Sassenach77
Member
- Μηνύματα
- 7.729
- Likes
- 22.833
- Ταξίδι-Όνειρο
- Γη του Πυρός
Συνοπτική ιστορική αναδρομή στο Περού
1. Προϊστορική περίοδος: 40.000-10.000 π.X.
Υπάρχουν τρείς θεωρίες μετοίκησης της Νότιας Αμερικής:
2. Προ-Κολομβιανή περίοδος ή αλλιώς προ Ίνκας περίοδος: 10.000 π.Χ. - 13ος αιώνας μ.Χ.
Οι αυτόχθονες κάτοικοι του νέου κόσμου, στην αρχή κινούνταν νομαδικά στα υψίπεδα κυνηγώντας ζώα. Την 8η χιλιετηρίδα π.Χ, αυτές οι νομαδικές φυλές, άρχισαν να καλλιεργούν την πατάτα, το καλαμπόκι, τα φασόλια και το βαμβάκι! Από την 7η – 5η χιλιετηρίδα π.Χ. άρχισε και η εξημέρωση των λάμα και των αλπάκα, που τους έδιναν κρέας, δέρμα και μαλλί. Το άλογο, η αγελάδα, το πρόβατο, οι κότες, το σιτάρι και το ζαχαροκάλαμο, ήταν άγνωστα είδη στην ήπειρο πριν την άφιξη του Κολόμβου. Με τον καιρό, κάποιοι πληθυσμοί μετακινήθηκαν προς τις ακτές με σκοπό την εκμετάλλευση των προϊόντων της θάλασσας.
Η μετάβαση από τη νομαδική ζωή στη μόνιμη εγκατάσταση, έγινε σε διάφορες φάσεις και υπάρχουν ίχνη οικισμών στην ακτή που χρονολογούνται από την 6η χιλιετηρίδα π.Χ. Το 2627 π.Χ. χτίζεται στη κοιλάδα Supe η Ιερή πόλη του Καράλ, η οποία θεωρείτε το παλαιότερο σύνθετο αστικό κέντρο του Νέου Κόσμου! Η ιερή πόλη του Καράλ, μαζί με άλλους 19 οικισμούς στη γύρω κοιλάδα Supe, αποτελούν τον πολιτισμό Caral-Supe (~3000-1800 π.Χ.).
Μεταξύ του 16ου και του 8ου αιώνα π.Χ, στα υψιπεδα των Άνδεων, κάνει την εμφάνιση του ένας άλλος πολιτισμός, που έμελλε να γίνει ένας από τους σημαντικότερους πολιτισμούς των Άνδεων…πρόκειται για τον πολιτισμό του Chavin (~1200-200 π.Χ.)! Λόγω ότι είναι ο γνωστότερος παλιός πολιτισμός των Άνδεων, από πολλούς θεωρείται και ο πρώτος πολιτισμός της προ-Κολομβιανής περιόδου. Ο πολιτισμός του Τσαβίν άσκησε σημαντική επιρροή και σ΄αυτόν έχουν τις ρίζες τους όλοι οι μεταγενέστεροι πολιτισμοί του Περού!
Ο πολιτισμός των Paracas (~800-100 π.Χ.) είναι ένας από τους πιο παλιούς πολιτισμούς του Περού και άνθισε στις παράκτιες περιοχές, νότια της Λίμας. Οι Παράκας είναι γνωστοί για τα έξοχης τεχνικής και τέχνης υφαντά τους, ιδίως τα σάβανα με τα οποία τύλιγαν τους νεκρούς κατά την ταφή τους!
Περίπου 350 χλμ. νότια της Λίμα, στην ευρύτερη διοικιτική περιοχή της Ίκα, συναντάμε τον πολιτισμό των Nazca (~200 π.Χ. – 800 μ.Χ.)! Η καταγωγή του ανάγεται στις πρώτες φάσεις του πολιτισμού Παράκας και θεωρείται συνέχεια του. Οι Νάσκα είναι γνωστοί για την κεραμική τους και για τις γιγαντιαίες ανάγλυφες γραμμές που υπάρχουν στην πεδιάδα Νάσκα, οι οποίες, μέχρι και σήμερα, αποτελούν ένα μυστήριο…
Μουσείο Larco: Πολιτισμός Nazca, κεραμικό αγγείο
Στους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες και με βάση τις τεχνολογικές καινοτομίες που είχαν γίνει προγενέστερα, τοπικοί πολιτισμοί, πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους, ανθίζουν ανάμεσα στον 1ο και τον 11ο αιώνα.
Ο πολιτισμός των Mochicas (~200 π.Χ – 700 μ.Χ.) άνθισε στη κοιλάδα του ποταμού Moche (σημερινό Trujillo) και ήταν μια στρατοκρατική κοινωνία, βασισμένη σε ιεραρχημένες κοινωνικές δομές, γενικευμένη φορολογία και λογιστικό σύστημα! Χαρακτηριστικό γνώρισμα των κέντρων εξουσίας του πολιτισμού αυτού, ήταν η μνημειακή αρχιτεκτονική του, που είχε στόχο την εξυπηρέτηση της θρησκευτικής λατρείας, και το εκτεταμένο δίκτυο αρδευτικών καναλιών και φραγμάτων, τα οποία τους επέτρεψαν να επεκτείνουν τα γεωργικά σύνορά τους σε μεγάλη κλίμακα. Απόγονοι των Mochica ήταν ο πολιτισμός Sican ή Lambayeque (~700-1300 μ.Χ.)
