Γκάμπια Γουινέα-Μπισσάου Μαυριτανία Σενεγάλη Ταξιδεύοντας στη Δυτική Αφρική την εποχή του Covid-19

[Anas Tassos]

Η δοκός στο ανώφλι της πόρτας, πράγματι ανακουφίζεται από την ύπαρξη του ανοίγματος. Τα φορτία της ανωδομής μεταφέρονται στους πεσσούς της πόρτας, χωρίς να εντείνεται ιδιαίτερα το ανώφλι της από καμπτικά φορτία. Αυτή η τεχνική προϋποθέτει ισχυρούς πεσσούς στις παρειές του ανοίγματος για την έδραση της δοκού και τη μεταφορά των φορτίων στο έδαφος.

Η τεχνική αυτή (δηλαδή της ανακούφισης του υπερθύρου), είναι γνωστή από την Μυκηναϊκή αρχιτεκτονική, με φωτεινό παράδειγμα την είσοδο από την «Πύλη των Λεόντων» στην Ακρόπολη των Μυκηνών.

View attachment 316937

Εδώ, η είσοδος της πύλης αποτελείται από δύο μονολιθικές λίθινες παραστάδες, ενώ στο υπέρθυρο υπάρχει το λεγόμενο «ανακουφιστικό τρίγωνο» το οποίο μεταφέρει τα φορτία στις δύο παραστάδες, λειτουργώντας ανακουφιστικά σ’ αυτό.

View attachment 316938

Αλλά και στην είσοδο του θολωτού τάφου του Ατρέως, γνωστού και ως «θησαυρός του Ατρέως» ή «τάφος του Αγαμέμνονα», εφαρμόστηκε η ίδια τεχνική της ανακούφισης του υπέρθυρου. Μπορεί εύκολα να παρατηρήσει κάποιος τις συμμετρίες και την αρτιότητα της δόμησης.


Όμως, επί του τρόπου δόμησης του κτιρίου στο Chinguetti, έχουμε να παρατηρήσουμε τα κάτωθι:

1) Η δεξιά παρειά του ανοίγματος της πόρτας έχει κάποιες εσοχές στο σημείο στήριξης του υπέρθυρου. Προφανώς αυτές αποτελούν λειτουργικά στοιχεία του κτιρίου. Υποθέτω ότι είναι εσοχές στήριξης κάποιου φανού.

Εξαιτίας αυτών, το υπέρθυρο δεν εδράζεται σωστά στη δεξιά παρειά της πόρτας και δημιουργείται, λόγω της ασυμμετρίας της έδρασης, μια σημαντικά διαφορετική κατανομή των τασικών γραμμών των δυνάμεων, γύρω από το άνοιγμα.

2) Δεν έχει εφαρμοστεί η ίδια τεχνική αποφόρτισης, στα υπέρθυρα των δύο εγκάρσιων ανοιγμάτων.

Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι, το άνοιγμα του παραθύρου πάνω από την πόρτα, έχει διαφορετικό λόγο ύπαρξης. Η άποψη αυτή ενισχύεται από την μη καθολική εφαρμογή και στα υπόλοιπα ανοίγματα, πέραν της ατελούς έδρασής του.

Θεωρώ ότι το μικρό άνοιγμα πάνω από την πόρτα περισσότερο εξυπηρετεί την κυκλοφορία του αέρα στο εσωτερικό του κτιρίου ως άνοιγμα εισόδου αέρα, για τον φυσικό αερισμό του κτιρίου.

Τα ανοίγματα εξόδου του αέρα βρίσκονται σε υψηλότερη στάθμη (όπως φαίνονται στη φωτογραφία), έχουν παρόμοιο μέγεθος, και έτσι ευνοείται το φαινόμενο του φυσικού ελκυσμού (θερμοκρασία – πίεση).

Επίσης γνωρίζουμε ότι οι κλιματολογικές συνθήκες της ερήμου καθιστούν επιτακτική την κατασκευή τοίχων μεγάλου πάχους με μικρά ανοίγματα, για να διατηρούν την εσωτερική θερμοκρασία του κτιρίου σχετικά σταθερή και να εξασφαλίζουν ικανοποιητικές συνθήκες θερμικής άνεσης κατά τη διάρκεια των θερμών ωρών της ημέρας αλλά και των δροσερών ωρών της νύχτας.

Σε ένα τέτοιο κτίριο, που δεν έχει μεγάλα ανοίγματα, πρέπει να γίνεται η ανανέωση του εσωτερικού αέρα για τη διευκόλυνση της αναπνοής (απομάκρυνση CO2 – εμπλουτισμός σε Ο2), την απομάκρυνση της συσσωρευμένης υγρασίας και την απαλλαγή του από ρύπους και οσμές.

Ο βασικότερος στόχος αυτής της μορφής ανοιγμάτων είναι για να εξασφαλιστούν τα ανωτέρω. Δηλαδή, να υπάρξει διασφάλιση ρεύματος αέρα, φυσικού αερισμού αλλά πιθανά και δροσισμού του κτιρίου.

Ήμαρτον εις διπλούν και δυο εκατομμύρια λάικ.

Αν και τελείωσε το travelstory τα επεισόδια συνεχίζονται. Σήμερα Δευτέρα και 18 πήγα να πάρω το αυτοκίνητό μου (αυτό που γράφω στα εισαγωγικά ότι το παρέδωσα…), καθόσον επετράπησαν οι μετακινήσεις πέραν της Αττικής. Και τι μου λέει ο φίλος μου:
Εγώ σου τα έλεγα να γράψεις και τις άλλες εκδοχές.
Και να με μάθεις πώς να κάνω λάικ σε αυτή την ιστοσελίδα (δεν είναι μέλος).
-Τι να σου πω φίλε αυτό είναι δύσκολο και δεν το κατέχω ακόμα. Από χθες προσπαθώ να στείλω στον άνθρωπο μερικά λάικ και με έκοψαν μετά το πρώτο. Δε λειτουργεί καλά αυτή η ιστοσελίδα.
(Ευτυχώς το αυτοκίνητο λειτουργεί ικανοποιητικά, άλλος το πρόσεχε επί τρεις μήνες).

 

[Greg_ce]

Σας ευχαριστώ πολύ, για τα ωραία και όμορφα λόγια που μου γράψατε.
Ειλικρινά εύχομαι να κάνετε πολλά ακόμα ταξίδια και μέσα από την καταγραφή τους, να μοιραστείτε μαζί μας τις όμορφες και σημαντικές εμπειρίες σας.

 

[gioannis13]

Πραγματικός ταξιδιωτικός συγγραφέας (με ταλέντο) και ΕΙΜΑΣΤΕ ΤΥΧΕΡΟΙ που τον γνωρίζουμε ! Welcome Τάσο !

 

[silversurfer]

Μεταφέρθηκε στις Ταξιδιωτικές Ιστορίες - Αφρική

 

[Anas Tassos]

Ευχαριστώ KIKI. Η ιστορία είχε αποδέκτες μερικούς φίλους αλλά το κλείσιμο μέσα και η υπόδειξη μιας φίλης με έφεραν εδώ στο travelstories όπου ελπίζω να γνωριστούμε. Το βασικό στόρυ ήταν το ημερολόγιο που κρατάω και ως εκ τούτου περιέχει και πολλές πρακτικές λεπτομέρειες που μερικές ίσως περισσεύουν (πχ οικονομικά). Ε δεν πειράζει, μου είπαν ρίχτες κι αυτές όπως είναι.

Καλησπέρα ΚΙΚΙ,
διαβάζω και εγώ, και κάτι λάικ χτυπάω! Ωστόσο δεν το ξέρω ακόμα καλά το τεχνικό μέρος! Ήθελα να απαντήσω στο στόρι σου για Ζιμπάμπουε και δε μπορούσα, μόνο με παράθεση του όλου στόρι. Οδηγίες αν έχεις μου λες!

 

[KIKI]

Καλησπέρα ΚΙΚΙ,
διαβάζω και εγώ, και κάτι λάικ χτυπάω! Ωστόσο δεν το ξέρω ακόμα καλά το τεχνικό μέρος! Ήθελα να απαντήσω στο στόρι σου για Ζιμπάμπουε και δε μπορούσα, μόνο με παράθεση του όλου στόρι. Οδηγίες αν έχεις μου λες!

Εγραψα ενα ποστακι στην ιστορια μου , κάτω απο αυτό μπορεις να γραψεις οτι θελεις

 

[Anas Tassos]

Οκ ΚΙΚΙ. Το θέμα αφορά το αγαπημένο σου δένδρο. Αυτό που λες ότι βρήκες ξανά με ευχάριστη έκπληξη στη Ζιμπάμπουε.
Λοιπόν λέγεται πλουμέρια και είναι πολύ κοινό στους τροπικούς. Με την ονομασία frangipani.
Η έκπληξή σου θα γίνει πολύ μεγαλύτερη αν μας επισκεφθείς. Ανθίζει και στην αυλή μας. (Μένω σε ένα φίλο τώρα το καλοκαίρι Πελοπόννησο). Αν μας επισκεφθείς θα κόψουμε μερικά τσαμπιά λουλούδια για σένα! Χαιρετίσματα!

 

[KIKI]

Οκ ΚΙΚΙ. Το θέμα αφορά το αγαπημένο σου δένδρο. Αυτό που λες ότι βρήκες ξανά με ευχάριστη έκπληξη στη Ζιμπάμπουε.
Λοιπόν λέγεται πλουμέρια και είναι πολύ κοινό στους τροπικούς. Με την ονομασία frangipani.
Η έκπληξή σου θα γίνει πολύ μεγαλύτερη αν μας επισκεφθείς. Ανθίζει και στην αυλή μας. (Μένω σε ένα φίλο τώρα το καλοκαίρι Πελοπόννησο). Αν μας επισκεφθείς θα κόψουμε μερικά τσαμπιά λουλούδια για σένα! Χαιρετίσματα!

Σε ευχαριστω πολύ . Μένω μόνιμα Πελοπόννησο στη Λακωνία .
Εσεις που ; Αν βολευει ευχαριστως να ελθω .Αφου ευδοκιμει και εδω ρώτα τον φίλο που βρήκε και το φυτεψε .
Στείλε πμ για να μην ζαλιζουμε εδω τους αναγνωστες της ιστορίας.

 

[dbalats]

Καταπληκτικη η ιστορια σου φιλε Αnas. Ξεκινησα να την διαβαζω πριν καιρο. Την αφησα ομως για να την απολαυσω στις καλοκαιρινες διακοπες και την διαβασα κυριολεκτικα μονορρουφι. Ελπιζω να συνεχισεις, επειδη λιγα μελη γραφουν για τοσο σπανιους και δυσκολους προορισμους. Καλο καλοκαιρι να εχεις και μακαρι να μπορεσουμε συντομα να ξαναρχισουμε τα ταξιδια (εχω κι εγω μερικα vouchers που περιμενουν).

 

[Smaragda53]

Κεφάλαιο 7ο

Σάββατο, 22 Φεβρουαρίου, ταξίδι στη βόρεια όχθη του Γκάμπια.

Ξύπνησα αρκετά πριν τις πέντε το πρωί. Υπόψη ότι ο θόρυβος της μουσικής από τα γύρω μπαρ συνεχίστηκε όλη τη νύχτα. Φεύγω από το VLV στις πέντε παρά πέντε. Με τα πόδια, κουβαλάω και τη βαλίτσα μου, μέσα στο σκοτάδι της Αφρικάνικης νύχτας. Αλλά η γειτονιά ολόκληρη ξενυχτάει και βρίσκεται επί ποδός καθώς λέμε. Κόσμος παντού, μουσική ακούγεται στα νυχτερινά μαγαζιά. Ταξί παίρνουν και αφήνουν κόσμο. Πολλά κορίτσια (μαύρα βεβαίως) κόβουν βόλτες ψαρεύοντας ακόμα πελάτες, λευκούς και μαύρους. Εγώ προσπερνώ και κάθομαι στο πάντα ανοιχτό “Sally`s 24”. Πίνω καφέ και παίρνω το πρωινό μου.

Ο Μοχάμεντ έρχεται ακριβώς στην ώρα που είπαμε. Για την ακρίβεια 5,38! Ο πολύ λεπτοκαμωμένος οδηγός λέγεται Ομάρ. Είναι αδελφός τού ιδιοκτήτη τού γραφείου Falu. Έχει ηλικία 39 ετών, αν και δεν του φαίνεται.

Πάμε μερικά χιλιόμετρα προς το εσωτερικό σε μια πανσιόν από την οποία παίρνουμε το ζευγάρι από το Βέλγιο. Είναι Φλαμανδοί.

Αφήνουμε τη Σερεκούντα και πάμε στο Μπαντζούλ. Πάλι στο λιμάνι, όπως προχθές, αλλά σήμερα περιμένουμε το φέρι για να περάσουμε με το αμάξι απέναντι στη βόρεια όχθη του ποταμού Γκάμπια.

Το φέρι που μας παίρνει είναι το καινούργιο και το μεγαλύτερο από τα δυο που συνδέουν εδώ τις δυο όχθες. Ονομάζεται Kinta Kunte. Κόσμος πολύς, αρκετά φιλικός. Αρκετοί και οι τουρίστες επιβάτες. Ο σταρ στο ταξίδι που κρατάει σχεδόν μια ώρα είναι ο καθαριστής του καταστρώματος που μιλάει όλη την ώρα λέγοντας αστεία.

Αφού διασχίσαμε την απόσταση των πεντέξι χιλιομέτρων στο στόμιο του ποταμού, πατάμε στην απέναντι όχθη. Εδώ βρισκόμαστε στη Barra, μια μικρή πόλη με έξη χιλιάδες κατοίκους που εκπέμπει μια γραφική εικόνα καθώς πιο πέρα από το μέρος που δένει το φέρι υπάρχουν κάμποσες πιρόγες και ψαρόβαρκες.

View attachment 314007
Έχει και φορτηγά το φέριμποτ...

Περίπου στις εννέα ξεκινάμε από τη Barra το κύριο μέρος του σημερινού ταξιδιού που είναι η επίσκεψη στη βόρεια όχθη του ποταμού. Κάνουμε μια μικρή πρώτη στάση για να πάρουμε το πρωινό της εκδρομής. Συνεχίζοντας περνάμε μια αρκετά μεγάλη γέφυρα σε παραπόταμο του Γκάμπια, κοντά στην πόλη Kerawan.

Ο ποταμός Γκάμπια έχει πολύ μεγάλο πλάτος και η πρώτη γέφυρα που έχει κατασκευαστεί σε αυτόν βρίσκεται στο Farafenni, μια πόλη σε απόσταση 115 χιλιόμετρα μετά τη Barra, στα μισά της διαδρομής μας επί της βόρειας όχθης.

Δε θα την περάσουμε αλλά σταματάμε εδώ στο Farafenni κάμποσην ώρα προκειμένου ο Μοχάμεντ να κάνει προμήθειες, απαραίτητες για το ταξίδι μας.

Η πόλη με περίπου 30,000 κατοίκους είναι ένα εμπορικό κέντρο με αγορά που απλώνεται κατά μήκος του κεντρικού δρόμου. Τα σύνορα της Σενεγάλης βρίσκονται πολύ κοντά, μόλις τρία χιλιόμετρα βόρεια του κεντρικού Farafenni.

Ο Μοχάμεντ έχει παραγγείλει τηλεφωνικώς φαγητό για το μεσημέρι σε μια ντόπια γυναίκα της περιοχής και το παίρνει τώρα έτοιμο σε πακέτα. Κάνουμε και μια βόλτα με τα πόδια κατά μήκος του κεντρικού δρόμου για να δούμε την πολύ ζωντανή αγορά. Έβγαλα και μερικές φωτογραφίες, πάντα στη ζούλα που λέμε.

View attachment 314009

Λίγα χιλιόμετρα μετά το Φαραφένι σταματάμε για φαγητό. Είναι ένα ωραίο μέρος κάτω από ένα μεγάλο δένδρο. Υπάρχει ένα είδος τραπεζιού όπου σύμφωνα με τα τοπικά έθιμα γίνεται η συνάντηση των ηλικιωμένων ανδρών του γειτονικού οικισμού. Ο οικισμός είναι σκόρπιες αχυροκαλύβες. Κυκλοφορούν κάρα που τα σέρνουν γαϊδούρια.

Κάμποσα παιδάκια μαζεύονται γύρω μας. Εμείς τρώμε το φαγητό μας. Βασικά είναι μισό ψητό κοτόπουλο για τον καθένα μας. Όπως είναι φυσικό δεν το καταναλώνουμε ολόκληρο. Ο Μοχάμεντ παίρνει το περίσσευμα και το δίνει στα παιδάκια. Το μοιράστηκαν μεταξύ τους, κυριολεκτικά έγλυψαν τα πάντα. Τους μοίρασε και μπισκότα. Πάντως όλα τα παιδάκια ήταν ήσυχα.

Τι ζωή αυτή στην ύπαιθρο της Γκάμπια! Για να τη γνωρίσουμε καλύτερα σταματάμε αργότερα σε ένα χωριό, το Njau αν θυμάμαι καλά, όπου επισκεπτόμαστε μια οικογένεια. Όπως λέει ο Μοχάμεντ το χωριό αυτό έκτισε ένας μαραμπού. Όταν πέθανε τον διαδέχθηκε ο γιός του ως αρχηγός του χωριού. Το τζαμί φαίνεται αρκετά μεγάλο και προσεγμένο κτίριο. Τα σπίτια είναι καλύβες με λάσπη, ξύλα και κλαδιά αλλά τα τελευταία χρόνια χτίζουν με τσιμεντόλιθους που δυστυχώς δεν έχουν μονωτικές ικανότητες.

Ένας οικογενειάρχης μάς ξεναγεί στο φτωχικό του. Έχει μια κάμαρα δική του και μια για τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Στην αυλή υπάρχει κουζίνα και αποθήκη ζωοτροφών για τα ζώα του, που είναι κατσίκες και γαϊδούρια. Πάμφτωχοι άνθρωποι που ο Μοχάμεντ και εμείς τους δίνουμε μια μικρή βοήθεια. Καλλιεργούν τη γη με κόπο. Ότι παράγουν το πουλάνε στις αγορές οι ίδιοι. Εδώ λόγω έλλειψης αρδευτικών έργων, το ρύζι δίνει μόνο μια σοδειά κάθε χρόνο.

View attachment 314012
Η οικογένεια με τον καθόλα άξιο ξεναγό μας το Μοχάμεντ (κομμένο στα δεξιά)

O Stoneman μας ξεναγεί στους μεγαλιθικούς κύκλους

Κάνει και πολλή ζέστη σήμερα στο εσωτερικό της Γκάμπια. Τώρα το μεσημέρι το θερμόμετρο πρέπει να χτύπησε 40 βαθμούς.

Μέσα τη ζέστη διασχίζοντας περίπου 45 χιλιόμετρα από το Njau, φθάνουμε στο Wassu. Είναι μια αρχαιολογική τοποθεσία όπου βρίσκονται 11 λίθινοι κύκλοι, “stone circles” στα Αγγλικά.

Ο χώρος ανακηρύχθηκε Εθνικό Μνημείο της Γκάμπια το 1995. Ενώ το 2006 η Unesco τον συμπεριέλαβε στον κατάλογο της Παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς μαζί με 93 συνολικά χώρους της Σενεγκάμπια όπου υπάρχουν αρχαία μεγαλιθικά μνημεία.

Εκατοντάδες είναι οι λίθινοι κύκλοι που έχουν βρεθεί στη Σενεγκάμπια, την περιοχή ανάμεσα στους ποταμούς Σενεγάλη και Γκάμπια. Αποτελούν μια μεγάλη ομάδα 1,000 μνημείων, διεσπαρμένων σε μια γεωγραφική λωρίδα με πλάτος 100 και μήκος 350 χιλιόμετρα, βορείως του ποταμού Γκάμπια. Οι κυριότερες τοποθεσίες είναι τέσσερες. Στη Σενεγάλη στο Wanar και το Sine Ngayene, στη Γκάμπια στο Wassu και το Kerbach.

Οι λίθινοι κύκλοι του Wassu πιστεύεται ότι ήταν ταφικά μνημεία των ηγεμόνων της περιοχής. Έχουν χρονολογηθεί μεταξύ 750 και 1000 μ.Χ. Λόγω του θρύλου που πιστεύουν οι κάτοικοι της περιοχής, ότι όποιος διαταράξει την ιερότητα του χώρου θα επισύρει την κατάρα των νεκρών, έχουν διατηρηθεί σε καλή κατάσταση. Μάλιστα οι ντόπιοι επισκέπτες έχουν τη συνήθεια να τοποθετούν πάνω στους αρχαίους μεγαλίθους κάποιο πετραδάκι, κάνοντας μια ευχή.

Στους αιώνες που πέρασαν οι ένδεκα μεγάλοι λίθινοι κύκλοι του Wassu έχουν προσελκύσει την περιέργεια πολλών ταξιδιωτών. Οι πρώτες αρχαιολογικές έρευνες έγιναν στα πρώτα χρόνια μετά του 19ου αιώνα. Τον 20ο αιώνα έγιναν πιο συστηματικές ανασκαφές. Η πληρέστερη ήταν πριν 40 περίπου χρόνια. Ανακαλύφθηκαν σιδερένια όπλα, τόξα και αιχμές βελών, μαχαίρια, κεραμικά αντικείμενα και κοσμήματα. Επίσης έγινε η χρονολόγηση του μνημείου.

Βρέθηκε ότι οι λίθινοι κύκλοι είναι μεταγενέστεροι των αρχαίων τάφων.

Υπάρχουν διαφορές στη διάμετρο και το σχήμα των 11 κύκλων καθώς και στον αριθμό των λίθων που τους αποτελούν. Υπάρχουν και μεμονωμένοι μεγάλιθοι. Οι λίθοι έχουν μέσο ύψος 1,75 μέτρα, ενώ ο μεγαλύτερος έχει μήκος 2,59 μέτρα. Οι λίθοι είναι από λατερίτη που απαντάται στην περιοχή. Τον έχουν σκαλίσει με σιδερένια εργαλεία σε σχήματα κυλινδρικά ή με πολυγωνική διατομή. Οι τεχνίτες πρέπει να είχαν τεχνικές γνώσεις ώστε να μη προκαλέσουν ρωγμές κατά την απόσπαση των λίθων από το φυσικό πέτρωμα.

Δεν είναι εξακριβωμένο ποιος ήταν ο λαός που κατασκεύασε τα μεγαλιθικά μνημεία της Σενεγκάμπια. Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι είναι οι Σερέρ, μια φυλή που ακόμα και σήμερα κατασκευάζει ταφικούς θαλάμους.

Ο Μοχάμεντ έχει τηλεφωνήσει σε έναν τύπο που διαμένει δίπλα εδώ στο χωριό Wassu προκειμένου να μας κάνει ξενάγηση. Είναι ο “Stoneman” όπως αποκαλείται και έχει γίνει ευρύτερα γνωστός.

Ο άνθρωπος είναι εξήντα χρονών, ταξιδεμένος στον κόσμο. Γύρισε εδώ και είκοσι χρόνια στο χωριό του και δέθηκε με το μεγαλιθικό μνημείο στο οποίο μας ξεναγεί.

Είναι πολύ ωραίος τύπος, η συνάντηση μαζί του και η ερμηνεία που δίνει στους κύκλους τον καθιστά μια απαραίτητη εμπειρία.

Το πιο εκπληκτικό είναι πως ο Stoneman είναι δεμένος με την Ελλάδα, όπου εργάστηκε κάμποσα χρόνια ως ναυτικός σε Ελληνικά πλοία και έμαθε Ελληνικά τα οποία καταλαβαίνει και μιλάει σε σημαντικό βαθμό. Πήγαινε εμπορικά δρομολόγια από Ελλάδα στην Ιταλία. Κάνει μεγάλη χαρά που βλέπει σήμερα έναν Έλληνα. Έκανε και στη Γερμανία όπου έχει ένα γιο. Βγήκε πια στη σύνταξη και άραξε στο χωριό του. Αλλά συνεχίζει να κάνει ξενάγηση, μια δραστηριότητα που όπως φαίνεται του αρέσει και τη ζει έντονα.

Η ξενάγηση του Stoneman βασίζεται στην ερμηνεία των μνημείων με την αριθμολογία, την αρχαία λαϊκή αντίληψη που συσχετίζει τους αριθμούς με τα φυσικά φαινόμενα και όντα. Αυτή η αντίληψη που συνδέεται συχνά με το παραφυσικό, όπως η αστρολογία και παρόμοιες μαντικές τέχνες ξεφεύγει από την καθαρή επιστημονική αρχαιολογία. Αλλά ο τύπος είναι τόσο επικοινωνιακός και ψαγμένος που η αφήγησή του είναι μια απόλαυση. Εδώ στα βάθη της Αφρικής, που βρίσκεται αυτό το απομονωμένο μεγαλιθικό σύνολο, ποιος μπορεί να μη γοητευθεί συναντώντας αυτόν τον απίθανο πνευματικό απόγονο των Πυθαγόρειων φιλοσόφων να συσχετίζει αστέρια με γεωμετρικά σχήματα, λίθους με συναισθήματα, αριθμούς με μυστικιστικές ιδέες!

Δε μπορώ να μεταφέρω εδώ όσα ωραία έλεγε ο Stoneman εξηγώντας μας τους λίθινους κύκλους, σκαλίζοντας με το δάχτυλό του σχήματα στην άμμο. Άλλωστε είναι πνευματική του ιδιοκτησία. Ένα θα πω. Ο τύπος υπηρετεί το σπάνιο είδος της συμβολικής αφήγησης που γνωρίσαμε διαβάζοντας το «όνομα του ρόδου» του μακαρίτη Ουμπέρτο Έκο. Αν είχα χρόνο θα τον έκανα βιβλίο, όχι ταξιδιωτικό αλλά συμβολικό μυθιστόρημα.

View attachment 314008
Stoneman, ή Στέλιος!

Πάντως ο Stoneman μας δίνει και όλες τις διατιθέμενες αρχαιολογικές γνώσεις για το χώρο. Λέει ακόμα ότι οι λίθινοι κύκλοι της Σενεγκάμπια συσχετίζεται συσχετίζονται με τα μεγαλιθικά μνημεία που υπάρχουν στο ίδιο γεωγραφικό μήκος στην Ευρώπη. Το Stonehenge της Αγγλίας και το Καρνάκ στη Βρετάνη της Γαλλίας.

Ο Stoneman είναι το έμβλημα των λίθινων κύκλων του Wassu. Τόσο ισχυρή είναι η φήμη του που τώρα στο χωριό ετοιμάζεται ένα 1ο «φεστιβάλ Stoneman» που θα λάβει χώρα στις 28 του μήνα. Έχουν τυπώσει και αφίσες, τοιχοκολλημένες σε μερικά σπίτια και δένδρα της περιοχής, με το προφίλ του Stoneman να προβάλει πάνω στο κείμενο.

View attachment 314011

Δε θυμάμαι το πραγματικό όνομα του Stoneman. Τον έλεγα Στέλιο, γιατί όπως είπε αυτό το όνομα του έδωσαν οι άλλοι ναυτικοί τον καιρό που δούλευε στην Ελλάδα.

Αργότερα που είχαμε φύγει το σκέφθηκα αυτό. Στέλιος βγαίνει από το Στυλιανός.

Το όνομα προέρχεται από τη λέξη στύλος, από τη συνήθεια των στυλιτών μοναχών να ασκητεύουν πάνω σε στύλους. Του έπεσε κοστούμι! Αν μπορούσα να κάνω το όνομα Stoneman Ελληνικό θα τον ονόμαζα έτσι. Στυλιανός, ο άνθρωπος στους στύλους ή τις στήλες! Έβαλα το Μοχάμεντ να του τηλεφωνήσει και του το είπαμε. Χάρηκε ιδιαίτερα, θαυμάζοντας πως οι Έλληνες ναυτικοί, που δεν ήξεραν τίποτα για το χωριό του, του διάλεξαν αυτό το όνομα με τέτοια ετυμολογία.

Τι συνάντηση αυτή με το Stoneman! Θα μου μείνει αξέχαστη. Αλλά και ο «Στέλιος» δεν ξεχνάει την Ελλάδα. Όπως μου λέει έρχονται εδώ για επίσκεψη κάθε Τρίτη τουρίστες που κάνουν κρουαζιέρα με ένα Ελληνικό καράβι. «Έχει τη γαλανόλευκη σημαία, με το σταυρό στη γωνία», όπως λέει. Αλλά το πλήρωμα δεν έρχεται ως τους λίθινους κύκλους.

Στον αρχαιολογικό χώρο έχει και ένα μικρό μουσείο, με ευρήματα από τις ανασκαφές, στο οποίο ρίξαμε μια ματιά. Η επίσκεψη του χώρου με τους λίθινους κύκλους στο Wassu (Wassu Stone Circles) ήταν από τα πιο σημαντικά και απολαυστικά πράγματα που έκανα σε αυτόν το ταξίδι.


Εθνικό Πάρκο του ποταμού Γκάμπια.

Μετά τους λίθινους κύκλους συνεχίζουμε ως το ποτάμι που δεν είναι μακριά, μόλις δυο ή τρία χιλιόμετρα από το Wassu. Εδώ βρίσκεται το Kuntaur, ένα μεγάλο παραποτάμιο χωριό. Σε απόσταση 248 χιλιόμετρα από το σημείο που ο ποταμός Γκάμπια εκβάλλει στον Ατλαντικό ωκεανό, είναι το έσχατο ποτάμιο λιμάνι ως το οποίο μπορούν να ανέβουν μεγάλα εμπορικά πλοία. Εμείς εδώ στο Kuntaur θα επιβιβαστούμε σε μια βάρκα με την οποία θα κάνουμε επίσκεψη του Εθνικού Πάρκου του ποταμού Γκάμπια.

Το Πάρκο ιδρύθηκε το 1978 και έχει έκταση 5,850 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Εκτείνεται σε ένα αρχιπέλαγος με πέντε νησιά που σχηματίζεται σε αυτή την περιοχή του ποταμού Γκάμπια. Ονομάζονται «νησιά των μπαμπουίνων». Το ένα νησί είναι πολύ μεγαλύτερο από τα άλλα (4,350 τετραγωνικά χιλιόμετρα).

Από το 1979 στο πάρκο υλοποιείται ένα πρόγραμμα επανεισαγωγής χιμπατζήδων σε φυσικό περιβάλλον. Οι ελεύθεροι στα δάση της Γκάμπια χιμπατζήδες αφανίστηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα. Χιμπατζήδες που κατασχέθηκαν στο παράνομο εμπόριο των άγριων ζώων τοποθετήθηκαν σε τρία νησιά του πάρκου. Είναι σήμερα σχεδόν εκατό χιμπατζήδες. Αποτελούν τέσσερες οικογένειες που ζουν χωρίς να ενοχλούνται από ανθρώπινη παρουσία. Οι χιμπατζήδες δε μπορούν να κολυμπήσουν ενώ οι επισκέπτες δεν επιτρέπεται να πατήσουν στα νησιά.

Εμείς λοιπόν κάνουμε βαρκάδα στο ποτάμι ανάμεσα στα νησάκια. Ο βαρκάρης μας λέγεται «καπετάν ίπο», δηλαδή καπετάνιος των ιπποπόταμων. Αργότερα ήρθε στη βάρκα και ένας από τους φύλακες του πάρκου.

Πήγαμε κοντά σε ένα μικρό νησί όπου είχαμε την ευκαιρία να δούμε από αρκετά κοντά κάμποσους χιμπατζήδες. Ήταν μια πολύ ωραία ταξιδιωτική εμπειρία. Έχω δει πολλά άγρια ζώα σε διάφορα πάρκα, αλλά ελεύθερους χιμπατζήδες πρώτη φορά βλέπω.

Εκτός από τους χιμπατζήδες (επιστημονική ονομασία Pan troglodytes verus), υπάρχουν και άλλα είδη πιθήκων στο Εθνικό Πάρκο του ποταμού Γκάμπια. Από αυτά θυμάμαι ότι είδαμε τα είδη Πράσινος πίθηκος (green monkey, επιστημονικά Chlorocebus sabaeus) και Κόκκινος κολοβός πίθηκος (red colobus, επιστημονικά Piliocolobus badius).

View attachment 314010

Εκτός από πιθήκους είδαμε μερικούς ιπποπόταμους. Έχουν γίνει και αυτοί σπάνιοι στη Γκάμπια. Είδαμε και μερικούς κροκόδειλους. Κάπου υπάρχουν και λιγοστοί μανάτοι (θαλάσσιες αγελάδες) αλλά δεν εμφανίζονται εύκολα.

Επίσης και για τα πουλιά η ώρα δεν είναι η κατάλληλη, με τέτοια ζέστη νωρίς το απόγευμα. Είδαμε αγριοπερίστερα και κάμποσους μελισσοφάγους.

Ήταν μια πολύ ωραία βόλτα και κράτησε και αρκετή ώρα.

Στην όχθη του ποταμού διαδραματιζόταν μια παραδοσιακή τελετή που όμως δε είχαμε πρόσβαση. Είδαμε από μακριά δυο άνδρες μεταμφιεσμένους. Ο ένας σε λιοντάρι “zimba”, ο άλλος με μια κόκκινη φορεσιά. Όπως μας εξήγησαν είναι χορευτές που ετοιμάζονται για την διαβατήρια τελετή της ολοκλήρωσης της περιτομής των αγοριών στο χωριό.

Επιστρέφοντας στο Kuntaur μπαίνουμε στο αυτοκίνητό μας και μεταφερόμαστε είκοσι περίπου χιλιόμετρα ανατολικότερα. Εδώ είναι το ξενοδοχειακό συγκρότημα που θα μείνουμε τη νύχτα. Ονομάζεται Jang Jang Burreh Camp. Αποτελείται από στρογγυλά μπανγκαλόου με κωνικές χορταροσκεπές. Στο εσωτερικό τού (δικού μου) μπανγκαλόου έχει ένα μεγάλο κρεβάτι με κουνουπιέρα και μπάνιο – τουαλέτα. Φως δεν υπάρχει, μόνο κεριά. Έχει και τραπεζαρία δίπλα στο ποτάμι. Πολύ ωραίο μέρος είναι. Ομολογώ ότι δεν το περίμενα, όνειρο μου φαίνεται.

