Γκάμπια Γουινέα-Μπισσάου Μαυριτανία Σενεγάλη Ταξιδεύοντας στη Δυτική Αφρική την εποχή του Covid-19

[psilos3]

Καταρχάς καλώς ήρθες φίλε @Anas Tassos
Φοβερό ντεμπούτο μέσω τέτοιας ιστορίας! Τη διαβάζω με προσοχή και την απολαμβάνω ιδιαίτερερα, για το καλό λόγο και τις άψογες λεπτομέρειες που ισοσκελίζουν καμιά φορά την έλειψη φωτογραφίας (καλοπροαίρετα πάντα και χωρίς ίχνος παραπόνου).

Πέρα από το σπουδαίο ταξίδι αυτό καθ' αυτό, είναι εντυπωσιακός και ο τρόπος που το κάνεις, ίσως ο μόνος ικανός για να γνωρίσει κάποιος τα πράγματα από μη τουριστική πλευρά.

Ευχαριστούμε πολύ για την ιστορία, είμαστε συντονισμένοι για τη συνέχεια.

Υ.Γ. το :

Στη πραγματικότητα όσο πιο πολύ ταξιδεύω τόσο και αυξάνει ο κατάλογος των τοποθεσιών που θα ήθελα να επισκεφθώ. Όσο περνάει ο καιρός το ταξίδι από μια αγαπημένη συνήθεια μετατρέπεται σε ανάγκη που αγγίζει τα όρια της ψυχοσωματικής εξάρτησης. Παίρνει έτσι μια θέση στην καθημερινότητα ακόμα και το χρονικό διάστημα που δεν ταξιδεύω, αφού πάντοτε ετοιμάζω, αναπολώ ή με κάποιο τρόπο σκέπτομαι ταξίδια.

,νόμιζα ότι το έχω γράψει εγώ. Νόμισα ότι συμβαίνει μόνο σε μένα.
Περιττό να αναφέρω ότι ταυτίζομαι απόλυτα...

 

[Anas Tassos]

Αγαπητέ μου ετοιμαζόμουν να σου στείλλω μύνημα καθώς κατάλαβα ότι με παρακολουθείς, αλλά με πρόλαβες εσύ. Τώρα για την κλοπή της σκέψης σου τι να πω! Ήμαρτον! Όσο για τις φωτογραφίες το θέτεις πολύ απαλά. Η έλλειψη που αναφέρεις είναι επιλογή μου στ αλήθεια. Δυστυχώς υπάρχει και ένα ποιοτικό θέμα που οφείλεται σε φωτογραφικό ατύχημα. Προχθες Σάββατο κατέβηκα (πρώτη φορά μετά την παλιννόστηση) στο κέντρο της Αθήνας για να γίνει επισκευή της μηχανής. Είναι η φωτο - πίκρα του ταξιδιού, υπάρχει και αυτή κάποτε.

 

[Anas Tassos]

Κεφάλαιο 24o

Κυριακή, 8 Μαρτίου. Θαρρώ πως θα τα (ξανα)μπλέξω.

Ποια να διαλέξω; Την καινούργια ή την παλιά Πρωτεύουσα;

Ο σημερινός προορισμός μου είναι το Ντακάρ. Γιατί πάλι Ντακάρ; Διότι την πρώτη φορά είδα το μικρό κομμάτι στο κέντρο της μεγαλούπολης. Και αφού οπωσδήποτε πηγαίνω τώρα προς βορρά καλό είναι να διαθέσω τουλάχιστον μια ακόμα ημέρα για να δω και κάποια άλλα μέρη στην Πρωτεύουσα της Σενεγάλης. Έχω κλείσει για σήμερα δωμάτιο (που κοστίζει 21 ευρώ) στο Residence la Mariame, ένα μικρό ξενοδοχείο που βρίσκεται στη συνοικία Yoff. Η περιοχή είναι στα βόρεια του κέντρου, κοντά στον Ατλαντικό και όχι μακριά από το Πράσινο Ακρωτήριο. Έτσι θα είμαι σε θέση να επισκεφθώ εύκολα κάποιες άλλες ενδιαφέρουσες περιοχές.

Αν φθάσω ενωρίς ίσως μπορέσω να πάω και στη λίμνη Retba, την ονομαστή λαγκούνα που βρίσκεται σε απόσταση τριάντα με σαράντα χιλιόμετρα ΒΑ του Ντακάρ. Χωρίζεται με αμμόλοφους από τον Ατλαντικό και φημίζεται για το αλλοτινό ροζ χρώμα που κάποιες ώρες παίρνουν τα πολύ αλμυρά νερά της.

Πάντως για να πω την αλήθεια δεν έχω και ενθουσιασμό για το Ντακάρ. Μάλλον το κάνω σαν ταξιδιωτική «υποχρέωση», δε θα μπορούσα να πω ότι έκανα έναν πλήρη γύρο της Σενεγάλης χωρίς να κάνω μια πλήρη επίσκεψη της Πρωτεύουσας.

Ο χρόνος βέβαια που διαθέτω δεν είναι και πολύς. Έχει μάλιστα κουτσουρευτεί λόγω του πηγαινέλα που διαδραματίστηκε τις προηγούμενες ημέρες, από το νότο στο Ντακάρ και πάλι νότια. Άσε που ο κορωνοϊός ταξιδεύει λαθραίος ανά την υφήλιο και ως εκ τούτου κάθε καθυστέρηση αυξάνει τις πιθανότητες να με προλάβει. Για το λόγο αυτό ξυπνάω πολύ πρωί και παίρνω ταξί (2,000 CFA) για το σταθμό του Mbour, όπου φθάνω πριν ξημερώσει.

Εδώ το επταθέσιο ταξί γεμίζει και φεύγουμε στις επτά, ενώ πρόλαβα να πάρω μόνο ένα μικρό καφεδάκι. Κόστος 2,500 CFA, 1,500 εισιτήριο, 1,000 η βαλίτσα. Όσο για τα καφεδάκια του δρόμου που παίρνω στα όρθια αυτά κυμαίνονται μεταξύ 50 και 100 CFA (δηλαδή έως 15 λεπτά του ευρώ). Αν πάτε με τα ΜΜΜ της Σενεγάλης, φθηνά είναι μεν, «ΘΑΡΣΕΙΝ ΧΡΗ» δε, που λέει και το έμβλημα των Ειδικών Δυνάμεων. Λόγω πρωινής ώρας ταξιδεύουμε γρήγορα. Στις οκτώμισι είμαστε στο τέρμα, σε ένα μεγάλο σταθμό λεωφορείων του Ντακάρ.

Αναζητώ ταξί για το Residence. Δυστυχώς οι ταξιτζήδες δε μπορούν να το εντοπίσουν. Τους έδωσα το τηλέφωνο που έχω βρει στην κράτηση, το πήραν αλλά κανείς δεν απάντησε. Ενώ μου ζητούν να πληρώσω για τη μεταφορά το εξωφρενικό ποσό των 7,000 CFA. Μετά βίας πέφτουν στα 6,000. Άντε τώρα! Και που να ζητούσα ταξί για τη λίμνη Retba. Θα έπρεπε να ξηλωθώ κανονικά. Πάντως το βασικό πρόβλημα είναι πως δεν εντοπίζεται το ξενοδοχείο. Ποιος ξέρει τι θα γίνει αν ξεκινήσω ψάχνοντας στη μεγαλούπολη.

Εκνευρίζομαι και καθώς δεν έχω ενθουσιασμό για το Ντακάρ παίρνω την απόφαση να το παραλείψω. Άλλη μια φορά αλλάζω ταξιδιωτικό πρόγραμμα. Θα συνεχίσω βόρεια για να πάω σήμερα στο Saint Louis.

Αμέσως πηγαίνω στην αντίθετη πλευρά του σταθμού όπου φεύγουν τα επταθέσια ταξί για το Saint Louis. Το επταθέσιο φεύγει γρήγορα, περίπου στις 8,45 η ώρα. Πλήρωσα 5,000 CFA εισιτήριο και 1,000 για τη βαλίτσα. Είμαι στη μεσαία σειρά. Δίπλα μου κάθεται ένα ζευγάρι που από την εμφάνισή τους δείχνουν Μαυριτανοί. Ο άνδρας κάθεται δίπλα μου ακριβώς και δυστυχώς είναι κρυολογημένος. Με ένα πανί προσπαθεί να προστατεύσει το πρόσωπό του. Εγώ βγάζω τη μάσκα μου και τη φοράω για να προστατευθώ, θα ταξιδέψω έτσι. Και δεν είμαι ο μόνος που ανησυχεί. Εκτός από το ζευγάρι δίπλα μου, βλέπω πίσω έναν άνδρα επιβάτη που ταξιδεύει έχοντας σκεπάσει τα ρουθούνια του με ένα μαντήλι. Μπήκαμε και εδώ στη Δυτική Αφρική στην εποχή της επαγρύπνησης για τον ιό Covid-19.

Υπόψη ότι η διαδρομή μας κατευθύνεται αρχικά προς νότο, επιστρέφω από το δρόμο που ήρθα προηγουμένως. Περνάμε το Rufisque και ακόμα συνεχίζουμε νότια. Φοβήθηκα μήπως πήρα λάθος ταξί και ρωτάω τον οδηγό! Με διαβεβαιώνει ότι αυτή είναι η διαδρομή για το Saint Louis. Η απόσταση Ντακάρ - Saint Louis είναι περίπου 260 χιλιόμετρα.

Κάνουμε τουλάχιστον 30 χιλιόμετρα επιστρέφοντας από τον πρωινό δρόμο, ως τη διασταύρωση για το Τιές όπου στρίβουμε αριστερά, μπαίνοντας επιτέλους σε καινούργιο δρόμο.

Η διαδρομή μετά το Τιές είναι στο εσωτερικό της χώρας, επί της Εθνικής οδού αριθμός 2. Το τοπίο είναι μισοερημικό, έδαφος ξερό με αρκετή άμμο γύρω από το δρόμο. Υπάρχουν και αρκετά μουσουλμανικά ιερά. Καθώς περνάμε από το Tivaouane βλέπω μια εκπληκτική συγκέντρωση πιστών. Χιλιάδες άνδρες και γυναίκες, όλοι ντυμένοι στα λευκά, έχουν μαζευτεί για προσκύνημα. Το Tivaouane είναι το κέντρο μιας σούφι μουσουλμανικής αδελφότητας, των Tijaniyya (Τιτζανίγια). Οι πιστοί «τιτζάνι» έρχονται εδώ να προσκυνήσουν τον τάφο τού ηγέτη της αδελφότητας στη Σενεγάλη, του El-Hadji Malick Sy (1855–1922). Οι ουρές των λευκοφορεμένων που θυμίζουν λιτανεία, είναι πραγματικά ένα θέαμα.

Κάνει πολλή ζέστη. Τρώω μόνο μερικά μανταρίνια που αγόρασα στο δρόμο. Δεν κάνουμε στάσεις. Ο δρόμος είναι καλός, ταξιδεύουμε γρήγορα. Στις μία και μισή το μεσημέρι είμαι ήδη στο σταθμό του Σεν Λουί (Saint Louis). Να που έχω ακόμα τη μισή ημέρα μπροστά μου, αυτό είναι το μεγάλο κέρδος του ταξιδιώτη που ξεκινάει την ημέρα πολύ πρωί.

Ενώ εγώ κατεβαίνω στο σταθμό του Saint Louis το επταθέσιο ταξί με τους υπόλοιπους επιβάτες συνεχίζει. Κρίνοντας από την εμφάνιση των συνεπιβατών μου, νομίζω ότι πηγαίνει στα σύνορα της Μαυριτανίας. Εδώ ο σταθμός είναι στα περίχωρα, σε ηπειρωτικό έδαφος, πεντέξι χιλιόμετρα νότια του κέντρου της πόλης. Το ιστορικό κέντρο του Saint Louis καταλαμβάνει ένα νησί καταμεσής του ποταμού Σενεγάλη. Παίρνω ένα ταξί για την πόλη. Ο ταξιτζής είναι νεαρός, καλό παιδί. Παίρνει 1,000 CFA και πάμε να βρούμε δωμάτιο.

Μπαίνοντας στο νησί από τη γέφυρα Faidherbe ρίχνω μια ματιά στο διπλανό Ξενοδοχείο Hôtel de la Poste. Ωραίο είναι αλλά όχι για την τσέπη μου, η διανυκτέρευση κοστίζει πάνω από 50 ευρώ. Πρόκειται για το αποικιακό κτίριο που εξυπηρετούσε το προσωπικό της εταιρίας Aéropostale. Κάμποσα χρόνια πριν και μετά το 1930 τα αεροπλάνα της εταιρίας έρχονταν από τη Γαλλία, μέσω πολλών ενδιάμεσων σταθμών, και συνέχιζαν πετώντας από εδώ στο Ντακάρ αλλά και τη Βραζιλία. Ένας από τους θρυλικούς πιλότους ήταν ο Antoine de Saint-Exupéry, που έγινε παγκόσμια γνωστός ως συγγραφέας του βιβλίου «Ο μικρός Πρίγκηπας». Από το 1926 ως το 1929 πετούσε μεταφέροντας το ταχυδρομείο από την Τουλούζη της Γαλλίας στη Σενεγάλη.

Όμως πρέπει να βρούμε κάτι πιο οικονομικό. Λίγες εκατοντάδες πιο μέσα στο ιστορικό κέντρο, βρίσκω δωμάτιο στο μικρό ξενώνα “Auberge De L'ile”. Είναι ένα απλό δωμάτιο που έχει πάντως τις στοιχειώδεις ανέσεις. Με δικό του WC – μπάνιο, τηλεόραση και ανεμιστήρα, κοστίζει 15, 000 CFA. Καλά είναι, είμαι στο κέντρο, έχω Wifi, και το προσωπικό είναι πολύ φιλικό.

Φυσικά μόλις συνδέομαι με το ιντερνέτ ακυρώνω (χωρίς χρέωση) την κράτηση που είχα στο Ντακάρ.

Πηγαίνω για φαγητό απέναντι στο εστιατόριο «Σαχράουι». Πήρα ένα τοπικό πιάτο με ονομασία που δε γνωρίζω. Όμως το φαγητό που μού φέρνουν μάλλον λάθος είναι για το στομάχι μου. Είναι λίγα κομμάτια κρέας με μαγειρεμένα αράπικα φυστίκια και πικάντικη σάλτσα.

Μετά λίγη απογευματινή ξεκούραση βγαίνω βόλτα στην πόλη. Τριγυρίζω μια ως μιάμιση ώρα τόσο στο νησί όσο και στην δυτικά του νησιού παραλιακή λωρίδα μήκους δέκα περίπου χιλιομέτρων. Αυτή η στενή λωρίδα γης έχει από την έξω πλευρά της τον Ατλαντικό ωκεανό. Συνδέεται με το νησί με δυο γέφυρες που δεν είναι τόσο μεγάλου μήκους, εκατό έως 150 μέτρα είναι, γεφυρώνουν ένα κανάλι του ποταμού Σενεγάλη που χύνεται στον ωκεανό.

Οι συνοικίες Santhiaba και N`Dar που βρίσκονται σε αυτή τη λωρίδα είναι πιο φτωχές και λαϊκές σε σχέση με το νησί. Φτώχεια και μόλυνση του περιβάλλοντος με άφθονο σκουπιδαριό. Άλογα και γαϊδούρια, τράγοι και κατσίκες, πιρόγες και κάρα, όλα ανακατωμένα. Οι ψαρόβαρκες εδώ είναι σχεδόν απροστάτευτες όταν βγαίνουν έξω, όπου τα κύματα του Ατλαντικού σκάνε σε μια βρώμικη παραλία με μικρό πλάτος αμμουδιάς. Οπότε έρχονται και αράζουν μέσα στο ποτάμι. Πάντως είναι πολύ γραφικά.

Το ιστορικό νησί έχει αρκετά αποικιακά κτίρια. Η κεντρική πλατεία Faidherbe είναι κλειστή διότι γίνονται έργα ανάπλασης. Κλειστός και ο Καθεδρικός Ρωμαιοκαθολικός ναός ο οποίος επίσης επισκευάζεται.
Στο νησί ακμάζει η ισλαμική παιδεία. Περπατώντας βλέπω να λειτουργούν πολλά κορανικά σχολεία.

Αποικιακό Σεν Λουί με τα σημάδια τού χρόνου.

Στο κανάλι μεταξύ γλώσσας Μπαρμπαριάς και αποικιακής πόλης, που διακρίνεται.

Στο Auberge De L'ile γνωρίζομαι με μια παρέα επιχειρηματιών από τη Μαυριτανία. Επικεφαλής της είναι ο ηλικιωμένος κύριος Sidi Brahim. Είναι νομικός και διδάσκει δίκαιο σε πανεπιστήμιο. Μαζί του είναι ο γιός του Τζαμάλ που ασχολείται με επιχειρήσεις καθώς επίσης ένας Μαυριτανός συνεργάτης τους. Αυτοί οι τρεις μένουν στο Πανδοχείο αλλά έρχονται και τους επισκέπτονται και κάνα δυο Σενεγαλέζοι που συνεργάζονται επιχειρηματικά.

Είναι πολύ φιλικοί άνθρωποι. Έχουν αυτοκίνητο και μού προτείνουν να πάμε μαζί αύριο το απόγευμα ως τα σύνορα της Μαυριτανίας, στο Ρόσο. Για να δούμε!

Το βράδυ με καλούν να φάμε μαζί. Όντως πήγαμε στο καλό γειτονικό καφεστιατόριο Darou Salam, οι τρεις Μαυριτανοί, ένας Σενεγαλέζος και εγώ. Φάγαμε ελαφρά. Εγώ πήρα δυο σάντουιτς με αραβική πίτα. Μού έκαναν το τραπέζι αλλά αργήσαμε. Φύγαμε κατά τις δέκα το βράδυ.

Σήμερα για πολλοστή φορά σε τούτο το ταξίδι, για αλλού ξεκίνησα και αλλού βρέθηκα. Τη συνέχεια εξερεύνησης της Πρωτεύουσας Ντακάρ την παράτησα. Άρχισα την εξερεύνηση του Σεν Λουί που είναι η παλιά Πρωτεύουσα.