Μουσείο Larco: Πολιτισμός Moche, χρυσές κεφαλές
Λαϊκοί ηγεμόνες, που αντικαθιστούν την ιερατεία του Chavin, ιδρύουν, οργανώνουν και διευθύνουν μεγάλα, για την εποχή εκείνη, αστικά κέντρα με σκοπό την άσκηση του νέου είδους εξουσίας. Ένα από αυτά τα αστικά κέντρα είναι το Τiahuanaco, νότια της λίμνης Τιτικάκα, στην σημερινή Βολιβία. O πολιτισμός Tiahuanaco (~200-1000 μ.Χ) άκμασε επι σχεδόν μία χιλιετία και υπολογίζεται ότι στη πόλη Tiahuanaco ζούσαν 40.000 άνθρωποι, οι οποίοι είχαν αναπτύξει ένα ειδικό γεωργικό σύστημα, που τους επέτρεπε να καλλιεργούν τη γη ακόμη και στις παγωμένες θερμοκρασίες του αλτιπλάνο…
Ένα άλλο μεγάλο αστικό κέντρο και εξίσου σημαντικό, που δέχτηκε την επίδραση του Tiahuanaco, είναι το Huari. Ο πολιτισμός των Huari (~600-1100 μ.Χ.) προσανατολίστηκε από το Ayacucho προς τον βορρά ως τα περίχωρα της Cajamarca. Πιστεύεται ότι το Huari είχε 70.000 πληθυσμό και ότι κατά την επέκταση του είχε φτάσει να συνορεύει με αυτόν του Tiahuanaco! Η ταυτόχρομη εξάπλωση των δύο αυτών πολιτισμών είχε σαν αποτέλεσμα και στρατιωτικές κατακτήσεις, κάτι που μαρτυρείται με την υπάρξη αρχιτεκτονικών συμπλεγμάτων που θυμίζουν στρατώνες και αποθήκες, όπως στην Piquillacta (κοιλάδα του Apurimac) και στη Viracochapampa (κοντά στο Huamachuco).
Το Tiahuanaco και το Huari, υπήρξαν οι πρωτεύουσες μεγάλων κρατών των Άνδεων, που προμήνυαν τις μεγάλες Αυτοκρατορίες των Chimu και των Incas…
Αρχαιολογικός χώρος Pachacamac: Palacio de las Mamacona
Μετά την πτώση των Huari, έκανε την εμφάνιση του ο πολιτισμός των Chimu (~900-1470 μ.Χ.), ο οποίος συγγενεύει στη βάση του περισσότερο με τον πολιτισμό της Αιγύπτου ή της Μεσοποταμίας, παρά με τον πιο σύγχρονο πολιτισμό των Ίνκας, του οποίου αποτέλεσε σημαντική επιρροή! Η κοινωνία των Chimu θεωρείται μία από τις πιο ανεπτυγμένες του αρχαίου Περού. Πρωτεύουσα του ήταν το Chan Chan, το οποίο αποτελεί το μεγαλύτερο πλίνθινο κτιριακό συγκρότημα της Αμερικής και το δεύτερο μεγαλύτερο στο κόσμο μετά το Bam στο Ιράν! Αυτή η απέραντη πόλη πιθανότατα να είχε πάνω από 80.000 πληθυσμό κατά την ακμή της και απλωνόταν σε έκταση περίπου 20-24 τετραγωνικών χιλιομέτρων, κοντά στο σημερινό Trujillo. O πολιτισμός των Chimu αναπτύχθηκε στο βορρά ως το Tumbes και νότια ως το Chancay με κατεύθυνση προς ανατολάς. Έτσι λοιπόν, ο ιμπεριαλισμός των Chimu ήταν αναμενόμενο να συγκρουστεί με αυτόν των Incas…Το βασίλειο των Chimu καταλύθηκε και κατακτήθηκε από τους Incas γύρω στο 1460 με 1470 μ.Χ.
Μουσείο Larco: Πολιτισμός Chimu, ξύλινο ειδώλιο
3. Περίοδος Ίνκας: 13ος αιώνας μ.Χ. – 1533
Τον 13ο αιώνα σημειώθηκε η πρώτη εμφάνιση των Ίνκας στις Άνδεις. Υπάρχουν διάφορες απόψεις για το πως ξεκίνησε και όλες έχουν ένα κοινό παρανομαστή…τον μυθικό ιδρυτή της δυναστείας Manco Capaq. Όπως όλες οι εθνότητες των Άνδεων, έτσι και οι Ίνκας αναγνώριζαν μία κοινή paqarina (φυλετική μήτρα) από την οποία κατάγονταν ο πρόγονος-ιδρυτής τους. Η paqarina των Ίνκας ήταν η σπηλιά του Paqariqtampu (Paqariq=γέννηση & Tampu=τοποθεσία, οίκημα) που βρίσκεται λίγο πιο νότια από το Cuzco. Ο Manco Capaq μαζί με την αδερφή και γυναίκα του Mama Oqllo ίδρυσαν στο σημερινό Cuzco, την έδρα της Αυτοκρατορίας των Ίνκας. Η επίσημη ονομασία της αυτοκρατορίας είναι το Tahuantinsuyo, που σημαίνει “τα τέσσερα σημεία του κόσμου” και στην κορυφή της πυραμίδας εξουσίας του βρίσκεται ο ένας και απόλυτος μονάρχης, ο Ίνκα. Γύρω στο 1430 ξεκίνησε η επέκταση της Αυτοκρατορίας και διήρκεσε μόλις 100 χρόνια, μέχρι το 1533. Τα εδάφη που είχε κατακτήσει,
κάλυπταν έκταση πάνω από 2.000.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και περιελάμβαναν εδάφη των σημερινών χωρών της Κολομβίας, του Ισημερινού, του Περού, της Βολιβίας, της Χιλής και της Αργεντινής.
Η Αυτοκρατορία του Ταουαντισούγιο έμελλε να γίνει η μεγαλύτερη της προκολομβιανής Αμερικής και μία από τις πιο λαμπρές στην παγκόσμια ιστορία!
4. Κατάκτηση του Περού από τους Ισπανούς: 1532-1542
Γύρω στα 1528 και βλέποντας το θάνατο του να έρχεται, ο αυτοκράτορας Ουάινα Κάπακ, παραβαίνοντας τις θεσμικές παραδόσεις του Ταουαντισούγιο, μοίρασε την ανώτατη αρχή του κράτους στους δύο του γιούς: στον Ουάσκαρ έδωσε το Κούσκο και στον Αταουάλπα το παλιό βασίλειο του Κίτο. Οι ελπίδες του μονάρχη για ειρήνη μετά τον θάνατο του διαψεύστηκαν, καθώς άρχισε εμφύλιος πόλεμος μεταξύ των δύο αδερφών που έμελλε να αποτελέσει και την αντίστροφη μέτρηση της Αυτοκρατορίας. Μετά από αιματηρές μάχες ο Αταουάλπα αιχμαλωτίζει τον αδερφό του Ουάσκαρ, θανατώνει όλη την γενιά του αδερφού του μπροστά στα μάτια του και όλους όσους είχαν ταχθεί με το μέρος του αδερφού του… Όλα αυτά συνέβησαν λίγο πριν την άφιξη των Ισπανών στο Τούμπες. Τότε ήταν που πληροφορήθηκε ο Αταουάλπα την άφιξη των λευκών και αποφασίζει να κινηθεί προς τη Καχαμάρκα αντί να πάει στο Κούσκο, όπου και θα γινόταν η στέψη του ως αυτοκράτορας του Ταουαντισούγιο. Το Νοέμβριο του 1532 μία ομάδα Ισπανών κατακτητών, γνωστοί και ως κονκισταδόρες, με αρχηγό τον Φρανσίσκο Πισάρο, ξεκίνησαν την άνοδο τους στις Άνδεις. Μαζί με τον Πισάρο βρίσκονταν και ένας Έλληνας πυροβολητής από τη Κρήτη, γνωστός με το όνομα Πέδρο ντε Κάντια (Πέτρος ο Κρητικός), καθώς και άλλοι Έλληνες.
