taver
Member
- Μηνύματα
- 12.636
- Likes
- 29.975
- Ταξίδι-Όνειρο
- Iles Kerguelen
Περιεχόμενα
- Κεφάλαιο 1
- Κεφάλαιο 2: Απλά μαθήματα πολικής γεωγραφίας και ιστορίας
- Κεφάλαιο 3: Τα νησιά σήμερα
- Κεφάλαιο 4: Το ταξίδι ξεκινά
- Κεφάλαιο 5: Κρουαζιέρα!
- Κεφάλαιο 6: Στο βορειότερο οικισμό του κόσμου
- Κεφάλαιο 7: Η Θάλασσα…
- Κεφάλαιο 8: Σαββατόβραδο με beach party
- Κεφάλαιο 9: Η Ρώσικη πολική αρκούδα…
- Κεφάλαιο 10: Στη Ρωσία
- Κεφάλαιο 11: Το φιόρδ…
- Κεφάλαιο 12: Στον Πάγο
- Κεφάλαιο 13: Στον Πάγο (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 14: Η κοιλάδα του αρκτικού θαύματος
- Κεφάλαιο 15: Roadtrip!
- Κεφάλαιο 16: Στην πόλη
- Κεφάλαιο 17: Εργασία κάτω από τη γη
- Κεφάλαιο 18: Επενδύοντας για το μέλλον μετά τον άνθρακα
Πως περάσατε το καλοκαίρι σας; Είχε ζέστη; Καύσωνα μήπως; Αν θέλετε να δείτε και να διαβάσετε για μέρη… δροσερά, στα οποία πέρασα ένα μέρος από το δικό μου καλοκαίρι, είστε στην κατάλληλη ιστορία.
ΟΚ, ο τίτλος της ιστορίας αυτής είναι βαρύγδουπος, οπότε ας το ξεκαθαρίσω από την αρχή. Στο ταξίδι που θα περιγράψω παρακάτω, δεν «κατέκτησα» απολύτως τίποτα. Δε νομίζω να πάτησα ούτε μισή απάτητη πέτρα, ούτε είδα τίποτα πρωτοφανές. Τουρισμό έκανα, όχι εκστρατευτική αποστολή. Αλλά τα μέρη που επισκέφθηκα, είναι τα μνημεία που φιλοξενούν τις μνήμες από το ανθρώπινο επίτευγμα που περιγράφει ο τίτλος.
Συγχωρήστε μου τη σχετικά μεγάλη εισαγωγή – είναι πολλά που πρέπει να σας τα γράψω προτού μπορέσω να αρχίσω την αφήγηση και τις φωτογραφίες. Και συγχωρέστε με και το στυλ γραφής που θα δώσει λίγο δασκαλίστικη εντύπωση – είναι πολλές οι πληροφορίες που πρέπει να σας μεταφέρω στην αρχή, για να μπορούν να βγάζουν νόημα τα παρακάτω. Όπως είναι η μόδα στο forum τελευταία, γράφω κυρίως για μένα, για να αναγκαστώ να οργανώσω τις σκέψεις μου, αλλά και για να κρατήσω τις μνήμες από το ταξίδι. Και μια ακόμα προειδοποίηση: Πιο κάτω ακολουθούν εκατοντάδες φωτογραφίες και βίντεο…
Προς τι όλα αυτά; Γιατί ο προορισμός μου σ’ αυτό το ταξίδι είναι μάλλον ασυνήθιστος. Το αρχιπέλαγος των νησιών Svalbard είναι ένα παράξενο μέρος στον πλανήτη. Βρίσκονται σε γεωγραφικά πλάτη που υπό άλλες συνθήκες είναι ακατοίκητα. Μιλάμε για έως 80 μοίρες βόρεια. Για σύγκριση, το βορειότερο άκρο της Αλάσκας είναι στις 71 μοίρες, το βόρειο ακρωτήριο στη Νορβηγία είναι κι αυτό μόλις στις 71 μοίρες, η παγωμένη Ισλανδία τερματίζει στις 66 μοίρες, ενώ η και μόνο κάτι ακατοίκητες περιοχές της Γροιλανδίας, του Καναδά και της Ρωσίας είναι πιο βόρεια από δω. Μιλάμε για το σκούρο πράσινο, σ' αυτόν το χάρτη της Ευρώπης.
Αλλά ας στρίψουμε λίγο τον παγκόσμιο χάρτη, να τον δούμε με το Βόρειο πόλο στο κέντρο του:
(και οι δυο χάρτες είναι από τη Wikipedia).
Τα νησιά είναι αυτά λίγο δεξιά από το βόρειο άκρο της Γροιλανδίας, την οποία φαντάζομαι αναγνωρίζετε.
Αν θυμάστε από τη Γεωγραφία, ο Αρκτικός κύκλος ορίζεται ως το νοτιότερο σημείο (σε μοίρες) που έστω και για μία μέρα το χρόνο ο ήλιος δε δύει καθόλου. Αν και υπάρχει μια μετακίνηση του κάθε χρόνο, ο αρκτικός κύκλος σήμερα που γράφω αυτές τις γραμμές είναι στις 66°33′46.8″ βόρεια. Και είναι ήδη πολύ βόρεια: Η Ισλανδία, για παράδειγμα, είναι σχεδόν ολόκληρη νότια από τον αρκτικό κύκλο. Απομένουν 23°26’13.2’’ μοίρες ως το βόρειο πόλο. Τα Σβάλμπαρντ είναι πιο βόρεια από το μέσο της απόστασης αυτής…
Τα Σβάλμπαρντ, όμως, όπως και τα ακατοίκητα (πλην στρατού) νησιά Franz-Josef της Ρωσίας λίγο πιο βορειοανατολικά από δω, έχουν το πλεονέκτημα να βρίσκονται στο βόρειο άκρο του μεγάλου θαλάσσιου ρεύματος του Βόρειου Ατλαντικού, που μεταφέρει ως εδώ θερμά νερά από τον κόλπο του Μεξικού. Το ίδιο ρεύμα είναι η αιτία που κάποια μέρη όπως η Σκωτία ή η Σκανδιναβία είναι κατοικήσιμα και με φιλικό σχετικά κλίμα, χωρίς πολλά χιόνια το χειμώνα, παρότι βρίσκονται βορειότερα από πιο «κρύα» μέρη όπως π.χ. η Μόσχα. Έτσι, παρά τις 80 μοίρες, η μέση θερινή θερμοκρασία στη δυτική πλευρά, στην οποία φτάνει το ρεύμα, είναι σταθερά αρκετά πάνω από το μηδέν. Το χειμώνα βέβαια δεν υπάρχουν τέτοιες πολυτέλειες. Η ανατολική πλευρά, πάλι, έχει κλίμα ανάλογο με την περιοχή στην οποία βρίσκεται, καλύπτεται σχεδόν εξ’ ολοκλήρου από παγετώνες, και για το λόγο αυτό είναι εντελώς ακατοίκητη.
Τα νησιά είναι ξεκάθαρα και το βορειότερο σημείο στον πλανήτη στο οποίο αναπτύσσεται οποιασδήποτε μορφής οικονομική δραστηριότητα. Υπάρχουν εξερευνητικές, ερευνητικές ή στρατιωτικές αποστολές με μόνιμο ή προσωρινό πληθυσμό και σε άλλα μέρη ακόμη πιο βόρεια από δω, αλλά όχι εργοστάσια, καταστήματα, ξενοδοχεία, εστιατόρια κλπ. Και τελικά, για τον άνθρωπο, αυτή είναι η πραγματική κατάκτηση του βορρά, να μπορέσει να εγκατασταθεί και να ζήσει παράγοντας εκεί τα προς το ζην.
Πολιτικά, τα νησιά έχουν τις ιδιαιτερότητες τους. Με βάση μια συνθήκη του 1920, την οποία υπέγραψαν (ή προσχώρησαν) όλες οι τριγύρω χώρες, αλλά και αρκετές ακόμα (μεταξύ αυτών και η Ελλάδα), η Νορβηγία έχει κυριαρχία στα νησιά αυτά, αλλά με περιορισμούς. Είναι αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, οφείλει να προστατεύει το φυσικό περιβάλλον τους, δεν επιτρέπεται να περιορίσει το ποιος μπορεί να έρθει εδώ (visa-free zone) και να ασκήσει οικονομική δραστηριότητα, ενώ η όποια φορολογία πρέπει να εξυπηρετεί αποκλειστικά τις ανάγκες της τοπικής διακυβέρνησης των νησιών και μόνο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα νησιά έχουν ανεξάρτητο προϋπολογισμό (που εγκρίνει χωριστά το Νορβηγικό Κοινοβούλιο), μηδενικό Φ.Π.Α. και άλλους φόρους κατανάλωσης, και φόρο εισοδήματος 16%, τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στους πολίτες, το ένα τρίτο σχεδόν από την υπόλοιπη Νορβηγία.
Το δικαίωμα σε ξένους να έρθουν και να εγκατασταθούν στα Σβάλμπαρντ το έχουν ασκήσει αρκετοί ιδιώτες, αλλά μόνο ένα κράτος έστειλε ποτέ εδώ οργανωμένες αποστολές (μετά την έναρξη ισχύος της συνθήκης): Η Σοβιετική Ένωση. Έτσι, στο νησί σήμερα υπάρχουν Νορβηγικοί και Ρωσικοί οικισμοί. Όλοι οι οικισμοί, ξεκίνησαν ως «company town», πόλεις δηλαδή κατασκευασμένες δίπλα από κάποια ανθρακωρυχεία, όπου τα πάντα ανήκαν στις μεταλλευτικές εταιρίες, και τα κτήρια στέγαζαν τους ανθρακωρύχους και τις οικογένειές τους. Κάποιοι παραμένουν έτσι ακόμα και σήμερα, αλλά περισσότερα για όλα αυτά θα σας πω παρακάτω.
Να ξεκαθαρίσουμε και κάτι: Ο περισσότερος κόσμος στην Ελλάδα, τα Svalbard δεν τα έχει ξανακούσει. Με όποιον κι αν μίλησα για το που θα πάω (ή για το που πήγα) η αντίδραση ήταν περίπου η ίδια: «Σβαλ...τι?» Ο κόσμος θεωρεί το περίφημο «Βόρειο Ακρωτήριο» (NordKapp) ως το βορειότερο σημείο της Ευρώπης. Ε δεν είναι. Εδώ στα Svalbard είμαστε ξεκάθαρα σε Ευρωπαϊκό έδαφος (γεωλογικά, γεωγραφικά, πολιτικά, όπως και να το πάρεις Ευρώπη είναι εδώ), αλλά πολύ, πολύ πιο βόρεια από το «ακρωτήρι». Και έχει και πιο βόρεια από δω, καθώς τα νησιά Franz-Josef της Ρωσίας είναι ακόμη πιο βόρεια. Τότε μήπως το NordKapp είναι το βορειότερο σημείο της ηπειρωτικής Ευρώπης; Ε, δεν είναι ούτε αυτό, καθώς και το ίδιο βρίσκεται σε νησί, και άρα όχι στην ηπειρωτική Ευρώπη. Τι ρεκόρ έχει το NordKapp; Έ ξέρω γω, μάλλον του βορειότερου βράχου με εισιτήριο στην Ευρώπη.
ΟΚ λοιπόν, θα μου πείτε. Το καταλάβατε, το μέρος αυτό είναι πολύ βόρεια. Ε, και; Τι στο καλό έχει; Πρώτα απ’ όλα λοιπόν, έχει πολύ ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες, περίεργα φαινόμενα σε πυξίδες και GPS κλπ, που το κάνουν από μόνο του ιδιαίτερο για όσους έχουν περιέργεια για τα άκρα του πλανήτη και για τα φυσικά φαινόμενα που τα συνοδεύουν. Έπειτα, έχουν μια πολύ ιδιαίτερη χλωρίδα (= τίποτα) και πανίδα, με είδη που ένας τουρίστας δεν έχει πρακτικά άλλο τρόπο να τα συναντήσει. Αλλά, πάνω απ' όλα, είναι ένα πολύ ιδιαίτερο πολιτικό-οικονομικό περιβάλλον, με πολυεθνικό πληθυσμό και ιδιαίτερες συνθήκες, που θυμίζουν ακόμα φαρ-ουέστ. Και υπάρχουν απτά δείγματα, αρκούντως εντυπωσιακά. Η ζωή εδώ είναι διαφορετική, ιδιαίτερα το χειμώνα, με μια νύκτα που διαρκεί μήνες ολόκληρους…
ΟΚ, ο τίτλος της ιστορίας αυτής είναι βαρύγδουπος, οπότε ας το ξεκαθαρίσω από την αρχή. Στο ταξίδι που θα περιγράψω παρακάτω, δεν «κατέκτησα» απολύτως τίποτα. Δε νομίζω να πάτησα ούτε μισή απάτητη πέτρα, ούτε είδα τίποτα πρωτοφανές. Τουρισμό έκανα, όχι εκστρατευτική αποστολή. Αλλά τα μέρη που επισκέφθηκα, είναι τα μνημεία που φιλοξενούν τις μνήμες από το ανθρώπινο επίτευγμα που περιγράφει ο τίτλος.
Συγχωρήστε μου τη σχετικά μεγάλη εισαγωγή – είναι πολλά που πρέπει να σας τα γράψω προτού μπορέσω να αρχίσω την αφήγηση και τις φωτογραφίες. Και συγχωρέστε με και το στυλ γραφής που θα δώσει λίγο δασκαλίστικη εντύπωση – είναι πολλές οι πληροφορίες που πρέπει να σας μεταφέρω στην αρχή, για να μπορούν να βγάζουν νόημα τα παρακάτω. Όπως είναι η μόδα στο forum τελευταία, γράφω κυρίως για μένα, για να αναγκαστώ να οργανώσω τις σκέψεις μου, αλλά και για να κρατήσω τις μνήμες από το ταξίδι. Και μια ακόμα προειδοποίηση: Πιο κάτω ακολουθούν εκατοντάδες φωτογραφίες και βίντεο…
Προς τι όλα αυτά; Γιατί ο προορισμός μου σ’ αυτό το ταξίδι είναι μάλλον ασυνήθιστος. Το αρχιπέλαγος των νησιών Svalbard είναι ένα παράξενο μέρος στον πλανήτη. Βρίσκονται σε γεωγραφικά πλάτη που υπό άλλες συνθήκες είναι ακατοίκητα. Μιλάμε για έως 80 μοίρες βόρεια. Για σύγκριση, το βορειότερο άκρο της Αλάσκας είναι στις 71 μοίρες, το βόρειο ακρωτήριο στη Νορβηγία είναι κι αυτό μόλις στις 71 μοίρες, η παγωμένη Ισλανδία τερματίζει στις 66 μοίρες, ενώ η και μόνο κάτι ακατοίκητες περιοχές της Γροιλανδίας, του Καναδά και της Ρωσίας είναι πιο βόρεια από δω. Μιλάμε για το σκούρο πράσινο, σ' αυτόν το χάρτη της Ευρώπης.
Αλλά ας στρίψουμε λίγο τον παγκόσμιο χάρτη, να τον δούμε με το Βόρειο πόλο στο κέντρο του:
(και οι δυο χάρτες είναι από τη Wikipedia).
Τα νησιά είναι αυτά λίγο δεξιά από το βόρειο άκρο της Γροιλανδίας, την οποία φαντάζομαι αναγνωρίζετε.
Αν θυμάστε από τη Γεωγραφία, ο Αρκτικός κύκλος ορίζεται ως το νοτιότερο σημείο (σε μοίρες) που έστω και για μία μέρα το χρόνο ο ήλιος δε δύει καθόλου. Αν και υπάρχει μια μετακίνηση του κάθε χρόνο, ο αρκτικός κύκλος σήμερα που γράφω αυτές τις γραμμές είναι στις 66°33′46.8″ βόρεια. Και είναι ήδη πολύ βόρεια: Η Ισλανδία, για παράδειγμα, είναι σχεδόν ολόκληρη νότια από τον αρκτικό κύκλο. Απομένουν 23°26’13.2’’ μοίρες ως το βόρειο πόλο. Τα Σβάλμπαρντ είναι πιο βόρεια από το μέσο της απόστασης αυτής…
Τα Σβάλμπαρντ, όμως, όπως και τα ακατοίκητα (πλην στρατού) νησιά Franz-Josef της Ρωσίας λίγο πιο βορειοανατολικά από δω, έχουν το πλεονέκτημα να βρίσκονται στο βόρειο άκρο του μεγάλου θαλάσσιου ρεύματος του Βόρειου Ατλαντικού, που μεταφέρει ως εδώ θερμά νερά από τον κόλπο του Μεξικού. Το ίδιο ρεύμα είναι η αιτία που κάποια μέρη όπως η Σκωτία ή η Σκανδιναβία είναι κατοικήσιμα και με φιλικό σχετικά κλίμα, χωρίς πολλά χιόνια το χειμώνα, παρότι βρίσκονται βορειότερα από πιο «κρύα» μέρη όπως π.χ. η Μόσχα. Έτσι, παρά τις 80 μοίρες, η μέση θερινή θερμοκρασία στη δυτική πλευρά, στην οποία φτάνει το ρεύμα, είναι σταθερά αρκετά πάνω από το μηδέν. Το χειμώνα βέβαια δεν υπάρχουν τέτοιες πολυτέλειες. Η ανατολική πλευρά, πάλι, έχει κλίμα ανάλογο με την περιοχή στην οποία βρίσκεται, καλύπτεται σχεδόν εξ’ ολοκλήρου από παγετώνες, και για το λόγο αυτό είναι εντελώς ακατοίκητη.
Τα νησιά είναι ξεκάθαρα και το βορειότερο σημείο στον πλανήτη στο οποίο αναπτύσσεται οποιασδήποτε μορφής οικονομική δραστηριότητα. Υπάρχουν εξερευνητικές, ερευνητικές ή στρατιωτικές αποστολές με μόνιμο ή προσωρινό πληθυσμό και σε άλλα μέρη ακόμη πιο βόρεια από δω, αλλά όχι εργοστάσια, καταστήματα, ξενοδοχεία, εστιατόρια κλπ. Και τελικά, για τον άνθρωπο, αυτή είναι η πραγματική κατάκτηση του βορρά, να μπορέσει να εγκατασταθεί και να ζήσει παράγοντας εκεί τα προς το ζην.
Πολιτικά, τα νησιά έχουν τις ιδιαιτερότητες τους. Με βάση μια συνθήκη του 1920, την οποία υπέγραψαν (ή προσχώρησαν) όλες οι τριγύρω χώρες, αλλά και αρκετές ακόμα (μεταξύ αυτών και η Ελλάδα), η Νορβηγία έχει κυριαρχία στα νησιά αυτά, αλλά με περιορισμούς. Είναι αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, οφείλει να προστατεύει το φυσικό περιβάλλον τους, δεν επιτρέπεται να περιορίσει το ποιος μπορεί να έρθει εδώ (visa-free zone) και να ασκήσει οικονομική δραστηριότητα, ενώ η όποια φορολογία πρέπει να εξυπηρετεί αποκλειστικά τις ανάγκες της τοπικής διακυβέρνησης των νησιών και μόνο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα νησιά έχουν ανεξάρτητο προϋπολογισμό (που εγκρίνει χωριστά το Νορβηγικό Κοινοβούλιο), μηδενικό Φ.Π.Α. και άλλους φόρους κατανάλωσης, και φόρο εισοδήματος 16%, τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στους πολίτες, το ένα τρίτο σχεδόν από την υπόλοιπη Νορβηγία.
Το δικαίωμα σε ξένους να έρθουν και να εγκατασταθούν στα Σβάλμπαρντ το έχουν ασκήσει αρκετοί ιδιώτες, αλλά μόνο ένα κράτος έστειλε ποτέ εδώ οργανωμένες αποστολές (μετά την έναρξη ισχύος της συνθήκης): Η Σοβιετική Ένωση. Έτσι, στο νησί σήμερα υπάρχουν Νορβηγικοί και Ρωσικοί οικισμοί. Όλοι οι οικισμοί, ξεκίνησαν ως «company town», πόλεις δηλαδή κατασκευασμένες δίπλα από κάποια ανθρακωρυχεία, όπου τα πάντα ανήκαν στις μεταλλευτικές εταιρίες, και τα κτήρια στέγαζαν τους ανθρακωρύχους και τις οικογένειές τους. Κάποιοι παραμένουν έτσι ακόμα και σήμερα, αλλά περισσότερα για όλα αυτά θα σας πω παρακάτω.
Να ξεκαθαρίσουμε και κάτι: Ο περισσότερος κόσμος στην Ελλάδα, τα Svalbard δεν τα έχει ξανακούσει. Με όποιον κι αν μίλησα για το που θα πάω (ή για το που πήγα) η αντίδραση ήταν περίπου η ίδια: «Σβαλ...τι?» Ο κόσμος θεωρεί το περίφημο «Βόρειο Ακρωτήριο» (NordKapp) ως το βορειότερο σημείο της Ευρώπης. Ε δεν είναι. Εδώ στα Svalbard είμαστε ξεκάθαρα σε Ευρωπαϊκό έδαφος (γεωλογικά, γεωγραφικά, πολιτικά, όπως και να το πάρεις Ευρώπη είναι εδώ), αλλά πολύ, πολύ πιο βόρεια από το «ακρωτήρι». Και έχει και πιο βόρεια από δω, καθώς τα νησιά Franz-Josef της Ρωσίας είναι ακόμη πιο βόρεια. Τότε μήπως το NordKapp είναι το βορειότερο σημείο της ηπειρωτικής Ευρώπης; Ε, δεν είναι ούτε αυτό, καθώς και το ίδιο βρίσκεται σε νησί, και άρα όχι στην ηπειρωτική Ευρώπη. Τι ρεκόρ έχει το NordKapp; Έ ξέρω γω, μάλλον του βορειότερου βράχου με εισιτήριο στην Ευρώπη.
ΟΚ λοιπόν, θα μου πείτε. Το καταλάβατε, το μέρος αυτό είναι πολύ βόρεια. Ε, και; Τι στο καλό έχει; Πρώτα απ’ όλα λοιπόν, έχει πολύ ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες, περίεργα φαινόμενα σε πυξίδες και GPS κλπ, που το κάνουν από μόνο του ιδιαίτερο για όσους έχουν περιέργεια για τα άκρα του πλανήτη και για τα φυσικά φαινόμενα που τα συνοδεύουν. Έπειτα, έχουν μια πολύ ιδιαίτερη χλωρίδα (= τίποτα) και πανίδα, με είδη που ένας τουρίστας δεν έχει πρακτικά άλλο τρόπο να τα συναντήσει. Αλλά, πάνω απ' όλα, είναι ένα πολύ ιδιαίτερο πολιτικό-οικονομικό περιβάλλον, με πολυεθνικό πληθυσμό και ιδιαίτερες συνθήκες, που θυμίζουν ακόμα φαρ-ουέστ. Και υπάρχουν απτά δείγματα, αρκούντως εντυπωσιακά. Η ζωή εδώ είναι διαφορετική, ιδιαίτερα το χειμώνα, με μια νύκτα που διαρκεί μήνες ολόκληρους…
Last edited:
