Ιράν Το Ιράν και οι Ιρανοί

[hydronetta]

Κρίμα... Ήταν όμορφα εκεί πίνοντας τσάι και καπνίζοντας καλυάν

 

[jimp]

Παράδεισος για εμάς τους meat lovers! Thanks @taver για την ιστορία με την οποία μαθαίνω και γεωγραφία σε κάτι φίλες(αυτές οι γυναίκες στη γεωγραφία βράστα) αλλά δείχνοντάς τους φωτογραφίες βλέπουν πως τα πράγματα δεν είναι τόσο τραγικά όσα πιστεύανε.

 

[babaduma]

Στην Ελλάδα έχουμε μια πολύ καλή κουζίνα, με πιάτα όπως φασολάδες, λαχανικά γιαχνί, ρεβύθια, φακές σούπα κλπ. Πόσα από αυτά τα πιάτα βρίσκεις στις κοσμικές ταβέρνες που ο κόσμος βγαίνει να φάει; Και, για να το κάνω ακόμα πιο εμφανές, πόσα από αυτά έβρισκες σε επαρχιακές ταβέρνες τη δεκαετία του 80' ;

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στο Ιράν, που έχει και πολύ πιο χαμηλή αναλογία εστιατορίων/κάτοικο, και χαμηλά εισοδήματα. Το εστιατόριο είναι για το "special occasion", είναι το μέρος που οι οικογένειες πηγαίνουν να εορτάσουν κάτι ή τέλος πάντων να φάνε κάτι ξεχωριστό που δεν το βρίσκουν στο σπίτι τους, και για το λόγο αυτό τα "ταπεινά" φαγητά δεν έχουν θέση στα εστιατόρια...

Όπως θα δείτε και στο επόμενο (ή στο μεθεπόμενο; θα δούμε) κεφάλαιο, υπάρχουν κι άλλα φαγητά, και όπου έβρισκα κάτι άλλο το προτιμούσα. Αλλά δεν τα βρίσκεις πάντα. Για τα περισσότερα εστιατόρια υπάρχουν μόνο τα κεμπάπ, κι άντε στο τσακίρ κέφι να υπάρχει και κάνα ορεκτικό ή κάνα stew.

ΟΚ, δέχομαι την εξήγησή σου, εγώ μόνο σε Ιρανικά εστιατόρια του Λονδίνου έφαγα (εξαιρετικά) και στο μενού τους δεν είχαν μόνο κεμπάπ.

Από την άλλη, όλ' αυτά που φαίνονται εδώ:

https://en.wikipedia.org/wiki/Iranian_cuisine

πού και ποιοί τα μαγειρεύουν; Μόνο στο σπίτι τους τρώνε τέτοια πράγματα;

Street food απ'ό,τι κατάλαβα δεν υπάρχει, τα εστιατόρια είναι λιγοστά, ίσως φταίει ότι είναι μουσουλμανική χώρα, ίσως και όχι - π.χ. δεν συμβαίνει το ίδιο σε Ινδονησία ή Μαλαισία. Κι εκεί είναι φτωχοί αλλά και μαγέρικα υπάρχουν και καλά εστιατόρια με όλον τον πλούτο της κουζίνας τους (που ίσως είναι και πιο περιορισμένος απ' του Ιράν). Τέλος πάντων...

Όσο για την Ελλάδα, η αναφορά σου είναι μάλλον άστοχη. Εντάξει, μικρός ήσουν τη δεκαετία του '80 και ίσως δεν έχεις επαρκείς παραστάσεις, αλλά μια χαρά τα βρίσκαμε όλα αυτά που ανέφερες στα τέλη της δεκαετίας του '70 - φοιτητές όντες, που και το βαλάντιό μας ήταν πολύ περιορισμένο.

 

[taver]

ΟΚ, δέχομαι την εξήγησή σου, εγώ μόνο σε Ιρανικά εστιατόρια του Λονδίνου έφαγα (εξαιρετικά) και στο μενού τους δεν είχαν μόνο κεμπάπ.

Από την άλλη, όλ' αυτά που φαίνονται εδώ:

https://en.wikipedia.org/wiki/Iranian_cuisine

πού και ποιοί τα μαγειρεύουν; Μόνο στο σπίτι τους τρώνε τέτοια πράγματα;

Street food απ'ό,τι κατάλαβα δεν υπάρχει, τα εστιατόρια είναι λιγοστά, ίσως φταίει ότι είναι μουσουλμανική χώρα, ίσως και όχι - π.χ. δεν συμβαίνει το ίδιο σε Ινδονησία ή Μαλαισία. Κι εκεί είναι φτωχοί αλλά και μαγέρικα υπάρχουν και καλά εστιατόρια με όλον τον πλούτο της κουζίνας τους (που ίσως είναι και πιο περιορισμένος απ' του Ιράν). Τέλος πάντων...

Όσο για την Ελλάδα, η αναφορά σου είναι μάλλον άστοχη. Εντάξει, μικρός ήσουν τη δεκαετία του '80 και ίσως δεν έχεις επαρκείς παραστάσεις, αλλά μια χαρά τα βρίσκαμε όλα αυτά που ανέφερες στα τέλη της δεκαετίας του '70 - φοιτητές όντες, που και το βαλάντιό μας ήταν πολύ περιορισμένο.

Και σε Ιρανικά εστιατόρια της Αθήνας δεν έχει μόνο κεμπάπ. Στο Ιράν, όμως, στα εστιατόρια που πήγα, βρήκα αρκετά από τα πιάτα στη Wikipedia και όχι μόνο, και αρκετά τα επέλεξα. Κάνε λίγο υπομονή, τα δυο επόμενα γεύματα στην ιστορία δεν έχουν καθόλου κεμπάπ. Παρ' όλα αυτά, το κεμπάπ είναι το "κυρίαρχο" στοιχείο σε όλα τα μενού εστιατορίων - τα άλλα φαγητά είναι είτε "πρώτα πιάτα" (σούπες κλπ) είτε είναι εκεί για τον τύπο που δε θέλει να φάει κεμπαπ - κάπως όπως οι ψαροταβέρνες έχουν κι ένα κρεατικό στο μενού.

Street food ψιλό-υπάρχει. Στο Isfahan, για παράδειγμα, υπάρχουν μαγαζιά που μπορείς να πάρεις ένα beryani και να το φας στο δρόμο. (π.χ. https://www.tripadvisor.com/Restaur...ws-Azam_Beryani-Esfahan_Isfahan_Province.html). Και υπάρχουν και δυτικά μαγαζιά. Αλλά σαφώς ναι, απέχει από τα δεδομένα Μαλαισίας, Ινδονησίας, Τουρκίας, κλπ. Εικάζω πως έχει περισσότερο να κάνει με την οικονομική κατάσταση ή/και με κάποια ενδεχόμενη επιβολή υγειονομικών κανόνων από την επανάσταση.