Λίμα - Καθεδρικός Ναός: Τάφος του Francisco Pizarro, Επιτάφια επιγραφή στην οποία αναγράφεται το όνομα του Έλληνα Pedro de Candia
Όταν ο Πισάρο μπήκε στην Καχαμάρκα δεν βρήκε εκεί τον Αταουάλπα, ο οποίος στρατοπέδευε έξω από τη πόλη. Μετά από πρόσκληση των ισπανών ο Αταουάλπα μπαίνει συνοδευόμενος στη Καχαμάρκα για να συναντήσει τον Πισάρο. Αιχμαλωτίζεται και κρατείται στα ιδιαίτερα διαμερίσματα του. Οι Ισπανοί ζητούν λύτρα, χρυσό και ασήμι, τα οποία έρχονται σε λίγες μέρες από το Kούσκο σε αφθονία! Τον Ιούλιο του 1533 φήμες για την έλευση ενισχύσεων του Αταουαλπα με σκοπό την απελευθέρωση του, ωθούν τον Πισάρο να κινήσει έκτακτο δικαστήριο υπο τη προεδρία του. Η δίκη κράτησε όλη τη νύχτα και οι κατηγορίες, σύμφωνα με το δίκαιο της Καστίλης, ήταν ειδωλολατρεία, αίρεση, τυραννία, σφετερισμός εξουσίας, προδοσία, βασιλοκτονία,, αδερφοκτονία, γενοκτονία, πολυγαμία και αιμομιξία…Η απόφαση, τι άλλο θα μπορούσε να ήταν, παρά θανατική ποινή... Ο Αταουάλπα πρίν τον θάνατο του, ασπάστηκε τον καθολικισμό για να διατηρηθεί το σώμα του και να μην καεί, καθώς οι Ίνκας διατηρούσαν τις μούμιες τους. Έτσι στις 26 Ιουλίου ο Αταουάλπα βαφτίστηκε με το όνομα Φρανσίσκο...και ως χριστιανός πια εκτελέστηκε με στραγγαλισμό…
Ακολούθησαν διάφορα γεγονότα και πολιτικές αναταραχές, όπως η εκτέλεση, του συντρόφου του Πισάρο, Αλμάγκρο το 1538 και η δολοφονία του ίδιου του Πισάρο το 1541.
5. Αντιβασιλεία του Περού 1542 και πόλεμοι ανεξάρτησίας ως το 1824
Δέκα χρόνια μετά την εκτέλεση του τελευταίου μονάρχη των Ίνκας, Αταουάλπα, το Ισπανικό Στέμμα ίδρυσε την Αντιβασιλεία του Περού, στην οποία περιλαμβάνονταν οι περισσότερες ισπανικές αποικίες της Νότιας Αμερικής.
Ο αντιβασιλέας Φρανσίσκο ντε Τολέδο αναδιοργάνωσε τη χώρα κατά τη δεκαετία του 1570, με κύρια οικονομική δραστηριότητα τα ορυχεία αργύρου και εξανάγκασε τους ιθαγενείς σε υποχρεωτική εργασία. Το Περού απέφερε μεγάλα κέρδη στην Ισπανία και παράλληλα αναπτύχθηκε ένα εμπορικό δίκτυο συναλλαγών με την Ευρώπη ως και τις Φιλιππίνες, τότε ισπανική κτήση. Μέχρι τον 18ο αιώνα όμως, η μείωση των αποθεμάτων αργύρου και η οικονομική διαφοροποίηση ελάττωσαν τα βασιλικά έσοδα, με συνέπεια το Στέμμα να προβεί σε αλλαγές, γνωστές και ως η «Ανασύσταση του οίκου των Βουρβόνων», οι οποίες επέφεραν αύξηση των φόρων και διάσπαση του Αντιβασιλείου του Περού. Οι νέοι νόμοι προκάλεσαν την επανάσταση του Τούπακ Αμάρου Β' και άλλες εξεγέρσεις, οι οποίες κατεστάλησαν βίαια.
Το κίνημα του Περού προς την ανεξαρτησία ξεκίνησε με μια εξέγερση των ισπανο-αμερικανών γαιοκτημόνων και των δυνάμεών τους, με επικεφαλής τον Χοσέ ντε Σαν Μαρτίνι της Αργεντινής και τον Σιμόν Μπολιβάρ της Βενεζουέλας.
6. Ανεξαρτησία του Περού 1820 - Σήμερα
1820: Απόβαση του Σαν Μαρτίν και του απελευθερωτικού στρατού του στο Περού
1821: Κήρυξη της ανεξαρτησίας του Περού στη Λίμα. Ο Σαν Μαρτίν αναλαμβάνει την εξουσία. Ο αντιβασιλέας και οι Ισπανικές αρχές μεταφέρουν την έδρα τους στο Κούσκο.
1824: Ολοκλήρωση της απελευθέρωσης του Περού, μετά τις μάχες του Χουνίν και του Αγιακούτσο.
1825: Ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Άνω Περού (μετέπειτα Βολιβία)
1864-66: Πόλεμος μεταξύ της Ισπανίας και του Περού. Η Ισπανία καταλαμβάνει τα νησιά Τσίντσα. Στο πλευρό του Περού πολεμούν η Χιλή, η Βολιβία και ο Ισημερινός.