Αν το δούμε από θετική σκοπιά αυτό λέγεται ταξιδιωτική ευελιξία (!!!), που πάντα είναι χρήσιμη στη Δυτική Αφρική. Έχουμε πάντα ένα πλαν B στο τσεπάκι (και C και D και E καλό είναι) και τα ταξιδιωτικά αντανακλαστικά πρέπει να λειτουργούν. Και όσοι φθάσετε στο τέλος, αν υπάρξει κάποιος που αντέξει μέχρι το τριακοστό και βάλε κεφάλαιο, θα καταλάβετε πως πήρα τη πιο συμφέρουσα απόφαση.

 

[Anas Tassos]

Κεφάλαιο 25o

Δευτέρα, 9 Μαρτίου. Πάλι Σεν Λουί – Πάλι ΘΑΡΣΕΙΝ ΧΡΗ!

Το πρωί παίρνω το πρωινό τού Auberge De L'ile, που περιλαμβάνεται στο κόστος του δωματίου αλλά είναι πολύ μικρό. Για συμπλήρωμα πηγαίνω στην αίθουσα του κοντινού Darou Salam. Ωραία είναι εδώ. Πρόκειται για αρτοποιείο, ζαχαροπλαστείο, καφετέρια και εστιατόριο συγχρόνως. Έχει και wifi. Με ένα καφεδάκι ανά χείρας, που πήρα από πάγκο του δρόμου, κάθομαι και παραγγέλνω μια ομελέτα.

Αφού οι Μαυριτανοί φίλοι μου είπαν ότι θα φύγουμε κατά το μεσημέρι, εκείνο που πρέπει να κάνω τώρα το πρωί, είναι να ολοκληρώσω την επίσκεψη στο Σεν Λουί (Saint Louis).

Η πόλη ιδρύθηκε από τους Γάλλους που εγκαταστάθηκαν εδώ το 1659. Ονομάστηκε Σεν Λουί (Saint Louis) προς τιμήν του Αγίου Λουδοβίκου, που υπήρξε βασιλιάς της Γαλλίας το 13ο αιώνα ως Λουδοβίκος ο 9ος. Το όνομα τιμά επίσης το Λουδοβίκο 14ο που ήταν βασιλιάς κατά το χρόνο της ίδρυσης της αποικίας.

Η πόλη χτίστηκε σε ένα μικρό νησί που βρίσκεται μέσα σε μια λιμνοθάλασσα που σχηματίζεται στις εκβολές του ποταμού Σενεγάλη. Από την πλευρά τού Ατλαντικού ωκεανού η λιμνοθάλασσα οριοθετείται από μια πολύ στενή λωρίδα γης που την ονομάζουν Langue de Barbarie, δηλαδή «Γλώσσα της Μπαρμπαριάς». Το όνομα προέκυψε από την εγκατάσταση Βέρβερων σε παλιότερες εποχές. Η ντόπια ονομασία της περιοχής στη λωρίδα αυτή είναι N'dar. Σήμερα η ονομασία Guest Ndar χρησιμοποιείται και για μια φτωχογειτονιά στη λωρίδα της Μπαρμπαριάς.

Το Saint Louis υπήρξε η πρώτη Γαλλική αποικιακή πόλη στην Αφρική. Έχοντας λιμάνι στο οποίο άκμαζε το εμπόριο προϊόντων της περιοχής αλλά και σκλάβων, αναδείχθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα σε μεγάλη κοινότητα μιγάδων, που κατάγονταν από Ευρωπαίους εμπόρους και Αφρικανές γυναίκες.

Υπήρξε πρωτεύουσα της Γαλλικής Σενεγάλης από το 1673 και το 1895 έγινε πρωτεύουσα όλης της Γαλλικής Δυτικής Αφρικής. Το 1902 τα σκήπτρα της πρωτεύουσας παρέλαβε το Ντακάρ. Αλλά στο Saint Louis εγκαταστάθηκε η Γαλλική διοίκηση της Μαυριτανίας από το 1920 ως το 1957.

Σήμερα η πόλη έχει επεκταθεί πέρα από το νησί σε γειτονιές που βρίσκονται γύρω από το ποτάμι. Ο συνολικός πληθυσμός είναι περίπου 200,000 κάτοικοι.

Το 2000 η Unesco συμπεριέλαβε την ιστορική πόλη στον κατάλογο της Παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Θα κάνω μια δίωρη βόλτα στην πόλη, από τις οκτώ ως τις δέκα το πρωί, που δεν έχει και τόση ζέστη. Ο χρόνος είναι επαρκής να την εξερευνήσω, αφού μάλιστα έκανα και χθες μια πρώτη επίσκεψη.

Το νησί με την αποικιακή πόλη δεν είναι μεγάλο. Είναι στενόμακρο, με μήκος 1,600 και πλάτος 400 μέτρα. Εδώ που μένω είμαι στο κέντρο. Στο κέντρο και στα νότια εκτείνεται το κομμάτι που κατοικούσαν οι Γάλλοι, οι Αφρικανοί κατοικούσαν κυρίως στο βόρειο μέρος του νησιού.

Ένα εμβληματικό ιστορικό αξιοθέατο είναι η μεταλλική γέφυρα που συνδέει το νησί με τη στεριά στα ανατολικά. Η γέφυρα με μήκος 507 μέτρα είχε σχεδιαστεί από το διάσημο μηχανικό Άιφελ για να τοποθετηθεί στον ποταμό Δούναβη. Το 1897 την τοποθέτησαν εδώ. Αυτό το τεχνολογικό επίτευγμα του 19ου αιώνα παραμένει η κύρια είσοδος της πόλης, από εδώ ήρθα με ταξί, από εδώ και θα φύγω. Πριν μια περίπου δεκαετία έγινε συντήρηση της γέφυρας με αντικατάσταση μερικών σκουριασμένων κομματιών από καινούργια που είναι κατασκευασμένα σύμφωνα με τα αρχικά σχέδια. Τώρα το πρωί περπατάω με αρκετόν άλλο κόσμο στα πεζοδρόμιά της ενώ κάτω από τα αψιδωτά ανοίγματα κυκλοφορούν πλοιάρια.

Ονομάζεται γέφυρα Faidherbe προς τιμήν του Γάλλου στρατηγού και αποικιακού κυβερνήτη του 19ου αιώνα. Ο Louis Faidherbe (1818 – 1889) εγκαταστάθηκε στο Saint Louis το 1852. Σε λίγα χρόνια κατόρθωσε να επεκτείνει τη Γαλλική αποικία σε όλη τη Σενεγάλη και πέραν αυτής σε μεγάλο τμήμα της Δυτικής Αφρικής.

Όπως είδα και χθες υπάρχουν αρκετά αποικιακά οικοδομήματα που έχουν την κρεολική αποικιακή αρχιτεκτονική.

Βλέπω εξωτερικά και το «Μεγάλο Τζαμί». Είναι το μοναδικό θρησκευτικό οικοδόμημα που έκτισε η τότε Γαλλική αποικιακή Διοίκηση για το μουσουλμανικό πληθυσμό του νησιού (μεταξύ 1820 και 1847). Το αρχιτεκτονικό σχέδιο, που αναγνωρίζεται εύκολα παρά τις προσθήκες, θυμίζει εξωτερικά και ιδίως στην πρόσοψη, τον Καθολικό καθεδρικό.

Οι μιναρέδες είναι δυο πύργοι με ρολόι και καμπάνες (μάλιστα, καμπάνες σε μιναρέδες) που στέκονται στην πρόσοψη, εκατέρωθεν μιας αψιδωτής στοάς που προεκτείνεται και στα πλάγια του τζαμιού. Τώρα κτίζουν σε επαφή με το αποικιακό κτίριο ένα καινούργιο τέμενος που θα έχει πολύ μεγαλύτερη χωρητικότητα. Το τζαμί βρίσκεται στη περιοχή βόρεια του κέντρου τού νησιού, όπου η παλιά μουσουλμανική συνοικία.

Περπατώ άλλη μια φορά στα σκονισμένα δρομάκια των λαϊκών συνοικιών στην απέναντι λωρίδα της Μπαρμπαριάς. Το περιβάλλον παρά τη φτώχεια και τη βρωμιά έχει μια ελκυστική αυθεντικότητα. Εδώ δεν επικρατεί αυτό το επίπλαστο τουριστικό περιβάλλον που δυστυχώς έχει ολότελα επικαλύψει την τοπική παράδοση και κουλτούρα στα μέρη που έχουν υποστεί ολοσχερή τουριστική «ανάπτυξη» όπως δυστυχώς σε κάποια Ελληνικά νησιά. Εδώ στη Σενεγάλη το μόνο τέτοιο τουριστικό μέρος που επισκέφθηκα ήταν το Σαλί.

Επιστρέφοντας στο Πανδοχείο συναντώ τους Μαυριτανούς. Μού λένε ότι ναι μεν έχουν πρόγραμμα να φύγουν σήμερα το μεσημέρι αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από τις εξελίξεις των επιχειρηματικών τους επαφών. Ο Sidi Brahim λέει πως πάντως θα με ενημερώσει.

Είναι ώρα για λίγη ξεκούραση στο δωμάτιό μου, το οποίο οφείλω να παραδώσω το μεσημέρι.

Αλλά το μεσημέρι που κατεβαίνω στη ρεσεψιόν δε βρίσκω άκρη. Αρχικά μού λένε ότι οι Μαυριτανοί έφυγαν, σε λίγο ότι θα γυρίσουν. Κατά τις δωδεκάμισι η λίαν συμπαθής μάνατζερ Μαντάμ Ντιόπ μου λέει ότι είναι σίγουρο πως έφυγαν. Της απαντάω ότι δε με πειράζει που έφυγαν αλλά που το έκαναν χωρίς να με ειδοποιήσουν.

Η Μαντάμ Ντιόπ μου λέει ότι αν φύγω τώρα προλαβαίνω να πάω στη Μαυριτανία με τη συγκοινωνία. Απαντάω αρνητικά. Η ώρα δεν είναι κατάλληλη. Αν φύγω τώρα κινδυνεύω να παραμείνω τη νύχτα στο Ρόσο, ένα συνοριακό σταθμό που έχει πολύ κακή φήμη. Στην καλύτερη περίπτωση θα μπορέσω να φθάσω πολύ αργά το βράδυ στο Νουακσότ.

Παίρνω πάλι το ίδιο δωμάτιο για τη σημερινή νύχτα. Η αναχώρηση θα γίνει αύριο το πρωί.

Πηγαίνω στο Darou Salam για μεσημεριανό φαγητό. Παραγγέλνω ψητό ψάρι “capitaine”. Με την ονομασία αυτή είναι γνωστά κάμποσα είδη ψαριών που ανήκουν στην ίδια οικογένεια με τα δικά μας λαυράκια. Πήρα τη «μικρή μερίδα» που κάνει 6,000 CFA ενώ η μεγάλη κάνει 7,000. Είναι πολύ καλό και χορταστικό πιάτο.

Βγαίνοντας από το Πανδοχείο στις τέσσερες το απόγευμα πληροφορούμαι από τη Μαντάμ Ντιόπ ότι οι Μαυριτανοί δεν έφυγαν και αναμένεται να γυρίσουν εδώ! Όντως σε λίγο τους βλέπω και με ενημερώνουν ότι θα φύγουν αύριο.

Για άλλη μια ημέρα (συνεχόμενη) το ταξιδιωτικό μου πλάνο έμεινε εν μέρει ανεκτέλεστο. Και πως λέγεται το plan B στην προκείμενη περίπτωση; Μην ανησυχείτε, υπάρχει και για να το πούμε με ειλικρίνεια λέγεται επιστροφή στο αρχικό plan A.

Ναι έχω πάρει τις αποφάσεις μου. Θα φύγω με τη συγκοινωνία αύριο όσο πιο ενωρίς γίνεται. Δεν έχω σκοπό να περιμένω κι άλλο, πότε θα τελειώσουν τις δουλειές τους οι Μαυριτανοί και αν τυχόν με θυμηθούν.

Αρκετή ζημιά έπαθα που τους εμπιστεύθηκα. Αν ήξερα ότι θα έμενα εδώ σήμερα μπορούσα να είχα οργανώσει κάποια επίσκεψη. Όπως για παράδειγμα στο Εθνικό Καταφύγιο πτηνών του Djoudj. Το καταφύγιο βρίσκεται σε απόσταση 25 χιλιομέτρων βόρεια τού Saint Louis. Δεν είναι προσπελάσιμο με συγκοινωνία αλλά οργανώνονται πολλές εκδρομές. Μάλιστα κάποιος με πλησίασε για να μου προτείνει να συμμετάσχω. Το καταφύγιο καταλαμβάνει έκταση 160 τετραγωνικών χιλιομέτρων, δίπλα στον ποταμό Σενεγάλη. Από γεωγραφική άποψη είναι ένας υγρότοπος όπου η επίσκεψη γίνεται με πιρόγες. Η τοποθεσία, που δεν απέχει πολύ από τις εκβολές του Σενεγάλη, είναι ένας σταθμός των πουλιών που μεταναστεύουν στην Αφρική για να περάσουν το χειμώνα σε τόπους με θερμότερο κλίμα. Όλες οι πληροφορίες αναφέρουν ότι πρόκειται για σπουδαίο μέρος παρατήρησης πουλιών. Αλλά η κατάλληλη ώρα για επίσκεψη είναι το πρωί, την ώρα που ξημερώνει.

Τώρα το απόγευμα δε μου μένει παρά να κάνω μερικές ακόμα βόλτες στο ατμοσφαιρικό Σεν Λουί (Saint Louis). Κάτι καινούργιο που βλέπω είναι τα μαγαζιά που πουλάνε αντίκες και χειροτεχνήματα. Με ενδιαφέρον βλέπω τελετουργικές ξυλόγλυπτες μάσκες από τη Σενεγάλη και άλλες Αφρικανικές χώρες. Είναι πολύ ωραίες αλλά η τιμή για μια καλή μάσκα είναι γύρω στα 200 ευρώ. Οπωσδήποτε δεν τίθεται θέμα, διότι είναι ογκώδη αντικείμενα που δεν έχω τρόπο πού να τα κουβαλήσω.

Έχω βέβαια κατά νουν και το αυριανό μου ταξίδι. Θα περάσω τα σύνορα για να μπω στη Μαυριτανία. Συζητώντας με ένα νεαρό Γάλλο στο δρόμο μαθαίνω τις κακές συνθήκες που επικρατούν στο συνοριακό πέρασμα του Ρόσο. Με συμβουλεύει να έχω διαθέσιμα 55 ευρώ για τη βίζα της Μαυριτανίας, γιατί διαφορετικά θα κάνουν πως δεν έχουν ψιλά για να μού κρατήσουν τα ρέστα. Και δυστυχώς εγώ έχω κατοστάρικο.

Πηγαίνω στο μαγαζί δίπλα στο ξενοδοχείο De la Poste και ζητώ ψιλά. Ο νεαρός πωλητής μού δίνει δυο πενηντάρικα λέγοντας ότι χρειάζονται μόνο 50 ευρώ για τη βίζα. Του δίνω 1,000 CFA για να τον ευχαριστήσω και μού απαντάει "très gentille", «πολύ ευγενικό».

Μαζεύομαι πολύ ενωρίς στο δωμάτιο μου. Έχω αποφασίσει να φύγω για τη Μαυριτανία αύριο, με τη δημόσια συγκοινωνία.

Μιλάμε μόλις ξυπνήσω. Εδώ είναι που το σύνθημα τέως πεζοναυτών, καταδρομέων και νυν ειδικών δυνάμεων πρέπει να με εμψυχώνει. Σεν Λουί - Νουακσότ σόλο με ΜΜΜ Σενεγάλης και Μαυριτανίας μέσω του Ρόσο, δεν είναι τόσο απλή μετακίνηση. Σας το προλαμβάνω, είναι η πιο δύσκολη του ταξιδιού μου.

"Θαρσείν χρή ταχ' αύριον έσετ΄ άμεινον".
Θάρρος χρειάζεται, ίσως αύριο να είναι καλύτερα.
Το είπε ένας πρόγονός μας, ο πολυμήχανος ταξιδιώτης από την Ιθάκη, όταν οι Αχαιοί ήταν έτοιμοι να επιστρέψουν άπρακτοι στην πατρίδα τους.

Θάρρος μάζεψα, ύπνο χρειάζομαι τώρα, αυτό είναι το δύσκολο, ώρα εννέα το βράδυ. Όνειρα γλυκά!

 

[Anas Tassos]

Κεφάλαιο 26o

Τρίτη, 10 Μαρτίου. Περνάω το Σενεγάλη στο Ρόσο και φθάνω στο Νουακσότ.

Ξυπνώ στις πέντε, σηκώνομαι και ετοιμάζομαι για αναχώρηση. Βγαίνω στο δρόμο πριν τις έξι. Βρίσκω ένα ταξί που με πηγαίνει (με 1,000 CFA) στον οδικό σταθμό (gare routière) που ως γνωστόν απέχει μερικά χιλιόμετρα. Βγάζω εισιτήριο σε επταθέσιο ταξί με προορισμό το Rosso (Ρόσο). Κοστίζει 2,200 CFA συν 1,000 για τη βαλίτσα. Παίρνω ένα στιγμιαίο καφέ από κάποιον πάγκο. Πολλά παιδάκια γυρίζουν στο σταθμό ζητιανεύοντας. Το ταξί αργεί να συμπληρωθεί, προφανώς λόγω της πολύ πρωινής ώρα. Θα πέρασε καμιά ώρα ώσπου να γεμίσει.

Φεύγουμε για το Ρόσο, κατά τις επτά η ώρα. Η απόσταση είναι περίπου εκατό χιλιόμετρα και ο δρόμος καλός. Το τοπίο αρχικά είναι ημιερημικό, ξεπροβάλλουν δένδρα από διάφορα είδη ακακίας. Η εικόνα κάποια στιγμή πρασινίζει. Ορυζώνες και άλλες καλλιέργειες ποτίζονται από κανάλια, σκαμμένα στο φυσικό έδαφος χωρίς επένδυση, που φέρνουν νερό από τον ποταμό Σενεγάλη.

