Ιδέες για αποδράσεις του Σαββατοκύριακου στην Αρκαδία!

[Klair]

Καταπληκτικό το τελευταίο -διπλό- κεφάλαιο, με πολύ όμορφες φωτογραφίες.

Σε ευχαριστώ πάρα πολύ για τα όμορφα λόγια σου!

Δε θα σχολιάσω κάτι για τη Βλαχέρνα αν και θα το ήθελα, καθώς η πατρίδα μας είναι δυστυχώς γεμάτη με τέτοια μαρτυρικά χωριά και καθώς κατάγομαι από ένα τέτοιο το βλέπω και λίγο πιο προσωπικά. Ίσως πρέπει να αναφερθούμε κάποια στιγμή ξεχωριστά σε αυτά...

Όταν διάβαζα την αφήγηση του διμοιρίτη Μαρίνου Φωτόπουλου δέθηκε το στομάχι μου κόμπος και ένιωσα πίκρα και θυμό μαζί. Τι τράβηξαν αυτοί οι άνθρωποι που έζησαν το απάνθρωπο πρόσωπο του πολέμου. Και τι τραβάει ακόμα ο κόσμος, που βρίσκεται στη δίνη πολεμικών συγκρούσεων. Άσε Γιάννη μεγάλη κουβέντα και καλύτερα να μην επεκταθώ περισσότερο. Εύχομαι να έρθει κάποτε η στιγμή, ώστε να μη χρειάζεται να συζητάμε για νέους πολέμους, αλλά μονάχα για αυτούς που πέρασαν. Ανέφικτο? Ίσως.... αλλά ας ελπίσουμε να ακούμε όλο και σπανιότερα για τέτοιες απάνθρωπες ενέργειες.

Σπουδαία ιστορία @Klair ,συνέχισε να μας ταξιδεύεις.

Αν έχω υγεία, το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτές οι αφηγήσεις θα συνεχιστούν. Ευελπιστώ αυτή η ιστορία να αποτελέσει έναν "ζωντανό οργανισμό" ο οποίος θα μεγαλώνει διαρκώς και θα ομορφαίνει περισσότερο με πολλές νέες εικόνες, τις οποίες μπορούν να μας προσφέρουν οι πανέμορφοι προορισμοί της Αρκαδίας.

Παρακολουθώ και εγώ με μεγάλο ενδιαφέρον τις ιστορίες σου, κι ας μην πίνω ούτε γουλιά αλκοόλ.
Η τελευταία με ταξίδεψε με τις μουσικάρες που επέλεξες να την "ντύσεις".

 

[psilos3]

Τι τράβηξαν αυτοί οι άνθρωποι που έζησαν το απάνθρωπο πρόσωπο του πολέμου.

Καταλαβαίνω, τα έχω ακούσει κι εγώ δια ζώσης από πρώτο χέρι. Μόνο τότε ίσως καταλαβαίνει κανείς την ουσία του πράγματος, μόνο τότε αντιλαμβάνεται τη φρικαλεότητα, στη περίπτωση μας δε μεγαλύτερη από «έλληνες» συνεργάτες των ναζί...Μεγάλη ιστορία.
Να μη συζητάμε για νέους πολέμους είναι δυστυχώς ανέφικτο, όταν κάνουμε δύο βήματα πίσω κι ένα μπρος κάθε φορά. Οι ορδές προσφύγων το αποδεικνύουν καθημερινά. Τεράστια κουβέντα και αυτή και ίσως εκτός του θέματος της ιστορίας.

Ευελπιστώ αυτή η ιστορία να αποτελέσει έναν "ζωντανό οργανισμό" ο οποίος θα μεγαλώνει διαρκώς και θα ομορφαίνει περισσότερο με πολλές νέες εικόνες, τις οποίες μπορούν να μας προσφέρουν οι πανέμορφοι προορισμοί της Αρκαδίας.

Σου εύχομαι να έχεις υγεία και να μας δείξεις την Αρκαδία απ' άκρη σ' άκρη. Ο νομός φαίνεται φανταστικός, όπως και το δέσιμο των παλιών πέτρινων χωριών με τη φύση. Προσωπικά έχω εκπλαγεί.

Παρακολουθώ και εγώ με μεγάλο ενδιαφέρον τις ιστορίες σου, κι ας μην πίνω ούτε γουλιά αλκοόλ. Η τελευταία με ταξίδεψε με τις μουσικάρες που επέλεξες να την "ντύσεις".

Εφόσον αναφέρεσαι στη τελευταία για το Δουβλίνο, ε να τολμήσω να πω ότι όταν ακούς μουσικάρες πολλές φορές το αλκοόλ είναι δευτερεύον. Το λέω, έχοντας απόλυτη επίγνωση των λεγομένων μου.
Σ' ευχαριστώ πολύ.

 

[Smaragda53]

Οταν επιστρέψεις με το καλό και ξαναρχίσεις τις εκδρομές σου, αν μπορέσεις πήγαινε και στα Βούρβουρα (το χωριό των δικών μου προγόνων). Είναι στα 1.000 υψόμετρο, κατάφυτο και αρκετά μοναχικό τον χειμώνα. Πολύ θα μου άρεσε να διαβάσω την περιγραφή σου! Είχα πάει πριν πολλά χρόνια και δεν προβλέπεται να πάω ποτέ πια, όχι γιατί δεν υπάρχει διάθεση, αλλά γιατί δεν υπάρχει όχημα!

 

[Klair]

Καταλαβαίνω, τα έχω ακούσει κι εγώ δια ζώσης από πρώτο χέρι. Μόνο τότε ίσως καταλαβαίνει κανείς την ουσία του πράγματος, μόνο τότε αντιλαμβάνεται τη φρικαλεότητα, στη περίπτωση μας δε μεγαλύτερη από «έλληνες» συνεργάτες των ναζί...Μεγάλη ιστορία.

Συμφωνώ με αυτά που λες. Έχω και εγώ ακούσει ένα σωρό διηγήσεις, από πρόσωπα του στενού οικογενειακού μου περιβάλλοντος, για φρικαλεότητες και εξωπραγματικές καταστάσεις. Οι άνθρωποι για να σωθούν έτρεχαν να κρυφτούν στον Σαϊτά. Η θεία μου, μικρό κορίτσι τότε, μαζί με άλλους συγγενείς και χωριανούς, εγκατέλειψαν το χωριό, χωρίς καμία προμήθεια ( που να βρεθεί άλλωστε) και έπινε τα ίδια της τα ούρα για να επιβιώσει. Το σταματώ εδώ όμως, γιατί αυτές οι αναμνήσεις με πονάνε και με θυμώνουν.

Να μη συζητάμε για νέους πολέμους είναι δυστυχώς ανέφικτο, όταν κάνουμε δύο βήματα πίσω κι ένα μπρος κάθε φορά. Οι ορδές προσφύγων το αποδεικνύουν καθημερινά. Τεράστια κουβέντα και αυτή και ίσως εκτός του θέματος της ιστορίας.

Ακριβώς το δράμα αυτών των ανθρώπων σκέφτηκα και πέρασαν από το μυαλό μου ανέφικτες και ουτοπικές σκέψεις. Αδυνατώ να διανοηθώ, ότι εμείς, τα παιδιά μας ή τα εγγόνια μας, υπάρχει πιθανότητα να βρεθούμε στη θέση όλων αυτών των αθώων ανθρώπων, οι οποίοι καθημερινά δίνουν αγώνες επιβίωσης.

Το ξέρω ότι είναι ουτοπία να σκέφτομαι ότι οι πόλεμοι θα σταματήσουν ή έστω θα περιοριστούν, αλλά προτιμώ να περνούν από τη φαντασία μου θετικές και αισιόδοξες σκέψεις, παρά αρνητικές.

Γι' αυτό είπα, ότι μακάρι στο μέλλον να γίνονται συζητήσεις για τέτοια τραγικά γεγονότα ΟΛΟ ΚΑΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ.

Σου εύχομαι να έχεις υγεία και να μας δείξεις την Αρκαδία απ' άκρη σ' άκρη. Ο νομός φαίνεται φανταστικός, όπως και το δέσιμο των παλιών πέτρινων χωριών με τη φύση. Προσωπικά έχω εκπλαγεί.

Σε ευχαριστώ για την ευχή. Αυτό έχω σκοπό να κάνω. Να τριγυρίσω στον νομό όσο περισσότερο μπορώ. Αφού προς το παρόν δεν ταξιδεύω στο εξωτερικό είναι μια καλή ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα τη χώρα μας.

όταν ακούς μουσικάρες πολλές φορές το αλκοόλ είναι δευτερεύον.

Άνετα μπορώ να βρεθώ σε ένα bar ακούγοντας όλη νύχτα ροκιές, πίνοντας μόνο αναψυκτικό.

Ας βρεθώ πάντως στα bar του Δουβλίνου και θα πιω και αλκοόλ Είναι δέσμευση

 

[Klair]

Οταν επιστρέψεις με το καλό και ξαναρχίσεις τις εκδρομές σου, αν μπορέσεις πήγαινε και στα Βούρβουρα (το χωριό των δικών μου προγόνων). Είναι στα 1.000 υψόμετρο, κατάφυτο και αρκετά μοναχικό τον χειμώνα. Πολύ θα μου άρεσε να διαβάσω την περιγραφή σου! Είχα πάει πριν πολλά χρόνια και δεν προβλέπεται να πάω ποτέ πια, όχι γιατί δεν υπάρχει διάθεση, αλλά γιατί δεν υπάρχει όχημα!

Σου υπόσχομαι ότι θα το κάνω. Και θα πάω και θα γράψω!

 

[Klair]

Σαν σήμερα η μάχη στο Λεβίδι, 14 Απριλίου 1821.

Τι ειν' το κακό που γίνεται στη μέση στο Λεβίδι;
Μήνα βουνά γκρεμίζονται, μήνα στοιχειά μαλώνουν;
Μάυτε βουνά γκρεμίζονται, μάυτε στοιχειά μαλώνουν.
Πετιμεζαίοι πολεμούν με εφτά χιλιάδες Τούρκους.
Έκλεισαν τον Στριφτόμπολα, τον δόλιον Αναγνώστη
Μεριά τον δέρνει η φωτιά, μεριά και το τουφέκι.
Στο παραθύρι κάθεται, ψηλή φωνίτζα βάλλει»
Πού 'σαι αδερφούλη Κωνσταντή και ξάδερφε Θανάση;
Πάρτε στα χέρια τα σπαθιά και τ' αλαφρά τουφέκια.
Κ' ελάτε να με σώστε απ' των Τουρκών τα χέρια»
Πήραν στα χέρια τα σπαθιά, στης πλάταις τα τουφέκια.
Βάζουν τους Τούρκους εμπροστά, σαν γίδια και τους πάνε σαν την κοπή τα πρόβατα, σαν βουκολιό γελάδια».

Στις 14 Απριλίου του 1821, μια σπουδαία μάχη για την έκβαση της Ελληνικής Επανάστασης έλαβε χώρα στο Λεβίδι εναντίον των Οθωμανών. Μια άνιση εκ πρώτης όψεως μάχη, που ενάντια σε όλες τις προβλέψεις, και χάρη στη γενναιότητα μιας χούφτας μόνο ανδρών, αποδείχτηκε νικηφόρος για τα νεοσύστατα ελληνικά σώματα και τους έδωσε κουράγιο για τη συνέχιση του Αγώνα.

Στις αρχές Απριλίου του 1821, ο Κολοκοτρώνης προετοιμαζόταν για την πραγματοποίηση του σχεδίου του να καταλάβει την Τριπολιτσά, που ως κέντρο της Οθωμανικής διοίκησης ήταν ζωτικής σημασίας να πέσει στα χέρια των επαναστατών. Γύρω από την Τριπολιτσά λοιπόν, είχαν δημιουργηθεί στρατόπεδα, προκειμένου να αποκόπτουν σιγά-σιγά την πόλη από την Πελοπόννησο. Ωστόσο, τα επαναστατικά τμήματα των Ελλήνων είχαν χάσει το ηθικό τους και στη θέα του τουρκικού στρατού εγκατέλειπαν τις θέσεις τους. Πολλοί αγωνιστές λιποτάκτησαν και ανέβηκαν στα βουνά.

Πρέπει να επισημανθεί εδώ, ότι στη Βλαχοκερασιά οι επαναστάτες είχαν υποστεί ήττα και το χωριό πυρπολήθηκε από τους Τούρκους. Επομένως οι Έλληνες είχαν χάσει το κουράγιο τους και η αγωνία τους μεγάλωνε για τα όσα θα ακολουθούσαν.

Αλλά το στρατόπεδο του Λεβιδίου δε διαλύθηκε. Και τούτο διότι οι αρχηγοί του ήταν Καλαβρυτινοί και τα Καλάβρυτα είχαν ήδη ελευθερωθεί μόλις μερικές μέρες νωρίτερα. Οι αρχηγοί Πετιμεζαίοι, Σκαλτσάς, Λεχουρίτης, Χαραλάμπης, Στριφτόμπολας, Καρασπύρος, Σολιώτης και άλλοι συγκέντρωσαν 800 άνδρες και ταμπουρώθηκαν στο Λεβίδι. Εκεί κατέφθασαν και άλλοι από την Τριπολιτσά υπό τον Αβράλη.

Την εποχή εκείνη οι Οθωμανοί της Τριπολιτσάς έθεσαν σε εφαρμογή ένα σχέδιο, προκειμένου να καταπνίξουν την Επανάσταση: «Δέκα χιλιάδες ιππείς και πεζοί, οι εκλεκτότεροι και εμπειρότεροι του πολέμου, διηρημένοι σε τρεις φάλαγγες, ήταν έτοιμοι να εκστρατεύσουν κατά της Πελοποννήσου. Η πρώτη φάλαγγα είχε σκοπό να πάει στην Κόρινθο να ενωθεί με τους εκεί Τούρκους, να καταλάβει τα παράλια και μέσω Ζαχώλης, Ακράτας και Αιγίου, να φτάσει στην Πάτρα. Η δεύτερη να διέλθει από τη μεσόγειο Πελοπόννησο, και μέσω Καλαβρύτων, να ενωθεί με την πρώτη στην Πάτρα. Η δε τρίτη να διέλθει διά της Καρύταινας, του Λεονταρίου, του Φαναρίου, του Πύργου Γαστούνης και περνώντας από του Λάλα να ενωθεί με τους εκεί Τούρκους, κατευθυνόμενη στην Πάτρα για την τελική συνένωση και συγκέντρωση των δυνάμεών τους. Οι Τούρκοι με αυτό το σχέδιο ήθελαν να υποτάξουν όλη την Πελοπόννησο. Ενώ ήσαν έτοιμοι οι θηριώδεις αυτοί εχθροί για την εκτέλεση του τρομερού τους σχεδίου, πληροφορήθηκαν ότι στο Λεβίδι βρίσκονται τοποθετημένοι Κλέφτες, έτοιμοι να εισβάλλουν στην Τρίπολη» (Π. Ιατρίδης).

Οι Τούρκοι πληροφορήθηκαν για τη συγκέντρωση των ελληνικών δυνάμεων και έστειλαν ισχυρή δύναμη περίπου 3.000 ανδρών από την Τριπολιτσά, οι οποίοι έφθασαν εκεί τα ξημερώματα της 13ης Απριλίου. Και πάλι, στη θέα του τουρκικού στρατού, οι περισσότεροι Έλληνες το έβαλαν στα πόδια. Ωστόσο, περίπου 80 άνδρες κλείστηκαν μέσα στο Λεβίδι, μαζί με τους αρχηγούς, και ήταν αποφασισμένοι να αγωνιστούν μέχρις εσχάτων.

Ακολούθησε σφοδρή μάχη, η οποία κράτησε περίπου 7 ώρες. Τελικώς, οι Οθωμανοί μπήκαν μέσα στο χωριό, αλλά εκείνη τη στιγμή ακούστηκαν φωνές και πυροβολισμοί από την κατεύθυνση των Καλαβρύτων. Έφθασαν ο Σκαλτσάς από τα Σουδενά, ο Πλαπούτας, ο Τσαφατίνος, ο Νικολός Πετιμεζάς και άλλοι. Οι Οθωμανοί βρέθηκαν ανάμεσα σε δύο μέτωπα και υπέστησαν μεγάλες απώλειες, εγκαταλείποντας τη μάχη. Ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας έπεσε στη μάχη.

Η νίκη των Ελλήνων στο Λεβίδι, που θα μπορούσε να έχει αποβεί σε πανωλεθρία για τους ελληνικούς σκοπούς, εμψύχωσε τους αγωνιζόμενους, οι οποίοι βρίσκονταν ακόμα στην αρχή της Επανάστασης και γνώριζαν ότι είχαν να αντιμετωπίσουν έναν πανίσχυρο στρατό, καλά οργανωμένο και εκπαιδευμένο.

Ακόμη, η συσπείρωση που έδειξαν οι οπλαρχηγοί στη μάχη του Λεβιδίου, έδωσε το παράδειγμα ως προς τον τρόπο με τον οποίον έπρεπε να κινηθούν από εκεί και πέρα οι ελληνικές δυνάμεις.

Ας δούμε πώς περιγράφει ο Γριτσίπουλος τη μάχη του Λεβιδίου και το πώς τα γεγονότα οδήγησαν στην καλύτερη οργάνωση των εξεγερμένων:

«Μαύρο Πάσχα στην Πόλι με την αγχόνη του Πατριάρχη, μαύρο και στα Αρκαδικά Στρατόπεδα. Ευτυχώς οι αγωνισταί είχον αρχίσει να συνειδητοποιούν την Επανάστασι και δεν διελύθησαν. Οι Τούρκοι επήραν θάρρος και νυχτιάτικα την Τετάρτη της Λαμπρής, ξημερώνοντας Πέμπτη 14η Απριλίου έφθασαν στο Λεβίδι με το Πεζικό από του Κάψια και το Ιππικό από τον Κάμπο της Μηλιάς. Πολύωρη και πεισματώδης μάχη διεξήχθη εις δύο φάσεις. Επί ώρες 4 ημύνοντο ολιγάριθμοι αγωνισταί μέσα στα σπίτια ταμπουρωμένοι και μετακινούμενοι στα πλαϊνά όταν ο εχθρός έβαζε φωτιά στα πρώτα. Κατά την δευτέρα φάσι έφθασαν ενισχύσεις. Πλαπούτας, Σαλαφατίνος, Ν.Πετμεζάς, Σταύρος Δημητρακόπουλος, Ασημάκης Σκαλτσάς, Θανάσης Δαγρές. Είχον σκορπισθή οι Ελληνικές δυνάμεις στα γύρω υψώματα και συμπολεμούσαν με γενναιότητα και έσπαζαν το ηθικό των εχθρών, οι οποίοι ενόμισαν πως ερχόταν ο Κολοκοτρώνης και εγκατέλειψαν το πεδίον της μάχης αφήνοντας 150 νεκρούς και μεταφέροντας πολλούς τραυματίες. Τους κατεδίωξαν οι Έλληνες, αλλά ραγδαία βροχή τους υπεχρέωσε να τους αφήσουν να φύγουν. Το Ιππικό δεν έλαβε μέρος.

»Η μάχη και νίκη των Ελληνικών όπλων Λεβιδίου αναπτέρωσε το ηθικό των αγωνιστών. Οι καπεταναίοι αντελήφθησαν ότι ο διαξαγόμενος απελευθερωτικός αγών είχε ανάγκη συντονισμού. Πρό της μάχης και ευθύς μετά απ’ αυτήν εμεσολάβησαν ενέργειες στρατιωτικές με πολιτικόν χαρακτήρα και είναι αξιομνημόνευτες, διότι μετείχε και ο στρατευμένος λαός.

»Και του μεν Αναγνώστη οι Λεβιδαίοι έστησαν άγαλμα στην μέση στην πλατεία, προ της μάχης οι οπλαρχηγοί επηρεασμένοι από την αποτυχία της Λαμπρής στην Βλαχοκερασιά συνήλθον στου Πάπαρη σε Πολεμικό Συμβούλιο, κατά πάσαν πιθανότητα την Τετάρτη της Διακαινησίμου 13ης Απριλίου, όπου απο συμφώνου όλοι απεφάσισαν να καλέσουν τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη ως αρχηγό των όπλων, με τον τίτλο του αρχιστρατήγου και αμοιβή για τους Μανιάτες, που εθεωρούντο γενικώς ως έμπειροι πολέμου.

»Και μεν ο Πετρόμπεης δεν απεδέχθη την πρόσκλησι, έμειναν όμως με αμοιβή οι Μανιάτες. Η νίκη Λεβιδίου μετέβαλε το σκηνικόν. Ο πόλεμος απαιτούσε μεταβολή. Επεβάλλετο δημιουργία άλλου Στρατοπέδου πιο κοντά στην Τριπολιτσά, ώστε να την απειλή και το Βαλτέτσι εκρίθη ως ο πλέον κατάλληλος κατάσκοπος, σε προέκτασι μάλιστα προς τα αγαπημένα του Κολοκοτρώνη Καρυτινά ορδιά, Πιάνας, Χρυσοβιτσίου, Αλωνίσταινας. Κάτι περισσότερο τότε απεφασίσθη, ενώ μεταξύ 18 – 24 Απριλίου έλαβον χώραν δύο σημαντικά επεισόδια. Ο Πλαπούτας από το Στρατόπεδο της Πιάνας και οι Κολοκοτρώνης, Νικηταράς, Κ. Μαυρομιχάλης και Μούρτζινος από το Βαλτέτσι έσπευσαν να εκμεταλλευθούν αιφνιδιαστική έξοδον Τουρκικού στρατεύματος από Τριπολιτσά, για να υπερασπισθή Τουρκική αποστολή στην Δαβιά, για να αλέση στους εκεί μύλους και έπεσε σ’ Ελληνική ενέδρα. Διεξήχθη μάχη δίωρη στο Χάνι της Συλίμνας, πολύ κοντά στην Τριπολιτσά. Ο εχθρός απεσύρθη με σοβαρές απώλειες. Απεδείχθη τότε με τις συναντήσεις στην Δαβιά και στην Συλίμνα ότι οι Έλληνες άρχισαν να γίνωνται επιτιθέμενοι. Αλλά και οι Τούρκοι αντελήφθησαν ότι έπρεπε να διαλύσουν το συντομώτερο το νεότευκτον Στρατόπεδο Βαλτετσίου, όπου προ του διδύμου επεισοδίου της 18ης – 24ης Απριλίου είχε ταμπουρωθή όλη σχεδόν η στρατευμένη Πελοπόννησος. Ανελήφθη Τουρκική επίθεσις επείγουσα.

»Η έξοδος στις 26 Απριλίου υπήρξε παραπλανητική, από την πόλη του Ναυπλίου προς Βέρβενα, αλλά το πολυπληθές στράτευμα εκινήθη προς το Βαλτέτσι, όπου εξεδηλώθη επίθεσις με πυρπόλησι των οικιών. Τούτο ανάγκασε τους προασπιστάς να μην επιμείνουν. Ενώ υποχωρούσαν, έφθασε με ολίγους ο Κολοκοτρώνης, ο οποίος και δίδει λακωνικώτατα την λήξι του επεισοδίου : «… λαβώνομεν ένα μπαϊρακτάρη, ετσάκισαν οι Τούρκοι, έφθασαν από τα Βέρβενα, Πιάνα και Χρυσοβίτσι μεντάτι, τους γυρίσαμεν, τους κυνηγήσαμεν εις τον Κάμπον, κάτω από την Βιολέταν, μισή ώρα μακριά από την Τριπολιτσά». Το επεισόδιον δεν είχε εμφανές αποτέλεσμα για τον προληπτικόν εχθρό, διελύθη όμως το Στρατόπεδο Βαλτετσίου. Σ’ αυτό ο Κολοκοτρώνης εβάσιζε όλες του τις ελπίδες, για την εφαρμογή του Πολεμικού του Σχεδίου. Δεν άφησε όμως ο πατριωτισμός των Ελλήνων να διαλυθή η Επανάστασις. Συνέβη τότε κάτι απροσδόκητο.

»Αναφέρει ο σύγχρονος ιστορικός : «Εις το Χρυσοβίτσι την 28η Απριλίου (δύο ημέρας μετά την διάλυση του Στρατοπέδου) υπεγράφη ιδιαιτέρας σημασίας έγγραφον, δια του οποίου το Γένος της επαρχίας Καρυταίνης αυτοθελήτως διορίζει αρχιστράτηγον και κεφαλή των στρατευμάτων τον γενναιότατον και υπερμάχον του Γένους καπετάν Θεοδωράκην Κολοκοτρώνη … εις τούτου τας οδηγίας και προσταγάς ήσαν εις χρέος να υπακούσουν». Το ιστορικόν τούτο έγγραφον φέρει τας υπογραφάς Κανέλου Δεληγιάννη, Ανδρέα Ν. Παπαδιαμαντοπούλου, Κωνσταντίνου Υψηλάντη, Παναγιώτη Δημητρακοπούλου, Λάμπρου Ροϊλοπούλου, Νικολάου Μπούκουρα, Δημ. Πλαπούτα και Αναγνώστη Ζαφειροπούλου.

»Πολλά μαρτυρεί το ιστορικόν τούτο έγγραφον, προ πάντων ότι ο Αγών των Ελλήνων απαιτούσε αρχηγό και ο πόλεμος έμελλε να διεξαχθή συστηματικά και με βάσι το περίφημο Πολεμικό Σχέδιο του αρχιστρατήγου, δηλ. να πολιορκηθή η Τριπολιτσά, ν’ αχρηστευθή ο Τουρκικός στρατός φυλακισμένος μέσα σε μια πληθωρική πόλι και να επικρατήση η Επανάστασις, διεξαγομένη με Ελληνική πρωτοβουλία».

Σαν σήμερα: Η μάχη στο Λεβίδι, 14 Απριλίου 1821

Το άγαλμα του Αναγνώστη Στριφτόμπολα στην πλατεία Λεβιδίου:

 

[Smaragda53]

ακόμα μια φορά "ευχαριστώ" για την ιστορία και τα στοιχεία που μας δίνεις Klair, τα ρούφηξα κυριολεκτικά!

 

[Klair]

ακόμα μια φορά "ευχαριστώ" για την ιστορία και τα στοιχεία που μας δίνεις Klair, τα ρούφηξα κυριολεκτικά!

Γειά σου @Smaragda53! Καιρό έχουμε να τα πούμε. Χαίρομαι που είσαι καλά και σε ευχαριστώ, για ακόμα μια φορά, που διαβάζεις τις αναρτήσεις μου και με επιβραβεύεις με όμορφα λόγια. Σε αναμμένα κάρβουνα κάθομαι αναμένοντας την επιστροφή μου στο χωριό. Δεν ξεχνώ την υπόσχεση που σου έχω δώσει και θα φροντίσω να την υλοποιήσω μόλις μπορέσω. Προς το παρόν ας ταξιδέψουμε μαζί νοερά σε αυτόν τον υπέροχο και αγαπημένο τόπο!

 

[Smaragda53]

Γειά σου @Smaragda53! Καιρό έχουμε να τα πούμε. Χαίρομαι που είσαι καλά και σε ευχαριστώ, για ακόμα μια φορά, που διαβάζεις τις αναρτήσεις μου και με επιβραβεύεις με όμορφα λόγια. Σε αναμμένα κάρβουνα κάθομαι αναμένοντας την επιστροφή μου στο χωριό. Δεν ξεχνώ την υπόσχεση που σου έχω δώσει και θα φροντίσω να την υλοποιήσω μόλις μπορέσω. Προς το παρόν ας ταξιδέψουμε μαζί νοερά σε αυτόν τον υπέροχο και αγαπημένο τόπο!

σ΄ευχαριστώ και για την υπόσχεση και για το ωραίο βίντεο!

 

[alma]

Και σκεφτόμουν αυτές τις μέρες, με αφορμή και την επέτειο, αυτή την μάχη. Πόσες ηρωικές στιγμές και πόσο "γεμάτη" από ιστορία η Αρκαδία.
Η μάχη στο Λεβίδι είναι από τις πολύ σημαντικές μάχες, τόσο από τον τρόπο διεξαγωγής(πολεμούσαν ταμπουρωμένοι οι Έλληνες αγωνιστές, μέσα από πολεμότρυπες στα σπίτια και ενώ οι Τούρκοι έβαζαν φωτιές απ'εξω για να τους αναγκάσουν να βγουν), τόσο και λόγω της έκβασης της και του ρόλου που έπαιξε στο ηθικό των επαναστατημένων.

 

[Klair]

Και σκεφτόμουν αυτές τις μέρες, με αφορμή και την επέτειο, αυτή την μάχη. Πόσες ηρωικές στιγμές και πόσο "γεμάτη" από ιστορία η Αρκαδία.
Η μάχη στο Λεβίδι είναι από τις πολύ σημαντικές μάχες, τόσο από τον τρόπο διεξαγωγής(πολεμούσαν ταμπουρωμένοι οι Έλληνες αγωνιστές, μέσα από πολεμότρυπες στα σπίτια και ενώ οι Τούρκοι έβαζαν φωτιές απ'εξω για να τους αναγκάσουν να βγουν), τόσο και λόγω της έκβασης της και του ρόλου που έπαιξε στο ηθικό των επαναστατημένων.

Πολύ σωστά τα λες @alma. Η νίκη των Ελλήνων ήταν η σημαντικότερη μέχρι τότε, γιατί οι επαναστάτες κατάλαβαν πως οι Τούρκοι δεν ήταν ανίκητοι. Μετά από αυτό το γεγονός, οι Έλληνες επανασύστησαν το στρατόπεδο της Πιάνας και δημιούργησαν νέα στρατόπεδα στο Βαλτέτσι και το Χρυσοβίτσι. Τα γεγονότα αυτά οδήγησαν στη μεγάλη νίκη του Βαλτετσίου.

Με στεναχωρεί το γεγονός ότι είμαστε ακόμα σε περιορισμούς και δεν μπορούμε να ταξιδέψουμε, γιατί θα βρισκόμουν σίγουρα στον εορτασμό που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 18-4-2021.

Την Κυριακή 18 Απριλίου 2021, έχουν προγραμματιστεί να πραγματοποιηθούν εκδηλώσεις για τον εορτασμό της 200ης Επετείου της Πρώτης εν Λεβιδίω νικητηρίου Μάχης των Ελλήνων κατά των Τούρκων την 14η Απριλίου 1821.

Την Κυριακή οι εκδηλώσεις για τη Μάχη του Λεβιδίου! - Kalimera Arkadia

 

[Klair]

Μαγούλιανα: Ο εξώστης της Αρκαδίας ή μήπως ολόκληρης της Πελοποννήσου;

Solo traveller αυτήν τη φορά στα αγαπημένα και ιερά χώματα της Aρκαδικής γης. Πέμπτη 20 Μαΐου, στις 5:30, πριν ακόμα χαράξει το πρώτο φως της μέρας, μπήκα στο αυτοκίνητό μου και ξεκίνησα με προορισμό το σπίτι μου στο Δάρα Αρκαδίας. Φτάνοντας στην Πάχη ένα κατάμαυρο, πυκνό και πένθιμο σύννεφο καπνού σκέπαζε τον ουρανό και η αποπνικτική μυρωδιά καμμένου πλημμύρισε το αυτοκίνητο, αν και τα παράθυρα ήταν κλειστά.

Αποβραδίς είχε ξεσπάσει η καταστροφική πυρκαγιά στο Σχίνο Κορινθίας καταπίνοντας τα πάντα στο πέρασμά της. Ο αέρας που φυσούσε ήταν τόσο δυνατός, που μετά βίας μπορούσα να κρατήσω το αυτοκίνητο σε ευθεία γραμμή. Ο βαρύς καπνός και η μυρωδιά καμμένου με συνόδευσαν για αρκετά ακόμη χιλιόμετρα. Αν εξαιρέσω το δυσάρεστο γεγονός της φωτιάς, το υπόλοιπο ταξίδι ήταν σκέτη απόλαυση. Οδηγούσα σε μια έρημη Εθνική Οδό συναντώντας, που και που κανένα φορτηγό, και κατάπινα τα χιλιόμετρα απολαμβάνοντας μια ευχάριστη και μοναχική οδήγηση.

Έφτασα στο Λεβίδι στις 7:20 και έκανα στάση για να εφοδιαστώ με φρέσκο ψωμί από τον φούρνο της γριάς. Τώρα πια την επιχείρηση τρέχει η κόρη, αλλά για μένα θα είναι πάντα ο φούρνος της γριάς και το ψωμί της. Βγαίνοντας από το αυτοκίνητο μια δυνατή ριπή του αέρα μου έδωσε μια μικρή σπρωξιά, οδηγώντας με γρηγορότερα προς τον φούρνο.

-"Καλημέρα! Μας πήρε και μας σήκωσε ο αέρας" είπα στην κόρη φουρνάρισσα.

-"Μας πήρε δε λες τίποτα" μου ανταπάντησε. -"Έχει μια ολόκληρη βδομάδα που φυσάει και γυρίζει τον καπνό μέσα στο μαγαζί".

-"Βγήκε το φρέσκο ψωμί"; τη ρώτησα.

-"Όχι ακόμα, αλλά έχω καβάτζα από χθες το απόγευμα".

-"Ας είναι. Δεν μπορώ να περιμένω το φρέσκο" της απάντησα και τότε εκείνη μου έδωσε μια μεγάλη φρατζόλα του κιλού. Αλληλοκαλημεριστήκαμε ξανά και ξεκίνησα για το σπίτι.

Πέμπτη και Παρασκευή άραξα στο σπίτι κάνοντας κοντινές βολτούλες στο Δάρα, στην Παναγίτσα (διπλανό χωριό) και στον κάμπο.

Δάρα

Το Σάββατο 22 Μαΐου 2021 ξεκίνησα με το ραχάτι μου για τα Μαγούλιανα, τον πρώτο προορισμό της νέας ταξιδιωτικής μου λίστας στην Αρκαδία. Ακολούθησα αρχικά την ΕΟ Πάτρας-Τρίπολης (111) και στη συνέχεια την ΕΟ Τρίπολης-Ολυμπίας. Προσπέρασα τη Βυτίνα, η οποία βρίσκεται στα δεξιά του δρόμου, και συνέχισα ευθεία για λίγα ακόμη χιλιόμετρα.

ΕΟ Τρίπολης-Ολυμπίας

Μαίναλο

Κάποια στιγμή το GPS με ενημέρωσε ότι σε λίγα μέτρα πρέπει να στρίψω δεξιά, στην Επαρχιακή Οδό Βαλτεσινίκου. Κατά τη διάρκεια όλης αυτής της διαδρομής ήταν ζήτημα να συνάντησα, όλα κι όλα, πέντε αυτοκίνητα και ειδικά τώρα, οδηγώντας στην Επαρχιακή Οδό Βαλτεσινίκου, δεν υπήρχε ψυχή ζώσα.

Επαρχιακή Οδός Βαλτεσινίκου

Μόνο ένα άλογο είδα να βόσκει σε ένα λιβάδι και…...ουπς σε μια στροφή συνάντησα ζωή και μάλιστα πολυπληθή.

Ο τσοπάνης με χαιρέτησε εγκάρδια και το ίδιο θερμά ανταπέδωσα τον χαιρετισμό και εγώ. Στάθηκα στη μέση του δρόμου για να τα βγάλω φωτογραφία.

-"Είναι πολύ όμορφα" είπα στο αφεντικό τους.

-"Βγάλε εκείνα πάνω στην πλαγιά μου" μου πρότεινε ο βοσκός.

Μόλις διέσχισα το πέτρινο γεφύρι κατάλαβα ότι πλησιάζω στο χωριό.

Στάση για τις πρώτες φωτογραφίες.

Πριν μπω στα Μαγούλιανα μια ταμπέλα έγραφε Ναός Κοίμησης της Θεοτόκου και έδειχνε αριστερά. Ας πάω πρώτα να δω τον ναό σκέφτηκα, και ακολούθησα το κατηφορικό, στενό δρομάκι που οδηγεί στην εκκλησία.

Ανέβηκα τα πέτρινα σκαλοπάτια

και βρέθηκα στον περίβολο της Κοίμησης της Θεοτόκου με το εντυπωσιακό πέτρινο καμπαναριό. Ένα χοντρό λουκέτο ασφάλιζε την πόρτα. Πήρα μεγάλη απογοήτευση, γιατί δε θα κατόρθωνα να δω από κοντά, το περιβόητο ξυλόγλυπτο τέμπλο, για το οποίο φημίζεται ο ναός. Ή μήπως η καλή νεράιδα των ταξιδιωτών, θα με χτυπούσε με το μαγικό της ραβδάκι, λούζοντάς με με χρυσόσκονη, και επιφυλάσσοντάς μου μεγάλες ταξιδιωτικές συγκινήσεις; Spoiler δεν κάνω, η συνέχεια θα δείξει τι με περιμένει!

Από τον αυλόγυρο της Κοίμησης της Θεοτόκου φαινόταν όλο το χωριό. Αν βγάλω από το κάδρο τον κόντρα ήλιο και τα πανταχού παρόντα βρωμοκαλώδια, θα χαρακτήριζα τη θέα εξαιρετική!

Επόμενη σκέψη ήταν, να προσπεράσω για την ώρα το χωριό, και να ανηφορίσω προς το Κάστρο του Αργυροκάστρου, το βουνό δηλαδή ακριβώς πάνω από τα Μαγούλιανα.

Διέσχισα το χωριό και τράβηξα τον ανήφορο, συναντώντας δεξιά τον χωματόδρομο, ο οποίος θα με οδηγούσε στο Κάστρο. Ανεμπόδιστη θέα απλωνόταν παντού γύρω μου.

Πάρκαρα το αυτοκίνητο και συνέχισα με τα πόδια να ανηφορίζω τη βραχώδη κορυφή του βουνού. Στην αρχή το μονοπάτι ήταν χωμάτινο,

αλλά όταν άρχισε να γλείφει τα πλευρά του βραχώδους σχηματισμού είδα πλατιά, τσιμεντένια σκαλοπάτια να συνεχίζουν προς την κορυφή.

Έριξα το βλέμμα μου προς τα κάτω και είδα τα σπίτια του χωριού να κατρακυλάνε στην κατηφορική πλαγιά.

Ακροβατώντας μεταξύ σιωπής και κενού συνέχισα να ανηφορίζω, έχοντας από κάτω μου το χάος.

Έχω λίγο δρόμο ακόμα….

Σε υψόμετρο λοιπόν 1.450 μέτρων βρίσκεται το ψηλότερο Κάστρο της Πελοποννήσου, το Αργυρόκαστρο, το οποίο ονομάζεται και “Γορτυνιακό Δυναμάρι” (Δυναμάρι=Οχυρό). Το Κάστρο, που έχει ανεγερθεί την εποχή της Φραγκοκρατίας, δεσπόζει σε ολόκληρη την περιοχή και ήταν χτισμένο σε τέτοιο οχυρό σημείο ώστε να προσφέρει ιδιαίτερη ασφάλεια. Στη θέση αυτή υπήρχε η Αρκαδική πόλη Αργυρόκαστρο, η οποία εξαφανίστηκε πριν από εκατοντάδες χρόνια. Στις 20 Αυγούστου 1927 το χωριό μετονομάστηκε σε Αργυρόκαστρο, αλλά σύντομα το όνομα αυτό εξέπεσε.

Δεν υπάρχουν ιστορικές αναφορές για το Αργυρόκαστρο και δεν είναι γνωστός ο χρόνος κατασκευής του. Γνωρίζουμε μόνο ότι επισκευάστηκε από τους Ενετούς τον 17ο αιώνα. Στους ενετικούς καταλόγους αναφέρεται ως "Argiro Castro vel Agnocastro" (1463) και "Arzirocastro" (1467). To 1469 αναφέρεται ως κατεστραμμένο, αλλά μερικά ερείπια του Κάστρου σώζονται στο πλάτωμα της ανατολικής κορυφής του βουνού, στα βορειανατολικά των Μαγουλιάνων.

Το μικρό, με το λερωμένο λευκό χρώμα εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, φαίνεται πως ξεπληρώνει τη σιωπή και τη μοναξιά, με την απαράμιλλη θέα που απλώνεται ολόγυρά του, η οποία φτάνει μέχρι τα βάθη του ορίζοντα.

Κατρακύλησα στο μετεωρίζον μονοπάτι και μπήκα στο αυτοκίνητο, με προορισμό ένα ακόμα αξιοθέατο της περιοχής, το Σανατόριο Μάνα. Σε μικρή απόσταση από τα Μαγούλιανα, στο όρος Μαίναλο, και σε ένα κατάφυτο και μοναδικό φυσικό περιβάλλον, κατασκευάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1920 ένα Σανατόριο, με εράνους και πρωτοβουλία της αδελφής του Παύλου Μελά, Άννας (γνωστή ως Μάνα του Στρατιώτη), με σκοπό την περίθαλψη των τραυματιών από τους πολέμους των χρόνων εκείνων, αλλά και τη νοσηλεία ασθενών με φυματίωση. Το εγκαταλελειμμένο από το 1970 Σανατόριο, είναι έργο Λαγκαδινών μαστόρων και είναι φτιαγμένο από γκρίζα ασβεστολιθική πέτρα με νεοκλασικές πινελιές.

Το Σανατόριο απέχει μόλις 3 χιλιόμετρα από τα Μαγούλιανα και η διαδρομή είναι μαγευτική, αφού η Επαρχιακή Οδός Βαλτεσινίκου κινείται μέσα στο ελατοδάσος του Μαινάλου.

Επαρχιακή Οδός Βαλτεσινίκου

Επαρχιακή Οδός Βαλτεσινίκου

Φτάνοντας έξω από το κτίριο με περίμενε μια καθόλου ευχάριστη έκπληξη.

Το καλό το παλικάρι όμως ξέρει κι άλλο μονοπάτι κι αν δεν ξέρει ψάχνει και το ανακαλύπτει, όπως έκανα και εγώ, προσεγγίζοντας το κτίριο από την πλαϊνή του πλευρά. Πήρα τις φωτογραφίες μου και αποχώρησα ευχαριστημένη. Η περιέργεια όμως, με ανάγκασε να ψάξω και να βρω, ότι το 2015 το ακίνητο άλλαξε χέρια, και μέσω διαγωνισμού του ΤΑΙΠΕΔ, πωλήθηκε έναντι 830.000 ευρώ στην εταιρεία Otus ξενοδοχειακή, η οποία σκοπεύει να το μετατρέψει σε ξενοδοχειακή μονάδα 5 αστέρων. Μάλλον, λόγω της πανδημίας, τα έργα έχουν πάει πίσω ή διακοπεί. Πάντως ο επενδυτής έχει εξασφαλίσει οικοδομική άδεια που λήγει το 2024. Περνώντας από το ίδιο σημείο τη μεθεπόμενη μέρα, πηγαίνοντας προς το Βαλτεσίνικο, είδα την περίφραξη ανοιχτή και αυτοκίνητα παρκαρισμένα.

Επέστρεψα στο χωριό και πάρκαρα εκτός κέντρου. Ξεκίνησα να περπατάω τον κεντρικό δρόμο, ο οποίος διασχίζει την πλατεία, δηλαδή το κεντρικότερο σημείο των Μαγουλιάνων. Ο σκύλος που κοιμόταν στην άκρη του δρόμου, σήκωσε το κεφάλι, άνοιξε τα μάτια, με κοίταξε βαριεστημένα και συνέχισε τον ύπνο του. Προσπέρασα την ταβέρνα

και σηκώνοντας το βλέμμα μου ψηλά, είδα στο μπαλκόνι ενός σπιτιού να κάθεται ένα ζευγάρι ηλικιωμένων.

-"Γεια σας, τι κάνετε"; τους φώναξα κάπως δυνατά για να με ακούσουν, και ακολούθησε η παρακάτω στιχομυθία:

Παππούς: -"Γεια σας, καλά είμαστε. Τώρα με τις μάσκες που φοράει ο κόσμος, δεν μπορούμε να καταλάβουμε και να γνωρίσουμε τους ανθρώπους".

Εγώ: -"Είμαι ξένη, δεν είμαι από το χωριό. Έχω καταγωγή από του Δάρα (το Δάρα=not) και ήρθα στο όμορφο χωριό σας για βόλτα".

Παππούς: -"Δεν το λες σωστά. Από το Έθνος Δάρα. Δεν είσαι ξένη λοιπόν, είσαι από τα μέρη μας. Έχουμε στείλει νυφάδες από τα Μαγούλιανα στου Δάρα. Μικρά παιδιά όμως δεν έχουμε στο χωριό. Είχαμε δύο τελευταία, αλλά το κορίτσι παντρεύτηκε και το αγόρι……." είπε μια λέξη την οποία, ούτε κατάλαβα, ούτε τη θυμάμαι για να την επαναλάβω.

Εγώ: -"Πόσους μόνιμους κατοίκους έχει τώρα το χωριό";

Παππούς: -"Δεν είμαι σίγουρος, αλλά μάλλον έχουν απομείνει γύρω στους 50 ανθρώπους".

Ο παππούς είχε όρεξη για κουβεντολόι και πως να μην έχει άλλωστε. Η γιαγιά δεν άρθρωσε ούτε λέξη όλη αυτήν την ώρα.

Εγώ: -"Θα σας χαιρετήσω τώρα, για να προλάβω να δω και το χωριό" και ξεκίνησα να περπατάω προς την πλατεία με τον τεράστιο, αιωνόβιο πλάτανο και το καφενείο.

Δεν υπήρχε ψυχή. Στάθηκα στην άκρη της πλατείας αγναντεύοντας τη θέα, προς την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, η οποία ομολογουμένως κυριαρχεί με την παρουσία της σε όλο το χωριό.

Άκουσα το γάργαρο κελάρυσμα νερού, αφού δεν υπήρχε κανένας άλλος ήχος για να καλύψει το τραγούδι του. Κατηφόρισα τα σκαλάκια και βρέθηκα στη βρύση του Κολοπανά, μια πετρόχτιστη, μεγαλοπρεπή κατασκευή, η οποία έχει πέντε κρουνούς, από τους οποίους πετάγεται με μανία κρυστάλλινο νερό. Από πάνω ο πλάτανος και από κάτω το νερό. Μια αλληλοεξαρτώμενη σχέση που αντέχει και θεριεύει στο πέρασμα των χρόνων.

Συνέχισα να κατηφορίζω φτάνοντας στο πέτρινο κτίριο του Σχολείου, που τώρα, μάλλον, λειτουργεί σαν μουσείο.

Κι ύστερα χάθηκα στις ρούγες των Μαγουλιάνων, του ορεινού αυτού οικισμού της Αρκαδίας, που ανήκει στον Δήμο Γορτυνίας, είναι χτισμένος σε υψόμετρο 1.365 μέτρων και αναπτύσσεται αμφιθεατρικά στην απότομη βουνοπλαγιά, μέσα σε πυκνό ελατοδάσος.

Το χωριό μου έδωσε την εντύπωση ότι είναι πλήρως εναρμονισμένο με το φυσικό περιβάλλον. Η χρήση τοπικών υλικών για την κατασκευή των σπιτιών έρχεται σε αρμονία με τη φύση και την πυκνή βλάστηση, που αποτελεί το background της φυσιογνωμίας του χωριού. Οι πολλές πηγές με τα άφθονα νερά, συμβάλλουν καταλυτικά στη διατήρηση της πλούσιας χλωρίδας, η οποία περιλαμβάνει έλατα, πλατάνια, βελανιδιές, καρυδιές ακόμα και καστανιές.

Φυτά και λουλούδια ξεπετάγονται από αυλές, παρτέρια, αλλά και από ελεύθερους απεριποίητους χώρους. Η ζωή του φυτικού βασιλείου βρίσκεται σε οργιώδη έξαρση, εν αντιθέσει με την ανθρώπινη ζωή.

Το χωριό χτίστηκε μεταξύ 1530 και 1600, κυρίως για την αντιμετώπιση των Λαλαιών Τούρκων, Αλβανών που εξισλαμίστηκαν, οι οποίοι λυμαίνονταν και κατακτούσαν τα χωριά της ορεινής Αρκαδίας κατά τον 16ο αιώνα. Έτσι πέντε χωριά της περιοχής ενώθηκαν, δημιουργώντας έναν δυσπρόσιτο οικισμό, για να αποφύγουν τις επιδρομές και τις λεηλασίες. Στο τέλος του 16ου αιώνα, τα Μαγούλιανα ήταν πλέον ένας σημαντικός οικισμός, με ωραία, μεγάλα, πετρόχτιστα σπίτια.

Η ονομασία Μαγούλιανα προέρχεται από τη σλαβική λέξη "Maglia" που σημαίνει λόφος-ύψωμα, λόγω της θέσης του χωριού. Τα Μαγούλιανα συνέχισαν να μεγαλώνουν και να επεκτείνονται, ενώ κατά την Επανάσταση του 1821 άφησαν δυνατό στίγμα, λόγω των αγώνων που διαδραματίστηκαν στην περιοχή. Η σημαντικότερη μάχη έλαβε χώρα στις 15/7/1825, όταν ο Ιμπραήμ κατέκαψε το χωριό.

Στη διάρκεια της Επανάστασης αναδείχθηκαν πολλές φυσιογνωμίες, όπως ο Φώτης Χρυσανθόπουλος (Φωτάκος), το άγαλμα του οποίου στέκεται στην πλατεία του χωριού, περιτριγυρισμένο από καταπράσινη διακόσμηση.

Τα χρόνια μεταξύ 1925 και 1930 το χωριό φιλοξένησε πλήθος παραθεριστών, αφού το κλίμα του αποτελούσε πραγματικό φάρμακο για πάσχοντες και μη. Επλήγη πληθυσμιακά στις δεκαετίες του '60 και του '70, αφού υπήρξε μεγάλο κύμα μετανάστευσης, προς τα αστικά κέντρα αλλά και το εξωτερικό.

Διασχίζοντας τα όμορφα δρομάκια, κάποια στιγμή, έφτασα στον ναό του Αγίου Δημητρίου, κάπου στη μέση του χωριού. Η εκκλησία είχε καταστραφεί από πυρκαγιά, αλλά ξαναχτίστηκε το 1835.

Η σιδερένια πόρτα του περιβόλου ήταν κλειστή και αμπαρωμένη και έτσι χώνοντας τον φακό της μηχανής, ανάμεσα από τα κάγκελα, πήρα μερικές φωτογραφίες του ναού και του καμπαναριού, που μαζί με αυτό της Κοίμησης της Θεοτόκου, αποτελούν τα ξεχωριστά στολίδια τον Μαγουλιάνων. Ο Άγιος Δημήτριος έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο από το 1989, αλλά δυστυχώς είναι δύσκολο, έως αδύνατο, να τον επισκεφθεί ο επισκέπτης, αφού το χωριό βρίσκεται σχεδόν στα όρια της ερήμωσης (τουλάχιστον κατά τους δύσκολους χειμερινούς μήνες, γιατί το καλοκαίρι όλο και λίγος κόσμος το επισκέπτεται).

Συνεχίζω να βολτάρω στον Κάτω Μαχαλά (ο κεντρικός οδικός άξονας είναι αυτός που οργανώνει το χωριό σε Κάτω και Άνω Μαχαλά), όταν μπροστά μου συναντάω την τρίτη ζωντανή ψυχή του χωριού.

Πέφτουν τα σχετικά "γεια σας, γεια σας" του ανταμώματος.

-"Πώς σας φαίνεται το χωριό μας; Στην Κοίμηση της Θεοτόκου πήγατε"; με ρωτάει ο κυριούλης.

-"Πήγα πιο πριν, αλλά ήταν κλειδωμένη και δεν μπόρεσα να δω το ωραίο της τέμπλο" του απαντάω.

Και τότε τι μου πετάει κατάμουτρα ο θεούλης;

-"Έχει ο αδελφός μου το κλειδί, θα τον φωνάξω να έρθει να σας ανοίξει την εκκλησία να το δείτε" και περπατάει τα ελάχιστα βήματα που τον χώριζαν απ' το σπίτι.

Φωνάζει τον αδελφό, ο οποίος βγαίνει έξω και τον ρωτάει: -" Τι θέλεις";

-"Φέρε το κλειδί να δείξεις στην κυρία το τέμπλο"!

Συνέρχομαι από τη σαστιμάρα, χαιρετάω την τέταρτη ζωντανή ψυχή που στέκεται μπροστά μου και ψελλίζω: -"Ο κύριος μου το πρότεινε και φυσικά δεν μπορούσα να πω όχι σε μια τέτοια προσφορά".

Τότε εκείνος ρίχνει ένα δολοφονικό βλέμμα στον αδελφό και του λέει: -"Εσύ το πρότεινες, ε"; και μπαίνει ξανά στο σπίτι για να φέρει το κλειδί.

Μπροστά αυτός, πίσω εγώ, ανηφορίζουμε τα πέτρινα σκαλιά της Κοίμησης της Θεοτόκου. Ξεκλειδώνει το λουκέτο και μου λέει: -"Στάσου, γιατί θα χτυπήσει ο συναγερμός". Στέκομαι λίγα βήματα πριν την πόρτα και περιμένω. Μετά από μερικά δευτερόλεπτα μου κάνει νόημα να περάσω. Στέκομαι μπροστά στο αριστούργημα ευχαριστώντας από μέσα μου την καλή νεράιδα των ταξιδιωτών για αυτό το ανέλπιστο δώρο. Εν τω μεταξύ έχει μαλακώσει ο γλυκούλης και αναλαμβάνει χρέη ξεναγού.

-"Είναι πολύ παλιό, από το 1840, και είναι ίδιο με τον ναό στο Γαλαξίδι. 7,5 χρόνια έκανε να το φτιάξει".

-"Είναι καταπληκτικό, αριστούργημα, σας ευχαριστώ θερμά που μπήκατε στον κόπο να μου το δείξετε" του απαντώ.

"7,5 χρόνια έκανε να το φτιάξει" (δις).

-"Μπορώ να πάρω λίγες φωτογραφίες για ενθύμιο";

-"Ναι, ναι, να πάρετε. 7,5 χρόνια έκανε να το φτιάξει" (τρις).

Θαύμασα για λίγα λεπτά από κοντά το τέμπλο και ευχαριστώντας ακόμη μια φορά τον άνθρωπο βγήκαμε από την εκκλησία. Μέχρι να κλειδώσει ξανά το λουκέτο του απηύθυνα μια ακόμη ερώτηση.

-"Μήπως γνωρίζετε που ακριβώς βρίσκεται το "Αχνάρι της Σκλάβας"; Όχι ο ξενώνας στην πλατεία, αλλά η περιοχή".

-"Όχι δεν ξέρω (από μέσα του θα έλεγε, τι φρούτο είναι τούτο, όλα θέλει να τα μάθει). Μάλλον πρέπει να ρωτήσεις κανέναν τσοπάνη. Αυτοί τα ξέρουν αυτά".

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, στο χωριό κατοικούσε μια νεαρή κοπέλα με το όνομα Σκλάβα, που αψηφώντας τον κίνδυνο από τις επιδρομές των Τούρκων, πήγε στην πηγή της Αγιά-Λεούσας, όπου όμως εκείνοι την άρπαξαν. Όταν την ανέβασαν στο άλογο, αυτή, όπως λέει η παράδοση, το χτύπησε και εξαφανίστηκε. Ο βηματισμός του αλόγου ήταν τόσο δυνατός, που το αχνάρι αποτυπώθηκε πάνω σε έναν βράχο και έτσι η περιοχή πήρε το όνομα "Σκλάβας Αχνάρι". Υπάρχει και πεζοπορικό μονοπάτι που περνάει από το σημείο.

Επειδή, ναι μεν έμεινα κατενθουσιασμένη από την επίσκεψη στον ναό, αλλά όχι και από την ξενάγηση του κυριούλη, φρόντισα να ενημερωθώ σωστά και αξιόπιστα για την ιστορία του τέμπλου και της εκκλησίας.

Το τέμπλο έγινε με τεράστιους κορμούς από ξύλο καρυδιάς, που μεταφέρθηκαν από τα Κρέστενα Ηλείας με μουλάρια. Οι μαρτυρίες των μεγαλύτερων εξιστορούν, ότι ο Ηπειρώτης τεχνίτης Νίκος Μόσχος ή Χριστόδουλος, φιλοξενούταν κάθε μέρα και από μια οικογένεια του χωριού. Ο μύθος θέλει τον τεχνίτη του να γλιστρά από τη σκαλωσιά, στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Γαλαξίδι, να πέφτει στο δάπεδο και να σκοτώνεται, αφήνοντας ημιτελές το τέμπλο εκείνου του ναού.

Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του Ιερού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου πρέπει να εκτελέστηκε την ίδια εποχή με τον ναό. Λόγω της μεγάλης ομοιότητας που παρουσιάζει με τα τέμπλα του μοναστηριού του Προφήτη Ηλία στον Χρισσό Παρνασσίδος και του Αγίου Νικολάου στο Γαλαξίδι, τόσο ως προς τη θεματολογία των σκηνών και την τεχνική επεξεργασία, όσο και την καλλιτεχνική αρτιότητα, δεν πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο της εκτέλεσης των τριών έργων από τον ίδιο τεχνίτη.

Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του Ιερού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου των Μαγουλιάνων είναι τυπικό δείγμα “κεντητού” ή “σκαλιστού” στον αέρα τέμπλου, δηλαδή με διαμπερή κενά ανάμεσα στα ξυλόγλυπτα θέματα. Έχει διαστάσεις 10Χ4,70 μέτρων. Οι παραστάσεις προέρχονται κυρίως από την Παλαιά Διαθήκη και διαμορφώνονται ανάγλυφες, ενώ δεν απουσιάζουν από τις συνθέσεις αξιόλογες μορφές κατ’ επίδραση της όψιμης ενετικής τέχνης (μπαρόκ) του 19ου αιώνα.

Α!! Και το σημαντικότερο!! 7,5 χρόνια έκανε να το φτιάξει!

Ο ιερός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου αποτελεί σημαντικό εκκλησιαστικό κτίριο του 19ου αιώνα. Έχει κηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο και προστατεύεται. Στα βορειοδυτικά του ναού υψώνεται πολυώροφο κωδωνοστάσιο με τοξωτά ανοίγματα στις ανώτερες στάθμες και τρουλίσκο, χαρακτηριστικής αρχιτεκτονικής μορφής για τις εκκλησίες του 19ου αιώνα στην Πελοπόννησο.

Συνεχίζω να περιδιαβαίνω τις ρούγες του Κάτω Μαχαλά και να θαυμάζω τα πετρόχτιστα σπίτια του χωριού, πολλά από τα οποία είναι καλοδιατηρημένα, αλλά και πολλά άλλα, έχουν αφεθεί στις ορέξεις του αδυσώπητου χρόνου. Η αρχιτεκτονική μορφή είναι πάντως άρρηκτα δεμένη με το τοπίο. Κοιτάζοντας κανείς το χωριό από μακριά, διαπιστώνει ότι τα σπίτια έχουν λιτές μορφές, παρόλο που τα περισσότερα είναι πετρόχτιστοι όγκοι.

Ανηφοριές, κατηφοριές, στράτες και στρατούλες, όλα εξερευνήθηκαν με πολλή προσοχή και μεγάλη αφοσίωση. Διάλεξα τον ανηφορικό δρόμο, δίπλα από το Σχολείο, για την επιστροφή μου στην πλατεία.

Αποζητούσα λίγη ξεκούραση και κάτι να τσιμπήσω κάτω από τα τεράστια κλαδιά του αιωνόβιου πλατάνου.

Πριν στρογγυλοκαθήσω οριστικά στο καφενείο έκανα μια γύρα για να περιεργαστώ την τρίτη σημαντική εκκλησία του χωριού, τον Άγιο Ιωάννη, ο οποίος καταλαμβάνει περίοπτη θέση πάνω στον κεντρικό δρόμο και απέναντι από τον πλάτανο. Χτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα και κοσμείται με θαυμάσιες αγιογραφίες του Νότα Κόλλια, τις οποίες βέβαια δεν είδα γιατί η εκκλησία ήταν κλειστή. Το πέτρινο καμπαναριό της κρατά συντροφιά στον πλάτανο και μαζί πορεύονται μέσα στα χρόνια.

Έδωσα την παραγγελία μου και κάθισα σε ένα τραπέζι κάτω από τον πλάτανο. Φόρεσα τη λεπτή ζακέτα που είχα δεμένη στη μέση μου, γιατί το απαλό αεράκι που φυσούσε εκείνην την ώρα ήταν εξόχως δροσιστικό και έφερα στον νου μου όλα όσα είχα διαβάσει για τον πλάτανο της πλατείας.

Πολύ σπάνια ένα δέντρο δέθηκε τόσο πολύ με τους ανθρώπους του τόπου του όσο ο πλάτανος των Μαγουλιάνων. Για να στηθεί, έτσι μεγαλόπρεπος, δούλεψαν οι αιώνες. Οι απαρχές του χάνονται στα βάθη του χρόνου, όπως οι ρίζες του χάνονται στα βάθη της γης, στα σημεία όπου δακρύζουν οι υπόγειες φλέβες των νερών. Στις ρίζες του πλατάνου κάτω από την πλατεία, δροσίστηκαν γενιές ανθρώπων. Είναι το οικόσημο του χωριού. Πλάτανος-βρύση-Μαγούλιανα πάνε μαζί. Συνοδεύεται από θρύλους και παραδόσεις, ποιήματα, διηγήματα, χρονογραφήματα ακόμη και σάτιρες έχουν δημοσιευθεί για χάρη του. Λες και στον τόπο αυτόν τα πάντα είναι συνδεδεμένα με τον υπερήφανο πλάτανο. Σημείο αντάμωσης ο πλάτανος του χωριού. Από αυτόν έπαιρναν κουράγιο οι ξενιτεμένοι, και όταν έφτανε η ώρα του χωρισμού, στον ίσκιο του έδιναν μια ευχή και μια υπόσχεση: Να είμαστε καλά και να ξανασυναντηθούμε σύντομα. Και όταν έφτανε ο δεκαπενταύγουστος, εδώ συγκεντρώνονταν πάλι οι πατριώτες, στη μεγάλη του τόπου γιορτή, με τα κλαρίνα και τα βιολιά μαζί, για να ακολουθήσει ο χορός. Ένα από τα πιο διάσημα και χιλιοτραγουδισμένα δημοτικά τραγούδια της Αρκαδίας είναι η Κόρη Μαγουλιανίτισσα. Γνωστή ήταν η ομορφιά των κοριτσιών από τα Μαγούλιανα με τα ροδαλά μάγουλα.

Καλά που είν' τα Μαγούλιανα που 'χουν στη μέση ρέμα

Πάν' τα κορίτσια για νερό και έρχονται φιλημένα

Κόρη Μαγουλιανίτισσα τι μας κουνάς το χέρι

Μαζί θα το γλεντήσουμε τούτο το καλοκαίρι

Θυμάσαι που σε φίλησα στον πλάτανο στη βρύση

Και βάλαμε και μάρτυρες τα φύλλα του πλατάνου

Τα φύλλα τώρα πέσανε και ποιος θα μαρτυρήσει

Θα μαρτυρήσει ο πλάτανος, θα μαρτυρήσει η βρύση

Ο πλάτανος έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο της φύσης, ανήκει στο είδος Platanus Orientalis και το ύψος του φτάνει τα 20 μέτρα. Το ριζικό του σύστημα αναπτύσσεται πίσω από τη βρύση που υπάρχει κάτω από την πλατεία.

Η ώρα είχε πλέον προχωρήσει και στο καφενείο άρχισαν να μαζεύονται μερικά άτομα, μεταξύ αυτών και ο αδελφός του κλειδοκράτορα της εκκλησίας. Δεν έχω παράπονο. Από τους 50 κατοίκους του χωριού σίγουρα γνώρισα συνολικά 10 με 11. Δεν το λες και λίγο.

Το κρύο έτσουξε περισσότερο και το λεπτό ζακετάκι που φορούσα άρχισε να μη με καλύπτει. Κρύωνα και το μπουφανάκι μου το είχα αφήσει στο αυτοκίνητο. Κατάλαβα λοιπόν, ότι δεν ήταν τυχαία η τόση ζήτηση που είχε η περιοχή. Για αυτόν τον λόγο η Κοινότητα Μαγουλιάνων είχε εφαρμόσει το περίφημο «Πιστοποιητικόν Υγείας» για όσους ήθελαν να παραθερίσουν στην περιοχή της. Πράγματι, το 1929 «Εκ του Γραφείου της Κοινότητος» εκδόθηκε ανακοίνωση που έφερε «εις γνώσιν των επιθυμούντων να παραθερίσωσιν εις Μαγούλιανα, ότι πρέπει απαραιτήτως να εφοδιασθώσιν δια πιστοποιητικών υγείας, άλλως δεν θα γίνωνται δεκτοί»! Και το εν λόγω πιστοποιητικό δεν μπορούσε να εκδοθεί από οιονδήποτε γιατρό, αλλά «παρά του εν Τριπόλει ιατρού της Κοινότητος κ. Παϊσίου Ιωάννου».

Και όπως έγραφαν στις σχετικές διαφημίσεις, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, «υπάρχουσι όλαι αι ευκολίαι μιας ανέτου παραμονής, καθώς τρόφιμα άφθονα, ευθηνά, κατοικίαι ευπρεπείς και δύο ευρωπαϊκά ξενοδοχεία». Διότι «μια διαμονή εις τα Μαγούλιανα ισοδυναμεί προς παραθερισμόν εν Ελβετία»!

Ελάτε λοιπόν βρε παιδιά στην......Ελβετία να ζωντανέψει και πάλι ο τόπος!

Είχε σημάνει η ώρα της αναχώρησης, άλλωστε κόντευε οχτώ το βράδυ. Αποχαιρέτησα το όμορφο, ψηλότερο κατοικημένο χωριό της Πελοποννήσου και σταμάτησα στη στροφή για να το θαυμάσω για τελευταία φορά. Μου φάνηκε ακόμα πιο επιβλητικό, έτσι όπως αναπτύσσεται αμφιθεατρικά στην απότομη βουνοπλαγιά, μέσα στην πυκνή βλάστηση. Αυτό το γραφικό χωριό της Γορτυνίας άφησε πολύ θετικό αποτύπωμα στην καρδιά μου.


Πηγές:
Μαγούλιανα Αρκαδίας – Το ψηλότερο χωριό της Πελοποννήσου
Τα παραδεισένια Μαγούλιανα - ΤΑ ΑΘΗΝΑΪΚΑ