1879-83: Πόλεμος του Ειρηνικού => Η Χιλή αντιμετωπίζει το Περού και τη Βολιβία και, μετά από σαρωτική νίκη, προσαρτά τις πλούσιες σε νιτρικά άλατα βόρειες επαρχίες της.
1919: Ξεκινά η «Ενδεκαετία», το αυταρχικό καθεστώς του Αουγούστο Μπερναντίνο Λεγκία, που χαρακτηρίστηκε από πνεύμα εθνικιστικού μεταρυθμισμού.
1924: Ίδρυση του αριστερού εθνικιστικού κινήματος APRA (Αμερικάνικη Επαναστατική Λαϊκή Συμμαχία), από τον Άγια ντε λα Τόρε.
1948: Σύσταση της Οικονομικής Επιτροπής για τη Λατινική Αμερική (CEPAL) του ΟΗΕ, που άφησε το στίγμα της στις αναπτυξιακές πολιτικές των δεκαετιών 1950 και 1960
1968-75: Περίοδος του λαϊκιστικού καθεστώτος του στρατηγού Βελάσκο Αλβαράδο, που χαρακτηριζόταν ως «αριστερός εθνικισμός».
1971: Ο Περουβιανός ιερέας και θεολόγος Γκουστάβο Γκουτιέρες βάζει, με το έργο του, τα θεμέλια της Θεολογίας της Απελευθέρωσης.
1975: Ανατροπή με πραξικόπημα του στρατηγού Βελάσκο Αλβαράδο. Η δικτατορία που ξεκίνησε, έβαλε τέλος στην «Περουβιανή Επανάσταση» των ετών 1968-1975.
1980: Οι πρώτες πλήρως δημοκρατικές εκλογές στο Περού ανέδειξαν τον Φερνάντο Μπελαούντε Τέρι για δεύτερη φορά. Σκοπός του η ιδιωτικοποίηση της βιομηχανίας και η προώθηση των εξαγωγών. Η θητεία του απέβει άκαρπη, εξαιτίας των υψηλών πληθωριστικών τάσεων της χώρας. Την ίδια χρονιά ιδρύεται το Κομουνιστικό Κόμμα του Περού, γνωστό ως «Φωτεινό μονοπάτι» από τον Αμπιμαέλ Γκουσμάν..Στην πραγματικότητα πρόκειται για την μαοϊκή αντάρτικη οργάνωση του Περού.
1985-1990: Οι ίδιες πληθωριστικές τάσεις και η διαφθορά, σημάδεψαν και την θητεία του Άλαν Γκαρσία. Κατηγορούμενος από τους αντάρτες για κατάχρηση, αυτοεξορίστηκε αρχικά στην Κολομβία και μετά στη Γαλλία.
1990: Ξεκινά η προεδρία Φουχιμόρι, που χαρακτηρίστηκε από νεοφιλελεύθερες πολιτικές και μεγάλη διαφθορά.
2000: Μετά την αποκάλυψη σοβαρότατων σκανδάλων δωροδοκίας, το κοινοβούλιο αποφασίζει την καθαίρεση του προέδρου Φουχιμόρι.
2001: Ο Αλεχάντρο Τολέδο νίκησε τον Άλαν Γκαρσία και έγινε ο πρώτος εκλεγμένος πρόεδρος ινδιάνικης καταγωγής.
2006: Επιστρέφει στην εξουσία ο Άλαν Γκαρσία μετά από πτώση του Τολέδο λόγω κατηγοριών υπεξαίρεσης κεφαλαίων.
2011: Ο εθνικιστής στρατιωτικός Ογιάντα Ουμάλα εκλέγεται πρόεδρος της χώρας.
2016: Εκλέγεται πρόεδρος ο Πέδρο Πάμπλο Κουτσίνσκι.
2018: Εκλέγεται πρόεδρος ο Μαρτίν Βισκάρα
***
Πολλοί από μας έχουμε την τάση να ταυτίζουμε το Περού με τους Ίνκας. Οι Ίνκας αντιπροσωπεύουν, εν τούτοις, μόνο την τελευταία φάση μιας πολιτιστικής περιόδου που διήρκεσε τουλάχιστον τρεις χιλιάδες χρόνια. Η Ινκαϊκή αυτοκρατορία, το Tahuantisuyo, επέκτεινε την κυριαρχία της επάνω σε πολύ διαφορετικούς λαούς, καθένας από τους οποίους είχε φθάσει σε πολύ υψηλό πολιτιστικό επίπεδο!
***
Από εδώ και πέρα θα ξεκινήσει η αφήγηση του ταξιδιού και σας «προειδοποιώ» ότι θα υπάρξει εκτενέστερη αναφορά, κατά την διάρκεια της ιστορίας, σε όλους τους παραπάνω προαναφερθέντες πολιτισμούς, που άκμασαν στο Περού, εκτός από τον πολιτισμό Tiahuanaco! Εύχομαι στο άμεσο μέλλον να πραγματοποιήσω ένα ταξίδι στη Βολιβία και εκεί να επισκεφτώ τον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο, ο οποίος αποτέλεσε τη βάση του πολιτισμού του Tiahuanaco! Τότε θα γράψω ταξιδιωτική ιστορία και θα κάνω αναλυτική αναφορά στον πολιτισμό αυτόν. Να λοιπόν ένα καλό κίνητρο να ταξιδέψω στη Βολιβία (αν και στο μυαλό μου έχω κανα 20αριά ακόμα κίνητρα, για να πάω στη Βολιβία )
1. Προϊστορική περίοδος: 40.000-10.000 π.X.
Υπάρχουν τρείς θεωρίες μετοίκησης της Νότιας Αμερικής:
- Θεωρία των Ales Hrdlicka - Oswald Menghin: Σύμφωνα με την θεωρία αυτή, νομαδικές φυλές διασχίζουν τον Βερίγγειο Πορθμό από την Ασία προς την Αμερική και κατευθύνονται νότια.