Ο ήλιος ανεβαίνει στη θολή και σκονισμένη ατμόσφαιρα, λαμποκοπώντας σαν ένας ασημένιος δίσκος. Έχει αυτό το λευκό χρώμα που λέμε στη ζωγραφική “blanc d`argent”, ασημένιο λευκό.

Η διαδρομή τελειώνει στο Ρόσο μέσα σε ένα κομφούζιο. Ένας νεαρός έρχεται τρέχοντας και μου λέει μπες στο ταξί να πάμε στο Νουακσότ. Εγώ του απαντώ ότι θέλω να πάω ως το ποτάμι για να περάσω απέναντι.

Με ακολουθεί κατά πόδας. Ίσως είναι καλύτερα, γιατί αν μείνω μόνος θα μου την πέσουν άλλοι και η κατάσταση μπορεί να ξεφύγει τελείως.

Περνάω πρώτα από το φυλάκιο της Σενεγάλης, όπου οι αστυνομικοί βάζουν στο διαβατήριό μου σφραγίδα εξόδου. Μετά μπαίνω στο ταξί μαζί με το νεαρό για να πάω ως το ποτάμι. Αλλά του εξηγώ ότι έχω κάμποσα CFA τα οποία θέλω να αλλάξω σε «ουγκίγια» έτσι λένε το νόμισμα της Μαυριτανίας. Ο νεαρός με πηγαίνει σε μια «μπουτίκ», δηλαδή μαγαζί σε παράγκα, όπου αλλάζουν χρήματα. Έχω περίπου 39,000 CFA. Ο υπεύθυνος για να μού δώσει πέντε ευρώ που χρειάζομαι για την πληρωμή της βίζας μου παίρνει 4,000 CFA. Για τα υπόλοιπα μού λέει ότι θα μου δώσει δεκαοχτώ χιλιάδες ουγκίγια. Λίγα μου φαίνονται αλλά τι να κάνω τώρα. Ένας βοηθός του μού μετράει τα ουγκίγια. Είναι 1,800. Εγώ διαμαρτύρομαι. Αλλά οι παρευρισκόμενοι μού εξηγούν ότι όλα έγιναν κανονικά. Και οι άλλοι στην ουρά λένε φύγε από εδώ, γιατί εμείς περιμένουμε στην ουρά.

Η Μαυριτανία πριν λίγα χρόνια έκοψε ένα μηδενικό από το νόμισμά της. Έτσι το νέο ουγκίγια ισοδυναμεί με δέκα παλιά. Αλλά ο κόσμος λόγω συνήθειας, μετράει τα κόστη σε παλιά ουγκίγια, με αποτέλεσμα να δημιουργείται σύγχυση.

Ο νεαρός που μού κόλλησε παίρνει 500 CFA για το ταξί. Μού συστήνεται ως «σοφέρ Μαυριτανίας», που όπως λέει θα πάμε μαζί στο Νουακσότ. Το αποφάσισε μονομερώς!

Τώρα πρέπει να μπω σε μια πιρόγα για να περάσω στην άλλη όχθη του ποταμού Σενεγάλη, που είναι η Μαυριτανία. Ο νεαρός που μου κόλλησε κάνει νόημα σε κάποιον βαρκάρη που έρχεται, παίρνει τη βαλίτσα μου και ανεβαίνω στην πιρόγα του. Στην πιρόγα είμαστε μόνο δύο επιβάτες και ο βαρκάρης. Ενώ οι άλλες διασχίζουν το ποτάμι γεμάτες κόσμο. Το κανονικό εισιτήριο είναι 500 CFA, ποσό που έχω κρατήσει για το σκοπό αυτό. Μου παίρνουν 200 CFA στην επιβίβαση, νομίζω είναι τα «λιμενικά τέλη». Δίνω τα υπόλοιπα 300 CFA στο βαρκάρη. Όχι λέει αυτός, εδώ θα πληρώσεις 300 ουγκίγια. Ξέροντας ότι όταν λένε 300 ουγκίγια εννοούν 30 νέα ουγκίγια του δίνω ένα χαρτονόμισμα των 100 και του ζητώ ρέστα. Τι είναι αυτά που λες μου απαντάει εκείνος και ζητάει να του δώσω 300 νέα ουγκίγια, με το δικαιολογητικό ότι τόσο κάνει η πιρόγα, διότι το αγώγι είναι πριβέ, ιδιωτικό που λέμε σε αρχαία Ελληνικά.

Εγώ δεν του δίνω και του λέω πήγαινέ με πίσω στη Σενεγάλη. Τι να κάνει αυτός, με αποβιβάζει στην άλλη όχθη του Σενεγάλη.

Αλλά η κατάσταση παραμένει τεταμένη. Ο βαρκάρης με ακολουθεί κατά πόδας προσπαθώντας να με κατευθύνει όπως αυτός θέλει ως το Νουακσότ. Ο άλλος, ο δήθεν «σοφέρ της Μαυριτανίας» έχει εξαφανιστεί. Εγώ λέω στο βαρκάρη να με αφήσει ήσυχο. Δεν έχω σκοπό να μπλέξω περισσότερο μαζί του.

Είναι πραγματικά κρίμα ότι με όλα αυτά δε μπορώ να απολαύσω το γραφικό αυτό πέρασμα του Σενεγάλη. Μάτια δεκατέσσερα αλλά για το τοπίο δεν περισσεύει ούτε μισό.

Η τοποθεσία λέγεται Rosso (Ρόσο) και δεν υπάρχει γέφυρα. Το πέρασμα των αυτοκινήτων γίνεται με φέρι. Αλλά επειδή τα δρομολόγια είναι αραιά, όλοι σχεδόν οι επιβάτες περνάνε με πιρόγες.

Για να διακρίνει κανείς τα δυο μέρη, η μια τοποθεσία λέγεται «Ρόσο Σενεγάλης» και η άλλη «Ρόσο Μαυριτανίας». Χάλια και οι δύο είναι, αλλά το Ρόσο της Μαυριτανίας είναι το χειρότερο. Και ως συνοριακό φυλάκιο έχει απαίσια φήμη.

Το φυλάκιο της Μαυριτανίας είναι δίπλα στο ποτάμι. Πάω για να πάρω βίζα. Οι αστυνομικοί μού παίρνουν το διαβατήριο και μου λένε να καθίσω σε μια καρέκλα, περιμένοντας ώσπου να έρθει ο αρμόδιος, που δεν είναι ακόμα εδώ. Η ώρα είναι 8,45. Περιμένω αρκετή ώρα αυτόν τον κύριο. Στις εννέα και μισή έρχεται. Κολλάει το κουπόνι της βίζας στο διαβατήριό μου, αφού πλήρωσα 55 ευρώ.

Είμαι πια στη Μαυριτανία και ο σημερινός μου προορισμός είναι η Πρωτεύουσα της χώρας, το Νουακσότ, που απέχει από το Ρόσο 200 χιλιόμετρα. Ψάχνω επταθέσιο ταξί αλλά δε βρίσκω άκρη, επικρατεί απόλυτη σύγχυση. Είμαι και εγώ συγχυσμένος, ανησυχώ μπας και με κορόιδεψαν στην αλλαγή των χρημάτων. Περνάω υγειονομικό έλεγχο, συμπληρώνω και μια φόρμα με στοιχεία, όπως πού θα μείνω και τα παρόμοια.

Δεκάδες τύποι με πλησιάζουν ζητώντας να τους δώσω το διαβατήριο για να περάσω τους ελέγχους, μεταξύ αυτών και ο βαρκάρης. Δεν το δίνω σε κανέναν. Το δείχνω όμως σε έναν αστυνομικό που μου το ζήτησε. Μου ζητάει να του δώσω και φωτοτυπία. Τού δίνω μια που έχω και βγαίνω επί τέλους έξω από την περιοχή των ελέγχων. Κάποιος μου φωνάζει «δε θα δώσετε κάποιο δώρο στην Αστυνομία;»! Τι κόλπα είναι αυτά!

Τώρα που είμαι στο χωριό επειδή φοβάμαι μην έπεσα θύμα απάτης πηγαίνω σε δυο μαγαζιά που αλλάζουν χρήματα και ρωτάω πόσο θα αλλάξουν το ευρώ. Και τα δύο δίνουν 40 νέα ουγκίγια στο ένα ευρώ. Άρα δεν έπεσα και τόσο θύμα. Ο τύπος στο Ρόσο Σενεγάλης μπορεί να μου βούτηξε προμήθεια παραπάνω από το κανονικό το πολύ πεντέξι ευρώ. Πιο στοχευμένη ήταν η οργάνωση της απάτης με την πιρόγα. Αλλά εκεί τελικά πλήρωσα 100 νέα ουγκίγια, ήτοι 2,5 ευρώ, δεν είναι κάτι σοβαρό.

Τώρα προσοχή πως θα πάω στο Νουακσότ. Διώχνω οριστικά από κοντά μου το βαρκάρη και όλους τους ενοχλητικούς και προσφεύγω σε ένα χοντρό τύπο που είναι όντως της δουλειάς. Ο τεραστίων κιλών Σουλεϊμάν μου εξηγεί το σύστημα. Θα πάω στο Νουακσότ με μινιμπάς, που όμως ξεκινάει σε ένα γραφείο μερικά χιλιόμετρα από εδώ. Πρώτα θα μπω μαζί του σε ένα ταξί. Έτσι πάμε μαζί στα γραφεία της εταιρίας μεταφορών Salima. Το δρομολόγιο είναι για τις έντεκα η ώρα. Βγάζω εισιτήριο πληρώνοντας 300 νέα ουγκίγια. Τα 250 είναι το εισιτήριο, τα υπόλοιπα 50 η προμήθεια τού Σουλεϊμάν και η μεταφορά με το ταξί. Το έμαθα το σύστημα.

Περιμένω την αναχώρηση. Τρώω και σάντουιτς με σουβλάκια του δρόμου. Έχω ηρεμήσει τώρα, όλα πλέον είναι υπό έλεγχο. Το μινιμπάς φεύγει ακριβώς στις έντεκα. Κάθομαι στη θέση αριθμός 3, πίσω από τον οδηγό. Υποφερτά είναι.

Ο δρόμος αλλού είναι καλός, αλλού γεμάτος λακκούβες και σε κάποια κομμάτια εκτελούνται εργασίες ανακατασκευής. Διασχίζουμε μια έρημο με θαμνώδη βλάστηση και η άμμος της Σαχάρας απειλεί το δρόμο. Γίνονται πολλοί έλεγχοι από μπλόκα αστυνομικών. Σε τέσσερες από τους ελέγχους ζήτησαν ταυτότητες. Εγώ δεν έχω πρόβλημα. Οι Σενεγαλέζοι και άλλοι αλλοδαποί Αφρικανοί υφίστανται πιο αυστηρό έλεγχο. Μάλιστα στον τέταρτο έλεγχο ο Μαυριτανός αστυνομικός τους ζήτησε μεταξύ αστείου και σοβαρού να του δώσει ο καθένας από 50 ευρώ! Άκου ποσόν που θέλει για “argent de poche”, όπως λένε στα Γαλλικά το μπαξίσι! Έγινε και μια δεκαπεντάλεπτη στάση για φαγητό. Εγώ δεν έφαγα τίποτα, μόνο υγρά πήρα.

Κάναμε τέσσερες ώρες δρόμο. Φθάνουμε στον οδικό σταθμό του Νουακσότ στις τρεις το απόγευμα.

Ψάχνω ταξί. Για διαμονή έχω διαλέξει το Πανδοχείο Menata. Επειδή όπως γράφει ο τουριστικός οδηγός είναι φθηνό, κεντρικό και αποτελεί κομβικό σημείο συνάντησης των “backpackers”, των ταξιδιωτών που ταξιδεύουν φθηνά κουβαλώντας στην πλάτη τους τις αποσκευές τους σε ένα σάκο. Έτσι ήμουν και εγώ μέχρι το 2012 που διαπίστωσα ότι απέκτησα δυο κήλες στη σπονδυλική στήλη. Από τότε σέρνω μια βαλίτσα με ρόδες, αλλά κατά βάθος παραμένω στην ίδια κατηγορία ταξιδιωτών.

Ο οδηγός του «ταξί», πάλι είναι μεγαλόσωμος και πολύ χοντρός, δε γνωρίζει που είναι το Menata. Έρχεται ένας άλλος που το ψάχνει στους χάρτες της google στο κινητό. Νάτο του λέει εδώ είναι. Ο ταξιτζής λέει εντάξει, αλλά εγώ νομίζω ότι δεν έχει καταλάβει. Του δίνω το τηλέφωνο του Πανδοχείου. Τηλεφωνεί αλλά δεν παίρνει απάντηση.

Καθώς ο οδηγός μου γράφει ότι το Menata τελεί υπό το ίδιο μάνατζμεντ με το πιο ακριβό “Maison d`hotes Jeloua”, τον βάζω να τηλεφωνήσει στο τελευταίο. Απαντούν και προσπαθούν να τον κατευθύνουν. Δυσκολεύεται να συνεννοηθεί. Τελικά του δίνουν ραντεβού σε ένα ρεστοράν που γνωρίζει, το Κουσκούς. Όταν φθάνουμε εκεί παίρνει τηλέφωνο το Jeloua. Λόγω γλωσσικής ασυνεννοησίας αναγκάζομαι να μιλήσω εγώ στα Γαλλικά με την ιδιοκτήτρια του Jeloua, τη Γαλλίδα Ολίβ. Καθώς δε βρίσκω άκρη με το Manata συνεννοούμαι να πάω στο Jeloua. Η Ολίβ μου λέει μείνετε εκεί, στέλνω κάποιον να σας συναντήσει. Σε πέντε λεπτά έρχεται στο σταυροδρόμι που περιμένουμε ένας νεαρός υπάλληλος του Jeloua με το ποδήλατό του. Μπροστά ο ποδηλάτης πίσω εμείς με το ταξί, φθάνουμε τελικά στο“Maison d`hotes Jeloua”.

Ο ρεσεψιονίστας με διαβεβαιώνει ότι το Μανάτα έχει κλείσει. Το διαπίστωσα και εγώ στο ιντερνέτ. Από τότε που πουλήθηκε στους τελευταίους ιδιοκτήτες ξέπεσε και τελικά έκλεισε. Αλλά εδώ στο Jeloua τα δωμάτια είναι σήμερα κατειλημμένα. Υπάρχει μόνο ένα διαμέρισμα στην απέναντι πλευρά του δρόμου που κοστίζει 3,000 UM (νέα ουγκίγια). Λέω δε γίνεται, δε διαθέτω τέτοιο ποσόν. Ο ρεσεψιονίστας τηλεφωνεί στην Ολίβ. Του απαντάει ότι μπορεί να δώσει ένα μόνο από τα δωμάτια του διαμερίσματος απόψε και αύριο μετακινούμαι σε ένα μονό δωμάτιο που θα αδειάσει. Έτσι θα με χρεώσουν συνολικά (για τα δυο βράδια) 2,000 UM. Καλά είναι. Τακτοποιούμαι στο καλύτερο σύμφωνα με το Lonely Planet κατάλυμα του Νουακσότ, χωρίς υπερβολικό κόστος. Και το μεγάλο διαμέρισμα το έχω δικό μου, δεν ήλθε άλλος πελάτης απόψε.

Βέβαια απόψε θα μείνω εδώ χωρίς να κάνω βόλτα στην πόλη. Ήταν μια κουραστική και δύσκολη ημέρα. Αλλά όπως φαίνεται, τελικά τα πήγα πολύ καλά.

Το βράδυ τρώω στο εστιατόριο του Jeloua. Είναι σε μια ωραία αυλή. Το μέρος είναι ωραίο, ασφαλές, φιλικό, καθαρό και ατμοσφαιρικό. Σπεύδω βέβαια να διευκρινίσω ότι δεν είναι πολυτελές πεντάστερο, όπως κάποια πολυόροφα που υπάρχουν εδώ και απευθύνονται σε επιχειρηματίες και χλιδάτα γκρουπ. Μακριά από μας αυτά.

Και επειδή αυτά σας τα γνωστοποιώ με χρονολογική καθυστέρηση και ενώ σε λίγο θα γίνει νέα τηλεοπτική ενημέρωση, όπου θα μας περιγράψουν την πορεία του κορωνοϊού με στατιστικά στοιχεία, ας δώσω και εγώ τα στατιστικά στοιχεία της δικής μου ημέρας.

Χώρες που έχω επισκεφθεί ως σήμερα 155.
Τελευταία στην 155η θέση είναι η Μαυριτανία. Που είναι και η 28η χώρα της Αφρικής. Άρα έχω πλέον επισκεφθεί την πλειοψηφία, κάτι παραπάνω από το μισό των 54 κρατών που έχει η Αφρική.

Ως εδώ η στατιστική πάει πολύ καλά, αν και πρόκειται για στοιχεία μη επαληθεύσιμα.

Απόσταση Σεν Λουί – Νουακσότ 300 χιλιόμετρα περίπου. Σενεγάλη 100, Μαυριτανία 200.
Ώρες διαδρομής «από ξενοδοχείου εις ξενοδοχείον» δέκα.

Εδώ δεν πάμε πολύ καλά αλλά τα στοιχεία είναι επαληθεύσιμα. Κάντε το και θα το δείτε και εσείς.

Μεταφορικά μέσα έλαβον: Επταθέσιο ταξί ένα (υπεραστικό), λεωφορείο - μινιμπάς ένα (και άνετο), πιρόγα μία (πριβέ παρακαλώ, άλλο αν έκανα σκηνικό στην πληρωμή της), αστικά ταξί τέσσερα (δύο πριβέ, δύο συλλογικά) ως εξής: Σεν Λουί 1, Ρόσο Σενεγάλης 1, Ρόσο Μαυριτανίας 1, Νουακσότ 1.
Ποδαρόδρομος: σε αμελητέα απόσταση.
Αυτή την τελευταία επονείδιστη στατιστική επίδοση πρέπει αύριο να τη βελτιώσω!

 

[Anas Tassos]

Κεφάλαιο 27o. Τετάρτη 11 Μαρτίου. Μια ημέρα στο Νουακσότ.

Πληροφοριακά για το Νουακσότ.

Την εποχή των Γάλλων η Μαυριτανία ήταν μια πολύ υποτιμημένη και παραμελημένη περιοχή. Τη θεωρούσαν ένα κομμάτι ερήμου χωρίς ιδιαίτερη χρησιμότητα, που παρεμβαλλόταν ανάμεσα στη βόρεια Αφρική και τη Σενεγάλη, όπου είχαν στρέψει τα αποικιακά τους ενδιαφέροντα.

Η υποβαθμισμένη Γαλλική αποικιακή διοίκηση της Μαυριτανίας δε θεωρούσε κάποιο μέρος τής χώρας αντάξιο για έδρα της και ασκούσε τα καθήκοντά της από το Σεν Λουί της Σενεγάλης.

Ο πληθυσμός της Μαυριτανίας δεν έκανε ιδιαίτερους αγώνες για να αποκτήσει η χώρα την ανεξαρτησία της. Η πρώτη κυβέρνηση της Μαυριτανίας εγκαθιδρύθηκε το 1957 και μια πρώτη της φροντίδα ήταν να αποφασίσει που θα είναι η πρωτεύουσα του κράτους.

Σε μια απόφαση που πάρθηκε με πολιτικούς υπολογισμούς επελέγη ως πρωτεύουσα το Νουακσότ, ένα μικρό ως τότε χωριό. Με τον τρόπο αυτό ο πρώτος ηγέτης της Μαυριτανίας Μοκτάρ Ουλντ Νταντά κράτησε τις ισορροπίες ανάμεσα στο μαύρο πληθυσμό που κατοικούσε νότια, στην κοιλάδα του Σενεγάλη, και στους εξαραβισμένους Μαυριτανούς που η ιστορική τους κοιτίδα είναι το Αντράρ.

Το Νουακσότ ήταν σε ενδιάμεση θέση και ξεκινούσε ως μια πρακτικά τελείως καινούργια πόλη που θα υποδεχόταν κατοίκους από όλες τις φυλές.

Μέχρι την επιλογή του ως πρωτεύουσα της Μαυριτανίας το Νουακσότ ήταν ένα μεγάλο χωριό ψαράδων κτισμένο γύρω από ένα πηγάδι όπου οι βοσκοί πήγαιναν να ποτίσουν τις καμήλες τους. Η ονομασία Νουακσότ στη Βερβέρικη γλώσσα τους σημαίνει Ανεμοδαρμένο μέρος.

Η κατασκευή της νέας πόλης ξεκίνησε το 1958 και στις 28 Νοεμβρίου 1960, που ανακηρύχτηκε η πλήρης ανεξαρτησία της Μαυριτανίας, είχε ήδη κατασκευαστεί η βασική υποδομή για την εγκατάσταση της κυβέρνησης.

Η πόλη κτίστηκε με πολεοδομικό σχέδιο, αποκτώντας πλατιές λεωφόρους και δρόμους που τέμνονται κάθετα. Αλλά ενώ οι αρχικοί σχεδιασμοί ήταν για πληθυσμό 15,000 κατοίκων η δημογραφική ανάπτυξη υπήρξε εκρηκτική. Ούτε που είχαν σκεφθεί ότι το Νουακσότ εκτός από διοικητικές λειτουργίες θα γινόταν το εμπορικό και οικονομικό κέντρο της χώρας.

Η καινούργια Πρωτεύουσα τράβηξε σα μαγνήτης πληθυσμό από όλη τη χώρα. Η συγκέντρωση του πληθυσμού εντατικοποιήθηκε στις εποχές που η χώρα αντιμετώπισε ανομβρία καθώς επίσης ταραχές, τρομοκρατικές επιθέσεις και πολεμικές συρράξεις που έπληξαν τη Μαυριτανία αλλά και γειτονικές περιοχές, όπως η Δυτική Σαχάρα, το Μαλί και η Σενεγάλη.

Στο Νουακσότ, που είχε πεντέξι χιλιάδες κατοίκους το 1960 και 25,000 το 1970, συγκεντρώνεται σήμερα το ένα τρίτο των κατοίκων της Μαυριτανίας. Ο πληθυσμός του υπολογίζεται να είναι 1,300,000 αν και κανείς δεν ξέρει τον ακριβή αριθμό. Η πόλη χτισμένη ανάμεσα στον Ατλαντικό ωκεανό και την έρημο Σαχάρα κινδυνεύει και από τα δύο μέτωπα. Ο άνεμος φέρνει από τη Σαχάρα άμμο που γεμίζει τους κατά τα άλλα πλατιούς δρόμους της πόλης. Έτυχε να δω στην Πρωτεύουσα αυτοκίνητα να κολλάνε στην άμμο, καθώς προσπαθούσαν να πάρουν στροφή σε κάποιο σταυροδρόμι. Μεγάλη και η απειλή που έρχεται από τη θάλασσα. Μεγάλο μέρος της πόλης έχει κτιστεί σε έδαφος που βρίσκεται κάτω από τη μέση επιφάνεια της θάλασσας, και προστατεύεται από την εισβολή του ωκεανού από αμμόλοφους που διαβρώνονται και κινδυνεύουν να διαλυθούν από τα κύματα. Με την ανοικοδόμηση η φρεάτια στάθμη έχει κατέβει και ακόμα χειρότερα έχει πλέον δεχθεί διπλή εισβολή: από τη μια αλμυρού νερού και από την άλλη μόλυνσης από τα απόβλητα της μεγαλούπολης.

Το Νουακσότ είναι σίγουρα μια παράξενη Πρωτεύουσα που η ανάπτυξή της σε μεγαλούπολη βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την παράδοση της νομαδικής ζωής της Μαυριτανίας και έχει φέρει στην επιφάνεια όλα τα προβλήματα της κλιματικής αλλαγής που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας.

Ολοήμερη επίσκεψη στο Νουακσότ.

Το Νουακσότ μού έδωσε χθες που έφθασα μια χάλια εντύπωση. Να δούμε πως θα μού φανεί σήμερα που θα μείνω όλη την ημέρα και θα προσπαθήσω να κάνω μια επίσκεψη της πόλης. Χθες βέβαια που ήμουν στο πόδι από τις πέντε το πρωί και έφθασα στο Jeloua τέσσερες το απόγευμα μετά από ένα περιπετειώδες ταξίδι, δε γινόταν να βγω έξω.

Όμως από τη στιγμή που τακτοποιήθηκα εδώ βρίσκομαι σε πολύ ωραίο περιβάλλον. Το περιμανδρωμένο συγκρότημα έχει μια μεγάλη αυλή με κήπο που μοιάζει με όαση, με μεγάλα δένδρα. Με ρεστοράν και τραπέζια όπου παίρνω το πρωινό μου. Καλό είναι αν και δεν περιλαμβάνεται στο κόστος. Το προσωπικό είναι πολύ εξυπηρετικό και διακρίνεται από επαγγελματισμό. Η απαραίτητη σύνδεση με wifi λειτουργεί εδώ πολύ καλά.

Αφήνω το χθεσινό δωμάτιο στο διαμέρισμα για να πάρω αργότερα ένα μονό δωμάτιο.

Ξεκινάω τη βόλτα μου στην πόλη στις οκτώ το πρωί. Θα περπατήσω αρκετά χιλιόμετρα, δεν πρόκειται να πάρω καθόλου ταξί.

Έχω και κάποιες πρακτικές ανάγκες. Εκτύπωση πεντέξι φωτοτυπιών του διαβατηρίου, διότι στα μπλόκα ζητάνε στοιχεία τα οποία καταγράφουν. Ξεμπερδεύει κανείς ευκολότερα όταν τους τα δίνει έτοιμα. Επισκευή σκελετού των γυαλιών. Ο οπτικός ήταν ευγενέστατος και έκανε την επιδιόρθωση δωρεάν. Ακόμα ανάληψη χρημάτων από ATM. Σήκωσα με την πιστωτική 4,000 UM και χρεώθηκα κάτι λιγότερο από 100 ευρώ. Άρα συμφέρει.

Τώρα τι αξιοθέατα είδα.

Το πρώτο, στο κέντρο ακριβώς της πόλης, είναι το Μέγα Τέμενος. Αποκαλείται συνήθως «Σαουδικό τζαμί», γιατί κατασκευάστηκε με χρηματοδότηση της Σαουδικής Αραβίας. Έχει στην πρόσοψη δυο ψιλόλιγνους μιναρέδες και είναι τεράστιο. Τώρα το πρωί είναι κλειστός και ο περίβολος, έτσι το βλέπω μόνο εξωτερικά. Απέναντί του βρίσκεται μια πολύ ζωντανή αγορά όπου σε εκατοντάδες μαγαζιά και πάγκους πουλάνε είδη και παρελκόμενα κινητής τηλεφωνίας.

Πηγαίνω στο Εθνικό Μουσείο. Δεν είναι τόσο μεγάλο ούτε θα το χαρακτήριζα ως σπουδαίο. Ωστόσο για εμένα παρουσιάζει ενδιαφέρον, διότι γνωρίζω πτυχές από την ιστορία και τον πολιτισμό της Μαυριτανίας. Στο ισόγειο υπάρχουν αρχαιολογικά εκθέματα που συνοδεύουν την ιστορική παρουσίαση της Μαυριτανίας, αρχίζοντας από την προϊστορική εποχή. Ομολογώ ότι παρόλο το διάβασμα που έχω κάνει, μαθαίνω αρκετά πράγματα που δεν ήξερα.

Όπως για παράδειγμα ότι το πάλαι ποτέ Βασίλειο της Γκάνα όχι μόνο είχε στην επικράτειά του μεγάλο μέρος της χώρας (στα Νοτιανατολικά) αλλά και πως οι αρχαιολόγοι θεωρούν ότι η πρωτεύουσά του βρισκόταν στο Kumbi Saleh, μια τοποθεσία κοντά στα σύνορα του Μαλί, όπου πριν εκατό χρόνια βγήκαν στην επιφάνεια αξιόλογα ερείπια. Το βασίλειο ήταν στη μεγαλύτερη ακμή του μεταξύ 9ου και 11ου αιώνα. Γνώρισε τη δόξα τόσο λόγω του πλούτου που συγκέντρωσε ελέγχοντας τους δρόμους των καραβανιών που εξυπηρετούσαν το εμπόριο του χρυσού όσο και ως τόπος διάδοσης του Ισλάμ. Τόσο έντονη είναι η ανάμνηση της ακμής του που το 1960 η πρώην Βρετανική αποικία της Χρυσής Ακτής επέλεξε, ως ανεξάρτητη πλέον χώρα, να ονομάζεται Γκάνα, αν και βρίσκεται σε περιοχή που δεν ανήκε σε αυτό το ιστορικό Βασίλειο.

Στον επάνω όροφο υπάρχουν εκθέματα που αφορούν τη κουλτούρα και το σύγχρονο βίο των κατοίκων της Μαυριτανίας. Πλήρωσα εισιτήριο μόνον 50 UM, λέγοντας (ψέματα) ότι δε θα βγάλω φωτογραφίες.

Το τελευταίο αξιοθέατο που θα επισκεφθώ στο κέντρο της πόλης είναι το λεγόμενο «Μαροκινό τζαμί». Στην πραγματικότητα είναι ένα πολιτιστικό κέντρο που έχει ιδρύσει το Μαρόκο. Περιλαμβάνει και τζαμί αλλά εγώ θα επισκεφθώ άλλες αίθουσες. Γίνομαι δεκτός από τους αρμοδίους με καταγραφή των στοιχείων μου στο βιβλίο επισκεπτών. Μού δείχνουν το πολυτελές εσωτερικό που έχει πλούσια διακόσμηση σύμφωνα με τις Μαροκινές παραδόσεις.

Το Μαρόκο έχει ιδιαίτερους λόγους να προβάλλει την παρουσία του στη χώρα. Η παλαιότερη επεκτατική πολιτική του ήταν να επεκταθεί ώστε να συμπεριλάβει και όλη τη Μαυριτανία. Αυτό βέβαια δεν έγινε και δεν αποτελεί πλέον ζητούμενο για το μαροκινό κράτος. Όμως ανάμεσα στο Μαρόκο και τη Μαυριτανία υπήρχε μια μεγάλη σε έκταση Ισπανική αποικία, η πάλαι ποτέ «Ισπανική Σαχάρα». Το 1975 η Ισπανία παρέδωσε τη διοίκηση της περιοχής στις δυο γειτονικές χώρες του Μαρόκου και της Μαυριτανίας. Αμέσως άρχισε ένας ανταρτοπόλεμος από το ντόπιο κίνημα Polisario που είχε στόχο την ίδρυση ανεξάρτητου κράτους της Δυτικής Σαχάρας. Η Μαυριτανία, αδύναμη να αντιμετωπίσει το αντάρτικο, εγκατέλειψε κάθε βλέψη στα εδάφη της Δυτικής Σαχάρας. Τότε το Μαρόκο προχώρησε σε κατάληψη όλων των εδαφών της αραιοκατοικημένης πρώην Ισπανικής αποικίας. Έκτοτε την διοικεί ως «νότιες Μαροκινές επαρχίες», παρά το ότι ο Ο.Η.Ε. και όλα τα άλλα κράτη θεωρούν παράνομη την κατοχή της.

Σήμερα οι ντόπιοι Σαχράουι αγωνίζονται εναντίον της μαροκινής κατοχής από κάποιες ερημικές περιοχές στα ανατολικά εδάφη της Δυτικής Σαχάρας που δε μπορεί να ελέγξει ο Μαροκινός στρατός. Τις ονομάζουν «απελευθερωμένες περιοχές».

Αλλά το Μαρόκο εκτός από τη στρατιωτική κατοχή έχει επιφέρει αλλοίωση του πληθυσμού. Σήμερα η μεγάλη πλειοψηφία όσων κατοικούν στο έδαφος της Δυτικής Σαχάρας (που είναι μια έκταση διπλάσια από την Ελλάδα) είναι Μαροκινοί έποικοι. Νομίζω ότι με αυτά που έγραψα γίνονται αντιληπτοί οι σοβαροί πολιτικοί λόγοι που το κράτος του Μαρόκου θέλει να δείχνει μια βιτρίνα στην πρωτεύουσα της Μαυριτανίας.

Φυσικά με την κατοχή της Δυτικής Σαχάρας υπάρχουν πλέον κοινά σύνορα μεταξύ Μαρόκου και Μαυριτανίας. Και εγώ έχω προγραμματίσει, μετά την επίσκεψη της Μαυριτανίας, να τα περάσω και να ταξιδέψω προς βορρά ως το Μαρακές.

Όμως γύρω από το Μαροκινό πολιτιστικό κέντρο υπάρχει και ένα άλλο αξιοθέατο. Μια αγορά που σφύζει από κίνηση. Φοβερή είναι. Έχει όλα τα είδη που αγοράζονται και πουλιούνται μέσα σε ένα οργανωμένο Αφρικάνικο χάος. Μέσα το συνωστισμό που υπάρχει, τα οχήματα μειονεκτούν σε κινητικότητα. Γαϊδούρια και άνθρωποι μεταφέρουν παλέτες και καρότσια. Όσο για φωτογραφίες τα πράγματα εδώ είναι πολύ δύσκολα.

Εδώ που είμαι στη «Μαροκινή αγορά», όπως τη λένε, έχω φθάσει στο πιο μακρινό σημείο της σημερινής βόλτας, τέσσερα χιλιόμετρα μακριά από το ξενοδοχείο μου. Επιστρέφω από την ίδια διαδρομή. Μόνο που σταματάω απέναντι από την είσοδο του Σαουδικού τζαμιού για φαγητό. Σε μια «τρύπα» είναι μια ψησταριά με τραπέζια σε διπλανό δωμάτιο όπου τρώω για μεσημέρι, μια μπαγκέτα με σουβλάκια ψημένα έξω στα κάρβουνα.

Επιστρέφω στο Jeloua, πάντα με τα πόδια, στις μία το μεσημέρι. Η βόλτα μου κράτησε πέντε ώρες!

Παίρνω το καινούργιο μου δωμάτιο. Το WC - μπάνιο είναι ιδιωτικό αλλά εξωτερικό. Πληρώνω το λογαριασμό των δυο διανυκτερεύσεων με 50 ευρώ και πέφτω για ξεκούραση ένα δίωρο.

Βγαίνω στις τεσσεράμισι για απογευματινή βόλτα. Στόχος μου είναι να επισκεφθώ το αλιευτικό λιμάνι του Νουακσότ. Απέχει από το ξενοδοχείο επτά χιλιόμετρα και πηγαίνω με ταξί (100 UM). Αν και είδα μερικά άλλα ψαρολίμανα στη Σενεγάλη, αυτό εδώ προσφέρει ένα θέαμα που αξίζει την επίσκεψη. Μοιάζει με το Καφουντίν ως προς την ποικιλία των δραστηριοτήτων, αλλά υπερτερεί σε λιμενικές εγκαταστάσεις. Οι περισσότερες από τις εκατοντάδες πιρόγες βρίσκονται στη φάση της επιστροφής από το ψάρεμα. Χιλιάδες κόσμος δουλεύει. Αγοράζουν και πουλάνε ψάρια, τα κουβαλάνε φορτωμένα σε καρότσια, σε κιβώτια επάνω στο κεφάλι, σε πάμπολλα γαϊδουράκια. Σεργιάνισα μια ολόκληρη ώρα χωρίς να διατρέξω όλο το μέτωπο της παραλίας με τις ψαρόβαρκες. Όπως φαίνεται οι αλιευτικές δραστηριότητες ασκούνται από μαύρους Αφρικανούς, τόσο ντόπιους όσο και Σενεγαλέζους καθώς και από άλλα γειτονικά κράτη. Δε βλέπω σχεδόν καθόλου Μαυριτανούς της λευκής φυλής. Δυστυχώς οι φωτογραφίες εδώ είναι πολύ δύσκολες αλλά η εικόνα θα παραμείνει έντονη στη μνήμη μου, σα μια κινούμενη πινακοθήκη.

