Ινδονησία Χάτι-Χάτι: Στην χώρα των ηφαιστείων

[interted]

Μέρα 22η: Χόγκα

“Καλημέρα σας κύριε `(το επίθετό μου με τέλεια προφορά)’. Πως περάσατε χθες; Φάγατε τοπικό ψαράκι που σας είπα;” με χαιρέτησε ο μουστακαλής ρεσεψιονίστ.

Για καλή μου τύχη εκείνη την ώρα έφτασε ένα ζευγαράκι τουριστών και έτσι πήρα το μηχανοταξί που τους άφησε για να πάω στο λιμάνι. Κάπου στην μέση του δρόμου ένας τύπος με ντουντούκα και άλλοι 2-3 γύρω του, σε κάτι που έμοιαζε με ερήμην διαδήλωση. Ο οδηγός δεν καταλάβαινε Αγγλικά, αλλά αργότερα έμαθα ότι όντως ήταν διαδήλωση “γιατί ο κόσμος στην περιοχή είναι δυσαρεστημένος με τις τοπικές αρχές”. Ή στο καραόκε θα είναι ή θα κάνουν κοντρούλες με την εξουσία... Μου φαίνεται δεν κάθονται στα αυγά τους οι Γουαντσιανοί.

Στο λιμάνι συνάντησα τον Άντζελο και την Ίντι, τα παιδιά από το ταξί χθες, και περιμέναμε υπομονετικά το ταχύπλοο που θα μας πάει στην Καλεντούπα (το δεύτερο νησί και το Κα στο Γουακατόμπι). Είχαμε ακούσει τουλάχιστον τρεις διαφορετικές εκδοχές για την ώρα αναχώρησης (από τον ταξιτζή χθες, από τον ρεσεψιονίστ, και από το internet) και τελικά έφυγε άλλη ώρα. Ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα τα παιδιά: Ο Άντζελο μάνατζερ ξενοδοχείων στο Λονδίνο, και διαβασμένος μουσικά (πόσοι στην εποχή μας ξέρουν τον κιθαρίστα των Φανκαντέλικ Έντυ Χέιζελ; ) και η Ίντι, με την οποία γνωριστήκανε σε ταξίδι, είναι από το Μαρόκο (αρχικά νόμιζα από Λ. Αμερική γιατί το όνομά της φέρνει σε Ίνκας). Στο καράβι κουνηθήκαμε λίγο. Οι ντόπιοι ξεσκιστήκαν στις προσευχές και εγώ απλά περίμενα να περάσει, κοιτώντας ένα σταθερό σημείο, όπως που είχαν πει. Φτάσαμε στην Καλεντούπα και από εκεί αμέσως αλλάξαμε καραβάκι για την Χόγκα.

Η Χόγκα είναι ένα μικρό νησάκι 15 λεπτά με ταχύπλοο από την Καλεντούπα. Οι νομάδες της θάλασσας, Μπατζάο πιστεύουν ότι είναι στοιχειωμένο, κατοικεί ο διάβολος και άλλα τέτοια, και δεν θέλουν να πατήσουν το πόδι τους! Πλησιάζοντας από την θάλασσα, πάντως, φαίνεται ως ένας μικρός τροπικός παράδεισος. Με οκτώ χιλιόμετρα περίμετρο, θεωρητικά περπατιέται όλο σε ένα απόγευμα με την χαμηλή παλίρροια. Ο κύριος λόγος επίσκεψης τουριστών είναι το κοράλλι του που είναι πολύ αξιοπρεπές (μίλησε ο ειδικός!) αν και με σημάδια καταστροφής. Κάποτε μάλιστα ο Κουστώ παρομοίωνε τους βυθούς των νησιών Γουακατόμπι με “υποθαλάσσια νιρβάνα” και το θεωρούσε καλύτερο μέρος για καταδύσεις στον κόσμο...

Η Geertje (καταφέρατε να το προφέρετε; εγώ ακόμα...) είναι μια Ολλανδέζα στα 60 της (δεν της φαίνεται καθόλου!) που έχει χτίσει μόνη της ένα παραθεριστικό κέντρο με μπανγκαλόουζ, σε πλήρη αρμονία με το φυσικό περιβάλλον. Από την παραλία, διακρίνονται μόλις 2-3 ξαπλώστρες και ένα ξύλινο στέγαστρο και όλα τα άλλα καλύπτονται από παρθένο δάσος. Η μαγείρισσα και γενικός μάνατζερ Βία, με ένα επιτελείο εργατικών γυναικών και την κορούλα της, μας ετοίμασε ένα φρεσκότατο και πλουσιότατο γεύμα και μας οδήγησε στα μπανγκαλόουζ. Μαζί μας με το ταχύπλοο έφτασε και ένας Αυστραλός, συνταξιούχος δάσκαλος μουσικής, ο Τζέφρυ, με τον οποίο θα έπρεπε να μοιραστούμε το μπανγκαλόου. Έλα όμως που το κρεβάτι ήταν διπλό. Ο Τζέφρυ πρότεινε να κοιμηθεί στην παραλία, ένας ανέφερε τα μικρά Κομόντο που κυκλοφορούν και δαγκώνουν την νύχτα, και τελικά η Βία έδωσε την Σολομώντεια λύση αλλάζοντας δωμάτια στο προσωπικό για να μείνει ένα μικρό μπανγκαλόου ελεύθερο για τον Τζέφρυ.

Έτσι δεν είχαμε ούτε τραυματισμούς από Κομόντο, ούτε άλλα απρόοπτα και η υπόλοιπη μέρα πέρασε με σνόρκελ και κουβεντούλα, ενώ πλέον φαινόταν και με γυμνό μάτι απέναντι η Σαμπέλα, το χωριό των Μπατζάο – σε απόσταση επαφής πλέον από τους νομάδες μου.

Όταν πιάσαν τα κύματα προσευχηθήκαμε σε Θεούς που πιστεύουμε και δεν πιστεύουμε.

Όλα ξεχαστήκαν όμως όταν φτάσαμε εδώ:

Το νησί του διαβόλου (κατά τους Μπατζάο) ή ο παράδεισος επί γης;

Αφιερωμένο στην @go2dbeach

Η θέα από το μπανγκαλόου.

Και η θέα κάτω από το μπανγκαλόυ, στον δρόμο που πάω τουαλέτα το βράδυ. Δεν μας δουλεύανε όταν μας είπανε ότι έχει μικρούς βαράνους.

Γουέλ ντιζέρβντ ξεκούραση που λένε και οι Εγγλέζοι.

 

[interted]

Μέρα 23η

Αφού μου έτυχε το λαχείο της Χόγκα και αφού είχα φτάσει νωρίς σε σχέση με το αρχικό χοντρικό πλάνο του ταξιδιού, αποφάσισα να κάνω διακοπές στις διακοπές και να μείνω λίγες μέρες εδώ πριν πάω στο χωριό των Μπατζάο. Ένας ακόμα λόγος ήταν ότι θα έπιανα δουλειά την επόμενη μέρα του γυρισμού στην Αγγλία και έτσι ήταν η μοναδική ευκαιρία να αποφορτιστώ σωματικά και ψυχολογικά. Το κατάλυμα δεν είχε ζεστό νερό ή internet και ο ηλεκτρισμός υπήρχε μόνο 4 ώρες την μέρα. Όμως το μόνο που χρειαζόμουν τώρα ήταν μια αιώρα για να διαβάζω βιβλία και μια μάσκα για να κοιτάω τον βυθό. Στις επόμενες 3 μέρες αυτά ήταν τα πιο ενδιαφέροντα:

Σήμερα είχε γενέθλια η Geertje. Για τους Μπατζάο, που την υπεραγαπούν γιατί εκτός των άλλων τους έχει φτιάξει γήπεδο ποδοσφαίρου, ήταν η πιο μεγάλη γιορτή του χρόνου. Και όταν οι Μπατζάο χαίρονται κάνουν αγώνες ταχύτητας! Μαζευτήκαν λοιπόν από το πρωί μπροστά στην παραλία της Geertje πάνω στις βάρκες τους και, ανά δύο, κάναν κόντρες με τα σκάφη τους. Οι μηχανές μούγκριζαν, οι φωνές και τα πειράγματα δίναν και παίρναν – ειδικά όταν η Βία άρχισε να φέρνει τις μπίρες (ψοφάνε οι Μπατζάο για μπίρες, αν και μουσουλμάνοι) – και η τελετή κορυφώθηκε με την απονομή του τίτλου στον νικητή από την ίδια την Geertje.

Όταν βγήκαν για λίγο στην στεριά προσέγγισα έναν. Γύρω στα 20, αν και δύσκολο να πεις την ηλικία των Μπατζάο, μιλούσε λίγα Αγγλικά αλλά ήταν απόμακρος. Τον ρώτησα τι δουλειά κάνει, το σκέφτηκε για λίγο, και ρίχνοντας και μια ματιά στους φίλους του, λέει “ψαροτουφεκάς”. Μετά τον ρώτησα τι μουσική ακούει και πάλι αφού κοίταξε τους φίλους του, απάντησε γελώντας “Σούκα Μιούζικ Τζάουα” (αρχικά νόμιζα ότι σούκα είναι είδος μουσικής, αλλά μάλλον εννοούσε μου αρέσει η μουσική της Ιάβας). Κράτησα το όνομά του, Σίνι.

Ο δεύτερος Μπατζάο που γνώρισα ήταν ο Ντούντα. Κι αυτός ας πούμε γύρω στα 20, μόλις είχε πάρει το δίπλωμα του εκπαιδευτή σε καταδύσεις με μπουκάλα. Ασυνήθιστο γιατί οι Μπατζάο είναι δεινοί δύτες, αλλά ελεύθεροι – δηλαδή χωρίς μπουκάλα. Ήταν ο πιστός καταδυτικός παρτενέρ μου, στις λίγες καταδύσεις που έκανα στην Χόγκα. Δεν αλλάξαμε ποτέ ούτε μια κουβέντα, αλλά το γλυκύτατο χαμόγελο και σεβασμός που έδειχνε ο Ντούντα τον κάνανε ιδανικό σύντροφο. Έδειχνε ότι απολάμβανε το νέο του επάγγελμα. Άραγε πόσοι Μπατζάο έχουν ευκαιρία να κάνουν κάτι διαφορετικό;

Λίγο πριν βραδιάσει έκανα μια εξόρμηση στα βόρεια του νησιού – για να ανακαλύψω έναν οικισμό ντόπιων. Μερικές στοίβες από καρύδες και τα απαραίτητα σκουπιδάκια σηματοδοτούσαν την αρχή του χωριού. Το ίδιο το χωριό ήταν καμιά 50αρια καλύβες ακριβώς από εκεί που τελείωνε η παλίρροια. Μια μάνα περπατούσε με ένα παιδί στην αμμουδιά που είχε φανερώσει το τράβηγμα του νερού, μαζεύοντας όστρακα (η παλίρροια στην Χόγκα είναι μία φορά την μέρα αλλά πολύ έντονη λόγω του σχήματος των ακτών). Το χωριό δεν είναι Μπατζάο (όπως μου τονίσανε οι ίδιοι οι Μπατζάο – ποτέ δεν μένουν στην στεργιά). Η Geertje έχει αγοράσει στα παιδιά του χωριού μια μεγάλη βάρκα για να πηγαίνουν στο σχολείο της Σαμπέλα κάθε πρωί, και να ανταμώνουν με τα παιδάκια των Μπατζάο.

Το βράδυ η Geertje είχε τραπέζι σε όλους τους υψηλά ιστάμενους της περιοχής, με φρεσκότατο ψητό ψαράκι και μεγάλη φωτιά στην παραλία. Ο Αζούλ, ο εκπαιδευτής καταδύσεων (το αφεντικό του Ντούντα) έδωσε σόου με φλεγόμενα ξύλα, θυμίζοντας μου την τρέλα του εκπαιδευτή στο Κομόντο... είναι όλοι οι εκπαιδευτές έτσι, άραγε; Μόλις είχαν φτάσει στο κατάλυμα δύο Ιταλίδες, μάνα και κόρη, από το Τρέντο, οι οποίες μπήκανε αμέσως στο οικογενειακό κλίμα που υπήρχε: ο Άντζελο με τα επιχειρήματά του (τι επιχειρηματίας θα ήταν αν δεν είχε επιχειρήματα – καλο έ; ), η Ίντι που συνδύαζε την πίστη (στο Ισλάμ) με το ανοιχτό μυαλό, ένα ζευγάρι ψυχολόγων από την Ελβετία που μόνο που σου μιλούσανε ηρεμούσες, η Πάτι, μια ώριμη Ολλανδή δασκάλα που μόλις πριν είχε πάει μόνη της στο Καλιμαντάν και πριν από αυτό στο Πήλιο (!), ένα ζευγάρι κοσμογυρισμένων Γάλλων που ήταν καλή παρέα όσο δεν συζητούσαμε για το Παρίσι, και ο βέβαια ο ειρηνικός παράγοντας Τζέφρυ, βετεράνος ταξιδευτής και εξερευνητής των βυθών με το σνόρκελ του (Αγγλικός όρος για την μάσκα με φυσητήρα).

(οι φωτό των 3 ημερών θα μπούνε όλες μαζί)

 

[interted]

Μέρα 24η

Η Βία μας σέρβιρε το χορταστικό πρωινό και βρήκαμε ευκαιρία να κουβεντιάσουμε με την Geertje (ας την λέμε Χίρτζε από εδώ και πέρα). Εν ολίγοις, η Χίρτζε πέρασε στα νιάτα της από την Χόγκα με ένα ιστιοφόρο, γνώρισε τους τσιγγάνους της θάλασσας, τους αγάπησε, και όταν αργότερα κληρονόμησε κάποια λεφτά αποφάσισε να επενδύσει εδώ (ο πατέρας της είχε περιουσία στην Ολλανδική Καραϊβική). Επειδή είναι μόνη της, και αν δεν έχεις Ινδονήσιο σύντροφο είναι σχεδόν αδύνατον να κάνεις μπίζνες εδώ, έχει δώσει στην ντόπια Βία τα “κλειδιά” της επιχείρισης. Η Ινδονησιακή κυβέρνηση έχει πολλές φορές προσπαθήσει να την εκβιάσει με απέλαση και απαγόρευση εισόδου στην χώρα, ζητώντας οικονομικά λαδώματα. Τελικά επικράτησε η λογική λίγο πριν η Χίρτζε τα μαζέψει και να φύγει (έχει να πει αστείες ιστορίες με “παρανοήσεις” σε γραφεία υπουργών) και τώρα έρχεται στην Χόγκα, υποτίθεται ως φιλοξενούμενος, για μερικούς μήνες τον χρόνο.

Αυτό που χαλάει την Χίρτζε είναι, αυτό που αποκαλεί “Ισλαμική στροφή” της χώρας τα τελευταία χρόνια. Ήταν συνηθισμένη να βλέπει τις Ινδονήσιες φίλες χειραφετημένες, να ταξιδεύουν ελεύθερες και να λένε τις απόψεις τους. Τώρα με τα Σαουδικά κεφάλαια που ρέουν στην χώρα (θυμάστε το τζαμί στο Λομπόκ; ) οι αμόρφωτοι μουλάδες και η κοινωνική πίεση έχουν αναγκάσει αρκετές γυναίκες να βάλουν πάλι τις μαντίλες και να μαζευτούν στα σπίτια τους. Ένα άλλο που την ενοχλεί με τους ντόπιους είναι ότι δεν διαβάζουν! Η ίδια έχει κάνει προσπάθειες, βοηθώντας το σχολείο (ή αγοράζοντας την σχολική βάρκα που λέγαμε) αλλά βλέπει ελάχιστες αλλαγές. “Δεν είναι όλα άσχημα” μου λέει, καθώς κουνάω το κεφάλι, “τα παιδιά που μεγαλώνουν με το Ισλάμ έχουν μάθει να σέβονται τους άλλους ανθρώπους περισσότερο από ότι τα δικά μας”. Φτάνει όμως μόνο αυτό;

Οι περισσότεροι πήγανε σήμερα εκδρομή στην Καλεντούπα, να κάνουν μπάνιο στο ποτάμι με τις κατακόκκινες γαρίδες. Όταν γύρισαν, μαζί με τον Τζέφρι και τις Ιταλίδες ξεκινήσαμε έναν περίπατο για να εξερευνήσουμε το υπόλοιπο νησί. Από μια μεγάλη προβλήτα στα Νότια, ξεκινάει ένα πλακόστρωτο δρομάκι που οδηγεί στο εσωτερικό. Αριστερά και δεξιά εγκαταλελειμμένα μπανγκαλόους, με τρύπια πατώματα και πόρτες που ανοιγοκλείνουν κάνουν την ατμόσφαιρα κάπως σπούκι (sic). Μια τρομαχτική κραυγή που βγαίνει από τα δέντρα και ακούγεται επαναλαμβανόμενα μας κάνει να αναρωτιόμαστε αν έχουν όντως δίκιο οι Μπατζάο για τον διάβολο, ή πρόκειται για κάποιο πολύ παράξενο πτηνό (δυστυχώς είχε τελειώσει η μπαταρία και δεν μπόρεσα να κάνω ηχογράφηση). Εκεί που οι Ιταλίδες είχαν να σκέφτονται πως θα επιστρέψουμε, βλέπουμε σε ένα μπαλκόνι μπανγκαλόου δύο τουρίστες! Τελικά κάποια μπανγκαλόου ήταν σε καλή κατάσταση και μάλιστα τα νοικιάζανε μέσω internet. Υπάρχει μάλιστα μια Αγγλική ΜΚΟ η “Οπερέσιον Γιουλάσια” που κάποιους μήνες τον χρόνο φιλοξενεί ερευνητές του οικοσυστήματος και έχει κτίσει κάποιες υποθαλάσσιες κατασκευές που βλέπαμε στο σνόρκελ νωρίτερα. Στον γυρισμό ανακαλύψαμε μάλιστα και ένα μικρό μίνι μάρκετ λίγο πριν βγεις στην παραλία (πως δεν το είχα προσέξει; ).

Το βράδυ είδα κάποια παράξενα όνειρα και μάλιστα έπιασα τον εαυτό μου να ξυπνάει ουρλιάζοντας.

Μέρα 25η

Σήμερα το πρωί είχε κατάδυση, όπου είδαμε ένα κοπάδι με μπαρακούντα, πάνω από μισό μέτρο, και ο Αζούλ ενθουσιάστηκε με την πέρκα Ναπολέων (ένα ψάρι με ένα σβώλο στο μέτωπο). Ο λόγος, έμαθα, ήταν γιατί αυτό το ψάρι (ειδικά ζωντανό) πιάνει πάρα πολλά στις ασιατικές αγορές, πράγμα που το έχει οδηγήσει κοντά σε εξαφάνιση. Γι’ αυτό τον λόγο απαγορεύεται να τα σκοτώσεις, κάτι όμως που, έχω την εντύπωση, δεν πτοεί τους ντόπιους. Το παράπονο τον ντόπιων ψαράδων είναι η παράνομη αλιεία με ψαρότρατες, που σαρώνουν τον βυθό και αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για κοινωνίες που βασίζονται αποκλειστικά στα ψάρια. Η κήρυξη εθνικού υδάτινου πάρκου δεν έχει εξαλείψει πλήρως το πρόβλημα. Όσων αφορά το κοράλλι, εμφανίζει σημάδια ανάκαμψης, αφού το ψάρεμα με δυναμίτη έχει, κατά τα λεγόμενα, σταματήσει.

Η μέρα πέρασε πολύ χαλλλαρα.... Ενδιαφέρουσες οι κουβεντούλες με τον Γάλλο από το Παρίσι, ο οποίος ήταν ερευνητής στην πυρηνική σύντηξη. Με τον Τζέφρι και την Πάτι, την Ολλανδή, πήγαμε μια βόλτα πάλι στον οικισμό στα Βόρεια και η Πάτι μας είπε για τις περιπέτειες της στο Καλιμαντάν, όπου τις πρώτες της μέρες στην ζούγκλα έπαθε μια σοβαρή δηλητηρίαση και πέρασε τον υπόλοιπο καιρό σε τοπικό νοσοκομείο (με τους ντόπιους οδηγούς της να είναι συνέχεια στο πλευρό της). Και όπως φαίνεται η Πάτι δεν είχε ξεπεράσει πλήρως το πρόβλημα, αφού είχε περάσει την χθεσινή μέρα στο μπανγκαλόου της. Ο Τζέφρι είχε σχέδια να μεταβεί αύριο στην Τόμια (το Το στο Γουακατόμπι) και εγώ είχα κανονίσει να με παραλάβει ο Πόνταν, ένας Μπατζάο που μιλούσε Αγγλικά και θα με φιλοξενούσε τις επόμενες μέρες.

Ο αγώνας των Μπατζάο

Στην φωτό αυτή ο Πούτρα, ο γιός του οικοδεσπότη μου Πόνταν (τότε ακόμα δεν τους ηξερα)

Ήρθαν, τρέξαν, πήραν τα βραβεία και τις μπίρες τους και φύγαν.

Τα ψησίματα για το γλέντι έχουν ξεκινήσει. Μπορείτε να δείτε τον επισκέπτη που ήρθε για τα κοτόπουλα;

Οι Μπατζάο φτάνουν με τα κουπιά τους.

Η παλίρροια πέφτει.

Η Χίτρζε με τοπικό άρχοντα.

Σκάει μύτη και ο Αζούλ, ο δάσκαλος...

Ο οποίος έδωσε παράσταση...

Ένα από αυτά πάτησε ο Τζέφρι και πέρασε ζόρια.

Φτάνοντας στο χωριό των ντόπιων στα βόρεια της Χόγκα.

Ένας δρόμος, όλος κι όλος.

Χαρτζιλίκι για τα παιδιά, που σκαλίζουν σκαλάκια στους κοκοφοίνικες για να τα μαζέψουν.

Και η κλασική λασπομαχία.

Ο Τζέφρι μπήκε κι αυτός στο παιχνίδι.

Βόλτα στην κεντρική οδό.

Κοτούλες...

Ώρα να χαιρετήσουμε το χωριό.

Μπαρακούντα.

Ο Ναπολέον που κυνηγάνε όλοι.

Ο Άντζελο είχε υποθαλάσσια κάμερα και απαθανάτισε την βουτιά μας.

Η μεγάλη προβλήτα από όπου μπορούσες να βουτήξεις για σνόρκελ και να ακολουθήσεις το "τείχος" του κοραλλιού, με σκορπίνες, ψάρια κλόουν, μικρά σαλάχια, και πολλούς άλλους θαμώνες.

Τελευταίες ματιές στην Χόγκα.

 

[interted]

Μέρα 26η: Σαμπέλα

Έφυγα από την Χόγκα όπως ο Οδυσσέας από το νησί της Κίρκης, όπου έκανε μια στάση και έμεινε ένα ολόκληρο χρόνο. Άραγε οι μικροί δράκοι να ήταν προηγούμενοι ταξιδιώτες που τους μεταμόρφωσε κάποια μάγισσα που σκιάζει τους Μπατζάο; Ήταν οι κραυγές που ακούσαμε κάποια εγκλωβισμένα πνεύματα, καταδικασμένα να ζούνε βλέποντας την παλίρροια να ανεβοκατεβαίνει με τον ίδιο τρόπο, μια φορά κάθε μέρα, έως την αιωνιότητα;

Φάγαμε τον αστακό της Βία-Κίρκης και κατέβηκα στην αμμουδιά για να με παραλάβουν οι δύο βοηθοί του Πόνταν με την βάρκα του. Μετά ένα σύντομο σκαμπανέβασμα, βρέθηκα να σκαρφαλώνω στις καρφωμένες σανίδες σε πασάλους που στηρίζονται στον κοραλλιογενή ύφαλο, οι οποίες αποτελούν τους δρόμους της Σαμπέλα, του χωριού των νομάδων της θάλασσας. Ο Πόνταν με περίμενε με ένα συγκρατημένο χαμόγελο και μου έδειξε αμέσως την καλύβα που θα διέμενα: δύο ολόκληρα δωμάτια με ένα στρώμα και μια λάμπα, και τουαλέτα η οποία είχε άμεση επαφή με την θάλασσα. Αν δεν προσέξεις και πατήσεις βαριά στις λεπτές σανίδες μπορεί να βρεθείς κι εσύ μέσα. Ο Πονταν κάνει μπίζνες, αφού ο μοναδικός από τους νομάδες που ξέρει Αγγλικά.

¨Θέλεις μπίρες;”, μου λέει, “πάει τώρα η γυναίκα με το παιδί μου στην ξηρά να φέρουν νερό”. Γνέφω ναι.

“Πόσο μεγάλο είναι το χωριό σου Πόνταν;” ρωτάω για να αρχίσω συζήτηση. “600 άτομα... Έχει και άλλα δύο χωριά Μπατζάο εδώ γύρω”. (Σημ: Οι Μπατζάο υπολογίζονται σήμερα στους 800,000, οι περισσότεροι από αυτούς πλέον μόνιμα σε χωριά).

“Όλα τα χωριά είναι πάνω στην θάλασσα;”

“Βέβαια” μου λέει, “Ξέρεις, στους Μπατζάο δεν αρέσουν τα κουνούπια.”

“Και δεν έχει κουνούπια εδώ;” “Για να έρθουν τα κουνούπια πρέπει να έχει φυτά, που να τα βρούνε εδώ πάνω στην θάλασσα!”.

“Μένετε όλο τον χρόνο εδώ;” “Ο πατέρας μου πηγαίνει για μήνες σε καράβια για ψάρεμα, αλλά, πίστεψε με, δεν αξίζει τον κόπο”. “Έχεις ταξιδέψει πουθενά, για παράδειγμα στην Ιάβα;” “Ναι,” μου λέει “έχω πάει στην Γερμανία. Με λεφτά ενός Γερμανικού καναλιού! Ήρθε ένας τύπος να γυρίσει ντοκιμαντέρ στην Σαμπέλα. Και μετά μας κάλεσε στο Μόναχο, εμένα ως καλό κολυμβητή και έναν βετεράνο Μπατζάο ως δύτη.” “Πως σου φάνηκε η Γερμανία;”. “Κρύα”, μου λέει. Δεν θα βγάλεις είδηση πάντως από τον Πόνταν που δεν σπαταλάει τα λόγια του.

Ξεκίνησα την ανιχνευτική βόλτα. “Να πατάς στο κέντρο της σανίδας, που είναι ενισχυμένο από κάτω, γιατί μπορεί να είναι σάπιες”. Ένα τσούρμο παιδιά στο κατώπι, φτάνουμε στο προαύλιο του τζαμιού και αρχίζουμε το παιχνίδι (ναι έχει και τζαμί πάνω στον ύφαλο! Ο Πόνταν μου είπε ότι είναι όλοι μουσουλμάνοι, αλλά από τα συμφραζόμενα κατάλαβα ότι δεν είναι και πολύ φανατικοί). Φτάνει και ο Πόνταν και αρχίζει να με ξεναγεί στο χωριό: “Εδώ είναι το σχολείο.” “Α, ναι, έχω ακούσει γι’ αυτό, έρχονται και τα παιδάκια της Χόγκα”. Κατεβάζει το κεφάλι, “Βλέπεις αυτό το κασάκι μπίρες στο προαύλιο; Από αυτό θα καταλάβεις τι σχολείο είναι...” μου λέει. Φτάνουμε στο γηπεδάκι που τους έχει κτίσει η Χίρτζε, στο πιο κεντρικό μέρος του χωριού. Το γήπεδο είναι τόσο μικρό που παίζουν μόνο ποδοβόλεϋ, μαζεύοντας κάθε λίγο την μπάλα από την θάλασσα. Με περηφάνια ο Πόνταν συστήνει τον Έλληνα στους συμπαίχτες του, για να τον εκθέσω άμεσα αφού ως γνωστόν δεν μπορώ να κλοτσήσω μπάλα στο ίσιωμα.

Γύρισε η γυναίκα του Πόνταν μαζί με τον ατίθασο μοναχογιό Πούτρα, ο οποίος δεν έβγαινε από την βάρκα ως διαμαρτυρία που δεν του πήραν παιχνίδι. Το γεύμα βασικό και με τα χέρια, με το ψάρι να είναι το πιο ζουμερό και φρέσκο που έχω φάει ποτέ στην ζωή μου. Οι γάτες από δίπλα μας κοιτούσαν – ναι ζούνε και γάτες πάνω στον ύφαλο. “Ντάγια” (ψάρι), “Εσο” (Χόρτασα) επανέλαβα δύο λέξεις στην γλώσσα των Μπατζάο. Άλλη γλώσσα των Μπατζάο, άλλη γλώσσα μιλούν στην Καλεντούπα (το κυρίως νησί) και άλλη στο Γουάντσι.... Κι όλα αυτά σε μερικά μικρά νησάκια – για να καταλάβετε την γλωσσική ποικιλομορφία της Ινδονησίας.

Η βραδινή διασκέδαση είχε προβολή DVD με το γερμανικό ντοκιμαντέρ στο τσιμεντένιο σπίτι του Πόνταν, μαζί με έναν από τους δύο φίλους-βοηθούς του. Η γυναίκα του, που είχε αλειμμένο το πρόσωπο με την μάσκα από ρύζι για τον ήλιο που φοράνε σε αυτά τα μέρη, παρέμενε μυστηριώδης και σε άλλο δωμάτιο, όμως δεν μου έδωσε καθόλου την αίσθηση ότι είναι καταπιεσμένη. Το άτιμο το DVD κολλούσε και δεν προλάβαμε να δούμε τον οικοδεσπότη μας στην TV, και έτσι διακριτικά έγινε αισθητό ότι ήταν η ώρα για ύπνο – αφού άλλωστε το ηλεκτρικό δεν κρατάει πολύ.

Αύριο μας περιμένουν κι άλλες βόλτες στην Σαμπέλα, παραδοσιακό ψάρεμα και μια σύλληψη!

Η σχολική βάρκα που πήγαινε τα παιδιά της Χόγκα στο σχολείο της Σαμπέλα.

Πλησιάζοντας στην Σαμπέλα με οδηγό τον Κριστιάνο Ρονάλντο.

Πρώτες εικόνες και πρόσωπα.

Ψάρια - Νερό σημειώσατε άσσο.

Κάθε φορα (Α) φοβόμουν μην περνάει κανένας από κάτω και τον λούσω (Β) Φοβόμουν μην περνάει κανένας από κάτω και τον σκοτώσω πέφτοντας πάνω του, αφού οι σανίδες λυγίζαν υπερβολικά.

Βόλτα με τα παιδάκια και οι προσπάθειες μου να μιλήσω Ινδονησιακά...

Οι δρόμοι για τα σπίτια δεν ήταν και λεωφόροι.

Κατασκευές, μερεμέτια.. Μεγαλώνει το χωριό.

Το περιβόητο γήπεδο. Άκουσα αρκετή γκρίνια για το μέγεθος.. Πάρε δώρο στον χωριάτη λένε... Αλλά κι αυτοί την Χιρτζε την έχουν στα όπα όπα. Ο Πόνταν είναι "επίσημα" το παιδί της, κακό λόγο να πει;

Ενοείται ότι μόνο καθόμουν και τους έβλεπα.

Ο Πόνταν μεγάλος μπαλαδόρος, εδώ με το σήμα της ειρήνης στο t-shirt.

Το γήπεδο.

Το βράδυ μόλις κλείναν και τα τελευταία φώτα το σκοτάδι γινόταν απόλυτο.

 

[interted]

Μέρα 27η

Το ξύλινο ψαροτούφεκο περίμενε έξω από την πόρτα. Ο Πόνταν είπε ότι πρέπει να υπογράψουμε πρώτα το βιβλίο επισκεπτών του νησιού (μαζί με μια μικρή πληρωμή) για να μην δυσαρεστηθούν οι προεστοί. Πήγαμε λοιπόν στο σχετικό κτίριο, απέναντι από το σχολείο και έγραψα ότι είμαι από την Ελλάδα και ήρθα να γνωρίσω τους Μπατζάο. Από πάνω, ένας είχε γράψει ότι είχε έρθει να πιεί μπίρες Μπίνταν (ένα κασάκι, λέει γελώντας ο Πόνταν). Αρκετοί είχαν έρθει για να γυρίσουν ταινία. Στενοχωρήθηκα πάντως που δεν σκέφτηκα να βγάλω φωτό το βιβλίο, θα είχε ενδιαφέρον να δούμε την συχνότητα των επισκέψεων.

Μαζί με τον ένα φίλο του Πόνταν, σαλπάραμε για το κοράλλι μεταξύ της Σαμπέλα και της Χόγκα. Εκεί, έγινα μάρτυρας της τεχνικής ψαρέματος των Μπατζάο, που είναι αρχοντική να βλέπεις από πάνω με την μάσκα:

- Κατεβαίνουν σε όρθια στάση (όταν είναι μικρό βάθος) την οποία διατηρούν όταν φτάσουν στον βυθό

- Δεν χάνουν χρόνο για αποσυμπίεση αφού από παιδιά έχουν τρυπήσει τα τύμπανα τον αυτιών τους. (Είναι ελαφρώς βαρήκοοι )

- Με χαλαρές κινήσεις, σπρώχνωντας το νερό περπατάνε πάνω στον βυθό. Με αυτό τον τρόπο δεν τρομάζουν τα ψάρια και έχουν καλή ορατότητα μέσα στο κοράλλι.

- Μένουν με μια αναπνοή κάτω για πέντε λεπτά ή μέχρι να χτυπήσουν κάτι.

Αυτή την τεχνική κάθε Mπατζάο εξασκεί από τα πρώτα κιόλας δευτερόλεπτα της ζωής του, αφού η παράδοση είναι να πετάνε τα μωρά στην θάλασσα μέχρι να βουτήξει κάποιος να τα σώσει.

Ο Πόνταν θέλει να ψαρεύει χωρίς να τον παρατηρούν και ο φίλος του μου δίνει το ψαροτούφεκο για να δοκιμάσω την τύχη μου.

Δεν περνάνε λίγα λεπτά, και ακούω βοή και τον έναν από τους δύτες να μου αρπάζει το ψαροτούφεκο και να το χώνει κάτω από το κοράλλι. Βγαίνουμε, για να δούμε μια βάρκα να έχει πλευρίσει την δική μας και τον Πόνταν να μιλάει με δύο τύπους. Έναν χοντρούλη με γυαλάκια, που μοιάζει στεριανός, και έναν πιο αδρά χαρακτηριστικά, εμφανώς θυμωμένο. "Εσύ", μου λέει ο δεύτερος, “Γιατί έκανες ψαροτούφεκο εδώ; Δεν ξέρεις ότι είναι εθνικό πάρκο;”. Όλα τα βλέμματα πάνω μου. “Εγώ σνόρκελ έκανα”, είπα ψέμματα, για να σώσω τον εαυτό μου αλλά κυρίως για να μην φέρω σε δύσκολη θέση τον Πόνταν. Ο οποίος ταυτόχρονα άνοιγε τα αμπάρια και έδειχνε ότι δεν έχουμε ούτε ψαροτούφεκα, ούτε ψάρια. “Σε είδαμε με τα κιάλια” μου λέει ο γυαλάκιας. “Επίσης, για να κάνεις σνόρκελ εδώ πρέπει να έχεις το εισιτήριο για το εθνικό πάρκο.” Πάλι με πιάσαν αδιάβαστο. “Το εισιτήριο.....”. “Βγείτε στην ξηρά” μας λένε θυμωμένοι.

Η κοντινότερη ξηρά ήταν η Χόγκα. Η παλίρροια είχε αρχίζει να ανεβαίνει και έτσι έπρεπε να αφήσουμε την βάρκα και να περπατήσουμε μαζί με τον Πόνταν καμιά 500αριά μέτρα μέσα στο νερό. Η διαδρομή της ντροπής. Για καλή μας τύχη οι λιμενικοί είχαν πιάσει κουβέντα με την Χίρτζε και τους βρήκα όλους μαζί (ενώ οι θαμώνες του καταλύματος κοιτούσαν με περιέργεια). Μετά από κάποιες εξηγήσεις η Χίρτζε είχε προσφερθεί να πληρώσει εκ μέρους μου το εισιτήριο (δεν είχα λεφτά, μόνο με το μαγιό ήμουν), το οποίο είχε ‘αυξηθεί’ ελαφρώς σε κόστος, και την κατάσταση να εκτονώνεται, αφού ξαφνικά όλοι άρχισαν να μιλάνε για παρεξήγηση. Τελικά, οι λιμενικοί μου ζήτησαν και συγνώμη για τις φωνές, και καταλήξανε να βγάζουν σέλφι μπροστά στις αιώρες της Χίρτζε!

Πίσω στην βάρκα, ψάχνουμε τα παρατημένα ψαροτούφεκα - τελικά τα βρήκαμε. Ο Πόνταν, που ήταν απολογητικός αλλά και θυμωμένος με τους λιμενικούς, άρχισε να μου λέει μια ιστορία, από τα φοιτητικά του χρόνια στο Κεντάρι. Του την είχαν πέσει κάποιοι, φωνάζοντας τον “κοριτσάκι” γιατί δεν κάπνιζε (πράγματι, ο Πόνταν πρέπει να ήταν ο μόνος άκαπνος Ινδονήσιος που γνώρισα) κι είχανε βγει δυο χατζάρες. Το βλέπεις αυτό, μου δείχνει μια ουλή που έχει στο πόδι, έτσι καταλήγουν αυτές οι καταστάσεις. “Όταν με φώναζαν οι λιμενικοί πριν, τέτοια περνούσαν από το μυαλό μου. Όμως δεν καταλήγουν ποτέ σε καλό αυτά τα πράγματα”.

Είχε προλάβει να πιάσει ένα ψάρι ο Πόνταν. “Τρως σούσι;” μου λέει. Αρχίζει με ένα μαχαίρι και κόβει το ωμό ψάρι σε μπουκίτσες. Έφαγε ένα, έβαλε ένα άλλο στο χέρι του και μου το άπλωσε. "Δοκίμασε”. Δεν ήταν άσχημο, άλλωστε με τόσο ποδαρόδρομο είχε ανοίξει και η πείνα. “Είσαι σε καλό δρόμο για να γίνεις Μπατζάο” μου λέει.

Το απόγευμα είχαμε επισκέπτες. Μια οικογένεια Ολλανδών που έμενε στην Χίρτζε, από τις πιο ωραίες οικογένειες που έχω γνωρίσει, ήθελε να δει την Σαμπέλα. Η ξενάγηση πέρασε από το σχολείο. Όσο είμουν στην Σαμπέλα δεν είχα δει μαθητές στις τάξεις! Ακόμα και τα παιδάκια από την Χόγκα, κάθονταν σε ένα κιόσκι και περιμένανε να φύγουνε. Τα ντόπια παιδιά, από την άλλη, ήταν όλη την ώρα στην θάλασσα. Ή θα κάθονταν απλά σε μια βάρκα κάτω από το σπίτι τους, ή σε ομάδες θα κυνηγούσανε σμήνη μικρών ψαριών που περικύκλωναν με τα δίχτυα. Μέχρι και παιδικά ψαροτούφεκα είδαμε. “Πρέπει να μάθουνε από μικρά” είπε ο Πόνταν. “Χωρίς ψάρια δεν υπάρχουν Μπατζάο. Και το να πιάσεις ψάρια γίνεται πλέον όλο και πιο δύσκολο”.

Σήμερα ψάρια πάντως δεν λείπανε από το τραπέζι του Πόνταν και με νέες δυνάμεις, πήγαμε, σαν τιμ πλέον, για νέο γύρο ψαρέματος. (Όχι στην Χόγκα αυτή την φορά, το πήραμε το μάθημα). Ο Ολλανδός πατέρας δεινός ψαροτουφεκάς και από κοντά ακολουθούσε ο γιος και η κόρη. Βγάλαμε καλή ψαριά. Το βράδυ οι πιο αργόσχολοι στο χωριό (καλή ώρα) κάνουνε μια βόλτα από το γήπεδο. Χαζεύοντας στις σανίδες του δρόμου, γυρνάω και βλέπω δίπλα μου τον Σίνι (τον θυμάστε από τον αγώνα στα γενέθλια της Χίρτζε; ήταν λίγο βαρύς στην κουβέντα). “Που έμαθες Αγγλικά;” τον ρωτάω. “Έχω έναν φίλο από την Αγγλία. Έρχεται και με βλέπει που και που” λέει κάπως αμυντικά. “Πως βλέπεις την ζωή σου στο μέλλον Σίνι;”. “Στο ψαροτούφεκο”, μου λέει. Κάτι στο βλέμμα του Σίνι, ή απλά ήταν η ιδέα μου, μου έλεγε ότι δεν ήθελε να τον βλέπω σαν κάτι αξιοπερίεργο στις εσχατιές του κόσμου αλλά σαν ένα σύγχρονο νέο, με τρόπους και ισότιμο.

Το βράδυ έκανα μια μικρή πλύση εγκέφαλου στον Πόνταν να πάρει λάπτοπ και internet (το mobile internet δούλευε καλά εδώ). Βλέποντας πόσο λεπτή είναι όμως αυτή η ισορροπία της επιβίωσης των Μπατζάο, σε έναν κόσμο τόσο ξένο από τον δικό μας και όμως τόσο φυσικό, άραγε έκανα καλά ρε παιδιά; Μακάρι να ζούμε σε ένα πλανήτη που ο κόσμος των Μπατζάο και ο δικός μας να μπορούνε να συνυπάρχουν για πάντα και να αλληλεπιδρούν, όμως δεν είμαι τόσο σίγουρος... Κοιμήθηκα ακούγοντας τον αέρα που κουνούσε την καλύβα πέρα, δώθε, και σκεφτόμουν τι μου είπε ο Πόνταν. Άραγε θα μπορούσα ποτέ να γίνω Μπατζάο;

Η μέρα προβλεπόταν περιπετειώδης.

Έτοιμοι για υποθαλάσσιο κυνήγι, δε Μπατζάο γουέι.

Η βουτίες μας δεν κράτησαν για πολύ, αφού έσκασε η ακτοφυλακή, με όσα επακολούθησαν...

Πίσω στην Σαμπέλα, κυνηγώντας τα παιδάκια.

Τα οποία εδώ, στο 2:20, κυνηγάνε ομαδικά ψάρια με δίχτυα

Εδώ κατευθυνόμαστε στο σχολείο και πιάνουμε φιλίες

Το σχολείο.

Λίγα γράμματα στον πίνακα. Κάπου διέκρινα την λέξη "Αλλαχ".

Πάντως δεν είδα ψυχή όλη μέρα.

Ο χάρτης των θρησκειών της Ινδονησίας, στο γραφείο των καθηγητών.

Το σχολικό της Χόγκα είναι εδώ, περιμένει να πάρει τα παιδιά πίσω, τα οποία κάθονται άβολα σε ένα κιόσκι.

Ενώ τα ντόπια παιδιά παίζουν.

Με παιδικό ψαροτούφεκο!

Δύσκολα μονοπάτια αλλά με καλή ανταμοιβή σε χαμόγελα.

Ντάγια, ψάρι στην γλωσσα των Μπατζάο, παρέα με την Ολλανδική οικογένεια.

Αυτή την φορά το ψάρεμα έγινε χωρίς απρόοπτα. Οι δύο φίλοι του Πόνταν.

Μια βραδυνή βόλτα με τον Πόνταν με βάρκες να βρίσκονται από κάτω μας και μουσικές

Ο Πούτρα την βρήκε με ένα φίτζετ σπίνερ που είχα στην τσάντα μου. Μόλις το πήρε πήγε να το δείξει σε όλο το χωριό.

Τελειώνοντας την μέρα βλέποντας ποδοβόλευ, το θέαμα του χωριού.

 

[interted]

Για τους Μπατζάο γίνονται έρευνες, αντίστοιχες με αυτές που γίνονται στους Σέρπα του Νεπάλ, για την επιβίωση του ανθρώπου σε συνθήκες στέρησης οξυγόνου. Εδώ βλέπετε την τεχνική των Μπατζάο:

 

[interted]

Μέρα 28η

Είχα μια τελευταία συζήτηση με τον Πόνταν και στο τέλος ανταλλάξαμε μάσκες – τα ξύλινα γυαλάκια των Μπατζάο, έναντι της σιλικονάτης. Δεν είναι ευχαριστημένος από την ντόπια διοίκηση, ούτε και από την κεντρική της Ινδονησίας. “Δεν είναι τόσο καλός όσο λένε ο Τζοκόουι (Σημ: ο μεταλλάς πρόεδρος).” Οι Μπατζάο είναι περιθωριοποιημένοι, πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Ενδεικτικά, στην Καλεντούπα, οι ντόπιοι φτύνουν με περιφρόνηση τις γυναίκες Μπατζάο που πουλάνε ψάρια από τις βάρκες τους το λιμάνι. Κι από ότι φαίνεται ούτε η Κυβέρνηση τους υποστηρίζει ιδιαίτερα.

Κι όμως αυτοί οι Ινδονήσιοι έχουν γίνει πρωτοσέλιδο τελευταία σε επιστημονικά περιοδικά, καθώς αποδείχτηκε ότι οι Μπατζάο έχουν μεγαλύτερες σπλήνες από τις κανονικές (εδώ η πρωτότυπη δημοσίευση με επεξηγητικό βίντεο). Οι μεγάλη σπλήνα είναι εξελικτικό πλεονέκτημα που τους επιτρέπει να αποθηκεύουν περισσότερο οξυγόνο κατά την κατάδυση.

Ήταν η ώρα της αναχώρησης. Ο Πόνταν με πήγε στο λιμάνι της Καλεντούπα όπου έφευγε το ταχύπλοο για το Γουάντσι. Βιαστικοί χαιρετισμοί πάνω στην βάρκα, αφού μπήκα στο πλοίο εν πλω από το ...παράθυρο. Εκεί βρέθηκα στριμωγμένος στο αμπάρι σε μια ξύλινη πλατφόρμα μαζί με γυναίκες που μεταφέρανε την πραμάτεια τους. Αρχίσανε και βγάζανε σνακ από τις τσάντες και να μου δίνουν με αποτέλεσμα να φάω καλό πρωινό.

Έφτασε και ένα μήνυμα από τον Αυστραλό, τον Τζέφρι. Ενώ εγώ επέστρεφα στο Γουάνγκι-Γουάνγκι (το πρώτο νησί), ο Τζέφρι περνούσε λίγες μέρες στην Τόμια (το τρίτο). “Η Τόμια δεν είναι τόσο φωτογενής όσο η Χόγκα, αλλά το κοράλλι είναι καλύτερο και πιο προσβάσιμο. Έμενα σε ένα homestay τριών δωματίων στο χωριό Waha. Η πιο ωραία μικρούλα παραλία λέγεται Pantai hondua.”, ήταν οι πολύτιμες πληροφορίες του Τζέφρι από ένα μέρος που δεν υπάρχει ούτε στο ...google.

Στο Γουάντσι έμεινα μία ολόκληρη μέρα γιατί το αεροπλάνο φεύγει νωρίς το πρωί (αυτό είναι το μεγαλύτερο μειονέκτημα των νησιών Γουακατόμπι, πρέπει να μείνεις μια μέρα στον γυρισμό λόγω των κακών ανταποκρίσεων). Έμεινα στα ίδια ενοικιαζόμενα, με τον ρεσεψιονίστ να με καλωσορίζει: “Αααα, ο κύριος (το επίθετό μου με τέλεια προφορά)”. Οι 24 ώρες ηλεκτρισμού μου φάνηκαν πολυτέλεια.

Έκανα με ενοικιαζόμενο μηχανάκι τον γύρο του νησιού που είναι καμιά 50αριά χιλιόμετρα. Μερικές παραλίες (με σκουπιδάκια), καναδυο τουριστικά συγκροτήματα που μοιάζανε κολλημένα στον χρόνο και το μικροσκοπικό νησάκι Ματαχόρα, δεν με συγκλόνισαν σαν αξιοθέατα. Εξαίρεση αποτελεί το φρούριο Λίγια (Liya), ένα παραδοσιακό χωριουδάκι με ξύλινη περιτοίχιση που αποτελούσε κάποτε μέρος του Σουλτανάτου του Μπούτον. Ένα υπερυψωμένο ξύλινο κιόσκι, ήταν χώρος συγκέντρωσης της τοπικής διοίκησης και χτίστηκε από τον 14ο παραδοσιακό ηγέτη κατά τα έτη 1755-1767, όπως ενημέρωνε μια ταμπέλα. Αυτό που μου τράβηξε την προσοχή ήταν κάποια δέντρα με κλαδιά σαν ρίζες, που απλώνοντας κάπως τρομακτικά πάνω τους τάφους των ηγετών της Λίγια.

Έφαγα στο μοναδικό εστιατόριο για τουρίστες, το οποίο βρίσκεται πάνω σε ένα βράχο στην θάλασσα, το Nua Wasabi.

Στον γυρισμό είχε μπόλικες παρελάσεις, αφού το Γουάντσι γιορτάζει κι αυτό την ημέρα της ανεξαρτησίας της Ινδονησίας της 17ης Αυγούστου (δηλ. σε δύο μέρες από σήμερα) και έναν γάμο στον οποίο συμμετείχαν δύο ντραγκ κουίν. Η νυχτερινή αγορά του Γουάντσι δεν μου φάνηκε τόσο επιβλητική όσο την πρώτη φορά, και ήδη στο μυαλό μου ήταν η οργάνωση των τριών τελευταίων ημερών στην Ινδονησία. Είχαμε λίγο Σουλαουέζι, επιστροφή στην Τζακάρτα με ημέρα ανεξαρτησίας, έναρξη Ασιατικών Αγώνων... Ό,τι ακολουθήσει από εδώ και πέρα είναι μπόνους.

Επιστροφή στο Γουάντσι στην "οικονομική κλάση" (Δεν είδα να υπάρχει και άλλη - από πάνω μας ήταν τα αυτοκίνητα)

Το ειδυλλιακό μικροσκοπικό νησάκι δίπλα στο αεροδρόμιο.

Ανακαλύπτοντας το φρούριο Λίγια.

Οι τάφοι των τοπικών τσιφ.

Ενημέρωση για εμβολιασμούς για ιλαρά και ερυθρά.

Οι παρελάσεις

Από διάφορα σημεία ακούγονταν καραόκε
https://soundcloud.com/https%3A%2F%2Fsoundcloud.com%2Fuser-726903196%2F15-aug-2018-16-20-00

Το περίφημο Nua Wasabi.

Το παραπάνω σήμα σημαίνει σχολείο! Μετά την πρόσθεση μαθαίνουμε θεωρία της σχετικότητας. (Γράφει E=mc^2)

Ποιός είναι αυτός ο χαμογελαστός τύπος, την φωτογραφία του οποίου δεν βρίσκεις πλέον πουθενα στην Ινδονησία;

 

[interted]

Μέρα 29η

Ακολουθώντας την αντίστροφη διαδρομή προσγειώθηκα πάλι στην πρωτεύουσα του Σουλαουέζι, Μακασάρ, νωρίς το πρωί. Εκεί πήρα ένα ταξί το οποίο κράτησα όλη μέρα πληρώνοντας 550 χιλ. ρουπίες - περίπου 30 Ευρώ. (Ο ξεναγός που με είχε πρήξει την τελευταία φορά στο Φόρτ Ρότερνταμ ζητούσε 100 Ευρώ για την αντίστοιχη ημερήσια εκδρομή). Ο ταρίφας ήταν νέος και ωραίος τύπος, που, αντί να με περιμένει στην έξοδο, έμπαινε μέσα σε κάθε αξιοθέατο για να το δει κι αυτός. Έτσι κατά κάποιο τρόπο γίναμε φίλοι και στο τέλος συγκινηθήκαμε όταν χωρίσαμε.

Το πρώτο αξιοθέατο ήταν η σπηλιά Λεάν-Λεάν (Leang-Leang) που φιλοξενούσε προϊστορικές τοιχογραφίες. Παλιόδρομος, οδηγούσε σε ένα φραγμένο χώρο ανάμεσα από μεγάλους καρστικούς βράχους (δηλ. διαβρωμένα μαλακά πετρώματα, κάτι σαν Ελβετικό τυρί). Τουρίστες μηδέν. Ο βαριεστημένος υπάλληλος, αφού πήρε τα φράγκα, με συνόδεψε στο μονοπάτι κάνοντας μου παρατηρήσεις να μην ξεμακραίνω και αποφεύγοντας να δίνει πληροφορίες – αφού κόντεψα να φύγω χωρίς να δω τις τοιχογραφίες.

Οι τοιχογραφίες περιλαμβάνουν παλάμες και βούβαλους και ανταγωνίζονται με το Ελ Καστίγιο της Ισπανίας για το παλαιότερο έργο γραφικής τέχνης στον κόσμο (40 χιλιάδες χρόνια η νεώτερη πιθανή χρονολόγηση). Επιπλέον δείχνουν ότι η τέχνη της Ευρώπης και της ΝΑ Ασίας ήταν παρόμοιες, κάτι που έφερε επανάσταση στην θεωρία για την προέλευση της προϊστορικής τέχνης – πλέον θεωρείται ότι είχε αναπτυχθεί στην Αφρική πριν την έξοδο των χόμο σάπιενς από αυτή. Το Σουλαουέζι ήταν η απλά η γέφυρα από την οποία πέρασαν από την Ασία στην Αυστραλία στην πορεία τους να “κατακτήσουν” τον κόσμο.

Το δεύτερο αξιοθέατο ήταν η “χαμένη” κοιλάδα Ράμαν-Ράμαν (Rammang-Rammang). Για να φτάσουμε στην κοιλάδα έπρεπε να κατεβούμε με ταχύπλοο ένα ποταμό, έναντι αδράς αμοιβής, με το θέαμα να μας αποζημιώνει: Περιτοιχισμένα από καρστικούς βράχους, ένα δίκτυο από μονοπάτια που τεμαχίζουν καλλιεργημένες εκτάσεις και δεξαμενές νερού, με διάσπαρτα παραδοσιακά σπίτια ντόπιων. Ο Άντι (ο ταξιτζής), πιο ενθουσιασμένος από εμένα, αποδείχθηκε εξπέρ στο να βρίσκει τον δρόμο και έτσι φτάσαμε σε ένα άνοιγμα στον βράχο που οδηγούσε στην “σπηλιά των διαμαντιών”. Κι εκεί εισιτήριο. Ανεβήκαμε στην κλειστοφοβική σπηλιά με σχοινιά μαζί με ξεναγό η οποία άρπαξε και το κινητό και άρχισε να γυρίζει βίντεο με τα “πρόσωπα”, “χταπόδια” και ό,τι άλλο αυτή έβλεπε...

Το τρίτο – και καλύτερο – αξιοθέατο ήταν πίσω στο Μακασάρ. Ο Άντι με άφησε σε μια ψαροταβέρνα στο λιμάνι Παοτέρε – το παλιό λιμάνι. Ωραίο το ψάρι που διαλέγεις και στο ψήνουν επί τόπου, ωραίος και ο φυσικός χυμός αλλά ρε παιδιά τα στάνταρντς καθαριότητας των Ινδονήσιων κάνουν κάτι Αγγλικές πάμπ που έχουν ξεχάσει να καθαρίσουν το τραπέζι για ένα χρόνο να μοιάζουν λαμπίκο. Το παλιό λιμάνι με τα πινίσι είχε κι αυτό εισιτήριο, ήταν όμως από τις εικόνες που θα μου μείνουν πιο έντονα στην Ινδονησία. Μεγάλα ξύλινα ιστιοφόρα παραταγμένα στην σειρά και μπροστά τους οργασμός δουλειάς: νέοι και γέροι ναύτες μετάφεραν το εμπόρευμα από φορτηγά, παιδάκια τα ψιλά.

Ένας από αυτούς, με πτυσσόμενο μακρύ γένι που το έκρυβε ανάμεσα σε άλλο γένι (!), μου έπιασε κουβέντα για τον Πλάτωνα και τον Σωκράτη (ο αγαπημένος του), αψηφώντας για μια στιγμή τα παράπονα των συναδέρφων του. Ένα δρόμο πάνω από το λιμάνι, όλα τα βλέμματα πάλι πάνω στον Δυτικό – ένας χτίστης μου ζήτησε να βγάλω φωτό των συνάδερφο τού ως μορφή καζούρας, ένας γέρος έβαλε στοίχημα με τον διπλανό του ότι θα κάνει ένα γύρο γύρω μου, όσο περίμενα το ταξί. Έγινε κι αυτό: ένα παιδάκι άρχισε να με χτυπά στο χέρι και με βρίζει χυδαία στα Αγγλικά, με τα άλλα παιδάκια να προσπαθούν να το μαζέψουν και τις μανάδες να κοκκινίζουν. Μας πιάσαν τον ποπό, μας βρίσαν, αλλά γενικώς περάσαμε καλά σήμερα!

Στο αεροδρόμιο έφαγα μπεμπεκ (πάπια) γκορένγκ σε κάτι Μαντουρέζους (η Μαντούρα είναι ένα νησί δίπλα στην Ιάβα και οι κάτοικοί της θεωρούνται οι πιο άξεστοι σε όλη την Ινδονησία... αλλά από πάπια ξέρουν). Παρατηρούσα τα μαλλιά των Ινδονήσιων γυναικών, μαύρα και στιλπνά. Συνδυάζονται με τον δυναμικό χαρακτήρα τους. Θα μου λείψει αυτός ο λαός και η όμορφη γλώσσα τους.

Επιστροφή με ωριαία πτήση για την πρωτεύουσα της Κελέβης.

Ο προϊστορικός βούβαλος.

Τα (4?) χέρια των προπαπούδων μας (μόλις 40 χιλ. χρόνια πριν). Είναι το γκράφιτι η πιο αρχαία τέχνη;

Η περιοχή με τις τοιχογραφίες με τους τρυπητούς βράχους.

Στον δρόμο για την χαμένη κοιλάδα (το Λόνλι πλάνετ δεν την έχει - αλλά είδαμε κάμποσους ντόπιους τουρίστες):

Εδώ η τύπισσα μου άρπαξε το κινητό για να κάνει παρουσίαση του σπηλαίου.

Στο παλιό λιμάνι του Μακασαρ επιμένουν σε παραδοσιακούς τρόπους ναυτικού εμπορίου. Οι τελευταίοι Μοϊκανοί...

Ένας ναύτης με προσέχει.

Ο τυπάρας άφησε το σακί και άρχισε να μου αραδιάζει τους φιλοσόφους της αρχαίας Ελλάδας και τα μέρη που έχει ξεμπαρκάρει, ενώ οι άλλοι τον φωνάζαν να μην τεμπελιάζει.

Αθώα πρόσωπα.

Τα παιδάκια που εμφανίστηκαν από κάποιες καλύβες πίσω από το λιμάνι.

Χαβαλές με τους κτίστες.

Πίσω στο αεροδρόμιο.

Υπάρχει Ινδονησιακή έκδοση του NG και μάλιστα είχε ένα άρθρο για το λαθρεμπόριο πεταλούδων από τις κοιλάδες που μόλις επισκεφθήκαμε. Δεν θυμάμαι να πρόσεξα πολλές.

Η ωραιότατη πάπια των Μαντουρέζων (για να σας ανοίξω την όρεξη οι Μαντουρέζοι οι ίδιοι αποτελούσαν το φαγητό των Νταγιάκ στα τέλη του '90 στις φυλετικές συγκρούσεις του Βόρνεο - μερικές από τις πιο μαύρες πτυχές της σύγχρονης ιστορίας).

Μπάι μπάι, Σουλαουέζι.

Υποδεχόμαστε την πάντα προχώ Τζακάρτα, με το ωραίο σύστημα να παρακολουθείς τις βαλίτσες στο αεροδρόμιο.

 

[interted]

Περισσότερες πληροφορίες για τις τοιχογραφίες:

https://news.nationalgeographic.com/news/2014/10/141008-cave-art-sulawesi-hand-science/
http://www.visual-arts-cork.com/prehistoric/oldest-art.htm

 

[interted]

Ανκόρ ολόκληρη η διαδρομή με την βάρκα για την κοιλάδα για όσους έχουν όρεξη

 

[interted]

Μέρα 30η: Μέρος 1ο

Ο Σουχάρτο, ο τύπος που είδατε στο χαρτονόμισμα των 50.000 ρουπίων (που δεν εκδίδεται πλέον στην Ινδονησία), ήταν στρατηγός που πήρε την εξουσία το 1965 εν μέσω ενός μυστηριώδους πραξικοπήματος που είχε σαν αποτέλεσμα την πτώση και το άδοξο τέλος του πρώτου προέδρου της Ινδονησίας Σουκάρνο. Ο Σουκάρνο, ήρωας της ανεξαρτησίας, χαρισματικός ρήτορας και γυναικάς, κατηγορήθηκε ότι είχε συνωμότησει με κομουνιστές. Στους μήνες που ακολούθησαν οι Ινδονήσιοι σφάζονταν μεταξύ τους σε μια επιχείρηση εξολόθρευσης των Κομουνιστών, με απολογισμό νεκρών που σύμφωνα με εκτιμήσεις ξεπερνάει το ένα εκατομμύριο. Εκατοντάδες χιλιάδες υποτιθέμενοι Κομουνιστές συνελήφθησαν από το καθεστώς και μια δεκαετία αργότερα δεκάδες χιλιάδες βρίσκονταν ακόμα σε εξορία στο νησί Μπουρού των Μολούκων.

Ο Σουχάρτο ήταν το απόλυτο αφεντικό της Ινδονησίας για τα επόμενα 31 χρόνια, συντηρώντας το κλίμα φόβου των γεγονότων που του έφεραν την εξουσία. Η “Νέα Τάξη” είχε ηθικό έρεισμα τις 5 αρχές της Παντσασίλα, που είχε εισάγει ο Σουκάρνο σαν προσπάθεια καθιέρωσης εθνικής συνείδησης στους Ινδονήσιους. Αλλά στην εποχή του Σουχάρτο σήμαινε αμέτρητες διώξεις πολιτικών αντιπάλων, καθορισμό του αποτελεσμάτων των “εκλογών”, ανάπτυξη, αλλά όχι σε ρυθμούς που που ανταποκρίνονταν στην δυναμική του κράτους. Εσωστρεφής, δεσποτικός, ημιμαθής, ήταν ό,τι δεν ήταν ο προκάτοχός του, ο Σουκάρνο. Μέχρι την τελευταία στιγμή απολάμβανε την στίρηξη των Αμερικανών.

Μέχρι που το 1998 η Ινδονησία αντιμετώπισε νομισματική κρίση και οι φοιτητές βγήκαν δειλά, δειλά στους δρόμους....

“Το βράδυ της δολοφονίας των φοιτητών του Τρισακτι κάτι μοναδικό συνέβη μεταξύ των Ινδονήσιων δημοσιογράφων που ξαφνικά βρήκαν το θάρρος τους [] Το επόμενο πρωί τα νέα δείξαν τα πάντα: την ειρηνική διαδήλωση, την βροχή, τους ξαφνικούς πυροβολισμούς, τους θρηνούντες φίλους των φοιτητών και τις σκηνές από το νοσοκομείο.”

“Όταν η Τζακάρτα άρχισε να φλέγεται ο Σουχάρτο δεν ήταν καν στην Ινδονησία. Σε μια (τυπική για τον Σουχάρτο) κίνηση αυτοπεποίθησης, είχε πετάξει το προηγούμενο ΣΚ σε ένα συνέδριο Ισλαμικών ηγετών στο Κάιρο.[] Βόρεια της Πλατείας της Ανεξαρτησίας, μια οδός που ονομάζεται Γκάτζα Μάντα οδηγούσε μέσω της Τσάιναταουν προς το λιμάνι. Από εδώ και πέρα ο ταξιτζής αρνήθηκε να πάει. Ήταν αγόρια και άντρες από τα καμπόνγκ, τα φτωχά, αστικά χωριά κρυμμένα ανάμεσα από ουρανοξύστες, εμπορικά κέντρα και πανεπιστήμια στην κεντρική Τζακάρτα. Είχανε πάρει την σκυτάλη απο τους φοιτητές και σπέρναν την αναρχία και τον πανικό [] Οκτώ νεαροί πεζονάυτες περπατούσαν με τις καραμπίνες τους έτοιμες. Μία γυναίκα που πλιατσικολογούσε ένα έπιπλο σκόνταψε και έπεσε στα πόδια τους. Βλέποντας τους, σηκώθηκε και ούρλιαξε, αλλά ο επικεφαλής της μίλησε μαλακά και άπλωσε το χέρι του σε μια κίνηση κατευνασμού. Ήταν φανερό ότι οι πεζοναύτες ήταν πιο νευρικοί από οποιονδήποτε ταραξία.

Οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους ήταν ληστές με μισή καρδιά: στις επόμενες δύο εβδομάδες χιλιάδες μετανιωμένοι πλιατσικολόγοι επιστρέψανε τα λάφυρα στους ιδιοκτήτες των κατεστραμμένων μαγαζιών. Περίπου 1.200 άνθρωποι πέθαναν στην Τζακάρτα μόνο, αρκετοί από αυτούς παγιδευμένοι σε φλεγόμενα κτήρια. Αυτοί που υπόφεραν περισσότερο ήταν οι Ινδονήσιοι Κινέζοι, κυρίως οι μικρέμποροι. Πολλοί από αυτούς πέθαναν στα σπίτια τους, όταν τα μαγαζιά τους από κάτω πήραν φωτιά.

Στις 16 Μαΐου οι φοιτητές καταλάβαν το κοινοβούλιο. Σε 5 μέρες ο Σουχάρτο παραιτήθηκε. Η δήλωση παραίτησης ήταν με τον γνωστό πατροναριστικό του τόνο. Άλλωστε `ο ίδιος είχε την ιδέα ότι θα ήταν καλύτερο να παραιτηθεί`.."
(τα παραπάνω αποσπάσματα είναι πρόχειρη μετάφραση από το "In the time of madness" του αυτόπτη Richard Lloyd Parry.)

Περπατώ στην Γκάτζα Μάντα αναζητώντας ένα ανταλλακτήριο χρημάτων, αφού η ευφυέστατη τράπεζά μου είχε μπλοκάρει πάλι τις συναλλαγές. Έλα όμως που ήταν 17 Αυγούστου, Ημέρα Ανεξαρτησίας, η σημαντικότερη γιορτή της Ινδονησίας και βέβαια τραπεζική αργία. Ταξιτζήδες μου ζητούσαν τρελά ποσά για να με πάνε σε “σίγουρα ανοιχτό” ανταλλακτήριο, με αποτέλεσμα την ανταλλαγή “φιλοφρονήσεων”. Κάνοντας άσκοπες βόλτες έφτασα στην είσοδο της Τσάιναταουν. Εκεί μπήκα σε ένα εμπορικό κέντρο, για να μάθω από τους σεκούριτι ότι το στεγαζόμενο ανταλλακτήριο είναι κλειστό και “δύσκολα θα βρεις κάτι ανοιχτό σήμερα”. Πάνω στην απόγνωση, με την πιστωτική μπλοκαρισμένη και το ηλεκτρονικό σύστημα της τριτοκοσμικής Βρετανικής τράπεζας μου υπό κατάρρευση όλο το καλοκαίρι, ένας Κινέζος μου έπιασε την κουβέντα. Αφού κατάλαβε το πρόβλημά μου συμφώνησε να μου ανταλλάξει ο ίδιος μερικά χρήματα. Τον ευχαρίστησα με την καρδιά μου, και βγήκα να εξερευνήσω την γειτονιά του.

Οι Βουδιστές με καλωσόριζαν στους ναούς τους όπου του είδα να προσεύχονται με παλινδρομικές κινήσεις και καίνε συμβολικά ψεύτικα χρήματα. Είδα έναν Χριστιανικό ναό με Βουδιστικό περιτύλιγμα, πολλά μικρομάγαζα και πολλή φτώχεια. Η περιήγηση συνεχίστηκε σε άλλες γειτονιές με τους Ινδονήσιους να γλεντάν την φτώχεια τους στους δρόμους: μπάλα, καραόκε, σκάκι!

Έφτασα στην κεντρική πλατεία της παλιάς αποικιακής Τζακάρτα, της λεγόμενης Μπατάβια για να αντικρίσω πλήθη να απολαμβάνουν την εορταστική ημέρα: ποδήλατα, πολύχρωμα καπέλα και πολύ κέφι. Έμεινα να χαζεύω την πιτσιρικαρία, τους έβγαλα φωτογραφίες, “χάλασα” και μερικές δικές που μου ζητήσαν να συμμετέχω, και σε κάθε περίπτωση μοιράστηκα μπόλικο από τον ενθουσιασμό τους. Έτοιμος πια για την βόλτα στο παλιό λιμάνι....

Η περιοχή βόρεια της Γκάτζα Μάντα με το βαρύ παρελθόν.

Στην Τσάιναταουν.

Κάψιμο χρημάτων, (ψεύτικων - δεν είναι και οι KLF)

Βρήκαμε και μια Καθολική εκκλησία...

Με ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική.

Ο κεντρικός δρόμος είχε πολλούς καλλιτέχνες και γκράφιτι (Εδώ σχετικό με τους Ασιατικούς Αγώνες που αρχίζουν αύριο)

Φτάσαμε στην πλατεία της παλιάς Μπατάβια. (που ανέφερε και ο Καββαδίας στα ποιήματά του)

Όλοι βγάζαν φωτογραφίες όλους.

Να μην χάσω κι εγώ...

Γλέντι στις φτωχογειτονιές.

Σκεφτόμουν πόσοι τουρίστες μου είχανε πει να αποφύγω την Τζακάρτα στο ταξίδι μου. Ευτυχώς όμως εγώ είχα διαβάσει την ιστορία του @10900km , που, κυρίως αυτή, μας βοηθήσε να την εκτιμήσουμε.

 

[interted]

Ελπίζω να μην κουράζω με τα ιστορικά στοιχεία, γιατί σκοπεύω να το παρακάνω στο επόμενο μέρος