Η αναφορά στην Ελλάδα δεν είναι άστοχη, απλά ίσως δεν πρόσεξες αλλά την περιόρισα στην κοσμική επαρχία. Ασφαλώς και οι πόλεις ήταν άλλη κατηγορία. Δε νομίζω να έβρισκες φασολάδα σε κάποια κοσμική ταβέρνα μικρής επαρχιακής πόλης (όχι φοιτητικό στέκι, μαγερειό κλπ.). Τουλάχιστον όχι εκεί που μεγάλωσα στη νότια Κρήτη. Ούτε καν ντάκο δεν έβρισκες καλά καλά.

 

[fykoulas]

Οι Ιρανοί φημίζονται γενικά για τη φιλοξενία τους και είναι κρίμα που τρώνε τόση προπαγάνδα από τη Δύση. Οι περισσότεροι που έχουν ταξιδέψει στο Ιράν μόνο καλά λόγια έχουν να πουν...!!!

 

[taver]

Κεφάλαιο 14: Πυρετός το Πεμπτόβραδο

Μετά το τζαμί, βγήκα και πάλι στην πλατεία. Το τελευταίο μεγάλο αξιοθέατο της πλατείας, το παλάτι Kakh-e Ali Qapu είχε κλείσει για σήμερα. Άλλους στόχους για την ημέρα αυτή δεν είχα, οπότε ήταν ευκαιρία για άραγμα στην πλατεία μαζί με τους ντόπιους, που έχουν αρχίσει και μαζέυονται. Δουλειά δεν έχουν αύριο, μπαρ και καφετέριες δεν υπάρχουν, η διασκέδασή τους είναι οι πλατείες και οι γέφυρες, και ο καιρός σήμερα έχει βελτιωθεί και επιτρέπει την έξοδο. Αφού έκανα ένα γύρο στην πλατεία, βρήκα στο τέλος ένα παγκάκι και κάθισα κάπου στο κέντρο, εκεί που ένα σιντριβάνι έδινε τον τόνο.





















Κοίταζα το κινητό μου, όταν ένας τύπος, κοντά στα 60, ήρθε και κάθισε δίπλα μου. Επεχείρησε να μου πιάσει κουβέντα στα Ιρανικά.
-«Συγνώμη, δε μιλάω Φαρσί».
-«Α, συγνώμη», το γύρισε στα σπαστά Αγγλικά, «σας πέρασα για ντόπιο». «Μοιάζετε πολύ με Ιρανό».
-«Ναι, έτσι ακούω»
-«Από πού είστε;».
Τόσες φορές που έχω απαντήσει αυτή την ερώτηση λίγες μέρες τώρα, έχω σκάσει. Μου ήρθε να του πω «Από το Λιχτενστάιν», αλλά το καλό αγγελάκι πάτησε πόδι μέσα μου και μου βγήκε φυσικά:
-«Από την Ελλάδα. Yunan».
-«Α, έχουμε πολλά κοινά με την Ελλάδα». «Κι ο Αλέξανδρος, πολύ καλός άνθρωπος».
Ντάξει, λέω, κάποια βίδα έχει λασκάρει. Χρειάστηκε να πάει δυο χιλιετίες και κάτι αιώνες πίσω για να βρει κοινά στοιχεία με την Ελλάδα, και κατέληξε στον Έλληνα εκείνο που κατέκαψε τα μνημεία της χώρας του.
-«Μπορεί να κατέστρεψε την Περσέπολη, αλλά ήταν μόνο επειδή πρώτα ο Ξέρξης είχε κάψει την Αθήνα»
Έλεγε πολλά. Εγώ ήμουν λίγο «ναι ναι ναι». Κάποια στιγμή έφτασε και στο ψητό.
-«Ξέρεις, εδώ στο Ιράν έχουμε τη μεγαλύτερη μιζέρια στον κόσμο. Εδώ και στη Βόρεια Κορέα» (όχι δεν πετάχτηκα). «Μεγάλη φτώχεια, μεγάλη ανέχεια. Παλιά πηγαίναμε καλά, αλλά είχαμε μετά εκείνο τον τρελό πρόεδρο, ξέρεις, τον Αχμεντινετζάντ. Πολύ τρελός. Τα κατέστρεψε όλα. Κι ο επόμενος δεν είναι καλύτερος, ελάχιστα μόνο. Τρείς είναι οι μεγάλοι δικτάτορες σήμερα στον κόσμο. Ο Kim Yong Un, Ο Πούτιν, κι ο δικός μας.»
Είχα σαστίσει. Δεν είχα καμιά διάθεση να ανοίξω μεγαλόφωνη πολιτική συζήτηση στο μέσο της κεντρικής πλατείας του Ισφαχάν, με τον κόσμο να τριγυρνάει – δεν ήξερα καν με ποιόν μίλαγα, πόσο μάλλον αν μια τέτοια συζήτηση θα ήταν ασφαλής.
-«Ναι, αλήθεια, τι μου λέτε τώρα»…. Αυτά μπόρεσα να ψελλίσω.
-«Δεν σας αρέσει η πολιτική, ε;»
Μωρέ μ’ αρέσει, αλλά όχι εδώ, όχι τώρα….
-«Ε, ναι. Πάντως ωραία πόλη το Ισφαχάν, μπράβο σας»
Η κουβέντα συνεχίστηκε περί ανέμων και υδάτων, ωστόσο, πριν χωρίσουμε, πήρα και το tip μου.
-«Άυριο, στη γέφυρα Χάτζου, από τις 10 ως τις 2, θα έχουμε τραγούδια και χορούς. Περάστε μια βόλτα».

Ωραία, είχα πλέον να δω πως θα το βολέψω κι αυτό στο αυριανό πρόγραμμα… Αλλά προς το παρόν ήταν ακόμα νωρίς. Ας πάω να τσεκάρω ένα εστιατόριο/teahouse που γράφουν όλοι τα καλύτερα, εδώ δίπλα στο τζαμί είναι. Το «bastani» είναι βασικά ένα εστιατόριο, αλλά λειτουργεί κι ως τσαγερί αυτή την ώρα. Έχει όμορφο διάκοσμο, και φαίνεται ενδιαφέρον. Ένα τσαγάκι την ώρα αυτή, μάλιστα, τραβιόταν. Όπως κι ένα γλυκάκι (αν και κάτι άλλο περίμενα όταν παράγγελνα το traditional cake).