- Ωκεάνια Θεωρία: Σύμφωνα με τον Γάλλο εθνολόγο και δημιουργό της θεωρίας αυτής Paul Rivet, εκτός από τις μετακινήσεις πληθυσμών μέσω του Βερίγγειου πορθμού, θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν η δυνατότητα μετοίκησης πληθυσμών μέσω των θαλάσσιων ρευμάτων του Ειρηνικού. Πολυνήσιοι, ακόμα και οι Μελανήσιοι θα μπορούσαν να φτάσουν στις ακτές της Νότιας Αμερικής, κάτι που επαληθεύτηκε από τον Thor Heyerdahl, o οποίος κατόρθωσε να διασχίσει τον Ειρηνικό με το Κόν Τίκι ( βλέπε ιστορία @taver εδώ )
- Θεωρία μετοίκησης από την Αυστραλία: Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, ο αυστραλιανός άνθρωπος έφτασε στην Αμερική μέσω της Ανταρκτικής. Είναι και η λιγότερο επικρατέστερη θεωρία.
- Γεωγραφικός παράγοντας: η εγγύτητα μέσω του Βερίγγειου πορθμού
- Φυλετικός παράγοντας: η εκπληκτική ομοιότητα του αμερικάνου με τον ασιάτη ( μογγολοειδή χαρακτηριστικά)
- Κλιματολογικός παράγοντας: κατά την τελευταία περίοδο των παγετώνων, ο Βερίγγειος πορθμός πρέπει να ήταν ξηρά, λόγω των τεράστιων μαζών νερού που συμπυκνώθηκαν στους πόλους με αποτέλεσμα η στάθμη των ωκεανών να είναι πολύ χαμηλότερη.
2. Προ-Κολομβιανή περίοδος ή αλλιώς προ Ίνκας περίοδος: 10.000 π.Χ. - 13ος αιώνας μ.Χ.
Οι αυτόχθονες κάτοικοι του νέου κόσμου, στην αρχή κινούνταν νομαδικά στα υψίπεδα κυνηγώντας ζώα. Την 8η χιλιετηρίδα π.Χ, αυτές οι νομαδικές φυλές, άρχισαν να καλλιεργούν την πατάτα, το καλαμπόκι, τα φασόλια και το βαμβάκι! Από την 7η – 5η χιλιετηρίδα π.Χ. άρχισε και η εξημέρωση των λάμα και των αλπάκα, που τους έδιναν κρέας, δέρμα και μαλλί. Το άλογο, η αγελάδα, το πρόβατο, οι κότες, το σιτάρι και το ζαχαροκάλαμο, ήταν άγνωστα είδη στην ήπειρο πριν την άφιξη του Κολόμβου. Με τον καιρό, κάποιοι πληθυσμοί μετακινήθηκαν προς τις ακτές με σκοπό την εκμετάλλευση των προϊόντων της θάλασσας.
Η μετάβαση από τη νομαδική ζωή στη μόνιμη εγκατάσταση, έγινε σε διάφορες φάσεις και υπάρχουν ίχνη οικισμών στην ακτή που χρονολογούνται από την 6η χιλιετηρίδα π.Χ. Το 2627 π.Χ. χτίζεται στη κοιλάδα Supe η Ιερή πόλη του Καράλ, η οποία θεωρείτε το παλαιότερο σύνθετο αστικό κέντρο του Νέου Κόσμου! Η ιερή πόλη του Καράλ, μαζί με άλλους 19 οικισμούς στη γύρω κοιλάδα Supe, αποτελούν τον πολιτισμό Caral-Supe (~3000-1800 π.Χ.).
Μεταξύ του 16ου και του 8ου αιώνα π.Χ, στα υψιπεδα των Άνδεων, κάνει την εμφάνιση του ένας άλλος πολιτισμός, που έμελλε να γίνει ένας από τους σημαντικότερους πολιτισμούς των Άνδεων…πρόκειται για τον πολιτισμό του Chavin (~1200-200 π.Χ.)! Λόγω ότι είναι ο γνωστότερος παλιός πολιτισμός των Άνδεων, από πολλούς θεωρείται και ο πρώτος πολιτισμός της προ-Κολομβιανής περιόδου. Ο πολιτισμός του Τσαβίν άσκησε σημαντική επιρροή και σ΄αυτόν έχουν τις ρίζες τους όλοι οι μεταγενέστεροι πολιτισμοί του Περού!
Ο πολιτισμός των Paracas (~800-100 π.Χ.) είναι ένας από τους πιο παλιούς πολιτισμούς του Περού και άνθισε στις παράκτιες περιοχές, νότια της Λίμας. Οι Παράκας είναι γνωστοί για τα έξοχης τεχνικής και τέχνης υφαντά τους, ιδίως τα σάβανα με τα οποία τύλιγαν τους νεκρούς κατά την ταφή τους!
Περίπου 350 χλμ. νότια της Λίμα, στην ευρύτερη διοικιτική περιοχή της Ίκα, συναντάμε τον πολιτισμό των Nazca (~200 π.Χ. – 800 μ.Χ.)! Η καταγωγή του ανάγεται στις πρώτες φάσεις του πολιτισμού Παράκας και θεωρείται συνέχεια του. Οι Νάσκα είναι γνωστοί για την κεραμική τους και για τις γιγαντιαίες ανάγλυφες γραμμές που υπάρχουν στην πεδιάδα Νάσκα, οι οποίες, μέχρι και σήμερα, αποτελούν ένα μυστήριο…
Μουσείο Larco: Πολιτισμός Nazca, κεραμικό αγγείο
Στους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες και με βάση τις τεχνολογικές καινοτομίες που είχαν γίνει προγενέστερα, τοπικοί πολιτισμοί, πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους, ανθίζουν ανάμεσα στον 1ο και τον 11ο αιώνα.
Ο πολιτισμός των Mochicas (~200 π.Χ – 700 μ.Χ.) άνθισε στη κοιλάδα του ποταμού Moche (σημερινό Trujillo) και ήταν μια στρατοκρατική κοινωνία, βασισμένη σε ιεραρχημένες κοινωνικές δομές, γενικευμένη φορολογία και λογιστικό σύστημα! Χαρακτηριστικό γνώρισμα των κέντρων εξουσίας του πολιτισμού αυτού, ήταν η μνημειακή αρχιτεκτονική του, που είχε στόχο την εξυπηρέτηση της θρησκευτικής λατρείας, και το εκτεταμένο δίκτυο αρδευτικών καναλιών και φραγμάτων, τα οποία τους επέτρεψαν να επεκτείνουν τα γεωργικά σύνορά τους σε μεγάλη κλίμακα. Απόγονοι των Mochica ήταν ο πολιτισμός Sican ή Lambayeque (~700-1300 μ.Χ.)