Στην επιστροφή παίρνω ένα μικρό αμάξι που κάνει το ταξί. Ο οδηγός τυχαίνει να είναι ένας πολύ φιλικός πρόσφυγας από το Μαλί. Μου πιάνει την κουβέντα ζητώντας γνωριμία. Είναι πενηντάχρονος και ανήκει στη φυλή Dogon. Έχει δυο γυναίκες και δέκα παιδιά, όλα παντρεμένα και διεσπαρμένα σε διάφορες χώρες της Αφρικής. Παίρνει 60 UM και με αφήνει στο κέντρο, απέναντι από το Σαουδικό τζαμί.

Όσο για τη γνωριμία και ανταλλαγή αριθμών τηλεφώνου το απέφυγα με τρόπο.
Τι να το κάνω αφού δεν πρόκειται να ξανάρθω στο Νουακσότ (όπως νόμιζα). Άλλη μια φορά κάνω ανόητο σφάλμα, τι θα έχανα να αλλάζαμε τηλέφωνα.

Και με την ευκαιρία στο σημείο αυτό να πω ότι οι Μαυριτανοί κύριοι ούτε που εμφανίστηκαν ενώ τους έστειλα και μήνυμα με location.

Από εδώ ξεκινάω με τα πόδια για το ενάμισι χιλιόμετρο απόσταση που είναι ως το Jeloua. Αλλά στο δρόμο με φωνάζει ένας Μαυριτανός με ΙΧ και μου λέει έλα μέσα. Ο φιλόξενος άνθρωπος δουλεύει στην Ευρώπη, στη Γαλλία αν θυμάμαι καλά. Έτσι με πηγαίνει δωρεάν το τελευταίο χιλιόμετρο.

Το βράδυ τρώω στον κήπο τού Jeloua. Το φαγητό είναι ωραία μακαρονάδα με γαρίδες (400 UM).

Το Νουακσότ μπορεί να μην είναι σπουδαίο τουριστικό αξιοθέατο αλλά μου αφήνει καλές αναμνήσεις, αντίθετα με τις πρώτες εντυπώσεις. Αυτό βέβαια οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στην ευχάριστη διαμονή μου, στο Jeloua. Στον κήπο τού εστιατορίου έρχονται και επισκέπτες που μένουν μόνιμα στο Νουακσότ. Απόψε το βράδυ έχουν και βραδιά με μουσική.

Πολύ όμορφα είναι αλλά εγώ ετοιμάζομαι για να φύγω αύριο πρωί για το εσωτερικό της Μαυριτανίας. Οπότε ανεβαίνω για ύπνο ενώ κάτω στον κήπο συνεχίζεται η μουσική. Το ταξίδι απαιτεί θυσίες και κάποιες φορές δύσκολες επιλογές. Στο δίλημμα διασκέδαση ή επίσκεψη σε αξιοθέατα, η δική μου απάντηση είναι σχεδόν πάντα αρνητική για τη διασκέδαση.

 

[Anas Tassos]

Κεφάλαιο 28ο.

Πέμπτη, 12 Μαρτίου. Ταξίδι ως το Ατάρ.

Ον επόμενος προορισμός μου είναι η περιοχή Adrar (Αντράρ). Είναι μια περιοχή στο εσωτερικό της χώρας. Μεγάλο σε έκταση το Αντράρ είναι ένα υψίπεδο που ξεπροβάλλει μέσα στην έρημο Σαχάρα. Με επικούς αμμόλοφους, βραχώδεις σχηματισμούς και προπάντων με οάσεις που υπήρξαν αιωνόβιοι σταθμοί καραβανιών με καμήλες, το αραιοκατοικημένο σήμερα Αντράρ, είναι η πιο ιστορική περιοχή της Μαυριτανίας.

Για κάθε ψαγμένο ταξιδιώτη, το Αντράρ είναι χωρίς αμφιβολία αυτό που λέμε “pièce de résistance” της Μαυριτανίας.
Η Γαλλική αυτή έκφραση, που κατά λέξη μεταφράζεται «το κομμάτι της αντοχής», χρησιμοποιείται (και στα Αγγλικά) όταν θέλουμε να χαρακτηρίσουμε κάτι ως «το κυρίως πιάτο» ή το κυριότερο αντικείμενο μιας ομάδας πραγμάτων.

Ξύπνημα στις έξι το πρωί. Το ταξί έρχεται στις επτά. Σήμερα δεν έχει πρωινό, ούτε καν καφέ. Με πηγαίνει (με 150 UM) σε ένα σταθμό λεωφορείων οκτώ χιλιόμετρα μακριά. Δυστυχώς ούτε εδώ θα βρω καφέ, ούτε στο δρόμο του ταξιδιού, αυτή θα είναι η «ημέρα χωρίς καφέ». Υπάρχουν πολλές εταιρίες που πραγματοποιούν μεταφορές με μινιμπάς. Σε μια από αυτές βγάζω εισιτήριο, πληρώνοντας 600 UM.

Ο προορισμός μου είναι το Ατάρ, η πρωτεύουσα της περιοχής Αντράρ. Στην αρχή ταλαντεύθηκα μήπως έπρεπε να κατέβω σε μια διασταύρωση πριν το Ατάρ, για να επισκεφθώ την όαση Terjit, αλλά μού εξήγησαν ότι δεν υπάρχει τακτική συγκοινωνία για το μέρος αυτό. Οπότε θα πάω πρώτα στην πόλη Ατάρ, τέρμα του σημερινού δρομολογίου.

Αναχωρούμε περίπου στις οκτώ. Βγαίνοντας από την πόλη του Νουακσότ βρισκόμαστε στη έρημο Σαχάρα. Ο δρόμος είναι καλός. Οι αστυνομικοί έλεγχοι σχετικά λίγοι. Μόνο δυο φορές, στα 430 χιλιόμετρα της διαδρομής, μού ζήτησαν διαβατήριο.

Κατά τον έλεγχο διαβατηρίων αποκαλύπτεται και η υπηκοότητά μου. Και επειδή ως γνωστόν οι Έλληνες ξεχωρίζουν και διαπρέπουν σε όλο τον κόσμο ο καλοβαλμένος κύριος που κάθεται στο πίσω από εμένα κάθισμα με σκουντάει ελαφρά στην πλάτη για να πιάσουμε την κουβέντα. (Το λέμε και poke αυτό!). Μιλάει πολύ καλά Γαλλικά. Όπως μου λέει συνεργάστηκε παλιότερα με έναν Έλληνα που ήταν συγχρόνως καπετάνιος και πλοιοκτήτης. Με το καράβι του έκανε προμήθεια πετρελαιοειδών στο λιμάνι του Νουακσότ. Ο Έλληνας καπετάνιος επέμενε να τον μάθει μια Ελληνική λέξη: να αποκαλεί τους άλλους «μαλάκα»! Του είπα βέβαια ότι είναι άσχημη λέξη. Αλλά δεν επεκτάθηκα σε αναλυτική εξήγηση μέσα στο λεωφορειάκι!

Το στιγμιότυπο κολλάει καλύτερα στο νήμα των αναρτήσεων με θέμα «οτιδήποτε θυμίζει Ελλάδα ανά τον κόσμο», είδατε πως απέφυγα την αγγλική λέξη!
Αλλά το επεισόδιο «πέστε Μ. όπως στην Ελλάδα» είναι τόσο χιλιοπαιγμένο που φοβάμαι ότι θα το βουλιάξουμε το καημενούλι το θρεντ.
Ακούω διαμαρτυρίες για χρήση απαγορευμένης λέξης. Εντάξει παιδιά. Η ένστασή σας δεκτή. Οπότε η λέξη θρεντ αφαιρείται από την αφήγηση. Τα υπόλοιπα όμως είναι όλα τόσο ωραία και Ελληνικά εις το ακέραιον.

Κάνουμε μια στάση στα μισά περίπου τού δρόμου, στο Akjoujt. Είναι μια πόλη μικρή μεν, αλλά η μεγαλύτερη στη διαδρομή μας. Η στάση διαρκεί 10 ως 15 λεπτά, για να φάμε κάτι. Εγώ πεινάω και παίρνω ένα σάντουιτς, ένα στρογγυλό ψωμί με γέμιση τρία πολύ λεπτεπίλεπτα σουβλάκια.

Όταν φθάνουμε στο Ατάρ, η ώρα είναι μιάμιση. Κάναμε πεντέμισι ώρες ταξίδι.

Με ένα σαράβαλο που το παίζει ταξί πηγαίνω στο “Bab Sahara”, ένα Campement στην περιφέρεια της πόλης. Το έχει ένα ζευγάρι Ολλανδών, που αν κρίνω από την εμφάνιση και τις ιστορίες που μού λένε είναι άνω των 70 ετών. Ο Jost και η Λεονί έχουν εγκατασταθεί εδώ και 24 χρόνια στο Ατάρ, και το “Bab Sahara”, που μεταφράζεται «Πύλη της Σαχάρας», έχει γίνει σημείο αναφοράς για τους ανεξάρτητους ταξιδιώτες που διασχίζουν την Αφρική. Μού δίνουν ένα ωραίο μπανγκαλόου. Είναι κατασκευασμένο σε στιλ Αφρικάνικης στρογγυλής καλύβας. Είναι όμως μεγάλο και άνετο, με δικό του μπάνιο, ανεμιστήρα και AC. Έχει πέτρινους τοίχους, στέγη από κορμούς δένδρων, κλαδιά και χορταροσκεπή. Υπάρχει σύνδεση με wifi αλλά λειτουργεί με πολλές διακοπές. Δε θυμάμαι το ακριβές κόστος, ήταν περίπου 1,200 UM τη διανυκτέρευση. Πολύ καλά είναι εδώ, ας μην ξεχνάμε ότι βρίσκομαι στα βάθη της Σαχάρας.

Κάπως ακριβά είναι τα γεύματα. Μαγειρεύει ένας Σενεγαλέζος για το ζευγάρι και μαζί τους τρώω και εγώ. Τα χρεώνουν 800 UM. Σήμερα θα πάρω και τα δυο γεύματα εδώ στο Bab Sahara.

Συζητώ μαζί τους και ιδίως με τη Λεονί από την οποία παίρνω πολύ χρήσιμες πληροφορίες. Όπως φαίνεται για να δω αυτά που με ενδιαφέρουν αρκεί να μείνω στο Αντράρ τρεις νύχτες. Σήμερα θα μείνω εδώ στο Ατάρ. Αύριο θα μεταβώ στο ιστορικό Chinguetti, όπου θα διανυκτερεύσω. Και την τρίτη ημέρα θα επιστρέψω και θα επισκεφθώ με κάποιο ταξί το Terjit.

Την τέταρτη ημέρα θα εγκαταλείψω το Αντράρ. Ο επόμενος προορισμός μου είναι το Nouadhibou, η δεύτερη σε μέγεθος πόλη της Μαυριτανίας. Μεγάλο λιμάνι στον Ατλαντικό, βρίσκεται κοντά στα σύνορα του Μαρόκου, όπου πρέπει να συνεχίσω το ταξίδι μου. Η αρχική μου σκέψη ήταν να πάω στο Nouadhibou με το θρυλικό φορτηγό τρένο που κουβαλάει σιδηρομετάλλευμα από τα ορυχεία τού Zouérat. Η γραμμή έχει μήκος 670 χιλιόμετρα και ο πιο κοντινός σταθμός βρίσκεται στο Choum, σε απόσταση 130 χιλιόμετρα βόρεια του Ατάρ. Ενώ από το Choum ως το Nouadhibou είναι 460 χιλιόμετρα με το τρένο. Το θρυλικό τρένο έχει μήκος τρία χιλιόμετρα, φημιζόμενο ως ο μακρύτερος σιδηροδρομικός συρμός του κόσμου. Υπάρχει ένα «βαγόνι επιβατών» αλλά όπως ξέρω ήδη οι συνθήκες είναι πολύ κακές για ένα ολονύκτιο ταξίδι δώδεκα και πλέον ωρών. Η συμβουλή της Λεονί είναι να μην ταξιδέψω με το τρένο. Πρόκειται για ταλαιπωρία και σκόνη σε μια νύχτα που θα είμαι κλεισμένος με πολλούς άλλους χωρίς φαγητό και τουαλέτες και χωρίς στάση.

Τα ίδια με συμβουλεύουν και οι δυο άλλοι ταξιδιώτες που είναι σήμερα εδώ. Είναι δυο Γερμανοί, πατέρας και γιος που κάνουν ένα δίμηνο ταξίδι με ένα μεγάλο φορτηγό που το έχουν και σαν σπίτι τους. Ο ηλικιωμένος Γερμανός ζούσε στην πρώην Ανατολική Γερμανία. Μετά την ενοποίηση έκανε κάποιες επιχειρήσεις αλλά στη συνέχεια κήρυξε χρεωκοπία. Εγκαταστάθηκε οικογενειακώς στην Πορτογαλία όπου έχει ανοίξει ένα Γερμανικό σχολείο. Βίος και Πολιτεία και αυτός.

Με όλα αυτά έχω περίπου πεισθεί να διαγράψω από τα ταξιδιωτικά μου σχέδια τη μετάβαση με το τρένο. Αλλά πώς πάνε στο Nouadhibou; Δυστυχώς δεν υφίσταται δρόμος. Οπότε πρέπει να επιστρέψω στο Νουακσότ και από εκεί να συνεχίσω με άλλο μινιμπάς για την απόσταση των 480 χιλιομέτρων που χωρίζουν τις δυο μεγαλύτερες πόλεις της Μαυριτανίας. Πολλές οι ώρες του ταξιδιού αλλά υπάρχουν μινιμπάς που κάνουν ανταπόκριση και ελπίζω να τα καταφέρω να κάνω όλο το ταξίδι από το Ατάρ στο Nouadhibou αυθημερόν.

Μεσημεριανή ξεκούραση με το AC σε λειτουργία. Στις τεσσεράμισι βγαίνω. Πηγαίνω βόλτα στο κέντρο της πόλης που απέχει ενάμισι χιλιόμετρο. Το Ατάρ βρίσκεται στην καρδιά της ερήμου. Είναι η πρωτεύουσα τού Adrar και η μοναδική πραγματική πόλη του, με περίπου 25,000 κατοίκους. Ένας μεγάλος κυκλοφοριακός κύκλος σημαδεύει το κέντρο της πόλης. Στη μια του πλευρά ξεδιπλώνεται η αγορά που δραστηριοποιείται και πάλι αυτή την απογευματινή ώρα. Είναι τόσο στεγασμένα μαγαζιά όσο και πάγκοι στο ύπαιθρο, όπου πουλάνε τα πάντα.

Οι εικόνες είναι γραφικές, ειδικά στους πάγκους, καθώς υπάρχει μια συνεχής κινητικότητα. Οι πωλητές κόβουν με μαχαίρια τα ξυλάκια «μισουάκ» για τον καθαρισμό των δοντιών. Ραντίζουν με νερό τα ματσάκια από δυόσμο που προορίζονται για το τσάι. Τυλίγουν σε διάφανο πλαστικό τις μπαγκέτες ψωμιού, εδώ δε βλέπω να πουλάνε πίτες όπως στις χώρες της Μέσης Ανατολής.

Κομμάτια από ορυκτό αλάτι θυμίζουν πως πριν πέντε και πλέον αιώνες περνούσαν από τις οάσεις τού Adrar οι δρόμοι του αλατιού. Το εξόρυσσαν στα ορυχεία της Taghaza.

O Ibn Battuta που έφθασε στα αλατωρυχεία το 1352 γράφει ότι την εξόρυξη έκαναν σκλάβοι που τρέφονταν με χουρμάδες, κεχρί και κρέας καμήλας, που όλα έρχονταν από μακρινά μέρη στην άνυδρη Taghaza. Το κόστος εξαρτιόταν κυρίως από τα μεταφορικά, έτσι τα καραβάνια με τις καμήλες το πουλούσαν σε τιμές πέντε και δέκα φορές μεγαλύτερες από την τιμή της αγοράς, όταν έφθαναν στις οάσεις του τότε Βασιλείου του Μαλί.

Όπως γράφει ο Λέων ο Αφρικανός στο ιστορικό ταξιδιωτικό βιβλίο “Descrittione dell’Africa” (Περιγραφή της Αφρικής), που επισκέφθηκε την Taghaza γύρω στα 1510, την εποχή του μετέφεραν το αλάτι σε μεγάλες αποστάσεις ως το Τιμπουκτού, όπου το αντάλλασσαν με χρυσάφι.

Τα ορυχεία της Taghaza βρίσκονται σήμερα εγκαταλειμμένα στο βόρειο άκρο του Μάλι. Σταμάτησαν να λειτουργούν στο τέλος του 16ου αιώνα. Τα διαδέχθηκαν τα αλατωρυχεία του Taoudenni. Βρίσκονται κάπου 150 χλμ νοτιότερα, πάλι στο Μάλι.

Το αλάτι της Σαχάρας εξάγεται από ένα λεκανοπέδιο που είναι ο απολιθωμένος πυθμένας μιας αρχαίας αλμυρής λίμνης. Οι εργάτες το κόβουν με χειρωνακτικές μεθόδους σε πλάκες. Ως πρόσφατα οι μεταφορές γινόντουσαν με καραβάνια από καμήλες. Αυτά τα καραβάνια είναι τα θρυλικά “Azalai” που οι Τουάρέγκ οργάνωναν δυο φορές το χρόνο.

Πλάκες με ορυκτό αλάτι της Σαχάρας, στο Εθνικό Μουσείο τού Νουακσότ. Δεμένες με σχοινί για ευκολότερη μεταφορά στην πλάτη της καμήλας.

Η αγορά είναι ενδιαφέρουσα αλλά το πιο γραφικό που της βρίσκω δεν είναι τα πράγματα που πουλάνε ούτε τα πολλά γαϊδούρια που τα μεταφέρουν. Είναι κυρίως οι εργαζόμενοι, που ενώ είναι συνεχώς απασχολημένοι, ωστόσο εμπορεύονται την πραμάτεια τους σε πολύ ανθρώπινη σχέση με τους αγοραστές. Στην αγορά υπάρχει διάχυτη ησυχία και χαλαρότητα, που δε μπορούν να περιγραφούν εύκολα.

Ακόμα είναι το γεγονός ότι οι περισσότεροι φοράνε την εθνική Μαυριτανική ενδυμασία, το Drâa. Είναι ένα είδος μακριού μανδύα με χρώμα σχεδόν πάντοτε γαλάζιο. Διακοσμημένος με χρυσά και λευκά κεντήματα, ο Μαυριτανικός Drâa έχει μια τρύπα για να αφήσει το πέρασμα του κεφαλιού και δύο μεγάλα ανοικτά μανίκια σε κάθε πλευρά. Έχει ακόμα σε κάθε πλευρά ραμμένες τσέπες. Όταν κάνει ζέστη τα μανίκια μπορούν να τυλίγονται μέχρι τους ώμους. Το Drâa φοριέται πάνω από ένα φαρδύ παντελόνι με όμοιο ύφασμα και χρώμα. Ένα απαραίτητο συμπλήρωμα της εθνικής ενδυμασίας του Μαυριτανού είναι το τουρμπάνι. Είναι ένα ορθογώνιο κομμάτι ύφασμα με μήκος από 3,5 έως πέντε μέτρα που το τυλίγουν επιδέξια στο κεφάλι τους. Δεν είναι απλώς ένα διακοσμητικό αξεσουάρ αλλά τους προστατεύει από τον καυτό ήλιο και την άμμο της ερήμου. Ο Μαυριτανός σκεπάζει με αυτό και το πρόσωπό του, για να προστατέψει το δέρμα και τα μάτια του.

Τώρα βέβαια δε χρειάζεται να γράψω ότι δε γίνεται να βγάλω φωτογραφίες από τον κόσμο της αγοράς.

Επιστρέφω στο Bab Sahara κατά τις εξίμισι. Το βραδινό φαγητό είναι πολύ καλό. Τρώμε όλοι μαζί, το ζευγάρι των Ολλανδών, οι δύο Γερμανοί και εγώ. Συζητάμε τις εξελίξεις και οι ειδήσεις που μαθαίνω μοιάζουν τρελές.

Ο πρόεδρος των Η.Π.Α. διέταξε απαγόρευση πτήσεων προς και από όλες τις χώρες της ζώνης Shengen. Έχει αρκετό κόσμο που αποκλείστηκε και δε μπορεί να επιστρέψει στα σπίτια του. Ψάχνουν εισιτήρια μέσω άλλων χωρών όπως του Μαρόκου και της Βρετανίας. Αυτή η απαγόρευση έγινε με στόχο την προστασία από τη μετάδοση του κορωνοϊού covid – 19. Να δούμε τι άλλο θα γίνει.

Για αύριο η Λεονί συνεννοήθηκε με ένα «ταξί» ώστε να μεταβώ στο Chinguetti. Ο οδηγός είπε να περιμένω να περάσει κατά τις δέκα.

 

[Anas Tassos]

Κεφάλαιο 29ο.

Παρασκευή, 13 Μαρτίου. Chinguetti, μέρος 1ο

Καθώς το «ταξί» για το Chinguetti είπε ότι θα έρθει κατά τις δέκα, ετοιμάζομαι με την ησυχία μου. Κάθομαι στις επτά στην ωραία αυλή του Bab Sahara, κάτω από δένδρα. Πάπιες, κοκόρια, γάτες και άλλα ζώα τριγυρίζουν ενώ απολαμβάνω το πλούσιο πρωινό (για σήμερα 200 UM με ομελέτα, είναι 150 χωρίς).

Όμως τα νέα από την πορεία του κορωνοϊού είναι όλο και πιο ανησυχητικά.

Όπως μου είπαν οι δυο Γερμανοί η Μαυριτανία απεφάσισε ότι οι βίζες θα χορηγούνται μετά από ηλεκτρονικό αίτημα. Η απάντηση θα απαιτεί τρεις έως πέντε ημέρες. Τέρμα λοιπόν οι βίζες στο Ρόσο. Οι Γερμανοί που είχαν πρόγραμμα να περάσουν στη Σενεγάλη και μετά να επιστρέψουν στη Μαυριτανία από το Ρόσο, είναι πολύ ανήσυχοι. Αποφάσισαν να κάνουν στροφή 180 μοιρών και να πάνε πίσω στο Μαρόκο. Δυστυχώς για αυτούς το μεγάλο φορτηγό που το είχαν ως τώρα ως αγαπημένο κινητό σπίτι μετατρέπεται σε μια παγίδα που τους εγκλωβίζει, καθώς οι Αφρικανικές χώρες κλείνουν τα σύνορα η μια μετά την άλλη.

Νιώθω κι εγώ πως είμαι πλέον σε μια κούρσα όπου με κυνηγάει κατά πόδας ο κορωνοϊός. Ελπίζω να μη με προλάβει ώσπου να γυρίσω στην Ελλάδα.

Θα αφήσω εδώ τη βαλίτσα και θα πάρω τα απαραίτητα σε ένα μικρό σακίδιο ώμου. Αλλά το πικάπ φορτηγάκι που εκτελεί χρέη ταξί έρχεται πολύ προ της ώρας που μας είπε χθες, στις οκτώμισι. Μια χαρά, γιατί θα είμαι στο Chinguetti ενωρίς.

Η απόσταση από το Ατάρ είναι ογδόντα χιλιόμετρα. Ο δρόμος δεν είναι τόσο καλός. Το μεγαλύτερο κομμάτι είναι χωματόδρομος. Μετά τα πρώτα χιλιόμετρα, περίπου δέκα θα ήταν, αφήνουμε το οροπέδιο του Ατάρ και ανεβαίνουμε σε ένα κομμάτι όλο κορδέλες με απότομες στροφές και μεγάλη κλίση, που ευτυχώς στο μεγαλύτερο μέρος διαθέτει οδόστρωμα. Αριστερά μας, ανάμεσα σε άγριους γυμνούς βράχους, βλέπω ένα εντυπωσιακό φαράγγι, ουάντι όπως λέγεται στα αραβικά. Πρόκειται για μεγαλειώδες τοπίο, σαν αυτά που έχω δει στην Υεμένη. Τελειώνοντας την ανάβαση είμαστε και πάλι σε ένα οροπέδιο με χωματόδρομο. Λες και ανεβήκαμε από το ισόγειο στην ταράτσα. Εδώ στο επάνω οροπέδιο το τοπίο είναι πέτρες από σπασμένα βράχια, άμμος και διάσπαρτες λιγοστές ανεμοδαρμένες ακακίες.

Υπάρχουν και άλλοι επιβάτες στο πικάπ, ντόπιοι. Κάποιοι χωροφύλακες τάχατες μας ελέγχουν. Μού ζητάνε “fiche”, δηλαδή ένα φύλλο με γραμμένα τα στοιχεία μου. Ευτυχώς έχω μαζί μου μερικές φωτοτυπίες διαβατηρίου που έβγαλα στο Νουακσότ και δεν καθυστερούμε.

Τα τελευταία χιλιόμετρα του δρόμου είναι τα πιο δύσκολα καθώς δεν είναι στέρεο έδαφος αλλά παχύ στρώμα άμμου.

Φθάνουμε στο Chinguetti ώρα δέκα το πρωί. Κατεβαίνω από το φορτηγάκι και διασχίζω το περίεργο χωριό με ενδιαφέρον. Πηγαίνω στον ξενώνα ενός Μαυριτανού, του Σερ που είναι γνωστός των Ολλανδών του Bab Sahara. Πρόκειται για ένα πανδοχείο που ονομάζεται “Rose des sables”, ήτοι Τριαντάφυλλο από άμμο. Η διαμονή εδώ δεν έχει τις ανέσεις που είχα στο Bab Sahara. Το δωμάτιο που μού δίνει ο Σερ είναι σαν ένα κουτί με δυο μικρά κρεβάτια μέσα. Το wc - μπάνιο είναι έξω στην αυλή. Θα πληρώσω 800 UM, ήθελε στην αρχή 1,000. Και πάλι πολλά είναι για τέτοιο κλουβί. Αλλά δε βαριέσαι, μια νύχτα θα μείνω. Και πάντως με φροντίζει αρκετά ο άνθρωπος, είμαι και ο μοναδικός του φιλοξενούμενος.

Ο τουρισμός στην περιοχή βρισκόταν στην καλύτερη φάση του στις αρχές της νέας χιλιετίας..
Φθηνές πτήσεις τσάρτερ έφερναν τουρίστες από τη Γαλλία στο αεροδρόμιο του Ατάρ. Άλλοι πάλι ταξιδιώτες έρχονταν από την πλευρά του Μαρόκου, διασχίζοντας τη δυτική Σαχάρα. Μιλάμε για ένα μικρό αριθμό, λίγες χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο, που όμως είχαν βάλει το Adrar στο χάρτη του διεθνούς τουρισμού και του έδιναν μια προοπτική τουριστικής ανάπτυξης.

Το κακό συνέβη το 2007 και αποτέλεσε ένα σοκ, ιδίως για τους Γάλλους που αποτελούσαν την πλειοψηφία των επιβατών των πτήσεων τσάρτερ.

Ήταν παραμονή Χριστουγέννων, 24 Δεκεμβρίου του 2007. Η οικογένεια Tollet από τη Γαλλία έκανε ταξίδι διακοπών στη Μαυριτανία. Είχαν σταματήσει για πικνίκ μαζί με το Μαυριτανό οδηγό τους, στην άκρη ενός δρόμου, στη νότια χώρα, όταν τους επιτέθηκαν. Τέσσερες σκοτώθηκαν από τη δολοφονική επίθεση και ο πέμπτος μεταφέρθηκε τραυματισμένος στη Γαλλία. Δυο ημέρες αργότερα έγινε επίθεση εναντίον μιας στρατιωτικής βάσης στη βόρεια Μαυριτανία με θύματα τρεις νεκρούς στρατιώτες.

Τα γεγονότα δεν άφηναν αμφιβολίες ότι στη Μαυριτανία ξεκινούσε τη δράση του ένα Ισλαμικό τρομοκρατικό κίνημα.

Οι τρομοκράτες είχαν στόχο και τον περίφημο αυτοκινητιστικό αγώνα «Ράλι Παρίσι – Ντακάρ» που ελάμβανε χώρα κάθε χρόνο, από το 1979. Λίγες μόλις ώρες πριν την εκκίνηση του επόμενου αγώνα, 12:30 της Παρασκευής 4/1/2008, οι οργανωτές του Dakar 2008, ανακοίνωσαν επίσημα την ματαίωση του αγώνα. Ο αγώνας αναβλήθηκε «για λόγους ασφαλείας». Οκτώ από τις φάσεις του Ράλι θα διεξάγονταν στη Μαυριτανία. Οι διοργανωτές έκαναν λόγο για τρομοκρατικές απειλές. Έκτοτε ο αγώνας διεξάγεται σε άλλες περιοχές του πλανήτη.

Το 2009 έγιναν και άλλες τρομοκρατικές επιθέσεις και μάλιστα στην πρωτεύουσα Νουακσότ. Οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εξέδωσαν ταξιδιωτικές οδηγίες κατά των ταξιδιών στη χώρα και οι πτήσεις τσάρτερ σταμάτησαν.

Η κατάσταση βελτιώθηκε σταδιακά. Από το 2018 ξαναγίνονται πτήσεις που φέρνουν τουρίστες από τη Γαλλία στο Ατάρ, μια φορά την εβδομάδα. Αλλά ο τουρισμός στο Adrar δεν έχει συνέλθει από εκείνο το τρομοκρατικό χτύπημα. Ο Σερ μου εξηγεί ότι από τα σαράντα περίπου ξενοδοχεία και ξενώνες, που λειτουργούσαν στο Chinguetti το 2007, σήμερα δυστυχώς μόνο τέσσερα ή πέντε παραμένουν ανοικτά.

Το Chinguetti είναι σήμερα μια μικρή πόλη με 5,000 κατοίκους. Αλλά πρόκειται για ένα μέρος μυθικό. Η ιστορία και η φήμη του ξεπερνάει κάθε άλλο κατοικημένο τόπο της Μαυριτανίας. Η μικρή πόλη διχοτομείται από ένα ουάντι – ξεροπόταμο. Στη δυτική πλευρά, όπου μένω εγώ αλλά και η μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων, είναι το καινούργιο κομμάτι που άρχισε να κτίζεται επί Γάλλων. Στην άλλη ανατολική πλευρά, σε ένα χαμηλό ύψωμα σώζεται η ένδοξη παλιά πόλη που χτίστηκε το 13ο αιώνα. Ευρισκόμενη σε σταυροδρόμι του δικτύου των δρόμων που διέσχιζαν τη Σαχάρα, έγινε περιτειχισμένος σταθμός των καραβανιών και ακμαίο εμπορικό κέντρο.

Παράλληλα το Chinguetti υπήρξε για αιώνες σταθμός των Μουσουλμάνων που διέσχιζαν τη Σαχάρα πηγαίνοντας για προσκύνημα στη Μέκκα. Με τον τρόπο αυτό έγινε κέντρο Ισλαμικής παιδείας τόσο θρησκευτικής όσο και επιστημονικής. Στα σχολεία του οι μαθητές εκτός από το κοράνι μελετούσαν μαθηματικά, αστρονομία, ιατρική, ρητορική, ισλαμικό δίκαιο και κάθε διαθέσιμη επιστήμη από μεσαιωνικά χειρόγραφα βιβλία. Στο τέλος αναδείχθηκε και το ίδιο το Chinguetti σε «ιερή πόλη» του Ισλάμ και πολλοί Μουσουλμάνοι της Δυτικής Αφρικής, που δε διέθεταν τα μέσα για το μακρύ ταξίδι στην Μέκκα, έρχονταν για προσκύνημα ως εδώ.

Για αιώνες η σημερινή Μαυριτανία ήταν γνωστή στον Αραβικό κόσμο ως Bilad Shinqit, δηλαδή η «Χώρα του Chinguetti».

Αν και σήμερα δεν υπάρχουν τα οχυρά τείχη και η άμμος της ερήμου Σαχάρας απειλεί να θάψει τα σωζόμενα ιστορικά κτίρια, στο Chinguetti διατηρούνται μοναδικές βιβλιοθήκες με μεσαιωνικά χειρόγραφα.

Η μικρή πόλη, που βρίσκεται στα έσχατα ενδότερα της ερήμου Σαχάρας, είναι από τα πιο ιστορικά σημεία της Δυτικής Αφρικής και του Ισλαμικού κόσμου.

Στην πρώτη επίσκεψη που θα κάνω στην παλιά πόλη θα πάω μαζί με τον Σερ, που θα με αφήσει μόνο μου όταν φθάσω σε μια αρχαία βιβλιοθήκη για να την επισκεφθώ. Φεύγουμε αμέσως γιατί σήμερα είναι Παρασκευή και η βιβλιοθήκη μπορεί να κλείσει για τη μεσημεριανή προσευχή. Όλες οι βιβλιοθήκες είναι ιδιωτικές. Αυτή που θα επισκεφθώ είναι η οικογενειακή βιβλιοθήκη της οικογένειας Al Ahmed Mahmoud.

Έρχεται να μού ανοίξει τη βιβλιοθήκη ο κύριος Σεϊφουλάχ, ένας γέρος που είναι φοβερός τύπος. Με τον οποίο αναπτύξαμε μια χημεία με το καλημέρα, που μου είπε στα Ελληνικά. Εδώ κυρίες και κύριοι είναι βιβλιοθήκη όχι λιμάνι της Μπαρμπαριάς που πετάνε καραβίσιες Ελληνικούρες. Και εγώ βεβαίως όπως πρέπει του απάντησα, με ολίγα Αραβικά, αλλά αυτά δε φθάνουν. Για να τον κατακτήσω πλήρως και δεδομένης της τεχνικής μου παιδείας θα περάσω και ένα διαγώνισμα.

Το οποίον έχει ως εξής:
Απαντήστε ποιο σκοπό εξυπηρετεί αυτό το μικρό παράθυρο επάνω από την πόρτα;
Να δω εσείς τι απαντάτε.

Την τεχνική να διακόπτω το σίριαλ σε επίμαχο σημείο την έχω αντιγράψει, από το Σουλεϊμάν το Μεγαλοπρεπή!
Θα συνεχίσουμε μετά το κουίζ, το οποίον είναι βατό και σε μη ειδικούς, άλλο αν εγώ είχα τρακ και τα χρειάστηκα για να δώσω τη σωστή απάντηση.

 

[Anas Tassos]

Κεφάλαιο 30ο

Παρασκευή, 13 Μαρτίου. Chinguetti, μέρος 2ο

Καθώς πέρασα το διαγώνισμα με την πρώτη και δεδομένου ότι ο νέος κορωνοϊός δεν είχε φθάσει ακόμα στα ενδότερα της Σαχάρας (τρομάρα μας που έτσι πιστεύαμε) ο κύριος Σεΐφ με συνεχάρη δια θερμής χειραψίας.

Ο γερο - Σεΐφ κάνει μια λεπτομερή ξενάγηση σε στιλ σόου. Κατά τα λεγόμενά του το Chinguetti είναι η 7η κατά σειράν Ιερή πόλη των Μουσουλμάνων.

«Η πέμπτη και έκτη θέσεις αμφισβητούνται η έβδομη ανήκει στο Chinguetti κατά γενική ομολογία». (Η ένταση της φωνής δυναμώνει σταδιακά).

Υπάρχουν τέσσερες διαδοχικές πόλεις Chinguetti. Η πρώτη και πιο αρχαία χάθηκε κάπου στην έρημο.

Η δεύτερη ιδρύθηκε το 777 και η ακμή της ήταν τον 11ο αιώνα ως εμπορικό κέντρο των φυλών της περιοχής. Αυτές οι φυλές Βέρβερων συνδέθηκαν με τους Αλμοραδίβες ηγεμόνες, που από το σημερινό Μαρόκο εξουσίαζαν τότε ένα τεράστιο Βασίλειο, που εκτεινόταν από τη Νότια Ισπανία ως τη Σενεγάλη.

