριο από το κρεβάτι. Ντύθηκε και βγήκε έξω. Εγώ την έπεσα για ύπνο. Με ξύπνησε μετά από μερικές ώρες και βγήκαμε στο σεργιάνι, για να απολαύσουμε τα κατάλευκα τοπία.
Στον δρόμο προς τη Βυτίνα:
Στο Μαίναλο:
Στη Βυτίνα:
Στη Νυμφασία:
Στην Καμενίτσα, δίπλα στον Μυλάοντα ποταμό:
Στον κάμπο του Δάρα:
Λίγα λόγια και πολλές φωτογραφίες, με πρωταγωνίστριες κάποιες περιοχές με τα χωριά τους, τις οποίες έχουμε ήδη γνωρίσει μέσα από αυτήν την ιστορία!
Είχαμε από μέρες ενημερωθεί για την επέλαση της κακοκαιρίας και την περιμέναμε, πως και πως, για να δούμε….. λευκές εικόνες, αφήνοντας για λίγο στην άκρη, τις 50 αποχρώσεις του πράσινου, που ήδη μας είχε προσφέρει η Αρκαδική γη.
Είχαμε κάνει επαρκείς προμήθειες σε τρόφιμα (φοβούμενοι μήπως αποκλειστούμε, γιατί δεν είχαμε αλυσίδες για το αυτοκίνητο) και τα ξύλα έξω στην αυλή, σχημάτιζαν έναν μικρό λόφο, έτοιμα προς κατανάλωση.
Αποβραδίς είχε ξεκινήσει καταρρακτώδης βροχή. Ο γιος μου, πηγαινοερχόταν μέσα-έξω, παρακολουθώντας τη θερμοκρασία, στα διάφορα θερμόμετρα που είχε κρεμάσει στη βεράντα.
Η θερμοκρασία μέχρι στιγμής (22:00-23:00) δεν έλεγε να πέσει κάτω από το μηδέν. Η νύχτα προχωρούσε, αλλά το χιόνι δεν ερχόταν. Έμπαινε σε διάφορες live κάμερες ενός ξενοδοχείου στη Βυτίνα, βλέποντας ότι εκεί είχε ξεκινήσει η χιονόπτωση…. αλλά σε εμάς, τίποτα ακόμα. Μόνο βροχή! Ξεροστάλιασε όλη τη νύχτα να περιμένει το χιόνι, μέχρι που κάποια στιγμή, κοντά στο ξημέρωμα, τον πήρε ο ύπνος.
Εγώ είχα ξαπλώσει, αλλά δε μου κολλούσε ύπνος. Είμαι γενικώς "νυκτόβιο" πλάσμα! Σε κάποια φάση σηκώθηκα, να δω τί γίνεται, γιατί πολλή ησυχία επικρατούσε από τα σούρτα-φέρτα του γιου μου. Κοίταξα από το παράθυρο και είδα κάτι τεράστιες νιφάδες, να πέφτουν απαλά και να σχηματίζουν ένα λευκό πέπλο πάνω στα δέντρα, στους θάμνους και στο έδαφος.
-"Χιονίζει" είπα στον γιο μου και τον άγγιξα απαλά στον ώμο. Πετάχτηκε σαν ελατήριο από το κρεβάτι. Ντύθηκε και βγήκε έξω. Εγώ την έπεσα για ύπνο. Με ξύπνησε μετά από μερικές ώρες και βγήκαμε στο σεργιάνι, για να απολαύσουμε τα κατάλευκα τοπία.
Στον δρόμο προς τη Βυτίνα:
Στο Μαίναλο:
Στη Βυτίνα:
Στη Νυμφασία:
Στην Καμενίτσα, δίπλα στον Μυλάοντα ποταμό:
Στον κάμπο του Δάρα:
Last edited:
Klair
Member
- Μηνύματα
- 2.356
- Likes
- 28.382
- Ταξίδι-Όνειρο
- Υπερσιβηρικός
Βλαχέρνα-Κάστρο Μπεζενίκου-Παναγία Καταφυγιώτισσα-Μονή Αγίας Ελεούσας-Όρος Καστανιά-Μονή Παναγίας της Βλαχέρνας.
Η Βλαχέρνα βρίσκεται βορειοδυτικά της Τρίπολης, και είναι χτισμένη στους πρόποδες του Μαινάλου, σε υψόμετρο 954 μέτρων και σε απόσταση 32 χιλιομέτρων από την πρωτεύουσα της Αρκαδίας την Τρίπολη, μόλις 7 χιλιομέτρων από το Λεβίδι και 10 χιλιομέτρων από τη Βυτίνα. Τη Βλαχέρνα διατρέχει ο οδικός άξονας "111", ο οποίος συνεχίζει για Πάτρα ή για Πύργο. Το όνομά της έχει βυζαντινή προέλευση. Η παλαιότερη ονομασία ήταν "Μπεζενίκος", όπως και το γνωστό Κάστρο της.
Στις δύο εισόδους του χωριού τοποθετήθηκαν πινακίδες με ένδειξη "Μαρτυρικό χωριό", αφού σύμφωνα με το Π.Δ.140/ΦΕΚ197/Α/2005, η Βλαχέρνα έχει χαρακτηριστεί ως "Μαρτυρικό χωριό".
Στο κάτω μέρος του χωριού έγινε, στις 21 Ιουλίου του 1944, η μάχη της Βλαχέρνας κατά των Γερμανών. Για τον λόγο αυτό έχει στηθεί μνημείο της Εθνικής Αντίστασης, στην είσοδο του χωριού από Τρίπολη. Επίσης προστέθηκε στο μνημείο της Εθνικής Αντίστασης και στο Κοινοτικό κατάστημα, η σημαία-λάβαρο του χωριού, δίπλα στην ελληνική σημαία.
Η Σημαία έχει κίτρινο χρώμα, λόγω του Βυζαντίου, αφού στη Βλαχέρνα υπάρχει η Παναγία των Βλαχερνών. Η πρώτη εκκλησία της Παναγίας υπήρχε στο Φανάρι. Επίσης, το κίτρινο χρώμα έχει σχέση και με τον Ήλιο, αφού μετά την καταστροφή του Ολοκαυτώματος, ήρθε πάλι το φως στο χωριό!
Ήταν η εποχή 1941–1944. Τότε η Βλαχέρνα είχε 1.000 και παραπάνω ψυχές. Τα βουνά και τα λαγκάδια της Αρκαδίας και του Μοριά ολόκληρου έβραζαν, κάθε νέος, παλικάρι που μπορούσε να κρατήσει ντουφέκι, πολεμούσε τον απρόσκλητο εισβολέα κατακτητή, που στο όνομα της φασιστικής βίας, κατέστρεψε την πατρίδα μας. Μέσα σ’ αυτό το φονικό σκηνικό, περνούσαν οι ημέρες και οι νύχτες, εκείνης της άνοιξης και του καλοκαιριού, του 1944.
Λυσσασμένοι οι Γερμανοί από τις απώλειες που είχαν στις μάχες, έκαψαν 180 σπίτια στο Λεβίδι, 7 στη Βλαχέρνα, 4 στην Καμενίτσα και άλλα τόσα στην Παναγίτσα, σκοτώνοντας και όποιον έβρισκαν στη διαδρομή τους, δίπλα από τον δρόμο. Ο άμαχος κόσμος βρήκε καταφύγια στο δασωμένο Μαίναλο και περίμενε τα τραγικότερα, τα φοβερότερα, που ο νους του ανθρώπου δεν τα χωράει.
Και που δεν άργησαν να έρθουν ….
Στις 18-7-1944 μεγάλη Δύναμη των Γερμανών με προπομπούς ποδηλατιστές, ακολούθησε τον δημόσιο δρόμο Τρίπολη–Λεβίδι. Έφτασαν μέχρι τη Βλαχέρνα, που είχε εκκενωθεί από τους κατοίκους και άρχισαν να πολυβολούν τις ελάχιστες γυναίκες, που τρομαγμένες έτρεχαν στις γύρω πλαγιές, για να απομακρυνθούν από το χωριό και να κρυφτούν στα έλατα. Τραυμάτισαν μια κοπέλα, την Κλειώ Δρακοπούλου, στο πόδι, και από τότε έμεινε ανάπηρη. Μετά γύρισαν στο Λεβίδι που ήταν η προσωρινή βάση τους.
Μόλις νύχτωσε, το βράδυ της 18ης-7-1944, μια διμοιρία Ελασιτών κατέβηκε από το βουνό, για να στήσει ενέδρα στη θέση Μακρεμαλιά–Κοτρόνες, στον δημόσιο δρόμο, στην άκρη του χωριού. Είχε διαταγή να κάνει παρενόχληση. Έτσι και έγινε.
Αφήγηση του Διμοιρίτη Μαρίνου Φωτόπουλου:
"Πήραμε διαταγή από τη διοίκηση του λόχου, να στήσουμε ενέδρα σ’ αυτό το σημείο, για να τους κάνουμε παρενόχληση. Πήγαμε και κάναμε από τη νύχτα ορισμένα πυροβολεία με πέτρες. Όταν ξημέρωσε πια και βγήκε ο ήλιος, είδαμε τους ποδηλατιστές να έρχονται. Τους αφήσαμε να πλησιάσουν σχεδόν στα πενήντα μέτρα. Όταν πλησίασαν, άρχισαν οι αντάρτες να χτυπούν με το πολυβόλο και τα ατομικά τους όπλα. Σε λίγο τέλειωσε αυτό το κακό, δεν ξέρω πόσοι χτυπηθήκανε, πρέπει να είχαν νεκρούς, αλλά δεν ξέρω. Όταν οι ποδηλατιστές προσπάθησαν να ανασυνταχθούν και να απαντήσουν στα δικά μας πυρά, εμείς οπισθοχωρήσαμε, γιατί όπως είναι φυσικό, δεν μπορούσαμε να τα βάλουμε με αυτούς, γιατί πίσω τους ερχόταν μεγάλη δύναμη. Αμέσως κατέφθασαν από το Λεβίδι πολλοί Γερμανοί, που έστησαν πολυβολεία γύρω στο χωριό, το κύκλωσαν και επιδόθηκαν με μανία στον αφανισμό του, βάζοντας φωτιά στα σπίτια. Το ότι η ενέδρα στήθηκε σε σημείο πολύ κοντά στο χωριό, έδωσε στους Γερμανούς αφορμή, να πάρουν απόφαση για τον αφανισμό της Βλαχέρνας, να κάψουν τα πάντα, να μη μείνει τίποτα.
Όλοι οι Βλαχερναίοι είχαμε καταφύγει στο δασωμένο Μαίναλο και από τις κορφές του βλέπαμε, με κομμένη ανάσα, όλες τις σκηνές της φρίκης κατά την πυρπόληση των σπιτιών μας. Βλέπαμε τη Βλαχέρνα σα σφαχτάρι ανυπεράσπιστο, που το βάζει κάτω ο μακελάρης και του μπήγει το μαχαίρι στον λαιμό. "Καημένε Μπεζενίκο (Βλαχέρνα) πώς να σε λησμονήκω", λέγαμε για το χωριό μας το δύστυχο. Αυτό το λέγαν και όλοι οι κοντοχωριανοί και το λέγαν σαν καημό, σαν τραγούδι. Τώρα, το ίδιο μας το χωριό, έγινε δύστυχο και μεις μάρτυρες αυτής της βιβλικής καταστροφής. Βρεθήκαμε στη Καψόραχη, σε θέση που δεν μπορούσαμε να βλέπουμε το πάνω χωριό, που από εκεί άρχισαν να βάζουν φωτιά. Είδαμε όμως τα ντουμάνια του καπνού, που σηκώνονταν σαν μαύρα σύννεφα, που σέρνονταν πρώτα στις πλαγιές και μετά σηκώνονταν στον ουρανό, γιατί από κάτω έρχονταν άλλα.
Την άλλη μέρα 20-7-1944 πήγαμε στο χωριό. Μπαίνοντας, ένιωθες πως έμπαινες σε νεκροταφείο. Μια άσχημη μυρωδιά που ερχόταν από τ’ αποκαΐδια, σε έπνιγε. Ό,τι μπορούσε να καεί, είχε καεί, και μόνον οι πέτρες των τοίχων έστεκαν, αλλά κι αυτές ραγισμένες από τις μεγάλες θερμοκρασίες. Ιδιαίτερα έσκασαν τα πελεκημένα αγκωνάρια στις πόρτες και τα παράθυρα, γιατί από κει έβγαιναν οι φλόγες.
Γύρω στη γειτονιά, αμίλητοι άνθρωποι τριγυρνούσαν κι έμοιαζαν με φιγούρες χορού, σε αρχαία τραγωδία. Κάτω στο χώμα, σε μιαν άκρη, βρίσκεται το απανθρακωμένο σώμα ενός ανθρώπου. Είναι ο γέρο–Λολώνης ή μάλλον τα κόκαλά του, που περιμένουν την ταφή τους. Πιο κάτω, άλλο πτώμα γέροντα, βρίσκεται σωριασμένο. Είναι ο γέρο–Τρύφωνας Κατσούλης. Ένας γέρος, που έτσι κι αλλιώς, βρισκόταν κοντά στον θάνατο. Η αγριότητα όμως δεν έχει όρια.
Μετά δύο μέρες από το ολοκαύτωμα, ένας λόχος ανταρτών του Ε.Λ.Α.Σ ήρθε κι έστησε ενέδρα στον δημόσιο δρόμο, ανάμεσα στα καμένα σπίτια. Στις έξι περίπου το απόγευμα ακούστηκε από το παρατηρητήριο: ΓΕΡΜΑΝΟΙ έρχονται από το Λεβίδι. Οι αντάρτες αστραπιαία έτρεξαν και έπιασαν τα ταμπούρια τους. Δεν άργησαν να αστράψουν τα παρμπρίζ των αυτοκινήτων. Την απόλυτη ησυχία τάραξε το βουητό των μηχανών των αυτοκινήτων. Ο χρόνος πια, μετριόταν με τους χτύπους της καρδιάς του καθενός. Όλοι με το δάχτυλο στη σκανδάλη περίμεναν, ώσπου ο καπετάνιος με τη φωτοβολίδα, έδωσε το σύνθημα της μάχης, και τα όπλα όλων των ανταρτών αναζητούσαν τον στόχο τους. Οι Γερμανοί κεραυνοβολήθηκαν. Μια περίπου ώρα κράτησε αυτός ο ορυμαγδός.
Η νύχτα βρήκε το ερειπωμένο χωριό ανταριασμένο, από το βουητό της μάχης. Δίπλα του, 35-40 πτώματα Γερμανών και σκελετωμένα αυτοκίνητα όλα άψυχα, νεκρά, κατά μήκος της δημοσιάς. Από το τελευταίο αυτοκίνητο, που είχε και τους περισσότερους ταγματασφαλίτες, διέφυγαν μερικοί προς το Λεβίδι. Δύο βαριά τραυματίες υπέκυψαν, ενώ οι άλλοι, ολονυχτίς, έφτασαν στην Τρίπολη. Ένα μυδράλιο, τέσσερα στάγιερ, πολλά ατομικά ντουφέκια, πολλά φυσίγγια και αρκετό φαρμακευτικό υλικό έπεσαν στα χέρια των ανταρτών.
Το Ιστορικό του Ολοκαυτώματος, 19 Ιουλίου 1944. (Από το βιβλίο “Τίμιοι Αγώνες” του Χρήστου Αν. Κουτσούγερα-2003).
Στο χωριό μένουν 250 περίπου κάτοικοι, ενώ το καλοκαίρι και τις γιορτές μαζεύει τριπλάσιο και πλέον αριθμό Βλαχερναίων. Η πλατεία είναι κατασκευασμένη από πέτρες
και τη στολίζουν οι προτομές του Αριστείδη,
του Σωκράτη
και του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
Σε μιαν άκρη της πλατείας στέκει μνημείο αφιερωμένο στον Δημοσθένη Ρούνη, αγωνιστή του 1912.
Η πλατεία της Βλαχέρνας έχει θέα στο Όρος Καστανιά, ύψους 1.200 μέτρων, στην κορυφή του οποίου βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας της Βλαχέρνας (λεπτομέρειες στη συνέχεια της αφήγησης).
Το Όρος Καστανιά και σε χιονισμένη version (λήψη από τον δρόμο που οδηγεί στη Βυτίνα).
Το χωριό έχει προσεγμένη ρυμοτομία, με καλούς αλλά ανηφορικούς δρόμους, αφού το μεγαλύτερο μέρος του οικισμού, απλώνεται στους κατάφυτους πρόποδες του βουνού των θεών και των ξωτικών. Έναν τέτοιο ανηφορικό δρόμο ανεβήκαμε και εμείς, φτάνοντας στις γειτονιές που βρίσκονται γύρω από τον Άγιο Αθανάσιο, τη μητρόπολη της Βλαχέρνας.
Με τα γερά, πέτρινα σπίτια του, το χωριό αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της αρκαδικής συνοίκησης και έχει χαρακτηριστεί "Παραδοσιακός Οικισμός" (ΦΕΚ 430/2007). Η θέα προς το Μαίναλο είναι μαγευτική και τα τελευταία σπίτια του οικισμού "χώνονται" βαθιά μέσα στη δασοσκέπαστη χαράδρα. Το χωριό είναι στεφανωμένο από πλαγιές και κάμπους και τα πάνω σπίτια απολαμβάνουν εξαιρετική θέα προς τα λιβάδια του βλαχερναίϊκου κάμπου.
Ο Άγιος Αθανάσιος, η κεντρική εκκλησία της Βλαχέρνας, είναι ένα εξαίρετο δείγμα πέτρινης ναοδομίας, με πλακοστρωμένο δάπεδο και πέτρινη βρύση.
Πάνω από τη Βλαχέρνα, ξεφυτρώνει μέσα από τα έλατα, επιβλητικός βράχος, σε ύψος 1.150 μέτρων, ο βράχος του Μπεζενίκου. Στην κορυφή του, υπήρχε ομώνυμο μεσαιωνικό κάστρο, το Κάστρο του Μπεζενίκου, το οποίο πιστεύεται ότι χτίστηκε κατά τη Φραγκοκρατία, μετά την επανάκτηση της περιοχής, από το Δεσποτάτο του Μυστρά, τον 15ο αιώνα. Αναφέρεται ότι το 1458, ο Μωάμεθ Β' ο Πορθητής, δεν κατάφερε να το κατακτήσει, παρόλο που το πολιόρκησε, λόγω της οχυρής θέσης του, αλλά και ότι το 1826, κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, το Κάστρο δέχτηκε επίθεση από τον Ιμπραήμ, που και αυτός δεν κατάφερε να το εκπορθήσει.
Στον κατάλογο των φρουρίων του 1463 το οχυρό συναντάται ως Bocenico, ενώ στα τελευταία χρόνια της Ενετοκρατίας, ως Boserico και Bessenico. Το Κάστρο αποτελεί ένα φυσικό οχυρό, καθώς ο βράχος επί του οποίου έχει κτιστεί, είναι απροσπέλαστος από τις τρεις πλευρές, και μόνον από την ανατολική πλευρά υπάρχει ομαλή πρόσβαση. Σε αυτό το σημείο οι Βυζαντινοί έχτισαν ισχυρή διπλή οχύρωση και Πύργους. Το βόρειο επίπεδο του Κάστρου είχε την τελείως απαραίτητη οχύρωση, καθώς προστατευόταν από τον κάθετο βράχο. Στα νότια βρίσκεται η Πύλη εισόδου που προστατευόταν από έναν ορθογώνιο Πύργο.
Ακολουθήσαμε τον χωματόδρομο ο οποίος οδηγεί στο Κάστρο. Στα αριστερά μας είχαμε πανοραμική θέα του χωριού.
Προχωρώντας, στα ρουθούνια μας εισχώρησε μυρωδιά πεύκου, αφού μπροστά μας απλώθηκε ένα πευκόδασος.
Συνεχίσαμε να ανηφορίζουμε τον κακοτράχαλο χωματόδρομο, μπαίνοντας στη συνέχεια στο ελατόδασος. Φτάνοντας ψηλά στο βουνό σταματήσαμε για να απολαύσουμε την ωραία θέα.
Κάποια στιγμή, έχοντας φτάσει σχεδόν στην κορυφή, είδαμε από τον δρόμο το μοναστήρι της Παναγίας της Ελεούσας να είναι γαντζωμένο στον κάθετο βράχο και λίγο αριστερά του, ένα μπαλκόνι να κρέμεται στο κενό. Στην αρχή νομίσαμε ότι έπρεπε να αφήσουμε το αυτοκίνητο σε αυτό το σημείο και να το κόψουμε ποδαράτα μέχρι το μοναστήρι. Τελικά ο δρόμος, αν και δύσβατος, συνέχιζε κι άλλο προς την κορυφή.
Παίρνοντας μια κλειστή στροφή αριστερά, μπροστά μας ξεπρόβαλε, αρχικά, το ξωκλήσι-ασκηταριό της Παναγίας της Καταφυγιώτισσας, τρυπωμένο στη μεγάλη κοιλότητα του βράχου.
Σταματήσαμε στην αρχή της απότομης σκάλας, που οδηγεί στο εκκλησάκι. Στενά, πέτρινα, απότομα σκαλιά, ακολουθούν ελικοειδή διαδρομή, μέχρι την είσοδο της κοιλότητας. Μια ξεχαρβαλωμένη, υποτυπώδης κουπαστή, από λεπτούς κορμούς, υποτίθεται ότι σε βοηθάει στην ανάβαση. Καλύτερα όμως να αποφύγετε να κρατηθείτε από αυτήν (αν βρεθείτε εκεί) αφού η κουπαστή είναι φτερό στον άνεμο και το μόνο σίγουρο είναι, ότι θα σας μείνουν στα χέρια τα ξύλα.
Πάνω από τα κεφάλια μας, παγωμένοι κρύσταλλοι έσταζαν τα νερά τους, καθώς η άνοδος της θερμοκρασίας, τους είχε επιβάλλει την υγροποίησή τους.
Φτάσαμε αγκομαχώντας μέσα στην εντυπωσιακή σπηλιά, όπου βρίσκονται τα αρχιτεκτονικά λείψανα της Παναγίας της Καταφυγιώτισσας, για την οποία δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να αναφέρονται στην ίδρυσή της. Πρόκειται για μονόχωρη εκκλησία, η οποία έχει χτιστεί σε κοίλωμα του φυσικού βράχου, ακολουθώντας την κλίση του.
Σήμερα σώζονται τμήματα της τοιχοποιίας σε αρκετά μεγάλο ύψος, καθώς και σπαράγματα τοιχογραφιών.
Κατεβήκαμε με πολλή προσοχή τα απότομα σκαλοπάτια,
και συνεχίσαμε με τα πόδια, για το δεύτερο και δυνατότερο αξιοθέατο, τη Μονή της Παναγίας Ελεούσας.
Στην αρχή των σκαλοπατιών, είδαμε το σύγχρονο μνημείο του τοπικού ήρωα Αλέξη Νικολάου ή Λεβιδιώτη. Είναι χτισμένο με ντόπια πέτρα και στην κορυφή του φέρει μαρμάρινη άσβεστη φλόγα. Στην εντοιχισμένη, στην πρόσοψή του μαρμάρινη πλάκα, διαβάσαμε:
Ενθάδε κείται ΑΛΕΞΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ (ΚΑΠΕΤΑΝ ΑΛΕΞΗΣ), στρατηγός, ηρωικώς πεσών, την 15η Νοεμβρίου 1826, εις τον υπέρ της ελευθερίας αγώνα των Ελλήνων κατά των Τούρκων.
Τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου έγιναν στις 15 Αυγούστου 1996.
Πήραμε να ανηφορίζουμε τα ομαλά πέτρινα σκαλιά.
Το μοναστήρι αυτό είναι τρυπωμένο μέσα σε ένα κοίλωμα του πελώριου, μολυβδοχυμένου βράχου του Κάστρου του Μπεζενίκου. Λέγεται ότι χτίστηκε επί του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ανδρόνικου Παλαιολόγου, το 1300 μ.Χ. (14ος μ.Χ. αιώνας), χωρίς να είναι τίποτα εξακριβωμένο. Κρυμμένη και περικυκλωμένη από τα εκτεταμένα δάση των οροσειρών του Μαινάλου, η Μονή της Παναγίας της Ελεούσας εχρησίμευσε σαν καταφύγιο, αλλά και σαν ορμητήριο, στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Γραπτές μαρτυρίες για τη λειτουργία της Μονής έχουμε από το 1828 και μετά, δηλαδή από τότε, που εγκαταστάθηκαν σε αυτήν δύο μοναχοί, ο Παρθένιος ιερομόναχος και ο Διονύσιος μοναχός, και οι δύο από το Λεβίδι.
Προχωρούσαμε παράλληλα με τον τρύπιο βράχο και κοιτάζοντας προσεκτικά, είδαμε να κρέμονται παγωμένοι κρύσταλλοι από τις τρύπες. Μερικοί από αυτούς, μη μπορώντας να αντισταθούν στον ήλιο και τη ζέστη, ξεκολλούσαν και έπεφταν με δύναμη στο διάβα μας. Ανά πάσα στιγμή κινδυνεύαμε να φάμε κανέναν κρύσταλλο στο κεφάλι. Επιταχύναμε το βήμα μας για να αποφύγουμε, όσο πιο γρήγορα μπορούσαμε, το "πεδίο ρίψης παγωμένων βομβών".
Φτάσαμε μπροστά από τη σιδερένια πόρτα και ανοίξαμε το μάνταλο, συνεχίζοντας την ανηφορική μας πορεία.
Καταλήξαμε στο μπαλκόνι, που κρέμεται στο κενό, πάνω από τη χαράδρα και το χωριό. Κολλημένο στην άκρη του βράχου, το ταπεινό καμπαναριό της Μονής ατενίζει βουβό πλέον την απεραντοσύνη.
"Μονή των βράχων" η Αγία Ελεούσα του Μπεζενίκου, στη νότια πλευρά του χωριού, αθέατη και προφυλαγμένη μέσα στο κοίλωμα του βουνού και περικυκλωμένη από τα έλατα του Μαινάλου, υπήρξε καταφύγιο στους δύσκολους καιρούς, ιδιαίτερα στα χρόνια του Αγώνα και την περίοδο της επιδρομής του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο (1826).
Τα παλαιότερα χρόνια, ξεκινώντας από το χωριό, ένα μονοπάτι μέσα από το φαράγγι της Αράπισσας και μετά από τρία περίπου τέταρτα πεζοπορίας, οδηγούσε στα πρώτα σκαλοπάτια της Μονής. Σήμερα ο χωματόδρομος που έχει πάρει τη θέση του παλιού μονοπατιού, μας οδήγησε με το αυτοκίνητο στην είσοδο της Μονής.
Σύμφωνα με έρευνα της Κωνσταντοπούλου-Δωρή, το όνομα Ελεούσα ανήκει στην Παναγία, και όχι σε κάποια Αγία, όπως ενίοτε υποστηρίζεται, διότι στο ελληνικό εορτολόγιο, δεν υπάρχει Αγία Ελεούσα και όπου αυτή απαντά, αναφέρεται στην Παναγία. Η παράδοση αναφέρει ότι η Μονή της Ελεούσας ήταν πάντα πλούσια, με μεγάλη κτηματική περιουσία και πολλούς μοναχούς. Διαλύθηκε το 1833 και τα κτήματά της, πήραν οι Μονές Κανδήλας και Κερνίτσης (για τη Μονή Κερνίτσης πληροφορίες στο κεφάλαιο της Νυμφασίας).
Σύμφωνα με όσα αναφέρουν οι απομνηματογράφοι του Αγώνα του ’21 γνωρίζουμε σημαντικές λεπτομέρειες για τη ζωή του μοναστηριού. Έτσι π.χ βρίσκουμε την πληροφορία, ότι η Μονή ήταν σταυροπηγιακή και κάποια ορισμένη χρονική στιγμή δεινοπάθησε και διαλύθηκε. Αναφέρεται ότι ανασυγκροτήθηκε κατά τη Β΄ Τουρκοκρατία (μετά το 1715), οπότε και καθίσταται ενοριακή. Κατά την πολιορκία του Ιμπραήμ, η Μονή πυρπολήθηκε και διαλύθηκε.
Το 1829 ήρθαν στην έρημη Μονή, μετά την αναχώρηση του Ιμπραήμ, ο "Διονύσιος όσιος Αργυρόπουλος από το Λεβίδι, ετών 55" και ο "Παρθένιος ιερομόναχος Παπαδιαμαντόπουλος, ετών 36", οι οποίοι βρήκαν το μοναστήρι και τα μετόχιά του πυρπολημένα. Μετά τη διάλυση της Μονής, οι μοναχοί διεκδικούν από τη Νομαρχία Τριπόλεως και το Υπουργείο Εκκλησιαστικών την περιουσία τους και 1.600 τουρκικά γρόσια, που είχαν οι ίδιοι διαθέσει, και κατ’ αυτόν τον τρόπο αρχίζει μια μακρόχρονη διένεξη, με πολλά έγγραφα αλληλογραφίας.
Σε έγγραφο με ημερομηνία 23 Ιουνίου 1833, που είναι "Κατάλογος του Ιερού Καταγωγείου της Μονής Μπεζενίκου, η Κοίμησις της Υπεραγίας Θεοτόκου" υπάρχει μια ενδιαφέρουσα περιγραφή της κατάστασης της Μονής, των μετοχίων της και των περιουσιακών της στοιχείων, γραμμένη από τους μοναχούς. Σε αυτήν ορίζεται ακριβώς η θέση της Μονής και η απόστασή της από τα γειτονικά χωριά. Καταγράφεται η τοπική παράδοση, ότι το μοναστήρι ήταν από παλιά σταυροπηγιακό και επί Τουρκοκρατίας, με ενέργεια του Επισκόπου Μαντινείας, έγινε ενοριακό. Αναφέρουν ότι το 1829, οπότε και εγκαταστάθηκαν σε αυτό, δε βρήκαν τίποτα–ούτε χρυσόβουλλα, ούτε βιβλία, ούτε συγγράμματα–μόνο "τη σπηλιά όπου υπήρχε ήδη η εκκλησία". Για τις εργασίες της Μονής είχαν έμμισθο, έναν τσοπάνη 30 χρόνων και έναν δεκαπεντάχρονο υπηρέτη. Η Μονή ήταν μικρή, σφηνωμένη στον βράχο, με μια στέρνα. Υπήρχαν ακόμη δύο κελιά με κατώι (υπόγειο-κελάρι).
Το 1834 η Μονή Αγίας Ελεούσας θεωρείται διαλυμένη. Το 1839 οι μοναχοί της Κανδήλας, οι οποίοι υποφέρουν οικονομικά, ζητούν τα κτήματα της Μονής της Ελεούσας, που τελικά το 1840, με σύμφωνη γνώμη της Ιεράς Συνόδου, τους παραχωρούνται. Στη Μονή Κανδήλας έχει σωθεί σχέδιο πρωτοκόλλου παράδοσης (Οκτώβριος 1840), σύμφωνα με το οποίο, οι γνωστοί για τον μακρόχρονο αγώνα τους μοναχοί, Διονύσιος και Παρθένιος, παραδίδουν στη Μονή Κανδήλας διάφορα αντικείμενα της Αγίας Ελεούσας.
Έτσι, κλείνει η ιστορία της Μονής του Μπεζενίκου, που-κατά την παράδοση-λειτουργούσε σαν ανδρώα, σε όλη τη διάρκεια του Αγώνα του ’21 και από αυτήν είχαν μεταφερθεί στη Μονή Κανδήλας, ένας εξαιρετικά μεγάλος αριθμός βιβλίων, αλλά και κώδικες, για να χρησιμεύσουν στην κατασκευή φυσιγγίων.
Λίγα μόλις σκαλιά απέμεναν, για να βρεθούμε μπροστά από την ξύλινη πόρτα της Μονής.
Μια ανείπωτη χαρά με πλημμύρισε, όταν κατεβάζοντας προς τα κάτω το σκουριασμένο μάνταλο, άκουσα…..κλακ και είδα την πόρτα να ανοίγει διάπλατα.
Σε ένα κοίλωμα του βράχου είδαμε τον Χριστό στον Σταυρό. Τα πλαϊνά τοιχώματα ήταν λευκά και γαλάζια η οροφή. Η γαλανόλευκη κοσμούσε την αριστερή πλευρά του κοιλώματος. Ο υπόγειος αυτός χώρος χρησιμοποιούνταν-σύμφωνα με την τοπική παράδοση-ως κρύπτη για τη διαφυγή των παρευρισκομένων στη Μονή σε περίπτωση επιδρομής ή ως Κρυφό Σχολειό.
Μερικά επιπλέον σκαλιά οδηγούν έξω από την πόρτα του καθολικού.
Στην κόγχη πάνω από την είσοδο, υπάρχει εντοιχισμένη πλάκα διαστάσεων: 0,40x0,40 μ., με ανάγλυφο σταυρό και γράμματα, που φέρει τη χρονολογία 1890. Τη διακόσμηση της αετωματικής απόληξης του θυρώματος συμπληρώνει μια ανάγλυφη κεφαλή, που έχει ενσωματωθεί στην κορυφή του αετώματος.
Στα αριστερά, σε ένα άλλο κοίλωμα του βράχου, είδαμε αναπαράσταση της φάτνης, ενώ και εδώ, πάνω από τα κεφάλια μας κρέμονταν φονικές λόγχες, έτοιμες να μας κατατροπώσουν.
Απέναντι από το καθολικό της Μονής υπάρχουν δύο ακόμη χώροι. Στον μεγαλύτερο εξ αυτών υπήρχαν στοιβαγμένα έπιπλα,
ενώ ο μικρότερος χώρος, μέσα στην κοιλότητα του βράχου, μάλλον εκτελούσε χρέη κουζίνας, γιατί υπήρχε μικρός νεροχύτης και αν δεν με απατά η μνήμη μου, ίσως υπήρχε και βρύση.
Ανοίξαμε την πόρτα και μπήκαμε στο καθολικό, το οποίο είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Αποτελεί δικιόνιο, σταυροειδή, εγγεγραμμένο με τρούλο, και με το ιερό διευθετημένο κάτω από τον βράχο. Έχει διαστάσεις 5x4μ. και φέρει την προσθήκη ενός νεότερου εξωνάρθηκα 6x5μ., ο οποίος πιθανόν ανήκει στις εργασίες ανακαίνισης, που έχουν κατά καιρούς πραγματοποιηθεί στη Μονή και αναφέρονται στις υπάρχουσες επιγραφές.
Το δάπεδο του καθολικού αποτελείται από σκούρες, τετράγωνες, πέτρινες πλάκες και είναι διαφορετικό από αυτό του εξωνάρθηκα, το οποίο κατά πάσα πιθανότητα, χρονολογείται στις αρχές του 20ου αιώνα.
Το ανατολικό τμήμα του καθολικού και κυρίως οι τρείς κόγχες του ιερού, έχουν λαξευτεί στον φυσικό βράχο. Ο τρούλος στηρίζεται εσωτερικά σε δύο κίονες και δύο τοιχοπεσσούς, που οριοθετούν το τριμερές ιερό. Στο εσωτερικό του καθολικού είναι εμφανή τα ίχνη από φωτιά.
Σύμφωνα με την παράδοση, η Μονή της Αγίας Ελεούσας ιδρύθηκε επί Ανδρονίκου Παλαιολόγου, στις αρχές του 14ου αιώνα. Οι τοιχογραφίες όμως του καθολικού, που χρονολογούνται πιθανώς τον 18ο αιώνα, μαρτυρούν ότι και η οικοδόμηση του καθολικού, πρέπει να έγινε τουλάχιστον μέσα στον 18ο αιώνα. Το καθολικό φέρει στρώμα τοιχογραφιών, πιθανώς του 18ου αιώνα, οι οποίες φαίνεται πως έχουν υποστεί φθορές από πυρκαγιά.
Ο εξωνάρθηκας φέρει τοιχογραφίες του 20ου αιώνα.
Στάθηκα στην πόρτα και πήρα μια τελευταία φωτογραφία του εσωτερικού του ναού,
αλλά και του εξωτερικού χώρου.
Κατεβήκαμε τα εσωτερικά σκαλιά
και ανοίγοντας την ξύλινη πόρτα βρεθήκαμε πάλι έξω.
Σηκώνοντας το κεφάλι ψηλά, μείναμε να παρατηρούμε την εξωτερική μορφή του μοναστηριού, η οποία είναι ιδιαίτερα απλή, με τέσσερα παράθυρα και δύο μικρά μπαλκονάκια.
Ροβολήσαμε τον κατήφορο γρήγορα-γρήγορα, για να αποφύγουμε τα ύπουλα κρυστάλλινα αντικείμενα, τα οποία τώρα είχαν στρώσει για τα καλά, όλη σχεδόν την πέτρινη διαδρομή.
Μπήκαμε στο αυτοκίνητο και πριν κατηφορίσουμε για το χωριό, κάναμε μια στάση στη βρύση της Αράπισσας, για να ξεδιψάσουμε με το πιο παγωμένο νερό που έχουμε πιει μέχρι τώρα. Πιο παγωμένο και από ψυγείο! Γύρω από την πετρόχτιστη βρύση υπήρχαν τεράστια κομμάτια πάγου, τα οποία αρνούνταν να υποκύψουν στις ορέξεις της "ζεστής" εκείνης μέρας.
Πάντως δεν είναι μόνον οι κρύσταλλοι, που ξεκολλάνε και πέφτουν, από τον δυσπρόσιτο βράχο του Μπεζενίκου. Ξεκολλάνε και ολόκληροι βράχοι και κατρακυλάνε στην πλαγιά. Ευτυχώς, σε κάποιες περιπτώσεις, υπάρχουν τα δέντρα τα οποία βάζουν φρένο στην καταστροφική τους πορεία, γλιτώνοντας τα σπίτια του χωριού, από δυσάρεστες συνέπειες.
Από ψηλά πήρε το μάτι μας, την άλλη εκκλησία της Βλαχέρνας, τον ιερό ναό των Αγίων Αναργύρων, και αφού περάσαμε από την κάτω πλευρά της "111", σταματήσαμε το αυτοκίνητο στα ριζά του υψώματος, στην κορυφή του οποίου είναι χτισμένη η εκκλησία.
Οι Άγιοι Ανάργυροι δεν έχουν κάποια ιδιαίτερη αρχιτεκτονική ή ιστορία, αφού είναι νέος ναός. Έχουν όμως απρόσκοπτη θέα προς τον βράχο του Μπεζενίκου
και προς την κάτω από τον δρόμο πλευρά της Βλαχέρνας.
Έχουν επιπλέον αξιοσημείωτη θέα και προς τον κάμπο της Βλαχέρνας.
Στον περίβολο δε της εκκλησίας, υπάρχουν τρία δέντρα, τα οποία προστατεύονται από πετρόχτιστη μάντρα. Οι ρίζες αυτών των δέντρων ποτίστηκαν από το αίμα του Τρύφωνα Κατσούλη, τον οποίο βασάνισαν και εκτέλεσαν οι Γερμανοί.
Όπως είπα στην αρχή αυτής της αφήγησης, απέναντι από τη Βλαχέρνα, στα δεξιά δηλαδή του ΕΟ Τρίπολης-Πύργου, υψώνεται το όρος Καστανιά. Ίσως αυτό το βουνό να ήταν ο αρχαίος Κνάκαλος. Λέγεται ότι εδώ γινόταν ετήσια μυστική τελετή προς τιμήν της Αρτέμιδος. Το όρος εμείς το επισκεφθήκαμε για τη Μονή της Παναγίας της Βλαχέρνας, από την οποία πήρε το όνομά του το χωριό.
Στην κορυφή του βουνού των 1.200 μέτρων υπάρχουν τοποθετημένες κεραίες, οι οποίες κάνουν αισθητή την παρουσία τους, απ' όποιο σημείο της περιοχής και αν κοιτάξεις. Φαίνονται ακόμα και από το σπίτι μας στον κάμπο του Δάρα.
Ξεκινήσαμε να ανηφορίζουμε τη βορειοδυτική πλαγιά του βουνού,
η οποία μας πρόσφερε πανοραμική θέα της Βλαχέρνας, του Κάστρου του Μπεζενίκου, του Μαινάλου,
αλλά και ολόκληρου του κάμπου των χωριών, Χωτούσας και Κανδήλας, δηλαδή του δεύτερου Ορχομένιου πεδίου, όπως πολύ αναλυτικά ειπώθηκε, στο κεφάλαιο του Αρχαιολογικού Χώρου Ορχομενού.
Ο δρόμος, είναι ό,τι χειρότερο έχουμε συναντήσει, μετά τον δρόμο για το όρος Σαϊτάς, αλλά η θέα είναι εκπάγλου κάλλους.
Σταματήσαμε σε αρκετά σημεία για φωτογραφίες, κοιτάζοντας προς την κορυφή, όπου βρίσκονται οι κεραίες και το μοναστήρι. Με γλυκά λόγια παρηγοριάς, προσπαθούσαμε να απαλύνουμε τον πόνο, του ταλαίπωρου αυτοκινήτου, το οποίο στεκόταν με ψηλά το κεφάλι, πάνω από τις περιστάσεις, βγάζοντάς μας ασπροπρόσωπους. Το καημένο τι τράβηξε όλον αυτόν τον καιρό με εμάς τους τρελούς!
ΠΑΛΑΙΑ ΜΟΝΗ
Στο μοναστήρι αυτό της Καστανιάς, εντός κοίλου σπηλαίου, σε υψόμετρο 1.200 μέτρων, ασκήτευσε ο ιδρυτής του, ο ιερομόναχος Λεόντιος, από τη Στεμνίτσα της Γορτυνίας. Πότε ακριβώς ασκήτευσε δεν είναι γνωστό. Ούτε λείψανο και σχετικό στοιχείο της παλαιάς Μονής υπάρχει, εκτός του τάφου του, που βρίσκεται στο μέσον του σημερινού ναού και της Αγίας Εικόνας.
ΝΕΑ ΜΟΝΗ
Το έτος 1902 χτίστηκε ο ναός της Νέας Μονής. Πάνω από την είσοδο του ναού υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα, που φέρει χαραγμένο σταυρό, τη χρονολογία 1902-έτος κτήσεως-και τα γράμματα Β.Δ., αρχικά του ονοματεπώνυμου του κτήτορος, Βασιλείου Δρακοπούλου του Αναστασίου. Αυτός γεννήθηκε το 1866 στον Μπεζενίκο (Βλαχέρνα), από γονείς βοσκούς και γεωργούς, των οποίων ακολούθησε το επάγγελμα. Από τη νεότητά του ασχολείτο στο όρος Καστανιά, με τα πρόβατά του και με την καλλιέργεια και τη βελτίωση των αγρών του, που είχε στο βουνό, καθώς και σε άλλες περιοχές του χωριού του.
Η μοναχή Μαγδαληνή, κατά κόσμον Κατίνα Λαμπρινοπούλου, καταγόταν από τη Βυτίνα και έμεινε στη Μονή για δύο περίπου χρόνια (1933-35). Σήμερα δεν διακονείται από μοναχούς. Και αυτή η Μονή διαδραμάτισε στρατηγικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821.
Εδώ όμως δε σταθήκαμε τυχεροί, αφού φτάνοντας στην κόκκινη σιδερένια πόρτα, τη βρήκαμε κλειστή κι αμπαρωμένη. Θα μπορούσα βέβαια εύκολα να πηδήξω και να μπω στον περίβολο του ναού, αλλά την ώρα που σκεφτόμουν να κάνω το μετέωρο βήμα, άκουσα τον γιο μου να φωνάζει: -"Έλα γρήγορα, γρήγορα"!
Έτρεξα εκεί που είχαμε παρκάρει το αυτοκίνητο. -"Κοίτα" μου λέει και μου δείχνει πέρα μακριά, προς τις χιονισμένες βουνοκορφές. Ένα ολοστρόγγυλο φεγγάρι ξεπρόβαλε ανάμεσα από τα θεόρατα βουνά. Ανατολή φεγγαριού και δύση ηλίου συνέβαιναν ταυτόχρονα, με φόντο το ωραιότερο σκηνικό, που είχε στήσει η φύση για εμάς, τους ταπεινούς, πλην υπέρ τυχερούς εξερευνητές, που έτυχε να βρισκόμαστε την καταλληλότερη στιγμή, στο καταλληλότερο σημείο. Στα 1.200 μέτρα τους Όρους Καστανιά της Αρκαδίας.
Οι φωτογραφίες ωχριούν μπροστά στο υπερθέαμα.
-"Πάμε από την άλλη πλευρά, ακόμα πιο ψηλά, στις κεραίες" μου λέει ο γιος μου. -"Ίσως προλάβουμε τον ήλιο, πριν δύσει πίσω από βουνά. Από τη δυτική πλευρά του όρους θα δούμε το Δάρα και τον "δικό μας κάμπο".
Αρχίσαμε να ανηφορίζουμε το τελευταίο, απερίγραπτο κομμάτι του χωματόδρομου. Ο μικρός μας ήρωας, το αυτοκίνητό μας, δεινοπάθησε σε κάτι νεροφαγώματα και σε κάτι μικρές "χαράδρες" που λες, τώρα που να βάλω τις ρόδες, για να βγω αλώβητος από αυτά τα "φαράγγια"?
Φτάσαμε στο τέλος του βουνού. Δεν προλάβαμε τον ήλιο, πάρα μόνο τις αποχρώσεις που ζωγράφιζε, απέναντι στον ορίζοντα.
Είδαμε το Δάρα και τον κάμπο του,
είδαμε και τη Βλαχέρνα από ακόμα ψηλότερα,
αλλά και τα γύρω βουνά και τα λαγκάδια, λες και εκτελούσαμε χαμηλή πτήση, με το ιδιωτικό μας αεροπλάνο.
Όταν ανεβήκαμε και στο σημείο που βρίσκεται το κολωνάκι της γεωγραφικής υπηρεσίας, νιώσαμε ότι βρισκόμαστε στην "κορυφή του κόσμου".
Σαν μαγεμένοι κοιτούσαμε το υπερθέαμα που εξελισσόταν εκείνην τη στιγμή μπροστά στα μάτια μας. Απολαμβάναμε την πανσέληνο του Ιανουαρίου του 2021. Την πανσέληνο του Λύκου!
Πηγές ιστορικών αναφορών της παρούσας αφήγησης:
Wikipedia
www.vlaxerna.gr
Η Βλαχέρνα βρίσκεται βορειοδυτικά της Τρίπολης, και είναι χτισμένη στους πρόποδες του Μαινάλου, σε υψόμετρο 954 μέτρων και σε απόσταση 32 χιλιομέτρων από την πρωτεύουσα της Αρκαδίας την Τρίπολη, μόλις 7 χιλιομέτρων από το Λεβίδι και 10 χιλιομέτρων από τη Βυτίνα. Τη Βλαχέρνα διατρέχει ο οδικός άξονας "111", ο οποίος συνεχίζει για Πάτρα ή για Πύργο. Το όνομά της έχει βυζαντινή προέλευση. Η παλαιότερη ονομασία ήταν "Μπεζενίκος", όπως και το γνωστό Κάστρο της.
Στις δύο εισόδους του χωριού τοποθετήθηκαν πινακίδες με ένδειξη "Μαρτυρικό χωριό", αφού σύμφωνα με το Π.Δ.140/ΦΕΚ197/Α/2005, η Βλαχέρνα έχει χαρακτηριστεί ως "Μαρτυρικό χωριό".
Στο κάτω μέρος του χωριού έγινε, στις 21 Ιουλίου του 1944, η μάχη της Βλαχέρνας κατά των Γερμανών. Για τον λόγο αυτό έχει στηθεί μνημείο της Εθνικής Αντίστασης, στην είσοδο του χωριού από Τρίπολη. Επίσης προστέθηκε στο μνημείο της Εθνικής Αντίστασης και στο Κοινοτικό κατάστημα, η σημαία-λάβαρο του χωριού, δίπλα στην ελληνική σημαία.
Η Σημαία έχει κίτρινο χρώμα, λόγω του Βυζαντίου, αφού στη Βλαχέρνα υπάρχει η Παναγία των Βλαχερνών. Η πρώτη εκκλησία της Παναγίας υπήρχε στο Φανάρι. Επίσης, το κίτρινο χρώμα έχει σχέση και με τον Ήλιο, αφού μετά την καταστροφή του Ολοκαυτώματος, ήρθε πάλι το φως στο χωριό!
Ήταν η εποχή 1941–1944. Τότε η Βλαχέρνα είχε 1.000 και παραπάνω ψυχές. Τα βουνά και τα λαγκάδια της Αρκαδίας και του Μοριά ολόκληρου έβραζαν, κάθε νέος, παλικάρι που μπορούσε να κρατήσει ντουφέκι, πολεμούσε τον απρόσκλητο εισβολέα κατακτητή, που στο όνομα της φασιστικής βίας, κατέστρεψε την πατρίδα μας. Μέσα σ’ αυτό το φονικό σκηνικό, περνούσαν οι ημέρες και οι νύχτες, εκείνης της άνοιξης και του καλοκαιριού, του 1944.
Λυσσασμένοι οι Γερμανοί από τις απώλειες που είχαν στις μάχες, έκαψαν 180 σπίτια στο Λεβίδι, 7 στη Βλαχέρνα, 4 στην Καμενίτσα και άλλα τόσα στην Παναγίτσα, σκοτώνοντας και όποιον έβρισκαν στη διαδρομή τους, δίπλα από τον δρόμο. Ο άμαχος κόσμος βρήκε καταφύγια στο δασωμένο Μαίναλο και περίμενε τα τραγικότερα, τα φοβερότερα, που ο νους του ανθρώπου δεν τα χωράει.
Και που δεν άργησαν να έρθουν ….
Στις 18-7-1944 μεγάλη Δύναμη των Γερμανών με προπομπούς ποδηλατιστές, ακολούθησε τον δημόσιο δρόμο Τρίπολη–Λεβίδι. Έφτασαν μέχρι τη Βλαχέρνα, που είχε εκκενωθεί από τους κατοίκους και άρχισαν να πολυβολούν τις ελάχιστες γυναίκες, που τρομαγμένες έτρεχαν στις γύρω πλαγιές, για να απομακρυνθούν από το χωριό και να κρυφτούν στα έλατα. Τραυμάτισαν μια κοπέλα, την Κλειώ Δρακοπούλου, στο πόδι, και από τότε έμεινε ανάπηρη. Μετά γύρισαν στο Λεβίδι που ήταν η προσωρινή βάση τους.
Μόλις νύχτωσε, το βράδυ της 18ης-7-1944, μια διμοιρία Ελασιτών κατέβηκε από το βουνό, για να στήσει ενέδρα στη θέση Μακρεμαλιά–Κοτρόνες, στον δημόσιο δρόμο, στην άκρη του χωριού. Είχε διαταγή να κάνει παρενόχληση. Έτσι και έγινε.
Αφήγηση του Διμοιρίτη Μαρίνου Φωτόπουλου:
"Πήραμε διαταγή από τη διοίκηση του λόχου, να στήσουμε ενέδρα σ’ αυτό το σημείο, για να τους κάνουμε παρενόχληση. Πήγαμε και κάναμε από τη νύχτα ορισμένα πυροβολεία με πέτρες. Όταν ξημέρωσε πια και βγήκε ο ήλιος, είδαμε τους ποδηλατιστές να έρχονται. Τους αφήσαμε να πλησιάσουν σχεδόν στα πενήντα μέτρα. Όταν πλησίασαν, άρχισαν οι αντάρτες να χτυπούν με το πολυβόλο και τα ατομικά τους όπλα. Σε λίγο τέλειωσε αυτό το κακό, δεν ξέρω πόσοι χτυπηθήκανε, πρέπει να είχαν νεκρούς, αλλά δεν ξέρω. Όταν οι ποδηλατιστές προσπάθησαν να ανασυνταχθούν και να απαντήσουν στα δικά μας πυρά, εμείς οπισθοχωρήσαμε, γιατί όπως είναι φυσικό, δεν μπορούσαμε να τα βάλουμε με αυτούς, γιατί πίσω τους ερχόταν μεγάλη δύναμη. Αμέσως κατέφθασαν από το Λεβίδι πολλοί Γερμανοί, που έστησαν πολυβολεία γύρω στο χωριό, το κύκλωσαν και επιδόθηκαν με μανία στον αφανισμό του, βάζοντας φωτιά στα σπίτια. Το ότι η ενέδρα στήθηκε σε σημείο πολύ κοντά στο χωριό, έδωσε στους Γερμανούς αφορμή, να πάρουν απόφαση για τον αφανισμό της Βλαχέρνας, να κάψουν τα πάντα, να μη μείνει τίποτα.
Όλοι οι Βλαχερναίοι είχαμε καταφύγει στο δασωμένο Μαίναλο και από τις κορφές του βλέπαμε, με κομμένη ανάσα, όλες τις σκηνές της φρίκης κατά την πυρπόληση των σπιτιών μας. Βλέπαμε τη Βλαχέρνα σα σφαχτάρι ανυπεράσπιστο, που το βάζει κάτω ο μακελάρης και του μπήγει το μαχαίρι στον λαιμό. "Καημένε Μπεζενίκο (Βλαχέρνα) πώς να σε λησμονήκω", λέγαμε για το χωριό μας το δύστυχο. Αυτό το λέγαν και όλοι οι κοντοχωριανοί και το λέγαν σαν καημό, σαν τραγούδι. Τώρα, το ίδιο μας το χωριό, έγινε δύστυχο και μεις μάρτυρες αυτής της βιβλικής καταστροφής. Βρεθήκαμε στη Καψόραχη, σε θέση που δεν μπορούσαμε να βλέπουμε το πάνω χωριό, που από εκεί άρχισαν να βάζουν φωτιά. Είδαμε όμως τα ντουμάνια του καπνού, που σηκώνονταν σαν μαύρα σύννεφα, που σέρνονταν πρώτα στις πλαγιές και μετά σηκώνονταν στον ουρανό, γιατί από κάτω έρχονταν άλλα.
Την άλλη μέρα 20-7-1944 πήγαμε στο χωριό. Μπαίνοντας, ένιωθες πως έμπαινες σε νεκροταφείο. Μια άσχημη μυρωδιά που ερχόταν από τ’ αποκαΐδια, σε έπνιγε. Ό,τι μπορούσε να καεί, είχε καεί, και μόνον οι πέτρες των τοίχων έστεκαν, αλλά κι αυτές ραγισμένες από τις μεγάλες θερμοκρασίες. Ιδιαίτερα έσκασαν τα πελεκημένα αγκωνάρια στις πόρτες και τα παράθυρα, γιατί από κει έβγαιναν οι φλόγες.
Γύρω στη γειτονιά, αμίλητοι άνθρωποι τριγυρνούσαν κι έμοιαζαν με φιγούρες χορού, σε αρχαία τραγωδία. Κάτω στο χώμα, σε μιαν άκρη, βρίσκεται το απανθρακωμένο σώμα ενός ανθρώπου. Είναι ο γέρο–Λολώνης ή μάλλον τα κόκαλά του, που περιμένουν την ταφή τους. Πιο κάτω, άλλο πτώμα γέροντα, βρίσκεται σωριασμένο. Είναι ο γέρο–Τρύφωνας Κατσούλης. Ένας γέρος, που έτσι κι αλλιώς, βρισκόταν κοντά στον θάνατο. Η αγριότητα όμως δεν έχει όρια.
Μετά δύο μέρες από το ολοκαύτωμα, ένας λόχος ανταρτών του Ε.Λ.Α.Σ ήρθε κι έστησε ενέδρα στον δημόσιο δρόμο, ανάμεσα στα καμένα σπίτια. Στις έξι περίπου το απόγευμα ακούστηκε από το παρατηρητήριο: ΓΕΡΜΑΝΟΙ έρχονται από το Λεβίδι. Οι αντάρτες αστραπιαία έτρεξαν και έπιασαν τα ταμπούρια τους. Δεν άργησαν να αστράψουν τα παρμπρίζ των αυτοκινήτων. Την απόλυτη ησυχία τάραξε το βουητό των μηχανών των αυτοκινήτων. Ο χρόνος πια, μετριόταν με τους χτύπους της καρδιάς του καθενός. Όλοι με το δάχτυλο στη σκανδάλη περίμεναν, ώσπου ο καπετάνιος με τη φωτοβολίδα, έδωσε το σύνθημα της μάχης, και τα όπλα όλων των ανταρτών αναζητούσαν τον στόχο τους. Οι Γερμανοί κεραυνοβολήθηκαν. Μια περίπου ώρα κράτησε αυτός ο ορυμαγδός.
Η νύχτα βρήκε το ερειπωμένο χωριό ανταριασμένο, από το βουητό της μάχης. Δίπλα του, 35-40 πτώματα Γερμανών και σκελετωμένα αυτοκίνητα όλα άψυχα, νεκρά, κατά μήκος της δημοσιάς. Από το τελευταίο αυτοκίνητο, που είχε και τους περισσότερους ταγματασφαλίτες, διέφυγαν μερικοί προς το Λεβίδι. Δύο βαριά τραυματίες υπέκυψαν, ενώ οι άλλοι, ολονυχτίς, έφτασαν στην Τρίπολη. Ένα μυδράλιο, τέσσερα στάγιερ, πολλά ατομικά ντουφέκια, πολλά φυσίγγια και αρκετό φαρμακευτικό υλικό έπεσαν στα χέρια των ανταρτών.
Το Ιστορικό του Ολοκαυτώματος, 19 Ιουλίου 1944. (Από το βιβλίο “Τίμιοι Αγώνες” του Χρήστου Αν. Κουτσούγερα-2003).
Στο χωριό μένουν 250 περίπου κάτοικοι, ενώ το καλοκαίρι και τις γιορτές μαζεύει τριπλάσιο και πλέον αριθμό Βλαχερναίων. Η πλατεία είναι κατασκευασμένη από πέτρες
και τη στολίζουν οι προτομές του Αριστείδη,
του Σωκράτη
και του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
Σε μιαν άκρη της πλατείας στέκει μνημείο αφιερωμένο στον Δημοσθένη Ρούνη, αγωνιστή του 1912.
Η πλατεία της Βλαχέρνας έχει θέα στο Όρος Καστανιά, ύψους 1.200 μέτρων, στην κορυφή του οποίου βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας της Βλαχέρνας (λεπτομέρειες στη συνέχεια της αφήγησης).
Το Όρος Καστανιά και σε χιονισμένη version (λήψη από τον δρόμο που οδηγεί στη Βυτίνα).
Το χωριό έχει προσεγμένη ρυμοτομία, με καλούς αλλά ανηφορικούς δρόμους, αφού το μεγαλύτερο μέρος του οικισμού, απλώνεται στους κατάφυτους πρόποδες του βουνού των θεών και των ξωτικών. Έναν τέτοιο ανηφορικό δρόμο ανεβήκαμε και εμείς, φτάνοντας στις γειτονιές που βρίσκονται γύρω από τον Άγιο Αθανάσιο, τη μητρόπολη της Βλαχέρνας.
Με τα γερά, πέτρινα σπίτια του, το χωριό αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της αρκαδικής συνοίκησης και έχει χαρακτηριστεί "Παραδοσιακός Οικισμός" (ΦΕΚ 430/2007). Η θέα προς το Μαίναλο είναι μαγευτική και τα τελευταία σπίτια του οικισμού "χώνονται" βαθιά μέσα στη δασοσκέπαστη χαράδρα. Το χωριό είναι στεφανωμένο από πλαγιές και κάμπους και τα πάνω σπίτια απολαμβάνουν εξαιρετική θέα προς τα λιβάδια του βλαχερναίϊκου κάμπου.
Ο Άγιος Αθανάσιος, η κεντρική εκκλησία της Βλαχέρνας, είναι ένα εξαίρετο δείγμα πέτρινης ναοδομίας, με πλακοστρωμένο δάπεδο και πέτρινη βρύση.
Πάνω από τη Βλαχέρνα, ξεφυτρώνει μέσα από τα έλατα, επιβλητικός βράχος, σε ύψος 1.150 μέτρων, ο βράχος του Μπεζενίκου. Στην κορυφή του, υπήρχε ομώνυμο μεσαιωνικό κάστρο, το Κάστρο του Μπεζενίκου, το οποίο πιστεύεται ότι χτίστηκε κατά τη Φραγκοκρατία, μετά την επανάκτηση της περιοχής, από το Δεσποτάτο του Μυστρά, τον 15ο αιώνα. Αναφέρεται ότι το 1458, ο Μωάμεθ Β' ο Πορθητής, δεν κατάφερε να το κατακτήσει, παρόλο που το πολιόρκησε, λόγω της οχυρής θέσης του, αλλά και ότι το 1826, κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, το Κάστρο δέχτηκε επίθεση από τον Ιμπραήμ, που και αυτός δεν κατάφερε να το εκπορθήσει.
Στον κατάλογο των φρουρίων του 1463 το οχυρό συναντάται ως Bocenico, ενώ στα τελευταία χρόνια της Ενετοκρατίας, ως Boserico και Bessenico. Το Κάστρο αποτελεί ένα φυσικό οχυρό, καθώς ο βράχος επί του οποίου έχει κτιστεί, είναι απροσπέλαστος από τις τρεις πλευρές, και μόνον από την ανατολική πλευρά υπάρχει ομαλή πρόσβαση. Σε αυτό το σημείο οι Βυζαντινοί έχτισαν ισχυρή διπλή οχύρωση και Πύργους. Το βόρειο επίπεδο του Κάστρου είχε την τελείως απαραίτητη οχύρωση, καθώς προστατευόταν από τον κάθετο βράχο. Στα νότια βρίσκεται η Πύλη εισόδου που προστατευόταν από έναν ορθογώνιο Πύργο.
Ακολουθήσαμε τον χωματόδρομο ο οποίος οδηγεί στο Κάστρο. Στα αριστερά μας είχαμε πανοραμική θέα του χωριού.
Προχωρώντας, στα ρουθούνια μας εισχώρησε μυρωδιά πεύκου, αφού μπροστά μας απλώθηκε ένα πευκόδασος.
Συνεχίσαμε να ανηφορίζουμε τον κακοτράχαλο χωματόδρομο, μπαίνοντας στη συνέχεια στο ελατόδασος. Φτάνοντας ψηλά στο βουνό σταματήσαμε για να απολαύσουμε την ωραία θέα.
Κάποια στιγμή, έχοντας φτάσει σχεδόν στην κορυφή, είδαμε από τον δρόμο το μοναστήρι της Παναγίας της Ελεούσας να είναι γαντζωμένο στον κάθετο βράχο και λίγο αριστερά του, ένα μπαλκόνι να κρέμεται στο κενό. Στην αρχή νομίσαμε ότι έπρεπε να αφήσουμε το αυτοκίνητο σε αυτό το σημείο και να το κόψουμε ποδαράτα μέχρι το μοναστήρι. Τελικά ο δρόμος, αν και δύσβατος, συνέχιζε κι άλλο προς την κορυφή.
Παίρνοντας μια κλειστή στροφή αριστερά, μπροστά μας ξεπρόβαλε, αρχικά, το ξωκλήσι-ασκηταριό της Παναγίας της Καταφυγιώτισσας, τρυπωμένο στη μεγάλη κοιλότητα του βράχου.
Σταματήσαμε στην αρχή της απότομης σκάλας, που οδηγεί στο εκκλησάκι. Στενά, πέτρινα, απότομα σκαλιά, ακολουθούν ελικοειδή διαδρομή, μέχρι την είσοδο της κοιλότητας. Μια ξεχαρβαλωμένη, υποτυπώδης κουπαστή, από λεπτούς κορμούς, υποτίθεται ότι σε βοηθάει στην ανάβαση. Καλύτερα όμως να αποφύγετε να κρατηθείτε από αυτήν (αν βρεθείτε εκεί) αφού η κουπαστή είναι φτερό στον άνεμο και το μόνο σίγουρο είναι, ότι θα σας μείνουν στα χέρια τα ξύλα.
Πάνω από τα κεφάλια μας, παγωμένοι κρύσταλλοι έσταζαν τα νερά τους, καθώς η άνοδος της θερμοκρασίας, τους είχε επιβάλλει την υγροποίησή τους.
Φτάσαμε αγκομαχώντας μέσα στην εντυπωσιακή σπηλιά, όπου βρίσκονται τα αρχιτεκτονικά λείψανα της Παναγίας της Καταφυγιώτισσας, για την οποία δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να αναφέρονται στην ίδρυσή της. Πρόκειται για μονόχωρη εκκλησία, η οποία έχει χτιστεί σε κοίλωμα του φυσικού βράχου, ακολουθώντας την κλίση του.
Σήμερα σώζονται τμήματα της τοιχοποιίας σε αρκετά μεγάλο ύψος, καθώς και σπαράγματα τοιχογραφιών.
Κατεβήκαμε με πολλή προσοχή τα απότομα σκαλοπάτια,
και συνεχίσαμε με τα πόδια, για το δεύτερο και δυνατότερο αξιοθέατο, τη Μονή της Παναγίας Ελεούσας.
Στην αρχή των σκαλοπατιών, είδαμε το σύγχρονο μνημείο του τοπικού ήρωα Αλέξη Νικολάου ή Λεβιδιώτη. Είναι χτισμένο με ντόπια πέτρα και στην κορυφή του φέρει μαρμάρινη άσβεστη φλόγα. Στην εντοιχισμένη, στην πρόσοψή του μαρμάρινη πλάκα, διαβάσαμε:
Ενθάδε κείται ΑΛΕΞΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ (ΚΑΠΕΤΑΝ ΑΛΕΞΗΣ), στρατηγός, ηρωικώς πεσών, την 15η Νοεμβρίου 1826, εις τον υπέρ της ελευθερίας αγώνα των Ελλήνων κατά των Τούρκων.
Τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου έγιναν στις 15 Αυγούστου 1996.
Πήραμε να ανηφορίζουμε τα ομαλά πέτρινα σκαλιά.
Το μοναστήρι αυτό είναι τρυπωμένο μέσα σε ένα κοίλωμα του πελώριου, μολυβδοχυμένου βράχου του Κάστρου του Μπεζενίκου. Λέγεται ότι χτίστηκε επί του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ανδρόνικου Παλαιολόγου, το 1300 μ.Χ. (14ος μ.Χ. αιώνας), χωρίς να είναι τίποτα εξακριβωμένο. Κρυμμένη και περικυκλωμένη από τα εκτεταμένα δάση των οροσειρών του Μαινάλου, η Μονή της Παναγίας της Ελεούσας εχρησίμευσε σαν καταφύγιο, αλλά και σαν ορμητήριο, στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Γραπτές μαρτυρίες για τη λειτουργία της Μονής έχουμε από το 1828 και μετά, δηλαδή από τότε, που εγκαταστάθηκαν σε αυτήν δύο μοναχοί, ο Παρθένιος ιερομόναχος και ο Διονύσιος μοναχός, και οι δύο από το Λεβίδι.
Προχωρούσαμε παράλληλα με τον τρύπιο βράχο και κοιτάζοντας προσεκτικά, είδαμε να κρέμονται παγωμένοι κρύσταλλοι από τις τρύπες. Μερικοί από αυτούς, μη μπορώντας να αντισταθούν στον ήλιο και τη ζέστη, ξεκολλούσαν και έπεφταν με δύναμη στο διάβα μας. Ανά πάσα στιγμή κινδυνεύαμε να φάμε κανέναν κρύσταλλο στο κεφάλι. Επιταχύναμε το βήμα μας για να αποφύγουμε, όσο πιο γρήγορα μπορούσαμε, το "πεδίο ρίψης παγωμένων βομβών".
Φτάσαμε μπροστά από τη σιδερένια πόρτα και ανοίξαμε το μάνταλο, συνεχίζοντας την ανηφορική μας πορεία.
Καταλήξαμε στο μπαλκόνι, που κρέμεται στο κενό, πάνω από τη χαράδρα και το χωριό. Κολλημένο στην άκρη του βράχου, το ταπεινό καμπαναριό της Μονής ατενίζει βουβό πλέον την απεραντοσύνη.
"Μονή των βράχων" η Αγία Ελεούσα του Μπεζενίκου, στη νότια πλευρά του χωριού, αθέατη και προφυλαγμένη μέσα στο κοίλωμα του βουνού και περικυκλωμένη από τα έλατα του Μαινάλου, υπήρξε καταφύγιο στους δύσκολους καιρούς, ιδιαίτερα στα χρόνια του Αγώνα και την περίοδο της επιδρομής του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο (1826).
Τα παλαιότερα χρόνια, ξεκινώντας από το χωριό, ένα μονοπάτι μέσα από το φαράγγι της Αράπισσας και μετά από τρία περίπου τέταρτα πεζοπορίας, οδηγούσε στα πρώτα σκαλοπάτια της Μονής. Σήμερα ο χωματόδρομος που έχει πάρει τη θέση του παλιού μονοπατιού, μας οδήγησε με το αυτοκίνητο στην είσοδο της Μονής.
Σύμφωνα με έρευνα της Κωνσταντοπούλου-Δωρή, το όνομα Ελεούσα ανήκει στην Παναγία, και όχι σε κάποια Αγία, όπως ενίοτε υποστηρίζεται, διότι στο ελληνικό εορτολόγιο, δεν υπάρχει Αγία Ελεούσα και όπου αυτή απαντά, αναφέρεται στην Παναγία. Η παράδοση αναφέρει ότι η Μονή της Ελεούσας ήταν πάντα πλούσια, με μεγάλη κτηματική περιουσία και πολλούς μοναχούς. Διαλύθηκε το 1833 και τα κτήματά της, πήραν οι Μονές Κανδήλας και Κερνίτσης (για τη Μονή Κερνίτσης πληροφορίες στο κεφάλαιο της Νυμφασίας).
Σύμφωνα με όσα αναφέρουν οι απομνηματογράφοι του Αγώνα του ’21 γνωρίζουμε σημαντικές λεπτομέρειες για τη ζωή του μοναστηριού. Έτσι π.χ βρίσκουμε την πληροφορία, ότι η Μονή ήταν σταυροπηγιακή και κάποια ορισμένη χρονική στιγμή δεινοπάθησε και διαλύθηκε. Αναφέρεται ότι ανασυγκροτήθηκε κατά τη Β΄ Τουρκοκρατία (μετά το 1715), οπότε και καθίσταται ενοριακή. Κατά την πολιορκία του Ιμπραήμ, η Μονή πυρπολήθηκε και διαλύθηκε.
Το 1829 ήρθαν στην έρημη Μονή, μετά την αναχώρηση του Ιμπραήμ, ο "Διονύσιος όσιος Αργυρόπουλος από το Λεβίδι, ετών 55" και ο "Παρθένιος ιερομόναχος Παπαδιαμαντόπουλος, ετών 36", οι οποίοι βρήκαν το μοναστήρι και τα μετόχιά του πυρπολημένα. Μετά τη διάλυση της Μονής, οι μοναχοί διεκδικούν από τη Νομαρχία Τριπόλεως και το Υπουργείο Εκκλησιαστικών την περιουσία τους και 1.600 τουρκικά γρόσια, που είχαν οι ίδιοι διαθέσει, και κατ’ αυτόν τον τρόπο αρχίζει μια μακρόχρονη διένεξη, με πολλά έγγραφα αλληλογραφίας.
Σε έγγραφο με ημερομηνία 23 Ιουνίου 1833, που είναι "Κατάλογος του Ιερού Καταγωγείου της Μονής Μπεζενίκου, η Κοίμησις της Υπεραγίας Θεοτόκου" υπάρχει μια ενδιαφέρουσα περιγραφή της κατάστασης της Μονής, των μετοχίων της και των περιουσιακών της στοιχείων, γραμμένη από τους μοναχούς. Σε αυτήν ορίζεται ακριβώς η θέση της Μονής και η απόστασή της από τα γειτονικά χωριά. Καταγράφεται η τοπική παράδοση, ότι το μοναστήρι ήταν από παλιά σταυροπηγιακό και επί Τουρκοκρατίας, με ενέργεια του Επισκόπου Μαντινείας, έγινε ενοριακό. Αναφέρουν ότι το 1829, οπότε και εγκαταστάθηκαν σε αυτό, δε βρήκαν τίποτα–ούτε χρυσόβουλλα, ούτε βιβλία, ούτε συγγράμματα–μόνο "τη σπηλιά όπου υπήρχε ήδη η εκκλησία". Για τις εργασίες της Μονής είχαν έμμισθο, έναν τσοπάνη 30 χρόνων και έναν δεκαπεντάχρονο υπηρέτη. Η Μονή ήταν μικρή, σφηνωμένη στον βράχο, με μια στέρνα. Υπήρχαν ακόμη δύο κελιά με κατώι (υπόγειο-κελάρι).
Το 1834 η Μονή Αγίας Ελεούσας θεωρείται διαλυμένη. Το 1839 οι μοναχοί της Κανδήλας, οι οποίοι υποφέρουν οικονομικά, ζητούν τα κτήματα της Μονής της Ελεούσας, που τελικά το 1840, με σύμφωνη γνώμη της Ιεράς Συνόδου, τους παραχωρούνται. Στη Μονή Κανδήλας έχει σωθεί σχέδιο πρωτοκόλλου παράδοσης (Οκτώβριος 1840), σύμφωνα με το οποίο, οι γνωστοί για τον μακρόχρονο αγώνα τους μοναχοί, Διονύσιος και Παρθένιος, παραδίδουν στη Μονή Κανδήλας διάφορα αντικείμενα της Αγίας Ελεούσας.
Έτσι, κλείνει η ιστορία της Μονής του Μπεζενίκου, που-κατά την παράδοση-λειτουργούσε σαν ανδρώα, σε όλη τη διάρκεια του Αγώνα του ’21 και από αυτήν είχαν μεταφερθεί στη Μονή Κανδήλας, ένας εξαιρετικά μεγάλος αριθμός βιβλίων, αλλά και κώδικες, για να χρησιμεύσουν στην κατασκευή φυσιγγίων.
Λίγα μόλις σκαλιά απέμεναν, για να βρεθούμε μπροστά από την ξύλινη πόρτα της Μονής.
Μια ανείπωτη χαρά με πλημμύρισε, όταν κατεβάζοντας προς τα κάτω το σκουριασμένο μάνταλο, άκουσα…..κλακ και είδα την πόρτα να ανοίγει διάπλατα.
Σε ένα κοίλωμα του βράχου είδαμε τον Χριστό στον Σταυρό. Τα πλαϊνά τοιχώματα ήταν λευκά και γαλάζια η οροφή. Η γαλανόλευκη κοσμούσε την αριστερή πλευρά του κοιλώματος. Ο υπόγειος αυτός χώρος χρησιμοποιούνταν-σύμφωνα με την τοπική παράδοση-ως κρύπτη για τη διαφυγή των παρευρισκομένων στη Μονή σε περίπτωση επιδρομής ή ως Κρυφό Σχολειό.
Μερικά επιπλέον σκαλιά οδηγούν έξω από την πόρτα του καθολικού.
Στην κόγχη πάνω από την είσοδο, υπάρχει εντοιχισμένη πλάκα διαστάσεων: 0,40x0,40 μ., με ανάγλυφο σταυρό και γράμματα, που φέρει τη χρονολογία 1890. Τη διακόσμηση της αετωματικής απόληξης του θυρώματος συμπληρώνει μια ανάγλυφη κεφαλή, που έχει ενσωματωθεί στην κορυφή του αετώματος.
Στα αριστερά, σε ένα άλλο κοίλωμα του βράχου, είδαμε αναπαράσταση της φάτνης, ενώ και εδώ, πάνω από τα κεφάλια μας κρέμονταν φονικές λόγχες, έτοιμες να μας κατατροπώσουν.
Απέναντι από το καθολικό της Μονής υπάρχουν δύο ακόμη χώροι. Στον μεγαλύτερο εξ αυτών υπήρχαν στοιβαγμένα έπιπλα,
ενώ ο μικρότερος χώρος, μέσα στην κοιλότητα του βράχου, μάλλον εκτελούσε χρέη κουζίνας, γιατί υπήρχε μικρός νεροχύτης και αν δεν με απατά η μνήμη μου, ίσως υπήρχε και βρύση.
Ανοίξαμε την πόρτα και μπήκαμε στο καθολικό, το οποίο είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Αποτελεί δικιόνιο, σταυροειδή, εγγεγραμμένο με τρούλο, και με το ιερό διευθετημένο κάτω από τον βράχο. Έχει διαστάσεις 5x4μ. και φέρει την προσθήκη ενός νεότερου εξωνάρθηκα 6x5μ., ο οποίος πιθανόν ανήκει στις εργασίες ανακαίνισης, που έχουν κατά καιρούς πραγματοποιηθεί στη Μονή και αναφέρονται στις υπάρχουσες επιγραφές.
Το δάπεδο του καθολικού αποτελείται από σκούρες, τετράγωνες, πέτρινες πλάκες και είναι διαφορετικό από αυτό του εξωνάρθηκα, το οποίο κατά πάσα πιθανότητα, χρονολογείται στις αρχές του 20ου αιώνα.
Το ανατολικό τμήμα του καθολικού και κυρίως οι τρείς κόγχες του ιερού, έχουν λαξευτεί στον φυσικό βράχο. Ο τρούλος στηρίζεται εσωτερικά σε δύο κίονες και δύο τοιχοπεσσούς, που οριοθετούν το τριμερές ιερό. Στο εσωτερικό του καθολικού είναι εμφανή τα ίχνη από φωτιά.
Σύμφωνα με την παράδοση, η Μονή της Αγίας Ελεούσας ιδρύθηκε επί Ανδρονίκου Παλαιολόγου, στις αρχές του 14ου αιώνα. Οι τοιχογραφίες όμως του καθολικού, που χρονολογούνται πιθανώς τον 18ο αιώνα, μαρτυρούν ότι και η οικοδόμηση του καθολικού, πρέπει να έγινε τουλάχιστον μέσα στον 18ο αιώνα. Το καθολικό φέρει στρώμα τοιχογραφιών, πιθανώς του 18ου αιώνα, οι οποίες φαίνεται πως έχουν υποστεί φθορές από πυρκαγιά.
Ο εξωνάρθηκας φέρει τοιχογραφίες του 20ου αιώνα.
Στάθηκα στην πόρτα και πήρα μια τελευταία φωτογραφία του εσωτερικού του ναού,
αλλά και του εξωτερικού χώρου.
Κατεβήκαμε τα εσωτερικά σκαλιά
και ανοίγοντας την ξύλινη πόρτα βρεθήκαμε πάλι έξω.
Σηκώνοντας το κεφάλι ψηλά, μείναμε να παρατηρούμε την εξωτερική μορφή του μοναστηριού, η οποία είναι ιδιαίτερα απλή, με τέσσερα παράθυρα και δύο μικρά μπαλκονάκια.
Ροβολήσαμε τον κατήφορο γρήγορα-γρήγορα, για να αποφύγουμε τα ύπουλα κρυστάλλινα αντικείμενα, τα οποία τώρα είχαν στρώσει για τα καλά, όλη σχεδόν την πέτρινη διαδρομή.
Μπήκαμε στο αυτοκίνητο και πριν κατηφορίσουμε για το χωριό, κάναμε μια στάση στη βρύση της Αράπισσας, για να ξεδιψάσουμε με το πιο παγωμένο νερό που έχουμε πιει μέχρι τώρα. Πιο παγωμένο και από ψυγείο! Γύρω από την πετρόχτιστη βρύση υπήρχαν τεράστια κομμάτια πάγου, τα οποία αρνούνταν να υποκύψουν στις ορέξεις της "ζεστής" εκείνης μέρας.
Πάντως δεν είναι μόνον οι κρύσταλλοι, που ξεκολλάνε και πέφτουν, από τον δυσπρόσιτο βράχο του Μπεζενίκου. Ξεκολλάνε και ολόκληροι βράχοι και κατρακυλάνε στην πλαγιά. Ευτυχώς, σε κάποιες περιπτώσεις, υπάρχουν τα δέντρα τα οποία βάζουν φρένο στην καταστροφική τους πορεία, γλιτώνοντας τα σπίτια του χωριού, από δυσάρεστες συνέπειες.
Από ψηλά πήρε το μάτι μας, την άλλη εκκλησία της Βλαχέρνας, τον ιερό ναό των Αγίων Αναργύρων, και αφού περάσαμε από την κάτω πλευρά της "111", σταματήσαμε το αυτοκίνητο στα ριζά του υψώματος, στην κορυφή του οποίου είναι χτισμένη η εκκλησία.
Οι Άγιοι Ανάργυροι δεν έχουν κάποια ιδιαίτερη αρχιτεκτονική ή ιστορία, αφού είναι νέος ναός. Έχουν όμως απρόσκοπτη θέα προς τον βράχο του Μπεζενίκου
και προς την κάτω από τον δρόμο πλευρά της Βλαχέρνας.
Έχουν επιπλέον αξιοσημείωτη θέα και προς τον κάμπο της Βλαχέρνας.
Στον περίβολο δε της εκκλησίας, υπάρχουν τρία δέντρα, τα οποία προστατεύονται από πετρόχτιστη μάντρα. Οι ρίζες αυτών των δέντρων ποτίστηκαν από το αίμα του Τρύφωνα Κατσούλη, τον οποίο βασάνισαν και εκτέλεσαν οι Γερμανοί.
Όπως είπα στην αρχή αυτής της αφήγησης, απέναντι από τη Βλαχέρνα, στα δεξιά δηλαδή του ΕΟ Τρίπολης-Πύργου, υψώνεται το όρος Καστανιά. Ίσως αυτό το βουνό να ήταν ο αρχαίος Κνάκαλος. Λέγεται ότι εδώ γινόταν ετήσια μυστική τελετή προς τιμήν της Αρτέμιδος. Το όρος εμείς το επισκεφθήκαμε για τη Μονή της Παναγίας της Βλαχέρνας, από την οποία πήρε το όνομά του το χωριό.
Στην κορυφή του βουνού των 1.200 μέτρων υπάρχουν τοποθετημένες κεραίες, οι οποίες κάνουν αισθητή την παρουσία τους, απ' όποιο σημείο της περιοχής και αν κοιτάξεις. Φαίνονται ακόμα και από το σπίτι μας στον κάμπο του Δάρα.
Ξεκινήσαμε να ανηφορίζουμε τη βορειοδυτική πλαγιά του βουνού,
η οποία μας πρόσφερε πανοραμική θέα της Βλαχέρνας, του Κάστρου του Μπεζενίκου, του Μαινάλου,
αλλά και ολόκληρου του κάμπου των χωριών, Χωτούσας και Κανδήλας, δηλαδή του δεύτερου Ορχομένιου πεδίου, όπως πολύ αναλυτικά ειπώθηκε, στο κεφάλαιο του Αρχαιολογικού Χώρου Ορχομενού.
Ο δρόμος, είναι ό,τι χειρότερο έχουμε συναντήσει, μετά τον δρόμο για το όρος Σαϊτάς, αλλά η θέα είναι εκπάγλου κάλλους.
Σταματήσαμε σε αρκετά σημεία για φωτογραφίες, κοιτάζοντας προς την κορυφή, όπου βρίσκονται οι κεραίες και το μοναστήρι. Με γλυκά λόγια παρηγοριάς, προσπαθούσαμε να απαλύνουμε τον πόνο, του ταλαίπωρου αυτοκινήτου, το οποίο στεκόταν με ψηλά το κεφάλι, πάνω από τις περιστάσεις, βγάζοντάς μας ασπροπρόσωπους. Το καημένο τι τράβηξε όλον αυτόν τον καιρό με εμάς τους τρελούς!
ΠΑΛΑΙΑ ΜΟΝΗ
Στο μοναστήρι αυτό της Καστανιάς, εντός κοίλου σπηλαίου, σε υψόμετρο 1.200 μέτρων, ασκήτευσε ο ιδρυτής του, ο ιερομόναχος Λεόντιος, από τη Στεμνίτσα της Γορτυνίας. Πότε ακριβώς ασκήτευσε δεν είναι γνωστό. Ούτε λείψανο και σχετικό στοιχείο της παλαιάς Μονής υπάρχει, εκτός του τάφου του, που βρίσκεται στο μέσον του σημερινού ναού και της Αγίας Εικόνας.
ΝΕΑ ΜΟΝΗ
Το έτος 1902 χτίστηκε ο ναός της Νέας Μονής. Πάνω από την είσοδο του ναού υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα, που φέρει χαραγμένο σταυρό, τη χρονολογία 1902-έτος κτήσεως-και τα γράμματα Β.Δ., αρχικά του ονοματεπώνυμου του κτήτορος, Βασιλείου Δρακοπούλου του Αναστασίου. Αυτός γεννήθηκε το 1866 στον Μπεζενίκο (Βλαχέρνα), από γονείς βοσκούς και γεωργούς, των οποίων ακολούθησε το επάγγελμα. Από τη νεότητά του ασχολείτο στο όρος Καστανιά, με τα πρόβατά του και με την καλλιέργεια και τη βελτίωση των αγρών του, που είχε στο βουνό, καθώς και σε άλλες περιοχές του χωριού του.
Η μοναχή Μαγδαληνή, κατά κόσμον Κατίνα Λαμπρινοπούλου, καταγόταν από τη Βυτίνα και έμεινε στη Μονή για δύο περίπου χρόνια (1933-35). Σήμερα δεν διακονείται από μοναχούς. Και αυτή η Μονή διαδραμάτισε στρατηγικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821.
Εδώ όμως δε σταθήκαμε τυχεροί, αφού φτάνοντας στην κόκκινη σιδερένια πόρτα, τη βρήκαμε κλειστή κι αμπαρωμένη. Θα μπορούσα βέβαια εύκολα να πηδήξω και να μπω στον περίβολο του ναού, αλλά την ώρα που σκεφτόμουν να κάνω το μετέωρο βήμα, άκουσα τον γιο μου να φωνάζει: -"Έλα γρήγορα, γρήγορα"!
Έτρεξα εκεί που είχαμε παρκάρει το αυτοκίνητο. -"Κοίτα" μου λέει και μου δείχνει πέρα μακριά, προς τις χιονισμένες βουνοκορφές. Ένα ολοστρόγγυλο φεγγάρι ξεπρόβαλε ανάμεσα από τα θεόρατα βουνά. Ανατολή φεγγαριού και δύση ηλίου συνέβαιναν ταυτόχρονα, με φόντο το ωραιότερο σκηνικό, που είχε στήσει η φύση για εμάς, τους ταπεινούς, πλην υπέρ τυχερούς εξερευνητές, που έτυχε να βρισκόμαστε την καταλληλότερη στιγμή, στο καταλληλότερο σημείο. Στα 1.200 μέτρα τους Όρους Καστανιά της Αρκαδίας.
Οι φωτογραφίες ωχριούν μπροστά στο υπερθέαμα.
-"Πάμε από την άλλη πλευρά, ακόμα πιο ψηλά, στις κεραίες" μου λέει ο γιος μου. -"Ίσως προλάβουμε τον ήλιο, πριν δύσει πίσω από βουνά. Από τη δυτική πλευρά του όρους θα δούμε το Δάρα και τον "δικό μας κάμπο".
Αρχίσαμε να ανηφορίζουμε το τελευταίο, απερίγραπτο κομμάτι του χωματόδρομου. Ο μικρός μας ήρωας, το αυτοκίνητό μας, δεινοπάθησε σε κάτι νεροφαγώματα και σε κάτι μικρές "χαράδρες" που λες, τώρα που να βάλω τις ρόδες, για να βγω αλώβητος από αυτά τα "φαράγγια"?
Φτάσαμε στο τέλος του βουνού. Δεν προλάβαμε τον ήλιο, πάρα μόνο τις αποχρώσεις που ζωγράφιζε, απέναντι στον ορίζοντα.
Είδαμε το Δάρα και τον κάμπο του,
είδαμε και τη Βλαχέρνα από ακόμα ψηλότερα,
αλλά και τα γύρω βουνά και τα λαγκάδια, λες και εκτελούσαμε χαμηλή πτήση, με το ιδιωτικό μας αεροπλάνο.
Όταν ανεβήκαμε και στο σημείο που βρίσκεται το κολωνάκι της γεωγραφικής υπηρεσίας, νιώσαμε ότι βρισκόμαστε στην "κορυφή του κόσμου".
Σαν μαγεμένοι κοιτούσαμε το υπερθέαμα που εξελισσόταν εκείνην τη στιγμή μπροστά στα μάτια μας. Απολαμβάναμε την πανσέληνο του Ιανουαρίου του 2021. Την πανσέληνο του Λύκου!
Πηγές ιστορικών αναφορών της παρούσας αφήγησης:
Wikipedia
www.vlaxerna.gr
Last edited:
Klair
Member
- Μηνύματα
- 2.356
- Likes
- 28.382
- Ταξίδι-Όνειρο
- Υπερσιβηρικός
Για την ώρα βάζω μια άνω τελεία στις "Ιδέες για αποδράσεις του Σαββατοκύριακου στην Αρκαδία". Κάποιες αναπόφευκτες υποχρεώσεις, μας ανάγκασαν να επιστρέψουμε στην Αθήνα. Εύχομαι να μην τραβήξει σε βάθος χρόνου, αυτή η δυσάρεστη κατάσταση την οποία βιώνουμε όλοι, και γρήγορα να απεμπλακούμε από τους εγκλεισμούς και τις απαγορεύσεις. Ας προσπαθήσει, ο καθένας από εμάς να βρίσκει, με όποιον τρόπο μπορεί, μικρές διεξόδους αποσυμπίεσης, για να κυλήσουν ευκολότερα οι δύσκολες μέρες της καραντίνας.
Η ιστορία για την Αρκαδία έχει μέλλον ακόμα, αφού τα ωραία φυσικά τοπία και τα γραφικά και ιστορικά χωριά του νομού είναι ανεξάντλητα. Ελπίζω να καταφέρω, να βρεθώ το συντομότερο δυνατόν στο χωριό, εμπλουτίζοντας το ταξιδιωτικό μου άλμπουμ, αλλά και την παρούσα ιστορία, με νέους, και ακόμα πιο όμορφους προορισμούς.
Σας ευχαριστώ για την ανάγνωση και σας εύχομαι υγεία και αισιοδοξία! Όλα τα δυσάρεστα κάποια στιγμή θα τελειώσουν!
Η ιστορία για την Αρκαδία έχει μέλλον ακόμα, αφού τα ωραία φυσικά τοπία και τα γραφικά και ιστορικά χωριά του νομού είναι ανεξάντλητα. Ελπίζω να καταφέρω, να βρεθώ το συντομότερο δυνατόν στο χωριό, εμπλουτίζοντας το ταξιδιωτικό μου άλμπουμ, αλλά και την παρούσα ιστορία, με νέους, και ακόμα πιο όμορφους προορισμούς.
Σας ευχαριστώ για την ανάγνωση και σας εύχομαι υγεία και αισιοδοξία! Όλα τα δυσάρεστα κάποια στιγμή θα τελειώσουν!
Smaragda53
Member
- Μηνύματα
- 1.047
- Likes
- 2.259
- Επόμενο Ταξίδι
- αχ, μακάρι νάξερα!
- Ταξίδι-Όνειρο
- Πολυνησία
"χιονίζει! αρχίζουνε τα θαύματα..."
psilos3
Member
- Μηνύματα
- 6.650
- Likes
- 51.373
- Επόμενο Ταξίδι
- ?
- Ταξίδι-Όνειρο
- Αναζητείται!
Καταπληκτικό το τελευταίο -διπλό- κεφάλαιο, με πολύ όμορφες φωτογραφίες.
Δε θα σχολιάσω κάτι για τη Βλαχέρνα αν και θα το ήθελα, καθώς η πατρίδα μας είναι δυστυχώς γεμάτη με τέτοια μαρτυρικά χωριά και καθώς κατάγομαι από ένα τέτοιο το βλέπω και λίγο πιο προσωπικά. Ίσως πρέπει να αναφερθούμε κάποια στιγμή ξεχωριστά σε αυτά...
Σπουδαία ιστορία @Klair ,συνέχισε να μας ταξιδεύεις.
Δε θα σχολιάσω κάτι για τη Βλαχέρνα αν και θα το ήθελα, καθώς η πατρίδα μας είναι δυστυχώς γεμάτη με τέτοια μαρτυρικά χωριά και καθώς κατάγομαι από ένα τέτοιο το βλέπω και λίγο πιο προσωπικά. Ίσως πρέπει να αναφερθούμε κάποια στιγμή ξεχωριστά σε αυτά...
Σπουδαία ιστορία @Klair ,συνέχισε να μας ταξιδεύεις.
Εκπομπές Travelstories
Τελευταίες δημοσιεύσεις
-
-
-
Μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς UNESCO που έχουμε επισκεφθεί.- Τελ. μήνυμα: thanosth
-
-
-
-
-
Aegean Airlines Γενικά Πτήσεις με μίλια-παραδείγματα και προτάσεις
- Τελ. μήνυμα: Ppetran
-
-