Μουσείο Larco: Πολιτισμός Moche, χρυσές κεφαλές
Λαϊκοί ηγεμόνες, που αντικαθιστούν την ιερατεία του Chavin, ιδρύουν, οργανώνουν και διευθύνουν μεγάλα, για την εποχή εκείνη, αστικά κέντρα με σκοπό την άσκηση του νέου είδους εξουσίας. Ένα από αυτά τα αστικά κέντρα είναι το Τiahuanaco, νότια της λίμνης Τιτικάκα, στην σημερινή Βολιβία. O πολιτισμός Tiahuanaco (~200-1000 μ.Χ) άκμασε επι σχεδόν μία χιλιετία και υπολογίζεται ότι στη πόλη Tiahuanaco ζούσαν 40.000 άνθρωποι, οι οποίοι είχαν αναπτύξει ένα ειδικό γεωργικό σύστημα, που τους επέτρεπε να καλλιεργούν τη γη ακόμη και στις παγωμένες θερμοκρασίες του αλτιπλάνο…
Ένα άλλο μεγάλο αστικό κέντρο και εξίσου σημαντικό, που δέχτηκε την επίδραση του Tiahuanaco, είναι το Huari. Ο πολιτισμός των Huari (~600-1100 μ.Χ.) προσανατολίστηκε από το Ayacucho προς τον βορρά ως τα περίχωρα της Cajamarca. Πιστεύεται ότι το Huari είχε 70.000 πληθυσμό και ότι κατά την επέκταση του είχε φτάσει να συνορεύει με αυτόν του Tiahuanaco! Η ταυτόχρομη εξάπλωση των δύο αυτών πολιτισμών είχε σαν αποτέλεσμα και στρατιωτικές κατακτήσεις, κάτι που μαρτυρείται με την υπάρξη αρχιτεκτονικών συμπλεγμάτων που θυμίζουν στρατώνες και αποθήκες, όπως στην Piquillacta (κοιλάδα του Apurimac) και στη Viracochapampa (κοντά στο Huamachuco).
Το Tiahuanaco και το Huari, υπήρξαν οι πρωτεύουσες μεγάλων κρατών των Άνδεων, που προμήνυαν τις μεγάλες Αυτοκρατορίες των Chimu και των Incas…
Αρχαιολογικός χώρος Pachacamac: Palacio de las Mamacona
Μετά την πτώση των Huari, έκανε την εμφάνιση του ο πολιτισμός των Chimu (~900-1470 μ.Χ.), ο οποίος συγγενεύει στη βάση του περισσότερο με τον πολιτισμό της Αιγύπτου ή της Μεσοποταμίας, παρά με τον πιο σύγχρονο πολιτισμό των Ίνκας, του οποίου αποτέλεσε σημαντική επιρροή! Η κοινωνία των Chimu θεωρείται μία από τις πιο ανεπτυγμένες του αρχαίου Περού. Πρωτεύουσα του ήταν το Chan Chan, το οποίο αποτελεί το μεγαλύτερο πλίνθινο κτιριακό συγκρότημα της Αμερικής και το δεύτερο μεγαλύτερο στο κόσμο μετά το Bam στο Ιράν! Αυτή η απέραντη πόλη πιθανότατα να είχε πάνω από 80.000 πληθυσμό κατά την ακμή της και απλωνόταν σε έκταση περίπου 20-24 τετραγωνικών χιλιομέτρων, κοντά στο σημερινό Trujillo. O πολιτισμός των Chimu αναπτύχθηκε στο βορρά ως το Tumbes και νότια ως το Chancay με κατεύθυνση προς ανατολάς. Έτσι λοιπόν, ο ιμπεριαλισμός των Chimu ήταν αναμενόμενο να συγκρουστεί με αυτόν των Incas…Το βασίλειο των Chimu καταλύθηκε και κατακτήθηκε από τους Incas γύρω στο 1460 με 1470 μ.Χ.
Μουσείο Larco: Πολιτισμός Chimu, ξύλινο ειδώλιο
3. Περίοδος Ίνκας: 13ος αιώνας μ.Χ. – 1533
Τον 13ο αιώνα σημειώθηκε η πρώτη εμφάνιση των Ίνκας στις Άνδεις. Υπάρχουν διάφορες απόψεις για το πως ξεκίνησε και όλες έχουν ένα κοινό παρανομαστή…τον μυθικό ιδρυτή της δυναστείας Manco Capaq. Όπως όλες οι εθνότητες των Άνδεων, έτσι και οι Ίνκας αναγνώριζαν μία κοινή paqarina (φυλετική μήτρα) από την οποία κατάγονταν ο πρόγονος-ιδρυτής τους. Η paqarina των Ίνκας ήταν η σπηλιά του Paqariqtampu (Paqariq=γέννηση & Tampu=τοποθεσία, οίκημα) που βρίσκεται λίγο πιο νότια από το Cuzco. Ο Manco Capaq μαζί με την αδερφή και γυναίκα του Mama Oqllo ίδρυσαν στο σημερινό Cuzco, την έδρα της Αυτοκρατορίας των Ίνκας. Η επίσημη ονομασία της αυτοκρατορίας είναι το Tahuantinsuyo, που σημαίνει “τα τέσσερα σημεία του κόσμου” και στην κορυφή της πυραμίδας εξουσίας του βρίσκεται ο ένας και απόλυτος μονάρχης, ο Ίνκα. Γύρω στο 1430 ξεκίνησε η επέκταση της Αυτοκρατορίας και διήρκεσε μόλις 100 χρόνια, μέχρι το 1533. Τα εδάφη που είχε κατακτήσει,
κάλυπταν έκταση πάνω από 2.000.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και περιελάμβαναν εδάφη των σημερινών χωρών της Κολομβίας, του Ισημερινού, του Περού, της Βολιβίας, της Χιλής και της Αργεντινής.
Η Αυτοκρατορία του Ταουαντισούγιο έμελλε να γίνει η μεγαλύτερη της προκολομβιανής Αμερικής και μία από τις πιο λαμπρές στην παγκόσμια ιστορία!