Μετά δυο αιώνες παρακμής η πόλη επανιδρύθηκε, όπως έγραψα, το 13ο αιώνα. Αυτό είναι το 3ο Chinguetti, που επισκέπτομαι.

Και τέλος το τέταρτο Chinguetti χτίστηκε στη σύγχρονη εποχή, αρχές 20ου αιώνα, στην απέναντι πλευρά του ξεροπόταμου, εκεί που μένω.

Η μικρή πόλη έχει σήμερα 4 με 5 χιλιάδες μόνιμους κατοίκους, αλλά το καλοκαίρι, κυρίως Ιούνιο και Ιούλιο, έρχονται στην περιοχή και οι χιλιάδες απόδημοι, για να μαζέψουν τους χουρμάδες. Κάπως έτσι δεν είναι και στα ελαιοπαραγωγικά χωριά της Ελλάδας όταν μαζεύουν τις ελιές;

Άλλο να τα γράφω εγώ και άλλο να ακούει κανείς την αφήγηση του γλυκύτατου γηραιού κυρίου με τον παραδοσιακό γαλάζιο μανδύα.

Ναι λοιπόν, το Chinguetti ήταν πλούσια και ξακουστή πόλη, τόσο ως σταθμός καραβανιών για το εμπόριο όσο και των χατζήδων που πήγαιναν στη Μέκκα. Κέντρο θρησκευτικής και επιστημονικής παιδείας με πολύτιμα συγγράμματα. Σήμερα σώζονται δώδεκα ιδιωτικές βιβλιοθήκες. Γίνεται μια προσπάθεια καταγραφής και συντήρησης των βιβλίων που διασώζουν. Έτσι εδώ σε αυτή την οικογενειακή βιβλιοθήκη έχουν τοποθετήσει τα βιβλία σε χάρτινα κουτιά με αρίθμηση.

Ο κύριος Σεΐφ ανοίγει μερικά κουτιά και μου δείχνει κάποια χειρόγραφα αλλά και παλιά έντυπα βιβλία. Η καταγραφή των βιβλίων γίνεται με την υποστήριξη της Unesco που το 1996 κήρυξε το Chinguetti μέρος της Παγκόσμιας Πολιτιστικής κληρονομιάς.

Και μιας και κατέχουμε τις ευγενείς γλώσσες που πρώτη είναι η ένδοξη Ελληνική άνευ αντιπάλου και δεύτερη και καταϊδρωμένη η Γαλλική με την οποίαν συνεννοούμεθα, ας περάσουμε και στην τρίτη κατά σειράν, όπου η συνεννόηση είναι κάπως ελλιπής αλλά αυτό δε θα μας χαλάσει. Πρόκειται για τα κλασικά αραβικά.

Ο γερο - Σεΐφ πλην των επιστημονικών συγγραμμάτων ανοίγει και ορισμένα βιβλία με ποιήματα τα οποία απαγγέλλει (ναι αυτή είναι η λέξη) και για να βρει το σωστό τόνο ανασηκώνει κάθε τόσο το μανδύα του με χειρονομίες ιερατικές.

Τα ποιήματα για αγάπη μιλάνε, αλλά μη φανταστείτε σαλιαρίσματα στο στιλ τού Besame mucho (το οποίο σε επακριβή Ελληνική απόδοση μεταφράζεται Μπέσαμε μούτσο!).
Διότι αυτά τα ακουμπητά Ισπανικά ερωτόλογα εδώ είναι λογοκριμένα και η απώτατη εκδήλωση φλερτ προς το ωραίο πλην σεμνό φύλο φθάνει μόνο έως το Ισπανικό

tus ojos son la luz de mi camino/ en tus manos esta mi destino
που περίπου σημαίνει τα μάτια σου είναι το φως του δρόμου μου/ στα χέρια σου βρίσκεται το πεπρωμένο μου. Πολύ ωραιότερο, όπως και να κάνουμε.

Και νομίζω ότι με αυτά σας μετέφερα αν όχι πλήρως τουλάχιστον επαρκώς το κλίμα της ποιήσεως, χωρίς να χρησιμοποιήσω αραβικό αλφάβητο.

Ο κύριος Σεΐφ είναι αστέρι αλλά νομίζω ότι και εγώ είμαι καλός μαθητής και ακροατής. Που δεν κουράζομαι να ακούω και να κάνω ερωτήσεις. Το λέει και ο ίδιος!

Μισή ώρα τον άκουγα με προσοχή και ήταν απολαυστικός. Τούτη η επίσκεψη αξίζει από μόνη της τον κόπο του ταξιδιού ως αυτή την πόλη που βρίσκεται σήμερα σε ένα πολύ απομονωμένο σημείο, στα βάθη της Σαχάρας.

Όπως αναφέρθηκε η ιστορική σημασία της μικρής πόλης αναγνωρίστηκε από την Unesco με την καταγραφή της στον κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής κληρονομιάς. Η απόφαση πάρθηκε το 1996 και αφορά συνολικά τέσσερες αρχαίες πόλεις στο εσωτερικό της Μαυριτανίας που άκμασαν το μεσαίωνα. Πρόκειται για τα αρχαία “ksour” (οχυρωμένα χωριά) του Ouadane, Chinguetti, Tichitt και Oualata.

Αφού αποχαιρέτισα τον κύριο Σεΐφ, πλήρωσα και κάποιο εισιτήριο, κάνω βόλτα στην αρχαία πόλη. Μερικά σπίτια έχουν καταπέσει σε ερείπια αλλά παρά ταύτα μπορεί κανείς να ιχνηλατήσει τη Μαυριτανική θρησκευτική και αστική αρχιτεκτονική του μεσαίωνα. Η λιτή αρχιτεκτονική του Chinguetti αντανακλά τα αυστηρά θρησκευτικά ήθη της εποχής των Αλμοραβιδών.

Οι οικοδομές είναι κτισμένες με τα ντόπια υλικά και τις παραδοσιακές μεθόδους της Δυτικής Σαχάρας. Τοίχοι από τούβλα φτιαγμένα από λάσπη ή από ξηρολιθοδομές με κοκκινωπή πέτρα, στηρίζουν επίπεδες στέγες κατασκευασμένες από κορμούς φοινίκων. Πολλά σπίτια έχουν εσωτερικές αυλές που βλέπουν σε στενούς δρόμους.

Το επιφανέστερο οικοδόμημα είναι το κεντρικό Τέμενος, αποκαλούμενο και τζαμί της Παρασκευής. Είναι κτισμένο ολόκληρο με ξηρολιθοδομή και έχει ένα χαρακτηριστικό μιναρέ τετραγωνικής διατομής. Το βλέπω απέξω και από την πόρτα της αυλής του, διότι η είσοδος δεν επιτρέπεται σε όσους δεν είναι μουσουλμάνοι.

Οι κάτοικοι της παλιάς πόλης είναι λιγοστοί αλλά επειδή πρόκειται για μέρος που επισκέπτονται οι τουρίστες με τριγυρίζουν πολλοί πωλητές/πωλήτριες σουβενίρ. Κόβουν βόλτες και ένα γκρουπ τουριστών από τη Γαλλία. Έρχονται με πτήσεις τσάρτερ που προσγειώνονται στο αεροδρόμιο του Ατάρ μια φορά την εβδομάδα, κάθε Σάββατο.

Όταν γυρίζω στο καινούργιο χωριό η ώρα έχει περάσει, ο ήλιος καίει και κάνει πολλή ζέστη. Κάθομαι για φαγητό σε ένα ρεστοράν στο κέντρο του χωριού. Μού λένε ότι θα μου ετοιμάσουν «πόδι κοτόπουλου». Αλλά παρά την σχετικά ακριβή τιμή των 200 UM που πλήρωσα δεν είναι πόδι, ούτε καν ένα τέταρτο κοτόπουλου. Πάντως έφαγα για μεσημέρι και επιστρέφω στον ξενώνα για ξεκούραση.

Η πρωινή βόλτα κράτησε τρεις ώρες και πρακτικά εξάντλησα όλα τα αξιοθέατα της μικρής πόλης. Θα κάνω μια δίωρη απογευματινή βόλτα για να περάσω την ώρα. Δεν υπάρχει κάτι τι ιδιαίτερο στο καινούργιο χωριό. Πηγαίνω ως τις ακραίες περιοχές του και αντικρίζω τους αμμόλοφους που το περιβάλλουν. Ύστερα γυρίζω και παρατηρώ τον κόσμο στην αγορά. Τα μαγαζιά κλείνουν, οι πάγκοι μαζεύτηκαν. Κάποια φορτηγάκια φορτώνουν κόσμο για να τον μεταφέρουν στα γύρω χωριά. Στην κοίτη τού ξεροπόταμου νεαροί και παιδιά παίζουν ποδόσφαιρο. Οι άνδρες του χωριού μαζεύονται σε παρέες. Κάμποσοι σκυμμένοι στην άμμο παίζουν ένα παιχνίδι που μοιάζει με σκάκι. Αντί πιόνια χρησιμοποιούν πετρούλες και ξυλάκια που τα μετακινούν σε μια «σκακιέρα» χαραγμένη με τα δάχτυλα στην άμμο.

Το βράδυ τρώω στον ξενώνα. Ο Σερ έφτιαξε σιταρένιο κουσκούς με λαχανικά. Το χρεώνει 200 UM. Με χρεώνει συνολικά 1,000 UM.

Για αύριο έκλεισε μια θέση για μένα στο φορτηγάκι – ταξί που θα έρθει μεταξύ 7 και 7,5 για να με μεταφέρει στο Ατάρ.

 

[Anas Tassos]

Κεφάλαιο 31ο

Σάββατο, 14 Μαρτίου. Ανάμεσα στις πηγές του παραδείσου και τα πρόθυρα της κόλασης.

Το Chinguetti βρίσκεται σε μέσο υψόμετρο 500 μέτρων έναντι μόνο 270 του Ατάρ. Τη νύχτα έξω στο ύπαιθρο κάνει δροσιά. Αλλά μέσα στο κουτί - δωμάτιο που έχω δεν έχει καθόλου κρύο. Κοιμήθηκα με ένα σεντονάκι. Και αν λάβουμε υπόψη όλες τις συνθήκες μια χαρά πέρασα τη νύχτα. Και ήδη στις έξι το πρωί σηκώνομαι και κάθομαι στην ωραία αυλή, για ένα στιγμιαίο καφέ.

Το «ταξί» είναι ένα φορτηγάκι πικάπ κατά τα γνωστά πλέον. Κάθομαι πίσω με δυο ντόπιους. Πήραμε στο δρόμο και δυο άλλους, ανέβηκαν στην καρότσα. Όλα εντάξει.

Φθάνω κατά τις εννέα η ώρα στο Bab Sahara. Έχω την ημέρα μπροστά μου. Είναι η τελευταία μου ημέρα στο Αντράρ. Στόχος μου η επίσκεψη της όασης Terjit (Τέρζιτ). Η Λεονί τηλεφωνεί σε ένα γνωστό της ταξιτζή. Τον συμφωνεί να με πάει αλέ ρετούρ στο Terjit με αμοιβή 800 UM. Ώσπου να έρθει το ταξί, που τώρα βρίσκεται στο Terjit, παίρνω πρωινό στην αυλή.

Κατά τις δέκα έρχεται με το ταξί (χαμηλό επιβατηγό) ο ηλικιωμένος κύριος Αχμέτ και φεύγουμε. Περνάμε πρώτα από την αγορά όπου ο Αχμέτ αγοράζει κρέας καμήλας για το σπίτι του. Η απόσταση είναι γύρω στα 40 χιλιόμετρα. Τα πρώτα 30 είναι επιστροφή στον εθνικό δρόμο από τον οποίο ήρθα. Το επόμενο κομμάτι είναι στο δρόμο που οδηγεί στην πόλη Tidjikja, στο κέντρο της χώρας. Είναι ένας ακόμα καλύτερος δρόμος με φρέσκο ασφαλτικό τάπητα. Μόνο κάνα δυο χιλιόμετρα στο συνδετήριο κομμάτι ως το χωριό Terjit είναι δύσκολα, με παχύ στρώμα άμμου σε φυσικό έδαφος.

Ο Αχμέτ με το ταξί μένουν στο σπίτι του ενώ εγώ παίρνω το μονοπάτι για να ανέβω στο λόφο όπου σχηματίζεται ένα φαράγγι. Ανεβαίνω ως ένα λόφο όπου λειτουργεί κάμπιν με σκηνές για τουρίστες. Ο ιδιοκτήτης, ο κύριος Τζαμάλ, λέει σε έναν πιτσιρίκο που τον λένε Σερ, να με συνοδεύσει στην επίσκεψη. Ανεβαίνουμε το φαράγγι που έχει στη μέση του ένα ρυάκι. Χουρμαδιές φυτρώνουν γύρω από το ρυάκι που έρχεται από πηγές που βρίσκονται στην αφετηρία του φαραγγιού που είναι περίπου πεντακόσια μέτρα πιο ψηλά, στα βραχώδη υψώματα.

Η Terjit είναι μια κρυφή γωνιά του παραδείσου. Από τις πηγές του νερού γεμίζει ένας νερόλακκος όπου κάποιος τουρίστας δροσίζεται. Ωραία που θα ήταν να είχα χρόνο και εγώ. Να πέσω στο νερό και γιατί όχι να περάσω και τη νύχτα σε μια σκηνή. Δίπλα στο κάμπιν του Τζαμάλ είναι ένα ύψωμα που ανεβαίνω στην κορυφή του και βλέπω το πανόραμα της κοιλάδας. Δεν πλήρωσα το αναμενόμενο εισιτήριο της τοποθεσίας, κανείς δε μού ζήτησε. Ο Τζαμάλ με βοηθάει πολύ. Μου δίνει και ένα μπουκάλι παγωμένο νερό που είναι πολύ χρήσιμο καθώς ο ήλιος ανέβηκε ψηλά. Αλλά η πιο μεγάλη βοήθεια είναι ο πιτσιρικάς που με καθοδηγεί. Αφού με οδήγησε πρώτα επάνω στις πηγές, με πηγαίνει τώρα κάτω στο χωριό όπου με αφήνει στο σπίτι του Αχμέτ. Η γυναίκα του μαγείρεψε το κρέας που της πήγε και τώρα τρώει. Κάθισα και εγώ μαζί του και έφαγα μερικές μπουκιές.

Λέω στον Αχμέτ ότι θα έπρεπε να δώσω κάτι στον πιτσιρίκο αλλά μου λέει ότι δεν κάνει.

Το χωριό είναι πολύ μικρό, λιγότερες από είκοσι οικογένειες το κατοικούν μόνιμα. Αλλά και εδώ ο πληθυσμός πολλαπλασιάζεται το καλοκαίρι, που μαζεύονται όλοι οι απόδημοι για να μαζέψουν τους χουρμάδες.

Η επίσκεψη στην Terjit κράτησε δυο ώρες και άξιζε πάρα πολύ, παρά το γεγονός ότι έγινε σε ώρα λίγο περασμένη που έκανε ζέστη.

Επιστρέφοντας ο Αχμέτ κάνει μια παράκαμψη στο δρόμο προς το Ατάρ για να μου δείξει ένα φράγμα που φτιάχτηκε πέρυσι σε ένα ουάντι της περιοχής. Με αφήνει στο Bab Sahara κατά τις δύο το μεσημέρι και μου ζητάει επίμονα «δώρο». Τού δίνω 100 UM πέραν των 800 που ήταν η συμφωνία.

Βγαίνω για απογευματινή βόλτα στο κέντρο του Ατάρ κατά τις πέντε. Πηγαίνω στα πρακτορεία των μινιμπάς για να κλείσω εισιτήριο προκειμένου αύριο να ταξιδέψω στο Nouadhibou. Το πρακτορείο Salima δεν έχει θέσεις. Πηγαίνω στο πρακτορείο Tayssir όπου μου κάνουν κράτηση. Δε χρειάζεται να πληρώσω από τώρα, είναι και γνωστοί των Ολλανδών τού Bab Sahara. Το μινιμπάς φεύγει πρωί επτάμισι με οκτώ για το Νουακσότ. Εκεί υπάρχει ανταπόκριση ώστε αργά το βράδυ να φθάσω στο Nouadhibou.

Αλλά στη βόλτα που κάνω στην αγορά παρατηρώ αλλαγή της συμπεριφοράς του κόσμου. Η επιδημία του κορωνοϊού covid-19 απειλεί όλο τον κόσμο και πλέον λαμβάνονται μέτρα παντού. Η κυβέρνηση της Μαυριτανίας ανακοίνωσε ξαφνικά σήμερα το κλείσιμο των σχολείων. Τα παιδάκια που μέχρι πριν λίγες ώρες έτρεχαν να με χαιρετήσουν, τώρα που τα δασκάλεψαν στο σχολείο πως για να προφυλαχθούν πρέπει να αποφεύγουν τις επαφές, με κοιτάζουν αμήχανα και τα ακούω να ψιθυρίζουν «κορώνα – κορώνα». Το ίδιο άλλαξε η συμπεριφορά των πωλητών που χαιρέτησα εγκάρδια το πρωί που έφτασα στην πόλη. Είναι και πολύ ρατσιστικό αυτό, το κακό σου λέει θα μας το φέρουν οι λευκοί. Ο Αχμέτ με ενημερώνει με θλίψη πως η πολυαναμενόμενη πτήση τσάρτερ από τη Γαλλία προσγειώθηκε σήμερα χωρίς τουρίστες. Πήρε μόνο όσους επέστρεφαν στη Γαλλία. Και δε θα υπάρξει άλλη πτήση από το αεροδρόμιο του Ατάρ. Όσοι θέλουν να πάνε στη Γαλλία πρέπει πλέον να φύγουν από το αεροδρόμιο του Νουακσότ. Τέρμα, η Μαυριτανία έκλεισε τα σύνορά της στους τουρίστες.

Πολύ προβληματισμένος φοράω τη μάσκα μου και κυκλοφορώ στην αγορά με αυτήν. Σε ένα μικρό τοπικό μαγέρικο – ψησταριά τρώω για βράδυ, μισό κοτόπουλο ψητό.

Επιστρέφοντας στο Bab Sahara ένα κοριτσάκι τρέχει να μου σφίξει το χέρι. Της γνέφω φιλικά χωρίς να την αγγίξω. Ο πατέρας της την αρπάζει σχεδόν βίαια για να μην ξαναέρθει σε μένα. Δυστυχώς το ταξίδι δε δίνει πλέον τις τόσο ευχάριστες στιγμές της ξενοιασιάς και τις αυθόρμητες γνωριμίες με άλλους ανθρώπους που τόσο το ομορφαίνουν.

Στο Bab Sahara μαθαίνω από το ζευγάρι των Ολλανδών όλα τα νέα, που είναι πολύ χειρότερα από ότι περίμενα.

Οι Γερμανοί με το μεγάλο φορτηγό έχουν φύγει και δεν πρόκειται να τους ξαναδώ, ούτε θα μάθω πώς τα πήγαν στη συνέχεια.

Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες. Τώρα πια η Μαυριτανία και η Σενεγάλη το ξέκοψαν ότι δε δέχονται καθόλου τουρίστες.

Οι Η.Π.Α. επεξέτειναν την απαγόρευση πτήσεων και σε άλλες χώρες εκτός Shengen, όπως η Μεγάλη Βρετανία. Αυτό βέβαια δε με αφορά αλλά το παράδειγμα των Η.Π.Α. βρίσκει μιμητές. Και το κακό έγινε και για εμένα.

Το Μαρόκο ξαφνικά διέκοψε τις πτήσεις σε πολλές χώρες όπως μού λένε. Αρχικά ξεκίνησαν με την Κίνα, τη γειτονική Αλγερία και τρεις πολύ χτυπημένες από την επιδημία Ευρωπαϊκές χώρες που είναι η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία. Παράλληλα διέκοψαν κάθε ακτοπλοϊκή συγκοινωνία με το εξωτερικό. Και σε λιγότερο από 24 ώρες εξέδωσαν νέα απαγόρευση για τέσσερες ακόμα χώρες της Ευρώπης: Γερμανία, Βέλγιο Ολλανδία και Πορτογαλία. Και σήμερα πια ο αριθμός των χωρών που διακόπηκαν οι πτήσεις με το Μαρόκο ανέρχεται σε είκοσι μία όπως με ενημερώνουν οι Ολλανδοί.

Συνδέομαι με το ιντερνέτ και διαβάζω ολόκληρο τον κατάλογο. Δυστυχώς στα 21 κράτη περιλαμβάνεται και η Ελλάδα. Το αεροπορικό εισιτήριο που έχω είναι από το Μαρακές στην Αθήνα στις 28 Μαρτίου. Πτήση που πλέον δε θα πραγματοποιηθεί.

Τι κάνουμε τώρα; Κινδυνεύω να αποκλειστώ στη Μαυριτανία, μια χώρα που μοιάζει τέρμα του κόσμου, σε ότι αφορά την επιστροφή στην Ελλάδα.

Η αρχική αντίδραση είναι να επισπεύσω τη μετάβασή μου στο Nouadhibou, ελπίζοντας να περάσω στο Μαρόκο. Μια τελευταία ελπίδα θα ήταν να φθάσω στην Ισπανική πόλη Ceuta, που έχει χερσαία σύνορα με το Μαρόκο. Και από τη Ceuta, που βρίσκεται στην Αφρική, με καράβι στην Ισπανία. Και βλέπουμε…

Αυτή η διαδρομή από εδώ ως τη Ceuta είναι πάνω από 3,000 χιλιόμετρα και δυστυχώς το ότι θα καταφέρω να περάσω τα σύνορα του Μαρόκου και μετά της Ισπανίας είναι απίθανο. Οπότε διαγράφω τελείως τη σκέψη να πάω στο Μαρόκο, άρα και στο Nouadhibou.

Θα πάω αύριο με το μινιμπάς ως το Νουακσότ και εκεί θα δω πως μπορώ να επιστρέψω στην Ελλάδα. Ο Θεός να βάλει το χέρι του.

Μέχρι στιγμής οι προσπάθειες που κάνω στο ιντερνέτ να βρω πτήσεις από το Νουακσότ είναι χωρίς αποτέλεσμα παρόλο που ψάχνω κάθε περίπτωση, όπως μέσω Γαλλίας, Ισπανίας, Αιγύπτου, Τουρκίας.

Βρήκα πάντως τα στοιχεία επικοινωνίας ενός επίτιμου πρόξενου της Ελλάδας στο Νουακσότ. Ο άνθρωπος είναι Μαυριτανός επιχειρηματίας. Δε νομίζω ότι θα μπορέσει να με βοηθήσει. Μια άλλη καλύτερη σκέψη είναι να προσφύγω στα γραφεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Νουακσότ για να με βοηθήσουν. Που φθάσαμε, σε λίγες ώρες πήγα από τον παράδεισο στα πρόθυρα της κόλασης!

Τοπίο στην έρημο και στο καινούργιο φράγμα, (οι χουρμαδιές λίγο θ` αντέξουν τόσο νερό).

 

[Anas Tassos]

Κεφάλαιο 32ο

Κυριακή, 15 Μαρτίου. Νουακσότ, Brain storming και Carpe diem.

Τη νύχτα που πέρασε έμεινα σχεδόν άυπνος. Βασικά κοιμήθηκα δυο ώρες μεταξύ 2 και 4 το πρωί. Η απειλή αποκλεισμού στη Μαυριτανία επικρέμαται. Πώς να ησυχάσω με τέτοια εξέλιξη. Προσπαθώ να την αντιμετωπίσω κατεβάζοντας κάθε τόσο ιδέες που πρέπει να συνδέομαι με το ιντερνέτ (πράγμα δύσκολο, εδώ που είμαι όλο διακοπές κάνει το wifi) για να δω κατά πόσον μπορούν να μού δώσουν διέξοδο.

Το πρωί η Λεονί μού σερβίρει νωρίς το πρωινό (150 UM). Κάνουμε τις τελευταίες συζητήσεις.
Ο σύζυγός της ο Jost βάζει μπροστά το παλιό σαραβαλάκι σιτροέν ντεσεβό και με πηγαίνει ως το πρακτορείο της εταιρίας Tayssir, στο κέντρο της πόλης.
Πληρώνω εισιτήριο για το Νουακσότ, 400 UM. Το μινιμπάς αναχωρεί ακριβώς στις οκτώ.

Σταματάμε στην πόλη Akjoujt για φαγητό. Η στάση παίρνει αρκετό χρόνο, περίπου μισή ώρα. Εγώ δεν έφαγα τίποτα, εκτός από δυο τρία μανταρίνια που είχα μαζί μου από χθες. Δεν έχω και ανάγκη για φαγητό τόσο ενωρίς, μετά το πρωινό στο Bab Sahara.

Φθάνουμε στο σταθμό λεωφορείων του Νουακσότ στις δύο. Δηλαδή το σημερινό ταξίδι κράτησε ακριβώς έξι ώρες. Ο σταθμός βρίσκεται αρκετά χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο. Παίρνω ένα ταξί που θα το πληρώσω 200 UM. Ο ταξιτζής δεν ξέρει σχεδόν καθόλου Γαλλικά. Δείχνοντάς του τη φωτογραφία από ένα μεγάλο κτίριο στην περιοχή, που την έχω αποθηκεύσει στο κινητό μου, και ρωτώντας στη διαδρομή, βρίσκουμε το Jeloua.

Σήμερα μού δίνουν ένα πιο καλό δωμάτιο με εσωτερικό μπάνιο (κόστος 1,500 UM).

Αλλά σε αντίθεση με τις προηγούμενες ημέρες που έμεινα, 10 και 11 του μήνα, υπάρχει ερημιά. Είναι βέβαια και το γεγονός ότι τις Κυριακές δε λειτουργεί το ρεστοράν, αλλά το βασικό είναι ότι όσοι θα μείνουμε εδώ αυτό το βράδυ μετριόμαστε στα δάχτυλα. Όπου φύγει – φύγει που λέμε.

Και εγώ βέβαια ψάχνω τρόπο επιστροφής. Που πρέπει να γίνει αεροπορικώς, τα χερσαία σύνορα είναι κλειστά. Τα έκλεισε τόσο το Μαρόκο όσο και η Σενεγάλη. Μάλιστα το Μαρόκο έχει διακόψει ολοσχερώς τόσο τις πτήσεις όσο και τις θαλάσσιες συγκοινωνίες με κάθε άλλη χώρα.

Ενώ στη Σενεγάλη διακόπηκαν ακόμα και τα δρομολόγια του πλοίου Aline Sitoe Diatta, μεταξύ Ντακάρ και Ziguinchor. Η κατάσταση εξελίσσεται ραγδαία με τα πράγματα να δυσκολεύουν από ώρα σε ώρα.

Συζητώ το καυτό θέμα στο σαλόνι του ξενοδοχείου με δυο ντόπιους από τη ρεσεψιόν και ένα τρίτο από το Μαλί.
Τώρα θα πείτε τι μπορεί να βοηθήσει η συζήτηση με δυο ρεσεψιονίστες και ένα Μαλινέζο πρόσφυγα; Λοιπόν αυτό που κάνουμε, το λέμε στα επιστημονικά συνέδρια brain storming session, αν κάποιες και κάποιοι δεν το ξέρουν ας ενημερωθούν από αλλού (...!!!). Εγώ σε τέτοια φάση που είμαι δεν έχω χρόνο για χάσιμο.
Τα παιδιά ρίξανε προτάσεις με βασικότερη ότι μην κάνεις τίποτα σήμερα Κυριακάτικα, αύριο ανοίγουν τα πρακτορεία. Ακούστηκε και η αντίθετη άποψη, ότι ίσως αύριο να είναι αργά. Πήρανε και τηλέφωνο τον επίτιμο πρόξενο της Ελλάδας, που είναι γνωστός στο Jeloua, αλλά εκείνος δεν απάντησε.

Επίσης στον κήπο ανοίγω συζήτηση με τρεις Γάλλους που έχουν έρθει για επαγγελματικό ταξίδι. Ο ένας φεύγει απόψε στις 19,30 με την πτήση της Air France, που πηγαίνει στο Παρίσι με ενδιάμεση στάση το Κονακρί της Γουινέας. Το θεωρούν σίγουρο ότι και το εδώ αεροδρόμιο θα κλείσει πολύ σύντομα. Οι άλλοι Γάλλοι που θα έφευγαν την ερχόμενη εβδομάδα τρέχουν να αλλάξουν εισιτήρια για τις αμέσως επόμενες πτήσεις. Ο ένας βρήκε ήδη θέση στην αυριανή πτήση της Air France. Ο άλλος ακόμα ψάχνει.

Εξετάζω όλα τα ενδεχόμενα αλλά δε βρίσκω κάποιο τρόπο να μπορώ να φύγω αμέσως.
Προσπαθώ να βρω εισιτήριο επιστροφής στην Αθήνα μέσω Κωνσταντινούπολης, μέσω Τύνιδας η μέσω Γαλλίας αλλά δεν τα καταφέρνω. Και πανάκριβα είναι και πολλές πτήσεις έχουν ακυρωθεί.

Μετά συζητήσεις δυο ωρών και αφού η αναζήτηση πτήσεων για να φύγω απόψε έληξε άκαρπη, το παίρνω απόφαση ότι θα μείνω εδώ για απόψε και ευελπιστώ το πρωί να βρω εισιτήριο επιστροφής σε κάποιο πρακτορείο του Νουακσότ.

Αργότερα το απόγευμα κάνω μια βόλτα στο κέντρο. Φθάνω ως το κεντρικό τέμενος, το αποκαλούμενο Σαουδικό. Εκεί απέναντι είναι η μικρή ψησταριά που γνωρίζω. Αγοράζω μισό κοτόπουλο ψητό και επιστρέφω στο Jeloua, όπου κάθομαι στην αυλή για να φάω το πακέτο μου.

Αυτό είναι το τζαμί, το ψητό κοτόπουλο το εξαφάνισα!

Είπαμε ρε παιδιά ότι θα τριτώσει το κακό αλλά όχι κι έτσι. Αυτά τα λέγαμε στο Μπισσάου (κεφάλαιο 13ο) που ήταν μια απεργία, σιγά το πράμα και τι ωραία που την πηδήξαμε.

Ούτε το άλλο που με ενέπνευσε στο Σεν Λουί μου κάνει για τούτη την ώρα. Αυτό το "ταχ' αύριον έσετ΄ άμεινον" του κεφαλαίου 25, που σε ελεύθερη ερμηνεία σημαίνει «αύριο μπορεί να σου κάτσει», δε σώζει την κατάσταση. Εδώ δεν είναι Τροία αλλά Μαυριτανία.

Και ποιος είμαι εγώ που θα συγκριθώ με κοτζάμ Οδυσσέα; Που ως γνωστόν ήταν σκαφάτος, με πόσους ναύτες να τραβάνε κουπί για πάρτη του. Και πάλι σκατά τα έκανε, δικαιολογίες ότι φταίνε τα application είναι απορριπτέες. Σιγά τη σοφία που είχε. Ένας παμπόνηρος γέρος ήταν. Απλά έβαλε γλείψιμο τον Όμηρο που τον έκανε travelstory και έτσι όλα τα κορόιδα τον λατρέψαμε.

Συγγνώμη +ταξιδιώτες σήμερα χρειαζόμαστε κάτι πιο χειροπιαστό και πρακτικό. Οπότε θα πάρω τις δυο πασίγνωστες Λατινικές λεξούλες, Carpe Diem, το οποίον ως γνωστόν σημαίνει «άδραξε τη μέρα» ή σε διασταλτική ερμηνεία «σήμερα τρέχουμε».

Πάλι το γράφω ότι υπάρχει ερημιά που όλο και βαραίνει. Στο σαλόνι της ρεσεψιόν που βλέπω τηλεόραση γνωρίζω μια Γαλλίδα που έχει έρθει για δουλειά, τη Σοφί από το Μονπελιέ. Η γυναίκα έχει ιδιαίτερες σχέσεις με την Ελλάδα που την έχει επισκεφθεί πολλές φορές. Συζητάμε με τη Σοφί για όμορφα μέρη που έχουμε λατρέψει και οι δυο. Κάλυμνος, Σύρος, Κρήτη και άλλα πολλά.

Και αυτή επέσπευσε την αναχώρησή της, φεύγει αύριο με την πτήση της Air France, που κάνει στάση στο Κονακρί. Το εισιτήριο το έβγαλε στη Γαλλία η αδελφή της και είναι μετ επιστροφής, γιατί κοστίζει φθηνότερα από το απλής μετάβασης. Περίπου 600 ευρώ λέει.

Αυτή είναι μια καινούργια ιδέα, ας δοκιμάσω και εγώ. Ανοίγω το κινητό, συνδέομαι με το ιντερνέτ και το προσπαθώ. Στην ιστοσελίδα της Air France δεν τα καταφέρνω, δε διατίθεται τίποτα. Ψάχνοντας στην ιστοσελίδα τού Scyscanner διαπιστώνω ότι υπάρχουν εισιτήρια σε βατές τιμές αλλά όχι για όλες τις ημερομηνίες επιστροφής, διαφέρουν οι τιμές. Το καλύτερο που βρίσκω, βάζοντας κάμποσες διαφορετικές ημερομηνίες επιστροφής για αναχώρηση αύριο για Παρίσι, είναι με επιστροφή από εκεί στις 10 Ιουνίου. Η αγορά του είναι δυνατή από την ιστοσελίδα της expedia, ενός πρακτορείου με έδρα τις Η.Π.Α. Η τιμή δίνεται από την expedia σε Αγγλικές λίρες και την υπολογίζω κάπου στα 510 ευρώ. Το τολμάω, δε πρέπει να το χάσω, διότι δεν πρόκειται να βρω καλύτερο.

Σε παρακαλώ Σοφί κλείνεις πέντε λεπτά την τηλεόραση μη γίνει κανένα λάθος με το εισιτήριο. Μάλιστα.
Ευχαριστώ, αφού αγόρασα το εισιτήριο για να πάω αύριο στο Παρίσι μπορείς να ξανανοίξεις την τηλεόραση.

Εύκολα τώρα αγοράζω από την ιστοσελίδα της Air France ένα αεροπορικό εισιτήριο να συνεχίσω για Αθήνα το πρωί της 17ης Μαρτίου. Αυτό είναι απλής μετάβασης με κόστος 96,85 ευρώ. Το ακριβές κόστος του Νουακσότ - Παρίσι μετ επιστροφής θα το μάθω αργότερα από την πιστωτική μου κάρτα και θα είναι 526,28 ευρώ.

Τα εισιτήρια έρχονται σε λίγο στο κινητό μου με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Έτσι πρέπει να πάω αύριο απόγευμα στο αεροδρόμιο. Η πτήση της Air France αναχωρεί στις 19,30 για Κονακρί και συνεχίζει για Παρίσι με αναμενόμενη προσγείωση εκεί στις έξι και τέταρτο το πρωί της Τρίτης. Από το Παρίσι πάλι με Air France πρέπει να φύγω στις 9,35 και να προσγειωθώ στην Αθήνα στις 13,50 την Τρίτης.

Έκανα το καλύτερο που μπορούσα και ελπίζω να τα καταφέρω. Υπόψη ότι αργότερα έμαθα από τη Σοφί ότι δεν υπάρχουν πλέον άλλα διαθέσιμα εισιτήρια για την αυριανή πτήση μας. Μια άλλη Γαλλίδα που έψαχνε σήμερα το βράδυ δε βρήκε εισιτήριο.

Πηγαίνω για ύπνο μετά τις δέκα το βράδυ. Αλλά ομολογώ ότι μέχρι να μπω στο αεροπλάνο για να αναχωρήσω από το Νουακσότ θα έχω ακόμα αγωνία.

 

[fotast]

Κρίμα που το ταξίδι "ξηλώθηκε" απότομα.' Εχασες περίπου 10 μέρες και το εισιτήριο επιστροφής που είχες βγάλει.Συν τα +600 για τα καινούρια.