Και ήρθε η ώρα για το βραδινό. Αρχικώς έλεγα να πάω σε ένα εστιατόριο που είναι (κατά Lonely Planet toy 2012) δίπλα στο παζάρι, και έκανα μια βόλτα για να το βρω. Δεν το βρήκα, παρότι εντόπισα κάτι ενδιαφέροντα τσαγερί. Και κατέληξα σε μια κοντινή επιλογή, που αρχικά είχα απορρίψει ως υπερτουριστική («caters mainly for tourists», σύμφωνα με το Lonely Planet). Το «Traditional Banquet Hall» της πλατείας Naghsh-e-Jahan είναι ένα εστιατόριο που βρίσκεται σε ένα όροφο, ανάμεσα στην πλατεία και ένα αίθριο, δίπλα της. Ο διάκοσμος είναι σε στυλ της εποχής των Καζάρων. Είναι αρκετά μεγάλο, και, σε αντίθεση με αυτά που περίμενα, η πλειοψηφία των πελατών όση ώρα ήμουν εκεί ήταν είτε Ιρανοί, είτε ξένοι που συνοδεύονταν από Ιρανούς. Είχα άγριες διαθέσεις. Πήρα το μενού και παράγγειλα… ό,τι δεν ήταν κεμπάπ. Τρία πιάτα πήρα. Δεν πειράζει, ας μείνουν. Τουλάχιστον να δοκιμάσω και τίποτε άλλο… Το τελευταίο από τα τρία ήταν Beryani (μην το συγχέετε όμως με το ομόηχο ινδικό), ένα παραδοσιακό φαγητό εδώ της πόλης. Και μετά, φυσικά, λίγο τσάι για τη χώνεψη.











Όταν πλέον τελείωσα το φαγητό, η ώρα είχε περάσει. 9 το βράδυ, αρκετά αργά για Ιρανικά στάνταρντ, η πλατεία έχει ακόμα κόσμο. Νεαροί παίζουν κιθάρα από δω, ζευγαράκια κάθονται σε παγκάκι, παρέες παιδιών (μικτού φύλλου) παίζουν παιχνίδια με μπάλες, ο περιστασιακός τουρίστας σουλατσάρει με την κάμερα, παρέες κάθονται στο χορτάρι, κάποιοι κάθονται και διαβάζουν βιβλία, κάποιοι τρώνε το παγωτάκι τους, όλοι εδώ στην πλατεία είναι.















Έκοψα κι άλλες βόλτες στην πλατεία, ανάμεσα στον κόσμο, μέχρι που πέρασε η ώρα. Αργά πια, επέστρεψα στο ξενοδοχείο, και άρχισα τα ροχαλητά…

 

[taver]

Κεφάλαιο 15: Παρασκευή, κοντή γιορτή.

Μετά το πρωϊνό στο ξενοδοχείο, και το check-out από το δωμάτιο, ξεκίνησε η τελευταία μέρα μου στο Ισφαχάν. Σήμερα είναι η αργία της εβδομάδας, και όλα κινούνται σε χαλαρούς ρυθμούς. Πρώτη στάση, στο τελευταίο από τα αξιοθέατα της πλατείας, με το που άνοιξε τις πύλες του στις 10 το πρωί.











Το παλάτι Ali-Qapu («Πύλη του Αλί») είχε κατασκευαστεί ως το πρώτο μέρος της κατασκευής της πλατείας, ως κατοικία για το Σάχη Αμπάς, που μόλις είχε μεταφέρει εδώ την πρωτεύουσά του. Έχει έξι μεγαλοπρεπείς ορόφους, και μια τεράστια βεράντα με 18 κολώνες που βλέπει στην πλατεία. Όταν κατασκευάστηκαν και τα υπόλοιπα παλάτια της «συνοικίας», αυτό εδώ λειτουργούσε σαν η «πύλη» των βασιλιάδων προς την πλατεία.



Από το διάκοσμο που υπήρχε στα δωμάτια, λίγα πράγματα σώζονται πια. Η θέα από τη βεράντα, όμως, είναι φανταστική. Αλλά αυτό που κλέβει την παράσταση είναι το «μουσικό δωμάτιο», τέρμα πάνω στο δώμα. Η γύψινες κατασκευές που το στολίζουν, σχηματίζουν μεγάλες κουφάλες για να ενισχύουν την ακουστική του χώρου.

























Το μουσείο έχει κι ένα μικρό καφέ, ότι πρέπει για ένα γρήγορο εσπρέσο, πριν τη συνέχεια. Συνεχίζοντας στη γειτονιά των παλατιών, σειρά έχει το μικρότερο παλάτι Kakh-e Hasht Behesht, ένα ακόμα παλάτι με κήπο και σιντριβάνι, με σκαλιστό εξωτερικό, όμορφη διακόσμηση. Εδώ, επιτέλους ο κήπος δε χρειάζεται εισιτήριο, και μαζεύονται έτσι και ντόπιοι στα παγκάκια και στο πάρκο του (το παλάτι, φυσικά, έχει εισιτήριο). Βγήκα από την άλλη πλευρά, μέσα από μια σειρά από μοντέρνα καταστήματα, στη λεωφόρο των τεσσάρων κήπων (Chahar Bagh).















Λίγο πιο κάτω, βρίσκεται ένας σημαντικός ιστορικός μεντρεσές (θρησκευτικό σχολείο) από το 1704, που θεωρείται κι ένα από τα σημαντικότερα κτήρια στην πόλη από αρχιτεκτονική σκοπιά. Δυστυχώς όσοι δε φοιτούν εκεί μπορούν να το θαυμάσουν μόνο εξωτερικά, μαζί με τους μιναρέδες και τους τρούλους του. Όταν κατασκευάστηκε, είχε δίπλα του κι ένα καραβάνσαράι, μέρος του ίδιου κτηριακού συγκροτήματος, που σήμερα έχει μετατραπεί στο πολυτελέστερο ξενοδοχείο της πόλης (Abbasi) – προσοχή αν κλείσετε, μόνο οι Σουίτες είναι στο ιστορικό κτήριο, τα άλλα δωμάτια είναι σε ένα μοντέρνο κατασκεύασμα παραδίπλα και φιλοξενούν συνήθως γκρουπ. Στο ίδιο συγκρότημα είναι και η αγορά Honiar, με τα είδη πολυτελείας (χρυσά, ασημένια κλπ) που διέσχισα το πρώτο βράδυ πηγαίνοντας στο εστιατόριο.





Στην πίσω πλευρά του Μεντρεσέ, σε μια πύλη που ούτε μεγαλοπρεπής, ούτε ιστορική φαίνεται, πέτυχα ένα κέντρο… ισλαμικού προσηλυτισμού και αντιαμερικανικής προπαγάνδας. Φάση φαίνεται να έχει, αν είχα παρέα, χρόνο και δεν ήταν και Παρασκευή θα έμπαινα να τους πιάσω την κουβέντα. (Shimr είναι ο μεγάλος "κακός" στο σιητικό Ισλάμ - νομίζω σκότωσε τον πρώτο από τους 12 ιμάμηδες ή κάτι τέτοιο).











Κι έκανα και μια μικρή βόλτα, σε ένα πεζόδρομο με πολλά μαγαζιά, παρότι σήμερα είναι κλειστά.

 

[taver]

Κεφάλαιο 15 (συνέχεια):

Kόντευε 12, οπότε πήρα από δω ένα ταξί να με πάει στη γέφυρα Khaju, όπου ο τύπος χθες μου υποσχέθηκε τραγούδια και χορούς. Δυσκολεύτηκα να το βρω, αλλά τα κατάφερα. Έφτασα, κατέβηκα, και διαπίστωσα… μια ησυχία. Ούτε κανείς τραγούδαγε, ούτε κανείς χόρευε. Μόνο διάφορος κόσμος, νεαρής ηλικίας κυρίως, σουλάτσαρε πάνω κάτω. Πέρασα στην απέναντι πλευρά, έβγαλα ξανά φωτογραφίες, και είπα να γυρίσω πίσω από το κάτω επίπεδο, εκεί που κανονικά τρέχουν τα νερά του ποταμού. Μόνο τότε διαπίστωσα ότι κάτι γινόταν. Κάποιος κόσμος είχε μαζευτεί γύρω από μια από τις αψίδες, και τραγουδούσαν, πότε όλοι μαζί, πότε εκ περιτροπής. Κάποιοι είχαν αράξει και τους άκουγαν, αλλά ο περισσότερος κόσμος συμμετείχε ενεργά. Τους παρακολούθησα για λίγο, ώσπου κάποια στιγμή συνέχισα την πορεία μου.





























Σύντομο βίντεο:






Για να βρω ταξί να επιστρέψω στο κέντρο…. Τίποτα. Ούτε για δείγμα. Ούτε πειρατές. Οπότε ξεκίνησα με τα πόδια για το κέντρο, βλέποντας λίγο και τις γειτονιές της πόλης στο πέρασμά μου. Σταμάτησα πάλι για ένα (φοβερό) καφέ σε ένα ακόμα μαγαζί των 2 τ.μ. ("moustache cafe" λεγόταν), και στο τέλος κατέληξα στην πλατεία.








Είχα δυο ώρες μέχρι να είναι ώρα να φύγω, οπότε αποφάσισα να μην κάνω τίποτε άλλο: Να φάω κάτι, και να απολαύσω την πλατεία. Παρότι είχα δυο πλήρη εικοσιτετράωρα στην πόλη, έχω αφήσει αρκετά αξιοσημείωτα αξιοθέατα εκτός προγράμματος – δε χώραγαν. Θα επισκεπτόμουν τη γειτονιά των «περιστερώνων», που κάποτε αποτελούσε παγκόσμιας κλάσης βιομηχανία για το γκουανό. Θα επισκεπτόμουν τη Αρμένικη συνοικία, με τον καθεδρικό που μπλέκει το Χριστιανικό τυπικό με τον Ισλαμιστικό διάκοσμο. Θα επισκεπτόμουν και το Ateshkadesh, το ζωροαστρικό ναό δηλαδή, αν δεν είχα πάει ήδη στον άλλο στη Yazd. Και θα επισκεπτόμουν και την τέταρτη μεγάλη και παλιότερη γέφυρα του ποταμού, αν έτρεχε έστω και μια σταλιά νερό.

Για το φαγητό, πήγα στο bastani, όπου είχα πάει για τσάι το προηγούμενο βράδυ. Ε, επιστροφή στη ρουτίνα. Κεμπάπ με ρύζι. Αλλά καί ένα ακόμη πιάτο, τοπικό της πόλης.





Έκανα και πάλι τη βόλτα μου στην πλατεία. Σήμερα, η πλατεία έχει κι άλλο κόσμο: Οικογένειες που έχουν απλώσει κουβέρτες και ταπεράκια για πικνικ, μεσήλικες που βολτάρουν, νεαρούς που… τραβάνε βιντεοκλίπ (!), τα πάντα. Τα σιντριβάνια είναι κλειστά, ευκαιρία για φωτογραφία με αντικατοπτρισμούς. [ στο σημείο αυτό διαπίστωσα ότι λόγω σφάλματος της κάρτας μνήμης, η μηχανή μου δεν έχει αποθηκεύσει ούτε μισή φωτογραφία από την ώρα που πάτησα το ποδάρι μου στο Ισφαχάν. Γκρρρ… Ευτυχώς που δυο μέρες τώρα τράβαγα και με το κινητό! Οι φωτογραφίες που είδατε από το Ισφαχάν είναι όλες τραβηγμένες από το κινητό μου ]





























Για τελευταία μνήμη από την πόλη, επέλεξα να μπω ξανά, για δεύτερη φορά στο τζαμί του Σεΐχη Lotfollah, με το φως να μπαίνει αυτή τη φορά με άλλη γωνία, να το δω λίγο διαφορετικό.





















Και μ’ αυτά και μ΄ αυτά, η ώρα πέρασε. Επέστρεψα στο ξενοδοχείο, πήρα τα πράγματά μου, μου κάλεσαν ταξί, και με πήγε στο αεροδρόμιο. Ένα πράγμα που δεν πρέπει να κάνει ποτέ κανείς με τους ταρίφες ανά τον κόσμο, είναι να μην έχει ψιλά για να πληρώσει. Ε, αυτό έπαθα. Για μια κούρσα των 200.000 ριάλ (το αεροδρόμιο στο Ισφαχάν είναι αρκετά μακριά από το κέντρο), έσκασα να πληρώσω με 500.000. «Δεν έχω ρέστα», μου κάνει ο ταξιτζής. Ψάχτηκα, ψάχτηκε, τίποτα. Και στη φάση αυτή μου δίνει στο χέρι ένα κομπολόι που κράταγε. Εγώ εξανέστην. «Τι ‘ναι τούτο, ρέστα θέλω, όχι μπιχλιμπίδια». «Κράτα λίγο να τα βρω», μου εξήγησε. Και τα βρήκε. Ντράπηκα. Και ντράπηκα περισσότερο, όταν μου έκανε και δώρο το κομπολόι…

 

[taver]

Κεφάλαιο 16: Πετάει-πετάει το αεροπλανάκι…



Το αεροδρόμιο εδώ στο Ισφαχάν έχει δυο εισόδους: Μια για γυναίκες και μία για άντρες. Γενικότερα, όλα τα μέρη στη χώρα που υπάρχει περίπτωση να κάνουν σωματικό έλεγχο έχουν διακριτές εισόδους, και οι άνδρες δε μπορούν να δουν το χώρο εκεί που ψάχνουν τις γυναίκες (το ανάποδο δεν τους νοιάζει). Είναι η πρώτη φορά όμως που βλέπω τη διαφοροποίηση ήδη απ΄ έξω από το κτήριο. Εν πάση περιπτώσει. Πέρασα γρήγορα (ούτε tablet έβγαλα, ούτε υγρά), και πήγα στο check-in.

Iran Air IR390 IFN-MHD 4/11/2016 18:30 –20:05 F100 EP-IDG

Εύκολα και γρήγορα, πήγα στο check-in πήρα μια θέση στο διάδρομο, παρέδωσα τη βαλίτσα μου, πέρασα το «σωστό» έλεγχο, και… μου τελειώσανε οι μονάδες στο κινητό. Που είναι το internet την ώρα που το χρειάζεσαι! Άραξα στην αίθουσα αναμονής χωρίς να παίζω με το κινητό μου στο internet, περιεργάστηκα όλα τα duty free, και περίμενα. Όσο περίμενα, φύγανε 4 πτήσεις για Μασχναντ, η δική μου τίποτα. 1 ώρα καθυστέρηση είχαμε μετρήσει, όταν ξεκίνησε η επιβίβαση. Τρόπος του λέγειν δηλαδή, γιατί μας έβαλαν σε ένα λεωφορείο, και μας έκαναν ένα γύρο στην πίστα, και μετά περιμέναμε, μέχρι να τελειώσει το φόρτωμα των καυσίμων στο Fokker 100, το μικρό αεροπλανάκι που αντικατέστησε το αρχικώς προγραμματισμένο Α320 που θα εκτελούσε την πτήση.

Κατά τα άλλα, η πτήση ήταν πλέον μια από τα ίδια. Ξεκινάμε με την επίκληση στον Αλλάχ, την οδηγία να κλείσουμε τα Samsung Galaxy Note 7, οδηγίες στα Αγγλικά επιπέδου αεροσυνοδών Aegean (έχετε ακούσει πως τρώνε όλες τις λέξεις και δε βγαίνει νόημα; ), και γεύμα σε δίσκο (μας τη σκάσανε: Κεμπάπ με ρύζι πάλι!).

Και φτάσαμε. Γύρω στη μια ώρα καθυστέρηση κι αυτή τη φορά. Πήρα τη βαλίτσα, μου πήραν την κάρτα επιβίβασης, και βγήκα στον κεντρικό χώρο του αεροδρομίου. Το αεροδρόμιο αυτό εδώ στη Μασχαντ είναι αρκετά μεγάλο και διεθνές, ενώ έχει και πάρα πολλές πτήσεις εσωτερικού: Η πόλη είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στη χώρα, και είναι αρκετά μακριά από τις άλλες μεγάλες πόλεις ώστε ο κόσμος να προτιμά τα αεροπλάνα για να κινηθεί. Βάλτε κιόλας στην εξίσωση τον προσκυνηματικό τουρισμό, που φέρνει πολύ κόσμο εδώ, και καταλαβαίνετε τι γίνεται.

Μπορεί το αεροδρόμιο να είναι τεράστιο, αλλά μαγαζί κινητής τηλεφωνίας δεν υπάρχει, οπότε θα πάω στο ξενοδοχείο χωρίς να έχω ίντερνετ και χάρτες στο δρόμο. Δε θα πάρω το μετρό, θα πάρω ταξί, κι ελπίζω να βρει το ξενοδοχείο ο ταρίφας. Βγήκα έξω, και παρότι ο πιλότος είχε προειδοποιήσει «Η θερμοκρασία στο έδαφος είναι 9 βαθμοί», μου ήρθε κάπως. Και, ναι, ήταν εύκολο να βρω το ξενοδοχείο τελικά. Παρότι το πλήρωσα φτηνότερο από κάτι τρύπες στην Τεχεράνη, είναι πεντάστερο, σε «ουρανοξύστη» 20 ορόφων, στο κέντρο της πόλης, οπότε υποθέτω πως είναι και πασίγνωστο για τους ταρίφες. Η διαδρομή, τα γνωστά. Τα μάθαμε τώρα πια «Από πού είστε» «Από την Ελλάδα». Κι εδώ ο κόσμος είναι έκπληκτος που δεν είμαι Ιρανός. Μόνο που μάλλον είναι για άλλο λόγο. Ένα πλήρες εικοσιτετράωρο έμεινα στην πόλη, δεν είδα ούτε ένα (1) άτομο που να φαίνεται εμφανώς για ξένος ή να μιλάει με άλλους κάποια Ευρωπαϊκή γλώσσα…

Έφτασα στο ξενοδοχείο, τακτοποιήθηκα στο δωμάτιο, και λίγο μετά ο Μορφέας με επισκέφτηκε. Αύριο ξημερώνει Σάββατο, και έχουμε δουλειές.

 

[taver]

Κεφάλαιο 17: Θρησκευτικός τουρισμός

Η Μασχαντ είναι λοιπόν η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Ιράν, με τρία εκατομμύρια κατοίκους. Βρίσκεται γεωγραφικά σε «άλλη» περιοχή, στο άλλο άκρο του οροπεδίου του Ιράν από τα μέρη που γύρναγα ως τώρα, με μια έρημο να τη χωρίζει από τη Yazd, την Τεχεράνη και τη λοιπή χώρα. Τα σύνορα με το Τουρκμενιστάν και το Αφγανιστάν είναι εδώ δίπλα. Δεν ήταν πάντα τεράστια μεγαλούπολη, όμως. Το 1980, ζούσαν εδώ λιγότεροι από 700.000 ψυχές. Κατά τον πόλεμο Ιραν – Ιρακ, όμως ο πληθυσμός της πόλης υπερδιπλασιάστηκε, από τους εσωτερικούς μετανάστες/πρόσφυγες που κατέφευγαν εδώ επειδή ήταν η πόλη πιο μακριά απ΄ όλες από τα μέτωπα του πολέμου, στην άλλη άκρη της χώρας. Και συνέχισε να αυξάνεται και μετά.

Η πόλη, ως μια νέα πόλη που μεγάλωσε απότομα, έχει όλα τα προβλήματα που έχουν τέτοιες πόλεις (και οι Ελληνικές πόλεις μαζί τους). Άσχημο κυκλοφοριακό, μετρό που υπάρχει μεν, δεν καλύπτει όλη την πόλη δε, άσχημα κτήρια, λιγοστό πράσινο, κλπ. Δε θα ήταν πόλος έλξης για επισκέπτες, αν δεν υπήρχε εδώ το μεγάλο κληροδότημα που θα λέμε κάποτε ότι άφησε η Ισλαμική επανάσταση στην αρχιτεκτονική ιστορία της χώρας: Το Νο 1 ιερότερο μνημείο του Σιητικού Ισλάμ στο Ιράν: το Χαράμ-ε Ραζαβι, ή σκέτα Χαράμ.
Κάτι κεφάλαια πίσω, σας έγραψα λίγα πράγματα για τους Δωδεκαΐτες του Σιητικού Ισλάμ, και το σημαντικό Ιμάμη που ήταν ο όγδοος στη σειρά και ο μόνος που είχε ταφεί στα όρια του σημερινού Ιράν, τον Ιμάμη Ρέζα. Ε, εδώ βρίσκεται ο τάφος του. Και σε μια χώρα που λατρεύει τους αγίους της και ιδίως εκείνους που τη βοηθούν να προωθήσει ένα θρησκευτικό εθνικισμό, ο τάφος έχει «φουσκώσει» πολύ παραπάνω από οτιδήποτε λογικό. Έχουν φτιάξει μια δεύτερη Μέκκα. Από λίγα τετραγωνικά το 1979, σήμερα έχει φτάσει να καταλαμβάνει 598,657 τ.μ. (πηγή: Wikipedia). Σε αντιστοιχία, το παλάτι του Τσαουσέσκου στο Βουκουρέστι, που υποτίθεται ότι φαίνεται κι από το διάστημα, είναι 66,000 τ.μ., η πλατεία Tiananmen στο Πεκίνο (που κι αυτή την ανέφερα πιο πριν) είναι 440,500 τ.μ., ενώ το μεγάλο τζαμί στη Μέκκα, που γεμίζει με 4 εκατομμύρια πιστούς στο προσκύνημα του Haji μια φορά κάθε χρόνο, είναι μόλις 356,800 τ.μ. Και μεγαλώνει ακόμα: Τριγύρω, μολονότι δεν υπάρχουν γερανοί, είδα να έχουν μόλις «καθαρίσει» χώρο για επέκταση, να διακοσμούν επιφάνειες κτηρίων και μιναρέδες κλπ. Ήδη ο χάρτης στο Lonely Planet του 2012 είναι ελλιπής.

Ο domestic θρησκευτικός τουρισμός κρατεί καλά εδώ: Όλοι οι Ιρανοί έρχονται εδώ, μερικές φορές στη ζωή τους, για να προσκυνήσουν τον τάφο του Ιμάμη. Όποιος έχει έρθει και προσκυνήσει εδώ, μπορεί να βάλει τον τίτλο «Mashti» μπροστά από το όνομά του, κατ’ αντιστοιχία με το προσκύνημα στη Μέκκα και τον τίτλο «Haji». Η παράδοση επίσης λέει ότι κάθε νιόπαντρο ζευγάρι πρέπει να έρθει εδώ μετά το γάμο του, κι αυτό είναι εμφανές στο πρωϊνό στο ξενοδοχείο, που προσφέρεται σε ένα ψηλό όροφο με πανοραμική θέα σε όλη την πόλη. Ένα σωρό νεαρά ζευγάρια χωρίς παιδιά είναι εδώ. Και φαίνεται πως οι Ιρανοί γενικά παντρεύονται σε σχετικά μεγάλη ηλικία, μετά τα τριάντα τους.



Πάντως ακόμα και στο πεντάστερο, το πρωϊνό δεν το λες και συνταρακτικό. Για σύγκριση, ούτε στην Τουρκία δεν έχουν λουκάνικα, ζαμπόν και μπέικον στα πρωϊνά, καθώς ούτε εκεί δεν επιτρέπεται το χοιρινό, αλλά προσφέρουν ένα μούρλια πρωϊνό με ένα σωρό είδη, κάθεσαι και εμφανίζονται δεκάδες πιατάκια με κάθε λιχουδιά. Εδώ, τα είδη (τυριά, πίτες, ψωμιά, λαχανικά κλπ.) είναι λιγοστά, και μάλλον άνοστα, τόσο τα παραδοσιακά, όσο και τα "δυτικά".

Στο checkout ρώτησα την κοπέλα στη ρεσεψιόν που θα βρω να βάλω μονάδες στο καρτοκινητό. «Στο σούπερ μάρκετ απέναντι», μου λέει η κοπέλα. «Αλλά θα δυσκολευτείτε, ούτε Αγγλικά μιλάνε, ούτε είναι εύκολο να περάσετε τις μονάδες μετά. Μήπως έχετε πιστωτική κάρτα; Αν ναι, από οποιαδήποτε επιχείρηση έχει POS μπορείτε να βάλετε μονάδες, μπορώ να σας βάλω κι εδώ». Δεν είχα, φυσικά, κάρτα που να γίνεται δεκτή στο Ιράν. Αλλά η λύση βρέθηκε. Έδωσα τα χρήματα με μετρητά στην κοπέλα (που μιλούσε τα καλύτερα Αγγλικά που άκουσα στο Ιράν), και χρησιμοποίησε τη δική της κάρτα.

Το ξενοδοχείο βρίσκεται σε μια κεντρική λεωφόρο της πόλης, με πολλά αυτοκίνητα, κάποια εμπορικά κέντρα, και – το σημαντικότερο – μικρή απόσταση από το μεγάλο μνημείο στο κέντρο. Ξεκίνησα λοιπόν με τα πόδια. Το πρώτο πράγμα που συνάντησα, είναι η μεγάλη αγορά (παζάρι) Bazar-e Reza, μια μακρόστενη στοά 800 μέτρων, με αμέτρητους εμπόρους να πουλάνε τα πάντα, αλλά κυρίως το τοπικό Σαφράν (που θεωρείται κορυφαίο), και … ρόδι, σε οποιαδήποτε μορφή μπορείτε να φανταστείτε, φρέσκο ή αποξηραμένο, σε τεμάχια ή σε χυμό.





Η άλλη έξοδος της αγοράς είναι σε μια πλατεία ονόματι Ab, με πάρα πολλή κίνηση, στην απέναντι πλευρά της οποίας βρίσκεται η μεγαλύτερη από τις εισόδους του Χαράμ. Το Χαράμ, εσωτερικά, είναι οργανωμένο ως μια σειρά από εναλλασσόμενα κτήρια και πλατείες, όπου ο προσκυνητής πρέπει να επισκεφθεί με σειρά, και να ακολουθήσει συγκεκριμένο τυπικό κάθε φορά, απαγγέλοντας συγκεκριμένες προσευχές με συγκεκριμένη σειρά σε συγκεκριμένο χώρο την κάθε μια. Η εσωτερική πλατεία από την οποία ξεκινάνε όλα αυτά, βρίσκεται πίσω από την είσοδο αυτή.







Κάτω από τις εξωτερικές και πιο σύγχρονες πλατείες του συμπλέγματος, τρέχει ένας κυκλικός αυτοκινητόδρομος, που διευκολύνει τόσο την κυκλοφορία της πόλης, όσο και την είσοδο στο σύμπλεγμα για τους εποχούμενους. Επίσης, στο ίδιο επίπεδο βρίσκονται και τα πάρκιγκ, από τα οποία υπάρχουν ειδικά σημεία εισόδου στο σύμπλεγμα.



Η είσοδος στο σύμπλεγμα επιτρέπεται κανονικά για μη Μουσουλμάνους. Αλλά κι εμείς, όπως και οι προσκυνητές και όλοι, πρέπει να περάσουμε από έλεγχο ασφαλείας για να μπούμε. Ο έλεγχος είναι μια ελαφρά ψηλάφηση στις τσέπες, και γι αυτό οι άνδρες μπαίνουν από διαφορετικό σημείο απ’ ότι οι γυναίκες. Μεγάλες τσάντες, φωτογραφικές μηχανές κλπ. απαγορεύονται στο χώρο, και γι’ αυτό υπάρχει ειδικό βεστιάριο. Το ήξερα και δεν είχα πάρει μηχανή ή τσάντα μαζί μου (τα κινητά, και η φωτογράφηση μ’ αυτά επιτρέπεται κανονικά και χωρίς περιορισμούς), αλλά ο τύπος που με έψαξε βρήκε το powerbank στην τσέπη μου και με έστειλε να το παραδώσω. Μου έδειξε στη νοηματική να πάω κάπου, όπου με έστειλαν κάπου άλλού, και τελικά βρήκα το σωστό γκισέ.

Άφησα το powerbank, και επιστρέφοντας στην είσοδο, πέτυχα κάτι τύπους να… αυτό-μαστιγώνονται με μαστίγια από αλυσίδες, την ώρα που κάποιοι άλλοι δίπλα τους έψελναν. Πρόκειται για τη θρησκευτική τελετή με την οποία εορτάζεται η Ashura, μια “εορτή” (θρήνος είναι, όχι εορτασμός - κάτι σα Μεγάλη Παρασκευή) των Μουσουλμάνων. Σε άλλες χώρες (π.χ. Ιράκ, Ινδία, Πακιστάν, Λίβανο), δεν χτυπιούνται μόνο με αλυσίδες, αλλά και με αιχμηρά αντικείμενα όπως μαχαίρια. Στο Ιράν, όμως, κάτι τέτοιο απαγορεύεται αυστηρά. (Και πριν φωνάξετε για τις πρακτικές του Ισλάμ, κάτι χριστιανοί στις Φιλιππίνες αυτό-μαστιγώνονται με ακόμα πιο ακραίες μεθόδους τη Μεγάλη Εβδομάδα). Πρόκειται για την τελετή αυτή που μια φορά το χρόνο βλέπουμε στις ειδήσεις ότι εορτάστηκε και στον Πειραιά, και μετά το ξεχνάμε μέχρι τον επόμενο χρόνο.





Και δυο βιντεάκια:





Το γιατί αυτοί μαστιγώνονται σήμερα, δυο εβδομάδες μετά την εορτή, παραμένει μυστήριο για μένα. Ίσως να σχετίζεται με το γεγονός ότι το όλο σύμπλεγμα εδώ εορτάζει το μαρτυρικό θάνατο του Ιμάμη και την ταφή του στο μέρος αυτό.

Η ιστορία αυτή, ξεκινάει το 798 μ.Χ. Το μεγάλο Ισλαμικό Χαλιφάτο διοικείται από το Χαλίφη Χαρούν αλ Ρασίντ, γνωστό από το «Χίλιες και μια νύκτες», ο οποίος ζήλευε τον έβδομο Σιήτη Ιμάμη και πατέρα του Ρέζα, τόσο που τον πέταξε σε μια φυλακή, και μετά τον σκότωσε. Τα χρόνια πέρασαν, και ο Ρέζα είχε γίνει στα 35 του ο όγδοος Ιμάμης, ενώ οι γιοί του Χαλίφη είχαν ανοίξει πόλεμο για την εξουσία. Ο ένας από τους δυο που κέρδισε τον πόλεμο, είχε την έδρα του στη Μέρβ (στο σημερινό Τουρκμενιστάν, 250 χιλιόμετρα από δω). Αλλά είχε ανάγκη από την υποστήριξη του Ρέζα για να πάρει με το μέρος του τις Σιητικές επαρχίες της περιοχής. Κι αφού ο Ρέζα κρατούσε γινάτι για τον πατέρα του, τον έφερε με το ζόρι, και τον περιέφερε στην περιοχή. Όμως ο Ρέζα ήταν χαρισματικός, και κέρδιζε την υποστήριξη του κόσμου περισσότερο απ’ όσο θα ήθελε. Η εξουσία του Χαλίφη κινδύνευε, οπότε η λύση βρέθηκε σε κάτι δηλητηριασμένα σταφύλια και χυμό από ρόδια. Και για να σώσει τα προσχήματα, έθαψε τον Ιμάμη στην κοντινότερη πόλη που βρήκε, κοντά στον τάφο του δικού του πατέρα, εδώ στο χωριό Σαναμπάντ (που σήμερα μεγάλωσε και λέγεται Μασχαντ). Οι Μουσουλμάνοι που έρχονται σήμερα για προσκύνημα εδώ, δείχνουν την συμπόνοιά τους για τον τραγικό θάνατο του Ιμάμη, οπότε ο «επίσημος» τόνος στο μνημείο είναι αυτός του θρήνου.

Ο τάφος του Ιμάμη ήταν εδώ από τότε που πέθανε, αλλά η πόλη ήταν μικρή και άσημη. Ο κόσμος ερχόταν, προσκυνούσε και έφευγε. Αναδείχθηκε σε επαρχιακή πρωτεύουσα, μόνο όταν οι στρατοί του Ταμερλάνου ισοπέδωσαν όλη τη γύρω περιοχή, αφήνοντας μόνο τη Μασχαντ όρθια, και μάλιστα επέκτειναν και στόλισαν το μνημείο, από σεβασμό.

Πέρασα λοιπόν στο εσωτερικό του Χαράμ. Στην πρώτη μεγάλη αυλή, ένας Αγιοταλάχ μιλάει από γιγαντοοθόνη στο πλήθος, κάποιοι υπάλληλοι στρώνουν κι άλλα χαλιά, κάποιος τεχνίτης κατασκευάζει (ή επισκευάζει τα πλακάκια σε ένα τοίχο, και κόσμος πηγαινοέρχεται προς τις λοιπές κατευθύνσεις. Dress code: Ότι πιο συντηρητικό έχετε, και λίγο ακόμα πιο συντηρητικό. Για τις κυρίες, απαραίτητο το τσαντόρ. Δε λείπουν φυσικά οι νεαροί που σαχλαμαρίζουν με τα κινητά, οι μανάδες που προσπαθούν να κουλαντρίσουν τα πιτσιρίκα τους, και τα ζευγαράκια (αλλά γι αυτά, τα είπαμε).






Flickr




























Η είσοδος στα ενδότερα του Χαράμ, σύμφωνα τουλάχιστον με το Lonely Planet, δεν επιτρέπεται σε ξένους τουρίστες. Όμως ούτε κάποια πινακίδα είδα, ούτε με σταμάτησε κανείς (μοιάζω και με Ιρανό, άλλωστε...). Παρότι απέφυγα από μόνος μου να μπω σε πολύ ιερούς χώρους (π.χ. μέσα στον ίδιο τον τάφο, όπου οι εκδηλώσεις των πιστών είναι ιδιαίτερα έντονες), κινήθηκα γενικά ελεύθερα παντού.



































































Για τη διαχείριση του πλήθους, υπάρχουν κάτι κύριοι και κυρίες με στολή, κι ένα πράγμα σαν ξεσκονόπανο στο χέρι, από το οποίο τους αναγνωρίζεις. Το όλο μέρος, είναι από πλευράς οργάνωσης, σα να έχει έρθει από άλλο κόσμο. Τα πάντα μοιάζουν οργανωμένα, μελετημένα, και ιδωμένα σε βάθος λεπτομέρειας. Άλλωστε η εταιρία που διαχειρίζεται το Χαράμ, έχει εξελιχθεί σε γιγαντιαίο όμιλο επιχειρήσεων, καλύπτοντας δραστηριότητες όπως Τράπεζες, μεταφορές, εστίαση, μεταφορές, χαλιά… Δεν άκουσα, είπατε μήπως κάτι για την εκκλησιαστική περιουσία στα καθ’ ημάς;

 

[taver]

Κεφάλαιο 17 (συνέχεια):

Δε θα σας περιγράψω τώρα ένα-ένα τους χώρους και τις αυλές του Χαράμ. Αν πάτε, θα σας παραπέμψω σε ένα καλό ταξιδιωτικό οδηγό που θα γράψω για μία ακόμα φορά ότι ΠΡΕΠΕΙ να βρίσκεται στην τσέπη σας. Κι αν δεν πάτε, ελάχιστη σημασία έχουν. Θα σημειώσω μόνο τους πιο ιδιαίτερους από τους χώρους.

Τέτοιος χώρος, είναι, για παράδειγμα, τα δυο μουσεία του συμπλέγματος (που παρεμπιπτόντως δεν έχουν ειδικό εισιτήριο για τουρίστες). Το μουσείο χαλιών, για παράδειγμα, είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να δείτε τις διάφορες τεχνοτροπίες και τεχνικές που χρησιμοποιούνται ανά τη χώρα, με δείγματα μουσειακής αξίας, και κυρίως, χωρίς κάποιον πωλητή να καραδοκεί πάνω από τον ώμο σας. Το κυρίως μουσείο, έχει συλλογές τέχνης από το ίδιο το Χαράμ, όπως π.χ. τα προηγούμενα σκεπάσματα του τάφου του Ιμάμη (αντικαταστάθηκαν το 2001, αλλά τα καινούργια είναι σε ένα πολύ ιερό χώρο όπου κανονικά δε μπαίνει κάποιος μη μουσουλμάνος). Και μια συλλογή γραμματοσήμων. Και μια συλλογή ολυμπιακών μεταλλίων. Και μια συλλογή νομισμάτων και χαρτονομισμάτων από όλο τον κόσμο. Και κάτι αρχαία κοράνια χιλίων και πλέον ετών.

















































Στην κορυφή κάποιου από τα κτίρια ανάμεσα σε δυο αυλές, βρίσκεται το Naqqareh Khaneh, μια πλατφόρμα απ’ όπου κάθε χάραμα και κάθε σούρουπο πραγματοποιείται μια περίεργη φανφάρα. Και πιο πέρα, είναι η μεγάλη ατραξιόν του συμπλέγματος, ο τάφος του Ιμάμη. Δεν το χάνετε με τίποτα, είναι κάτω από ένα χρυσό θόλο που βγάζει μάτι από μακριά.





Επίσης υποτίθεται απαγορευμένο είναι και το τζαμί του συμπλέγματος, το Gohad Shad, σε τεχνοτροπία Τιμουρίδων, που μοιάζει πολύ με τα τζαμιά στη Μπουχάρα και στη Χίβα (Ουζμπεκιστάν). Μέρος του, όμως είχε σήμερα σκαλωσιές. Είναι ιερό, γιατί είναι υποτίθεται το μέρος όπου θα καθίσει ο εξαφανισμένος σήμερα 12ος Ιμάμης, όταν αποφασίσει να επιστρέψει στον κόσμο.























Συνέχισα τη βόλτα μου περιφερειακά γύρω από το Haram.















Βγαίνοντας από το Χαραμ, η πόλη σχεδόν στερείται αξιοθέατων. Το πιο σημαντικό από τα λίγα που υπάρχουν, βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο Χαράμ: Ένα ιστορικό τζαμί, σε στυλ κεντρικής Ασίας κι αυτό, έχει ανακόψει την επέκταση του συμπλέγματος προς τα δυτικά, καθώς το Χαραμ με τις σταδιακές επεκτάσεις του έχει ροκανίσει τις γειτονιές γύρω του. Σήμερα, στον ίδιο χώρο στεγάζεται ένα μουσείο Ανθρωπολογίας, αλλά το όλο σύμπλεγμα είναι κλειστό τώρα. Είναι ανοικτά μόνο το πρωί, και κλείνει το μεσημέρι. Γιατί άλλωστε να κρατάνε ανοικτό ένα μουσείο σε μια πόλη με πολλούς προσκυνητές αλλά ελάχιστους ως καθόλου τουρίστες; Το πρωί για τα σχολεία, μόνο, φτάνει.













Έφτασα απ’ έξω σε μια άλλη από τις εισόδους του Χαράμ, όπου ένα πλήθος άνδρες βρισκόταν στο μέσο μιας τελετουργίας με φτερά και πούπουλα ( ) στερεωμένα σε ένα alamut, ένα βαρύ σιδερένιο πράγμα σα γιγαντιαίο εβραϊκό κηροπήγιο που ανοίγει τις παρελάσεις κατά τους εορτασμούς της Ashura. Οι κινήσεις τους μοιάζουν με το αυτομαστίγωμα, αλλά μαστίγια εδώ δεν υπάρχουν.











Και δύο βίντεο:

 

[jimp]

@taver ήθελα να σου κάνω μία ερώτηση στη μάζωξη που κάναμε αλλά το ξέχασα! Πόσο καιρό έκανες να φας κεμπάπ από τη μέρα που γύρισες;