4. Κατάκτηση του Περού από τους Ισπανούς: 1532-1542
Γύρω στα 1528 και βλέποντας το θάνατο του να έρχεται, ο αυτοκράτορας Ουάινα Κάπακ, παραβαίνοντας τις θεσμικές παραδόσεις του Ταουαντισούγιο, μοίρασε την ανώτατη αρχή του κράτους στους δύο του γιούς: στον Ουάσκαρ έδωσε το Κούσκο και στον Αταουάλπα το παλιό βασίλειο του Κίτο. Οι ελπίδες του μονάρχη για ειρήνη μετά τον θάνατο του διαψεύστηκαν, καθώς άρχισε εμφύλιος πόλεμος μεταξύ των δύο αδερφών που έμελλε να αποτελέσει και την αντίστροφη μέτρηση της Αυτοκρατορίας. Μετά από αιματηρές μάχες ο Αταουάλπα αιχμαλωτίζει τον αδερφό του Ουάσκαρ, θανατώνει όλη την γενιά του αδερφού του μπροστά στα μάτια του και όλους όσους είχαν ταχθεί με το μέρος του αδερφού του… Όλα αυτά συνέβησαν λίγο πριν την άφιξη των Ισπανών στο Τούμπες. Τότε ήταν που πληροφορήθηκε ο Αταουάλπα την άφιξη των λευκών και αποφασίζει να κινηθεί προς τη Καχαμάρκα αντί να πάει στο Κούσκο, όπου και θα γινόταν η στέψη του ως αυτοκράτορας του Ταουαντισούγιο. Το Νοέμβριο του 1532 μία ομάδα Ισπανών κατακτητών, γνωστοί και ως κονκισταδόρες, με αρχηγό τον Φρανσίσκο Πισάρο, ξεκίνησαν την άνοδο τους στις Άνδεις. Μαζί με τον Πισάρο βρίσκονταν και ένας Έλληνας πυροβολητής από τη Κρήτη, γνωστός με το όνομα Πέδρο ντε Κάντια (Πέτρος ο Κρητικός), καθώς και άλλοι Έλληνες.
Λίμα - Καθεδρικός Ναός: Τάφος του Francisco Pizarro, Επιτάφια επιγραφή στην οποία αναγράφεται το όνομα του Έλληνα Pedro de Candia
Όταν ο Πισάρο μπήκε στην Καχαμάρκα δεν βρήκε εκεί τον Αταουάλπα, ο οποίος στρατοπέδευε έξω από τη πόλη. Μετά από πρόσκληση των ισπανών ο Αταουάλπα μπαίνει συνοδευόμενος στη Καχαμάρκα για να συναντήσει τον Πισάρο. Αιχμαλωτίζεται και κρατείται στα ιδιαίτερα διαμερίσματα του. Οι Ισπανοί ζητούν λύτρα, χρυσό και ασήμι, τα οποία έρχονται σε λίγες μέρες από το Kούσκο σε αφθονία! Τον Ιούλιο του 1533 φήμες για την έλευση ενισχύσεων του Αταουαλπα με σκοπό την απελευθέρωση του, ωθούν τον Πισάρο να κινήσει έκτακτο δικαστήριο υπο τη προεδρία του. Η δίκη κράτησε όλη τη νύχτα και οι κατηγορίες, σύμφωνα με το δίκαιο της Καστίλης, ήταν ειδωλολατρεία, αίρεση, τυραννία, σφετερισμός εξουσίας, προδοσία, βασιλοκτονία,, αδερφοκτονία, γενοκτονία, πολυγαμία και αιμομιξία…Η απόφαση, τι άλλο θα μπορούσε να ήταν, παρά θανατική ποινή... Ο Αταουάλπα πρίν τον θάνατο του, ασπάστηκε τον καθολικισμό για να διατηρηθεί το σώμα του και να μην καεί, καθώς οι Ίνκας διατηρούσαν τις μούμιες τους. Έτσι στις 26 Ιουλίου ο Αταουάλπα βαφτίστηκε με το όνομα Φρανσίσκο...και ως χριστιανός πια εκτελέστηκε με στραγγαλισμό…
Ακολούθησαν διάφορα γεγονότα και πολιτικές αναταραχές, όπως η εκτέλεση, του συντρόφου του Πισάρο, Αλμάγκρο το 1538 και η δολοφονία του ίδιου του Πισάρο το 1541.
5. Αντιβασιλεία του Περού 1542 και πόλεμοι ανεξάρτησίας ως το 1824
Δέκα χρόνια μετά την εκτέλεση του τελευταίου μονάρχη των Ίνκας, Αταουάλπα, το Ισπανικό Στέμμα ίδρυσε την Αντιβασιλεία του Περού, στην οποία περιλαμβάνονταν οι περισσότερες ισπανικές αποικίες της Νότιας Αμερικής.
Ο αντιβασιλέας Φρανσίσκο ντε Τολέδο αναδιοργάνωσε τη χώρα κατά τη δεκαετία του 1570, με κύρια οικονομική δραστηριότητα τα ορυχεία αργύρου και εξανάγκασε τους ιθαγενείς σε υποχρεωτική εργασία. Το Περού απέφερε μεγάλα κέρδη στην Ισπανία και παράλληλα αναπτύχθηκε ένα εμπορικό δίκτυο συναλλαγών με την Ευρώπη ως και τις Φιλιππίνες, τότε ισπανική κτήση. Μέχρι τον 18ο αιώνα όμως, η μείωση των αποθεμάτων αργύρου και η οικονομική διαφοροποίηση ελάττωσαν τα βασιλικά έσοδα, με συνέπεια το Στέμμα να προβεί σε αλλαγές, γνωστές και ως η «Ανασύσταση του οίκου των Βουρβόνων», οι οποίες επέφεραν αύξηση των φόρων και διάσπαση του Αντιβασιλείου του Περού. Οι νέοι νόμοι προκάλεσαν την επανάσταση του Τούπακ Αμάρου Β' και άλλες εξεγέρσεις, οι οποίες κατεστάλησαν βίαια.
Το κίνημα του Περού προς την ανεξαρτησία ξεκίνησε με μια εξέγερση των ισπανο-αμερικανών γαιοκτημόνων και των δυνάμεών τους, με επικεφαλής τον Χοσέ ντε Σαν Μαρτίνι της Αργεντινής και τον Σιμόν Μπολιβάρ της Βενεζουέλας.
6. Ανεξαρτησία του Περού 1820 - Σήμερα
1820: Απόβαση του Σαν Μαρτίν και του απελευθερωτικού στρατού του στο Περού
1821: Κήρυξη της ανεξαρτησίας του Περού στη Λίμα. Ο Σαν Μαρτίν αναλαμβάνει την εξουσία. Ο αντιβασιλέας και οι Ισπανικές αρχές μεταφέρουν την έδρα τους στο Κούσκο.
1824: Ολοκλήρωση της απελευθέρωσης του Περού, μετά τις μάχες του Χουνίν και του Αγιακούτσο.
1825: Ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Άνω Περού (μετέπειτα Βολιβία)
1864-66: Πόλεμος μεταξύ της Ισπανίας και του Περού. Η Ισπανία καταλαμβάνει τα νησιά Τσίντσα. Στο πλευρό του Περού πολεμούν η Χιλή, η Βολιβία και ο Ισημερινός.
1879-83: Πόλεμος του Ειρηνικού => Η Χιλή αντιμετωπίζει το Περού και τη Βολιβία και, μετά από σαρωτική νίκη, προσαρτά τις πλούσιες σε νιτρικά άλατα βόρειες επαρχίες της.
1919: Ξεκινά η «Ενδεκαετία», το αυταρχικό καθεστώς του Αουγούστο Μπερναντίνο Λεγκία, που χαρακτηρίστηκε από πνεύμα εθνικιστικού μεταρυθμισμού.
1924: Ίδρυση του αριστερού εθνικιστικού κινήματος APRA (Αμερικάνικη Επαναστατική Λαϊκή Συμμαχία), από τον Άγια ντε λα Τόρε.
1948: Σύσταση της Οικονομικής Επιτροπής για τη Λατινική Αμερική (CEPAL) του ΟΗΕ, που άφησε το στίγμα της στις αναπτυξιακές πολιτικές των δεκαετιών 1950 και 1960
1968-75: Περίοδος του λαϊκιστικού καθεστώτος του στρατηγού Βελάσκο Αλβαράδο, που χαρακτηριζόταν ως «αριστερός εθνικισμός».
1971: Ο Περουβιανός ιερέας και θεολόγος Γκουστάβο Γκουτιέρες βάζει, με το έργο του, τα θεμέλια της Θεολογίας της Απελευθέρωσης.
1975: Ανατροπή με πραξικόπημα του στρατηγού Βελάσκο Αλβαράδο. Η δικτατορία που ξεκίνησε, έβαλε τέλος στην «Περουβιανή Επανάσταση» των ετών 1968-1975.
1980: Οι πρώτες πλήρως δημοκρατικές εκλογές στο Περού ανέδειξαν τον Φερνάντο Μπελαούντε Τέρι για δεύτερη φορά. Σκοπός του η ιδιωτικοποίηση της βιομηχανίας και η προώθηση των εξαγωγών. Η θητεία του απέβει άκαρπη, εξαιτίας των υψηλών πληθωριστικών τάσεων της χώρας. Την ίδια χρονιά ιδρύεται το Κομουνιστικό Κόμμα του Περού, γνωστό ως «Φωτεινό μονοπάτι» από τον Αμπιμαέλ Γκουσμάν..Στην πραγματικότητα πρόκειται για την μαοϊκή αντάρτικη οργάνωση του Περού.
1985-1990: Οι ίδιες πληθωριστικές τάσεις και η διαφθορά, σημάδεψαν και την θητεία του Άλαν Γκαρσία. Κατηγορούμενος από τους αντάρτες για κατάχρηση, αυτοεξορίστηκε αρχικά στην Κολομβία και μετά στη Γαλλία.
1990: Ξεκινά η προεδρία Φουχιμόρι, που χαρακτηρίστηκε από νεοφιλελεύθερες πολιτικές και μεγάλη διαφθορά.
2000: Μετά την αποκάλυψη σοβαρότατων σκανδάλων δωροδοκίας, το κοινοβούλιο αποφασίζει την καθαίρεση του προέδρου Φουχιμόρι.
2001: Ο Αλεχάντρο Τολέδο νίκησε τον Άλαν Γκαρσία και έγινε ο πρώτος εκλεγμένος πρόεδρος ινδιάνικης καταγωγής.
2006: Επιστρέφει στην εξουσία ο Άλαν Γκαρσία μετά από πτώση του Τολέδο λόγω κατηγοριών υπεξαίρεσης κεφαλαίων.
2011: Ο εθνικιστής στρατιωτικός Ογιάντα Ουμάλα εκλέγεται πρόεδρος της χώρας.
2016: Εκλέγεται πρόεδρος ο Πέδρο Πάμπλο Κουτσίνσκι.
2018: Εκλέγεται πρόεδρος ο Μαρτίν Βισκάρα
***
Πολλοί από μας έχουμε την τάση να ταυτίζουμε το Περού με τους Ίνκας. Οι Ίνκας αντιπροσωπεύουν, εν τούτοις, μόνο την τελευταία φάση μιας πολιτιστικής περιόδου που διήρκεσε τουλάχιστον τρεις χιλιάδες χρόνια. Η Ινκαϊκή αυτοκρατορία, το Tahuantisuyo, επέκτεινε την κυριαρχία της επάνω σε πολύ διαφορετικούς λαούς, καθένας από τους οποίους είχε φθάσει σε πολύ υψηλό πολιτιστικό επίπεδο!
***
Από εδώ και πέρα θα ξεκινήσει η αφήγηση του ταξιδιού και σας «προειδοποιώ» ότι θα υπάρξει εκτενέστερη αναφορά, κατά την διάρκεια της ιστορίας, σε όλους τους παραπάνω προαναφερθέντες πολιτισμούς, που άκμασαν στο Περού, εκτός από τον πολιτισμό Tiahuanaco! Εύχομαι στο άμεσο μέλλον να πραγματοποιήσω ένα ταξίδι στη Βολιβία και εκεί να επισκεφτώ τον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο, ο οποίος αποτέλεσε τη βάση του πολιτισμού του Tiahuanaco! Τότε θα γράψω ταξιδιωτική ιστορία και θα κάνω αναλυτική αναφορά στον πολιτισμό αυτόν. Να λοιπόν ένα καλό κίνητρο να ταξιδέψω στη Βολιβία (αν και στο μυαλό μου έχω κανα 20αριά ακόμα κίνητρα, για να πάω στη Βολιβία )
Last edited: