Μαρόκο Για γευσιγνωσία ξεκινήσαμε, αλλού βρεθήκαμε.

[gelf]

Κεφάλαιο 13 - Marrakesh. Η πόλη για μια ημέρα και για χίλιες νύχτες. Η τελευταία και ομορφότερη νύχτα.

Την τελευταία νύχτα στο Μαρακές, φάγαμε στο ξενοδοχείο μας. Μας παρέσυρε ο φίλος μας, ο οποίος είχε γίνει από παθός, μαθός. Το προηγούμενο ταξίδι του στο Μαρόκο, το είχε βγάλει μέσα σε μια τουαλέτα. Ήταν αποφασισμένος να μην την ξαναπατήσει και δεν έτρωγε με τίποτα έξω. Εμένα με επηρέασε γιατί είχαμε πάει μαζί στην Κίνα και έτρωγε συνεχώς από street food. Δεν ήταν δηλαδή, ένας ιδιότροπος άνθρωπος. Τιμούσε το street food. Όμως μερικές φορές το πλήρωνε. Μία απ' αυτές, ήταν στο Μαρόκο. Οπότε τον δικαιολογούσα για την επιφυλακτικότητά του.
Μετά το φαγητό και το απαραίτητο ποτό σε ένα μπαρ, κοντά στο ξενοδοχείο μας, ξεκινήσαμε προς το μακράν καλύτερο αυτή την εποχή, σύμφωνα με τον ντόπιο φίλο μας, νυχτερινό μαγαζί του Μαρακές.
Το επί της Rue Haroun Errachid, Palais Jad Mahal.

Από τη στιγμή που περάσαμε στον κήπο ο χώρος άρχισε να με προδιαθέτει ευνοϊκά.

Όταν μπήκαμε στον εσωτερικό χώρο, διακρίναμε ότι ο χώρος χωριζόταν σε διάφορες αίθουσες, το περιβάλλον ήταν σε όλες τις αίθουσες αισθησιακό και υπό τους ήχους μυστηριακής μουσικής, ημίγυμνες χορεύτριες να γυρίζουν από αίθουσα σε αίθουσα. Το όλο αισθησιακό περιβάλλον, άρχισε πάλι να μου θυμίζει το μουσικό κομμάτι Marrakesh Night Market της Loreena McKennitt.
Οι υπόλοιποι της παρέας κάθισαν σε ένα τραπέζι δίπλα στο τζάκι,

σε δωμάτιο με πολύ όμορφη διακόσμηση.

Εγώ προτίμησα να καθίσω στο μπαρ,

από όπου είχε καλύτερη θέα προς τους περισσότερους χώρους του καταστήματος.

Ύστερα από λίγο, μ' ακολούθησαν και οι υπόλοιποι της παρέας. Κατάλαβαν, ότι ο χώρος, τον οποίο είχαν επιλέξει ήταν περιθωριακός, ή μάλλον περιφερειακός. Στην αρχή ο κόσμος ήταν λιγοστός. Ο Μαροκινός φίλος, μας εξήγησε ότι στο Μαρακές η διασκέδαση αρχίζει αργά, απλώς μας είπε να έρθουμε νωρίς να προλάβουμε και τα προεόρτια.

Όταν καταλάβαμε ότι η νύχτα θα κρατούσε πολύ, συνεχίσαμε με κρασί.

αντί για τα ποτά που πίναμε μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Από μια ώρα και πέρα, ο κόσμος είχε αρχίσει να πυκνώνει,

χορευτές να κάνουν φολκλορικό show με φωτιές, γυναίκες να χορεύουν σε όλο το μαγαζί αισθησιακούς χορούς, μυστηριακή μουσική, εξαιρετικό περιβάλλον, μέχρι και στο μπαρ όπου στεκόμασταν, ανέβηκαν χορεύτριες για το χορευτικό show.

Υπέροχο περιβάλλον, αισθησιακοί χοροί και στο τέλος, ή μάλλον εκεί που νόμιζα ότι είναι το τέλος και το μπαρ είχε γεμίσει,

βγαίνει ένα εξαιρετικό συγκρότημα, το οποίο ερμήνευε rock, blues, jazz, σε συνδυασμό με αφρικάνικη μουσική. Το συγκρότημα αυτό, ήταν μια πολυπληθής μπάντα με τέσσερις εξαιρετικές φωνές, οι οποίες εναλλάσσονταν.

Αισθάνθηκα ότι βρισκόμουν στον παράδεισο. Αυτό είναι το Μαρακές. Όποιος αποφασίσει να πάει στο Μαρακές να είναι προετοιμασμένος να ζήσει τη νύχτα της πόλης. Και η νύχτα ξεκινάει μετά τα μεσάνυχτα. Και το Palais Jad Mahal, κλείνει αρκετά μετά τις τέσσερις το πρωί. Κι εμείς φύγαμε, προφανώς, μετά τις τέσσερις το πρωί.

Όταν η τελευταία νύχτα στο Μαρακές, έφτανε στο τέλος της, σκέφτηκα ότι ο φίλος μας ο Μαροκινός είχε απόλυτο δίκιο, όταν μας είχε ξεκαθαρίσει από την αρχή ότι το Μαρακές, είναι μια πόλη για μια ημέρα και για χίλιες νύχτες.

Η αίσθηση της νύχτας δεν περιγράφεται. Και η νύχτα μου αρέσει πολύ. Και οι νύχτες στο Μαρακές, ακόμα περισσότερο.

 

Προηγούμενο Κεφάλαιο

• 1
• …

  Go to chapter

  Go
• 11
• 12
• 13
• 14
• 15
• …

  Go to chapter

  Go
• 22

Επόμενο Κεφάλαιο

First Προηγούμενη 13 of 22

Go to chapter

Go

Επόμενη Last

[Dina Z]

Ρίχνω τη Zoladkowa, διακριτικά, στο ποτήρι μου. Επί τέλους το μίγμα το οποίο δημιουργήθηκε ήταν πολύ καλό

Καλα, μαλλον σε ξερω περισσοτερο απο τους φιλους σου Οταν διαβασα για πορτοκαλαδα, το φανταστηκα πως κατι μαγειρευεις

Όμως τα ήθελα και τα έπαθα. Τι δουλειά μπορεί να έχω εγώ σε μια χώρα αφρικανική και το χειρότερο ισλαμική;

Χα, χα,χα! Μαροκο, να υποθεσω; Περιμενω την λυση του γριφου!
Οπου κι αν ειναι, σιγουρα θα περασω ωραια ταξιδευοντας με τον ιδιαιτερο τροπο και την ενδιαφερουσα ματια σου

 

[travelbreak]

Χα, χα,χα! Μαροκο, να υποθεσω;

Μαρακές σίγουρα! Και Εσσαουίρα;
Εντάξει, δεν είμαι και μαροκινός!

 

[gelf]

@Dina Z και @travelbreak, σας ευχαριστώ για τις παρεμβάσεις σας.
Προβλέψατε σωστά. Το παρόν κεφάλαιο τα ξεκαθαρίζει.


Κεφάλαιο 2 - Η απόφαση για το ταξίδι.

Η ιστορία ξεκίνησε αρκετούς μήνες πριν.
Ήταν τέλη Μάη του έτους 2017, μόλις είχα επιστρέψει από Στοκχόλμη και είχα βγάλει αεροπορικά εισιτήρια για Λισαβόνα, για τον Ιανουάριο του 2018, εκμεταλλευόμενος τις προσφορές της Aegean. Είχα βρεθεί ένα μεσημέρι σε ένα μπαρ της Αθήνας, με άλλους δύο φίλους μου και συζητούσαμε για την προσφορά και για το αν θα με ακολουθούσαν και αυτοί. Η τιμή των αεροπορικών εισιτηρίων ήταν μόνο 91 ευρώ και ήταν σκέτη πρόκληση. Έβγαλαν και αυτοί εισιτήρια.
Το ταξίδι είχε ξεκινήσει ως γευσιγνωσία. Είχε ξεκινήσει ως βόλτα στα οινοποιεία της Πορτογαλίας. Τα φτηνά αεροπορικά εισιτήρια της Aegean, για Αθήνα-Λισαβόνα - Αθήνα, και τα φτηνά αεροπορικά εισιτήρια της Rynair, τα οποία, λόγω ανταγωνισμού, ανάγκαζαν και την TAP, σε φτηνά αεροπορικά εισιτήρια για Λισαβόνα-Πόρτο. Το γεγονός αυτό με είχε κάνει να οργανώσω ένα road trip γευσιγνωσίας από Πόρτο έως Λισαβόνα. Η Λισαβόνα είναι αγαπημένη μου πόλη ή μάλλον μία από τις αγαπημένες μου πόλεις, εδώ και πολλές δεκαετίες,

το ίδιο και το Πόρτο.
Εκεί όμως, τόσο στο Πόρτο, όσο κυρίως στη Λισαβόνα βρίσκομαι πολύ συχνά.
Θυμήθηκα το τελευταίο ταξίδι γευσιγνωσίας στην Πορτογαλία. Τότε, που συζητούσαμε για το ταξίδι γευσιγνωσίας, είχαν περάσει ελάχιστοι μήνες, από το τελευταίο ταξίδι στα οινοποιεία της Πορτογαλίας. Ήταν το απόλυτα αποτυχημένο road trip. Ξεκινήσαμε για το ταξίδι δύο, γίναμε τελικά επτά, νοικιάσαμε ένα βαν από τη Hertz, το οποίο όμως, κατά τον περισσότερο χρόνο του ταξιδιού, ήταν ακινητοποιημένο. Ο σκοπός του ταξιδιού ήταν να περάσουμε από κάποια οινοποιεία στον άξονα Πόρτο-Λισαβόνα. Νοικιάσαμε το βαν στο αεροδρόμιο της Λισαβόνας και ύστερα από λίγες ώρες είμαστε στο Πόρτο. Μείναμε δύο ημέρες στο Πόρτο και το βαν ήταν ακινητοποιημένο. Κανείς από τους επτά, δεν ήθελε να θυσιάσει κάποιες γουλιές κρασί για να οδηγήσει το βαν. Το φαινόμενο αυτό συνεχίστηκε και στη διαδρομή Πόρτο-Λισαβόνα. Από το μεσημέρι που μπαίναμε σε κάποιο οινοποιείο ή οινοθήκη, το βαν ήταν σε πλήρη ακινησία. Δεν υπήρχε κανείς από την τότε ταξιδιωτική παρέα να αισθανθεί λίγο υπεύθυνος, να είναι εγκρατής και να οδηγήσει το βαν στην επόμενη περιοχή του άτυπου προγράμματος, το οποίο είχαμε καταστρώσει και το οποίο προφανώς δεν τηρήθηκε. Τελικά, μετά από κάποιες ενδιάμεσες στάσεις, είχαμε φτάσει στη Λισαβόνα, παραδώσαμε το αυτοκίνητο, το οποίο στην ουσία δεν είχαμε χρησιμοποιήσει για τους λόγους για τους οποίους το είχαμε νοικιάσει. Και αυτό λόγω έλλειψης εγκράτειας. Και όχι μόνον από έναν από τους συνταξιδιώτες.
Ενώ συζητούσαμε αυτά με τους φίλους μου, ώστε το πάθημα να γίνει μάθημα, χτυπάει το κινητό τηλέφωνο ενός από τους φίλους μου. Μετά το τηλέφωνο όπως μας εξήγησε ο φίλος μας, την προηγούμενη ημέρα, είχε έρθει στην Ελλάδα ένας Μαροκινός, τον οποίο ο φίλος μας είχε υπάλληλο ,στο παρελθόν και ο οποίος είχε μείνει πολλά χρόνια στην Ελλάδα, είχε παντρευτεί, είχε χωρίσει και κάποια στιγμή, όταν πλησίαζε η κρίση, αυτός είχε επιστρέψει στο Μαρόκο. Του είχε είπε σε πιο μπαρ είμαστε και ύστερα από κάποια ώρα, ήρθε και αυτός. Συστηθήκαμε και γνωριστήκαμε. Ήταν ζεστός άνθρωπος και ισχυρός πότης κι αυτός. Αφού άκουσε τη συζήτησή μας και τους προβληματισμούς μας, ο φίλος από το Μαρόκο πίνοντας τα ποτά του, μας πρότεινε να αποφύγουμε το road trip στην Πορτογαλία και να πάμε από τη Λισαβόνα στο Μαρόκο.
Εγώ στην αρχή αντέδρασα. Σκέφτηκα, ότι δεν ήταν δυνατό να αφήσω τις απολαύσεις που θα μου προσέφεραν τα οινοποιεία, για να τρέχω στην Αφρική. Κάποτε δεν είχα τέτοια προβλήματα. Όμως τα χρόνια πέρασαν. Δεν αντέχω πλέον τις κακουχίες. Δεν μπορώ να κουβαλάω βαρύ φωτογραφικό εξοπλισμό. Δεν αντέχω να μου στερούν τις στοιχειώδεις απολαύσεις. Δεν αντέχω τη ζέστη. Άλλωστε κολυμπάω το χειμώνα σε θάλασσα που λόγω χαμηλής θερμοκρασίας νερού, αποφεύγουν οι πολλοί ακόμα και το κατακαλόκαιρο. Δεν είχε ξεκινήσει έτσι το ταξίδι. Ένα απλό χειμωνιάτικο ταξίδι στη Πορτογαλία ήθελα. Έχω μεγαλώσει αρκετά για να πηγαίνω σε μέρη όπου είναι αμφίβολο ότι θα περάσω όμορφα. Έχω αναφέρει πολλές φορές ότι υπάρχουν δύο κατηγορίες ταξιδιών. Τα ταξίδια σε τόπους που πας να δεις και ταξίδια σε τόπους που πας για να περάσεις όμορφα. Περνώντας τα χρόνια, όλο και τείνω προς τη δεύτερη επιλογή. Σε αυτό συνηγορούσε και ένας άλλος από τους φίλους μου, ο οποίος αγαπάει ιδιαίτερα την καλοπέραση.
Στο σημείο αυτό παρενέβη ο Μαροκινός φίλος μας, οποίος μας διαβεβαίωσε ότι θα περάσουμε πάρα πολύ όμορφα στο Μαρόκο. Μας μίλησε για τις χίλιες νύχτες και για την υπέροχη νυχτερινή ζωή στο Μαρακές. Οι αντιστάσεις μας, κάμφθηκαν. Αρχίσαμε να βλέπουμε με θετικό μάτι το ταξίδι στο Μαρόκο. Ήπια μια γερή γουλιά από το ποτό μου και είδα με θετικότερο μάτι το ταξίδι στο Μαρόκο.
Ο άλλος φίλος και συνταξιδιώτης, ο οποίος όπως προαναφέρθηκε, αγαπάει πολύ την καλοπέραση, πρότεινε την επιλογή για ένα τριήμερο-τετραήμερο στο Μαρακές, στη συνέχεια να επιστρέψουμε Λισαβόνα και από εκεί να πάρουμε πτήση για Πόρτο.
Εγώ διαφώνησα και είπα ότι αν πάω στο Μαρόκο δεν μου αρκεί να μείνω μόνο στο Μαρακές, αλλά ότι θα νοίκιαζα αυτοκίνητο να πάω και σε άλλες πόλεις του Μαρόκου. Άλλωστε ως σινεφίλ, με γοήτευε η ιδέα ότι θα βρεθώ και στην Καζαμπλάνκα, άσχετα με το ότι έχω διαβάσει γι αυτήν, ότι δηλαδή δεν είναι πόλη άξια, για να αφιερώσεις χρόνο. Στη συνέχεια ήρθε και πέμπτος συμπότης στο μπαρ, συμπεριλαμβανομένου και του Μαροκινού φίλου μας, ο οποίος ύστερα από δύο ποτά είχε ενθουσιαστεί κι αυτός με την ιδέα του ταξιδιού στο Μαρόκο.

Αφού είχαν ξεπεραστεί οι αρχικές μας αντιδράσεις, αρχίσαμε τη συζήτηση για την οργάνωση του ταξιδιού στο Μαρόκο. Όπως προαναφέρθηκε ο αριθμός των ενδιαφερομένων είχε ανέλθει σε τέσσερις.

Εμένα αυτό δεν μου άρεσε ιδιαίτερα, αφού στα ταξίδια προτιμώ να είμαι μόνος ή το πολύ με έναν ή δύο ανθρώπους ακόμα.
Όμως δεν ήθελα να δυναμιτίσω το ταξίδι, στο οποίο όμως θα ήθελα να έχω το πηδάλιο εγώ. Κάποιος όμως από την παρέα, διαφωνούσε ριζικά. Οπότε ακολούθησε ο παρακάτω διάλογος:
- ΕΓΩ: Την οδήγηση την αναλαμβάνω εγώ.
- ΑΛΛΟΣ: Δεν σου έχω καμία εμπιστοσύνη.
- ΕΓΩ: Μα ποτέ δεν έχω βρεθεί πρόξενος (η λέξη πρόξενος εννοεί προφανώς πρόξενο ατυχήματος και όχι διπλωμάτη). Άλλωστε με εμένα θα φτάνουμε γρήγορα στους προορισμούς μας. Είναι γνωστό ότι είμαι πολύ γρήγορος οδηγός.
- ΑΛΛΟΣ: Με συγχωρείς που στο λέω, αλλά με εσένα το πιο πιθανό είναι να καταλήξουμε σε κελί μουσουλμανικής χώρας.
- ΕΓΩ: Έχεις άδικο.
- ΑΛΛΟΣ: Το Μαρόκο δεν είναι Ελλάδα. Στην Ελλάδα είχες χάσει το δίπλωμά σου. Σου το θυμίζω. Ήταν με το νόμο Λιάπη, σύμφωνα με τον οποίο αν έκανες την ίδια παράβαση για δεύτερη φορά μέσα σε δώδεκα μήνες σου αφαιρούσαν το δίπλωμα από το ΣΕΣΟ για έξι μήνες και μετά έδινες εξετάσεις για να το ξαναπάρεις.
- ΕΓΩ: Λιάπης, νομίζω ότι ήταν αυτός που οδηγούσε με πλαστές πινακίδες, αν θυμάμαι καλά.
- ΑΛΛΟΣ: Αν θυμάσαι καλά, έδωσες εξετάσεις να ξαναπάρεις το δίπλωμα οδήγησης. Και η διαδικασία αυτή είχε κρατήσει μήνες. Και οδηγούσες παράνομα για πάνω από οχτώ μήνες.

Στο σημείο εδώ πήρα ανάποδες. Αρκετή κριτική είχα δεχθεί. Και απάντησα:
- ΕΓΩ: Οδηγούσα παράνομος αλλά με πολύ μεγάλη προσοχή. Δεν είχα από τότε, ποτέ, πρόβλημα. Άλλωστε το νόμο Λιάπη, τότε, δεν τον γνώριζε ούτε η Τροχαία. Οι άνθρωποι τρελάθηκαν όταν προ επταετίας είχα πάει στην τροχαία να παραδώσω το δίπλωμα οδήγησης. Και το πήρα πάλι, ανανεωμένο ως κάρτα, όπως είναι οι πιστωτικές.
- ΑΛΛΟΣ: Το πήρες πάλι, πράγματι, το δίπλωμά σου είναι καινούργιο και το πήρες μετά από εξετάσεις. Όμως εκεί που πρόκειται να πάμε, είναι Ισλάμ. Και καλό είναι να μην βρεθεί σε κάποια φυλακή κάποιος από την παρέα, λόγω κατανάλωσης αλκοόλ. Κι εσύ είσαι ο συνήθης ύποπτος.

Ακούγοντας αυτό εγώ τρελάθηκα. Και λέω:
Αυτή η ατάκα είναι το τέλος της μεγάλης ταινίας "ΚΑΖΑΜΠΛΑΝΚΑ" , μία από τις πολύ αγαπημένες μου ταινίες. Αυτό και μόνο με παραπέμπει στο Μαρόκο.

Τότε παρενέβη ο φίλος μας ο Μαροκινός, ο οποίος μας είπε ότι στο Μαρόκο, υπάρχει αστυνόμευση σε πολύ μεγάλο βαθμό και ότι θα κανόνιζε αυτός τις μετακινήσεις μας. Μάλιστα επειδή με γνώριζε καλά, μου εξήγησε ότι στο Μαρόκο δεν πρέπει να πιάσω τιμόνι, αφού παραβαίνω συνεχώς τα όρια ταχύτητας, οπότε δεν θα ήταν δυνατό να ελέγξω τα συνεχώς διαφορετικά όρια ταχύτητας σε συνάρτηση με την πυκνή αστυνόμευση. Επίσης μας εξήγησε, ότι θα κανόνιζε να μην έχει δουλειά τις ημέρες του ταξιδιού, οπότε τις μετακινήσεις θα τις αναλάμβανε αυτός, ο οποίος γνωρίζει πρόσωπα και πράγματα. Και κυρίως είναι απόλυτος γνώστης των τοπικών συνθηκών.
Τελικά η συντηρητική παράταξη της παρέας νίκησε. Όπως όλες οι συντηρητικές παρατάξεις σε όλο τον κόσμο. Αποδεχτήκαμε όλοι την πρόταση το Μαροκινού φίλου μας. Άλλωστε ήταν και η πιο λογική.
Βέβαια ο ένας συμπότης, αυτός ο οποίος αγαπάει πολύ την καλοπέραση, δήλωσε σαφώς, ότι θα διανυκτέρευε τέσσερις νύχτες στο Μαρακές και στη συνέχεια θα πήγαινε στο Πόρτο μέσω Λισαβόνας. Από προηγούμενα ταξίδια, είχαμε γνωρίσει στο Πόρτο κάποιους οινοποιούς.
Προσπαθήσαμε να τον πείσουμε να αλλάξει γνώμη. Δεν πείστηκε με τίποτα. Το είπε ξεκάθαρα, ότι εκεί (Φες κλπ) έχει πάει μια φορά και δεν θέλει να ξαναζήσει την εμπειρία αυτή.
Δεν επέμεινα. Μου θύμισε ένα φίλο μου, ο οποίος είχε πάει στη Ρουμανία τη δεκαετία του 1980 για σπουδές, επί συντρόφου Νικολάε Τσαουσέσκου. Τότε πριν από λίγες ημέρες τον είχα πάρει τηλέφωνο, για να συνεργαστούμε σε κάτι δουλειές. Η πρώτη του κουβέντα ήταν:
- ΠΑΛΙΟΣ ΦΙΛΟΣ: Ποτέ δεν περίμενα ότι θα ζούσα με μια αριστερή κυβέρνηση και με έναν κομμουνιστή Δήμαρχο.
- ΕΓΩ: Μα σύντροφε αυτά τα έχεις ζήσει, αφού ως στέλεχος του κόμματός μας (ΚΚΕ εσωτερικού) είχες ζήσει στη Ρουμανία.
- ΠΑΛΙΟΣ ΦΙΛΟΣ: Και επειδή τα έζησα μια φορά, πρέπει να τα ξαναζήσω;

Η απάντηση αυτή με έκανε να γελάσω και τη συνδύασα με το φίλο μας, ο οποίος ήθελε να αποφύγει το λοιπό ταξίδι στο Μαρόκο, οπότε δεν του επέμεινα άλλο.

Μετά απ' αυτά, οι υπόλοιποι τρεις, με τη συμβολή του μαροκινού φίλου μας, καταστρώσαμε ένα πρόχειρο πρόγραμμα, με τρεις διανυκτερεύσεις στο Μαρακές μία στην Καζαμπλάνκα και δύο στη Φες.

Το πλήρες πρόγραμμα ανέλαβα να το καταστρώσω εγώ, αφού τους είπα ότι το πρόγραμμα θα περιελάμβανε, οπωσδήποτε, και Εσαουίρα και Ραμπάτ (ως πρωτεύουσα) και Μεκνές ώστε να περάσουμε και από τις τέσσερις αυτοκρατορικές πόλεις στο Μαρόκο.
Ήταν δεδομένο ότι είχα βγάλει με πολύ φτηνή τιμή από την Aegean εισιτήρια για Αθήνα-Λισαβόνα στις 14-01-2018 και από Λισαβόνα-Αθήνα στις 21-01-2018. Τα εισιτήριά μου τα είχα αναβαθμίσει σε business, λόγω χρυσής κάρτας miles & bonus.
Και ενώ πίναμε σε ένα μπαρ, βγάζω εισιτήρια Λισαβόνα-Μαρακές- Λισαβόνα στις 14-01-2018, με επιστροφή άσχετη ημερομηνία, αντί για Λισαβόνα-Πόρτο, δρομολόγιο το οποίο είχα προγραμματίσει μέχρι πριν από λίγη ώρα. Το δρομολόγιο Λισαβόνα-Μαρακές στις 14-01-2018, το προγραμμάτισα έτσι, ώστε να αφήσω χρονικό περιθώριο τριών ωρών στο αεροδρόμιο της Λισαβόνας. Δεν έβγαλα one way αεροπορικό εισιτήριο, αφού το εισιτήριο one way κόστιζε περισσότερο από το εισιτήριο με επιστροφή, κάτι όχι τόσο σπάνιο. Απλά, δεν θα χρησιμοποιούσα την επιστροφή.
Αργότερα και όταν οριστικοποιήθηκε το πρόγραμμα, ύστερα από αρκετούς μήνες, έβγαλα πάρα πολύ φτηνά εισιτήρια για Φες-Λισαβόνα (one way) στις 20-01-2018.

Όταν επέστρεψα στο σπίτι μου, ξεκίνησα τη μελέτη για το Μαρόκο. Άνοιξα το Lonely Planet για το Μαρόκο, ενώ αργά τη νύχτα μπήκα και στο φόρουμ. Με μεγάλη μου χαρά, είδα ότι ο εκλεκτός συγγραφέας ταξιδιωτικών ιστοριών @hydronetta, του οποίου είμαι μόνιμος ψηφοφόρος, είχε ξεκινήσει να γράφει ιστορία για το Μαρόκο. Η ιστορία είναι θαυμάσια και τη διάβαζα με προσήλωση, αν και όπως έχω προαναφέρει, δεν είμαι τόσο πολύ της ταλαιπωρίας. Ο φίλος @hydronetta αντέχει, εγώ προτιμώ την άνετη ζωή. Ρίχνοντας μια ματιά στις ολοκληρωμένες ιστορίες, ανακαλύπτω πως έχουν γραφτεί ιστορίες, από εκλεκτούς συγγραφείς του φόρουμ όπως από την @dim kyr και από τον @panius, των οποίων επίσης είμαι φανατικός ψηφοφόρος, αλλά και από άλλους εκλεκτούς συγγραφείς, όπως από την @underwater, @aspa, @hlhjac, @Nedelja και όχι μόνο από αυτούς. Απλώς δεν αναφέρω όλους τους συγγραφείς για να μη γίνεται το κείμενο κουραστικό. Τους ευχαριστώ όλους. Από όλους άντλησα πληροφορίες. Ύστερα από αυτά, ο ταξιδιωτικός οδηγός Lonely Planet για το Μαρόκο προωθήθηκε στα πολύ ψηλά ράφια των βιβλιοθηκών μου, σε θέσεις που ακόμα και για μένα με 1,88m ύψος, ήταν δύσκολο να φτάσω και άρχισα την ανάγνωση των ιστοριών.
Βέβαια, εγώ σε αντίθεση με το σύνολο των συγγραφέων του φόρουμ, δεν επέλεξα διαμονή σε riad. Όπως έχω αναφέρει, προτιμώ την πιο άνετη ζωή. Επέλεξα διαμονή σε ξενοδοχεία και μάλιστα πέντε αστέρων, εκτός μεντίνας και στις τρεις πόλεις, τις οποίες είχα επιλέξει για διανυκτέρευση. Επίσης, για να είμαι ειλικρινής, μερικές ημέρες πριν από το ταξίδι κατέβασα και τον ταξιδιωτικό οδηγό Lonely Planet, από τα ψηλά ράφια της βιβλιοθήκης και τον πήρα μαζί μου.
Έτσι αντί για γευσιγνωσία στα οινοποιεία της Πορτογαλίας, βρέθηκα στο Μαρόκο.

Καλά να πάθω ο οπορτουνιστής. Αλλά όμως η τελική επιλογή με δικαίωσε. Σφιγμένος πήγα, αλλά εκεί άνοιξε η καρδιά μου. Το Μαρόκο και ιδιαίτερα το Μαρακές είχε νυχτερινή ζωή. Νυχτερινή ζωή που δεν περίμενα με τίποτα. Clubbing, μέχρι πρωίας

Άλλωστε ένα βράδυ, το τελευταίο, θα το περνούσαμε στη Λισαβόνα
Έτσι ένα ταξίδι που ξεκίνησε για γευσιγνωσία στα οινοποιεία της Πορτογαλίας, κατέληξε αλλού. Κάπως έτσι φύγαμε για Μαρόκο. Μαρόκο ερχόμαστε!!!

 

[gelf]

Κεφάλαιο 3 - Το ταξίδι του πηγαιμού.

Από τους τέσσερις ενδιαφερόμενους για το ταξίδι στο Μαρόκο, τελικά ξεκινήσαμε τρεις, αφού στον τέταρτο προέκυψαν κάποιες υποχρεώσεις. Δύο που θα μέναμε όλη την εβδομάδα στο Μαρόκο κι ένας που θα μας αποχαιρετούσε στο Μαρακές και με τον οποίο θα βρισκόμαστε την τελευταία νύχτα στη Λισαβόνα.
Ήταν πρωί, πολύ πρωί, ένα πρωί μιας Κυριακής του Ιανουαρίου, όταν εγώ και οι άλλοι δύο συνταξιδιώτες και φίλοι μου, συναντηθήκαμε στο lounge της Lufthansa, του αεροδρομίου Ελευθέριος Βενιζέλος. Η ώρα προσέγγιζε 07.00πμ. Η πτήση ήταν προγραμματισμένη για τις 08.45 πμ. Όταν πλησίασε η ώρα αναχώρησης, αφήσαμε το lounge

και προχωρήσαμε προς την πύλη. Σκέφτηκα, πόσο καλύτερα είναι τα μεσημεριανά ταξίδια, αφού ούτε εξαναγκάζεσαι σε πρωινό ξύπνημα, ενώ απολαμβάνεις τη μεγάλη ποικιλία των malt whisky ή whiskey που διαθέτει το lounge της Lufthansa. Η αναχώρηση έγινε χωρίς καθυστέρηση. Όπως έχω αναφέρει στο προηγούμενο κεφάλαιο, τα εισιτήριά μου, τόσο του πηγαιμού όσο και της επιστροφής τα είχα αναβαθμίσει σε business, λόγω χρυσής κάρτας miles & bonus. Ήμουν ο μόνος στη συγκεκριμένη πτήση σε θέση business, οπότε μέχρι να ξεκινήσει το αεροπλάνο κάθισα στη θέση 1C, για να έχω θέα και προς το πιλοτήριο.

Λίγο πριν απογειωθεί το αεροπλάνο και αφού ήδη είχα πιεί το πρώτο ποτήρι με αφρώδη οίνο, που προσφέρεται για το καλωσόρισμα, κάθισα στην αγαπημένη μου θέση 1Α, όπου από τις πρώτες εικόνες που είδα, ήταν η πρωινή θέα από ψηλά της γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου.

Απόλαυσα το ταξίδι, προς τη Λισαβόνα, από τη θέση 1Α, παρατηρώντας τη Μεσόγειο, αφού η ορατότητα εκείνο το πρωί της Κυριακής του Ιανουαρίου ήταν εξαιρετική, την οθόνη του αεροπλάνου,

το ικανοποιητικό για την πρωινή ώρα φαγητό της Aegean

και κυρίως το λευκό κρασί, ξηρό μοσχάτο, το οποίο μου προσέφεραν συνεχώς σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού. Πίνοντας το λευκό κρασί, διάβαζα και τις τελευταίες σελίδες που μου είχαν απομείνει, από το εξαιρετικό βιβλίο "Οι Φωνές του Μαρακές", του νομπελίστα συγγραφέα Elias Kanetti.

Έτσι η ώρα του ταξιδιού προς Λισαβόνα, πέρασε ευχάριστα, πίνοντας το κρασάκι και διαβάζοντας, ενώ όταν μπήκαμε στην Ιβηρική χερσόνησο, σήκωσα το ποτήρι,

για να χαιρετίσω την είσοδο στη χερσόνησο στην οποία βρίσκονται δύο από τις πολύ αγαπημένες μου χώρες, ενώ όταν προσεγγίσαμε το αεροδρόμιο της Λισαβόνας,

μου έκαναν μεγάλη εντύπωση τα τεράστια κύματα από τον Ατλαντικό ωκεανό, που μαστίγωναν τις ακτές της Πορτογαλίας.

Έχω βρεθεί πολλές φορές σε κατάσταση στην οποία έχω παρατηρήσει μεγάλο ύψος κύματος και στον Ειρηνικό και στον Ατλαντικό ωκεανό, αλλά και σε σμίκρυνση σε άλλες θάλασσες, όπου είναι πολύ μικρότερη η δυνατότητα ανάπτυξης μεγάλου μήκους κύματος. Όμως τα κύματα που έβλεπα από το αεροπλάνο να μαστιγώνουν τις ακτές της Πορτογαλίας, ήταν από τα μεγαλύτερα σε ύψος και σε ένταση κύματα.
Όταν προσγειωθήκαμε στο αεροδρόμιο της Λισαβόνας δεν καθυστερήσαμε ούτε λεπτό, γιατί στο check in στο αεροδρόμιο της Αθήνας, είχα κανονίσει έτσι, ώστε οι αποσκευές που είχαμε παραδώσει και οι οποίες περιείχαν κυρίως υγρή τροφή (αναγκαία αφού ο προορισμός μας ήταν ισλαμική χώρα), να παραληφθούν στο αεροδρόμιο του Μαρακές, αφού και η ΤΑΡ είναι εταιρεία της συμμαχίας της Star Alliance. Αφού είχαμε αποφύγει την καθυστέρηση για την παραλαβή των αποσκευών, κατευθυνθήκαμε γρήγορα προς το lounge της ΤΑΡ στο αεροδρόμιο της Λισαβόνας,

το οποίο έχει το προτέρημα να διαθέτει εξαιρετικά πορτογαλικά κρασιά τόσο λευκά όσο και κόκκινα, τα οποία και τιμήσαμε ιδιαίτερα την ώρα που βρισκόμαστε στο lounge του αεροδρομίου. Όμως, όταν περνάς όμορφα, ο χρόνος περνάει γρήγορα, οπότε όταν έφτασε η ώρα για την πτήση από τη Λισαβόνα προς το Μαρακές, αφήσαμε το lounge με τα εξαιρετικά πορτογαλικά κρασιά, κατευθυνθήκαμε προς την πύλη και μπήκαμε στο αεροπλάνο της ΤΑΡ,

για να συνεχίσουμε το ταξίδι προς το Μαρόκο. Το ελικοφόρο αεροπλάνο της ΤΑΡ, ή μάλλον της θυγατρικής της ΤΑΡ, απογειώθηκε από το αεροδρόμιο της Λισαβόνας με κατεύθυνση το Μαρόκο.

Σε λιγότερο από δύο ώρες, βρισκόμασταν πάνω από την έρημο

και από οικισμούς σ' αυτήν, με παρόμοια αρχιτεκτονική με το Μαρακές.

Προσεγγίζοντας το Μαρακές, μου δόθηκε η ευκαιρία να παρατηρήσω την πόλη, την κόκκινη πόλη από ψηλά.

Όπως είχα διαβάσει, όλες οι οικοδομές του Marrakesh, έχουν έως πέντε ορόφους με βάση τη σχετική Νομοθεσία, ώστε ο μιναρές, ύψους 77 μέτρων, του τζαμιού Koutoubia, να είναι ορατός σε όλη την πόλη. Όταν προσγειώθηκε το αεροπλάνο, βγήκαμε απ' αυτό και κατευθυνθήκαμε με τα πόδια στο αεροδρόμιο του Μαρακές.

Μου έκανε πάλι εντύπωση, όπως μου είχε κάνει εντύπωση και στο αεροδρόμιο της Ποντγκόριτσα, πριν από μερικούς μήνες, ότι από το αεροπλάνο πήγαμε στο αεροδρόμιο με τα πόδια.
Το αεροδρόμιο του Μαρακές είναι υπερσύγχρονο και πεντακάθαρο.

Ο έλεγχος διαβατηρίων κράτησε ελάχιστα δευτερόλεπτα και βγήκαμε προς τα έξω παρατηρώντας το αεροδρόμιο.

Ο Μαροκινός φίλος μας, συνεπής, μας περίμενε έξω από το αεροδρόμιο.

Μπήκαμε στο αυτοκίνητο του φίλου μας και ξεκινήσαμε για το ξενοδοχείο στο οποίο είχαμε προγραμματίσει να μείνουμε, ενώ στο δρόμο παρατηρήσαμε τις πρώτες καμήλες.

Φτάσαμε γρήγορα στο ξενοδοχείο, στο οποίο θα διανυκτερεύαμε τρεις νύχτες εμείς, τέσσερις ο φίλος μου, ο οποίος έχει αλλεργία με την Αφρική, αλλά όχι με το Μαρακές. Αυτός θα διανυκτέρευε τέσσερις νύχτες στο ξενοδοχείο και στη συνέχεια θα έφευγε για Πόρτο. Εμείς όμως θα συνεχίζαμε στο Μαρόκο και σε άλλες πόλεις, οπωσδήποτε στις θεωρούμενες ως αυτοκρατορικές.

Στο σημείο αυτό κάνω μια παρένθεση για να αναφερθούν λίγα ιστορικά και κοινωνικοπολιτικά στοιχεία που είχα διαβάσει για το Μαρόκο και τα οποία κρίνω, ότι θα είναι απαραίτητα για κάθε ταξιδιώτη που θα βρεθεί στη χώρα.

Το Μαρόκο βρίσκεται στη βορειοδυτική άκρη της Αφρικής και συνορεύει ανατολικά με την Αλγερία, νότια με τη Μαυριτανία, δυτικά και βορειοδυτικά βρέχεται από τον Ατλαντικό Ωκεανό, ενώ βόρεια βρέχεται από τη Μεσόγειο θάλασσα. Στο βορρά τα στενά του Γιβραλτάρ, έχουν ελάχιστη απόσταση 14,33km, η οποία είναι η ελάχιστη απόσταση που χωρίζει την Ευρώπη από την Αφρική. Το Μαρόκο είναι μια μουσουλμανική χώρα, πολίτευμά του είναι η Συνταγματική Μοναρχία και έχει έκταση 446.550 τετραγωνικών χιλιομέτρων και πληθυσμό 35.000.000 περίπου κατοίκους, σύμφωνα με τις επίσημες εκτιμήσεις του έτους 2017. Πρωτεύουσα της χώρας είναι το Ραμπάτ.

Η ονομασία Μαρόκο, προέρχεται από το Μαρακές. Η σημαία του Μαρόκου είναι κόκκινη με πράσινο αστέρι. Το κόκκινο συμβολίζει το Μαρόκο, αφού η χώρα πήρε τ' όνομά της από την κόκκινη πόλη, δηλαδή το Μαρακές, ενώ το πράσινο συμβολίζει το Ισλάμ.
Ένα ιδιαίτερο σημαντικό στοιχείο για τη χώρα είναι η σύνθεση του πληθυσμού.
Ποσοστό 65% έως 70% είναι Βέρβεροι, ενώ το υπόλοιπο 30% έως 35% είναι Άραβες. Δηλαδή, περίπου τα 2/3 του πληθυσμού του Μαρόκου είναι Βέρβεροι, ενώ μόνο το υπόλοιπο 1/3 του πληθυσμού του Μαρόκου είναι Άραβες. Οι Βέρβεροι, ή για να είμαι πιο σαφής αυτοί που νομίζουν ή/και δηλώνουν ότι είναι Βέρβεροι θεωρούν ότι δεν έχουν σχέση με τους Άραβες και είναι πολύ υπερήφανοι γι αυτό. Το παραπάνω στοιχείο έχει μεγάλη σημασία σε σχέση με τα πολιτικά γεγονότα της παρούσας δεκαετίας.
Αν και το Μαρόκο, ως χώρα έχει ιστορία 500 χρόνων, το σύγχρονο Μαρόκο απέκτησε την ανεξαρτησία του από τη Γαλλία, το έτος 1956 και συγκεκριμένα στις 02-03-1956.
Πολύ περιληπτικά, αναφέρονται ορισμένα στοιχεία της ιστορίας του Μαρόκου, τα οποία μου φάνηκαν εξαιρετικά χρήσιμα για την κατανόηση διαφόρων θεμάτων κατά τη διάρκεια του σύντομου ταξιδιού μου στη χώρα.
Η περιοχή όπου βρίσκεται η σύγχρονη χώρα του Μαρόκου, κατοικήθηκε από τη Νεολιθική εποχή (8.000 πΧ), ενώ λίγο αργότερα μετά από την ανάπτυξη της γεωργίας, εμφανίστηκαν οι Βέρβεροι.
Κατά την κλασική περίοδο η περιοχή που βρίσκεται τώρα το Μαρόκο, αλλά και η ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Αφρικής, ήταν υπό την κατοχή Φοινίκων, Ρωμαίων, Βησιγότθων και τέλος του Βυζαντίου. Όλα αυτά μέχρι τα τέλη του 7ου μΧ αιώνα, οπότε η ραγδαία εξάπλωση του Ισλαμισμού έφτασε και στην περιοχή της ΒΔ Αφρικής. Οι ντόπιοι Βέρβεροι, επηρεάστηκαν από τη νέα θρησκεία και ξεκίνησε η νέα εποχή για την περιοχή με τη δυναστεία των Ιδρισσιδών (Idrissides), το όνομα των οποίων οφείλεται στην Ελληνική λέξη Ίδρυση.
Έτσι ξεκίνησε η κυριαρχία των έξι δυναστειών στην περιοχή, η έκτη από τις οποίες διοικεί σήμερα το Μαρόκο.
Κατά χρονολογική σειρά, από την παλαιότερη έως τη νεότερη, οι έξι δυναστείες, , που κυριαρχούσαν στην περιοχή του Μαρόκου είναι:
1. Idrissides, οι οποίοι είχαν πρωτεύουσα τη Φες.
2. Αλμοραβίδες, οι οποίοι ίδρυσαν το έτος 1062 το Μαρακές, το οποίο είχαν πρωτεύουσα.
3. Αλμοχάδες, οι οποίοι ως πρωτεύουσες της δυναστείας είχαν το Μαρακές, τη Σεβίλλη, το Ραμπάτ και την Κόρντοβα.
4. Μαρινίδες. Μετά τη δυναστεία των Αλμοχάδων, υπήρξε για μικρό χρονικό διάστημα η δυναστεία των Μαρινίδων. Δεν υπάρχουν ιδιαίτερα στοιχεία για τη δυναστεία αυτή.
5. Σαάντι. Στη συνέχεια υπήρξε η δυναστεία των Σαάντι για την οποία, επίσης, δεν υπάρχουν ιδιαίτερα στοιχεία (πλην των τάφων των Σαάντι, στο Μαρακές) αφού καταστράφηκαν τα πάντα από την επόμενη δυναστεία που διοικεί σήμερα. Όι παραπάνω δυναστείες ήταν Βέρβεροι.
6. Αλαουίτες. Η αραβική δυναστεία από το έτος 1666 μέχρι σήμερα. Από το έτος 1672 έως το έτος 1767 αναγορεύτηκε πρωτεύουσα του Μαρόκου η Μεκνές. Επισημαίνεται ότι το έτος 1777, το Μαρόκο ήταν το πρώτο έθνος που αναγνώρισε ως ανεξάρτητο κράτος τις ΗΠΑ. Η συνθήκη φιλίας Μαρόκου και ΗΠΑ είναι η παλαιότερη διατηρούμενη συνθήκη των ΗΠΑ, ενώ η τότε πρεσβεία των ΗΠΑ στην Ταγγέρη αποτελεί την πρώτη ιδιοκτησία της αμερικανικής κυβέρνησης στο εξωτερικό.
Με βάση τα παραπάνω, θεωρείται ότι υπάρχουν τέσσερις αυτοκρατορικές πόλεις στο Μαρόκο:
Φες, Μαρακές, Ραμπάτ και Μεκνές. Η παλαιότερη αυτοκρατορική πόλη είναι η Φες, ακολουθεί το Μαρακές, στη συνέχεια το Ραμπάτ και η τελευταία αυτοκρατορική πόλη είναι η Μεκνές.
Επισημαίνεται ότι με τη συνθήκη της Φες, η οποία υποχρέωσε το Μαρόκο, να γίνει προτεκτοράτο της Γαλλίας, με την Ισπανία προστάτιδα χώρα στην περιοχή της Σαχάρας, το Ραμπάτ επελέγη ως πρωτεύουσα της νέας αποικίας της Γαλλίας, τίτλο που διατήρησε και μετά την ανεξαρτησία του Μαρόκου το έτος 1956.
Το πλήρες αραβικό όνομα της χώρας σημαίνει «Βασίλειο της Δύσης», ενώ οι Άραβες ιστορικοί του Μεσαίωνα, όταν αναφέρονταν στη χώρα την ονόμαζαν «Άπω Δύση». Η ονομασία Μαρόκο, προέρχεται από το Marrakech, το μεσαιωνικό-λατινικό όνομα της πρώην πρωτεύουσας των Αλμοραβιδών και των Αλμοχάδων. Στην Περσική γλώσσα η χώρα ονομαζόταν Marrakech, μέχρι τα τέλη του εικοστού αιώνα όπως και στα Αραβικά, της Μέσης Ανατολής. Η λέξη Marrakech, προέρχεται από τη Βερβερική φράση «Mur N'Akush», η οποία σημαίνει «χώρα του Θεού».
Σχετικά με τη σύγχρονη ιστορία, δύο από τα βασικά ζητήματα τα οποία θεωρώ ότι πρέπει να είναι γνωστά είναι το ζήτημα της Δυτικής Σαχάρας και η μικρότερη επιρροή που είχε σε σχέση με τις άλλες χώρες το γεγονός της "Αραβικής άνοιξης".
Όσον αφορά στο ζήτημα της Δυτικής Σαχάρας, το Μαρόκο διοικεί το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Σαχάρας, η οποία όμως έχει ανακηρυχτεί ανεξάρτητο κράτος, από το έτος 1976 και αναγνωρίζεται από 46 κράτη στον κόσμο. Εκεί δρα η γνωστή σε εμάς τους παλιότερους, ομάδα Polisario, με στόχο την απελευθέρωση της δυτικής Σαχάρας. Το μέτωπο Polisario, ιδρύθηκε το έτος 1973 (10-05-1973), με στόχο να τερματίσει τη Μαροκινή κυριαρχία στη Δυτική Σαχάρα και είναι παρατηρητής-μέλος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς. Κατά τους Μαροκινούς, ο αγώνας ανεξαρτησίας της δυτικής Σαχάρας, υποκινείται από την Αλγερία, η οποία θέλει να έχει διέξοδο και προς τον Ατλαντικό Ωκεανό. Το ζήτημα αυτό της Δυτικής Σαχάρας, είναι ένα από τα ταμπού στο Μαρόκο και δεν πρέπει να συζητείται, όπως η θρησκεία και η βασιλεία.
Όσον αφορά στο ζήτημα της "Αραβικής άνοιξης", το Μαρόκο επηρεάστηκε λίγο από τα γεγονότα αυτά. Βέβαια διαδηλώσεις στις πλατείες έγιναν και κυρίως την πλατεία Jemaa el Fna. Αλλά υπήρξε γρήγορη αντίδραση από τον βασιλιά και την κυβέρνηση. Ο βασιλιάς αμέσως ανακήρυξε και τη Βερβερική γλώσσα, ως επίσημη γλώσσα του κράτους ισοδύναμη με την Αραβική και διέταξε τη διδασκαλία της στα σχολεία. Όπως έχει προαναφερθεί στο παρόν κεφάλαιο τα 2/3 του πληθυσμού του Μαρόκου είναι Βέρβεροι, ενώ μόνο το υπόλοιπο 1/3 του πληθυσμού του Μαρόκου είναι Άραβες. Και μάλιστα οι Βέρβεροι είναι υπερήφανοι για την καταγωγή τους. Κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στο Μαρόκο, πολλές φορές άκουσα τη φράση "εγώ είμαι Βέρβερος, δεν είμαι Άραβας". Έτσι με αυτό το μέτρο, συνοδευόμενο και από άλλα μέτρα φιλελευθεροποίησης, αποφεύχθηκαν οι κραδασμοί που αιματοκύλισαν άλλες χώρες.
Με τα παραπάνω σχόλια κλείνω την παρένθεση που άνοιξα για τα ιστορικά και κοινωνικοπολιτικά στοιχεία της χώρας. Στοιχεία, όμως που θεωρώ απαραίτητα, ιδιαίτερα τα πρόσφατα ιστορικά και κοινωνικοπολιτικά στοιχεία για να εμβαθύνει κάποιος σε μια χώρα.

Φτάσαμε λοιπόν στο ξενοδοχείο και βγαίνοντας από το αυτοκίνητο, παρατηρήσαμε το κεραμιδί χρώμα που έχουν όλα τα κτίρια στο Μαρακές.

Το ξενοδοχείο που είχαμε επιλέξει για τη διαμονή μας, με πρωτοβουλία δική μου και τη σύμφωνη γνώμη του φίλου μας από το Μαρόκο ήταν το επί της Avenue Mohamed VI, Grand Mogador Menara Wellness & SPA. Μετά το σύντομο check in, στη ρεσεψιόν, ανεβήκαμε στα δωμάτιά μας. Μόλις μπαίνω στο δωμάτιο το βρίσκω γεμάτο ροδοπέταλα. Η πρώτη ευχάριστη έκπληξη. Η δεύτερη ευχάριστη έκπληξη, ήταν ότι το δωμάτιο ήταν μεγάλο και το στρώμα του κρεβατιού πολύ καλό. Η τρίτη ευχάριστη έκπληξη, ήταν ότι το δωμάτιο μου βρισκόταν στον πέμπτο όροφο, τον υψηλότερο όροφο που έχουν τα κτίρια στο Μαρακές και επειδή είχε πρόσοψη στη λεωφόρο είχα καλή θέα της πόλης. Μέχρι να τακτοποιηθώ να κάνω ένα σύντομο ντους και να αλλάξω ρούχα είχε σκοτεινιάσει. Βγαίνω στο μπαλκόνι μου, ρίχνω μια ματιά στη θέα προς την πόλη

και κατεβαίνω στο lobby, να βρω τους υπόλοιπους της παρέας προκειμένου να ξεκινήσουμε την πρώτη εξόρμηση.

 

[giannismits]

Κατ'αρχήν πως καταφέρνεις πάντα να βγάζεις τέλειες φωτογραφίες από το αεροπλάνο. Σούπερ.
Ομολογώ δεν ήξερα πολλά για την ιστορία του Μαρόκου και τις δυναστείες, και πραγματικά μου άνοιξες τα μάτια. Πολύ χρήσιμα τα ιστορικά στοιχεία και τα ανέλυσες όσο έπρεπε. Μπράβο. Δεν βαριέμαι ποτέ τις ιστορίες για το Μαρόκο και εφόσον είναι από εσένα είμαι σίγουρος πως θα είναι ιστοριάρα!

 

[panius]

Έλα να πέφτουν τα κεφάλαια του Μαρόκου απανωτά!!! Τουτέστιν... γράφε, γράφε, γράφε!!!

 

[gelf]

@giannismits, σε ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια (γραπτά).
Όπως γράφω και στην ιστορία, "θεωρώ απαραίτητα, ιδιαίτερα τα πρόσφατα ιστορικά και κοινωνικοπολιτικά στοιχεία για να εμβαθύνει κάποιος σε μια χώρα". Μου είχε κάνει εντύπωση, γιατί η χώρα δεν είχε κλυδωνιστεί, ιδιαίτερα, από τα γεγονότα της "Αραβικής άνοιξης", σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες και την αιματοχυσία που ακολούθησε σ' αυτές. Επίσης ήθελα να μου λυθεί και το ζήτημα με τις τέσσερις αυτοκρατορικές πόλεις στο Μαρόκο.
Όσον αφορά στις φωτογραφίες από το αεροπλάνο σε ευχαριστώ πολύ. Τις φωτογραφίες από το αεροπλάνο τις τραβάω με τη Νίκον 5100 (κυρίως με αυτή) ή με την 7200 (σπανίως την κουβαλάω, είναι πιο βαριά) και με τον κλασικό φακό 18-55 (τα χρόνια πέρασαν και δεν μπορώ να κουβαλάω βαρύ εξοπλισμό).
Συνεχίζω την ιστορία, ελπίζοντας ότι δεν θα σε απογοητεύσω.

@panius. Η επιθυμία σου διαταγή. Ακολουθεί άμεσα το επόμενο κεφάλαιο.




Κεφάλαιο 4 - Marrakesh. Η πόλη για μια ημέρα και για χίλιες νύχτες. Η πρώτη νύχτα.

Έτσι χαρακτήρισε το Μαρακές, ο φίλος μας ο Μαροκινός. Το Μαρακές με το φως της ημέρας αξίζει μόνο για μια ημέρα. Όμως όταν πέσει το σκοτάδι και η ώρα προσεγγίσει τα μεσάνυχτα το Μαρακές αξίζει για τις χίλιες νύχτες του.
Έτσι περάσαμε την πρώτη νύχτα στο Μαρακές. Ήταν η πρώτη από τις χίλιες νύχτες. Όμως δεν είχαμε τόσες νύχτες στη διάθεσή μας. Είχαμε μόνο τρεις νύχτες στη διάθεσή μας στο Μαρακές. Όμως την τελευταία νύχτα, κατάλαβα ότι ο φίλος μας είχε απόλυτο δίκιο. Το Μαρακές, είναι μια πόλη για μια ημέρα και για χίλιες νύχτες. Και η πρώτη νύχτα ξεκίνησε από την πλατεία Jemaa el Fna.
Jemaa el Fna, η κεντρική πλατεία στη μεντίνα του Marrakech, γοητευτική όλες τις ώρες της ημέρας, αλλά ιδιαίτερα την ώρα που νυχτώνει. Την πλατεία τη γύρισα αρκετές φορές στις λίγες ημέρες διαμονής στο Μαρακές. Η πλατεία Jemaa el Fna, είναι γνωστή στους σινεφίλ από την εξαιρετική ταινία του μεγάλου σκηνοθέτη Άλφρεντ Χίτσκοκ, "Ο άνθρωπος που γνώριζε πολλά". Για να υπενθυμίσω στους παλαιότερους και για να γνωρίσουν οι νεώτεροι, τα πρώτα 48 λεπτά της κινηματογραφικής ταινίας, μία από τις αγαπημένες μου ταινίες, εκτυλίσσονται στο Μαρακές και συγκεκριμένα στην πλατεία Jemaa el Fna και στο ξενοδοχείο La Mamounia Palace Hôtel. Τζαμάα σημαίνει συνάθροιση και φνα σημαίνει ανοιχτή περιοχή. Δηλαδή "Περιοχή συγκέντρωσης (συνάθροισης)" ή κατ' άλλες έννοιες "Συνέλευση θανάτου (νεκρών)" λόγω των εκτελέσεων που είχαν πραγματοποιηθεί στην πλατεία.

Όταν φτάσαμε στην πλατεία Jemaa el Fna, το πρώτο που παρατήρησα ήταν το bar-restaurant Argana.

Γνώριζα ότι το έτος 2011 στο bar-restaurant Argana, είχε γίνει τρομοκρατική επίθεση, η οποία προκάλεσε τον θάνατο 14 ανθρώπων (από τους οποίους οι περισσότεροι ήταν Γάλλοι και τέσσερις Ολλανδοί) και δεκάδων τραυματιών. Η επίθεση αυτή, ήταν η πλέον αιματηρή επίθεση μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στην Καζαμπλάνκα το έτος 2003. Για τις τότε τρομοκρατικές επιθέσεις στην Καζαμπλάνκα, αλλά και για τη ζωή στις παραγκουπόλεις της μεγαλούπολης, έχει γραφτεί ένα πολυβραβευμένο βιβλίο από τον συγγραφέα Mahi Binebine, "Τα Αστέρια του Σίντι Μουμέν".

Το εξαιρετικό αυτό βιβλίο, το προτείνω προς όλους τους φίλους, οι οποίοι θα επισκεφτούν το Μαρόκο. Βέβαια το πρώτο βιβλίο, το οποίο προτείνω, για τους ταξιδιώτες στο Μαρόκο είναι "Οι Φωνές του Μαρακές", του νομπελίστα συγγραφέα Elias Kanetti.

Επίσης πληροφορήθηκα, από τον μαροκινό φίλο μας, ότι ο ιδιοκτήτης του bar-restaurant Argana, είναι και ιδιοκτήτης του διπλανού τζαμιού.

Μετά την τρομοκρατική επίθεση, ο ιδιοκτήτης δεν ήθελε να ανακατασκευάσει το Argana, αλλά να το μετατρέψει σε τζαμί. Όμως ο βασιλιάς είχε αντίθετη γνώμη και έτσι το bar-restaurant Argana, ανακατασκευάστηκε και βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία.

Πολύς κόσμος κυκλοφορούσε στην πλατεία.

Όπου και να γύριζε το μάτι σου, έβλεπες φώτα, μουσικές, πλανόδιους πωλητές, θαυματοποιούς, ενώ είχαν στηθεί οι πάγκοι για street food.

Καπνοί και μυρωδιές από τα φαγητά πλημμύριζαν την ατμόσφαιρα. Ένας από την παρέα σκέφτηκε να πάρει κάτι να φάει. Όμως τον σταμάτησε, με έντονο ύφος ο άλλος φίλος μου, αυτός ο οποίος έχει αλλεργία με την Αφρική, αλλά και με την Αραβία. Του εξήγησε ότι σε προηγούμενο ταξίδι στο Μαρόκο, είχε πάθει γαστρεντερίτιδα από street food. Έτσι συνεχίσαμε να περπατάμε και να χαζεύουμε στην πλατεία μέχρι την ώρα που αποφασίσαμε να μπούμε στα σουκς.

Μπαίνοντας στα σουκς, από τις πρώτες εικόνες που αντίκρισα, σκέφτηκα αμέσως το διήγημα "Τα σουκς", από το εξαιρετικό βιβλίο "Οι Φωνές του Μαρακές", του νομπελίστα συγγραφέα Elias Kanetti. Οι εικόνες που αντίκρισα, ήταν οι εικόνες που είχα φανταστεί όταν διάβαζα το συγκεκριμένο διήγημα. Σαν ο χρόνος να είχε σταματήσει. Σαν να μην είχαν περάσει εξήντα τέσσερα χρόνια. Ο μεγάλος συγγραφέας Elias Kanetti, είχε επισκεφτεί το Μαρόκο το έτος 1954 και μετά το ταξίδι του είχε γράψει τη συλλογή διηγημάτων με τον γενικό τίτλο "Οι Φωνές του Μαρακές", ενώ ο υπότιτλος του δημιουργήματός του είναι "Σκέψεις ύστερα από ένα ταξίδι". Περπατώντας στην αγορά, θυμόμουν λέξη προς λέξη τα γραφόμενα και στις επτά σελίδες του διηγήματος. Αφού κάναμε βόλτα στις αγορές, κάτι το οποίο δεν με ενθουσιάζει, όταν σταμάτησα να σκέφτομαι το βιβλίο, αποφάσισα να επιστρέψω στην πλατεία. Οι υπόλοιποι ήθελαν να συνεχίσουν την περιήγηση στις αγορές. Έτσι δώσαμε κάποιο ραντεβού σε ένα καθορισμένο σημείο της πλατείας, κάτω από ένα καφέ και συγκεκριμένα κάτω από το Le grand balcon du café glacier, σε μία ώρα, από την ώρα που χώρισαν οι δρόμοι μας ή μάλλον τα σοκάκια μας, αφού τότε είμαστε μέσα στα σουκς της μεντίνας. Εγώ εκμεταλλεύτηκα αυτή την ώρα, περπατώντας στα σοκάκια της μεντίνας του Μαρακές και στη συνέχεια επέστρεψα στην πλατεία Jemaa el Fna, όπου άρχισα, πάλι, να χαζεύω τα δρώμενα και τη νυχτερινή κίνηση.

Δεν μπορώ να πω ότι όλη αυτή η κατάσταση μου άρεσε, αφού ήταν μια ανάμιξη από μουσικές οι οποίες μεμονωμένα μου άρεσαν ως λάτρης της αφρικάνικης μουσικής, μυρωδιές από μπαχαρικά οι οποίες μεμονωμένα μου αρέσουν, τσίκνα από τους υπαίθριους πάγκους και λοιπές αισθήσεις οι οποίες μεμονωμένα μου αρέσουν. Όμως η ανάμιξη όλων αυτών, ήταν ωραία σαν εμπειρία, αλλά η ώρα που πέρασα εκεί μου αρκούσε.
Όπως συνέχισα να περπατώ, μια εικόνα μου θύμισε το διήγημα "Οι επικλήσεις των τυφλών", από το εξαιρετικό βιβλίο "Οι Φωνές του Μαρακές", του νομπελίστα συγγραφέα Elias Kanetti.

Πάλι άρχισα να σκέφτομαι το βιβλίο, ενώ συνεχίζοντας να περπατώ στην πλατεία Jemaa el Fna, στο βάθος, διακρινόταν το υψηλότερο σημείο της πόλης, ο φωτισμένος μιναρές, του τζαμιού Koutoubia.

Έφτασε η ώρα και συναντήθηκα με τους υπόλοιπους της παρέας στην προκαθορισμένη θέση. Αποφασίσαμε να φύγουμε από την πλατεία και να επιστρέψουμε στο ξενοδοχείο μας. Ο ένας από την παρέα, φοβόταν να φάει οπουδήποτε. Ήταν παθός. Τον πίστεψα γιατί γνώριζα ότι δεν ήταν ιδιότροπος, αφού είχα ταξιδέψει κι άλλες φορές μαζί του στην Κίνα στην Άπω Ανατολή, στη Νότια Αμερική και πάντα ήθελε να δοκιμάσει street food. Στο Μαρόκο, όμως όχι. Ήταν κάθετος, αφού σε προηγούμενο ταξίδι στο Μαρόκο, είχε πάθει γαστρεντερίτιδα από street food. Πριν φύγουμε από το ξενοδοχείο είχε ελέγξει σχολαστικά την καθαριότητα της κουζίνας και είχε θέσει βέτο να φάμε, το πρώτο βράδυ, στο ξενοδοχείο. Μας είχε πει ότι έχει πολύ καλή Μαροκινή κουζίνα. Και κυρίως καθαρή. Έτσι φύγαμε από την πλατεία Jemaa el Fna, κατευθυνόμενοι προς το τζαμί Koutoubia.

Στη θέση αυτή, η οποία είναι και η κεντρική πρόσβαση στην πλατεία πηγαινοερχόταν πολύς κόσμος.
Έριξα μια τελευταία ματιά προς τη νυχτερινή όψη της πλατείας Jemaa el Fna και είδα πολύ κόσμο, καπνούς

και άκουγα μουσικές, όπως όλη την ώρα στην περιπλάνησή μου στην πλατεία.
Συνεχίσαμε να περπατάμε προς την έξοδο από την πλατεία, παρατηρώντας συνεχώς το φωτισμένο έμβλημα του Μαρόκου με το κόκκινο του Μαρακές και το πράσινο του Ισλάμ, ενώ δέσποζε ο φωτισμένος μιναρές, του τζαμιού Koutoubia,

προσπεράσαμε τις άμαξες με τα άλογα που βρίσκονται στην είσοδο της πλατείας

και βγαίνοντας από την πλατεία, ακολουθήσαμε τις λεωφόρους Avenue Mohammed V και Avenue Moulay El Hassan και φτάσαμε στο ξενοδοχείο μας.

Μετά το φαγητό, ύστερα από ένα σύντομο φρεσκάρισμα στο δωμάτιο και μετά από λίγη χαλάρωση στο μπαλκόνι του δωματίου παρακολουθώντας τη θέα,

κατέβηκα στο lobby του ξενοδοχείου, βρήκα τους υπόλοιπους φίλους και συνταξιδιώτες, βγήκαμε έξω και περπατήσαμε για λίγο στην περιοχή γύρω από το ξενοδοχείο μας, απέναντι από το οποίο βρίσκεται το Palais des Congrès, στο οποίο διεξάγεται το διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου του Μαρακές,

ενώ όλη η περιοχή ήταν γεμάτη από μπαρ και κλαμπ,

οπότε πήγαμε για ένα ποτό σε ένα μπαρ κοντά στο ξενοδοχείο μας

και η βραδιά συνεχίστηκε, μετά τα μεσάνυχτα σε ένα μπαρ με live jazz και αφρικάνικα blues, λίγο πιο μακριά αλλά στην ευρύτερη περιοχή του ξενοδοχείου μας.
Όμορφα και ήσυχα πέρασε η πρώτη από τις - δυστυχώς όχι χίλιες αλλά - τρεις νύχτες στο Μαρακές.

Την άλλη ημέρα το πρωί, όταν άνοιξα τις κουρτίνες είδα βροχερό τον καιρό στο Μαρακές.

Βγήκα στο στεγασμένο μπαλκόνι του δωματίου μου και απόλαυσα την πρωινή θέα του βρεγμένου κέντρου της πόλης του Μαρακές.

Το προηγούμενο βράδυ, όταν είχαμε επιστρέψει από το μπαρ με live jazz και αφρικάνικα blues, όταν ξάπλωσα στο άνετο κρεβάτι μου, είχα κοιτάξει την πρόγνωση του καιρού, είχα δει ότι στο Μαρακές ο καιρός θα ήταν βροχερός έως το απόγευμα, αλλά είχα την ελπίδα πως μπορεί να γλιτώναμε τη βροχή. Άλλωστε ήμασταν στη Αφρική και εγώ είμαι από τη φύση μου αισιόδοξος. Επίσης είχα κοιτάξει και την πρόγνωση του καιρού για την Εσαουίρα. Ήθελα να πάω και στην Εσαουίρα. Η πρόγνωση του καιρού για την Εσαουίρα προέβλεπε ήλιο με μικρή πιθανότητα βροχής και για πολύ μικρό χρονικό διάστημα.
Όταν ξύπνησα το πρωί και είδα τις παραπάνω εικόνες του βροχερού Μαρακές, αποφάσισα ότι το ταξίδι στην ηλιόλουστη Εσαουίρα, ήταν μονόδρομος. Κατόπιν των στοιχείων αυτών, ύστερα από το πολύ πλούσιο πρωινό στο ξενοδοχείο μας, ανεβήκαμε στα δωμάτιά μας και ετοιμαστήκαμε για την εξόρμηση στην Εσαουίρα. Άλλωστε όπως έχει προαναφερθεί, το Μαρακές, είναι μια πόλη για μια ημέρα και για χίλιες νύχτες. Και η ημέρα αυτή θα ήταν η επόμενη, όπου σύμφωνα με τις προβλέψεις των δελτίων καιρού, η επόμενη ημέρα, θα ήταν ηλιόλουστη.
Μπήκαμε στο αυτοκίνητο με προορισμό την Εσαουίρα. Όσο ήμασταν κοντά στο Μαρακές, οι οικοδομές είχαν την αρχιτεκτονική που επικρατεί στο Μαρακές και το γνωστό χρώμα, για το οποίο το Μαρακές ονομάζεται κόκκινη πόλη. Όσο απομακρυνόμαστε από το Μαρακές, αρχίζαμε όλο και πιο πολύ να συναντούμε και λευκά κτίρια.
Προχωρώντας κατά μήκος του οδικού άξονα R207, πριν από τη μέση της διαδρομής συναντήσαμε μια διαδήλωση.

Βέβαια, οι διαμαρτυρόμενοι πολίτες, δεν είχαν δημιουργήσει αδιέξοδο, αφού η κυκλοφορία γινόταν μέσω παρακαμπτήριας οδού, ικανοποιητικής διατομής.

Η βροχή είχε σταματήσει. Πήγαμε προς τους διαδηλωτές με τον Μαροκινό φίλο μου. Νόμιζα ότι στο Μαρόκο δεν γίνονται διαδηλώσεις. Ο Μαροκινός φίλος μας, μου εξήγησε ότι στο Μαρόκο, γίνονται πολλές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας κατά αποφάσεων της κυβέρνησης, αλλά όλες αυτές καταλήγουν στο σύνθημα "Ζήτω ο βασιλιάς". Έτσι η αστυνομία δεν είναι επιθετική με τους διαδηλωτές. Επίσης μου εξήγησε ότι κάποια συγκεκριμένα ζητήματα δεν θίγονται στο Μαρόκο. Ένα από αυτά είναι ο βασιλιάς και ότι έχει σχέση με αυτόν. Ένα άλλο είναι η θρησκεία. Ένα άλλο είναι το ζήτημα της Δυτικής Σαχάρας.
Μπήκαμε στο αυτοκίνητο και συνεχίσαμε το δρόμο για την Essaouira.

 

[panius]

Το όνομα του hostel που μείνατε δεν μας είπες χχαχαχαχαχαααα!!!

 

[gelf]

@panius, σε ευχαριστώ πολύ. Και που να δεις το hostel στην Καζαμπλάνκα.
Σου προ - δημοσιεύω ένα απόσπασμα από το κεφάλαιο "Play it again Sam":
"Φτάνοντας στο ξενοδοχείο μας στην Καζαμπλάνκα, ένα υπερπολυτελές ξενοδοχείο, θυμήθηκα ακριβώς τις αναφορές στο πολυβραβευμένο βιβλίο που είχα διαβάσει πρόσφατα "Τα Αστέρια του Σίντι Μουμέν" του συγγραφέα Mahi Binebine. Συγκεκριμένα ο συγγραφέας ανέφερε για μια ομάδα νέων ανθρώπων, οι οποίοι ζούσαν σε άθλιες συνθήκες, παρόμοιες με τις φαβέλες της Βραζιλίας σε μια περιοχή της Καζαμπλάνκας το Σίντι Μουμέν και τους οποίους οι τζιχαντιστές στρατολόγησαν, προκειμένου να κάνουν βομβιστική επίθεση σε πολυτελές ξενοδοχείο. Για να πειστούν για την επίθεση αυτή αυτοκτονίας, η οποία είχε πραγματοποιηθεί το έτος 2003, οι τζιχαντιστές, εκπροσωπούμενοι στο βιβλίο από κάποιον Αμπού Ζουμπέιρ τους είχαν τάξει τον παράδεισο με ουρί κλπ. Όταν λοιπόν τα παιδιά τα οποία έκαναν την τρομοκρατική επίθεση μπήκαν στο ξενοδοχείο περιέγραψαν, σύμφωνα με το βιβλίο την κατάσταση ως εξής:
"Και ξαφνικά το φως...ένα ξέσπασμα από λαμπτήρες, που έλαμπαν σ' 'ενα τεράστιο χωλ, έμοιαζαν σαν να βρίσκεσαι στον Παράδεισο που εξυμνούσε ο Αμπού Ζουμπέιρ. Πάνω στα ψηλά τους τακούνια παρθένες με γυμνές πλάτες πηγαινοέρχονταν σ' ένα πάτωμα λείο, που γυάλιζε από καθαριότητα. Δεν μπορούσα να τραβήξω τα μάτια μου από τα παπούτσια που περιφέρονταν γύρω μου, πολύχρωμα, γυαλιστερά, καμωμένα μόνο για τέτοιες επιφάνειες. Και η μουσική! Μια ακολουθία από ανάλαφρες νότες, ευαίσθητες, ξένες στον ήχο από τα δικά μας ταμ ταμ και τα κρόταλα, γέμιζαν τον αρωματισμένο αέρα, σαν κάθε μια από τις νότες να τις κρατούσε ένας μικρός άγγελος." "

Πριν από αυτό, διάβασε το παρακάτω κεφάλαιο.
Θα σου φύγει κι ο μύθος με τα κατσικόδεντρα (βλ, 3η και 4η φωτογραφία με το συνοδευτικό κείμενο).


@Defkalion, @katkats, @silversurfer, συγγνώμη για την ενόχληση, αλλά η παρούσα ιστορία αφορά στο Μαρόκο

με ολίγον από Πορτογαλία. Και αυτή στο τέλος. Για μια νύχτα. Άρα όταν έχετε ευχέρεια χρόνου, πρέπει να διορθωθεί ο προορισμός από Πορτογαλία σε Μαρόκο ή σε Μαρόκο - Πορτογαλία.
Ευχαριστώ.

Συνεχίζω με το επόμενο κεφάλαιο της ιστορίας για Μαρόκο.





Κεφάλαιο 5 - Essaouira. Η πόλη των καλλιτεχνών στον Ατλαντικό.

Όπως προχωρούσαμε, με το αυτοκίνητο για την Essaouira, ανοίγω στο τηλέφωνο τους χάρτες της google και βλέπω (ή μάλλον θυμάμαι, γιατί το είχα διερευνήσει φτιάχνοντας το πρόγραμμα), ότι η Essaouira, σύμφωνα με το google maps, απέχει 192km από το Μαρακές και ο χρόνος που δίνεται για την κάλυψη της παραπάνω απόστασης είναι δύο ώρες και σαράντα λεπτά με αυτοκίνητο, μέσω του οδικού άξονα R207. Είχα την ελπίδα ότι θα κάναμε λιγότερο χρόνο για να φτάσουμε.
Όπως ανέφερα και στο προηγούμενο κεφάλαιο, στην αρχή της διαδρομής τα κτίσματα είχαν το χρώμα των κτισμάτων του Μαρακές, της κόκκινης πόλης, το οποίο θεωρώ ότι είναι γήινο χρώμα, που προσομοιάζει κυρίως με το κεραμιδί, ενώ όσο απομακρυνόμαστε από το Μαρακές, συναντούσαμε και λευκά κτίρια, ενώ η βροχή είχε σταματήσει και όσο προχωρούσαμε δυτικά, ο καιρός άνοιγε.
Περάσαμε από τον κόμβο, ο οποίος νοτιοδυτικά θα οδηγούσε στο Αγκαντίρ και δυτικά στην Εσαουίρα.

Το Αγκαντίρ, είναι μια μεγάλη πόλη στον Ατλαντικό ωκεανό κι αυτή, αλλά αρκετά πιο νότια από την Essaouira. Ο μόνιμος πληθυσμός της πόλης ανέρχεται σε 421.000 περίπου κατοίκους, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του έτους 2014, αλλά όπως μας είπε ο Μαροκινός φίλος μας υπάρχουν στην περιοχή μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα, τα οποία φιλοξενούν κυρίως Ρώσους, όλες τις εποχές του χρόνου. Όπως κατάλαβα στην περιοχή του Αγκαντίρ, ο κινητός πληθυσμός συμβάλλει πολύ στην οικονομία της περιοχής και μάλιστα σε όλες σχεδόν τις εποχές του χρόνου. Συνεχίσαμε να προχωράμε προς την Εσαουίρα,

ο φίλος μας τηρούσε με ευλάβεια τα όρια ταχύτητας, αφού ως συνοδηγός έριχνα συνεχώς ματιές προς το κοντέρ. Τηρούσε με ευλάβεια τα όρια ταχύτητας και είχε απόλυτο δίκιο, αφού η αστυνόμευση στον οδικό άξονα R207 ήταν πάρα πολύ πυκνή. Βέβαια στο επταήμερο που βρεθήκαμε στο Μαρόκο, διαπιστώσαμε ότι παντού η αστυνόμευση ήταν πάρα πολύ πυκνή.

Προσεγγίζοντας την Εσαουίρα, περάσαμε και από το γνωστό σόου, με τα κατσίκια πάνω στο δέντρο.

Αν κάποιος περάσει από εκεί και δεν σταματήσει, θα νομίσει ότι το κατσικόδεντρο είναι ένα περίεργο φαινόμενο.
Όμως δεν είναι έτσι. Τις κατσίκες τις ανεβάζουν στο δέντρο και όταν καταλαβαίνουν ότι σταματάει τουρίστας έρχονται με το χέρι ανοιχτό.

Η χώρα μας, είναι η χώρα του δώσε, σχολίασε ο Μαροκινός φίλος μας και έδιωξε τον τύπο με το ανοιχτό χέρι.
Κάποιος από την παρέα έβαλε στο facebook, μια φωτογραφία από τα κατσίκια στο δέντρο και έλαβε μια απάντηση από έναν ευφυή φίλο μας:
- Τι κάνατε στα κατσίκια και ανέβηκαν στο δέντρο;
Βέβαια αυτοί που ανέβαζαν τα κατσίκια στο δέντρο είχαν μια σκοπιμότητα. Να δείξουν στους διερχόμενους τουρίστες, ότι τα κατσίκια τρώνε τα κουκούτσια από τον καρπό και συμμετέχουν στην παραγωγή του χυμού Argane.

Λίγο αργότερα, πριν φτάσουμε στην Essaouira, σταματήσαμε σε ένα εργαστήρι κατασκευής Argane, το οποίο θεωρείται το χρυσάφι του Μαρόκου.

Μπήκαμε μέσα στο εργαστήριο, το οποίο είχε και πρατήριο πώλησης των προϊόντων. Δεν αγοράσαμε τίποτα, αν και ένας από την παρέα είχε αρχίσει να εξετάζει τα προϊόντα. Τον έκραξα, είπα να κάνουμε γρήγορα γιατί ο χρόνος περνούσε.

Το εργαστήρι αυτό είναι ένα συνεταιριστικό εργαστήρι στο οποίο εργάζονται χωρισμένες γυναίκες, οι οποίες παράγουν το Argane χειρωνακτικά.

Εκεί μάθαμε ότι για την παραγωγή 1lt (λίτρου) Argane, απαιτούνται 100kg καρπού από το δέντρο arganier ή argania. Το δέντρο αυτό το οποίο αναπτύσσεται στην περιοχή αυτή του νοτιοδυτικού Μαρόκου και το ύψος του φτάνει έως 10 μέτρα, ήταν ένα από τα δέντρα που είχαμε δει πριν από λίγη ώρα και στο οποίο είχαν ανεβάσει τα κατσίκια ως τουριστική ατραξιόν.
Ευτυχώς δεν καθυστερήσαμε ιδιαίτερα, μπήκαμε πάλι στο αυτοκίνητο και ύστερα από λίγα λεπτά φτάσαμε στην Essaouira, όπου παρκάραμε εύκολα,

δίπλα στην παραλία της πόλης

και πολύ κοντά σε όλα τα αξιοθέατα και την παλιά πόλη. Εκείνο που μου έκανε εντύπωση ήταν ένας πάρα πολύ ψηλός κορμός από φοίνικα - δέντρο το οποίο προστατεύεται στο Μαρόκο - στο ψηλότερο σημείο του οποίου βρισκόντουσαν κεραίες.

Αυτό το παρατηρήσαμε εκεί για πρώτη φορά αλλά και στις άλλες πόλεις τοποθετούσαν τις κεραίες κινητής τηλεφωνίας, internet κλπ, σε κορμούς φοινικόδεντρων, για αισθητικούς λόγους.
Η Essaouira, η οποία παλαιότερα ονομαζόταν Μόγκατορ, είναι παραθαλάσσια πόλη του δυτικού Μαρόκου, στις ακτές του Ατλαντικού. Υπάγεται στην περιοχή Μαρακές-Σαφί. Σύμφωνα με την απογραφή του έτους 2014, έχει 77.966 κατοίκους.
Η Essaouira κατοικείται από την αρχαιότητα, κατ' αρχήν από τους αυτόχθονες Βερβέρους και στη συνέχεια από τους Φοίνικες και τους Ρωμαίους.
Το έτος 1506, οι Πορτογάλοι κατασκεύασαν στην Εσαουίρα ένα οχυρό, το οποίο μετά την εγκατάλειψή του πέρασε στην κατοχή των τοπικών οικογενειών.
Το οχυρωμένο κέντρο της Essaouira, η Μεντίνα αποτελεί από το έτος 2001 Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Προχωρήσαμε προς το Port d'Essaouira,

με τις μικρές γαλάζιες ψαρόβαρκες, οι οποίες έδιναν ένα ιδιαίτερο χρώμα

και αφού περάσαμε από την πύλη Bab El Marsa, ανεβήκαμε στον πύργο, πάνω από το λιμανάκι. Όλα τα παραπάνω είναι ορόσημα για την πόλη της Essaouira.
Το λιμανάκι Port d'Essaouira, το οποίο τροφοδοτεί την πόλη και όχι μόνο με ψαρικά και το οποίο είναι ιδιαίτερα γραφικό με τις γαλάζιες ψαρόβαρκες και με τα ψαροκάικα, κάποια από τα οποία ήταν έξω για επισκευή.

Στο Μαρόκο, στα παράλια του Ατλαντικού, είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη η αλιεία και ο Μαροκινός φίλος, μας είπε ότι το Μαρόκο εξάγει ψάρια σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα.
Η περίφημη πέτρινη πύλη Bab El Marsa, γνωστή και ως πύλη των σκλάβων αφού από εκεί έφευγαν οι σκλάβοι για την Αμερική, είναι η πύλη που διέρχονται όλοι όσοι θέλουν να περάσουν από την πόλη προς το λιμάνι ή και αντίστροφα.

Περάσαμε την πύλη Bab El Marsa και ανεβήκαμε στο φρούριο, ανάντη του λιμενίσκου, όπου υπήρχε εξαιρετική θέα προς την πόλη, προς το λιμανάκι, προς το Ατλαντικό Ωκεανό με τα τεράστια κύματα στα οποία δεν είμαστε συνηθισμένοι στη Μεσόγειο, αφού δεν υπάρχει η δυνατότητα ανάπτυξης μεγάλου μήκους κύματος. Παράλληλα με την εξαιρετική θέα φυσούσε αέρας πολύ μεγάλης έντασης. Αυτό δεν με εμπόδισε να ασχοληθώ με το αγαπημένο μου χόμπι. Την φωτογραφία. Έβγαλα πολλές φωτογραφίες εκμεταλλευόμενος τη θέα.

Αφού απολαύσαμε τη θέα

προς όλες τις κατευθύνσεις, αποφασίσαμε να κατέβουμε από το φρούριο.
Όταν κατεβήκαμε με τα πρώτα βήματα που κάναμε, είδαμε τους πάγκους με τα φρέσκα ψάρια προς πώληση

και τις υπαίθριες ψησταριές.

Αν και νωρίς, αφού η ώρα ήταν λίγο μετά τις δώδεκα το μεσημέρι, είχαν αρχίσει να ψήνουν τα ψάρια και τα λοιπά θαλασσινά. Μάλιστα επειδή έπιασε μια μπόρα λίγων δευτερολέπτων, άρχισαν να κατεβάζουν τις τέντες για προστασία από τη βροχή.

Ως ψαροφάγος άρχισα να λιγουρεύομαι τα φρέσκα ψάρια, αλλά ο χρόνος είναι αμείλικτος. Δεν προλάβαινα να σταματήσω εκεί, αφού ήθελα να κάνω μια βόλτα στο κέντρο της οχυρωμένης πόλης, δηλαδή στη μεντίνα της Essaouira, όπου κυρίως στο παρελθόν ζούσαν πολλοί καλλιτέχνες, αλλά ακόμα και στο παρόν αρκετοί καλλιτέχνες έχουν επιλέξει την πόλη για διαβίωση.
Ο χαρακτηρισμός της Essaouira, ως πόλη των καλλιτεχνών στον Ατλαντικό δεν απέχει από την πραγματικότητα, αφού στην Essaouira ζούσαν πολλοί καλλιτέχνες, συγγραφείς, ζωγράφοι κλπ μεταξύ αυτών και ο Jimi Hendrix, που συνέθεσε πολλά μουσικά του έργα εκεί, όπως πχ το Foxey Lady. Ένας από τους λόγους για τους οποίους ήθελα να κάνω βόλτα στη medina της Essaouira, ήταν για να περάσω κι από το σπίτι που κατοικούσε ο Jimi Hendrix.
Όπως προαναφέρθηκε η μπόρα κράτησε μόνο για λίγα δευτερόλεπτα και έχοντας χαζέψει στους πάγκους με τα ψαρικά, προχωρήσαμε προς την κεντρική παραλιακή πλατεία Moulay Hassan, πριν από αυτή είδαμε μια πινακίδα - χάρτη με τα έργα που εκτελούντο εκείνη την περίοδο στην παλιά πόλη,

από επαγγελματική διαστροφή, σκέφτηκα στη βόλτα μου να περάσω και από τα έργα προκειμένου να δω τον τρόπο εκτέλεσής τους στο Μαρόκο, φτάσαμε στην κεντρική πλατεία Moulay Hassan,

και από εκεί μπήκαμε στο εσωτερικό της μικρής μεντίνας της Essaouira.

Από τα πρώτα βήματά μου, παρατήρησα ότι η medina, η παλιά πόλη της Essaouira, θυμίζει νησιώτικο τοπίο, με τα ασβεστωμένα σπιτάκια της και τα μπλε παράθυρά τους,

ενώ τα σουκς, ήταν μικρότερα και λιγότερο πολύβουα από αυτά του Μαρακές και των άλλων πόλεων του Μαρόκου, οπότε και η αγορά μου φάνηκε πολύ πιο οικεία.

Η Essaouira είναι μια πόλη ντυμένη στα μπλε, η οποία από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα μέχρι σήμερα, έχει εξελιχθεί σε σημαντικό κέντρο μαροκινής καλλιτεχνικής δημιουργίας, με πολλούς ζωγράφους και λοιπούς καλλιτέχνες.

Άλλωστε όπως ανέφερα παραπάνω, ένας από τους λόγους για τους οποίους ήθελα να κάνω βόλτα στη medina της Essaouira, ήταν για να περάσω κι από το σπίτι στο οποίο κατοικούσε ο Jimi Hendrix, οπότε κατευθυνθήκαμε προς αυτό. Σύμφωνα με τις σημειώσεις μου το σπίτι στο οποίο κατοικούσε ο Jimi Hendrix βρισκόταν μέσα στη μεντίνα και επί της rue Attarine 9. Το κτίριο το είχα σημειώσει στους χάρτες της google, στο τηλέφωνό μου, οπότε το βρήκαμε εύκολα. Μπήκαμε μέσα στο κτίριο. Στην είσοδο υπήρχαν κάδρα με φωτογραφίες του μεγάλου καλλιτέχνη, τους κατά πολλούς καλύτερου κιθαρίστα της ροκ.

Προχωρήσαμε και βρεθήκαμε σε ένα αίθριο.

Το κτίριο έχει μετατραπεί σε riad (Riad Al Madina Essaouira Hôtel), ενώ μια αίθουσα στο ισόγειο έχει μετατραπεί σε restaurant.

Καθίσαμε να πιούμε μια μπύρα και να ξεκουραστούμε. Όμως ο χρόνος είναι αμείλικτος και ύστερα από μισή περίπου ώρα, ίσως και λίγο περισσότερο, βρεθήκαμε να περπατάμε, πάλι, στους δρόμους της μεντίνας. Σε αρκετές περιπτώσεις, μου έκανε εντύπωση και ο εσωτερικός χώρος κτιρίων που είχαν μετατραπεί σε riad ή καφέ,

όπως και τα αίθρια που σε λίγες περιπτώσεις ήταν μεγάλα, για τα δεδομένα της μεντίνας. Μάλιστα για τα δεδομένα της μεντίνας τα μεγαλύτερα από το κανονικό αίθρια είχαν το ρόλο πλατείας.

Συνεχίσαμε να περπατάμε στα σοκάκια της μεντίνας και θυμάμαι ότι αυτό που μου είχε κάνει εντύπωση, ήταν οι πολλοί πίνακες ζωγραφικής καλλιτεχνών που ζούσαν στην Essaouira, όπως τουλάχιστον ισχυριζόντουσαν οι πωλητές.

Παρακολουθούσα, αδιάφορα, τους άλλους να γυρίζουν στη μεντίνα της Essaouira

και να παζαρεύουν διάφορα. Εμένα δεν με απασχολούσε αυτό. Έχω αρχή να μην αγοράζω τίποτα στο εξωτερικό. Τίποτα. Ούτε για μένα, ούτε προφανώς για κανένα. Άφησα τους άλλους να παζαρεύουν και προχώρησα. Ξαφνικά βλέπω μπροστά μου ένα δισκάδικο. Ρίχνω μια φευγαλέα ματιά και βλέπω ότι είχε δίσκους με αφρικάνικη μουσική, δηλαδή με την αγαπημένη μου μουσική. Τα τελευταία 15 χρόνια ακούω κυρίως αφρικάνικη μουσική. Και πάντα jazz. Αλλά η μητέρα της μουσικής είναι η αφρικάνικη μουσική.
Όταν άρχισα να κοιτάω τους δίσκους, τα μάτια μου γυάλισαν και τα χέρια μου έτρεμαν από τη λαχτάρα και τη χαρά. Βρήκα δίσκους που δεν είχα βρει στην Ελλάδα, αλλά ούτε και σε άλλες μουσικές αγορές της Ευρώπης. Και μάλιστα ούτε στο Άμστερνταμ, ούτε στο Λονδίνο, ούτε στο Βερολίνο. Διάλεξα κάποιους δίσκους και πάω στο ταμείο. Από τη χαρά μου δεν έκανα παζάρι. Αλλά ο άνθρωπος τρελάθηκε. Ήταν συνηθισμένος στα παζάρια. Μου έκανε μια γενναία έκπτωση, προφανώς με παζάρι θα έκανε μεγαλύτερη έκπτωση, αλλά αυτό εμένα λίγο με ενδιέφερε. Είχα πλέον στην κατοχή μου αγαπημένους μου δίσκους. Θα παίζουν στο στερεοφωνικό και θα απολαμβάνω την αγαπημένη μου μουσική, πίνοντας το ποτό μου και αγναντεύοντας τη θάλασσα. Τη σχετικά ήσυχη θάλασσα, εάν τη συγκρίνω με αυτήν της Essaouira. Σκέφτηκα ότι είμαστε πολύ τυχεροί άνθρωποι. Αναθεώρησα τις αρχές μου σε σχέση με τις αγορές, άλλωστε είμαι γνωστός αναθεωρητής, αλλά σκεφτόμουν ότι η αγορά των δίσκων αυτών θα μου χάριζε πάρα πολλές ώρες απόλαυσης.
Έχοντας αφήσει προ πολλού, τους άλλους να ασχολούνται με τα παζάρια και έχοντας δώσει ραντεβού σε συγκεκριμένη ώρα στον χώρο που είχαμε αφήσει το αυτοκίνητο, αφού συνέχισα τις βόλτες στα σοκάκια της μεντίνας,

πέρασα και από τις περιοχές στις οποίες εκτελούντο τα έργα,

επέστρεψα προς το κέντρο της μεντίνας,

μετά από ολιγόωρη περιπλάνηση στα στενά της μεντίνας,

ανέβηκα στο οχυρό,

και αφού έριξα μια ματιά προς τα κάτω στο σοκάκι,

την άραξα για αρκετή ώρα εκεί, σε μια από τις πολεμίστρες, με τους γλάρους να πετάνε από πάνω, τα κύματα να σκάνε με πάταγο, έβγαλα φωτογραφίες προς τον Ατλαντικό

και όταν η ώρα της συνάντησης με τους υπόλοιπους της παρέας πλησίαζε, κατέβηκα από το οχυρό έκανα μια τελευταία βόλτα στη μεντίνα, βγήκα από τη μεντίνα, πέρασα από την κεντρική πλατεία Moulay Hassan της πόλης

και έφτασα στην παραλία. Η μεγάλη αμμώδης παραλία της Essaouira προσφέρεται για ρομαντικές βόλτες, αλλά οι δυνατοί άνεμοι και τα επικίνδυνα ρεύματα καθιστούν την παραλία ακατάλληλη για βουτιές.

Αφού παρατήρησα ακόμα μια φορά τη θάλασσα της Essaouira, κατευθύνθηκα προς τη θέση όπου είχαμε αφήσει το αυτοκίνητο, όπου ήταν και ο τόπος του ραντεβού. Συναντήθηκα με τους άλλους, μπήκαμε στο αυτοκίνητο και πήραμε το δρόμο της επιστροφής για το Μαρακές. Η δεύτερη από τις τρεις και δυστυχώς όχι από τις χίλιες νύχτες, μας περίμενε.

 

[gelf]

Κεφάλαιο 6 - Marrakesh. Η πόλη για μια ημέρα και για χίλιες νύχτες. Η δεύτερη νύχτα.

Όταν επιστρέψαμε από την Essaouira, είχε νυχτώσει.

Γενάρη μήνα νυχτώνει νωρίς στο βόρειο ημισφαίριο. Και το Μαρόκο δεν είναι κοντά στον Ισημερινό, για να νυχτώνει αργότερα. Το Μαρόκο με την Ελλάδα έχει μικρές, σχετικά, διαφορές, όσον αφορά στον παραπάνω παράγοντα. Ο μαροκινός φίλος, μας είχε τάξει να πάμε σε ένα καταπληκτικό μαγαζί - club. Μετά το φαγητό και ενώ είχαμε συγκεντρωθεί στο lobby του ξενοδοχείου, αφού τηλεφώνησε, μας είπε ότι δυστυχώς δεν θα είχε πρόγραμμα το club, το οποίο είχε σκεφτεί και αυτό λόγω Δευτέρας. Πρότεινε εναλλακτική επιλογή. Πρότεινε να πηγαίναμε να απολαύσουμε ένα ποτό στο περίφημο La Mamounia Palace Hôtel. Κάτι είπα για Comptoir, στο οποίο είχα πάει στο παρελθόν, αλλά ο μαροκινός φίλος, μας είπε ότι αυτό είχε παρακμάσει και ότι θα πηγαίναμε στο κορυφαίο μπαρ-κλαμπ του Μαρόκου την επόμενη νύχτα. Πάντως και στο La Mamounia Palace Hôtel, ήθελα να πάω οπωσδήποτε.
Είχα διαβάσει, ότι το La Mamounia Palace Hôtel είναι το πιο ιστορικό και πολυτελές ξενοδοχείο στο Μαρακές και σε όλο το Μαρόκο, είναι από τα διασημότερα ξενοδοχεία στον κόσμο με τους περίφημους κήπους, οι οποίοι συνορεύουν με τους κήπους του τζαμιού Koutoubia, συμβόλου του Μαρακές. Το La Mamounia, καταλαμβάνει έκταση 20 περίπου στρεμμάτων, ανήκει στη βασιλική οικογένεια και ήταν πρώην παλάτι, το οποίο το έτος 1923, μετατράπηκε σε υπερπολυτελές ξενοδοχείο. Ξενοδοχείο το οποίο ήταν το αγαπημένο πολλών διάσημων, όπως του Ουίνστον Τσώρτσιλ, του Άλφρεντ Χίτσκοκ, του Σον Κόνερι, της Κατρίν Ντενέβ, της Μάρλεν Ντήντριχ, καθώς και πολλών άλλων διασημοτήτων. Μάλιστα ο Ουίνστον Τσώρτσιλ είχε χαρακτηρίσει το La Mamounia, ως το ομορφότερο μέρος στον κόσμο, ο Άλφρεντ Χίτσκοκ, γύρισε σκηνές από την ταινία «Ο Άνθρωπος που γνώριζε πολλά», αφού τα πρώτα 48 λεπτά της κινηματογραφικής ταινίας, μία από τις αγαπημένες μου κινηματογραφικές ταινίες, εκτυλίσσονται στο Μαρακές και συγκεκριμένα στην πλατεία Jemaa el Fna και στο ξενοδοχείο La Mamounia Palace Hôtel, ενώ αναφέρεται ότι συνέλαβε εκεί την ιδέα του για την ταινία «Τα Πουλιά», όταν ένα σμήνος σπίνων του επιτέθηκε στο μπαλκόνι της σουίτας του!
Και επειδή έχω μελετήσει αρκετά τον μεγάλο σκηνοθέτη, είχα καταλάβει ότι ήταν πολύ καλοπερασάκιας. Άλλωστε ήταν αδύνατο να λαθεύουν δύο ευφυείς και παράλληλα καλοπερασάκηδες άνθρωποι. Και ο Άλφρεντ Χίτσκοκ και ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, ο οποίος από τις έντεκα το πρωί έπινε εκλεκτό whisky, ήξεραν να απολαμβάνουν τη ζωή τους.
Με αυτές τις σκέψεις, μπήκαμε στο αυτοκίνητο κατευθυνόμενοι προς το La Mamounia. Φτάσαμε στο La Mamounia, περάσαμε την πύλη εισόδου στον χώρο

και βρεθήκαμε σε έναν καταπληκτικό κήπο,

τον οποίο αναδείκνυε εξαιρετικά και ο νυχτερινός φωτισμός. Πριν μπούμε στο κεντρικό κτίριο,

δεξιά παρατηρήσαμε το καζίνο.

Μπήκαμε μέσα στο κυρίως κτίριο του La Mamounia. Εκεί επικρατούσε η απόλυτη χλιδή,

αφού στον εσωτερικό χώρο υπήρχαν ακόμα και βρυσούλες, με εξαιρετική διακόσμηση στο περιβάλλον αυτών.

Μετά τις πρώτες όμορφες εικόνες από το La Mamounia, προχωρήσαμε προς το μπαρ,

επιλέξαμε, κατά τη γνώμη μας την πιο όμορφη γωνιά σε μια εξαιρετική μπάρα με πολύ άνετα σκαμπό και καθίσαμε να απολαύσουμε τα ποτά μας στο μοναδικό αυτό περιβάλλον.

Οι συγκινήσεις της ημέρας, μου είχαν δημιουργήσει τη ανάγκη να πιω ένα εξαιρετικό ποτό, οπότε επέλεξα το Cragganmore Malt Whisky. Βέβαια ήταν το πιο ακριβό Cragganmore, που έχω πιει, αλλά δεν πειράζει. Το περιβάλλον ήταν εξαιρετικό, το ίδιο και η μουσική, η οποία αν και ήταν σε χαμηλή ένταση λόγω χώρου, ήταν σε αρμονία με τον χώρο και την ιστορία του.
Σε ένα διάλειμμα μεταξύ δύο ποτών βγήκα από το μπαρ, αφού είπα στους φίλους και συνταξιδιώτες μου ότι θα επιστρέψω πολύ σύντομα, και προχώρησα προς τους πίσω κήπους. Και εκεί ήταν υπέροχα, υπήρχαν διαμορφωμένοι διάδρομοι, εκατέρωθεν των οποίων υπήρχαν εξωτικά φυτά, ο φωτισμός ήταν διακριτικός

και η πισίνα, μέσα σ' αυτό το εξωτικό τοπίο,

λόγω του θερμαινόμενου νερού άχνιζε.

Αφού παρατήρησα και την όψη του ξενοδοχείου και πρώην ανακτόρου από τους κήπους,

καθώς και τα καθιστικά στους ημιυπαίθριους χώρους,

μπήκα πάλι μέσα και παρατηρούσα την τελειότητα σε κάθε λεπτομέρεια . ακόμα και στην οροφή.

Επέστρεψα στο μπαρ και ήπια ένα ακόμη ποτό, ένα ακόμη Cragganmore Malt Whisky.
Κάποια στιγμή αποχωρήσαμε από τον μοναδικό χώρο του La Mamounia. Χώρο τον οποίο είχαν λατρέψει ο Άλφρεντ Χίτσκοκ, ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, ο Σον Κόνερι, η Κατρίν Ντενέβ, η Μάρλεν Ντήντριχ και πολλοί άλλοι καλοπερασάκηδες, ακόμα κι εγώ.
Βγήκαμε από το κτίριο, περάσαμε πάλι από τους εξωτερικούς κήπους

και από την κεντρική πύλη.

Μπήκαμε στο αυτοκίνητο και η βραδιά συνεχίστηκε, μετά τα μεσάνυχτα σε ένα μπαρ με live jazz κοντά στο ξενοδοχείο μας.
Ήταν αργά, πολύ αργά, όταν επιστρέψαμε στο ξενοδοχείο, ύστερα από μια πληρέστατη ημέρα. Επειδή ο χρόνος είναι σχετικός, οι πολλές παραστάσεις σου επιμηκύνουν ανάλογα τη ζωή. Εκείνη την ημέρα είχα αισθανθεί ότι είχα ζήσει πολύ χρόνο. Ότι η ζωή μου είχε επιμηκυνθεί. Όταν επέστρεψα στο ξενοδοχείο και ανέβηκα στο δωμάτιό μου, θυμήθηκα ότι είχα κουβαλήσει μπουκάλια με πορτογαλικό κρασί, από το αεροδρόμιο της Λισαβόνας.
Βγάζω ένα μπουκάλι κόκκινο πορτογαλικό κρασί από τη βαλίτσα και το ανοίγω.

Ευτυχώς το ξενοδοχείο μας είχε όλες τις παροχές. Διέθετε και τα κατάλληλα ποτήρια κρασιού.

Βάζω ένα ποτήρι κόκκινο κρασί και βγαίνω στο μπαλκόνι,

για να απολαύσω τη θέα του νυχτερινού Μαρακές.

Η ώρα ήταν περασμένες τρεις το πρωί και οι λεωφόροι ήταν σχεδόν άδειες. Όταν τελείωσε το μπουκάλι του κρασιού, έφυγα από το μπαλκόνι που παρακολουθούσα το ήσυχο Μαρακές και πήγα στο αναπαυτικό κρεβάτι μου για λίγο ύπνο. Η επόμενη ημέρα ήταν η ημέρα για την ημερήσια ζωή του Μαρακές, οπότε απαιτείτο και λίγο ξεκούραση. Όπως αναφέρθηκε, το Μαρακές είναι η πόλη για μια ημέρα και για χίλιες νύχτες. Είχε φτάσει η ώρα για την ημερήσια βόλτα. Αλλά όταν θα τελείωνε η ημέρα, η νύχτα θα ήταν υπέροχη!

 

[gelf]

Κεφάλαιο 7 - Marrakesh. Η ημέρα Ι. Κήποι Μαζορέλ.

Την επόμενη ημέρα το πρωί, κοίταξα προς τα έξω από τη μπαλκονόπορτα του δωματίου μου και είδα το Marrakesh ηλιόλουστο.

Βγαίνω στο μπαλκόνι μου και παρατηρώ τη θέα.

Το δωμάτιό μου ήταν στον πέμπτο όροφο. Όλες οι οικοδομές του Marrakesh, έχουν έως πέντε ορόφους. Και αυτό με βάση τη σχετική Νομοθεσία. Ο λόγος είναι για να είναι ορατός σε όλη την πόλη ο εντυπωσιακός μιναρές, ύψους 77 μέτρων, του τζαμιού Koutoubia.

Η ημέρα εκείνη, ήταν αυτή που λόγω καλού καιρού είχαμε προγραμματίσει να γυρίσουμε το Μαρακές, αφού την προηγούμενη ημέρα, λόγω βροχής στο Μαρακές, είχαμε πάει στην ηλιόλουστη Essaouira.
Είχαμε περάσει δύο νύχτες στο Μαρακές, είχαμε περάσει πολύ όμορφα, αλλά δεν είχαμε δει ημέρα το Μαρακές. Ο μαροκινός φίλος μου με εφησύχαζε, συνεχώς. Μου έλεγε ότι το Μαρακές είναι μόνο για μια ημέρα. Είναι όμως για χίλιες νύχτες. Αυτό μου άρεσε πάρα πολύ.

Το Μαρακές, είναι πόλη στο νοτιοδυτικό Μαρόκο κοντά στην οροσειρά του Άτλαντα, γνωστή και ως "Κόκκινη Πόλη" ή "Αλ Χάμρα". Η Μεντίνα του Μαρακές αποτελεί από το έτος 1985 Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Ο πληθυσμός του Μαρακές ανέρχεται σε 928.850 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του έτους 2014 και είναι η τέταρτη σε πληθυσμό πόλη του Μαρόκου. Το μέσο υψόμετρο της πόλης είναι στα 466 μέτρα.
Όπως έχει αναφερθεί το Μαρόκο έλαβε το όνομά του από το Marrakech. Επίσης αξίζει να επαναληφθεί, ότι η λέξη Marrakech, προέρχεται από τη Βερβερική φράση «Mur N'Akush», η οποία σημαίνει «χώρα του Θεού».

Το Μαρακές ιδρύθηκε από τη δυναστεία των Αλμοραβίδων το έτος 1062. Μετά από έναν καταστροφικό πόλεμο, η πόλη έπεσε στα χέρια της δυναστείας των Αλμοχάδων το έτος 1147. Κάποια ιστορικά στοιχεία απαραίτητα για τον ταξιδιώτη, του Μαρόκου, έχουν αναφερθεί στο Κεφάλαιο 3 της παρούσας ιστορίας. Στην παρακάτω παράγραφο αναφέρονται συνοπτικά στοιχεία για τις δύο από τις έξι δυναστείες του Μαρόκου που αναφέρθηκαν στο ως άνω Κεφάλαιο 3 της παρούσας ιστορίας. Οι παρακάτω δύο δυναστείες, είναι αυτές που ίδρυσαν και επηρέασαν την πόλη του Μαρακές, περισσότερο από τις υπόλοιπες, γι αυτό και στο σημείο αυτό, πριν την ημερήσια εξόρμηση στην πόλη αναφέρονται τα παρακάτω συνοπτικά στοιχεία.

Οι Αλμοραβίδες ήταν η βερβερική δυναστεία του Μαρόκου, η οποία καταγόταν από τις βερβερικές νομαδικές φυλές της Σαχάρας, Λαμτούνα και Γκουντάλα, οι οποίες ζούσαν μεταξύ των ποταμών Ντραα, Νίγηρα και Σενεγάλη. Η δυναστεία αυτή σχημάτισε αυτοκρατορία τον 11ο αιώνα, η οποία εκτεινόταν στο δυτικό Μαγκρέμπ και στην Ανδαλουσία. Οι Αλμοραβίδες ήταν κατ' αρχή θρησκευτική και στρατιωτική αδελφότητα, την οποία ίδρυσε στη Σενεγάλη ο Αμπντουλάχ Ιμπν Γιασίν, για να διαδώσει τον ισλαμισμό στους Βερβέρους και τους λοιπούς ιθαγενείς της Αφρικής. Στη συνέχεια υπό την ηγεσία του Γιουσούφ Μπεν Ταφσίν, οι Αλμοραβίδες κατέλαβαν το Μαρόκο, όπου το έτος 1062 ίδρυσαν την πόλη Μαρακές, την οποία και ανακήρυξαν πρωτεύουσα και προχώρησαν, πέρασαν στην Ισπανία, όπου το έτος 1082, νίκησαν τον Αλφόνσο τον 6ο, της Καστίλης και υπέταξαν μεγάλο μέρος της Νότιας Ισπανίας. Μετά τον θάνατο του Γιουσούφ Μπεν Ταφσίν, αρχηγός των Αλμοραβιδών έγινε ο γιος του, Αλή. Όπως συνηθίζεται ο διάδοχος δεν ήταν αντάξιος του πατέρα, οπότε κατά τη διάρκεια της αρχηγίας του Αλή (1106-1146), ακολούθησε μια μεγάλη περίοδος μισαλλοδοξίας με άμεσο επακόλουθο την ήττα από τους Αλμοχάδες, το έτος 1147.
Οι Αλμοχάδες που επικράτησαν, ήταν μαροκινή βερβερική μουσουλμανική (σουνίτες) δυναστεία. Ιδρύθηκε το 12ο αιώνα μ.Χ. και ανακήρυξε το βερβερικό κράτος του Τιν Μαλ στην οροσειρά του Άτλαντα, περίπου το έτος 1120. Ως πρωτεύουσες της δυναστείας αναφέρονται το Μαρακές, η Σεβίλλη, το Ραμπάτ και η Κόρντοβα. Η δυναστεία αυτή, διαλύθηκε το έτος 1269.
Αυτά τα παραπάνω ήταν τα συνοπτικά ιστορικά στοιχεία, πριν από την ημερήσια εξόρμηση στο Μαρακές, στοιχεία τα οποία θεωρώ απαραίτητα για την καλύτερη γνωριμία με την πόλη.

Μετά το πλούσιο πρωινό του ξενοδοχείου, ξεκινήσαμε για την άμεση εξερεύνηση τουMarrakesh. Όπως έχει προαναφερθεί το Marrakesh είναι η πόλη για μια ημέρα και για χίλιες νύχτες. Όμως την ημέρα εκείνη ήταν Τρίτη 16-01-2018, οπότε λόγω Ιανουαρίου η ημέρα ήταν σχετικά μικρή. Είχε αναφερθεί, ότι το Marrakesh είναι η πόλη για μια ημέρα, αλλά έπρεπε να κινηθούμε σχετικά γρήγορα, αφού η ημέρα εκείνη του Ιανουαρίου ήταν μικρή. Είχα σημειώσει τα αξιοθέατα, στα οποία ήθελα να πάω. Ήταν συγκεκριμένα. Από αυτά είχα διαγράψει τη Medersa Ben Youssef, για την οποία μου είχαν πει, ότι δεν ήταν προσβάσιμη, την περίοδο εκείνη, λόγω ανακατασκευής. Η Medersa Ben Youssef είναι ένα κολέγιο στο Μαρακές, το οποίο πήρε το όνομά του από τον σουλτάνο Almoravi Ali ibn Yusuf (διοικούσε από το έτος 1106 έως το έτος 1142), ο οποίος επέκτεινε σημαντικά την πόλη του Μαρακές και την επιρροή της. Είναι η μεγαλύτερη madrasa σε όλο το Μαρόκο και από τις μεγαλύτερες στη Βόρεια Αφρική. Είχα διαβάσει ότι το κολέγιο αυτό, διαθέτει 132 δωμάτια για μαθητές εκτός Μαρακές και ήταν σε θέση να φιλοξενήσει έως και 900 μαθητές και ότι ιδρύθηκε κατά τον 14ο αιώνας από τον σουλτάνο Μαριχνίδων Αμπού αλ-Χασάν και συνεργάστηκε με το γειτονικό Τζαμί Μπεν Γιούσεφ. Επίσης είχα διαβάσει ότι τα γλυπτά δεν περιέχουν καμία αναπαράσταση ανθρώπων ή ζώων, όπως συμβαίνει παντού στο Ισλάμ και ότι αποτελούνται εξ ολοκλήρου από επιγραφές και γεωμετρικά σχήματα. Τέλος πάντων το αξιοθέατο αυτό είχε διαγραφεί και παρηγορηθήκαμε με το ότι θα δούμε στη Φες μία αντίστοιχη Medersa.

Το Μαρακές αποτελείται από την παλιά πόλη τη Μedina και από τη νέα πόλη τη Gueliz ή Ville Nouvelle.
Αποφασίσαμε την ημερήσια εξόρμηση στην πόλη να την ξεκινήσουμε από τους κήπους Μαζορέλ. Οι κήποι Μαζορέλ βρίσκονται στη νέα πόλη. Μπήκαμε στο αυτοκίνητο και κατευθυνθήκαμε προς τους κήπους Μαζορέλ. Στο δρόμο περάσαμε από ένα μεγάλο ακάλυπτο χώρο, μια έκταση που καταλάμβανε ένα πάρα πολύ μεγάλο τετράγωνο, εντός της οποίας υπήρχαν αρκετοί φοίνικες. Ο Μαροκινός φίλος, μας είπε ότι για το χώρο αυτόν, είχε προβλεφτεί η κατασκευή μεγάλων οικοδομικών συγκροτημάτων, προφανώς πενταόροφων, λόγω του οικοδομικού κανονισμού. Όμως το σχέδιο ναυάγησε, γιατί στο Μαρόκο απαγορεύεται να κόψεις φοίνικα. Στο Μαρόκο, τους φοίνικες τους θεωρούν προστατευόμενο δέντρο.
Συνεχίσαμε να προχωράμε, με το αυτοκίνητο και σε λιγότερο από δέκα λεπτά, από την ώρα που είχαμε φύγει από το ξενοδοχείο μας, είχαμε φτάσει

και παρκάραμε το αυτοκίνητο, κοντά στην είσοδο των κήπων Μαζορέλ.

Οι κήποι Μαζορέλ (Majorel garden), βρίσκονται επί της Rue Yves Saint Laurent του Marrakesh
και είναι ένα από τα πιο επισκέψιμα αξιοθέατα στο Μαρακές. Οι κήποι προσελκύουν πάνω από 700.000 επισκέπτες ετησίως. Οι κήποι Μαζορέλ είναι δημιούργημα του Γάλλου ζωγράφου Jacques Majorelle (1886-1962). Ο Jacques Majorelle, αφιέρωσε σαράντα χρόνια πάθους και αφοσίωσης, ξεκινώντας από το έτος 1923, για να δημιουργήσει αυτόν τον βοτανικό κήπο 15 στρεμμάτων, στην καρδιά του κέντρου της νέας πόλης του Μαρακές.

Βγάλαμε εισιτήρια και μπήκαμε χωρίς καθυστέρηση μέσα στον χώρο.

Αμέσως συμβουλεύτηκα το διάγραμμα, το οποίο βρίσκεται λίγο μετά την είσοδο.

Βέβαια με τα εισιτήρια μας είχαν δώσει φυλλάδιο με κατατοπιστικά στοιχεία και διάγραμμα της έκτασης.
Αρχίσαμε την περιπλάνηση. Ότι είχα διαβάσει, ήταν πραγματικότητα. Ο χώρος ήταν εξαιρετικός.
Δέντρα και εξωτικά φυτά, λιμνούλες με νούφαρα και λουλούδια λωτού, κανάλια σε μπλε χρώμα, κτίριο αρ ντεκό με μαυριτανική γοητεία, δημιουργούν μια σύνθεση ονειρικής προέλευσης, μέσα στο κέντρο της πόλης.
Περπατήσαμε για αρκετή ώρα στους κήπους, θαυμάζοντας τη σύνθετη αυτή δημιουργία. Προχωρήσαμε παρατηρώντας τα εξωτικά δέντρα και φυτά,

ενώ σε πολλές θέσεις υπήρχαν επεξηγήσεις, για τα φυτά και τα δέντρα, καθώς και η χώρα προέλευσής τους.

Συνεχίσαμε να περιπλανιόμαστε στον πανέμορφο χώρο, μου άρεσαν πολύ τα μπλε κανάλια, τα οποία με την αντίθεση του χρώματος δημιουργούσαν μια εξαιρετική αισθητική στον χώρο.

Συνεχίζοντας το περπάτημα στους υπέροχους κήπους,

φτάσαμε στο Yves Saintm Laurent Memorial, το μνημείο του Yves Saint-Laurent και του συντρόφου του Pierre Bergé.
Το μνημείο κατασκευάστηκε μετά τον θάνατο του Yves Saint-Laurent και περιβάλλει ένα ρωμαϊκό πυλώνα, ο οποίος μεταφέρθηκε από την Ταγγέρη.

Συνεχίσαμε να περπατάμε και να παρατηρούμε το χώρο. Το όλο συγκρότημα διαθέτει μια βίλα, κυβιστικής αρχιτεκτονικής,

τον σχεδιασμό της οποίας είχε αναθέσει ο Jacques Majorelle στον Γάλλο αρχιτέκτονα Paul Sinoir στη δεκαετία του 1930, οπότε και το έργο υλοποιήθηκε.
Το ακίνητο ήταν η κατοικία του καλλιτέχνη Γάλλου ζωγράφου Jacques Majorelle και της συζύγου του από το 1923 μέχρι το διαζύγιό τους στη δεκαετία του 1950.
Κατόπιν ο χώρος αυτός βρέθηκε σε συνθήκες απαξίωσης και παρακμής.
Και ο χώρος θα ήταν ακόμα έτσι. Ευτυχώς για τον πανέμορφο και ενδιαφέροντα χώρο, στον οποίο περιπλανηθήκαμε με πολύ μεγάλη ευχαρίστηση, το ακίνητο αγοράστηκε το έτος 1980, από τους σχεδιαστές μόδας, τον Yves Saint-Laurent και τον σύντροφό του Pierre Bergé οι οποίοι εργάστηκαν, πολύ, για την αποκατάσταση αυτής της έκτασης των 15 στρεμμάτων, στην καρδιά του κέντρου της νέας πόλης του Μαρακές. Ο Yves Saint-Laurent και ο Pierre Bergé, ανακάλυψαν τον κήπο Μαζορέλ, το έτος 1966 κατά τη διάρκεια του πρώτου ταξιδιού τους στο Μαρακές. Τότε ο κήπος ήταν ανοικτός για το κοινό αλλά ήταν παραμελημένος, όμως τους άρεσε πολύ και ο κήπος και το σχήμα και χρώμα του μπλε σπιτιού, οπότε όταν βρίσκονταν στο Μαρακές ήταν καθημερινοί επισκέπτες του χώρου. Όταν πληροφορήθηκαν ότι ο κήπος επρόκειτο να πωληθεί για να ανεγερθεί ξενοδοχείο, αγόρασαν τους κήπους και το κτίριο και προχώρησαν σε εκτεταμένες εργασίες αποκατάστασης, επαναφέροντας και το κτίριο και τους κήπους στην αρχική κατάσταση, με σεβασμό στο όραμα και στη δημιουργία του Jacques Majorelle. Κατ' ουσία ο Yves Saint-Laurent και ο Pierre Bergé αγόρασαν τον χώρο για να τον σώσουν.
Μετά τις εργασίες αποκατάστασης, ο Yves Saint-Laurent και ο Pierre Bergé αποφάσισαν να ζήσουν στο μπλε σπίτι το οποίο είχε την ονομασία Villa Bou Saf Saf. Οι νέοι ιδιοκτήτες μετονόμασαν το σπίτι σε Villa Oasis.
Ο Yves Saint-Laurent ισχυριζόταν ότι στους κήπους Μαζορέλ, είχε βρει απεριόριστη πηγή έμπνευσης για τα σχέδια και κυρίως για τα χρώματα των δημιουργημάτων του.
Μετά τον θάνατο του Yves Saint-Laurent, το έτος 2008 και συγκεκριμένα την 01-06-2008, η τέφρα του διασκορπίστηκε στους κήπους Μαζορέλ και τότε κατασκευάστηκε το Yves Saint Laurent Memorial, το οποίο αναφέρθηκε παραπάνω.
Μετά τον θάνατο του Yves Saint Laurent, ο σύντροφός του Pierre Bergé δώρισε τη βίλα και τους κήπους στο ίδρυμα του Παρισιού, ενώ από το έτος 2010, το ακίνητο ανήκει στο Ίδρυμα Pierre Bergé - Yves Saint Laurent, ίδρυμα το οποίο ήταν γαλλικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός, και από το 2011 διοικείται από το Ίδρυμα Jardin Majorelle, το οποίο είναι αναγνωρισμένος μη κερδοσκοπικός οργανισμός, με έδρα στο Μαρακές. Ο Pierre Bergé, σύντροφος του Yves Saint-Laurent ήταν διευθυντής του Ιδρύματος του Κήπου μέχρι το θάνατό του τον Σεπτέμβριο του 2017. Όπως αναφέρει και η πινακίδα στο μνημείο Yves Saint-Laurent και Pierre Bergé, ο πρώτος πέθανε την 01-06-2008 και ο δεύτερος απεβίωσε την 08-09-2017.

Αφού χάζεψα αρκετή ώρα θαυμάζοντας τη βίλα κυβιστικής αρχιτεκτονικής, σταμάτησα στη λιμνούλα, η οποία βρίσκεται δίπλα στη βίλα.

Όλα τα στοιχεία των κήπων Majorelle Garden, το μεγαλύτερο έργο τέχνης του που δημιούργησε ο Γάλλος καλλιτέχνης Jacques Majorelle από το έτος 1924, αλλά και η βίλα που κατασκευάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930, έχουν αυτό το χαρακτηριστικό μπλε χρώμα, το οποίο ονομάστηκε Majorelle Blue. Όλα τα στοιχεία και τα τείχη του κήπου και τα κανάλια και οι λίμνες και οι βρύσες και τα σιντριβάνια και οι γλάστρες και η βίλα βάφτηκαν από τον καλλιτέχνη με αυτό το χαρακτηριστικό μπλε, το Majorelle Blue. Το χρώμα αυτό, ο Jacques Majorelle το είχε παρατηρήσει σε μαροκινά πλακάκια, γύρω από τα παράθυρα των κτιρίων, σε κάσμπες αλλά και σε κελεμπίες σε περιοχές νότια του Άτλαντα. Στο διήγημα "Συναντήσεις με καμήλες", από το εξαιρετικό βιβλίο "Οι Φωνές του Μαρακές", του νομπελίστα συγγραφέα Elias Kanetti, αναφέρονται οι "μπλε άντρες" που ζουν νότια του Άτλαντα.
Συνεχίσαμε την περιπλάνηση στους κήπους απολαμβάνοντας το έργο τέχνης και παντού σε τοίχους, υποστυλώματα, δοκούς, σιντριβάνια, γλάστρες κλπ συναντούσαμε το χρώμα Majorelle Blue.

Μετά το έτος 2010, το συγκρότημα κήπου και βίλας είναι ανοικτό για το κοινό. Την ημέρα που το επισκεφτήκαμε εμείς ήταν ανοικτό από τις 08.00πμ έως τις 17.30μμ. Η βίλα Oasis στεγάζει το Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης του Μαρακές και το Μουσείο Βερβερίνων.

Το μπλε σπίτι (Villa Oasis) είναι το μοναδικό οικοδόμημα (ή για την ακρίβεια ένα από τα ελάχιστα) στο Μαρακές, με χρώμα εκτός από το κεραμιδί.
Στο χώρο δίπλα στη Villa Oasis, στεγάζονται πολύ μικρά καταστήματα με δημιουργήματα του Yves Saint-Laurent και για αγορές σουβενίρ.

Επίσης δίπλα στη Villa Oasis, υπάρχει το cafe Majorelle,

με όμορφους εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους.

Δεν καθίσαμε στο cafe Majorelle, για να μην χάσουμε χρόνο. Άλλωστε, αν και σύμφωνα με τον φίλο μου, το Marrakesh είναι η πόλη για μια ημέρα και για χίλιες νύχτες, εκείνη η ημέρα που είμαστε εκεί, λόγω εποχής, ήταν σχετικά μικρή, οπότε προχωρήσαμε προς την έξοδο.
Βγήκαμε έξω από το πανέμορφο δημιούργημα του Jacques Majorelle. Βγήκαμε στη Rue Yves Saint Laurent.

Στις 27 Νοεμβρίου του έτους 2010, ο δρόμος μπροστά από την είσοδο των κήπων Μαζορέλ, μετονομάστηκε σε Rue Yves Saint Laurent.
Μπήκαμε στο αυτοκίνητο για τη δεύτερη στάση στην ημερήσια εξόρμηση στην πόλη.