Το χωριό δίπλα στο οποίο μένουμε ονομάζεται Lamine Koto. Όπως και τα περισσότερα χωριά της χώρας έχει πάρει το όνομα του πρώτου οικιστή. Η ονομασία Lamine Koto σημαίνει ο Γερο – Λαμίν. Βρίσκεται στη βόρεια όχθη του ποταμού Γκάμπια. Ενώ η Georgetown βρίσκεται στην απέναντι όχθη, θα περάσουμε αύριο εκεί.

Υπάρχει στο Camp και ένα γκρουπ Γερμανών που κάνουν τριήμερη κρουαζιέρα με μια μεγάλη βάρκα, ας το πούμε μικρό ποταμόπλοιο.

Τρώμε όλοι μαζί το βράδυ στην τραπεζαρία. Το μενού έχει δυο πιάτα, το πρώτο είναι σούπα, το δεύτερο ένα πιάτο από ποικιλία του μπουφέ. Πολύ καλό φαγητό και το συνοδεύω με μια μπίρα.

Μετά το δείπνο, κατά τις εννέα, μερικές κοπέλες και άνδρες του χωριού δίνουν μια μικρή μουσικοχορευτική παράσταση. Οι γυναίκες χορεύουν πολύ γρήγορα, μοιάζει με αερόμπικ! Φεύγω για ύπνο στα μισά της παράστασης.

Πολύ γεμάτη ημέρα η σημερινή. Πολύ ωραία, σπουδαία θα την έλεγα.

Πολύ ωραία, σπουδαία θα έλεγα κι εγώ την ιστορία-ταξίδι που μας αφηγείσαι. Ο δε Στυλιανός-Stoneman με μάγεψε! Με την Παναγία Φανερωμένη έχω περάσει πολλές φορές από Πέραμα στα Παλούκια Σαλαμίνας. ΄Ωστε εκεί βρέθηκε η χάρι της! Για φαντάσου!

 

[MarieAries]

Κεφάλαιο 1ο

Εισαγωγή.

Καλημέρα ταξιδιώτες/ταξιδιώτισσες. Καθώς βρίσκομαι στη αρχή της συμμετοχής μου στο φόρουμ θα αρχίσω αυτό το ποστ με μια εκτενή εισαγωγή για να σας δώσω και μια κάποια ιδέα για τα γούστα μου και τον τρόπο που ταξιδεύω.

Βέβαια υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι που τους αρέσουν τα ταξίδια. Ίσως αποτελούν την πλειοψηφία του πληθυσμού. Ωστόσο οι λόγοι για τους οποίους επιθυμεί κάποιος να ταξιδέψει αποτελούν μια τεράστια ποικιλία. Και πολύ πιθανόν ο κάθε άνθρωπος να δώσει μια διαφορετική απάντηση εάν ερωτηθεί το γιατί θα ήθελε να ταξιδέψει.

Υπάρχουν άνθρωποι που ταξιδεύουν για δουλειές, όπως οι ναυτικοί. Άλλοι που ταξιδεύουν για να συναντήσουν άλλους ανθρώπους, όπως οικογενειακές και κοινωνικές υποχρεώσεις.

Άνθρωποι που αντιλαμβάνονται το ταξίδι ως «διακοπές» και απόδραση από τη δουλειά, όπως αυτοί που αράζουν σε παραλίες. Αρκετοί είναι εκείνοι που εννοούν το ταξίδι ως μια σύντομη χρονική περίοδο πολυτελούς διαβίωσης και ζητούν αδιαπραγμάτευτα ξενοδοχεία πέντε αστέρων ή κλείνονται για μια – δυο εβδομάδες σε ένα πολυτελές κρουαζιερόπλοιο.

Και υπάρχουν πάμπολλα είδη θεματικού τουρισμού. Εκατομμύρια κόσμου συνωστίζονται στα πάρκα της Ντίσνειλαντ και στο «χωριό του Αι Βασίλη». Υπάρχει θρησκευτικός τουρισμός που ασκείται από εκατομμύρια προσκυνητών όλων των θρησκειών. Αθλητικός, όπως πολύς κόσμος που τρέχει να δει αγώνες ποδοσφαίρου και κούρσες αυτοκινήτων. Σεξοτουρισμός από χιλιάδες τουρίστες που ψάχνουν σεξουαλικές επαφές, διαφορετικές από τη μόνιμη σχέση που έχουν ως παντρεμένοι. Ναρκοτουρισμός, όπως η κατάσταση που έβλεπα στο Άμστερνταμ πριν 40 χρόνια. Καλλιτεχνικός τουρισμός που στέλνει χιλιάδες κόσμο στο φεστιβάλ της Eurovision, σε θεατρικές παραστάσεις, εμφανίσεις διάσημων τραγουδιστών και πολλά άλλα καλλιτεχνικά γεγονότα. Ψαράδες και κυνηγοί που κυνηγούν τα θηράματα που ονειρεύονται, στην άλλη άκρη του κόσμου.

Πολλοί πάνε ταξίδια για να αγοράσουν πράγματα. Συμμετέχοντας σε ομαδικά ταξίδια έχω κατ` επανάληψη υποφέρει από την εμμονή ορισμένων ταξιδιωτών με τις αγορές. Η χειρότερή μου, που δε θα την ξεχάσω, ήταν σε ένα ταξίδι στη Ρουμανία το 1995. Εννέα ήμασταν τα μέλη του γκρουπ και οι τέσσερες ήταν δυο ζευγάρια, από το Μ. Τρεις διανυκτερεύσεις ήταν το όλο ταξίδι αλλά οι κυρίες από το Μ. ήθελαν να κάνουν ψώνια. Ζήτησαν λοιπόν να ακυρωθούν οι προγραμματισμένες επισκέψεις στα μουσεία, προκειμένου να πάνε σε ένα μεγάλο κατάστημα. Αυτά στο Βουκουρέστι, πριν 25 χρόνια. Φυσικά αντέδρασα, με τη συμπαράσταση και των υπόλοιπων. Αλλά το πλήρωσα με απαξιωτικά έως και υβριστικά σχόλια από τα δυο ζευγάρια που αναγκάστηκαν να πάνε με ταξί στο κατάστημα για να ψωνίσουν οι κυρίες. Ήταν γηγενείς Αρβανίτες από την Αττική και ο ένας μάλιστα ήταν γιατρός (με πτυχίο από τη Ρουμανία του Τσαουσέσκου) και αντιδήμαρχος Μ…. Η κυρία του κάθε μέρα μάς υπενθύμιζε το πολιτικό αξίωμα του συζύγου της.

Αν και έχω εξαγριωθεί με τέτοιες συμπεριφορές “shopping therapy”, αν με ρωτήσετε ποιος από όλους τους ταξιδιωτικούς πληθυσμούς είναι για μένα ο πιο απαίσιος, μπορώ χωρίς δισταγμό να σας πω πως θεωρώ μια άλλη κατηγορία που ταξιδεύει ακόμα χειρότερη. Είναι εκείνοι που ταξιδεύουν από μίμηση και κομπλεξισμό και μόνο για αυτό. Επειδή άκουσαν πως οι γείτονες «πήγαν ταξίδι στην Ευρώπη», ενώ αυτοί πέρασαν τις ημέρες των διακοπών στο εξοχικό τους, ξεκινάνε να πάνε και αυτοί κάπου στο εξωτερικό, όχι επειδή κάποιο μέρος τους ενδιαφέρει, αλλά για να πούνε στη γειτονιά ότι ξεπέρασαν τους γείτονες. Το ταξίδι έχει γίνει και μόδα και καταναλωτικό αγαθό. Είναι «του συρμού» όπως θα λέγαμε με παρωχημένα αλλά πολύ κατάλληλα για την περίσταση Ελληνικά.

Και δυστυχώς αυτό το είδος τουρίστα, που ταξιδεύει «συρόμενος» από τη μόδα και για να μιμηθεί κάποιον άλλο, είναι πλέον πολύ διαδεδομένο και στην Ελλάδα.

Σίγουρα λοιπόν υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι που τους αρέσουν τα ταξίδια και πολύ πιθανόν ο κάθε άνθρωπος να δώσει μια διαφορετική απάντηση εάν ερωτηθεί το γιατί θα ήθελε να ταξιδέψει.

Αλλά εγώ γιατί θέλω να ταξιδεύω; Ίσως να εμπίπτω και εγώ σε κάποια από τις κατηγορίες που ανέφερα. Πιο πιθανό να παρακινούμαι από περισσότερους από ένα λόγους, όπως και πολλά εκατομμύρια ταξιδιώτες.

Όμως έχω συνειδητοποιήσει ότι υπάρχουν μερικά χαρακτηριστικά που αντικειμενικά συμβαίνει να με προσδιορίζουν ως ταξιδιώτη.

Πρώτον το ταξίδι για εμένα είναι περιπέτεια. Όχι μόνο περιπέτεια με τη φυσική έννοια όπως οι σωματικές δραστηριότητες, αλλά με την ευρύτερη έννοια. Είναι η διείσδυση στο άγνωστο, η αλληλεπίδραση με άλλες κοινωνίες, σε διαφορετικό φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Αυτή η περιπέτεια με γεμίζει ενδιαφέρον, με παρακινεί να γνωρίσω τόπους και ανθρώπους, με βγάζει από την επίπεδη καθημερινότητα. Με ανανεώνει, σωματικά και πνευματικά. Μπορώ να λέω κατά κυριολεξία τον όρο «ανανέωση».

Η προσωπική μου επιλογή, της ταξιδιωτικής περιπέτειας έναντι τού «τουρισμού», με έχει οδηγήσει σε περιπλάνηση ανά τον κόσμο χωρίς τουριστικά γκρουπ αλλά πραγματοποιώντας ταξίδια τις περισσότερες φορές μόνος μου. Ακόμα να πω ότι νοιώθω περισσότερη ευτυχία όταν βρίσκομαι σε κάποιο μέρος χωρίς ανέσεις πλην όμως αυθεντικό, παρά σε οργανωμένα συγκροτήματα διακοπών, που όμως είναι χωρίς πολιτιστική ταυτότητα.

Το δεύτερο που έχω να πω είναι ότι τα ταξίδια έχουν πλέον επηρεάσει βαθειά την προσωπικότητά μου. Δεν είμαι πια όπως ξεκίνησα πριν πενήντα χρόνια να ταξιδεύω, ούτε νομίζω θα είχα την σημερινή μου προσωπικότητα αν παρέμενα στα πλαίσια, σπίτι – δουλειά – εξοχικό. Άλλαξα πολύ ταξιδεύοντας. Πήρα ιδέες και γνώσεις, ανέπτυξα συμπεριφορές και ενδιαφέροντα. Σε μεγάλο ποσοστό δε θα τα είχα ποτέ αποκτήσει χωρίς τα ταξίδια, τώρα πια ενσωματώθηκαν στη καθημερινή μου σκέψη και ζωή.

Ταξιδεύοντας στον κόσμο και λαχταρώντας να έρθω σε επικοινωνία με αλλόγλωσσους ανθρώπους έγινα πολύγλωσσος. Μιλάω άριστα Αγγλικά και Γαλλικά, καλά τα Ιταλικά, πολύ καλά τα Ισπανικά. Επικοινωνώ ικανοποιητικά στα Πορτογαλικά, Αραβικά και Αλβανικά. Ίσως και σε άλλες γλώσσες.

Το ταξίδι είναι πηγή μόρφωσης με την αρχέγονη και ευρύτερη έννοια της λέξης. Όπως ξέρουμε ο όρος μόρφωση χρησιμοποιείτο αρχικά στην καλλιτεχνική δημιουργία. Έπαιρνε ο τεχνίτης μια πρώτη ύλη και την επεξεργαζόταν ώστε να της δώσει τη μορφή που ήθελε. Για παράδειγμα ο γλύπτης έπαιρνε ένα κομμάτι πέτρας και μέσα από αυτό έβγαζε τη μορφή ενός ανθρώπου ή το είδωλο ενός Θεού. Έτσι και στα παιδαγωγικά παίρνει ο παιδαγωγός ένα παιδί και το διαμορφώνει σε μέλος μιας κοινωνίας. Όπως σήμερα σωστά αντιλαμβανόμαστε, αυτή η διαδικασία δεν αφορά μόνο τη μετάδοση επιστημονικών γνώσεων και επαγγελματικών δεξιοτήτων, αλλά και την ανάπτυξη του μαθητή από καλλιτεχνική, κοινωνική και σωματική άποψη.

Για τον αληθινό ταξιδιώτη το ταξίδι είναι μια διαδικασία ολιστικής και αέναης Μόρφωσης.

Το τρίτο σημαντικό πράγμα που συμβαίνει σε εμένα είναι ότι το ταξίδι μού έχει γίνει κάτι απαραίτητο. Τρόπος ζωής με δυο λέξεις. Δε μπορώ να παραμείνω «αταξίδευτος» ούτε για μερικούς μήνες. Και δεν υπάρχει μέρος του κόσμου που να μην έχει τραβήξει την περιέργειά μου. Αχ αν μπορούσα να πάω παντού!

Αλλά αυτό δε μπορεί να γίνει, το έχω πια συνειδητοποιήσει. Στη πραγματικότητα όσο πιο πολύ ταξιδεύω τόσο και αυξάνει ο κατάλογος των τοποθεσιών που θα ήθελα να επισκεφθώ. Όσο περνάει ο καιρός το ταξίδι από μια αγαπημένη συνήθεια μετατρέπεται σε ανάγκη που αγγίζει τα όρια της ψυχοσωματικής εξάρτησης. Παίρνει έτσι μια θέση στην καθημερινότητα ακόμα και το χρονικό διάστημα που δεν ταξιδεύω, αφού πάντοτε ετοιμάζω, αναπολώ ή με κάποιο τρόπο σκέπτομαι ταξίδια.

Μπορεί βέβαια να συνειδητοποίησα ότι δεν πρόκειται να γνωρίσω κάθε γωνιά της Γης, αλλά ο πλανήτης μας είναι πεπερασμένος. Αποτελείται από 193 πλήρως αναγνωρισμένα κράτη, μέλη του ΟΗΕ. Από αυτά έως το τέλος του 2019 έχω επισκεφθεί (με ελλείψεις όπως εξήγησα) τα 151. Περιλαμβάνονται όλα τα κράτη της Ευρώπης, με τελευταίο το Λιχτενστάιν που επισκέφθηκα το 2018. Επίσης όλα (τα τριάντα πέντε) κράτη της Αμερικής, με τελευταίο την Ουρουγουάη που επισκέφθηκα πέρυσι το Μάιο. Εκτεταμένα και τα ταξίδια μου στην Ασία, όπου η τελευταία χώρα που επισκέφθηκα ήταν η Σαουδική Αραβία, το Νοέμβρη – Δεκέμβρη του 2019. Υπολείπονται πέντε ακόμα κράτη της Ασίας που δεν έχω ακόμα ταξιδέψει: Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν, Αφγανιστάν, Μπουτάν και Βόρεια Κορέα.

Στην περιοχή της Ωκεανίας έχω ταξιδέψει σε επτά κράτη, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία. Υπολείπονται ακόμα επτά νησιωτικά κράτη στον Ειρηνικό ωκεανό.

Όμως η ήπειρος με τα περισσότερα κράτη είναι η Αφρική. Έχει 54 ανεξάρτητα κράτη, χώρια κάποια εξαρτημένα εδάφη. Η Αφρική είναι η πιο δύσκολη περιοχή για τον ταξιδιώτη. Ειδικά η μαύρη Αφρική είναι ίσως η πιο επικίνδυνη, προπάντων για έναν λευκό. Μέχρι που βγήκα στη σύνταξη (στα μέσα του 2010), είχα ταξιδέψει συνολικά σε 98 κράτη και από αυτά μόνο οκτώ ανήκουν στην Αφρική. Από τότε που έγινα συνταξιούχος αφιερώνω περισσότερο χρόνο στα ταξίδια. Και άρχισα να κάνω ταξιδιωτικές εξορμήσεις και σε μέρη του κόσμου που παλιότερα, θεωρώντας τα πολύ δύσκολα, τα άφηνα στη «λίστα αναμονής». Έτσι άρχισα ως συνταξιούχος, κάπως δειλά στην αρχή, να επεκτείνομαι ταξιδιωτικά στη μαύρη ήπειρο.

Πρώτο κράτος ήταν το Σουδάν, το 2012. Δεν το λες «εύκολο ταξίδι» με τίποτα. Αλλά ήταν τόσο πετυχημένο. Με μάγεψε και μου έδωσε τη δύναμη να ονειρεύομαι περισσότερα μέρη της Αφρικής. Ακολούθησε το νησιωτικό κράτος του Πράσινου Ακρωτηρίου. Και μετά η Αλγερία. Και τα δυο νέα κράτη τα επισκέφθηκα το 2013. Το 2014, στα πλαίσια ενός πολύ μεγάλου ταξιδιού, πέρασα από δυο ακόμα νέες χώρες της Αφρικής. Από τα νησιά Κομόρες για τρεις ημέρες και από την Τανζανία για μία εβδομάδα. Στην Τανζανία επισκέφθηκα μόνο το νησί της Ζανζιβάρης και τη μεγαλούπολη του Νταρ ες Σαλάμ, λιμάνι στον Ινδικό ωκεανό. Μέχρις εκεί μπορώ να πω ότι είχα μόλις αγγίξει την περιφέρεια της μαύρης ηπείρου. Αυτές οι πέντε καινούργιες για εμένα χώρες είτε είναι νησιά, είτε ανήκουν στον οικείο σε εμένα αραβικό κόσμο, ενώ στην Τανζανία, που βρίσκεται στην καρδιά της Αφρικής, περιορίστηκα σε δυο πιο εύκολα σε πρόσβαση μέρη.

Το μεγάλο ταξιδιωτικό άλμα στη μαύρη ήπειρο έγινε το 2016. Με ένα μεγάλο ταξίδι διέσχισα τέσσερες καινούργιες για εμένα χώρες, ταξιδεύοντας οδικώς από το Χαράρε της Ζιμπάμπουε ως τις ακτές της Ναμίμπια στον Ατλαντικό. Ήταν ένα ταξίδι ορόσημο, διάρκειας ενός και πλέον μηνός. Με προίκισε με γνώση και εμπειρία και αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για παραπέρα εξερεύνηση της Αφρικής.

Το 2017 προχώρησα στο μεγαλύτερο μέχρι σήμερα ταξίδι μου, διάρκειας 55 ημερών. Επισκέφθηκα πρώτη φορά τέσσερες ακόμα χώρες, Μαδαγασκάρη, Λεσότο, Μαυρίκιο και Σεϋχέλλες, χώρια τις «γνωστές» Νότια Αφρική και Αίγυπτο, από τις οποίες ξαναπέρασα.

Τρίτο συνεχόμενο τεράστιο ταξίδι στην Αφρική ήταν το 2018, με διάρκεια 47 ημέρες. Στόχος τρεις καινούργιες χώρες, η Σουαζιλάνδη, το Μαλάουι και η Μοζαμβίκη καθώς και μια χώρα που είχα ξαναπάει, η Τανζανία, την οποία τώρα εξερεύνησα επί δυο εβδομάδες. Ενώ πέρασα και δυο ημέρες στη Νότιο Αφρική. Το όλο ταξίδι ξεκίνησε από το Γιοχάνεσμπουργκ στη Νότιο Αφρική και κατέληξε στους πρόποδες του Κιλιμάντζαρο.

Μετά τα τρία αυτά ταξίδια έχω πλέον ταξιδέψει σε 24 χώρες της Αφρικής. Βασικά έχω ταξιδέψει σε μεγάλη έκταση στα κράτη της Βόρειας, Ανατολικής και Νότιας Αφρικής.

Αλλά, αν δει κανείς και το χάρτη, μια τεράστια περιοχή στη Δυτική και Κεντρική Αφρική παραμένει αταξίδευτη από εμένα. Αυτή η τεράστια έκταση, στην περιφέρεια της οποίας βρίσκονται κράτη όπως η Μαυριτανία, η Αγκόλα και η Ουγκάντα, αποτελείται από 28 Αφρικανικά κράτη.

Κατά συνέπεια τα ταξιδιωτικά μου όνειρα στρέφονται σε αυτή την ανεξερεύνητη Αφρικανική απεραντοσύνη. Η περιοχή θεωρείται δύσκολη για ταξίδια από αρκετές απόψεις.

Ιδιαίτερα αποθαρρυντικό είναι το θέμα της ασφάλειας. Συγκεντρώνει, μαζί με την Κεντρο - Δυτική Ασία, τις περισσότερες αποτρεπτικές ταξιδιωτικές οδηγίες. Για παράδειγμα στην ιστοσελίδα του Γαλλικού ΥΠΕΞ τουλάχιστον δέκα κράτη της περιοχής είναι στο κόκκινο. Δηλαδή η οδηγία είναι «Επίσημη αποθάρρυνση ταξιδιού». Το Νότιο Σουδάν, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, το Τσαντ, η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, η Νιγηρία, η Δημοκρατία του Νίγηρα, η Μπουρκίνα Φάσο, το Μαλί, η Μαυριτανία, είναι στο σύνολο ή στο μεγαλύτερο μέρος τους «κόκκινη ζώνη». Ότι δεν είναι κόκκινο είναι πορτοκαλί (ταξιδέψτε μόνο αν υφίσταται ανάγκη) ή κίτρινο (ταξιδέψτε με αυξημένη επαγρύπνηση). Το πράσινο χρώμα (ταξιδέψτε με τη συνήθη επαγρύπνηση, όπως είναι για παράδειγμα η Ελλάδα) δεν υφίσταται σε κανένα μέρος αυτής της απέραντης έκτασης.

Υπάρχουν και άλλα εμπόδια. Τα αεροπορικά εισιτήρια είναι ακριβά, το οδικό δίκτυο ελλιπές, οι βίζες δίνονται πολύ δύσκολα από κάποιες χώρες, οι τουριστικές υποδομές ελλιπείς. Και με όλα αυτά ο προϋπολογισμός του ταξιδιού εκτοξεύεται σε σημείο που, σε ότι αφορά ορισμένες χώρες, το ταξίδι γίνεται σχεδόν ανέφικτο.



Μια κινέζικη παροιμία λέει ότι κάθε ταξίδι, όσο μεγάλο και αν είναι, ξεκινάει με το πρώτο βήμα. Παραλλάσσοντάς την θα έλεγα ότι ξεκινάει διαβάζοντας ένα βιβλίο - ταξιδιωτικό οδηγό. Η Δυτική Αφρική είναι για εμένα, όπως για όλους τους αληθινούς ταξιδιώτες, ένας μυθικός τόπος. Και ο πρώτος τουριστικός οδηγός που απέκτησα ήταν πριν από τουλάχιστον είκοσι πέντε χρόνια. Ήταν η πρώτη έκδοση του οδηγού «Δυτική Αφρική» των εκδόσεων Lonely Planet. Καθώς το βιβλίο αυτό έγινε αρχαίο, αγόρασα πριν τέσσερα – πέντε χρόνια την όγδοη έκδοση, που είναι του 2013. Ενώ υπάρχει και μια τελευταία ένατη έκδοση του 2017. Ο οδηγός που έχω, του 2013, είναι ένα σοβαρό βοήθημα αλλά οι πληροφορίες του είναι πια αρκετά παλιές. Πάνε ως και δέκα χρόνια πίσω, ενώ πρόκειται για μια περιοχή του πλανήτη που βρίσκεται σε δυναμική αλλαγή. Ευτυχώς όμως ζούμε στην ψηφιακή εποχή. Η πληροφόρηση συμπληρώνεται συνεχώς με διάβασμα στο διαδίκτυο και ηλεκτρονική αλληλογραφία.

Φυσικά η περιοχή είναι τόσο μεγάλη που ακόμα και χωρίς τα προβλήματα που αναφέρθηκαν θα ήταν αδύνατο να καλυφθεί σε ένα ταξίδι. Στο θέμα που τίθεται, να επιλέξω μια υποπεριοχή, μάλλον είμαι έτοιμος από καιρό. Το ταξίδι μου θα γίνει στο δυτικό άκρο της Αφρικής.

Εδώ βρίσκονται δυο χώρες που είναι αρκετά τουριστικές, η Γκάμπια και η Σενεγάλη. Και οι δύο θεωρούνται σχετικά ήσυχες και δεν απαιτείται βίζα για την επίσκεψή τους.

Θα προσθέσω στο ταξίδι μου μια μικρή γειτονική χώρα, νοτιότερα. Τη Γουινέα Μπισάου. Μέχρι πριν λίγα χρόνια εθεωρείτο άντρο εμπόρων ναρκωτικών και οι ταξιδιωτικές οδηγίες ήταν αποτρεπτικές. Τον τελευταίο καιρό υπάρχουν ειδήσεις ότι η κατάσταση βελτιώθηκε. Και πως η βίζα είναι εύκολη υπόθεση, ιδίως στο προξενείο που έχει η Γουινέα Μπισάου στη νότια Σενεγάλη.

Αλλά το ταξίδι μου θα επεκταθεί και προς βορρά. Εδώ βρίσκεται μια μεγάλη σε έκταση χώρα. Η Μαυριτανία, με έκταση οκτώ φορές μεγαλύτερη από την Ελλάδα, που όπως αναφέρθηκε βρίσκεται κατά το μεγαλύτερο μέρος της στο κόκκινο. Όμως η κατάσταση βελτιώνεται και τα μέρη που ενδιαφέρουν βρίσκονται πλέον στην «κίτρινη ζώνη».

Το ταξίδι περιπέτειας στη Δυτική Αφρική πρέπει να προχωρήσει βορειότερα. Διασχίζοντας το υπό Μαροκινή διοίκηση, που όμως διεθνώς αμφισβητείται, έδαφος της Δυτικής Σαχάρας θα ταξιδέψω στο νότιο Μαρόκο. Για να καταλήξω στο Μαρακές ένα μέρος που έχω ταξιδέψει πριν σαράντα σχεδόν χρόνια, το Δεκέμβρη του 1980.



Ιδού λοιπόν το τελικό ταξιδιωτικό σχέδιο. Αναχώρηση αεροπορικώς μέσω Ισπανίας (αεροδρόμιο Βαρκελώνης – εταιρία Volotea) στις 18 Φεβρουαρίου.

Άφιξη τη νύχτα της ίδιας ημέρας στο αεροδρόμιο του Μπαντζούλ, στη Γκάμπια.

Η Γκάμπια είναι μια μικρή χώρα, έχει έκταση μόλις 11.295 τ.χλμ. Θα διαθέσω τέσσερες ή πέντε ημέρες να την επισκεφθώ.

Μετά θα περάσω στη νότια Σενεγάλη. Στην πόλη Ziguinchor, που είναι πρωτεύουσα της περιοχής Casamance. Θα πάω στο εκεί προξενείο της Γουινέας Μπισάου, για να βγάλω βίζα.

Θα ταξιδέψω στη Γουινέα Μπισάου για περίπου πέντε ημέρες. Στόχος μου η πρωτεύουσα Μπισάου και το αρχιπέλαγος των νησιών Bissagos (Μπισάγκος). Από το οποίο ελπίζω να δω τουλάχιστον το κυριότερο, το νησί Bubaque.

Θα επιστρέψω στο Ziguinchor και θα διαθέσω κάπου τέσσερες ημέρες για να επισκεφθώ την περιοχή Casamance. Είναι μια τροπική περιοχή εκατέρωθεν του μεγάλου ποταμόκολπου του ομώνυμου ποταμού, που είναι πολύ διαφορετική από την υπόλοιπη Σενεγάλη.

Μετά το Casamance θα περάσω βόρεια της Γκάμπια για να επισκεφθώ την κεντρική και βόρεια Σενεγάλη. Τα μέρη που με ενδιαφέρουν περισσότερο είναι το Δέλτα του ποταμού Σαλούμ, οι πόλεις Joal-Fadiuth στην ομώνυμη λιμνοθάλασσα, η πρωτεύουσα της χώρας Ντακάρ με το ιστορικό νησάκι Γκορέ και τέλος η αποικιακή πόλη Σαιν Λουί, που βρίσκεται στις εκβολές του ποταμού Σενεγάλη. Αυτός ο γύρος θα μου πάρει τουλάχιστον μια εβδομάδα.

Στη συνέχεια θα περάσω τον ποταμό Σενεγάλη για να μπω στη Μαυριτανία. Θα μείνω στην πρωτεύουσα της χώρας, το Νουακσότ. Στόχος μου είναι να επισκεφθώ την περιοχή Αντράρ. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου πεντακοσίων – εξακοσίων χιλιομέτρων Βορειανατολικά, στα βάθη της ερήμου Σαχάρας. Το διαμάντι της περιοχή είναι η μυθική όαση Chinguetti, ιερή πόλη και μεσαιωνικά κέντρο παιδείας για τους μουσουλμάνους, με βιβλιοθήκες που αποθησαυρίζουν αρχαία χειρόγραφα. Θα χρειαστούν πάλι κάπου τέσσερες ημέρες για την περιοχή Αντράρ.

Από το Αντράρ δεν υπάρχει κατευθείαν δρόμος για το Μαρόκο. Το τελειότερο θα ήταν να έπαιρνα το περίφημο τρένο του σιδηρομεταλλεύματος, που διασχίζει ολονύκτια την έρημο, για να φθάσω στο Nouadhibou. Η πόλη αυτή είναι λιμάνι στον Ατλαντικό.

Εναλλακτικά, αν κάτι πάει στραβά, όπως θέμα ασφάλειας, θα μεταβώ από το Νουακσότ στο Nouadhibou οδικώς. Το πέρασμα από τη Μαυριτανία θα χρειαστεί τουλάχιστον μια εβδομάδα.

Από το Nouadhibou μπορώ να περάσω τα σύνορα του Μαρόκου.

Διασχίζοντας το έδαφος της Δυτικής Σαχάρας θα κάνω στάσεις στη Dakhla και το Laayoune. Συνεχίζοντας στο Μαρόκο θα περάσω από το Αγκαδίρ (που δε με ενδιαφέρει ιδιαίτερα) και θα φθάσω στην παραθαλάσσια πόλη Εσαουίρα, την οποία θέλω να επισκεφθώ δυο – τρεις ημέρες. Και θα καταλήξω στο Μαρακές από όπου προβλέπεται να πάρω το αεροπλάνο, της Aegean airlines, που θα με φέρει πίσω στην Αθήνα στις 28 Μαρτίου.

Αυτή η διάσχιση του Μαρόκου είναι μια διαδρομή σχεδόν δύο χιλιάδων χιλιομέτρων. Με τις επισκέψεις που στοχεύω χρειάζονται περίπου δέκα ημέρες ταξιδιού.

Από τις 18 Φεβρουαρίου έως και τις 28 Μαρτίου είναι ακριβώς σαράντα ημέρες, των δυο ακραίων ημερών περιλαμβανομένων. Το ταξίδι περιλαμβάνει επίσκεψη σε τέσσερες χώρες της Δυτικής Αφρικής για πρώτη μου φορά: Γκάμπια, Σενεγάλη, Γουινέα Μπισάου και Μαυριτανία. Επί πλέον την επίσκεψη για αρκετό χρονικό διάστημα και σε αρκετή εδαφική έκταση στο Μαρόκο. Μια χώρα που έχω ξαναπάει. Αλλά πριν πολλά χρόνια. Και που τώρα την προσεγγίζω διασχίζοντας πρώτη φορά τα απέραντα εδάφη της Δυτικής Σαχάρας.

Ο χρόνος είναι μελετημένος και ως προς τις κλιματολογικές συνθήκες. Υπόψη ότι υπάρχει μια μεγάλη δόση ερήμου Σαχάρας στο πρόγραμμά μου. Η Μαυριτανία είναι σχεδόν όλη τμήμα της ερήμου, αλλά και το μισό τουλάχιστον μέρος του ταξιδιού μου στο Μαρόκο είναι διάσχιση της ερήμου. Η καλύτερη εποχή στη Σαχάρα και τη Δυτική Αφρική είναι από Νοέμβρη έως και Φεβρουάριο. Εγώ θα επεκταθώ σχεδόν όλο το μήνα Μάρτη. Εντάξει φαίνεται. Ενώ στο Μαρακές, ο Μάρτης είναι ένας από τους καλύτερους μήνες.

Αυτά ως προς το χρόνο, που είναι πολύ σημαντικά για την προετοιμασία και οργάνωση του ταξιδιού.



Πάμε τώρα να το δούμε μια άλλη σημαντική διάσταση, που λέγεται χρήμα. Το οικονομικό κόστος της περιοχής φαίνεται μέτριο έως χαμηλό. Πολύ μεγάλη εξοικονόμηση γίνεται λόγω της οργάνωσης του ταξιδιού με ελάχιστες και φθηνές αεροπορικές πτήσεις. Το εισιτήριο αεροπορικής μετάβασης από Αθήνα στο Μπαντζούλ της Γκάμπια, μέσω Βαρκελώνης, κόστισε 188 ευρώ. Η απευθείας πτήση επιστροφής από το Μαρακές στην Αθήνα, 92 ευρώ. Σύνολο μόνο 280 ευρώ, ένα ποσό πολύ μικρό για τέτοιο μακρινό και μεγάλο ταξίδι.

Και υπόψη ότι αυτή η σχεδίαση του ταξιδιού δε γίνεται τόσο για εξοικονόμηση χρημάτων όσο για εξοικονόμηση χρόνου. Τα πισωγυρίσματα που συνεπάγονται οι πτήσεις μετ` επιστροφής είναι χάσιμο χρόνου. Πολύ περισσότερο μετράει για μένα το γεγονός ότι το ταξίδι είναι στο σύνολό του επιφανειακό, overland που λέμε. Αυτή η συνέχεια του ταξιδιού στην επιφάνεια της γης, που δε διακόπτεται με αεροπορικές μετακινήσεις, κάνει αμεσότερη την επαφή με τα μέρη που διασχίζω. Έτσι ήταν και δυο πρόσφατα προηγούμενα ταξίδια στην Αφρική που με μάγεψαν. Το 2016 οδικώς από το Χαράρε της Ζιμπάμπουε ως τις ακτές της Ναμίμπια στον Ατλαντικό. Το 2018 το μεγαλειώδες οδοιπορικό από το Γιοχάνεσμπουργκ ως το Κιλιμάντζαρο. Τα αναφέρω ενδεικτικά, διότι παρουσιάζουν κάποια ομοιότητα ως προς το σχεδιασμό. Όμως είναι μόνιμη η προσπάθειά μου να ταξιδεύω όπου γίνεται επάνω στο φλοιό της Γής. Αποφεύγω όπου είναι δυνατόν τα αεροπλάνα και όταν τα χρησιμοποιώ εξετάζω την περίπτωση να επιστρέψω από αεροδρόμιο διαφορετικό από εκείνο που ξεκίνησα το ταξίδι.

Με όλα αυτά που ανέφερα έχω βέβαια κάνει κάποιο προϋπολογισμό του ταξιδιού. Υπολογίζω ότι τα έξοδά του είναι κατά μέση τιμή 3,500 ευρώ. Στην ατυχέστερη και πιο δαπανηρή εκδοχή θα ξοδέψω 4,000 ευρώ.

Τελευταίες προετοιμασίες.

Ταξιδιωτική ασφάλιση σε μεσαίο επίπεδο, “silver”. Κόστισε 142,70 ευρώ.. Περιλαμβάνει ιατροφαρμακευτικά έξοδα και αποζημίωση σε τυχόν απώλεια αποσκευών.
Φάρμακα εναντίον της ελονοσίας (μαλάρια). Περίπου τριάντα χάπια μαλαρόν, για τον πρώτο μήνα του ταξιδιού, που θα περάσω από περιοχές με μαλάρια.
Επίσης εντομοαπωθητική κρέμα. Αντηλιακό με δείκτη προστασίας 50. Και σταγόνες κολλυρίου για τα μάτια.
Και τέλος, πολύ σοβαρό αυτό μιας και ζούμε ημέρες με εξάπλωση του ιού Covid – 19, μερικές μάσκες προστασίας αναπνοής.
Ετοιμασία των αποσκευών. Μια μικρή βαλίτσα με ρόδες, που μπορεί να χωρέσει στην καμπίνα του αεροσκάφους, με βάρος δέκα κιλά. Επί πλέον ένα μικρό σακίδιο ώμου στο οποίο μεταφέρονται τα πιο πολύτιμα είδη. Ταξιδιωτικά έγγραφα, φωτογραφική μηχανή, φάρμακα, κινητό τηλέφωνο και φορτιστές.
Ανάμεσα στα απαραίτητα έγγραφα, που όταν ταξιδεύω στη μαύρη Αφρική πρέπει να το έχω πρόχειρο, στο σακίδιο του ώμου, περιλαμβάνονται τα διεθνή πιστοποιητικά εμβολιασμού. Έχω κάνει εμβόλια για ηπατίτιδα Α και Β, αντιτετανικό, για χολέρα, τυφοειδή πυρετό και κίτρινο πυρετό. Το τελευταίο το απαιτούν σε πολλά Αφρικανικά κράτη προκειμένου να εκδοθεί βίζα.
Έκανα κράτηση ενός δωματίου για τις δυο πρώτες διανυκτερεύσεις, στις 18 και 19 Φεβρουαρίου. Θα μείνω σε ένα μικρό ξενοδοχείο της πόλης Σερεκούντα. Είναι η μεγαλύτερη πόλη της Γκάμπια. Το αεροδρόμιο απέχει περίπου είκοσι χιλιόμετρα και επειδή προβλέπεται να φθάσω αργά το βράδυ, ζήτησα από το ξενοδοχείο να στείλουν ταξί για να με παραλάβει στο αεροδρόμιο.
Για τις υπόλοιπες ημέρες του ταξιδιού δεν έκανα κρατήσεις. Το πρόγραμμά μου πρέπει να παραμείνει αρκετά ευέλικτο, πράγμα που δε γίνεται αν έχω κάνει εκ των προτέρων κρατήσεις δωματίου. Ενώ δε φαίνεται να υπάρχει και ανάγκη. Από ότι βλέπω υπάρχουν παντού καταλύματα σε βατές τιμές.
Τελευταία φροντίδα είναι να αφήσω κάποιον ενημερωμένο προκειμένου να επικοινωνώ με τα μετόπισθεν! Αυτός είναι ο Γ που τον εμπιστεύομαι και με νοιάζεται. Θα πάρει κλειδιά για το διαμέρισμά μου και θα είμαστε σε επαφή μέσω του ιντερνέτ. Οι άλλοι δεν χρειάζεται να ενημερωθούν για το ταξίδι μου. Δεν έχω να περιμένω από αυτούς κάποια βοήθεια. Και δυστυχώς η εμπειρία μου είναι κακή. Όταν το ταξίδι μαθεύεται σε πολλούς, αρχίζουν τα ζηλόφθονα σχόλια.
Ο Γ πήρε και τα κλειδιά του αυτοκινήτου μου. Η μετάβαση από το σπίτι στο αεροδρόμιο της Αθήνας γίνεται ευκολότερα με τη δημόσια συγκοινωνία. Αύριο έχει προκηρυχθεί απεργία μετρό και λεωφορείων στην Αθήνα. Αλλά όπως ενημερώθηκα τηλεφωνικά, θα λειτουργεί ο Προαστιακός σιδηρόδρομος.

Με πράσινο χρώμα χρωματίζονται οι 24 χώρες στις οποίες έχω ταξιδέψει πριν το παρόν ταξίδι. Με κίτρινο οι τέσσερες χώρες – στόχος αυτού του ταξιδιού. Με κόκκινη γραμμή σημειώνεται το ταξιδιωτικό δρομολόγιο που έχω χαράξει, ανάμεσα στο Bissau και το Μαρακές.
View attachment 313948

Κεφάλαιο 2ο

Τρίτη, 18 Φεβρουαρίου. Αεροπορικό ταξίδι ως τη Γκάμπια.

Το ταξίδι ξεκινάει με ένα απρόοπτο εμπόδιο. Ενώ είχα χθες διαβεβαίωση ότι σήμερα θα λειτουργεί ο Προαστιακός, ξαφνικά σήμερα το πρωί στις εξίμισι, αναγγέλλεται πως ο Προαστιακός θα συμμετάσχει στη σημερινή απεργία των ΜΜΜ. Άσχημο αυτό. Οπότε αποφασίζουμε ο Γιάννης και εγώ να πάμε στο αεροδρόμιο με το αυτοκίνητό μου. Ξεκινάμε στις οκτώ και κάτι. Ευτυχώς την ώρα αυτή η κίνηση μοιάζει κανονική και στις εννέα περίπου είμαστε στο αεροδρόμιο. Ενώ ο Γιάννης που πήρε το αυτοκίνητο για να επιστρέψει στην Αθήνα συνάντησε πολύ μεγάλη κίνηση. Εκτός που έμπλεξε στην κίνηση δεν έβρισκε πάρκιν, διότι όλοι είχαν κατέβει στη δουλειά με τα ΙΧ. Τελικά τα κατάφερε, νάναι καλά.

Το εισιτήριό μου είναι με την εταιρία Volotea. Κόστισε 188 ευρώ με δρομολόγιο ως ακολούθως. Αναχώρηση 11,45 από Αθήνα με προσγείωση Βαρκελώνη 14,05. Αναχώρηση από Βαρκελώνη 16,25 με άφιξη στο αεροδρόμιο του Μπαντζούλ στις 20,35.

Θα ξεκινήσω δηλαδή το ταξίδι μου στη Δυτική Αφρική από τη Γκάμπια που έχει πρωτεύουσα το Μπαντζούλ. Ο λόγος που το επέλεξα είναι ότι βρίσκεται σε κεντρικό σημείο του ταξιδιωτικού μου πλάνου. Προ παντός όμως υπερτερεί σε σχέση με το αεροδρόμιο του Ντακάρ στη Σενεγάλη ως προς το ότι βρίσκεται σε μικρότερη απόσταση από την περιοχή που με ενδιαφέρει να διαμείνω. Ενώ η πόλη του Ντακάρ απέχει γύρω στα 50 χιλιόμετρα από το νέο της διεθνές αεροδρόμιο. Αυτό μετράει περισσότερο καθώς σε κάθε περίπτωση θα φθάσω αργά το βράδυ. Όσο για την τιμή του εισιτηρίου είναι εξαιρετικά οικονομική.

Οι πτήσεις εκτελούνται κανονικά. Είναι τρεις και κάτι ώρες ως τη Βαρκελώνη. Και από εκεί πέντε ακόμα ώρες ως το Μπαντζούλ στη Γκάμπια. Στο αεροδρόμιο της Βαρκελώνης, όπως και της Αθήνας έχω δωρεάν ιντερνέτ. Αλλά στις πτήσεις δε διατίθεται απολύτως τίποτα δωρεάν.

Έτσι λοιπόν γύρω στις 8,40 τη νύχτα πατάω στο έδαφος της Γκάμπια. Καθυστερούμε κάπως για υγειονομικό έλεγχο λόγω της επιδημίας του κορωνοϊού. Μας υποχρεώνουν να καθαρίσουμε τα χέρια με απολυμαντικό υγρό και μας θερμομετρούν. Καλά κάνουν.

Ενώ η διαδικασία εισόδου είναι απλή. Δεν απαιτείται βίζα για τα Ελληνικά διαβατήρια αλλά άμεσα και δωρεάν βάζουν μια σφραγίδα εισόδου.

Έχω κλείσει δωμάτιο στο Kerr S W, που βρίσκεται στην κοντινή πόλη Σερεκούντα. Επίσης έχω παραγγείλει στο κατάλυμα αυτό να στείλει ταξί για να με παραλάβει από το αεροδρόμιο. Το πρόβλημά μου είναι ότι παρά τα συμπεφωνημένα, τα οποία υπενθύμισα με πρωινό μήνυμα, διαπιστώνω ότι δε με περιμένει κανείς. Καλώ σε βοήθεια έναν που βρίσκεται εδώ γύρω, παίρνει τηλέφωνο στο κατάλυμα και του απαντούν ότι το ταξί που έστειλαν περίμενε ως τις εννέα και μετά έφυγε. Ο τύπος που τηλεφώνησε ζητάει αμοιβή. Αλλάζω σε μια παράγκα 100 ευρώ και παίρνω 5,400 dalasi, αυτό είναι το νόμισμα της Γκάμπια. Δίνω στον τύπο 100 dalasi και ψάχνω ταξί.

Συμφωνώ με κάποιον ταξιτζή να με μεταφέρει, με 800 dalasi. Ο άνθρωπος είναι συμπαθής αλλά δυσκολευόμαστε να βρούμε το κατάλυμα. Το δυστύχημα είναι πως είναι και αναλφάβητος, έχει πάει μόνο ισλαμικό σχολείο όπου το μόνο που έμαθε είναι το κοράνι, στα Αραβικά βέβαια. Οπότε αναγκάζομαι να τον βοηθάω να τηλεφωνεί στο κατάλυμα για οδηγίες. Η απόσταση είναι περίπου είκοσι χιλιόμετρα. Κάναμε μια ώρα δρόμο με το «ταξί». Του δίνω 1,000 dalasi, τα αξίζει, έκανε άλλωστε και μερικά τηλεφωνήματα. Αλλά αν και είναι καλό παιδί δεν πρόκειται να τον ξαναπάρω. Δε γίνεται λόγω αναλφαβητισμού, ούτε νούμερα δε μπορεί να γράψει.

Στο Kerr S W, που θα μείνω απόψε, η νοικοκυρά με περίμενε. Αλλά με εκνευρίζει λέγοντας ότι οι καλοί πελάτες της κλείνουν δωμάτιο με το airbnb ενώ αυτοί που κάνουν κράτηση με το booking (όπως έκανα εγώ) δεν είναι αξιόπιστοι. Τι να της πεις.

Το Kerr S W είναι ένα διώροφο σπίτι που έχει λίγα δωμάτια. Καλό είναι το δικό μου, με όλες τις απαιτούμενες ανέσεις. Αλλά δεν υπάρχει προσωπικό τις περισσότερες ώρες. Η τιμή 25 ευρώ για κάθε διανυκτέρευση καλή είναι, καθόσον εδώ είναι και κάπως ακριβά.

Όσο για την τοποθεσία θα την χαρακτήριζα μεσαία ως προς την εξυπηρέτηση του τουρίστα. Δεν είναι πολύ κοντά στην τουριστική καρδιά της Σερεκούντα αλλά πάει κανείς με τα πόδια. Πάντως τριγύρω υπάρχουν «μπουτίκ», δηλαδή παραγκομάγαζα εν είδει ψιλικατζίδικου, όπου μπορώ να προμηθεύομαι νερό, ψωμί, κάποια φαγώσιμα και άλλα πράγματα που μου χρειάζονται.

Σημειωτέον ότι στα 20 χιλιόμετρα της διαδρομής συνάντησα μια αρκετά ζωντανή κατάσταση με πολύ κόσμο να έχει βγει έξω μέσα στη νύχτα. Ο ταξιτζής με ενημέρωσε ότι αυτό συμβαίνει επειδή σήμερα είναι η Εθνική εορτή της χώρας και ημέρα αργίας. Η πλήρης ανεξαρτησία της Γκάμπια από τη Μεγάλη Βρετανία ανακηρύχθηκε στις 18 Φεβρουαρίου του 1965.

Κεφάλαιο 3ο

Τετάρτη, 19 Φεβρουαρίου, στη Σερεκούντα.

Αν και πρωτεύουσα της Γκάμπια είναι το Μπαντζούλ, η Σερεκούντα είναι το μεγαλύτερο αστικό κέντρο της χώρας. Το Μπαντζούλ βρίσκεται σε ένα νησί που σχηματίζεται στις εκβολές τού ποταμού Γκάμπια και μη έχοντας χώρο επέκτασης έχει πληθυσμό 40,000 κατοίκους, περίπου. Η Σερεκούντα (Serekunda) βρίσκεται 10 με 15 χιλιόμετρα νοτιότερα, κοντά στις ακτές του Ατλαντικού ωκεανού. Αποτελείται από εννέα χωριά που επεκτάθηκαν και αποτελούν σήμερα ένα ενιαίο συγκρότημα με πληθυσμό που πρέπει να είναι γύρω στο μισό εκατομμύριο. Πρόκειται για εκρηκτική δημογραφική ανάπτυξη, το 1970 η Σερεκούντα είχε μόνο 25,000 κατοίκους.

Η τουριστική περιοχή της Σερεκούντα είναι η παραλιακή της ζώνη. Εγώ μένω στη συνοικία Kololi. Απέχει περίπου ένα ως δύο χιλιόμετρα από το σταυροδρόμι «Σενεγκάμπια» και τις πιο κοντινές παραλίες. Υπόψη ότι η τουριστική ανάπτυξη της Γκάμπια επεκτείνεται και νοτιότερα της Σερεκούντα κατά μήκος της παραλιακής λωρίδας επί του Ατλαντικού. Το γεγονός ότι υπάρχει τουρισμός δεν αλλάζει καθόλου την Αφρικάνικη ατμόσφαιρα που επικρατεί. Φτώχεια, σκουπίδια, ατελείωτες υπαίθριες αγορές, ένα χαώδες περιβάλλον, αυθεντικά Αφρικάνικο.

Κάνει ζέστη. Την ημέρα η θερμοκρασία ανέβηκε στους 37 βαθμούς. Τη νύχτα πέφτει αλλά πάντως είναι πάνω από είκοσι. Η παρούσα ζέστη είναι αρκετά πάνω από τις μέσες κλιματικές συνθήκες της εποχής. Και δυστυχώς δε θα είναι περαστική, θα διαρκέσει εβδομάδες.

Κοιμήθηκα με τον ανεμιστήρα σε λειτουργία, αποφεύγω το AC. Μετά το χθεσινό μεγάλο ταξίδι νοιώθω ακόμα διάθεση για ύπνο. Δε θα ενδώσω όμως. Πηγαίνω πεζή ως το σταυροδρόμι της Σενεγκάμπια. Τούτη η περιοχή είναι το πιο πολυσύχναστο σημείο επαφής τουρισμού και ντόπιου πληθυσμού. Σε απόσταση 600 μέτρα δυτικά από το σταυροδρόμι βρίσκεται η παραλία, με το μεγάλο πολυτελές συγκρότημα Senegambia Beach. Τριγύρω πάμπολλα άλλα τουριστικά μαγαζιά. Καταλύματα, εστιατόρια, γραφεία εκδρομών, μπαρ, νυχτερινά κέντρα, μια μεγάλη αγορά χειροτεχνημάτων. Όλοι περνάμε από το σταυροδρόμι και υπάρχει κίνηση 24 ώρες.

Εγώ πηγαίνω στο καφεστιατόριο “Sally`s 24” που όπως το λέει και το όνομα παραμένει ανοικτό συνεχώς. Θα γίνει κατά κάποιο τρόπο το στέκι μου. Παίρνω ένα πρωινό. Καφέ, ομελέτα, τοστ με βούτυρο περίπου 30 dalasi.

Επιστρέφω στο δωμάτιό μου για ξεκούραση. Αλλά δεν έχω ησυχία. Κατά τις δώδεκα το μεσημέρι βγαίνω πάλι. Παίρνω ταξί με το οποίο πηγαίνω στο χωριό Bakau. Για τη μετακίνηση αυτή πλήρωσα το ταξί 200 dalasi.

Το dalasi, που θα το γράφω στο εξής με τον κωδικό του GMD, είναι το εθνικό νόμισμα της Γκάμπια. Η ονομασία «νταλάσι» είναι παραφρορά του dollar, του δολαρίου δηλαδή. Το οποίο dollar προέκυψε από το thaler, το περίφημο «τάλιρο» που σαν ασημένιο νόμισμα της Κεντρικής Ευρώπης του 16ου αιώνα διαδόθηκε στη συνέχεια παγκοσμίως και ιδιαίτερα στα καθ ημάς Βαλκάνια. Οι Ενετοί το είπαν talaro, και από αυτούς εμείς το λέμε τάλιρο, εννοώντας το νόμισμα αξίας πέντε μονάδων, στον ενικό.

Γιατί στον πληθυντικό, τα τάλιρα, ή τα τάλαρα, είναι απλώς τα λεφτά. «Απόψε που υπάρχουνε τα τάλιρα ρε μάγκες θα οργώσουμε τα Φάλιρα». Αυτό το τραγούδι, με τον ταξιτζή Μανώλη Ταμπαρίφα, βγήκε το 1951 και μιλάει για το κορίτσι που θέλει θάλασσα.

Εδώ στο “Sally`s 24” και στα γύρω μπαράκια αράζουν ντόπιες κοπέλες που προσφέρουν συντροφιά. Ψάχνουν λευκούς συντρόφους που έχουν ευρώ ή δολάρια, αλλά και τα GMD κάνουν για τη συντροφιά τους.

Ο σεξοτουρισμός είναι αρκετά ανεπτυγμένος και εδώ, ομολογώ ότι δεν το περίμενα. Αρκετοί είναι οι λευκοί που έρχονται για το σκοπό αυτό, μερικοί έχουν μόνιμα εγκατασταθεί εδώ και ζουν με την Αφρικανή σύντροφό τους. Το χαλαρό και αρκετά οικονομικό “Sally`s 24” είναι ένα σημείο τέτοιων συναντήσεων. Μου έκαναν και εμένα προτάσεις. Μάλιστα, επειδή λόγω ηλικίας με θεωρούν εκ των προτέρων παντρεμένο, μου πρότειναν να τις πάρω ως «δεύτερη σύζυγο», κάτι που επιτρέπεται στις μουσουλμανικές κοινωνίες.

Τώρα το Bakau στο οποίο έφθασα με το ταξί είναι μια παραλιακή πόλη ανάμεσα στο Μπαντζούλ και τη Σερεκούντα. Το αξιοθέατο που θα δω είναι η δεξαμενή Bakau Kachikally. Πρόκειται για ένα νερόλακκο όπου ζουν περίπου εκατό κροκόδειλοι. Οι κροκόδειλοι θεωρούνται ιεροί και συμβολίζουν τη δύναμη της γονιμότητας. Για το λόγο αυτό γυναίκες που αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας επισκέπτονται τη δεξαμενή και προσεύχονται στους ιερούς κροκοδείλους. Κάποια παιδιά που έχουν το όνομα Kachikally γεννήθηκαν μετά από μια τέτοια επίσκεψη.

Περίμενα να δω κάτι σχετικό με αυτή την ωραία ιστορία αλλά δυστυχώς βλέπω μόνο λευκούς τουρίστες. Η δεξαμενή έχει γίνει δημοφιλές τουριστικό αξιοθέατο. Αρκετοί κροκόδειλοι θεωρούνται εξημερωμένοι, αλλά ποιοι είναι αυτοί το γνωρίζουν οι ξεναγοί που υπάρχουν εδώ. Με κάποια αμοιβή, τους επισημαίνουν στους επισκέπτες, που μπορούν να τους χαϊδέψουν και να βγάλουν έτσι αναμνηστικές φωτογραφίες.

Εγώ πάντως πλήρωσα μόνο το εισιτήριο εισόδου στο χώρο (100 GMD) που είναι ιδιωτικός. Έχουν οργανώσει και ένα μικρό μουσείο που αφορά την ιστορία της περιοχής. Το βρίσκω ενδιαφέρον. Έχει μερικά φολκλορικά εκθέματα, όπως μουσικά όργανα και παγανιστικά φυλακτά, αλλά και ενδιαφέρουσες παλιές φωτογραφίες. Ένα θέμα που εξιστορείται είναι η συμμετοχή ιθαγενών της Γκάμπια σε ένα Βασιλικό Σύνταγμα τυφεκιοφόρων που πολέμησε στο πλευρό της Βρετανίας στους δυο Παγκόσμιους πολέμους. Στον 1ο πολέμησαν εναντίον των Γερμανών στις τότε Αφρικανικές τους αποικίες Καμερούν και Τανγκανίκα. Στο 2ο πολέμησαν κυρίως στη Βιρμανία, εναντίων των Ιαπώνων.

Φεύγω από τη δεξαμενή με ένα άλλο ταξί (200 GMD). Αυτή τη φορά λέω στον ταξιτζή να με αφήσει στο Solomon's Beach Bar & Restaurant. Ωραία είναι εδώ, στο βόρειο άκρο της περιοχής Κολόλι, σε ένα μπιτς μπαρ δίπλα στον Ατλαντικό, πίνοντας μια μπίρα, με δροσερό αεράκι και ακούγοντας μουσική ρέγκε. Αλλά η θάλασσα δεν αξίζει τον κόπο. Τα νερά άβαθα, ανακατεμένα με άμμο, έχουν γκρίζο χρώμα. Υπάρχουν έντονα ρεύματα. Για εμπειρία έπεσα στο νερό αλλά δε νομίζω να κάθισα πάνω από δέκα λεπτά.

Επιστρέφοντας με τα πόδια στον ξενώνα, μέσω της οδού Palma Riva, βλέπω ένα γραφείο εκδρομών. Ονομάζεται Timo tours. Συζητώ με το ντόπιο επικεφαλής του γραφείου. Διαπραγματεύομαι και τελικά κλείνω δυο εκδρομές. Μια για αύριο στο James Island (κόστος 55 ευρώ, αντί 60 που ζητούσε). Και μια διήμερη στη συνέχεια στο εσωτερικό της χώρας, ως το Georgetown, (κόστος 110 ευρώ έναντι 120 που ζητούσε).

Έτσι έχω προγραμματίσει όλη την επίσκεψή μου στη Γκάμπια. Θα τελειώσω στις 22 Φεβρουαρίου και μετά πάω Σενεγάλη.

Το απόγευμα βγαίνω πάλι. Αυτή τη φορά πάω στο σταυροδρόμι της Σενεγκάμπια με ταξί (75 GMD). Περπατάω ως την παραλία. Από περιέργεια μπαίνω μέσα στο τεράστιο τουριστικό συγκρότημα Senegambia Beach. Έχει μεγάλες πισίνες, που όμως έκλεισαν στις έξι το απόγευμα. Ενώ η παραλία τους δεν είναι κάτι καλύτερο από του Solomon's. Το μόνο διαφορετικό είναι ότι έχουν κατασκευάσει έναν προστατευτικό τοίχο με φυσικούς ογκόλιθους. Φυσικά όλοι οι επισκέπτες είναι λευκοί ενώ κανείς δεν είναι μέσα στο νερό του ωκεανού. Βραδινό φαγητό στο Sally`s 24.

Οι φωτοgrαφίες από τη Σερεκούντα:
Υπάιθριο μαγαζί ρούχων.
Κροκόδειλοι στο Κατσικάλι.
Ξυλόγλυπτα στην αγορά χειροτεχνίας στη Σενεγκάμπια.

Κεφάλαιο 4ο

Τι εστί Γκάμπια (για όσους δε ξέρουν και θέλουν να μάθουν).

(Αυτό το σύντομο κεφάλαιο είναι για όσους δεν έχουν ακούσει για τη Γκάμπια. Δεν είναι ταξιδιωτικό αλλά μάλλον εγκυκλοπαιδικό, μην ανησυχείτε το ταξίδι συνεχίζεται στο επόμενο κεφάλαιο!)

Η Δημοκρατία της Γκάμπια (αγγλικά: Republic of The Gambia) είναι η μικρότερη σε έκταση χώρα στο έδαφος της Αφρικανικής ηπείρου. Με έκταση 11.295 τ.χλμ. έχει σημερινό πληθυσμό γύρω στα δυόμιση εκατομμύρια. Άρα είναι μια εξαιρετικά πυκνοκατοικημένη χώρα.

Η Γκάμπια περικλείεται από την Σενεγάλη, και έχει μακρόστενο σχήμα, ακολουθώντας την πορεία του ποταμού Γκάμπια προς τον Ατλαντικό.

Η χώρα είναι μια λωρίδα εκατέρωθεν του ποταμού Γκάμπια, η οποία στο φαρδύτερο σημείο της έχει πλάτος 50 χιλιόμετρα. Ο ποταμός Γκάμπια έχει συνολικό μήκος 1120 χιλιόμετρα. Αν και είναι συνδεδεμένος με την ομώνυμη χώρα, πηγάζει από τα όρη Futa Djallon της Γουινέας. Μετά τη Γουινέα εισέρχεται στη Σενεγάλη και μόνο το τελευταίο κομμάτι του, με μήκος λίγο μικρότερο από το μισό, ανήκει στη Γκάμπια. Το μισό περίπου από αυτό το μήκος, που ανήκει στη μικρή χώρα, είναι πλωτό σε καράβια.

Η Γκάμπια βρέχεται στο δυτικό της άκρο και σε μήκος 80 χιλιομέτρων από τον Ατλαντικό, ενώ στις τρεις άλλες πλευρές της περιβάλλεται από τη Σενεγάλη.

Τα σύνορα αυτά συμφωνήθηκαν το 1889 μετά από διαπραγματεύσεις ανάμεσα στη Γαλλία και τη Βρετανία, τις δυο μεγάλες αποικιακές δυνάμεις της Αφρικής. Η ακριβής οριοθέτηση πήρε μια 15ετία και έγινε με γνώμονα να δοθούν στη Βρετανία εδάφη με πλάτος περίπου δέκα μίλια (16 χιλιόμετρα) σε κάθε πλευρά του ποταμού Γκάμπια.

Η χώρα απέκτησε την ανεξαρτησία της στις 18 Φεβρουαρίου 1965. Διάλεξε να ονομάζεται “The Gambia”, όντας μια σπάνια περίπτωση χώρας που στα αγγλικά πρέπει να αναφέρεται με ένα οριστικό άρθρο. Το πολίτευμα είναι Προεδρική Δημοκρατία. Ο πληθυσμός της χώρας συγγενεύει με αυτόν της Σενεγάλης. Η πλειονότητα των κατοίκων στην Γκάμπια ανήκουν στη φυλή Μαντίνγκα ή Μαλίνκε (35%). Ακολουθούν οι Φουλάνι (25%), κυρίως γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Κοντά στην ακτή ζουν οι Ουολόφ (15%) και στην αριστερή όχθη οι Ντιόλα (10%). Άλλες φυλές είναι οι Σερέρ (3%) και οι Soninke (8%). Σε συντριπτική πλειονότητα, που ξεπερνάει το 90%, η θρησκεία των Γκαμπιανών είναι ο μουσουλμανισμός. Επίσημη γλώσσα είναι η αγγλική, όμως στην καθημερινή ζωή ομιλούνται οι διάλεκτοι των φυλών.

Πρωτεύουσα και μοναδικό λιμάνι της χώρας είναι η πόλη Μπαντζούλ, στις εκβολές του ποταμού Γκάμπια στον Ατλαντικό ωκεανό. Η πόλη ιδρύθηκε το 19ο αιώνα από τους Βρετανούς και επί αποικιοκρατίας ονομαζόταν Bathurst (Μπάθερστ).

Η Γκάμπια αποτελεί βασικό Αφρικάνικο τουριστικό προορισμό από τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, κυρίως με πτήσεις τσάρτερ. Το μεγαλύτερο μέρος του τουρισμού είναι γκρουπ και πακέτα διακοπών στις παραλίες τού Ατλαντικού, νοτίως του Μπαντζούλ. Ιδιαίτερα πολυπληθείς είναι οι τουρίστες από τη Γερμανία, Βρετανία και Ολλανδία.

Οι παραλίες δεν είναι ιδιαίτερα ασφαλείς για κολύμβηση, λόγω υπόγειων ρευμάτων. Ενώ υπάρχουν παντού ντόπιοι που κυνηγούν τους τουρίστες για να τους πουλήσουν σουβενίρ και διάφορες υπηρεσίες.

Επίσης η Γκάμπια θεωρείται τόπος σεξοτουρισμού, καθώς δημιουργούνται πολλές σχέσεις μεταξύ λευκών ανδρών με μαύρες αλλά και γυναικών με ντόπιους νεαρούς, που θεωρούν ευκαιρία την απόκτηση ενός ευρωπαϊκού διαβατηρίου.

Το κλίμα της Γκάμπια χαρακτηρίζεται από την επικράτηση δύο εποχών: της εποχής των βροχοπτώσεων, από Ιούνιο μέχρι Οκτώβριο και της ξηρής εποχής που κρατάει τους υπόλοιπους μήνες.

Μέρος 5ο

Πέμπτη, 20 Φεβρουαρίου, Αναζητώντας τις ρίζες του Κίντα Κούντε στη Γκάμπια.

Προκειμένου να πάω στη σημερινή εκδρομή βγαίνω στο δρόμο, έξω από τον ξενώνα Kerr Samba Wurie στις 6,45. Το ταξί με τον ιδιοκτήτη του γραφείου Timo (παρατσούκλι είναι) έρχεται κανονικά, στις επτά η ώρα. Πηγαίνουμε ως το λιμάνι του Μπαντζούλ. Αυτή την ώρα οι δρόμοι της πρωτεύουσας πόλης είναι άδειοι. Μέσα στο ταξί μού γίνεται μια μικρή ξενάγηση.

Προσπερνώντας μια μνημειακή πύλη βλέπω το “parade”, τη λεωφόρο που γίνονται οι παρελάσεις μπροστά σε μια εξέδρα επισήμων. Η πύλη ονομάζεται Arch 22 διότι κατασκευάστηκε προς τιμήν τού στρατιωτικού πραξικοπήματος που έγινε στις 22 Ιουλίου 1994. Με αυτό ανέβηκε στην εξουσία ο Yahya Jammeh, που παρέμεινε Πρόεδρος της Γκάμπια ως τον Ιανουάριο του 2017.
Επίσης βλέπω το κτίριο του κοινοβουλίου. Οι βουλευτές είναι 53 τον αριθμό.

Το Μπαντζούλ βρίσκεται στη νότια όχθη του ποταμού Γκάμπια, πάνω σε ένα νησί, εκεί που το ποτάμι εκβάλλει στον Ατλαντικό ωκεανό. Είναι ένα ποτάμιο νησί που χωρίζεται από κανάλι με γέφυρα από το ηπειρωτικό έδαφος.

Στο λιμάνι επιβιβάζομαι στο καράβι Joven Antonia. Είναι ένα παλιό Ισπανικό πλοίο που το έχουν φέρει εδώ και εικοσιπέντε περίπου χρόνια στον ποταμό Γκάμπια ως εκδρομικό. Όταν ανεβαίνω είμαι ο πρώτος τουρίστας. Παίρνω ένα καφέ.

Αργότερα θα έρθουν οι άλλοι, από διάφορα τουριστικά πρακτορεία. Συνολικά γινόμαστε γύρω στα 60 άτομα που συμμετέχουμε στην κρουαζιέρα - ολοήμερη εκδρομή.

Τριγύρω από το πλοίο μας υπάρχουν πολλά αλιευτικά. Είναι Κινέζικα με πληρώματα Αφρικανούς και μοιάζουν όλα σαπιοκάραβα.

Ξεκινάμε στις εννέα το πρωί. Ανεβαίνουμε τον ποταμό Γκάμπια Σε όλο αυτό το κομμάτι έχει αλμυρά νερά, καθώς το ποτάμι έχει εδώ πλάτος πάνω από 10 χιλιόμετρα και τα νερά του σμίγουν με τα νερά του ωκεανού.

Πλέουμε κοντά στη βόρεια όχθη όπου παρατηρούμε από μικρή απόσταση τη χερσόνησο Dog Island Point. Τη χωρίζουν 150 μέτρα μόνο από το νησάκι Dog Island. Όταν κατεβαίνει η στάθμη του νερού (άμπωτις - low tide) μπορεί κανείς να διανύσει την απόσταση περπατώντας. Αυτό το κάνουν οι μπαμπουίνοι πίθηκοι που πηγαίνουν να φάνε τους καρπούς των μπαομπάμπ στο νησάκι. Η ονομασία Dog Island (δηλαδή Νησί των σκυλιών) δόθηκε λόγω των γρυλλισμών των πιθήκων και ακόμα επειδή από μακριά το πίσω μέρος του κορμιού τους μοιάζει με σκυλιά. Το 1661 οι Βρετανοί έχτισαν εκεί ένα μικρό φρούριο που εγκαταλείφτηκε το 1816. Πάντως η εδώ περιοχή δεν έχει ιστορικό δουλεμπορίου.

Εγώ έχω προσκολληθεί στον ξεναγό του γκρουπ από το Senegambia Beach ο οποίος κάνει καλή ξενάγηση. Αυτό το γκρουπ αποτελείται κατά μεγάλη πλειοψηφία από Ολλανδούς. Όμως ανάμεσά τους βρίσκεται μια Ελληνική οικογένεια. Είναι ένα ζευγάρι, που είναι και οι δυο γιατροί στην Ολλανδία. Μαζί τους ο γιος τους, ο δεκάχρονος Παναγιώτης, που είναι πολύ επικοινωνιακός. Γίναμε πολύ καλοί φίλοι.

Τώρα μας προσφέρουν σάντουιτς και κρασί σανγκρία. Καλό πρωινό είναι. Το απολαμβάνω στο κατάστρωμα.

Ενώ το ενδιαφέρον μας προσελκύουν τα δελφίνια που βλέπουμε στο ποτάμι να κολυμπούν γύρω από το μικρό μας καράβι.

Ο επόμενος σταθμός της κρουαζιέρας είναι στο χωριό Albreda. Εδώ κατεβαίνουμε από το πλοίο για επίσκεψη της περιοχής.

Πρώτα επισκεπτόμαστε το ίδιο το χωριό Albreda με συνοδεία τοπικού ξεναγού. Το Albreda έχει περίπου 2,000 κατοίκους. Βρίσκεται στη βόρεια όχθη του ποταμού Γκάμπια και είναι ένα ιστορικό μέρος. Σύμφωνα με την προφορική παράδοση της περιοχής ο οικισμός ιδρύθηκε από έναν μαραμπού το 16ο ή 17ο αιώνα. Το 1681 ο τοπικός αρχηγός παραχώρησε ένα μικρό κομμάτι γης στους Γάλλους. Οι Γάλλοι έκτισαν ένα διώροφο κτίριο. Οι Βρετανοί που ήθελαν να έχουν το μονοπώλιο στον ποταμό πέτυχαν να τους το δώσουν οι Γάλλοι το 1857. Σήμερα το κτίριο της Γαλλικής αποικιοκρατίας μετασκευάζεται για να γίνει εστιατόριο και ξενοδοχείο.

Ανεβαίνουμε με τα πόδια ως το διπλανό χωριό το Jufureh. Είναι μικρότερο αλλά έχει αποκτήσει παγκόσμια φήμη μετά την κυκλοφορία του βιβλίου Roots.


Συγγραφέας του βιβλίου ήταν ο Alex Haley, ένας Αμερικανός (1921- 1992) που ήταν βασικά μαύρος αλλά είχε και προγόνους Ινδιάνους και Σκωτσέζους. Υπηρετούσε στην ακτοφυλακή των Η.Π.Α. Όταν συνταξιοδοτήθηκε, ερευνώντας τη γενεαλογία της μητέρας του, έφθασε ως το Jufureh.

Το 1976 ο Haley δημοσίευσε το βιβλίο “Roots” (Ρίζες) που βασίζεται στην οικογενειακή του ιστορία. Η ιστορία του αρχίζει με τον Kinta Kunte που το 1767 τον απήγαγαν δουλέμποροι και τον πούλησαν σκλάβο στο Μέριλαντ των Η.Π.Α. Ο Alex Haley ισχυρίζεται ότι ανήκει στην 7η γενεά απογόνων του Kinta Kunte. Εργάστηκε δώδεκα χρόνια κάνοντας έρευνες, ταξιδεύοντας ανάμεσα στις δυο πλευρές του Ατλαντικού και γράφοντας το βιβλίο. Πήγε στο Jufureh όπου άκουσε έναν “griot” να διηγείται την ιστορία του Kinta Kunte.

Οι griot είναι παραδοσιακά αφηγητές της τοπικής ιστορίας την οποία διασώζουν έτσι προφορικά για λογαριασμό της φυλής του

Ο Haley έψαξε και τα αρχεία του δουλεμπορικού πλοίου The Lord Ligonier, με το οποίο πιστεύει ότι ο πρόγονός του μεταφέρθηκε στην Αμερική.

Το βιβλίο εκδόθηκε το 1976 και απετέλεσε μεγάλη εκδοτική επιτυχία. Ακολούθησε μια τηλεοπτική σειρά που έκανε πιο γνωστή την ιστορία που αφηγείται ο Haley.

Πολύ μεγάλη είναι η επιστημονική αμφισβήτηση της ιστορίας που διηγείται ο Haley και το βιβλίο χαρακτηρίζεται από πολλούς ως μυθιστόρημα. Ωστόσο η εκδοτική του επιτυχία κατέστησε την ιστορία που διηγείται ο Haley πολύ δημοφιλή. Αποτελεί πλέον μέρος της Αφροαμερικάνικης κουλτούρας, αλλά και ένδοξο θρύλο για τη Γκάμπια.

Καθώς βαδίζουμε το περίπου ένα χιλιόμετρο ως το Jufureh, πάμπολλα παιδάκια έχουν στήσει μικρές χορωδίες με τενεκεδάκια για μουσικά όργανα και μας τραγουδούν “welcome” προσδοκώντας φιλοδωρήματα. Ο ξεναγός μας μάς αποτρέπει, διότι δεν πρέπει να σπρώχνουμε τα παιδιά προς αυτό τον τρόπο ζητιανιάς. Αντίθετα μας πηγαίνει στο κοινοτικό νηπιαγωγείο του χωριού και μας προτρέπει να δώσουμε εκεί ότι θέλουμε. Περίπου 60 παιδάκια μας υποδέχονται πολύ θερμά. Δίνουμε τη βοήθεια που μπορούμε στο κουτί φιλοδωρημάτων για ενίσχυση του σχολείου. Μερικοί μοιράζουν και καραμέλες ή μολύβια στα παιδάκια.

Στο Jufureh μας αναλαμβάνει άλλος τοπικός ξεναγός. Είναι πολύ καλός. Μας πηγαίνει στο μέρος όπου μένει η οικογένεια από την οποία, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του Haley, καταγόταν ο πρόγονός του Kinta Kunte. Σε ένα υπόστεγο έρχονται και δυο ηλικιωμένες γυναίκες που πρόλαβαν κάποια επίσκεψη εδώ του μακαρίτη Haley.

Επίσης επισκεπτόμαστε ένα μικρό μουσείο που έχει διαμορφωθεί εδώ δίπλα, σε ένα κτίριο παλαιών αποθηκών των Βρετανών. Το μουσείο αφηγείται την ιστορία του δουλεμπορίου. Αλλά δε μου κάνει ιδιαίτερη εντύπωση καθώς έχω δει αλλού μουσεία με παρόμοια θεματολογία. Πάντως το μέρος είναι ωραίο. Η επίσκεψη αυτή μου άρεσε.

Επιβιβαζόμαστε πάλι στο πλοίο όπου τώρα προσφέρεται φαγητό από ένα μικρό μπουφέ. Καλό είναι.

Συνεχίζουμε για το νησί James Island. Βρίσκεται σε μικρή απόσταση, τριών περίπου χιλιομέτρων, από την Albreda και κοντά στη βόρεια όχθη του ποταμού. Το πλοίο μας εδώ δε μπορεί να προσεγγίσει και πάμε στο νησί με μηχανοκίνητες πιρόγες.

Το μικροσκοπικό αυτό κομματάκι στεριάς προσέλκυσε τις βλέψεις των Ευρωπαϊκών δυνάμεων, στα χρόνια που υπήρχε έντονος ανταγωνισμός για την ίδρυση αποικιών. Πρώτοι το πάτησαν οι ναυτικοί μιας Πορτογαλικής αποστολής το 1456, που του έδωσαν το όνομα «Νησί του Αγίου Ανδρέα». Ωστόσο η πρώτη απόπειρα εγκατάστασης προήλθε από μια αρκετά απίθανη περιοχή της Ευρώπης. Ήταν το «Δουκάτο της Κουρλάνδης και της Σεμιγαλλίας», μια ημιαυτόνομη ηγεμονία, στις ανατολικές ακτές της Βαλτικής, υπαγόμενη στην Πολωνο-Λιθουανική Κοινοπολιτεία, που έστειλε αποίκους το 17ο αιώνα. Οι αποικιοκράτες του Δουκάτου, που προσπαθούσε να αποκτήσει αποικίες στη περιοχή, έκτισαν το πρώτο οχυρωμένο φρούριο στο νησί. Το νησί κατελήφθη από τους Βρετανούς το 1664, μετά μια ολιγόχρονη περίοδο Ολλανδικής κατοχής. Η ταραχώδης ιστορία του είχε στη συνέχεια επιδρομές πειρατών και μια κατάληψη από τους Γάλλους το 1695. Η οριστική κατοχύρωση της κατοχής του από τη Βρετανία έγινε το 1702.

Σήμερα λόγω διάβρωσης από το ποτάμι, το νησί είναι μόλις δυο στρέμματα αλλά παλιότερα ήταν πεντέξι φορές μεγαλύτερο.

Το νησί έφερε την ονομασία James Island, προς τιμήν του Άγγλου Βασιλιά Ιάκωβου 2ου. Το 2011 μετονομάστηκε σε «Νησί του Κίντα Κουντέ» (Kunta Kinteh Island).

Είναι ένας ιστορικός τόπος που συνδέεται με το δουλεμπόριο των Αφρικανών σκλάβων. Σώζονται τα ερείπια του ιστορικού Βρετανικού Fort James που χρονολογούνται από τα μέσα του 17ου αιώνα αλλά έχουν υποστεί πολλές μετατροπές αργότερα.

Η Unesco έχει συμπεριλάβει το νησί στον κατάλογο της παγκόσμιας κληρονομιάς της ανθρωπότητας. Είναι ένα πολύ ενδιαφέρον και όμορφο μέρος με τα αιωνόβια ερείπια να περιβάλλονται από δένδρα μπαομπάμπ.

Μετά το James Island επιστρέφουμε στο λιμάνι του Μπαντζούλ. Η απόσταση είναι περίπου 30 χιλιόμετρα. Λίγο βαρετή είναι η επιστροφή. Ευτυχώς έχω παρέα τον Παναγιώτη! Από το Μπαντζούλ θα επιστρέψω με το γκρουπ του Senegambia beach, με λεωφορείο. Το γραφείο Timo με παρέπεμψε σε αυτό, κακώς βέβαια διότι δε θα με πάνε ως το δωμάτιό μου. Κατεβαίνω στο ξενοδοχειακό συγκρότημα African Princess. Εκεί δίπλα είναι τα γραφεία του Timo. Περνάω να συνεννοηθώ για αύριο. Δυστυχώς μαθαίνω ότι η διήμερη εκδρομή δε θα γίνει. Συγκρατώ το δικαιολογημένο θυμό μου. Μου προτείνουν να πάω με άλλο γκρουπ το Σάββατο. Ή να πάω μόνος μου αύριο πληρώνοντας 160 ευρώ. Αρνούμαι. Έτσι επιστρέφω θυμωμένος στο ξενοδοχείο μου. Ύστερα πάω στο Sally`s 24 για βραδινό φαγητό.

Τι κάνουμε τώρα; Η αρχική μου αντίδραση ήταν να φύγω αύριο πρωί για τη Σενεγάλη. Αργά το βράδυ το ξανασκέπτομαι. Πραγματικά με ενδιαφέρει το εσωτερικό της Γκάμπια, ιδίως το ιστορικό Georgetown και οι προϊστορικοί μεγαλιθικοί κύκλοι.

Αποφασίζω να μείνω άλλη μια ημέρα εδώ στο Serekunda για να μπορέσω μεθαύριο να πάω στη διήμερη εκδρομή. Κλείνω δωμάτιο για αύριο σε ένα άλλο ξενοδοχείο το VLV Guest house που βρίσκεται δίπλα στο σταυροδρόμι της Σενεγκάμπια και κοστίζει 22 ευρώ

Κεφάλαιο 6o

Παρασκευή, 21 Φεβρουαρίου, Μένω στη Σερεκούντα και οργανώνομαι!

Σήμερα Παρασκευή, 21 Φεβρουαρίου δεν έχω να δω κάτι αξιόλογο αλλά πρέπει να τακτοποιήσω το πρόγραμμα των επόμενων ημερών.

Κατεβαίνω στο “Sally`s 24”. Στη συνέχεια, ώρα 9 το πρωί , περνάω από δυο τουριστικά γραφεία εδώ δίπλα στο σταυροδρόμι Σενεγκάμπια. Στο πρώτο μου λένε ότι δεν έχουν διήμερη εκδρομή για Georgetown αύριο. Στο δεύτερο μου λένε έλα στις δέκα η ώρα.

Οπότε εγώ πηγαίνω (με ταξί) στου Timo. Ο ιδιοκτήτης λείπει. Οι υπάλληλοι μου λένε ότι ούτε το γραφείο τους έχει αύριο διήμερη.

Η φωτο που ακολουθεί μπροστά στο Sally`s 24. Απότι κατάλαβα οι σκουπιδιάρες του δήμου δεν εξυπηρετούν αρκετά. Τα μαγαζιά και οι κάτοικοι πληρώνουν ιδιώτες με κάρα που μαζεύουν τα σκουπίδια τους, έτσι γίνεται και κάποια ανακύκλωση.

Υπόψη ότι εδώ πιο πέρα, έξω από το συγκρότημα του ξενοδοχείου “African Princess”, έχει συγκεντρωθεί ένα μεγάλο πλήθος. Εκατοντάδες κόσμος, καλοντυμένοι, περιμένουν στη σειρά για να μπουν μέσα. Τι στην ευχή γίνεται; Λοιπόν ρωτάω και μαθαίνω.

Έχει έλθει ένας «Προφήτης», μου λένε. Το πλήθος είναι ξένοι από τη Γκάνα, ανήκουν σε κάποια Χριστιανική εκκλησία και μαζεύτηκαν να δούνε το θρησκευτικό τους ηγέτη.

Οι κάτοικοι της Γκάνα είναι κατά τα δύο τρίτα Χριστιανοί. Σχεδόν οι μισοί από αυτούς ακολουθούν «χαρισματικές» Πεντηκοστιανές εκκλησίες. Μια πρακτική διαδεδομένη ανάμεσα στους Γκανέζους Χριστιανούς είναι οι «Προφητείες» που διακηρύσσονται από τους θρησκευτικούς ηγέτες, ιδίως τη χρονική στιγμή που αλλάζει ο χρόνος. Αυτές οι προφητείες μπορεί να αφορούν την πρόβλεψη του θανάτου κάποιου διάσημου ανθρώπου ή το αποτέλεσμα των επόμενων εκλογών. Μοιάζουν δηλαδή με τις προβλέψεις των αστρολόγων.

Επιστρέφω στον ξενώνα μου, παίρνω τα πράγματά μου για να πάω στο άλλο ξενοδοχείο κοντά στο σταυροδρόμι. Εδώ βλέπω την ταμπέλλα του VLV αλλά δεν ξέρω πώς να πάω. Ρωτάω σε ένα ρεστοράν μπροστά στον κεντρικό δρόμο. Ένας νεαρός, μετανάστης από τη Σιέρα Λεόνε που δουλεύει στο ρεστοράν, μου λέει έλα να σε πάω. Μου κουβαλάει και τη βαλίτσα και φυσικά του δίνω φιλοδώρημα.

Η είσοδος του ξενοδοχείου είναι στον πίσω δρόμο. Το δωμάτιο που μου δίνουν εδώ δεν είναι τόσο καλό όσο στο προηγούμενο ξενοδοχείο και το wifi έχει προβλήματα. Αλλά η τοποθεσία είναι πολύ καλύτερη, δίπλα στο σταυροδρόμι.

Μετά πάω στο δρόμο με τα τουριστικά γραφεία κοντά στο σταυροδρόμι Σενεγκάμπια. Το πρώτο που ρώτησα πάλι δεν έχει εκδρομή.

Όμως το δεύτερο που ονομάζεται Falu tours έχει αύριο τη διήμερη εκδρομή που με ενδιαφέρει. Έχει ένα ζευγάρι από το Βέλγιο. Μαζί και εγώ καθώς και ο υπάλληλος του γραφείου θα μπούμε σε ένα επιβατηγό με άλλον οδηγό και θα κάνουμε τη διήμερη. Κόστος 120 ευρώ. Δεν υπάρχει έκπτωση αλλά ο Μοχάμεντ (ο υπάλληλος του γραφείου) μου υποσχέθηκε ότι θα καθίσω στο κάθισμα δίπλα στον οδηγό. Το αυριανό ραντεβού για το τουρ κανονίζεται στο “Sally`s 24”, ώρα 5,40 το πρωί.

Αργότερα παίρνω ένα συλλογικό ταξί που με μόνο 8 GMD με πηγαίνει ως το “Tippa Garage”. Είναι ένας από τους χαοτικούς σταθμούς λεωφορείων της περιοχής και ο λόγος που ήρθα εδώ είναι ότι θέλω να δω την αγορά της Σερεκούντα. Πρακτικά όλη σχεδόν η κατοικημένη αστική περιοχή της Σερεκούντα μοιάζει σα μια τεράστια ανοικτή αγορά αλλά επίσημα η ονομασία Serekunda market δίνεται σε μια περιοχή ένα χιλιόμετρο ανατολικότερα από το σταθμό Tippa Garage ή πέντε χιλιόμετρα ανατολικά του Σενεγκάμπια.

Η αγορά αυτή είναι η καρδιά και το εμπορικό κέντρο της πόλης αλλά και ολάκερης της χώρας. Καθώς περπατάω στο δρόμο βλέπω το πολύχρωμο χάος. Στην αγορά διατίθενται τα πάντα αλλά η όλη εικόνα είναι βρωμιά, φτώχεια και ζητιανιά. Υπάρχει και ένα απαίσιο ρέμα με λιγοστά και πολύ μολυσμένα νερά που ωστόσο τα παιδάκια παίζουν. Το κτίριο που στεγάζει τα πιο κεντρικά μαγαζιά το βλέπω μόνο εξωτερικά. Δε μου κάνει καρδιά να μπω μέσα, φοβάμαι και τους κλέφτες. Άλλο ένα πρόβλημα είναι πως η περιοχή δεν ενδείκνυται για φωτογραφίες. Μόνο έξω από το τζαμί της αγοράς έβγαλα μερικές.

Κάθισα ένα μισάωρο σε μια καφετέρια και μετά έφυγα με ταξί (100 GMD) επιστρέφοντας στη Σενεγκάμπια.

Αλλά στο μεταξύ μού ήρθε μια έμπνευση. Για να κερδίσω χρόνο σκέπτομαι να κατέβω μεθαύριο το απόγευμα από το επιβατηγό της διήμερης εκδρομής στη πόλη Brikama. Μένοντας εκεί ένα βράδυ θα μπορώ το επόμενο πρωί να πάω αμέσως με επταθέσιο ταξί στο Ziguinchor της Σενεγάλης. Για το λόγο αυτό κλείνω δωμάτιο για την ερχόμενη Κυριακή στη Brikama. Το ξενοδοχείο που βρήκα στο ιντερνέτ λέγεται “Football hotel” και είναι αρκετά ακριβό, 36 ευρώ.

Το απόγευμα πηγαίνω στο Solomon's Beach Bar. Δε θα κάνω μπάνιο. Αλλά είναι μια χαρά εδώ, με φαγητό, μπίρα και δροσερό αέρα από τον ωκεανό.

Υπάρχει και ένας τύπος που έχει μεταμφιεστεί σε Zimba. Ζίμπα (Zimba ή Simba) σημαίνει λιοντάρι. Είναι μια αμφίεση με μάσκα και ρούχα που θυμίζουν λιοντάρι. Τη φορούν χορευτές που συμμετέχουν σε παραδοσιακούς τελετουργικούς χορούς, κυρίως της φυλής Wolof, στην ύπαιθρο. Ο χορευτής εδώ στην παραλία ζητάει κάποιο φιλοδώρημα για αναμνηστικές φωτογραφίες. Βλέποντας ντόπιες να φωτογραφίζονται μαζί του έκανα και εγώ το ίδιο, δίνοντάς του 30 GMD. Ένα πράγμα που μου αρέσει στου Solomon's είναι ότι ο κόσμος είναι μείγμα ντόπιων και τουριστών.

Φεύγοντας περνάω από το γραφείο του Timo, όπου τώρα βρίσκεται και ο ιδιοκτήτης. Συζητώ το σχέδιό μου να κατέβω στη Brikama. Αλλά εκείνος μου δίνει μια πολύ καλύτερη ιδέα. Να κατέβω ενωρίτερα, στην πόλη Soma. Αυτή η πόλη βρίσκεται πολύ κοντά στα σύνορα της Σενεγάλης και στη μέση περίπου της απόστασης που θα κάνουμε την Κυριακή. Έτσι θα κερδίσω πολύ χρόνο και θα μπορέσω να βρίσκομαι στο Ziguinchor της Σενεγάλης ήδη από την Κυριακή το βράδυ. Σπουδαία ιδέα, καταστρώνω τώρα νέο σχέδιο!

Επιστρέφω στο ξενοδοχείο μου αλλά λόγω προβλημάτων στη σύνδεση του wifi δεν κατορθώνω να ακυρώσω την κράτηση στο ξενοδοχείο της Brikama. Κρίμα.

Το βράδυ κάνω μια βόλτα στο “Sally`s 24” και πηγαίνω για ύπνο ενωρίς. Διότι αύριο όχι μόνο πρέπει να ξεκινήσω πολύ ενωρίς αλλά πρέπει και να κάνω αναχώρηση με τα πράγματά μου. Οπότε χρειάζομαι ύπνο.

Όμως εδώ στον πίσω δρόμο είναι μπουρδελογειτονιά. Με κάμποσα μπαρ με κορίτσια και ποτά και δυνατή μουσική τη νύχτα. Οι θαμώνες είναι σχεδόν όλοι ντόπιοι, Αφρικανοί. Οι λευκοί πηγαίνουν στην πιο ακριβή ζώνη νυχτερινής ζωής που βρίσκεται στο σταυροδρόμι και απλώνεται κατά μήκος του κεντρικού δρόμου.

Κεφάλαιο 7ο

Σάββατο, 22 Φεβρουαρίου, ταξίδι στη βόρεια όχθη του Γκάμπια.

Ξύπνησα αρκετά πριν τις πέντε το πρωί. Υπόψη ότι ο θόρυβος της μουσικής από τα γύρω μπαρ συνεχίστηκε όλη τη νύχτα. Φεύγω από το VLV στις πέντε παρά πέντε. Με τα πόδια, κουβαλάω και τη βαλίτσα μου, μέσα στο σκοτάδι της Αφρικάνικης νύχτας. Αλλά η γειτονιά ολόκληρη ξενυχτάει και βρίσκεται επί ποδός καθώς λέμε. Κόσμος παντού, μουσική ακούγεται στα νυχτερινά μαγαζιά. Ταξί παίρνουν και αφήνουν κόσμο. Πολλά κορίτσια (μαύρα βεβαίως) κόβουν βόλτες ψαρεύοντας ακόμα πελάτες, λευκούς και μαύρους. Εγώ προσπερνώ και κάθομαι στο πάντα ανοιχτό “Sally`s 24”. Πίνω καφέ και παίρνω το πρωινό μου.

Ο Μοχάμεντ έρχεται ακριβώς στην ώρα που είπαμε. Για την ακρίβεια 5,38! Ο πολύ λεπτοκαμωμένος οδηγός λέγεται Ομάρ. Είναι αδελφός τού ιδιοκτήτη τού γραφείου Falu. Έχει ηλικία 39 ετών, αν και δεν του φαίνεται.

Πάμε μερικά χιλιόμετρα προς το εσωτερικό σε μια πανσιόν από την οποία παίρνουμε το ζευγάρι από το Βέλγιο. Είναι Φλαμανδοί.

Αφήνουμε τη Σερεκούντα και πάμε στο Μπαντζούλ. Πάλι στο λιμάνι, όπως προχθές, αλλά σήμερα περιμένουμε το φέρι για να περάσουμε με το αμάξι απέναντι στη βόρεια όχθη του ποταμού Γκάμπια.

Το φέρι που μας παίρνει είναι το καινούργιο και το μεγαλύτερο από τα δυο που συνδέουν εδώ τις δυο όχθες. Ονομάζεται Kinta Kunte. Κόσμος πολύς, αρκετά φιλικός. Αρκετοί και οι τουρίστες επιβάτες. Ο σταρ στο ταξίδι που κρατάει σχεδόν μια ώρα είναι ο καθαριστής του καταστρώματος που μιλάει όλη την ώρα λέγοντας αστεία.

Αφού διασχίσαμε την απόσταση των πεντέξι χιλιομέτρων στο στόμιο του ποταμού, πατάμε στην απέναντι όχθη. Εδώ βρισκόμαστε στη Barra, μια μικρή πόλη με έξη χιλιάδες κατοίκους που εκπέμπει μια γραφική εικόνα καθώς πιο πέρα από το μέρος που δένει το φέρι υπάρχουν κάμποσες πιρόγες και ψαρόβαρκες.

Έχει και φορτηγά το φέριμποτ...

Περίπου στις εννέα ξεκινάμε από τη Barra το κύριο μέρος του σημερινού ταξιδιού που είναι η επίσκεψη στη βόρεια όχθη του ποταμού. Κάνουμε μια μικρή πρώτη στάση για να πάρουμε το πρωινό της εκδρομής. Συνεχίζοντας περνάμε μια αρκετά μεγάλη γέφυρα σε παραπόταμο του Γκάμπια, κοντά στην πόλη Kerawan.

Ο ποταμός Γκάμπια έχει πολύ μεγάλο πλάτος και η πρώτη γέφυρα που έχει κατασκευαστεί σε αυτόν βρίσκεται στο Farafenni, μια πόλη σε απόσταση 115 χιλιόμετρα μετά τη Barra, στα μισά της διαδρομής μας επί της βόρειας όχθης.

Δε θα την περάσουμε αλλά σταματάμε εδώ στο Farafenni κάμποσην ώρα προκειμένου ο Μοχάμεντ να κάνει προμήθειες, απαραίτητες για το ταξίδι μας.

Η πόλη με περίπου 30,000 κατοίκους είναι ένα εμπορικό κέντρο με αγορά που απλώνεται κατά μήκος του κεντρικού δρόμου. Τα σύνορα της Σενεγάλης βρίσκονται πολύ κοντά, μόλις τρία χιλιόμετρα βόρεια του κεντρικού Farafenni.

Ο Μοχάμεντ έχει παραγγείλει τηλεφωνικώς φαγητό για το μεσημέρι σε μια ντόπια γυναίκα της περιοχής και το παίρνει τώρα έτοιμο σε πακέτα. Κάνουμε και μια βόλτα με τα πόδια κατά μήκος του κεντρικού δρόμου για να δούμε την πολύ ζωντανή αγορά. Έβγαλα και μερικές φωτογραφίες, πάντα στη ζούλα που λέμε.

Λίγα χιλιόμετρα μετά το Φαραφένι σταματάμε για φαγητό. Είναι ένα ωραίο μέρος κάτω από ένα μεγάλο δένδρο. Υπάρχει ένα είδος τραπεζιού όπου σύμφωνα με τα τοπικά έθιμα γίνεται η συνάντηση των ηλικιωμένων ανδρών του γειτονικού οικισμού. Ο οικισμός είναι σκόρπιες αχυροκαλύβες. Κυκλοφορούν κάρα που τα σέρνουν γαϊδούρια.

Κάμποσα παιδάκια μαζεύονται γύρω μας. Εμείς τρώμε το φαγητό μας. Βασικά είναι μισό ψητό κοτόπουλο για τον καθένα μας. Όπως είναι φυσικό δεν το καταναλώνουμε ολόκληρο. Ο Μοχάμεντ παίρνει το περίσσευμα και το δίνει στα παιδάκια. Το μοιράστηκαν μεταξύ τους, κυριολεκτικά έγλυψαν τα πάντα. Τους μοίρασε και μπισκότα. Πάντως όλα τα παιδάκια ήταν ήσυχα.

Τι ζωή αυτή στην ύπαιθρο της Γκάμπια! Για να τη γνωρίσουμε καλύτερα σταματάμε αργότερα σε ένα χωριό, το Njau αν θυμάμαι καλά, όπου επισκεπτόμαστε μια οικογένεια. Όπως λέει ο Μοχάμεντ το χωριό αυτό έκτισε ένας μαραμπού. Όταν πέθανε τον διαδέχθηκε ο γιός του ως αρχηγός του χωριού. Το τζαμί φαίνεται αρκετά μεγάλο και προσεγμένο κτίριο. Τα σπίτια είναι καλύβες με λάσπη, ξύλα και κλαδιά αλλά τα τελευταία χρόνια χτίζουν με τσιμεντόλιθους που δυστυχώς δεν έχουν μονωτικές ικανότητες.

Ένας οικογενειάρχης μάς ξεναγεί στο φτωχικό του. Έχει μια κάμαρα δική του και μια για τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Στην αυλή υπάρχει κουζίνα και αποθήκη ζωοτροφών για τα ζώα του, που είναι κατσίκες και γαϊδούρια. Πάμφτωχοι άνθρωποι που ο Μοχάμεντ και εμείς τους δίνουμε μια μικρή βοήθεια. Καλλιεργούν τη γη με κόπο. Ότι παράγουν το πουλάνε στις αγορές οι ίδιοι. Εδώ λόγω έλλειψης αρδευτικών έργων, το ρύζι δίνει μόνο μια σοδειά κάθε χρόνο.

Η οικογένεια με τον καθόλα άξιο ξεναγό μας το Μοχάμεντ (κομμένο στα δεξιά)

O Stoneman μας ξεναγεί στους μεγαλιθικούς κύκλους

Κάνει και πολλή ζέστη σήμερα στο εσωτερικό της Γκάμπια. Τώρα το μεσημέρι το θερμόμετρο πρέπει να χτύπησε 40 βαθμούς.

Μέσα τη ζέστη διασχίζοντας περίπου 45 χιλιόμετρα από το Njau, φθάνουμε στο Wassu. Είναι μια αρχαιολογική τοποθεσία όπου βρίσκονται 11 λίθινοι κύκλοι, “stone circles” στα Αγγλικά.

Ο χώρος ανακηρύχθηκε Εθνικό Μνημείο της Γκάμπια το 1995. Ενώ το 2006 η Unesco τον συμπεριέλαβε στον κατάλογο της Παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς μαζί με 93 συνολικά χώρους της Σενεγκάμπια όπου υπάρχουν αρχαία μεγαλιθικά μνημεία.

Εκατοντάδες είναι οι λίθινοι κύκλοι που έχουν βρεθεί στη Σενεγκάμπια, την περιοχή ανάμεσα στους ποταμούς Σενεγάλη και Γκάμπια. Αποτελούν μια μεγάλη ομάδα 1,000 μνημείων, διεσπαρμένων σε μια γεωγραφική λωρίδα με πλάτος 100 και μήκος 350 χιλιόμετρα, βορείως του ποταμού Γκάμπια. Οι κυριότερες τοποθεσίες είναι τέσσερες. Στη Σενεγάλη στο Wanar και το Sine Ngayene, στη Γκάμπια στο Wassu και το Kerbach.

Οι λίθινοι κύκλοι του Wassu πιστεύεται ότι ήταν ταφικά μνημεία των ηγεμόνων της περιοχής. Έχουν χρονολογηθεί μεταξύ 750 και 100 μ.Χ. Λόγω του θρύλου που πιστεύουν οι κάτοικοι της περιοχής, ότι όποιος διαταράξει την ιερότητα του χώρου θα επισύρει την κατάρα των νεκρών, έχουν διατηρηθεί σε καλή κατάσταση. Μάλιστα οι ντόπιοι επισκέπτες έχουν τη συνήθεια να τοποθετούν πάνω στους αρχαίους μεγαλίθους κάποιο πετραδάκι, κάνοντας μια ευχή.

Στους αιώνες που πέρασαν οι ένδεκα μεγάλοι λίθινοι κύκλοι του Wassu έχουν προσελκύσει την περιέργεια πολλών ταξιδιωτών. Οι πρώτες αρχαιολογικές έρευνες έγιναν στα πρώτα χρόνια μετά του 19ου αιώνα. Τον 20ο αιώνα έγιναν πιο συστηματικές ανασκαφές. Η πληρέστερη ήταν πριν 40 περίπου χρόνια. Ανακαλύφθηκαν σιδερένια όπλα, τόξα και αιχμές βελών, μαχαίρια, κεραμικά αντικείμενα και κοσμήματα. Επίσης έγινε η χρονολόγηση του μνημείου.

Βρέθηκε ότι οι λίθινοι κύκλοι είναι μεταγενέστεροι των αρχαίων τάφων.

Υπάρχουν διαφορές στη διάμετρο και το σχήμα των 11 κύκλων καθώς και στον αριθμό των λίθων που τους αποτελούν. Υπάρχουν και μεμονωμένοι μεγάλιθοι. Οι λίθοι έχουν μέσο ύψος 1,75 μέτρα, ενώ ο μεγαλύτερος έχει μήκος 2,59 μέτρα. Οι λίθοι είναι από λατερίτη που απαντάται στην περιοχή. Τον έχουν σκαλίσει με σιδερένια εργαλεία σε σχήματα κυλινδρικά ή με πολυγωνική διατομή. Οι τεχνίτες πρέπει να είχαν τεχνικές γνώσεις ώστε να μη προκαλέσουν ρωγμές κατά την απόσπαση των λίθων από το φυσικό πέτρωμα.

Δεν είναι εξακριβωμένο ποιος ήταν ο λαός που κατασκεύασε τα μεγαλιθικά μνημεία της Σενεγκάμπια. Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι είναι οι Σερέρ, μια φυλή που ακόμα και σήμερα κατασκευάζει ταφικούς θαλάμους.

Ο Μοχάμεντ έχει τηλεφωνήσει σε έναν τύπο που διαμένει δίπλα εδώ στο χωριό Wassu προκειμένου να μας κάνει ξενάγηση. Είναι ο “Stoneman” όπως αποκαλείται και έχει γίνει ευρύτερα γνωστός.

Ο άνθρωπος είναι εξήντα χρονών, ταξιδεμένος στον κόσμο. Γύρισε εδώ και είκοσι χρόνια στο χωριό του και δέθηκε με το μεγαλιθικό μνημείο στο οποίο μας ξεναγεί.

Είναι πολύ ωραίος τύπος, η συνάντηση μαζί του και η ερμηνεία που δίνει στους κύκλους τον καθιστά μια απαραίτητη εμπειρία.

Το πιο εκπληκτικό είναι πως ο Stoneman είναι δεμένος με την Ελλάδα, όπου εργάστηκε κάμποσα χρόνια ως ναυτικός σε Ελληνικά πλοία και έμαθε Ελληνικά τα οποία καταλαβαίνει και μιλάει σε σημαντικό βαθμό. Πήγαινε εμπορικά δρομολόγια από Ελλάδα στην Ιταλία. Κάνει μεγάλη χαρά που βλέπει σήμερα έναν Έλληνα. Έκανε και στη Γερμανία όπου έχει ένα γιο. Βγήκε πια στη σύνταξη και άραξε στο χωριό του. Αλλά συνεχίζει να κάνει ξενάγηση, μια δραστηριότητα που όπως φαίνεται του αρέσει και τη ζει έντονα.

Η ξενάγηση του Stoneman βασίζεται στην ερμηνεία των μνημείων με την αριθμολογία, την αρχαία λαϊκή αντίληψη που συσχετίζει τους αριθμούς με τα φυσικά φαινόμενα και όντα. Αυτή η αντίληψη που συνδέεται συχνά με το παραφυσικό, όπως η αστρολογία και παρόμοιες μαντικές τέχνες ξεφεύγει από την καθαρή επιστημονική αρχαιολογία. Αλλά ο τύπος είναι τόσο επικοινωνιακός και ψαγμένος που η αφήγησή του είναι μια απόλαυση. Εδώ στα βάθη της Αφρικής, που βρίσκεται αυτό το απομονωμένο μεγαλιθικό σύνολο, ποιος μπορεί να μη γοητευθεί συναντώντας αυτόν τον απίθανο πνευματικό απόγονο των Πυθαγόρειων φιλοσόφων να συσχετίζει αστέρια με γεωμετρικά σχήματα, λίθους με συναισθήματα, αριθμούς με μυστικιστικές ιδέες!

Δε μπορώ να μεταφέρω εδώ όσα ωραία έλεγε ο Stoneman εξηγώντας μας τους λίθινους κύκλους, σκαλίζοντας με το δάχτυλό του σχήματα στην άμμο. Άλλωστε είναι πνευματική του ιδιοκτησία. Ένα θα πω. Ο τύπος υπηρετεί το σπάνιο είδος της συμβολικής αφήγησης που γνωρίσαμε διαβάζοντας το «όνομα του ρόδου» του μακαρίτη Ουμπέρτο Έκο. Αν είχα χρόνο θα τον έκανα βιβλίο, όχι ταξιδιωτικό αλλά συμβολικό μυθιστόρημα.

Stoneman, ή Στέλιος!

Πάντως ο Stoneman μας δίνει και όλες τις διατιθέμενες αρχαιολογικές γνώσεις για το χώρο. Λέει ακόμα ότι οι λίθινοι κύκλοι της Σενεγκάμπια συσχετίζεται συσχετίζονται με τα μεγαλιθικά μνημεία που υπάρχουν στο ίδιο γεωγραφικό μήκος στην Ευρώπη. Το Stonehenge της Αγγλίας και το Καρνάκ στη Βρετάνη της Γαλλίας.

Ο Stoneman είναι το έμβλημα των λίθινων κύκλων του Wassu. Τόσο ισχυρή είναι η φήμη του που τώρα στο χωριό ετοιμάζεται ένα 1ο «φεστιβάλ Stoneman» που θα λάβει χώρα στις 28 του μήνα. Έχουν τυπώσει και αφίσες, τοιχοκολλημένες σε μερικά σπίτια και δένδρα της περιοχής, με το προφίλ του Stoneman να προβάλει πάνω στο κείμενο.

Δε θυμάμαι το πραγματικό όνομα του Stoneman. Τον έλεγα Στέλιο, γιατί όπως είπε αυτό το όνομα του έδωσαν οι άλλοι ναυτικοί τον καιρό που δούλευε στην Ελλάδα.

Αργότερα που είχαμε φύγει το σκέφθηκα αυτό. Στέλιος βγαίνει από το Στυλιανός.

Το όνομα προέρχεται από τη λέξη στύλος, από τη συνήθεια των στυλιτών μοναχών να ασκητεύουν πάνω σε στύλους. Του έπεσε κοστούμι! Αν μπορούσα να κάνω το όνομα Stoneman Ελληνικό θα τον ονόμαζα έτσι. Στυλιανός, ο άνθρωπος στους στύλους ή τις στήλες! Έβαλα το Μοχάμεντ να του τηλεφωνήσει και του το είπαμε. Χάρηκε ιδιαίτερα, θαυμάζοντας πως οι Έλληνες ναυτικοί, που δεν ήξεραν τίποτα για το χωριό του, του διάλεξαν αυτό το όνομα με τέτοια ετυμολογία.

Τι συνάντηση αυτή με το Stoneman! Θα μου μείνει αξέχαστη. Αλλά και ο «Στέλιος» δεν ξεχνάει την Ελλάδα. Όπως μου λέει έρχονται εδώ για επίσκεψη κάθε Τρίτη τουρίστες που κάνουν κρουαζιέρα με ένα Ελληνικό καράβι. «Έχει τη γαλανόλευκη σημαία, με το σταυρό στη γωνία», όπως λέει. Αλλά το πλήρωμα δεν έρχεται ως τους λίθινους κύκλους.

Στον αρχαιολογικό χώρο έχει και ένα μικρό μουσείο, με ευρήματα από τις ανασκαφές, στο οποίο ρίξαμε μια ματιά. Η επίσκεψη του χώρου με τους λίθινους κύκλους στο Wassu (Wassu Stone Circles) ήταν από τα πιο σημαντικά και απολαυστικά πράγματα που έκανα σε αυτόν το ταξίδι.


Εθνικό Πάρκο του ποταμού Γκάμπια.

Μετά τους λίθινους κύκλους συνεχίζουμε ως το ποτάμι που δεν είναι μακριά, μόλις δυο ή τρία χιλιόμετρα από το Wassu. Εδώ βρίσκεται το Kuntaur, ένα μεγάλο παραποτάμιο χωριό. Σε απόσταση 248 χιλιόμετρα από το σημείο που ο ποταμός Γκάμπια εκβάλλει στον Ατλαντικό ωκεανό, είναι το έσχατο ποτάμιο λιμάνι ως το οποίο μπορούν να ανέβουν μεγάλα εμπορικά πλοία. Εμείς εδώ στο Kuntaur θα επιβιβαστούμε σε μια βάρκα με την οποία θα κάνουμε επίσκεψη του Εθνικού Πάρκου του ποταμού Γκάμπια.

Το Πάρκο ιδρύθηκε το 1978 και έχει έκταση 5,850 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Εκτείνεται σε ένα αρχιπέλαγος με πέντε νησιά που σχηματίζεται σε αυτή την περιοχή του ποταμού Γκάμπια. Ονομάζονται «νησιά των μπαμπουίνων». Το ένα νησί είναι πολύ μεγαλύτερο από τα άλλα (4,350 τετραγωνικά χιλιόμετρα).

Από το 1979 στο πάρκο υλοποιείται ένα πρόγραμμα επανεισαγωγής χιμπατζήδων σε φυσικό περιβάλλον. Οι ελεύθεροι στα δάση της Γκάμπια χιμπατζήδες αφανίστηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα. Χιμπατζήδες που κατασχέθηκαν στο παράνομο εμπόριο των άγριων ζώων τοποθετήθηκαν σε τρία νησιά του πάρκου. Είναι σήμερα σχεδόν εκατό χιμπατζήδες. Αποτελούν τέσσερες οικογένειες που ζουν χωρίς να ενοχλούνται από ανθρώπινη παρουσία. Οι χιμπατζήδες δε μπορούν να κολυμπήσουν ενώ οι επισκέπτες δεν επιτρέπεται να πατήσουν στα νησιά.

Εμείς λοιπόν κάνουμε βαρκάδα στο ποτάμι ανάμεσα στα νησάκια. Ο βαρκάρης μας λέγεται «καπετάν ίπο», δηλαδή καπετάνιος των ιπποπόταμων. Αργότερα ήρθε στη βάρκα και ένας από τους φύλακες του πάρκου.

Πήγαμε κοντά σε ένα μικρό νησί όπου είχαμε την ευκαιρία να δούμε από αρκετά κοντά κάμποσους χιμπατζήδες. Ήταν μια πολύ ωραία ταξιδιωτική εμπειρία. Έχω δει πολλά άγρια ζώα σε διάφορα πάρκα, αλλά ελεύθερους χιμπατζήδες πρώτη φορά βλέπω.

Εκτός από τους χιμπατζήδες (επιστημονική ονομασία Pan troglodytes verus), υπάρχουν και άλλα είδη πιθήκων στο Εθνικό Πάρκο του ποταμού Γκάμπια. Από αυτά θυμάμαι ότι είδαμε τα είδη Πράσινος πίθηκος (green monkey, επιστημονικά Chlorocebus sabaeus) και Κόκκινος κολοβός πίθηκος (red colobus, επιστημονικά Piliocolobus badius).

Εκτός από πιθήκους είδαμε μερικούς ιπποπόταμους. Έχουν γίνει και αυτοί σπάνιοι στη Γκάμπια. Είδαμε και μερικούς κροκόδειλους. Κάπου υπάρχουν και λιγοστοί μανάτοι (θαλάσσιες αγελάδες) αλλά δεν εμφανίζονται εύκολα.

Επίσης και για τα πουλιά η ώρα δεν είναι η κατάλληλη, με τέτοια ζέστη νωρίς το απόγευμα. Είδαμε αγριοπερίστερα και κάμποσους μελισσοφάγους.

Ήταν μια πολύ ωραία βόλτα και κράτησε και αρκετή ώρα.

Στην όχθη του ποταμού διαδραματιζόταν μια παραδοσιακή τελετή που όμως δε είχαμε πρόσβαση. Είδαμε από μακριά δυο άνδρες μεταμφιεσμένους. Ο ένας σε λιοντάρι “zimba”, ο άλλος με μια κόκκινη φορεσιά. Όπως μας εξήγησαν είναι χορευτές που ετοιμάζονται για την διαβατήρια τελετή της ολοκλήρωσης της περιτομής των αγοριών στο χωριό.

Επιστρέφοντας στο Kuntaur μπαίνουμε στο αυτοκίνητό μας και μεταφερόμαστε είκοσι περίπου χιλιόμετρα ανατολικότερα. Εδώ είναι το ξενοδοχειακό συγκρότημα που θα μείνουμε τη νύχτα. Ονομάζεται Jang Jang Burreh Camp. Αποτελείται από στρογγυλά μπανγκαλόου με κωνικές χορταροσκεπές. Στο εσωτερικό τού (δικού μου) μπανγκαλόου έχει ένα μεγάλο κρεβάτι με κουνουπιέρα και μπάνιο – τουαλέτα. Φως δεν υπάρχει, μόνο κεριά. Έχει και τραπεζαρία δίπλα στο ποτάμι. Πολύ ωραίο μέρος είναι. Ομολογώ ότι δεν το περίμενα, όνειρο μου φαίνεται.

Το χωριό δίπλα στο οποίο μένουμε ονομάζεται Lamine Koto. Όπως και τα περισσότερα χωριά της χώρας έχει πάρει το όνομα του πρώτου οικιστή. Η ονομασία Lamine Koto σημαίνει ο Γερο – Λαμίν. Βρίσκεται στη βόρεια όχθη του ποταμού Γκάμπια. Ενώ η Georgetown βρίσκεται στην απέναντι όχθη, θα περάσουμε αύριο εκεί.

Υπάρχει στο Camp και ένα γκρουπ Γερμανών που κάνουν τριήμερη κρουαζιέρα με μια μεγάλη βάρκα, ας το πούμε μικρό ποταμόπλοιο.

Τρώμε όλοι μαζί το βράδυ στην τραπεζαρία. Το μενού έχει δυο πιάτα, το πρώτο είναι σούπα, το δεύτερο ένα πιάτο από ποικιλία του μπουφέ. Πολύ καλό φαγητό και το συνοδεύω με μια μπίρα.

Μετά το δείπνο, κατά τις εννέα, μερικές κοπέλες και άνδρες του χωριού δίνουν μια μικρή μουσικοχορευτική παράσταση. Οι γυναίκες χορεύουν πολύ γρήγορα, μοιάζει με αερόμπικ! Φεύγω για ύπνο στα μισά της παράστασης.

Πολύ γεμάτη ημέρα η σημερινή. Πολύ ωραία, σπουδαία θα την έλεγα.

Κεφάλαιο 8o

Κυριακή, 23 Φεβρουαρίου, Janjanbureh και Νότια όχθη του ποταμού Γκάμπια.

Κατά τις οκτώ παίρνουμε το πρωινό στην υπαίθρια τραπεζαρία δίπλα στο ποτάμι. Είναι πολύ καλό και το περιβάλλον παραδεισιακό. Τα πουλιά κελαηδούν, πολλοί πίθηκοι (πράσινοι ερυθρόκωλοι - Chlorocebus pygerythrus, κοινώς green velvet) τριγυρίζουν, το τοπίο στο ποτάμι μια ζωγραφιά.

Φεύγουμε από το πανέμορφο camp στις εννέα. Πάμε στο λιμάνι του χωριού Λαμίν Κότο. Περνάμε το ποτάμι με ένα μικρό φέρι. Η απόσταση είναι μικρή, μόλις πεντέξι λεπτά κάναμε.

Κατεβαίνουμε απέναντι στο Janjanbureh. Η πόλη αυτή βρίσκεται σε ένα νησί, που χωρίζεται με ένα κανάλι από την κοντινή νότια όχθη, με την οποία συνδέεται με γέφυρα. Ιδρύθηκε το 1832 από τους Βρετανούς που την έκαναν τότε διοικητικό κέντρο της αποικίας τους. Της έδωσαν το όνομα Georgetown προς τιμήν τού βασιλιά τους Γεώργιου Δ`. Ενώ παλιότερα το νησί είχε το όνομα McCarthy Island. Το 1995 τόσο το νησί όσο και η πόλη μετονομάστηκαν σε Janjanbureh. Σήμερα το Janjanbureh είναι γνωστό ως τόπος που στεγάζει τη μεγαλύτερη φυλακή της Γκάμπια αλλά το 19ο αιώνα υπήρξε διοικητικό κέντρο καθώς και κομβικό σημείο των δουλεμπορικών δραστηριοτήτων.

Ένα απομεινάρι εκείνης της εποχής είναι το συγκρότημα φύλαξης των σκλάβων, δίπλα στο λιμάνι. Είναι μισοερειπωμένο και κλειστό.

Έξω από αυτό περιμένει ένας ντόπιος για να μας κάνει ξενάγηση. Ο τύπος θυμίζει την εμπειρία του Snoneman. Είναι 63χρονος και σχεδόν χωρίς δόντια. Δίνει μια παράσταση τραγουδώντας την ξενάγηση. Συνοδεύει την απαγγελία της παίζοντας ρυθμικά τρία τύμπανα. Ωραία πράγματι τα έχει συνδυάσει. Τελειώνοντας κάνει μια προφορική επανάληψη της ιστορίας.

Υπήρχε λέει ένα βασίλειο της φυλής Φούλα (Fula, Fulani ή Fulbe) που είχε έδρα εδώ πιο πάνω στο εσωτερικό και βασιλιά το Μούσα Μόλο. Ήταν μεγάλο και ευημερούσε αλλά οι αποικιοκράτες, Πορτογάλοι, Γάλλοι, Ολλανδοί και Βρετανοί, το εποφθαλμιούσαν. Προ πάντων ήθελαν αυτό το νησί, που είναι το μεγαλύτερο στον ποταμό Γκάμπια. Ο Μούσα Μόλο αντιστάθηκε γενναία, αλλά μάταια. Στο τέλος οι Βρετανοί υπέταξαν την περιοχή και την έκαναν αποικία τους. Ίδρυσαν το Georgetown ως πρωτεύουσα της αποικίας. Το σημερινό όνομα της πόλης οφείλεται σε δυο ιθαγενείς οικιστές, τα αδέλφια Janjan και Bureh.

Εδώ ήταν τότε δουλεμπορικό κέντρο. Αργότερα οι Βρετανοί κατάργησαν το δουλεμπόριο. Ο αφηγητής έκανε εδώ μια τραγουδιστή αφήγηση της ιστορίας του δουλεμπορίου, που έχει δύο σκέλη. Το παλιότερο δουλεμπόριο μέσω της Σαχάρας, που το έκαναν βασικά Άραβες μουσουλμάνοι και το νεότερο Υπερατλαντικό δουλεμπόριο, που το έκαναν Ευρωπαίοι αποικιοκράτες, μεταφέροντας σκλάβους στην Αμερική.

Μετά την εξιστόρηση αυτή πάμε με τη συνοδεία του ξεναγού μια βόλτα στη μικρή πόλη. Περνάμε την αγορά. Καταλήγουμε στο governors house, την Οικία του (Βρετανού) Κυβερνήτη που σήμερα στεγάζει διοικητικές υπηρεσίες. Δίπλα της βρίσκεται ένα παλιό παρεκκλήσι των Άγγλων. Ρίχνω από περιέργεια μια ματιά. Είναι κλειστό και τα έχουν όλα ξηλώσει. Ενώ τώρα μετατρέπουν το μπροστινό του μέρος σε γραφεία της Western Union. Ίσως επειδή ο σύγχρονος Θεός είναι το χρήμα!

Βρετανικό κατάλοιπο που χρειάζεται συντήρηση

Έδωσα στον τύπο 100 GBD και μου είπε πολλά ευχαριστώ. Πρέπει να πω ότι και εγώ έμεινα πολύ ευχαριστημένος από την πρωτότυπη και πλήρη ξενάγηση στο Janjanbureh.

Φεύγουμε. Περνάμε τη γέφυρα και διασχίζουμε περιοχές στη νότια όχθη του Γκάμπια. Το τοπίο δίνει όμορφες εικόνες με χωριά με Αφρικάνικα καλυβόσπιτα, αλλά δεν κάνουμε στάσεις. Υπόψη ότι σήμερα το πρωί δεν κάνει τόση ζέστη. Ο ήλιος σκεπάζεται κάμποσην ώρα από σύννεφα, καλό είναι αυτό.

Κατά τις δώδεκα το μεσημέρι φθάνουμε στην πόλη Σόμα. Η Σόμα βρίσκεται σε απόσταση 130 χλμ από το Janjanbureh. Είναι άκόμα 170 χλμ ως το Serekunda από το οποίο ξεκινήσαμε χθες, αλλά εγώ εδώ θα κατέβω.

Πρώτα όμως πάμε για μεσημεριανό φαγητό σε ένα τοπικό ρεστοράν. Απλό μέρος είναι αλλά το φαγητό το βρίσκω εντάξει. Είναι κρέας με ρύζι, μαγειρεμένο με σάλτσα domoda.

Τα πιάτα Domoda, είναι χαρακτηριστικά της κουζίνας των Mandinka. Μαγειρεύονται με βούτυρο από αραχίδες (αράπικα φιστίκια), κοτόπουλο, κρέας ή ψάρι αλατισμένο, κρεμμύδια, τομάτες και πάστα τομάτας, πατάτες, καρότα και άλλα φρέσκα λαχανικά, χυμό λεμονιού και ρύζι. Η ετυμολογία βγαίνει από τις λέξεις Domo που σημαίνει τρώω και Da που είναι η κατσαρόλα, πάντα στη γλώσσα της φυλής Mandinka.

Αμέσως μετά φεύγω για να περάσω τα σύνορα, όχι μόνος ο Μοχάμεντ έρχεται μαζί για να με βοηθήσει. Αλλάζω ότι GMD μου έχουν απομείνει σε CFA. Πήρα περίπου 13,000 CFA. Θα φθάσουν άραγε για το σημερινό ταξίδι μου ως το Ziguinchor της Σενεγάλης;

Στο τελωνείο ο υπάλληλος που μου βάζει σφραγίδα εξόδου ζητάει να πληρώσω 5,000 CFA. Έτσι τελείως ξεδιάντροπα. Εγώ απαντώ ότι δεν έχω. Επικρατεί μια στιγμή έντασης. Δώσε ότι έχεις μου λέει. Αλλά εγώ απαντώ «τώρα δεν έχω, θα σου δώσω κάτι όταν γυρίσω». Ο τύπος πασάρει το διαβατήριό μου στην προϊσταμένη του τελωνείου. Εκείνη με αγριοκοιτάζει απαξιωτικά και σπρώχνει το σφραγισμένο διαβατήριό μου προς το μέρος μου.

Μπράβο στο Μοχάμεντ. Με βοήθησε πάρα πολύ. Και δυστυχώς δεν έχω να του δώσω φιλοδώρημα που το αξίζει. Τον αποχαιρετώ με ευχαριστίες. Και εδώ θα κάνω μια μικρή παράβαση των «συγγραφικών κανόνων». Θα συστήσω ανεπιφύλακτα σε όποιον ταξιδέψει Γκάμπια να προτιμήσει το Μοχάμεντ και το γραφείο στο οποίο είναι υπάλληλος. Τα στοιχεία του τα έχω.

Εδώ λοιπόν τελείωσε το ταξίδι στη Γκάμπια.

Α μισό λεπτό φίλε! Πριν πας στη Σενεγάλη πες μας μια αξιολόγηση.

Τι γνώμη σχημάτισα για τη Γκάμπια; Κάτι πρέπει να γράψω. Λοιπόν η μικρή χώρα δεν είναι κάτι κορυφαίο. Και δυστυχώς δεν είναι το στιλ μου. Μιλάμε ότι βασικά απευθύνεται σε Ευρωπαίους που συμμετέχουν σε πακέτα. Και έχουν ταξιδιωτικό στιλ «πάμε παραλία σε τροπικές χώρες». Άσε τους σεξοτουρίστες, αυτοί υπάρχουν σχεδόν παντού, ο καθείς το ταξίδι του. Η ημερήσια κρουαζιέρα ήταν ωραία (και είναι must) αλλά εκείνο που πραγματικά με απογείωσε ως ταξιδιώτη ήταν το διήμερο ταξίδι στο εσωτερικό. Κορυφαίο (για εμένα πάντα) σημείο, οι Λίθινοι κύκλοι. Επίσης το Εθνικό πάρκο του Γκάμπια, με τους χιμπατζήδες. Και η κρουαζιέρα στο James Island.

Αν το κάνει κανείς έτσι, το ταξίδι στη Γκάμπια αξίζει τον κόπο. Ο χρόνος που διέθεσα ήταν ακριβώς ότι έπρεπε. Πέντε ημέρες άλλο δε χρειαζόταν, για τα γούστα μου φυσικά.

Κεφάλαιο 9ο

Κυριακή, 23 Φεβρουαρίου, Πέρασμα στη Σενεγάλη

Μεσημέρι της Κυριακής 23 Φεβρουαρίου και πέρασα τον έλεγχο της Γκάμπια. Παίρνω «επταθέσιο» μινιμπάς ταξί για τα σύνορα. Εδώ σας θυμίζω ότι ταξιδεύω με μια βαλίτσα αεροπορικής καμπίνας αυτό είναι πολύ βασικό αν θέλει κανείς να κάνει σόλο ταξίδι με την εδώ διαθέσιμη συγκοινωνία.

Η Σόμα απέχει επτά χιλιόμετρα από τη μεθόριο της Σενεγάλης. Περνάω στη Σενεγάλη. Ο Σενεγαλέζος υπάλληλος στο μεθοριακό φυλάκιο είναι όλο ευγένεια. Με κάποια γλυκειά υπερηφάνεια μου έδειξε ότι γνωρίζει τι εστί Hellas, είναι το Grece στα Γαλλικά. Μου σφραγίζει το διαβατήριο και αυτό ήταν.

Στο χάρτη έχω χαράξει τις διαδρομές που έκανα στις πρώτες έξι ημέρες του ταξιδιού (18 με 23 Φεβ.). Κόκκινο οδικώς, μπλε με καράβια.

Είμαι πλέον στη Σενεγάλη, στο νότιο τμήμα της χώρας. Εδώ πιο πέρα κάτω από κάτι δένδρα περιμένω πότε θα συμπληρωθούν οι θέσεις στο επταθέσιο ταξί με το οποίο θα φύγω για το Ziguinchor. Πλήρωσα εισιτήριο 3,500 CFA συν 1,500 για τη βαλίτσα μου. Σύνολο 5,000. Οι επιβάτες είναι λιγοστοί, περίμενα αρκετά, ίσως μιάμιση ώρα, να συμπληρωθούν οι θέσεις.

Ξεκινάμε ώρα δυόμισι. Είμαι λίγο άβολα στο επταθέσιο, αλλά δε βαριέσαι. Το Ziguinchor δεν είναι μακριά, περίπου 150 χιλιόμετρα απόσταση. Ο οδηγός, ένας πενηντάρης ονόματι Balde, όλο και ψάχνει για επί πλέον επιβάτες. Κάπου παίρνει έναν από το δρόμο και έτσι μπροστά δίπλα του κάθονται δύο! Όμως όλοι οι άλλοι κατεβαίνουν στην πόλη Bignona και μένω μόνος μου. Οπότε κάθομαι μπροστά με τον οδηγό στα τελευταία 35 χλμ.

Τώρα παρατηρώ το παράξενο τοπίο της Casamance. Περνάμε τη γέφυρα στο ποτάμι και ήδη ώρα πέντε το απόγευμα είμαι στο Ziguinchor.

Επιλέγω το ξενοδοχείο Le Perroquet από τον οδηγό Lonely Planet, δίνω ακόμα χίλια CFA στον ταξιτζή και με πηγαίνει ως εκεί. Ευτυχώς βρίσκω δωμάτιο. Δεν είναι ακριβά, κάνει 16,000 CFA και το μέρος μού αρέσει πολύ. Το συγκρότημα βρίσκεται δίπλα στο ποτάμι, είναι μεγάλο και ασφαλές, το δωμάτιο καλό με όλες τις ανέσεις, υπάρχει εστιατόριο δίπλα στο ποτάμιο λιμάνι και στην αυλή τριγυρίζει ένας πελεκάνος μαραμπού. Τέλειο μέρος για την πρώτη ημέρα μου στη Σενεγάλη.

Αλλάζουν και χρήματα στη ρεσεψιόν στην κανονική τιμή ανταλλαγής. Για ένα ευρώ 65 CFA. Το CFA ή φράγκο Δυτικής Αφρικής, είναι γνωστό με τη Γαλλική του ονομασία Franc CFA όπου το αρκτικόλεξο CFA σημαίνει Communauté financière d'Afrique («Οικονομική Κοινότητα της Αφρικής»). Τυπώνεται από την Κεντρική Τράπεζα των Χωρών της Δυτικής Αφρικής, για τις 8 χώρες της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης της Δυτικής Αφρικής : Ακτή Ελεφαντοστού, Γουινέα-Μπισσάου, Μάλι, Μπενίν, Μπουρκίνα Φάσο, Δημοκρατία του Νίγηρα, Σενεγάλη και Τόγκο.

Η Σενεγάλη με κατέκτησε από την πρώτη στιγμή και αυτό οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στην πολύ καλή τακτοποίηση στο Le Perroquet.

Κεφάλαιο 10ο

Δευτέρα, 24 Φεβρουαρίου, Ταξίδι στο Μπισσάου

Παίρνω πρωινό στη σκεπαστή υπαίθρια τραπεζαρία του Perroquet. Πόλυ μέτριο είναι και κάνει 2,000 CFA. Εκείνο που αξίζει είναι ο χυμός ιβίσκου που το συνοδεύει. Ο χυμός αυτός γίνεται με τα ξερά φύλλα τού άνθους τού ιβίσκου, που εδώ λέγεται μπισάπ (bissap). Καταναλώνεται πολύ στη Σενεγάλη και άλλες χώρες της Δυτικής Αφρικής.

Πολύ όμορφα είναι εδώ αλλά εγώ δεν έχω έρθει για να μείνω. Προς το παρόν είμαι διερχόμενος (τράνζιτ για όσους δεν ξέρουν τι θα πει αυτό!). Ο άμεσος στόχος μου είναι να συνεχίσω το ταξίδι για τη Γουινέα Μπισάου και έχω πρόγραμμα να πάω σήμερα στο εδώ προξενείο της χώρας αυτής για να πάρω βίζα.

Κανονικά το προξενείο ανοίγει στις οκτώ. Οπότε πάω λίγο μετά, με ταξί διότι αν και η απόσταση είναι κοντινή, δεν ξέρω που βρίσκεται. Δε βρίσκεται εκεί που δείχνει ο χάρτης στον τουριστικό οδηγό μου, έχει αλλάξει τοποθεσία.

Ο πρόξενος καθυστερεί, θα έλθει κατά τις εννέα. Αλλά δεν έχει ουρά. Μόνο ένα ζευγάρι μιγάδων από την Ολλανδία έχει σειρά πριν από εμένα. Η βίζα είναι πολύ απλή υπόθεση. Τελειώνει σε πέντε λεπτά. Το ποσό που κατέβαλα δεν είναι μεγάλο, 20,000 CFA, περίπου 30 ευρώ.

Επιστρέφω στο ξενοδοχείο. Αλλάζω και άλλα χρήματα, θέλω να είμαι εφοδιασμένος με αρκετά CFA για τη Γουινέα Μπισάου, που έχει το ίδιο νόμισμα. Συνολικά χθες και σήμερα άλλαξα εδώ στο Ziguinchor 400 ευρώ. Πληρώνω το ξενοδοχείο και φεύγω πάλι με ταξί για το σταθμό των λεωφορείων. Τα ταξί εδώ παίρνουν μόνο 500 CFA για κάθε μετακίνηση εντός πόλης.

Οι σταθμός, και όπως αργότερα θα διαπιστώσω όλοι οι σταθμοί στη Σενεγάλη, μοιάζει με χάος πλην όμως έχει μια οργάνωση που εύκολα βρίσκει κανείς τη μεταφορά που ψάχνει. Το μεταφορικό μέσο που με εξυπηρετεί είναι τα επταθέσια ταξί, τα λεγόμενα Γαλλιστί “sept places”. Αυτά έχουν διαμορφώσει τρεις σειρές καθισμάτων. Ένας κάθεται δίπλα στον οδηγό και από τρεις στις άλλες δυο σειρές. Υπάρχει σειρά, γεμίζουν ένα προς ένα και μετά φεύγουν. Η μεταφορά αποσκευών κοστολογείται χωριστά, με εμπειρικό τρόπο.

Το εισιτήριό μου για το Μπισάου κάνει 4,000 CFA. Επεισοδιακή ήταν η διαπραγμάτευση για τις αποσκευές. Μου ζήτησαν 2,500 για τη βαλίτσα μου. Εγώ αρνήθηκα και τελικά έδωσα 1,500.

Ένα θλιβερό πράγμα που συμβαίνει στους σταθμούς είναι ότι τριγυρίζουν ανάπηροι και δυστυχώς πολλά πάμφτωχα παιδάκια που ζητιανεύουν, κουβαλώντας ένα τσίγκινο δοχείο στο οποίο δέχονται την ελεημοσύνη. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η χώρα είναι μουσουλμανική και στη θρησκευτική διδασκαλία του Ισλάμ η ελεημοσύνη θεωρείται ένα από τα πέντε βασικά θρησκευτικά καθήκοντα του πιστού. Έτσι πολλοί επιβάτες δίνουν ένα - δυο κέρματα στους ζητιάνους πριν ταξιδέψουν, για να έχουν τη βοήθεια του Αλλάχ στο ταξίδι. Αλλά εγώ το βρίσκω δύσκολο για εμένα, φοβάμαι ότι δε μπορώ να διαχειριστώ το πλήθος των πάμφτωχων μικρών, αν αρχίσω να μοιράζω κέρματα. Συνήθως περιορίζομαι να δίνω κάτι στους ανάπηρους.

Τώρα αυτό το sept places με το οποίο θα φύγω είναι μικρό βαν. Ο οδηγός όμως παίρνει οκτώ επιβάτες. Βάζει δύο δίπλα του. Εμένα μου δίνουν τη θέση στη μέση του βαν, εκεί που ανοιγοκλείνει η πόρτα. Πάντως είναι καλύτερα από το χθεσινό επταθέσιο ταξί που καθόμουν πίσω στη γωνία και το κεφάλι μου δε χωρούσε να σταθεί όρθιο.

Η απόσταση από το Ziguinchor ως το Bissau είναι μικρή, μόνο 150 χιλιόμετρα. Αλλά κάνουμε ολόκληρο ταξίδι. Στην αρχή είναι κάμποσοι έλεγχοι στο κομμάτι εντός Σενεγάλης. Το οποίο είναι μικρό, ούτε 20 χιλιόμετρα ως τα σύνορα της Γουινέας Μπισάου.

Περνάμε στη Γουινέα Μπισάου και αρχίζουν καινούργιοι έλεγχοι. Εδώ μας αναγκάζουν πιο πολλές φορές να ανοίγουμε τις βαλίτσες. Και οι έλεγχοι επαναλαμβάνονται σχεδόν κάθε φορά που περνάμε σε περιοχή άλλου αστυνομικού τμήματος. Πάντως δε βρήκαν κάτι το μεμπτό σε κανέναν επιβάτη.

Σκέπτομαι ότι ίσως αυτοί οι συνεχείς έλεγχοι σχετίζονται με την κακή φήμη που είχε η χώρα ως κέντρο διακίνησης ναρκωτικών. Όπως γράφει ο ιστότοπος Wikitravel «Ο Ο.Η.Ε. θεωρεί τη Γουινέα Μπισάου ως μείζονα λιμένα αποστολής φορτίων ναρκωτικών προς την Ευρώπη».

Ενώ ο στρατός, η αστυνομία και οι αρχές της χώρας είναι διεφθαρμένες. Επί πλέον η χώρα έχει ιστορικό στρατιωτικών κινημάτων και πολιτικής αστάθειας. Οι τελευταίες εκλογές έγιναν πρόσφατα, το Δεκέμβριο του 2019 (δεύτερος γύρος). Το αποτέλεσμα αμφισβητείται.

Εκ των υστέρων έμαθα ότι ο νέος Πρόεδρος Umaro Mokhtar Sissoco Embaló ορκίστηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2020, σε ένα ξενοδοχείο όπου παρέστησαν ελάχιστοι φίλοι του. Με τέτοια κατάσταση που υπήρχε σπεύδω να γράψω ότι στη σύντομη παραμονή μου στη χώρα δε μου συνέβη κάτι επικίνδυνο και ούτε καν ένοιωσα κάποια απειλητική κατάσταση.

Το χειρότερο στο σημερινό ταξίδι είναι τα χάλια του δρόμου. Τα 130 περίπου χιλιόμετρα από τα σύνορα ως την πρωτεύουσα της χώρας, αν και είναι βασικότατος Εθνικός δρόμος, βρίσκονται σε άθλια κατάσταση. Δρόμος γεμάτος λακκούβες και με κομμάτια κατεστραμμένα, όπου περνάμε πλέον πάνω σε χώματα. Λίγα είναι τα καλά κομμάτια. Η εξαίρεση είναι πως έχουν κατασκευάσει δυο καινούργιες γέφυρες σε δυο μεγάλα ποτάμια όπου οι οδηγοί πληρώνουν διόδια. Η μία είναι στο ποτάμι Rio Cacheu, κοντά στην πόλη São Vicente, η άλλη στο ποτάμι Rio Mansôa.

Το τοπίο γύρω από το δρόμο μας είναι πολύ όμορφο. Ένας τροπικός παράδεισος που όμως κατοικείται από πάμφτωχο κόσμο. Υπάρχουν τα γνωστά δένδρα μάνγκο αλλά πιο πολύ καλλιεργούνται τα Κάσιους (αγγλικά cashew nuts, επιστημονικά Anacardium occidentale, Ανακάρδιον το δυτικόν). Αυτά τα δένδρα είναι ιθαγενή της Βραζιλίας. Στην Αφρική τα έφεραν οι Πορτογάλοι και στη συνέχεια διαδόθηκαν και σε άλλες τροπικές χώρες. Τα δένδρα είναι ατελείωτα και πουλάνε κάσιους παντού, κατά μήκος της διαδρομής.

Η σημερινή μου διαδρομή.

Το επταθέσιο σταματάει σε κάποιο σταυροδρόμι. Αν θυμάμαι καλά στον κόμβο για το διεθνές αεροδρόμιο του Μπισάου. Από εδώ μου λέει ο οδηγός θα πάρεις ταξί. Τι να κάνω, παίρνω ένα ταξί και λέω στο νεαρό οδηγό να με πάει σε ένα ξενοδοχείο που να είναι «νορμάλ». Δηλαδή να έχει ανέσεις, αλλά να μην είναι και ακριβό, όπως του εξήγησα. Ο ταξιτζής μού ζήτησε 2,000 CFA. Αν και πολλά, του τα έδωσα. Παρά ταύτα παίρνει και άλλους στο ταξί. Κάνουμε πάνω από δέκα χιλιόμετρα ως το κέντρο της πόλης. Το Μπισσάου δεν είναι μεγαλούπολη, ωστόσο έχει πάνω από μισό εκατομμύριο κατοίκους που σε μεγάλο μέρος κατοικούν σε προάστια. Όπως το Σάο Πάολο από το οποίο περάσαμε, επειδή είχε επιβάτες από εκεί.

Καταλήγουμε στο κέντρο της πόλης όπου με αφήνει στο ξενοδοχείο Diarama. Το βρίσκω ακριβό με 35,000 CFA, αλλά πού να πάω τώρα. Τακτοποιούμαι και να δω αν βρω κάτι καλό για αύριο σε πιο οικονομική τιμή. Το Diarama έχει τις απαραίτητες ανέσεις, μεγάλο δωμάτιο, με μπάνιο, κλιματισμό, wifi και πρωινό. Αλλά βέβαια ακριβό, πάνω από 50 ευρώ. Δεν τα αξίζει, στην Ελλάδα με τίποτα δε θα κόστιζε τόσο ακριβά ένα τέτοιο δωμάτιο.

Οι αλμυρές τιμές σχετίζονται με το γεγονός ότι η βασική κατηγορία ξένων που έρχονται στη χώρα και διαμένουν εδώ είναι εργαζόμενοι σε ξένους οργανισμούς και ΜΚΟ που τρέχουν προγράμματα βοήθειας καθώς και μερικοί επενδυτές. Τουρίστας σαν εμένα αραιά και που να φανεί. Σίγουρα είμαι ο μόνος για σήμερα.

Το καλό του ξενοδοχείου είναι η πολύ κεντρική τοποθεσία. Ακριβώς απέναντι βρίσκεται ένα λιβανέζικο ρεστοράν, το Ali Baba. Είναι ωραίο περιβάλλον με καλό και φθηνό φαγητό. Θα είναι το στέκι μου για δυο ημέρες.

Αργότερα κάνω μια πρώτη βόλτα στην πόλη. Υπάρχουν κάποια παλιά κτίρια στη γειτονιά της παλιάς πόλης. Εκεί έψαξα και βρήκα ένα λαϊκό ξενοδοχείο, το “Ta Mar”. Έχουν ένα δωμάτιο με 15,000 CFA. Μου το έδειξαν, δε μου άρεσε. Είναι με κοινόχρηστα μπάνια.

Τελικά θα παραμείνω και αύριο στο Diarama, με βολεύει έστω και αν ξεπερνάει την κόκκινη γραμμή του προϋπολογισμού μου.

Το θέμα είναι τι πρόγραμμα επίσκεψης θα καταστρώσω για τη χώρα όπου έφθασα σήμερα. Το πιο ενδιαφέρον μέρος για τον ταξιδιώτη, εδώ στη μικρή χώρα της Γουινέας Μπισάου, είναι το αρχιπέλαγος των νησιών Μπισάγκος (Bissagos). Αυτό το αρχιπέλαγος των 88 νησιών από τα οποία κατοικούνται περίπου είκοσι, περιγράφεται ως ένας τροπικός νησιωτικός παράδεισος. Το πρόβλημα είναι η συγκοινωνία. Το μόνο αξιόπιστο δρομολόγιο φεύγει την Παρασκευή για το κεντρικό νησί Bubaque και επιστρέφει από εκεί την Κυριακή. Δε με βολεύει καθόλου. Θα περάσω αύριο από το λιμάνι να δω τι γίνεται με τις μηχανοκίνητες πιρόγες. Αλλά η ιδέα να πάω με πιρόγα στα νησιά δε μου αρέσει. Το ταξίδι είναι από τρεις ώρες και πλέον και εξαρτάται από την παλίρροια.

Άρχισα να σκέπτομαι μήπως επιστρέψω στο Ziguinchor, χωρίς να δω τα νησιά. Κρίμα θα είναι αλλά οι μετακινήσεις μοιάζουν προβληματικές.

Όσο για τη σημερινή μετακίνηση, ξεκινήσαμε περίπου δέκα το πρωί από το σταθμό λεωφορείων στο Ziguinchor και έφθασα στην πόλη του Μπισάου στις 3 το απόγευμα. Πέντε ώρες για 150 χιλιόμετρα, ούτε αυτό ήταν τόσο σύντομο ταξίδι.

Πάντως αύριο θα μείνω εδώ στην πόλη του Μπισάου διότι έμαθα ότι η έλευσή μου συνέπεσε με το περίφημο καρναβάλι. Αυτό είναι μια καλή τύχη και δεν πρέπει να χάσω την ευκαιρία.

Το βράδυ κάνω μια ακόμα βόλτα. Πηγαίνω στην κεντρική πλατεία, την Praça, δυο τετράγωνα από το Diarama είναι. Στην «πράσα» έχουν μαζευτεί χιλιάδες κόσμου. Η πλειοψηφία είναι παιδιά. Μοιάζει περισσότερο με πανηγύρι και λιγότερο με καρναβάλι.

Κεφάλαιο 11ο

Τρίτη, 25 Φεβρουαρίου, Καρναβάλι στο Μπισσάου.

Σύμφωνα με το ημερολόγιο των δυτικών Χριστιανικών εκκλησιών η περίοδος της νηστείας, αυτή που εμείς λέμε Μεγάλη Σαρακοστή, αρχίζει αύριο Τετάρτη. Στην Ορθόδοξη ανατολική εκκλησία η Σαρακοστή αρχίζει με την Καθαρή Δευτέρα, άρα διαρκεί δυο ημέρες παραπάνω. Τα ημερολόγια βέβαια δε συμπίπτουν. Εφέτος εμείς έχουμε Πάσχα στις 19 Απριλίου, οι δυτικοί στις 12. Στην Καθολική εκκλησία η αυριανή ημέρα λέγεται «Τετάρτη των Τεφρών» διότι τελείται το τελετουργικό της τοποθέτησης της στάχτης. Οι ιερείς θέτουν στο μέτωπο ή στο κεφάλι των πιστών λίγη τέφρα. Υπενθυμίζοντας με τον τρόπο αυτό ότι η κατάληξη του ανθρώπινου όντος είναι να μετατραπεί σε σκόνη, καλούν τους πιστούς σε μετάνοια.

Η σημερινή Τρίτη είναι η Τρίτη της αποκριάς. Ή καλύτερα Τρίτη του καρναβαλιού, terça-feira de Carnaval, για να το πούμε όπως τη λένε εδώ, στα Πορτογαλικά.
Το καρναβάλι έφεραν στη Γουινέα Μπισάου οι Πορτογάλοι. Εξελίχθηκε σε εμβληματικό πολιτιστικό δρώμενο που ξεπερνάει τα όρια της Ρωμαιοκαθολικής κοινότητας στη χώρα. Ειδικά στην πόλη του Μπισάου οργανώνεται με μεγάλη συμμετοχή και δεν υπάρχει εμπειρία πιο αξιόλογη για τον επισκέπτη της πόλης από το να παραβρεθεί στις καρναβαλικές εκδηλώσεις.

Είμαι τυχερός που χωρίς να το έχω προγραμματίσει, διότι δεν είχα ψάξει τις ημερομηνίες, πέφτω σε τέτοια συγκυρία. Θα μείνω λοιπόν σήμερα στη πόλη του Μπισσάου για να μπορέσω να το δω.

Το πρωινό στην τραπεζαρία του Diarama είναι μέτριο προς το καλό.

Χθες δεν είδα πολλά πράγματα στην πόλη, ήταν και μια ημέρα που δεν έβγαλα ούτε μια φωτογραφία. Σήμερα έχω χρόνο. Θα κάνω μια εκτεταμένη πρωινή βόλτα στην πόλη.

Ξεκινάω από τη γειτονική κεντρική πλατεία. Συνήθως τη λένε Imperio η και σκέτη Praça (πράσα, πλατεία δηλαδή). Η επίσημη ονομασία είναι «Πλατεία των Εθνικών Ηρώων».

Στο κέντρο της μεγάλης κυκλικής πλατείας βρίσκεται ένα Πορτογαλικό μνημείο του έτους 1941, σε σχήμα πολυγωνικού οβελίσκου. Είναι προς τιμήν της ηρωίδας Maria da Fonte, μιας γυναίκας που το 1846 ξεκίνησε στην Πορτογαλία μια εξέγερση που εξελίχθηκε σε επανάσταση. Στην κορυφή του έχουν τοποθετήσει ένα αστέρι.

Το κυριότερο αξιοθέατο γύρω από την πλατεία είναι το Προεδρικό Μέγαρο. Είναι και αυτό κατασκευασμένο επί Πορτογαλικής αποικιοκρατίας, το 1945. O τελευταίος Πορτογάλος Κυβερνήτης της χώρας το παρέδωσε στην κυβέρνηση της Γουινέας Μπισάου. Το ανάκτορο υπέστη σοβαρές ζημιές κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου 1998-1999. Αλλά το 2013 αποκαταστάθηκε πλήρως από κινεζικά τεχνικά συνεργεία που εργάστηκαν επί 18 μήνες.

Επικρατεί ηρεμία, λιγοστός ο κόσμος που κυκλοφορεί. Ένας ντόπιος έρχεται να με γνωρίσει. Βγάλαμε και κάποιες φωτογραφίες. Μου πρότεινε να κάνουμε βόλτα μαζί αλλά αρνήθηκα, όσο πιο ευγενικά μπορούσα.

Όσο προχωράω προς την παλιά πόλη βλέπω όλο και πιο πολλά κτίρια της Πορτογαλικής εποχής. Πατιναρισμένα από το χρόνο εκπέμπουν κάποια γοητευτική εικόνα. Υπάρχουν και μερικά ερειπωμένα. Ωστόσο δεν υπάρχει κάτι το πραγματικά αξιόλογο να επισκεφθεί ο τουρίστας.

Εγώ μπαίνω στον Καθεδρικό Ρωμαιοκαθολικό ναό. Είναι ένα μεγάλο μοντέρνο οικοδόμημα, χρονολογείται από το 1950. Το εσωτερικό έχει περιορισμένο διάκοσμο αλλά μου αρέσει, με την αρμονία και τη φωτεινότητά του.

Το πιο αξιόλογο κτίριο είναι κατά τη γνώμη μου το Μέγαρο του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Κατασκευάστηκε και αυτό από Κινεζική τεχνική εταιρία.

Περπατώντας φθάνω στο λιμάνι. Το Μπισσάου δε βρίσκεται στον Ατλαντικό ωκεανό αλλά στις εκβολές του ποταμού Geba. Ο ποταμός σχηματίζει έναν πλατύ ποταμόκολπο που εδώ έχει άνοιγμα 15 χιλιόμετρα. Η πόλη βρίσκεται στη δυτική όχθη και το λιμάνι της συνδέεται με κανάλι βάθους 11 ή 12 μέτρων με τον ωκεανό. Υπάρχει ισχυρή παλίρροια με την οποία τα νερά του ωκεανού ανεβαίνουν και κατεβαίνουν μέσα στον ποταμόκολπο. Οι ώρες τού φαινομένου δεν είναι απόλυτα σταθερές και κάθε ημέρα το λιμεναρχείο εκδίδει δελτίο με το ωράριο της παλίρροιας.

Μπαίνω μέσα στο χώρο του λιμανιού χωρίς να γνωρίζω αν επιτρέπονται ή όχι φωτογραφίες. Οπότε φωτογραφίζω ότι μπορώ στα κρυφά.

Ο βασικός σκοπός της επίσκεψής μου στο λιμάνι είναι να τσεκάρω τα δρομολόγια για τα νησιά Μπισάγκος.

Περιδιαβάζοντας το χώρο βλέπω μερικές αλιευτικές πιρόγες με πληρώματα Σενεγαλέζους και Γκανέζους. Τους ρωτάω και μου λένε ότι είναι κρατούμενοι της ακτοφυλακής. Τους συνέλαβαν διότι ψάρευαν παράνομα στα νερά της Γουινέας Μπισσάου.

Όσο για τα δρομολόγια υπάρχει εδώ μια μεγάλη μηχανοκίνητη πιρόγα που φορτώνει για να φύγει για το νησί Bubaque, σήμερα στις μία το μεσημέρι. Αν δεν ήταν καρναβάλι μπορεί να έφευγα με αυτήν. Πάντως δεν είναι κάποιο εύκολο ταξίδι. Δεν υπάρχει άνεση ούτε ασφάλεια καθώς η πιρόγα θα θαλασσοδέρνεται για τουλάχιστον τρεις ώρες. Τα δρομολόγια τα καθορίζει η παλίρροια. Τώρα τα νερά είναι πολύ ξέβαθα και όλες οι πιρόγες περιμένουν να ανέβουν για να φύγουν κατά τις μία το μεσημέρι.

Το κακό είναι ότι μου λένε πως αύριο δεν υπάρχει κανένα προγραμματισμένο δρομολόγιο. Και ακόμα χειρότερα για την επιστροφή. Αυτή η πιρόγα που σήμερα φεύγει επιστρέφει αύριο, ύστερα κανείς δε γνωρίζει πότε θα υπάρξει δρομολόγιο επιστροφής.

Εκτός από το «μεγάλο πλοίο» που γυρίζει την Κυριακή. Αλλά αυτό βρίσκεται σε άλλο λιμενικό χώρο, όπου τώρα πηγαίνω.

Μπαίνω λοιπόν στον άλλο λιμάνι και πηγαίνω να δω το καράβι. Είναι ένα φέριμποτ που ονομάζεται “Bijagos I”. (Αν και στα αγγλικά γράφουμε “Bissagos” η Πορτογαλική ονομασία του Αρχιπελάγους είναι “Bijagós”).

Το ενδιαφέρον είναι ότι πρόκειται για ένα παλιό Ελληνικό φέριμποτ. Κάτω από την άσπρη μπογιά φαίνεται ανάγλυφο στη λαμαρίνα το παλιό όνομα: ΠΑΝΑΓΙΑ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ. Είναι μια «παντόφλα» που πρέπει να έκανε δρομολόγια στον Αργοσαρωνικό. Ίσως και να πηγαινοερχόταν ανάμεσα στο Πέραμα και τα Παλούκια, στα στενά της Σαλαμίνας. Για σκέψου αυτή η παντόφλα αφού «συνταξιοδοτήθηκε λόγω γήρατος» στην Ελλάδα, έγινε το μοναδικό επιβατηγό πλοίο σε μια χώρα με τόσα νησιά. Τώρα ο χώρος που λειτουργούσε ως γκαράζ οχημάτων έχει μετατραπεί σε ανοικτό σαλόνι με εκατοντάδες καθίσματα. Από περιέργεια έψαξα το site της ιδιοκτήτριας εταιρίας, γράφει ότι έχει χωρητικότητα πεντακοσίων επιβατών. Υπάρχει από τώρα κόσμος που έχει πάρει θέσεις περιμένοντας τη μεσημεριανή αναχώρηση όχι για νησιά αλλά για κάποια περιοχή στεριανή που δεν εξυπηρετείται από δρόμο. Όπως έγραψα ήδη το δρομολόγιο για το νησί Bubaque αναχωρεί κάθε Παρασκευή.

Μπισσάου, 25 Φεβ. Το φέριμποτ Bijagos I, είναι το παλιό «Παναγία Φανερωμένη».

Με όλα αυτά η σκέψη μου καταλήγει ότι δε μπορώ να πάω στα νησιά. Έβγαλα αρκετές φωτογραφίες στη σημερινή βόλτα αλλά δε μπορώ να πω ότι είδα κάποιο μνημείο.

Το αξιόλογο μνημείο θα μπορούσε να είναι το Πορτογαλικό οχυρό “Fortaleza d`Amura”. Βρίσκεται κοντά στο λιμάνι. Χτίστηκε από τους Πορτογάλους το 1696 και υπέστη πολλές μεταγενέστερες τροποποιήσεις. Είναι ένα μεγάλο οχυρό που στεγάζει και σήμερα στρατιωτική φρουρά. Τα παλιά κανόνια παραμένουν στις θέσεις τους. Δυστυχώς είναι κλειστό στους επισκέπτες. Έτσι γράφει ο Lonely Planet (του 2013) και αυτό κατάλαβα. Τώρα που το ψάχνω στο ιντερνέτ βλέπω ότι η Wikipedia γράφει ότι είναι επισκέψιμο. Σε άλλη ιστοσελίδα γράφουν ότι πρέπει να πάρει κάποιος άδεια για να το επισκεφθεί. Μάλλον έτσι θα είναι, αλλά οπωσδήποτε τώρα είναι αργά!

Επιστρέφω και πηγαίνω, αρκετά ενωρίς, για φαγητό στο Ali Baba. Το φαγητό, μισό κοτόπουλο ψητό στα κάρβουνα, είναι πολύ καλό. Πηγαίνω στο δωμάτιό μου και ξαπλώνω για να ξεκουραστώ όσο γίνεται. Πρέπει να αντέξω την εσπερινή έξοδο για το καρναβάλι.

Το καρναβάλι γιορτάζεται με μια μεγάλη παρέλαση στο «Εθνικό Στάδιο της 24ης Σεπτεμβρίου». Το στάδιο βρίσκεται στην περιφέρεια, πάνω από τρία χιλιόμετρα δυτικά της Κεντρικής Πλατείας. Πηγαίνω εκεί με συλλογικό ταξί (έδωσα 1,000 CFA) στις τρεις το απόγευμα. Στην είσοδο έχουν ένα δοχείο με απολυμαντικό διάλυμα, όπου όλοι πλένουμε τα χέρια μας, λόγω του κορωνοϊού. Αυτό συνέβη χθες και στα σύνορα, όταν μπήκα στην επικράτεια της χώρας.

Παίρνω θέση στις κερκίδες περιμένοντας. Αυτή τη στιγμή υπολογίζω ότι μόνο το 15% των κερκίδων είναι κατειλημμένο. Αλλά καταφθάνει κόσμος συνεχώς. Στις έξι που αρχίζει η παρέλαση το στάδιο είναι γεμάτο. Ο κόσμος καταλαμβάνει και τις σκάλες, το χώρο στα διαχωριστικά, αρκετοί παρακολουθούν όρθιοι στους επάνω διαδρόμους. Η χωρητικότητα του Σταδίου είναι 20,000 αλλά υπάρχουν αρκετές χιλιάδες κόσμος επί πλέον.

Η παρέλαση είναι υπέροχη. Καθώς το θέμα έχει και μια πολιτιστική ευαισθησία οι αρχές της χώρας, για να ενισχύσουν την πολυφυλετική κουλτούρα του έθνους, έχουν επιλέξει ως θέμα και σύνθημα της παράστασης την «Ενδυνάμωση της Εθνικής ταυτότητας και του Κοινωνικού Μετασχηματισμού».

Τα καρναβαλικά γκρουπ έχουν οργανωθεί με γνώμονα τις κατά τόπους λαϊκές και φυλετικές παραδόσεις. Εκατοντάδες παρελαύνουν από διάφορες περιοχές της χώρας κάνοντας χορούς και θεατρικά σκετσάκια όταν φθάνουν μπροστά στην εξέδρα των επισήμων.

Ο κόσμος παρακολουθεί ήσυχα θα έλεγα, με καλή διάθεση, στολισμένος με κάποια καρναβαλικά αξεσουάρ. Πλανόδιοι πωλητές πουλάνε νερά, αναψυκτικά και κάτι φαγώσιμα, όπως μπισκότα. Κάποιες οργανώσεις μοιράζουν έντυπο υλικό με πληροφόρηση για τον ιό του AIDS καθώς και δωρεάν προφυλακτικά. Κάμποσοι που δεν έχουν που να τα βάλουν τα φοράνε σα σκουλαρίκια.

Εν τω μεταξύ νυχτώνει. Η παρέλαση συνεχίζεται υπό το φως των προβολέων. Στις 8,50 το βράδυ γίνεται ένα μουσικό διάλειμμα. Αν και το στάδιο παραμένει γεμάτο ο κόσμος έχει αρχίσει να φεύγει. Από ότι βλέπω αυτό το επόμενο μέρος της παρέλασης δεν είναι τόσο φολκλορικό αλλά αφιερωμένο σε καρναβαλικά γκρουπ της Πρωτεύουσας πόλης. Αποφασίζω κατά τις εννέα και δέκα το βράδυ ότι είναι καιρός να φύγω και εγώ, διότι ανησυχώ πώς να επιστρέψω. Είναι μακριά, σκοτάδια και πολυκοσμία. Άντε να βρεις μέσον όταν φύγουν όλοι μαζί.

Στο σκοτάδι της νύχτας ακολουθώ έναν ανθρώπινο ποταμό που βαδίζει σε ένα μονοπάτι – χωματόδρομο, βγαίνοντας από μια έξοδο πίσω από το στάδιο. Περπατάω μισή ώρα με αρκετό άγχος, στο χωματόδρομο που τον φωτίζουν κάπως φώτα από παραγκομάγαζα και φακοί από τα πλήθη. Στο τέλος φθάνω σε ένα δρόμο όπου περνούν αυτοκίνητα. Η περιοχή αυτή ονομάζεται Καρακόλ. Περνάνε ταξί συνέχεια αλλά κάμποσα που τους ζήτησα να με πάρουν αρνούνται, δεν τους βολεύει να πάνε στο κέντρο.

Μια νεαρή κοπέλα από τη Λιβερία δείχνει ενδιαφέρον και προσπαθεί να μου βρει μέσον.

Σ` ευχαριστώ κοπέλα μου. Τελικά μπαίνω σε ένα συλλογικό ταξί που αφήνει πρώτα τους άλλους και τελικά εμένα κάπου κοντά στην Κεντρική Πλατεία, γύρω από την οποία οι δρόμοι έχουν κλείσει από τον κόσμο.

Ωραία που ήταν στο καρναβάλι! Αλλά δε με βλέπω να συνεχίζω την επίσκεψη της Γουινέας Μπισάου. Με τα νησιά Μπισάγκος να παραμένουν απρόσιτα δεν έχω λόγο να παραμείνω άλλο εδώ.

Κεφάλαιο 12ο, Και τι εστί Γουινέα Μπισάου;

Υποθέτω ότι υπάρχουν αρκετοί που δε γνωρίζουν τι εστί Γουινέα Μπισάου. Και ίσως μερικοί θέλουν να μάθουν..

Λοιπόν είναι μια μικρή χώρα της Δυτικής Αφρικής. Έχει έκταση 36,125 km2 και πληθυσμό περίπου δυο εκατομμύρια.

Γουινέα ονομαζόταν παλιότερα ολόκληρη η ευρύτερη περιοχή στα παράλια της Δυτικής Αφρικής. Οι πρώτοι Ευρωπαίοι που την εξερεύνησαν ήταν οι Πορτογάλοι που έφθασαν στην περιοχή στα μέσα του 15ου αιώνα. Οι Πορτογάλοι θαλασσοπόροι ήδη πριν τελειώσει ο 15ος αιώνας παρέπλεαν όλη τη δυτική ακτή της Αφρικής και αφήνοντας πίσω τους τη μαύρη ήπειρο ταξίδευαν ως τις μακρινές Ινδίες.

Οι Πορτογάλοι κήρυξαν ολόκληρη τη Δυτική Αφρική αποικία τους και επιδόθηκαν στην εκμετάλλευση του πλούτου της. Βασικά προϊόντα της Δυτικής Αφρικής ήταν ο χρυσός, το ελεφαντόδοντο και το πιπέρι. Όλα όμως τα πλούτη της περιοχής τα ξεπέρασε σε σπουδαιότητα το εμπόριο των σκλάβων.

Στο μεταξύ κατέφθασαν στην περιοχή οι άλλες Ευρωπαϊκές αποικιακές δυνάμεις. Ολλανδία, Γαλλία και Βρετανία. Οι κτήσεις των Πορτογάλων περιορίστηκαν κυρίως από τις αποικίες της Γαλλίας και της Βρετανίας. Εδώ κράτησαν την παραλιακή περιοχή νότια του ποταμού Γκάμπια, όπου με κέντρο το Ziguinchor συνέχισαν το επικερδές δουλεμπόριο ως και το 19ο αιώνα. Με την κατάργηση του δουλεμπορίου και τη συνθήκη του Βερολίνου που υπεγράφη το 1886, έχασαν το Ziguinchor και την περιοχή Casamance, που την πήρε η Γαλλία.

Η κοινή Πορτογαλική κληρονομιά της περιοχής είναι η κρεολική γλώσσα που μιλιέται ως σήμερα από μέρος του πληθυσμού στο Casamance αλλά και την πλειοψηφία στη Γουινέα Μπισάου, έχοντας εκτεταμένο Πορτογαλικό λεξιλόγιο.

Μπισάου: Κάσιους και καρναβάλι, δυο χαρακτηριστικά προιόντα της χώρας

Στο κομμάτι της «Πορτογαλικής Γουινέας» που τους απέμεινε οι Πορτογάλοι είχαν εγκατασταθεί στην παραλιακή λωρίδα από τις αρχές του 16ου αιώνα. Αλλά το εσωτερικό παρέμενε μέχρι το 19ο αιώνα ανεξερεύνητο, ευρισκόμενο κάτω από την εξουσία φυλάρχων που είχαν γίνει πλούσιοι συνεργαζόμενοι στο εμπόριο των σκλάβων με τους Πορτογάλους.

Ένας ένοπλος επαναστατικός αγώνας ξεκίνησε το 1956 υπό την ηγεσία του Amilcar Cabral και την υποστήριξη της Σοβιετικής Ένωσης, Κίνας, Κούβας και Αφρικανικών χωρών με αριστερές κυβερνήσεις. Το κίνημα γνωστό με τα αρχικά PAIGC είχε σημαντικές στρατιωτικές επιτυχίες και ήδη όταν τον Ιανουάριο τού 1973 δολοφονήθηκε ο Cabral ήλεγχε μεγάλα τμήματα της χώρας. Οι επαναστάτες διακήρυξαν την ανεξαρτησία της χώρας στις 24 Σεπτέμβρη του 1973. Από την πλευρά της Πορτογαλίας η ανεξαρτησία αναγνωρίστηκε μετά το στρατιωτικό κίνημα της 25ης Απριλίου του 1974, που ανέτρεψε τη δικτατορία.

Η χώρα πήρε την ονομασία «Γουινέα Μπισάου», προς διάκριση από τη γειτονική Δημοκρατία της Γουινέας, που προήλθε από τη Γαλλική αποικία της Γουινέας. Υπάρχει ακόμα η «Ισημερινή Γουινέα» που είναι η πρώην Ισπανική Γουινέα. Ενώ ο τεράστιος ανοικτός κόλπος της Δυτικής Αφρικής στον Ατλαντικό ωκεανό ονομάζεται «Κόλπος της Γουινέας». Η ονομασία χρησιμοποιήθηκε από τους Ευρωπαίους και για ένα από τα μεγαλύτερα νησιά του κόσμου, τη χώρα των Παπούα, που βρίσκεται βόρεια της Αυστραλίας. Την ονόμασαν «Νέα Γουινέα» επειδή τα χαρακτηριστικά των ιθαγενών κατοίκων και το φυσικό περιβάλλον της τους θύμιζαν τη Γουινέα της Αφρικής.

Μετά την ανεξαρτησία η χώρα διοικήθηκε από ένα επαναστατικό συμβούλιο ως το 1984 και υπήρξε μονοκομματικό κράτος υπό την αριστερή παράταξη του PAIGC. Οι πρώτες πολυκομματικές εκλογές έγιναν το 1994. Αλλά δυστυχώς αντί βελτίωσης άρχισε μια σειρά από στρατιωτικά κινήματα, με πρώτο το 1998 που εξελίχθηκε σε άγριο εμφύλιο πόλεμο.

Ο εμφύλιος ξεκίνησε τον Ιούνιο του 1998 και έληξε το Μάιο του 1999 με την παραίτηση του προέδρου Vieira που κυβερνούσε από το 1980.

Με τη λήξη του εμφυλίου κέρδισε τις εκλογές η αντιπολίτευση ερχόμενη για πρώτη φορά στην εξουσία. Αλλά η ρημαγμένη από τον εμφύλιο χώρα δε βρήκε ησυχία. Πολιτική αστάθεια, οικονομική κατάρρευση, έξαρση της διαφθοράς χαρακτήρισαν τη συνέχεια. Οι στρατιωτικοί επενέβαιναν κάθε τόσο υποδεικνύοντας τους δικούς τους εκλεκτούς.

Ο Vieira επανήλθε στην προεδρία με εκλογές το 2005. Οι στρατιωτικοί αφού απέτυχαν να τον σκοτώσουν το 2008 τελικά τον δολοφόνησαν το 2009.

Με τις συνεχείς επεμβάσεις των στρατιωτικών κανένας πρόεδρος δε μπόρεσε να ολοκληρώσει τη θητεία του μέχρι το 2014 που εξελέγη ο Mário Vaz. Όμως το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών που έγιναν για τη διαδοχή του ( δεύτερος γύρος στις 16 Ιανουαρίου του 2020) ακόμα αμφισβητούνται και η πολιτική κατάσταση χαρακτηρίζεται τεταμένη και ασταθής.

Η Γουινέα Μπισάου είναι μια από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Τα χάλια της οικονομικής κατάστασης της χώρας συμβαδίζουν με άλλες πληγές όπως η γραφειοκρατία, η διαφθορά και η κοινωνική ανισότητα.

Ένα μεγάλο κεφάλαιο της διαφθοράς συνδέεται με τη διακίνηση ναρκωτικών. Από το 2005 έμποροι ναρκωτικών από τη Λατινική Αμερική άρχισαν να χρησιμοποιούν τη Γουινέα Μπισάου ως ενδιάμεσο σταθμό μεταφοράς κοκαΐνης προς την Ευρώπη. Οι στρατιωτικοί και οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι δεν αντιμετώπισαν το πρόβλημα, ίσως γιατί στις τάξεις τους υπήρχαν αρκετοί αναμεμιγμένοι στη διακίνηση των ναρκωτικών.

Ο πληθυσμός της χώρας είναι πολυφυλετικός. Πιο πολυάριθμοι είναι οι κάτοικοι που ανήκουν στις φυλές Balanta και Fula. Σε κάθε μία ανήκει το ένα τέταρτο του πληθυσμού της χώρας. Οι Mandinka είναι 15% ενώ οι Papel 8%. Αλλά υπάρχουν και πολλές άλλα φυλετικές ομάδες.

Ως προς τη θρησκεία περίπου ο μισός πληθυσμός είμαι μουσουλμάνοι. Ο Χριστιανισμός είναι διαδεδομένος κυρίως στις παραλιακές περιοχές. Οι Χριστιανοί υπολογίζονται σήμερα στο ένα τέταρτο των κατοίκων. Ευτυχώς δεν υπάρχουν θέματα θρησκευτικών συγκρούσεων ή διακρίσεων.

Κεφάλαιο 13ο

Τετάρτη, 26 Φεβρουαρίου, αποχαιρετισμός του Μπισσάου και πίσω στο Ziguinchor. Αρχίζει το ταξίδι στη Σενεγάλη.

Το πρωινό άργησε, το σερβίρουν στις οκτώ η ώρα. Κατανοητή η αργοπορία, καθώς χθες ήταν το καρναβάλι.

Στις οκτώμισι κατεβαίνω στη ρεσεψιόν, έτοιμος να εγκαταλείψω το Μπισάου, επιστρέφοντας στο Ziguinchor της Σενεγάλης. Ζητώ να με βοηθήσουν να πάρω επταθέσιο ταξί. Και ακούω έκπληκτος ότι σήμερα κηρύχθηκε απεργία όλων των οδικών μεταφορικών μέσων. Έτσι ξαφνικά, στις έξι τα χαράματα. Φοβερό αυτό, τα ίδια συνέβησαν στην Αθήνα την ημέρα που ξεκίνησα το ταξίδι. Να δείτε που θα τριτώσει το κακό.

Το αίτημα των απεργών δεν είναι οικονομικό. Ζητάνε να κάνει επί τέλους κάτι η κυβέρνηση της χώρας για να διορθώσει το χάλι των δρόμων. Δίκιο έχουν. Οι επαγγελματίες αυτοκινητιστές, που πληρώνουν κάποιους φόρους, έχουν απαυδήσει με τις ζημιές που παθαίνουν σε αυτούς του γεμάτους λακκούβες και χώματα δρόμους.

Η ρεσεψιόν μού λέει ότι υπάρχουν ελπίδες να με πάρει στο αμάξι του ένας Σενεγαλέζος που ετοιμάζεται να αναχωρήσει με ένα μεγάλο τζιπ. Πηγαίνω στον άνθρωπο και του εξηγώ την κατάστασή μου ζητώντας βοήθεια. Μου απαντάει ότι «θα το κοιτάξει».

Περιμένω καθώς ο Σενεγαλέζος φορτώνει το τζιπ με πράγματα. Είναι επιχειρηματίας που πουλάει σε καταστήματα μια σάλτσα για μαγειρική, ιδίως για ψητά κοτόπουλα, που την ονομάζει Jumbo.

Περιμένοντας τι θα γίνει κάνω γνωριμία και ενός τύπου ηλικίας λίγο μεγαλύτερης από τη δική μου. Είναι πρόξενος στο Μάλι. Χρήσιμη γνωριμία, αν και παρόλο που το έψαξα δε διατίθεται χρόνος να προσθέσω λίγες ημέρες αεροπορικής μετάβασης στο Μάλι σε τούτο το ταξίδι. Το θέμα είναι ότι επιβεβαιώνει και αυτός ότι η κατάσταση στο Μπαμάκο, την πρωτεύουσα του Μάλι, έχει καλυτερέψει και είναι αρκετά ασφαλής. Ενώ μακριά από την πρωτεύουσα παραμένουν οι κίνδυνοι. Ως παθιασμένος ταξιδιώτης πάντα συλλέγω πληροφορίες, ακόμα και τούτη την ώρα που κάθομαι στ` αναμμένα κάρβουνα.

Η αγωνία μου τελειώνει κατά τις δέκα. Ο Σενεγαλέζος μου λέει «φέρε τα πράγματά σου». Είναι ένας ψηλός και γεροδεμένος τύπος. Δίπλα του κάθεται ένας ντόπιος συνεργάτης του. Πίσω κάθομαι εγώ αλλά και δυο άλλοι ντόπιοι. Στριμωγμένοι, γιατί πάμε σε μια συνοικία να μοιράσουμε δοχεία με σάλτσα στα μαγαζιά. Η συνοικία τυχαίνει να είναι το Καρακόλ, εκεί που κατέληξα χθες βράδυ μετά το καρναβάλι. Έχει μια ζωντανή τοπική αγορά. Οι τρεις ντόπιοι συνεπιβάτες κατεβαίνουν, ξεφορτώνουν κάμποσα δοχεία με σάλτσα και έτσι μένω στο πίσω κάθισμα μόνος μου, με κάμποσες αποσκευές δίπλα. Ενώ έρχεται ένας αδελφός τού οδηγού, λιγότερο μεγαλόσωμος, που κάθεται δίπλα του.

Ταξιδεύουμε αρκετά γρήγορα. Συναντάμε και λιγότερη κίνηση, φυσικά λόγω της απεργίας.

Ο Σενεγαλέζος οδηγός μού λέει λίγα λόγια για τη ζωή και την επιχειρηματική του δραστηριότητα. Έχει εγκατασταθεί στη Γκάμπια και δουλεύει μαζί με τον αδελφό του. Όμως όλοι οι υπόλοιποι αδελφοί του, έχει αρκετούς, ακολούθησαν το επάγγελμα του πατέρα του, εργάζονται στις Αστυνομικές υπηρεσίες της Σενεγάλης. Ήρθε χθες στο Μπισάου για να διαφημίσει τη σάλτσα, επωφελούμενος της συγκέντρωσης κόσμου στο στάδιο για το καρναβάλι. Αυτή η σάλτσα γίνεται από κρεμμύδια με φιστικοβούτυρο και φιστικέλαιο.

Σήμερα οι έλεγχοι που μας γίνονται είναι ελάχιστοι. Στα σύνορα περνάμε πολύ γρήγορα και τις δυο πλευρές. Μέχρι και ο οδηγός εξεπλάγη όταν με είδε να έχω πάρει αμφότερες τις σφραγίδες τόσον γρήγορα.
Το γεγονός ότι οι Σενεγαλέζοι είναι από οικογένεια αστυνομικών βοηθάει. Έχουν πολλές γνωριμίες. Επί πλέον μοιράζουν στους υπαλλήλους των τελωνείων και λοιπών μεθοριακών αρχών μερικά διαφημιστικά της επιχείρησης, όπως πλαστικά δοχεία και πιάτα, που είναι χρήσιμα και τα παίρνουν οι υπάλληλοι για τα σπίτια τους.

Έτσι φθάνουμε στο σταθμό λεωφορείων του Ziguinchor στις μιάμιση το μεσημέρι. Σήμερα κάναμε τρεισήμισι ώρες μαζί με τις δουλειές στο Μπισάου. Κατεβαίνοντας ευχαριστώ τον οδηγό και του δίνω 7,000 CFA ως συμμετοχή μου στα έξοδα των καυσίμων, όπως του λέω. Ο άνθρωπος, που δε μου είχε ζητήσει κάτι, τα δέχεται με ευχαρίστηση.

Με ένα τοπικό ταξί (των 500 CFA ) πηγαίνω στο γνωστό μου πλέον ξενοδοχείο Le Perroquet. Σχεδόν γεμάτο είναι. Βρίσκουν ένα δωμάτιο στον πρώτο όροφο. Έχει και μπαλκόνι με θέα το ποτάμι. Εντάξει λοιπόν, το μόνο πρόβλημα που έχω είναι πως επειδή το δωμάτιο είναι στη γωνία το wifi δεν πιάνει τόσο καλά και για να συνδεθώ πηγαίνω αλλού, όπως στην τραπεζαρία.

Τώρα κάνω μια βόλτα στην πόλη. Σε μια κοντινή πλατεία που έχουν στήσει αγορά τουριστικών σουβενίρ μια πωλήτρια ζητάει να μου κάνει «δώρο» ένα βραχιολάκι για καλή τύχη. Αργότερα επιμένει ότι πρέπει κάτι να ψωνίσω. Έτσι κάνουν συνήθως στην Αφρική. Την ξεφορτώνομαι δίνοντάς της 1,000 CFA.

Κοντά στην κεντρική αγορά βρίσκω μια τρύπα που λειτουργεί ως εστιατόριο. Έξω στο στενό δρομάκι είναι μια υπαίθρια κουζίνα όπου μια «μάμα» με μια νεότερη γυναίκα (πιθανόν κόρη της), με το μωρό της στην πλάτη, μαγειρεύουν. Ζητώ μια μερίδα. Μου δίνουν μια αρκετά μεγάλη τσίγκινη λεκάνη όπου μέσα της έχουν ψάρι μαγειρεμένο με τηγανητό ρύζι και λαχανικά. Κάθομαι στην τρύπα που έλεγα, ένα τραπέζι είναι με δυο - τρείς πάγκους τριγύρω, και το απολαμβάνω. Το βρίσκω πολύ ωραίο. Τιμή 700 CFA. Περίπου ένα ευρώ.

Το απόγευμα κάνω βόλτα στην πόλη του Ziguinchor. Σώζονται λίγα παλιά αποικιακά κτίρια, όπως αυτό που στεγάζει το επαρχιακό Συμβούλιο. Δεν υπάρχουν κάποια σημαντικά αξιοθέατα. αλλά είναι μια ευχάριστη τροπική πόλη. Έφθασα και μέχρι το λιμάνι.

Δίπλα του είναι ένας περιφραγμένος χώρος που προορίζεται, όπως γράφει μια μεγάλη ταμπέλλα, για να τοποθετηθεί ένα μνημείο που θα τιμά τη μνήμη των θυμάτων τού ναυαγίου τού πλοίου Joola, που συνέβη το 2002.

Το λιμάνι είναι κλειστό στους επισκέπτες, ανοίγει αύριο το πρωί για να επιβιβαστούν όσοι ταξιδεύουν στο πλοίο Aline Sitoe Diatta, που κάνει δρομολόγια για το Ντακάρ.

Θα ήθελα και εγώ να πάω με το καράβι, είναι καλύτερο μεταφορικό μέσο από τα «επταθέσια», αλλά δυσκολεύομαι να προσαρμοστώ στα δρομολόγιά του. Σε αυτό το ταξίδι όλο αλλάζω πρόγραμμα. Οπότε μάλλον βολεύουν τα επταθέσια που φεύγουν συνεχώς.

Οι ψαράδες μαζεύονται δίπλα στο Perroquet. Μπαλώνουν τα δίχτυα τους και κουβεντιάζουν. Ζεσταίνουν νερό σε μια μικρή φωτιά, φτιάχνουν τσάι και με καλούν να το μοιραστώ.

Όχι δεν πίνω, αλλά να βγάλουμε μια φωτογραφία; Ευχαρίστως λέει ένας μικρόσωμος που «αερίζει» το τσάι χύνοντάς το από ψηλά σε ένα ποτηράκι και τανάπαλιν κάμποσες φορές.

Ας γνωριστούμε λοιπόν. Εγώ είμαι ο Μπενεντίκτ, έχω γαϊδούρι με κάρο και φορτοεκφορτώνω τα αλιευτικά. Εσύ;

Συνταξιούχος και με λένε Anastase, αλλά μπορείς να με λες Άνας. Χαιρόμαστε αμοιβαία.

Ο Μπενεντίκτ πρέπει να είναι Χριστιανός αλλά δεν έθιξα το θρησκευτικό θέμα. Και εγώ Χριστιανός είμαι αλλά στις Μουσουλμανικές χώρες με λένε Άνας. Είναι συνηθισμένο μουσουλμανικό όνομα που βέβαια, παρά την εν μέρει συνήχηση, έχει τελείως διαφορετική προέλευση από το Αναστάσης. Είναι ένας ταξιδιωτικός χαμαιλεοντισμός!

Το βράδυ τρώω στο εστιατόριο του ξενοδοχείου. Παραγγέλνω το πιάτο της ημέρας. Στο μενού το αναφέρουν ως “thiebou dienne”. Όταν μου το φέρνουν διαπιστώνω ότι είναι το ίδιο φαγητό που έφαγα το μεσημέρι στην τσίγκινη λεκάνη. Μόνο που τώρα το σερβίρουν σε πολυτελέστερη έκδοση. Όπως έμαθα είναι το εθνικό φαγητό της Σενεγάλης.

Είναι όμορφα εδώ στο Ziguinchor. Υπάρχει και το μεγάλο ποτάμι όπου γίνονται εκδρομές με βάρκες.

Φιλικός κόσμος, ευχάριστες ώρες.

Αλλά εγώ θέλω να ταξιδέψω, δεν υπάρχει περισσότερος χρόνος για το χαλαρό Ziguinchor.

Αυτή η φωτογραφία είναι στο στάδιο για το καρναβάλι, είπα να μη τις βάλω όλες μαζί..

Κεφάλαιο 14ο

Πέμπτη, 27 Φεβρουαρίου, στο Ελινκίν, ψαροχώρι της Καζαμάνς.

Θα αφήσω το Ziguinchor για να ταξιδέψω σε άλλα μέρη της περιοχής Casamance.

Αλλά ίσως κάποιοι θέλουν να γράψω τι είναι αυτό το Καζαμάνς.

Αρχικά είναι ένα ποτάμι, μήκους 320 χιλιομέτρων. Από αυτά τα 130 περίπου είναι πλωτά.
Από αυτό το ποτάμι παίρνει το όνομά της η νότια περιοχή της Σενεγάλης που βρίσκεται σφηνωμένη ανάμεσα στη Γκάμπια και τη Γουινέα Μπισάου.

Η Καζαμάνς απομονώνεται με τη σφήνα της Γκάμπια από την κεντρική Σενεγάλη και ξεχωρίζει τόσο γεωγραφικά όσο και πολιτιστικά. Ιστορικά η περιοχή διεκδικήθηκε από δυο αποικιακές δυνάμεις: τη Γαλλία και την Πορτογαλία. Τελικά δόθηκε στη Γαλλία το 1888. Αλλά η Καζαμάνς διατηρεί στοιχεία κρεολικής πορτογαλικής κουλτούρας.

Η διαφορετικότητα σε συνδυασμό με τη γεωγραφική απομόνωση εξέθρεψαν ένα αποσχιστικό κίνημα που εκδηλώθηκε τη δεκαετία του 1980, με βίαια επεισόδια και τρομοκρατικές επιθέσεις. Για πολλά χρόνια οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θεωρούσαν την περιοχή ανασφαλή. Αλλά το αποσχιστικό κίνημα σταδιακά αδυνάτισε και δεν αποτελεί πλέον απειλή.

Η περιοχή, που τη σημειώνω στους χάρτες που ακολουθούν έχει έκταση τριάντα χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα. Έχω περάσει δυο ημέρες ήδη στο Ζιγκουινζόρ, την πρωτεύουσα της Καζαμάνς. Θα διαθέσω τέσσερες ακόμα ημέρες για να κάνω κάποια επίσκεψη σε αυτήν.

Μετά από κάποια σκέψη καταλήγω να ξεκινήσω από το Elinkin. Δεν είναι μακρινό μέρος αλλά πάντα είναι καλό να ξεκινά το ταξίδι νωρίς το πρωί.

Νωρίς λοιπόν πρωινό στην τραπεζαρία. Αλλάζω άλλα 200 ευρώ σε 130,000 CFA.
Πηγαίνω στο σταθμό των λεωφορείων με συλλογικό ταξί (500 CFA).

Εκεί το επταθέσιο γεμίζει και φεύγουμε κανονικά για το Elinkin. Κόστος 2,000 CFA, 1,500 το εισιτήριο και 500 η βαλίτσα. Περνάμε από τη μικρή πόλη Oussouye (45 χιλιόμετρα). Μετά άλλα 20 χιλιόμετρα και αφού περάσαμε από το σταυροδρόμι για το χωριό Miomp φθάνουμε στο Elinkin. Μόνο εγώ από τους επιβάτες κατεβαίνω στο τέρμα της διαδρομής, εκεί που είναι το μικρό λιμάνι του χωριού, στις εκβολές του ποταμού Casamance. Η ώρα είναι περίπου δέκα. Περπατώ ένα χιλιόμετρο με τα πόδια ως το Campement Villageois όπου ζητώ κατάλυμα. Σε μια παραποτάμια έκταση έχουν κατασκευάσει δίδυμες στρογγυλές καλύβες – μπανγκαλόου με στέγη από ξύλο και άχυρο. Είναι πολύ ωραία και φθηνά εδώ, 9,000 CFA η διανυκτέρευση. Υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα από ηλιακούς συλλέκτες. Έχουν και ένα εστιατόριο με σκεπαστή τραπεζαρία δίπλα στο ποτάμι.

Αυτό το Campement Villageois (δηλαδή Χωριάτικη Κατασκήνωση) είναι κατασκευασμένο το 1972 από ένα Γάλλο κοινωνιολόγο, τον Christian Saglio. Ο Saglio πίστευε στο δυναμικό της περιοχής να εξελιχθεί σε τουριστικό μαγνήτη με τοπικό χρώμα, όπου οι τουρίστες θα ζούσαν μέσα στον τοπικό πληθυσμό. Εκτός από την απασχόληση που θα προσέφεραν τα Campement, πίστευε ότι με τα κέρδη θα μπορούσαν οι τοπικές κοινότητες να ενισχυθούν πολιτιστικά αλλά και οικονομικά προκειμένου να αποκτήσουν διάφορες χρήσιμες υπηρεσίες, όπως υγειονομικές και εκπαιδευτικές. Αν και τα ενθουσιώδη σχέδια του Saglio δε συνάντησαν ανάλογη ανταπόκριση από το ντόπιο πληθυσμό, εδώ που μένω σήμερα μου αρέσει πάρα πολύ. Έχουν και μια δεξαμενή στο Campement Villageois γεμάτη κροκοδείλους. Τους έχουν μαζέψει σε άλλες περιοχές, εδώ στο Elinkin το ποτάμι δεν έχει κροκοδείλους.

Θα μείνω λοιπόν εδώ μια ημέρα. Το μεσημέρι τρώω ωραίο φαγητό. Ψάρι ψητό, τι άλλο να φάει κανείς σε ένα ψαροχώρι.

Αλλά κάνει πολλή ζέστη, μιλάμε για 40 βαθμούς. Οπότε ξαπλώνω στο κρεβάτι για ξεκούραση.

Το Eliskin είναι ένα ψαροχώρι στο στόμιο του ποταμού Casamance. Το χωριό είναι στη νότια όχθη, όπως και η πόλη Ziguinchor, η οποία βρίσκεται στα ανάντη. Έχει κάποια τουριστική ανάπτυξη διότι προσφέρεται για εκδρομές με πιρόγα, στην περιοχή των εκβολών του ποταμού, που έχει και κάμποσα νησιά.

(Η φωτογραφία από το Ελινκίν όπως φαίνεται από την εκδρομή με βάρκα)

Μου προτείνουν και μένα μια εκδρομή με πιρόγα και δέχομαι. Πληρώνω 15,000 CFA και φεύγουμε με την πιρόγα περίπου στις έξι το απόγευμα. Προορισμός μας είναι το «νησί των πουλιών». Είναι μια ξέρα μέσα στο ποτάμι όπου υποτίθεται την ώρα που βραδιάζει θα δω πολλά πουλιά. Είμαι μόνος με το βαρκάρη και τηρούνται σχολαστικά όλες οι προδιαγραφές ασφαλείας. Φοράμε σωσίβια και πριν και μετά τη βόλτα περνάμε και δίνουμε στοιχεία στο λιμενικό σταθμό. Δυστυχώς τα πουλιά που βλέπω είναι ελάχιστα. Κρίμα τα 15,000 CFA. Το μόνο που μου άρεσε ήταν τα σμήνη από χελιδονόψαρα που κάθε τόσο πετούσαν πάνω από το νερό. Και ένα περίεργο μαύρο ζώο που ο βαρκάρης το ονομάζει «αφακάλ». Δε μπόρεσα να το βρω στο ιντερνέτ, ίσως να το έλεγα τσακάλι της θάλασσας. Λέει ότι τρώει θαλασσινά και ψάρια. Κάναμε μια ώρα βαρκάδα (εξίμισι με επτάμισι).

Χαλαρότητα και όμορφη ατμόσφαιρα εδώ στο Ελινκίν. Το βράδυ τη βγάζω με μια ωραία ομελέτα.

Τόσο σχοινoτενή εισαγωγή σας έγραψα και όμως ξέχασα κάτι βασικό. Οι περισσότεροι ξεκινήσαμε τα ταξίδια με σχολικές εκδρομές! Αυτά τα παιδιά από ένα σχολειό τού Ζιγκουινζόρ μου το θύμισαν...

Κεφάλαιο 15ο

Παρασκευή, 28 Φεβρουαρίου

Ευτυχώς όλη τη νύχτα δούλευε ο ανεμιστήρας και έτσι κοιμήθηκα αρκετά σε αυτό το τόσο ζεστό μέρος.

Όμορφα είναι εδώ στο Campement Villageois και πολύ γραφικό το ψαροχώρι Elinkin. Αλλά αν το δούμε από ταξιδιωτική σκοπιά είναι μόνο άραγμα και χαλάρωση. Οπότε συνεχίζω για τον επόμενο προορισμό.

Είναι το νησί Καραμπάν (Karabane) που βρίσκεται στο πιο ακραίο μέρος των εκβολών τού ποταμού Casamance. Εδώ κοντά είναι, αλλά η πιρόγα της δημόσιας συγκοινωνίας αναχωρεί στις 12,30 το μεσημέρι. Υπάρχει άλλο ένα δρομολόγιο που φεύγει απόγευμα. Βέβαια εκτελούνται και δρομολόγια με ιδιωτική μίσθωση, που κοστίζουν από 10,000 CFA και πλέον. Εμένα δε με αφορούν αλλά υπάρχουν (όπως είδα) γκρουπ που κάνουν ημερήσιες εκδρομές με πιρόγες.

Έχω φτιάξει το σχέδιό μου. Θα φύγω το μεσημέρι. Αλλά τώρα το πρωί έχω βρει τι να κάνω. Θα επισκεφθώ το Oussouye.

Νωρίς τις πρωί διασχίζω τα 500 μέτρα της παραλίας με τις παράγκες των μαγαζιών και των ψαράδων και φθάνω στο σταθμό των λεωφορείων και των «ταξί», που είναι συγχρόνως και αποβάθρα για τις επιβατηγές πιρόγες.

Παίρνω το λεωφορείο (μινιμπάς είναι) για το Oussouye (Ουσούι). Κοστίζει 500 CFA, η απόσταση είναι 20 χιλιόμετρα. Το Oussouye (Ουσούι) είναι ένα μεγάλο χωριό, ή μικρή πόλη αν θέλετε, με περίπου 5,000 κατοίκους που είναι το διοικητικό κέντρο όλης αυτής της περιοχής της νότιας όχθης τού Casamance μέχρι το στόμιό του στον ωκεανό.

Στην περιοχή του κατοικεί κυρίως η φυλή των Jola (γράφεται και Diola). Αν και σήμερα πολλοί Jola έχουν εξισλαμιστεί ή εκχριστιανιστεί, μερικές κοινότητες διατηρούν ακόμα τις αρχέγονες παραδόσεις τους και έχουν ένα «βασιλιά» που ο ρόλος του μοιάζει περισσότερο με ιερέα παρά με τοπικό ηγέτη. Ο επιφανέστερος από τους βασιλιάδες της φυλής βρίσκεται στο Oussouye.

Η επίσκεψή μου στη μικρή πόλη, έχει στόχο να δω αυτόν το βασιλιά των Jola.

Μπισάπ, δηλαδή ιβίσκος για αφέψημα.

Φθάνοντας στο Oussouye (Ουσούι) ρωτάω κάποιον πως μπορώ να τον επισκεφθώ. Με παραπέμπουν στο σπίτι του, εδώ κοντά στο σταθμό. Είναι ένα μεγάλο συγκρότημα, διαμορφωμένο κατά την οικιστική παράδοση της φυλής. Έχει μέγεθος ενός γηπέδου ποδοσφαίρου. Γύρω από μια εσωτερική αυλή υπάρχουν χώροι όπου διαβιώνει η ευρύτερη οικογένεια.

Με υποδέχεται η Rose, που είναι η γυναίκα του βασιλιά. Αναλαμβάνει να με οδηγήσει στο βασιλιά. Ακολουθώντας την μπαίνω σε ένα «ιερό δάσος». Ταμπέλες σε τρεις γλώσσες, Γαλλικά, Αγγλικά και Ισπανικά, γράφουν ότι απαγορεύεται η είσοδος σε ξένους.

Κάθομαι σε ένα πάγκο περιμένοντας. Σε λίγο έρχεται ο βασιλιάς και κάθεται απέναντί μου σε ένα παραδοσιακό χαμηλό σκαμνάκι. Είναι ντυμένος με ένα κόκκινο μανδύα. Φοράει και κόκκινο σκούφο. Μου αναπτύσσει το θέμα.

Ανέλαβε βασιλιάς το έτος 2.000. Το αξίωμα δεν είναι κληρονομικό. Εναλλάσσεται κυκλικά στα μέλη τριών επιφανών οικογενειών, με εκλογή που λαμβάνει χώρα μετά το θάνατο του προηγούμενου βασιλιά. Εδώ πίσω είναι ένας ιερός χώρος που εγώ δεν πρέπει να μπω. Εκεί ο βασιλιάς ασκεί τα καθήκοντά του.

Κάνει τελετές και θυσίες στις οποίες χρησιμοποιεί κρασί από φοίνικες. Είναι υποχρεωμένος να μένει μέσα στο ιερό τέμενος της φυλής πολλές ώρες διότι έρχονται συνέχεια μέλη της φυλής. Πρακτικά πηγαίνει στο κοντινό του σπίτι μόνο τρεις – τέσσερες ώρες, μετά τα μεσάνυχτα.

Μου αναπτύσσει και τα οικονομικά του αξιώματος. Ένεκα των βασιλικών υποχρεώσεων δε μπορεί πλέον να εργάζεται. Οπότε πρέπει να συντηρείται από υπηκόους αλλά και επισκέπτες (όπως η αφεντιά μου!). Υπάρχουν βασιλικοί αγροί που τους καλλιεργούν μέλη της φυλής, για λογαριασμό της κοινότητας. Τα προϊόντα τους διατίθενται στους έχοντες ανάγκη. Στο βασίλειο υπάγονται 17 χωριά. Ο βασιλιάς δίνει βοήθεια σε όποιον δεν έχει να φάει και αυτό γίνεται τη νύχτα, ώστε να μη νοιώθει άσχημα ο φτωχός κόσμος που παίρνει τη βοήθεια.

Φυσικά πρέπει να δώσω και εγώ κάτι τις. Δίνω στη Rose 5,000 CFA. Μάλλον πολλά είναι, αλλά δεν έχω πιο ψιλά. Η επίσκεψη πάντως ήταν ενδιαφέρουσα.

Επιστρέφω στο Elinkin. Αυτή τη φορά με συλλογικό ταξί (600 CFA). Το όχημα είναι ένα απίστευτο τροχοφόρο ερείπιο. Μια μικρή επισκευούλα και σε λίγο φεύγουμε!

Είμαι στο Campement Villageois στις δέκα η ώρα. Παίρνω τώρα το πρωινό. Κάνω μια βόλτα στο χωριό. Γραφικές οι εικόνες, αλλά η φωτογράφηση δύσκολη σε ότι αφορά ανθρώπους. Συμβαίνει και ένα σύντομο επεισόδιο με ένα καραγωγέα που με έντονο τρόπο με υποχρεώνει να σβήσω μια φωτογραφία που είχα πάρει.

Δίπλα στο Campement Villageois είναι μια μεγάλη έκταση που απλώνουν τα ψάρια να ξεραθούν. Στη Δυτική Αφρική συνήθως καταναλώνουν ξεραμένα τα ψάρια, με συνοδεία ρύζι. Το Elinkin είναι τόπος παραγωγής, στο Campement και σε όλο το χωριό μυρίζει ψαρίλα.

Πληρώνω το λογαριασμό της διαμονής. Είναι 35,800 CFA. Δυστυχώς τα 15,000 τα κλαίω, είναι η χθεσινή βαρκάδα που δεν είδα πουλιά. Πάντως φθηνά είναι εδώ.

Παίρνω ένα μηχανάκι (500 CFA) με το οποίο πηγαίνω στην αποβάθρα, πριν τις δώδεκα το μεσημέρι.

Περιμένω παρατηρώντας το σκηνικό δίπλα στο ποτάμι. Υπάρχουν κάμποσες αλιευτικές πιρόγες, μερικές μεγάλες. Ακόμα και πιρόγες που έχουν έρθει από άλλα κράτη.

Πιάσαμε φιλική κουβέντα με το νεαρό Γκιντεόν (Γεδεών) που μπαλώνει τα δίχτυα μιας πιρόγας που έχει έρθει από τη Γκάνα. Αισθάνομαι όμορφα όταν επικοινωνώ άμεσα με κόσμο φιλικό από άλλες κουλτούρες. Αυτό δυστυχώς είναι ένα ταξιδιωτικό ζητούμενο που ελάχιστα μπορούν να προσφέρουν τα οργανωμένα ομαδικά ταξίδια.

Μη σας παρασύρει ο νεαρός και ασχοληθείτε με τον κύριο στα αριστερά. Το θέμα της φωτογραφίας είναι η μπλέ βαλίτσα - χειραποσκευή. Για ταξίδι 40 ημερών.

Η πιρόγα της συγκοινωνίας αναχωρεί τελικά στις μία το μεσημέρι. Πληρώνω εισιτήριο μόνο 1,000 CFA. Είμαστε δέκα περίπου επιβάτες. Οι τρεις λευκοί. Μια Ισπανίδα, ένας Γάλλος και εγώ. Υπάρχουν και αρκετές αποσκευές στην πιρόγα μας. Περνάμε για έλεγχο από το στρατιωτικό – λιμενικό φυλάκιο. Ταξιδεύουμε φορώντας όλοι σωσίβια.

Η πιρόγα διασχίζει το κανάλι που σχηματίζεται στις εκβολές του Casamance, ανάμεσα στη νότια όχθη και ένα μικρό αρχιπέλαγος.

Το μεγαλύτερο νησί είναι το Καραμπάν (Karabane), στο οποίο πηγαίνουμε. Είναι απέναντι από το Elinkin αλλά το χωριό Καραμπάν βρίσκεται στο άλλο άκρο του νησιού. Κάνουμε περίπου μια ώρα για να φθάσουμε εκεί.

Κατεβαίνοντας στο νησί πηγαίνω σε ένα Campement δίπλα στην αποβάθρα. Μου το συνέστησε ένας υπάλληλος του Campement Villageois, που μάλιστα πήρε τηλέφωνο για να κάνει κράτηση για λογαριασμό μου.

Το μέρος ονομάζεται Le Barracuda. Μου αρέσει, είναι όμορφο και πολύ καλό. Το διευθύνει ένας φιλικός και ηλικιωμένος μουσουλμάνος, ο Αμαντού. Το δωμάτιο που παίρνω είναι μια χαρά και κοστίζει 10, 000 CFA, για ντεμί πανσιόν. Με βραδινό φαγητό και πρωινό αύριο. Σπουδαία τακτοποίηση.

Το χωριό είναι μικρό. Έχει πλατιούς δρόμους. Δεν υπάρχει κανένας στρωμένος με κάποιο υλικό, όλο άμμο είναι. Στο νησί δεν κυκλοφορούν αυτοκίνητα. Όμως υπάρχουν πολλοί ηλιακοί συλλέκτες που δίνουν ηλεκτρικό φωτισμό. Έτσι ηλεκτροδοτείται και το Campement Le Barracuda. Αλλά βέβαια γίνεται οικονομία στην ηλεκτρική ενέργεια. Το wifi συνδέεται κατά διαστήματα, κυρίως το βράδυ.

Υπάρχουν λιγοστά μαγαζιά για προμήθειες. Σε ένα από αυτά αγοράζω τρεις παπάγιες. Αυτό θα είναι το μεσημεριανό μου φαγητό. Ύστερα πέφτω κάνα δυο ώρες για ξεκούραση.

Βγαίνω για βόλτα στο χωριό το απόγευμα, κατά τις πέντε.

Το νησί Καραμπάν (Karabane) αποκτήθηκε από τους Γάλλους το 1836. Υπήρξε το πρώτο κέντρο ιεραποστολικής δραστηριότητας των Ρωμαιοκαθολικών στην περιοχή Casamance. Εγκαταστάθηκαν στο νησί από το 1875. Το 1901 η Γαλλική διοίκηση της περιοχής μεταφέρθηκε στο Ziguinchor.

Παρομοίως οι Καθολικοί ιεραπόστολοι μετεγκαταστάθηκαν αρχικά στο Oussouye και τελικά στο Ziguinchor, που είναι σήμερα έδρα του καθολικού επισκόπου της Casamance. Είναι η επαρχία με το μεγαλύτερο ποσοστό Ρωμαιοκαθολικών στη Σενεγάλη. Περίπου 20%. Αλλά στο Oussouye το ποσοστό είναι αντίστροφο, επικρατούν οι Χριστιανοί. Παρομοίως και στο νησί Καραμπάν. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πριν έναν αιώνα η φυλή Jola ήταν παγανιστές και οι ιεραπόστολοι είχαν πιο πρόσφορο έδαφος, σε σχέση με άλλες εξισλαμισμένες περιοχές. Σήμερα όμως οι περισσότεροι Jola είναι μουσουλμάνοι.

Εδώ στο νησί έχουν εγκατασταθεί αρκετοί μουσουλμάνοι και βλέπω σήμερα Παρασκευή στο τζαμί να είναι μαζεμένα πολλά παιδιά που διδάσκονται το κοράνι.

Το χωριό δε διαθέτει την αρχική σημασία που είχε και ο πληθυσμός του νησιού είναι μικρότερος. Παρά το παιδομάνι σήμερα είναι λιγότεροι από 1,000 κάτοικοι. Τα απομεινάρια της πρώτης εποχής, του 19ου αιώνα, που εγκαταστάθηκαν οι Γάλλοι και οι ιεραπόστολοι είναι τα μοναδικά ιστορικά αξιοθέατα του χωριού.

Ο οδηγός Lonely Planet (του 2013) γράφει για την παλιά Καθολική εκκλησία σε στιλ της Γαλλικής Βρετάνης, όπου τα αγάλματα των Αγίων γέρνουν στο εσωτερικό της. Αλλά εγώ βλέπω ότι τώρα η εκκλησία έχει ανακατασκευαστεί. Είναι ένα μεγάλο κτίριο, μοντέρνο και δυστυχώς κλειστό.

Αν μπορώ να πω ότι κάποια ερείπια είναι ένα ρομαντικό σκηνικό θα έλεγα πως είναι τα ερείπια της σχολής, που λειτουργούσαν οι ιεραπόστολοι. Διαβαίνοντας κάτω από μια παλιά επιγραφή που γράφει ακόμα “ École Spéciale”, μπαίνω σε ένα ερειπωμένο συγκρότημα όπου ανάμεσα σε μισογκρεμισμένους τοίχους από τούβλα φυτρώνει ένας μεγάλος φίκος και δένδρα μάνγκο και υπάρχει μια βρύση όπου τα παιδιά του χωριού έρχονται να πλύνουν ρούχα.

Στο τέρμα των σπιτιών του χωριού υπάρχει το παλιό νεκροταφείο. Οι πιο πολλοί τάφοι Γάλλων είναι ερειπωμένοι. Αλλά ο τάφος του καπετάνιου Protet είναι μια λευκή πυραμίδα που έχει πρόσφατα ανακαινιστεί και περιβάλλεται με κάγκελα.

Ο καπετάνιος Aristide Protet πέθανε το 1836, χτυπημένος από ένα δηλητηριασμένο βέλος. Σύμφωνα με την τελευταία του επιθυμία, έθαψαν το νεκρό του σώμα τοποθετημένο όρθιο, να αντικρίζει τη θάλασσα.

Όσο για το παλιό διώροφο κτίριο της ιεραποστολής έχει μετατραπεί σε ξενοδοχείο. Είναι το Hotel Carabane, το καλύτερο στο χωριό. Οι καλόγριες που μετακόμισαν στο Ziguinchor, δεν άκουσαν τις συμβουλές τού Christian Saglio και το μετέτρεψαν σε μοντέρνο κτίριο. Πάντως δε φαίνεται να έχει πολλή πελατεία.

Η ζωή στο χωριό είναι ήσυχη όλο χαλαρότητα και γραφικότητα. Στις αυλές και τους δρόμους βλέπει κανείς κατσίκες γκαστρωμένες, γουρουνάκια που θηλάζουν, αλανιάρικα σκυλιά.

Υπάρχουν κάμποσα μαγαζάκια για τουρίστες. Ρεστοράν, εμπορικά που πουλάνε ρούχα για τουρίστες και ξυλόγλυπτα.

Υπάρχει παλίρροια και όταν τα νερά είναι χαμηλά κάποιοι μπαίνουν στο νερό και βγάζουν στρείδια και αχιβάδες. Ο κόσμος είναι ευχάριστος.

Έχω και φωτογραφία που κρατάω τις δυο θαυμάστριές μου στην αγκαλιά μου, όπως μου το ζήτησαν! Σιγά μη σας τη δείξω.

Το νησί έχει συνολική έκταση 57 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Εκτός από το χωριό υπάρχουν μερικά διάσπαρτα σπίτια. Στο άλλο άκρο του υπάρχει ένας μικρός οικισμός. Δεν υπάρχει κανένα ύψωμα, το συμβατικό μέσο υψόμετρο του νησιού αναγράφεται δυο μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Έκανα και ένα μπάνιο. Αλλά χάλια είναι. Τα νερά είναι άβαθα, ο πάτος της θάλασσας λάσπη. Και όταν πάω λίγο βαθειά, προς το λιμάνι, αν και η επιφάνεια του νερού είναι ασάλευτη, νοιώθω ένα πολύ δυνατό ρεύμα.

Το λιμάνι εδώ στο Καραμπάν είναι αρκετά καλά φτιαγμένο. Με λιμενοβραχίονα όπου δένει το μεγάλο καράβι της γραμμής Ziguinchor – Ντακάρ.

Το Barracuda που μένω ειδικεύεται στον αλιευτικό τουρισμό. Μένουν κάποιοι τουρίστες που κάθε ημέρα πηγαίνουν για ψάρεμα με βάρκα,. Τα νερά είναι πλούσια. Το βράδυ γύρισε ένας λευκός με την Αφρικάνα φιλενάδα του κουβαλώντας ένα μεγάλο μπαρακούντα. Σε αυτό το είδος ανήκουν τα ψάρια που εμείς ονομάζουμε λούτσους. Είπε ότι τις προάλλες είχε πιάσει πιο πολλά μπαρακούντα.

Κάθομαι για βραδινό φαγητό στην σκεπαστή βεράντα – τραπεζαρία, δίπλα στη θάλασσα. Η μερίδα που μου φέρνουν είναι τεράστια. Είναι ψάρι οτολίτ (otolithe), στα Γαλλικά. Στα Αγγλικά λέγεται Cassava croaker. Η επιστημονική του ονομασία είναι Pseudotolithus Senegalensis.

Το βράδυ εδώ στο Καραμπάν κάνει δροσιά. Και την ημέρα καλά ήταν, η θερμοκρασία το πολύ να ανέβηκε στους 30 βαθμούς. Καλό είναι αυτό, μετά τη ζέστη των προηγούμενων ημερών. Η παραμονή μου εδώ ήταν ήσυχη και πέρασα καλά.
Κεφάλαιο 16ο

Σάββατο, 29 Φεβρουαρίου. Καφουντίν, στην άλλη άκρη του Καζαμάνς.

Πρωινό ξύπνημα με πολύ δροσερό καιρό. Κάθομαι στην υπαίθρια τραπεζαρία φορώντας το φλάιν τζάκετ, γιατί έχει και πολύ δυνατόν αγέρα. Επιτέλους το χρειάστηκα! Για λίγη ώρα, μέχρι να βγει ο ήλιος.

Παίρνω το πρωινό, στις επτά η ώρα. Περιλαμβάνεται στην τιμή και είναι εντάξει.

Κάνω μια μικρή τελευταία βόλτα εδώ γύρω. Τα μαζεύω και πληρώνω το λογαριασμό στο Campement. Είναι 13,000 CFA. Εδώ ήταν φθηνά και πολύ όμορφα.

Αλλά το ταξίδι συνεχίζεται. Σκέπτομαι πού να πάω. Έχω ήδη περάσει τέσσερα βράδια στην Κάτω Καζαμάνς (Basse Casamance). Είναι η περιοχή που ο ποταμός Καζαμάνς πλησιάζει τον ωκεανό, όπου καταλήγει, κάνοντας έναν πλατύ ποταμόκολπο. Έχει κέντρο και διοικητική Πρωτεύουσα το Ziguinchor. Το πιο δημοφιλές στους τουρίστες μέρος της περιοχής είναι το Cap Skirring. Βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο της ακτής της Σενεγάλης, κοντά στα σύνορα της Γουινέας Μπισάου. Είναι ένα παραλιακό θέρετρο που το ανακάλυψαν τη δεκαετία τού 1960. Στο μέρος αυτό χτίστηκε ένα από τα πιο παλιά τουριστικά χωριά της αλυσίδας Club Méditerranée και αναπτύχθηκε με πολλά ξενοδοχεία. Οι παραλίες φημίζονται ως οι καλύτερες της χώρας. Αλλά όχι, δεν είμαι για άραγμα σε παραλιακό θέρετρο.

Μετά από σκέψη, βάζω στο πρόγραμμα επίσκεψη στην αντίθετη, δηλαδή τη βόρεια πλευρά, τής Κάτω Καζαμάνς (Basse Casamance), στην περιοχή του Καφουντίν (Kafountine). Αν και ο περιεκτικός οδηγός μου για τη Δυτική Αφρική (Lonely Planet του 2013) δεν αναγράφει τίποτα, έχω βρει κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία.

Το χωριό Καφουντίν είναι έδρα ενός «αγροτικού δήμου» (communauté rurale) που περιλαμβάνει 19 χωριά. Το ίδιο το μεγάλο χωριό Καφουντίν έχει περίπου πέντε χιλιάδες κατοίκους. Οι βασικές παραδοσιακές δραστηριότητες είναι η αλιεία και η ρυζοκαλλιέργεια. Αλλά ο τουρισμός αναπτύσσεται, ιδίως στις παραλίες κατά μήκος του Ατλαντικού. Λειτουργούν πολλά Campement, εμπνεόμενα κυρίως από την ιδέα του οικοτουρισμού. Το Καφουντίν είναι επίσης κέντρο εκδρομών προς τα «νησιά Καρόν», μια μεγάλη έκταση που αποτελεί ένα λαβύρινθο μέσα σε ζούγκλα, όπου κυκλοφορεί κανείς με βάρκες διασχίζοντας κανάλια που περιβάλλονται από πυκνό μαγκρόβιο δάσος. Μερικοί αποκαλούν την περιοχή Αμαζονία της Δυτικής Αφρικής.

Αλλά η γεωγραφική περιοχή του αγροτικού δήμου είναι μεγάλη και δεν έχω καταλήξει ακόμα σε πιο μέρος θα μείνω. Ίσως στο Abéné, ένα αναπτυσσόμενο τουριστικά χωριό 2,000 κατοίκων, που φημίζεται για πολύ ωραίες παραλίες. Θα δούμε στην πορεία.

Πρώτα θα εγκαταλείψω το νησί Καραμπάν επιστρέφοντας στο Elinkin. Η πιρόγα της συγκοινωνίας φεύγει πρωί κατά τις εννέα.

Εν τω μεταξύ τώρα το πρωί δένει στον προβλήτα του Καραμπάν το καράβι Aline Sitoe Diatta, που εκτελεί δρομολόγιο μεταξύ Ντακάρ και Ziguinchor.

Η απόσταση ανάμεσα στο Ντακάρ και το Καραμπάν είναι 265 χιλιόμετρα (143 ναυτικά μίλια). Ενώ το Ziguinchor βρίσκεται μόνο 48 χλμ (30 μίλια) μακριά.

Μέχρι το 1991 υπήρχαν κάποια σαπιοκάραβα που έκαναν το δρομολόγιο. Τότε αποκτήθηκε ένα ολοκαίνουργο φέρι, ναυπηγημένο στη Γερμανία, το Joola, που δρομολογήθηκε και αυτό στην ίδια γραμμή, μεταξύ Ντακάρ και Ziguinchor. Έκανε μια στάση στο Καραμπάν όπου άφηνε και έπαιρνε επιβάτες με κανό και πιρόγες.

Στη στάση που έκανε στο Καραμπάν στις 26 Σεπτεμβρίου του 2002 το ήδη υπερφορτωμένο καράβι πήρε άλλους 185 επιβάτες. Λίγες ώρες αργότερα , στη μέση περίπου της διαδρομής για το Ντακάρ, το Joola βυθίστηκε. Η τραγωδία ήταν φοβερή. Μόνο 64 άτομα ανασύρθηκαν ζωντανά. Ανακοινώθηκε ότι οι νεκροί ήταν 1,863. Ενώ είχαν κοπεί μόνο 1,034 εισιτήρια και η νόμιμη άδεια του πλοίου ήταν για σύνολο 580 άτομα, πλήρωμα και επιβάτες.

Πρόκειται για το δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό θυμάτων σε ναυτικό ατύχημα ειρηνικής περιόδου. Τρίτη σε αριθμό θυμάτων έρχεται η τραγωδία του Τιτανικού που πνίγηκαν 1,517 επιβαίνοντες. Το δυστύχημα οφείλεται σε πολλαπλές αιτίες. Την κακοκαιρία εκείνη τη νύχτα, το γεγονός ότι το φέρι έπλεε μακριά από τις ακτές στην ανοικτή θάλασσα και βεβαίως την υπερφόρτωση.

Η τραγωδία του Joola συγκλόνισε τη Σενεγάλη. Ειδικά το μικρό χωριό Καραμπάν πλήρωσε το βαρύτερο φόρο σε θύματα. Ο πληθυσμός του νησιού αποδεκατίστηκε.

Για λόγους ασφαλείας το πλοίο που διαδέχθηκε το Joola σταμάτησε να κάνει στάση στο Καραμπάν. Οι κάτοικοι αναγκάζονταν να μετακινούνται μέσω Ziguinchor. Τελικά η κυβέρνηση διέθεσε τα απαραίτητα κεφάλαια και κατασκευάστηκε (από το 2008 ως το 2014) ο προβλήτας στον οποίον δένει 3 ή 4 φορές την εβδομάδα το καράβι Aline Sitoe Diatta. Το δρομολόγιο εξυπηρετεί τη μετακίνηση προς το Ντακάρ. Δεν υπάρχει δυνατότητα να ταξιδέψει κάποιος μεταξύ Καραμπάν και Ziguinchor με αυτό το φέρι.

Επιβιβάζομαι στην πιρόγα για το Elinkin. Σήμερα πλήρωσα 1,500 CFA, 1,000 εισιτήριο και 500 η βαλίτσα μου. Με τις αποσκευές χρεώνουν «όπου σε βρούν». Σήμερα η πιρόγα έχει πολύ κόσμο. Επιβάτες 21, συν δύο το πλήρωμα. Παρατηρώ νοσταλγικά, τελευταία φορά, το νησί Καραμπάν. Πάλι κάναμε μια ώρα ταξίδι.

Από το Elinkin φεύγω με επταθέσιο ταξί για το Ziguinchor. Η ώρα πλησιάζει δέκα και μισή. Πάλι κόστος 1,500 CFA εισιτήριο συν 500 η βαλίτσα. Πάμε γρήγορα, κατεβαίνουμε στο σταθμό τού Ziguinchor πριν τις δώδεκα.

Ο νεαρός που καθόταν δίπλα μου πηγαίνει και αυτός στο Καφουντίν, οπότε τον ακολουθώ. Το νέο επταθέσιο φεύγει μετά τις δώδεκα. Η απόσταση από Ziguinchor στο Καφουντίν είναι 110 χιλιόμετρα. Περνάμε από την πόλη Bignona. Μετά περνάμε τη γέφυρα ενός μεγάλου παραπόταμου του Cazamance, κοντά στο Diouloulou. Το τοπίο φαίνεται πανέμορφο. Αυτό το ποτάμι του Diouloulou κατεβαίνει για να πέσει στον ποταμόκολπο που σχηματίζει ο Καζαμάνς.

Στην πορεία του κάνει μαιάνδρους και ανάμεσα στους βραχίονές του σχηματίζεται το αρχιπέλαγος των νησιών Καρόν (îles Karones). Στα νησιά κατοικούν οι Καρόν, ένας κλάδος της φυλής Diola. Καλλιεργούν το ρύζι αλλά πίσω από το μαγκρόβιο δάσος κρύβονται και αρκετές φυτείες με κάνναβη.

Συνεχίζοντας μπαίνουμε στην περιοχή τού αγροτικού δήμου του Καφουντίν. Περνάμε τη διασταύρωση για το Abéné, μετά το χωριό Diannah. Δεν κατεβαίνω, τελικά συνεχίζω ως το Καφουντίν που καταλήγει το επταθέσιο. Η ώρα που κατεβαίνω είναι καλή, πριν τις δύο το απόγευμα.

Να δω τι μπορώ να βρω εδώ για να μείνω. Ζητώ από ένα ταξιτζή να με πάει σε κάποιο καλό και οικονομικό μέρος. Ο νεαρός ταξιτζής με πηγαίνει σε ένα Campement που βρίσκεται 1,500 μέτρα από το κέντρο, στη δυτική έξοδο της πόλης προς την παραλία. Είναι το “Le Kumpoo”, με ωραία μπανγκαλόου και όμορφο περιβάλλον. Μου δίνουν ένα ωραίο δωμάτιο με μπάνιο. Κανονικά είναι τρίκλινο αλλά θα το πληρώσω για μονό, μόνο 10,000 CFA. Μπράβο στον ταξιτζή που με έφερε, πήρε 1,000 CFA. Κατάλαβε τι ψάχνω.

Ο ιδιοκτήτης τού Le Kumpoo είναι ένας συνταξιούχος Γάλλος στρατιωτικός ο Ερίκ. Έχουν κουζίνα – εστιατόριο και μπορώ να κάθομαι στην ωραία αυλή με δένδρα. Ο προηγούμενος ιδιοκτήτης του Campement ήταν και αυτός Γάλλος. Έζησε την τραγωδία του ναυαγίου τού MV La Joola. Αν και υπήρξε ένας από τους λιγοστούς διασωθέντες, έχασε τη γυναίκα και το παιδί του και δε μπόρεσε να συνέλθει. Όταν ο Ερίκ αγόρασε το Campement, το συγκρότημα ήταν σε ερειπιώδη κατάσταση. Δούλευε τρία χρόνια για να το συνεφέρει.

Μου γνωρίζει έναν ντόπιο το Μοχάμεντ που οργανώνει εκδρομές με πιρόγα στο αρχιπέλαγος των νησιών Καρόν. Κλείνω εκδρομή για αύριο το πρωί. Κόστος 6,000 CFA.

Τώρα το μεσημέρι του λέω και μου ετοιμάζει μια καλή ομελέτα με πατάτες και λαχανικά. Εντάξει είμαι με αυτήν. Πηγαίνω για απογευματινή ξεκούραση.

Βγαίνω βόλτα στο Καφουντίν στις πέντε το απόγευμα. Πηγαίνω με τα πόδια στην παραλία. Είναι ένα χιλιόμετρο περίπου ως το αλιευτικό λιμάνι. Είναι ένα εκπληκτικό θέαμα. Εκατοντάδες πολύχρωμες αλιευτικές πιρόγες. Χιλιάδες άνθρωποι. Ψαράδες και εμπορευόμενοι. Στο λιμάνι οι αλιευτικές πιρόγες βρίσκονται κυρίως στη φάση της επιστροφής από το ψάρεμα. Πιο πέρα, στη νότια προέκταση, υπάρχουν πάμπολλοι αυτοσχέδιοι φούρνοι όπου καπνίζουν τα ψάρια με χειρωνακτικές μεθόδους. Όπως ήδη ξέρω οι ντόπιοι βασικά καταναλώνουν τα ψάρια καπνιστά. Μεγάλη είναι και η συγκομιδή των στρειδιών. Μαζεύουν κάτι μεγάλα σαρκώδη στρείδια που όπως έμαθα τα κάνουν κομματάκια. Τα ξεραίνουν και τα χρησιμοποιούν για να φτιάξουν σάλτσα για το φαγητό. Όμως τα τελευταία χρόνια κατέφθασαν οι Κινέζοι που τα θεωρούν αφροδισιακά και τα αγοράζουν σε μεγάλες ποσότητες.

Από την άλλη πλευρά, στη βόρεια προέκταση της παραλίας, είναι ένα πρωτόγονο ναυπηγείο. Ο κόσμος που δουλεύει εδώ είναι πιο φιλικός. Μου δείχνουν πως κατασκευάζουν τις πιρόγες. Υπάρχουν πολλές καινούργιες υπό κατασκευήν και άλλες υπό επισκευή. Άλλοι πάλι διαλύουν με χειρωνακτικές μεθόδους τις τελείως χαλασμένες παλιές πιρόγες.

Πολύ ενδιαφέρουσα η βόλτα στην παραλία. Πραγματικά είναι κάτι που δεν το περίμενα. Αυτό που βλέπω αξίζει τον κόπο που ήρθα στο Καφουντίν.

Το βράδυ παραγγέλνω φαγητό στην κουζίνα τού Le Kumpoo. Είναι ψάρι “lotte”, σε ψημένα κομμάτια. To Σενεγαλέζικο “lotte”, είναι είδος πεσκανδρίτσας, του ψαριού που έκανε γνωστό στην Ελληνική κουζίνα ο Λαζάρου. Το επίσημο Ελληνικό όνομα του ψαριού είναι «λόφιος» ή στην διώνυμη επιστημονική του κατάταξη από τον Λινναίο “Lophius piscatorius”.

Κεφάλαιο 17ο

Κυριακή, 1 Μαρτίου, Καφουντίν και στήσιμο εις διπλούν.

Πρωινό στην αυλή του Campement. Περιμένω να έλθει ο Μοχάμεντ. Έχουμε συμφωνήσει χθες ότι θα ξεκινήσουμε στις εννέα για επίσκεψη στην περιοχή “îles Karones”. Η ώρα περνάει και ο Μοχάμεντ δεν εμφανίζεται. Ο Ερίκ του τηλεφωνεί και λέει ότι έρχεται.

Όταν έρχεται εξηγεί ότι δεν μπορεί να με πάει σήμερα εκδρομή, διότι πέθανε ένας θείος του και πρέπει να πάει στην κηδεία. Προτείνει εκδρομή αύριο. Λέω ότι δε μπορώ. Πρώτον διότι δεν έχω τόσο χρόνο να μείνω εδώ. Δεύτερον διότι κάτι δε μου πάει καλά με τον τύπο. Υποψιάζομαι ότι δε θέλει να πάμε εκδρομή, ίσως διότι τα έξι χιλιάρικα δεν είναι αρκετά.

Όμως ο Ερίκ τον παίρνει παράμερα και συζητάνε. Έρχεται και μου λέει ότι ο Μοχάμεντ θα πάει στην κηδεία και θα γυρίσει αργότερα στις μία το μεσημέρι να πάμε την εκδρομή. Σωστό φαίνεται αυτό, αλλά εγώ δεν έχω εμπιστοσύνη.

Πάω βόλτα στην αγορά του χωριού. Αλλάζω και άλλα 200 ευρώ προς 130,000 CFA στο εμπορικό κατάστημα ενός Μαυριτανού.

Ύστερα πηγαίνω στην παραλία. Βλέπω άλλη μια φορά το σκηνικό με τις εκατοντάδες πιρόγες. Πάλι υπάρχουν χιλιάδες κόσμος αλλά η φάση τώρα το πρωί είναι διαφορετική. Το σκηνικό είναι φόρτωμα και αρμάτωμα των αλιευτικών για να ξανοιχτούν στον ωκεανό. Μεγάλες σειρές βαστάζων κουβαλώντας υλικά πάνω στο κεφάλι τους, βαδίζουν μέσα στο νερό που φθάνει ως το λαιμό τους, για να πάνε ως τις πιρόγες. Εκατέρωθεν του αλιευτικού λιμανιού διαδραματίζονται άλλες δραστηριότητες. Από τη μια είναι αναμμένοι οι φούρνοι που καπνίζουν τα ψάρια, από την άλλη ακούγεται ο ήχος των ξυλουργικών και άλλων εργασιών στον αρσανά.

Υπάρχει και ένα μεγάλο Κινέζικο εργοστάσιο που κάνει ξήρανση και κατάψυξη των ψαριών. Αλλά η ντόπια κατανάλωση τροφοδοτείται από τα παραδοσιακά εργαστήρια ξήρανσης των ψαριών, με κάπνισμα σε μικρούς αυτοσχέδιους φούρνους.

Περιμένουμε το Μοχάμεντ το μεσημέρι. Η ώρα πάει μία αλλά πάλι άφαντος. Αυτή τη φορά ούτε που απαντάει στα τηλέφωνα. Ποιος ξέρει τι δικαιολογία έχει ετοιμάσει. Δε θα τη μάθω ούτε ενδιαφέρει. Με έστησε δυο φορές ο κύριος Μοχάμεντ.

Κρίμα, δεν έχω και άλλη λύση για να πάω εκδρομή. Αλλιώς θα ήταν αν το ήξερα από χθες ή έστω από το πρωί. Σίγουρα το καλύτερο θα ήταν να είχα φύγει για άλλο μέρος, έστω για το παραλιακό Abéné. Ο Ερίκ για να με παρηγορήσει με κερνάει ένα πιάτο ωμά στρείδια.

Τώρα μόνο ξεκούραση, να περάσει και η ζέστη.

Το απόγευμα πάλι βόλτες, στο δίωρο πέντε με επτά. Πάλι λιμάνι. Πήγα πάλι στον αρσανά όπου έπιασα γνωριμίες με ένα συνεργείο. Ανέβηκα στην υπό κατασκευή πιρόγα και μου εξήγησαν πως την κατασκευάζουν. Το κύτος (η γάστρα, το κυρίως σώμα του ξύλινου σκάφους) χωρίζεται με κατακόρυφα ξύλινα χωρίσματα σε διαμερίσματα. Όπως για το νερό, τη μηχανή, τα δίχτυα, τα ψάρια.

Κρίμα που δεν έκανα την εκδρομή. Θα μπορούσε να είναι μια σπουδαία και πολύ ωραία ημέρα, αλλά κάτι δεν πήγε καλά σήμερα. Δυστυχώς αυτά συμβαίνουν και στα καλύτερα ταξίδια…

Κεφάλαιο 18o

Δευτέρα, 2 Μαρτίου. Φθάνω στο Ντακάρ, σώος και αβλαβής.

Σήμερα στην Ελλάδα είναι Καθαρή Δευτέρα. Ο φίλος μου ο Γιάννης, με τον οποίο επικοινωνώ τακτικά, βρίσκεται στην Κορινθία. Ενώ το καφενεδάκι που συχνάζουμε στην Αθήνα, κοντά στη στάση Πανόρμου του μετρό, θα έχει την παραδοσιακή μάζωξη της Καθαροδευτέρας με σπέσιαλ παραδοσιακά νηστίσιμα φαγητά που ετοιμάζει η κυρία Ε. Πώς θα τα περάσουν άραγε εφέτος; Ο κόσμος τώρα χορεύει στους ρυθμούς του κορωνοϊού. Η Ελληνική κυβέρνηση εξέδωσε απαγόρευση εκδηλώσεων για το καρναβάλι και τα κούλουμα. Αλλά πολλοί δε συμμορφώθηκαν, ιδίως στην Πάτρα που χθες Κυριακή τού Καρναβαλιού βγήκαν απερίσκεπτα στους δρόμους.

Εγώ θα φύγω σήμερα από το Καφουντίν, δίχως δυστυχώς να έχω επισκεφθεί την περιοχή Καρόν. Παίρνω το πρωινό (που περιλαμβάνεται στην τιμή) ενώ ο Ερίκ ετοιμάζει το λογαριασμό. Σύνολο 38,000 CFA, καλά είναι.

Το θέμα είναι που θα πάω στη συνέχεια. Το μόνο σίγουρο είναι ότι τελείωσα το μέρος της ταξιδιωτικής μου περιήγησης που αφορούσε το Καζαμάνς. Όπως βέβαια έχω τελειώσει και με τη Γκάμπια από τις 23 Φεβρουαρίου. Πρέπει οπωσδήποτε να περάσω σήμερα βορείως της Γκάμπια, κάπου στην κεντρική Σενεγάλη.

Το καλύτερο θα ήταν να πάω σήμερα στην Toubakouta, μια μικρή πόλη, ακριβώς βόρεια των συνόρων της Γκάμπια, που είναι αφετηρία εκδρομών στο Εθνικό πάρκο τού Δέλτα τού ποταμού Σαλούμ. Από εκεί μπορώ, ταξιδεύοντας προς βορρά, να διασχίσω τη Σενεγάλη μέχρις ότου περάσω στη Μαυριτανία.

Όμως με απασχολεί λίγο και το θέμα της βίζας της Μαυριτανίας. Σκέφτομαι πως καλά θα ήταν να την πάρω στην πρεσβεία που είναι στο Ντακάρ. Αλλά εάν πάω πρώτα Toubakouta θα φθάσω στο Ντακάρ το Σαββατοκύριακο που η πρεσβεία θα είναι κλειστή.

Ξεκινάω λοιπόν να φύγω έχοντας στο νου μου διάφορες σκέψεις, χωρίς ακόμα να έχω καταστρώσει σίγουρο χρονοδιάγραμμα για την καινούργια εβδομάδα.

Πηγαίνω με ταξί (1000 CFA) στο σταθμό λεωφορείων του Καφουντίν. Εδώ διαπιστώνω ότι η μετάβαση στην Toubakouta μέσω της παράλληλης προς την παραλία διαδρομής, που είναι η μικρότερη σε μήκος, είναι πολύπλοκη. Δεν υπάρχει απευθείας συγκοινωνία και πρόκειται για ταξίδι με πολλά στάδια. Πρώτα πρέπει να πάω στα σύνορα της Γκάμπια. Να περάσω στη Γκάμπια και με κάποιο μέσον να συνεχίσω ως το Μπαντζούλ. Να περάσω με φέρι το ποτάμι για να πάω απέναντι στη Μπάρα. Να πάω από εκεί στα σύνορα της Σενεγάλης. Να περάσω τα σύνορα στο Καράνγκ και από εκεί να πάω με ταξί στην Toubakouta.

Όλοι με συμβουλεύουν να μην το κάνω αυτό αλλά να πάω μέσω Bignona. Παίρνω το επταθέσιο και πριν τις δέκα η ώρα είμαι ήδη στο σταθμό της Bignona. Αλλά πάντως τώρα δεν είναι και τόσο ενωρίς. Αν πάω στην Toubakouta θα φθάσω όταν σκοτεινιάζει. Χρειάζονται ακόμα μετεπιβιβάσεις, στο Καολάκ. Τελικά βάζω πλώρη για το Ντακάρ.

Ο κύβος ερρίφθη αλλά έχω μπροστά μου ταξίδι. Διαδρομή 410 χιλιόμετρα που διασχίζει οδικώς και τη Γκάμπια. Αν και ο αρμόδιος ταμίας μού προτείνει να πάω με μινιμπάς, εγώ για να μη ταλαιπωρηθώ στο μικρό λεωφορείο, βγάζω εισιτήριο με το επταθέσιο ταξί. Κόστος 10,000 CFA (9,500 εισιτήριο, 500 η βαλίτσα). Αλλά η ώρα περνάει και δεν εμφανίζεται κανένας άλλος να βγάλει εισιτήριο με το επταθέσιο ταξί. Μετά μια ολόκληρη ώρα παραμένω ο μοναδικός επιβάτης του. Βλέποντας ότι το μινιμπάς που περιμένει δίπλα στο επταθέσιο κοντεύει να γεμίσει ζητώ να μου αλλάξουν το εισιτήριο. Το μινιμπάς κοστίζει μόνο 7,000 CFA, αυτός είναι ο λόγος που οι ντόπιοι το προτιμούν.

Εγώ όμως για να μη στριμωχτώ στην τελευταία σειρά καθισμάτων με άλλους τρεις, ζητώ να πληρώσω διπλό εισιτήριο. Το οποίο γίνεται δεκτό. Έτσι πληρώνω 14,000 CFA (δηλαδή 4,000 επί πλέον από το επταθέσιο) και φεύγουμε για το Ντακάρ.

Αξίζει τον κόπο που πλήρωσα διπλό εισιτήριο. Είμαι σχετικά άνετα στο πίσω κάθισμα, καλύτερα από ότι στο επταθέσιο, που είναι πολύ χαμηλό., Ταξιδεύω με μόνο δυο άλλους συνεπιβάτες στην πίσω τελευταία σειρά καθισμάτων. Ο ένας είναι ένας νεαρός (είκοσι και κάτι) που τον λένε Φαλί. Είναι ένα καλό παιδί που μου συμπαραστέκεται και με βοηθάει πολύ.

Το μινιμπάς γύρω στις δυο το απόγευμα περνάει τη μεθόριο της Γκάμπια στο Σόμα. Εδώ που όπως θυμόμαστε πέρασα τα σύνορα στις 23 Φεβρουαρίου, σε αντίθετη κατεύθυνση. Δίνουμε τα χαρτιά μας στο βοηθό του οδηγού να τα πάει στο γραφείο της μετανάστευσης. Είμαι ο μοναδικός λευκός στο λεωφορειάκι. Οι ανεκδιήγητοι διεφθαρμένοι υπάλληλοι ζητούν από το νεαρό βοηθό να δώσω 5,000 CFA για τη σφραγίδα εισόδου στη Γκάμπια. Εγώ αρνούμαι αλλά όντας στο πίσω κάθισμα δεν είναι και εύκολο να πάω έξω ως την υπηρεσία μετανάστευσης. Ο οδηγός επεμβαίνει και μου λέει «δόστου ένα χιλιάρικο». Τι να κάνει ο άνθρωπος, έχει ταξίδι με το μινιμπάς γεμάτο και δε μπορεί να καθυστερεί. Δίνω τα 1,000 CFA αλλά ο βοηθός έρχεται πάλι και μου λέει ότι δε δέχονται και ζητούν περισσότερα. Του δίνω άλλο ένα χιλιάρικο και είμαι πια αποφασισμένος να μη δώσω άλλα. Σε λίγο ο βοηθός έρχεται με το διαβατήριό μου σφραγισμένο. Η ιστορία κόστισε 2,000 CFA, δεν είναι κάποιο ποσόν, αντιστοιχεί σε τρία ευρώ. Αλλά είναι η κοροϊδία και η διαφθορά των υπαλλήλων που δεν αντέχονται.

Διασχίζουμε τη Γκάμπια. Από την είσοδό μας κοντά στη Σόμα ως την έξοδο κοντά στο Φαραφένι είναι μόνο 25 χιλιόμετρα απόσταση. Περνάμε τη γέφυρα στον ποταμό Γκάμπια. Είναι η σημαντικότερη γέφυρα στον ποταμό και δεν υπάρχει άλλη στα κατάντη. Ονομάζεται γέφυρα της Σενεγκάμπια (Senegambia bridge). Έχει μήκος 1,900 μέτρα και είναι καινούργια. Παραδόθηκε στην κυκλοφορία τον Ιανουάριο του 2019. Το κεντρικό άνοιγμα είναι 100 μέτρα, για να εξυπηρετείται η κυκλοφορία πλοίων στον ποταμό.

Περνάμε και την πόλη του Φαραφένι και φθάνουμε πια στο φυλάκιο εξόδου από τη Γκάμπια. Κατεβαίνω να πάρω σφραγίδα εξόδου. Οι υπάλληλοι έχουν στήσει και εδώ μηχανή για αρπαχτές. Υπάρχουν δυο ζευγάρια Γάλλων που έχουν ήδη δώσει πάνω από 20,000 CFA και τώρα το σκέφτονται και ζητούν απόδειξη. Οι διεφθαρμένοι υπάλληλοι τα οικονόμησαν και, καθώς πιέζονται από τους Γάλλους, προσπαθούν να με ξεφορτωθούν λέγοντάς μου να δώσω ένα χιλιάρικο. Αλλά εγώ αρνούμαι, δε δίνω τίποτα. Τελικά οι 4 Γάλλοι φεύγουν, χωρίς βέβαια να πάρουν απόδειξη. Εμένα μου σφραγίζουν το διαβατήριο χωρίς να πληρώσω. Για να δικαιολογήσουν την κατάσταση μού λένε ότι τάχατες αυτό οφείλεται στο ότι εγώ είμαι από άλλη χώρα προέλευσης. Παραμύθια της κακιάς ώρας.

Τρέχω στο φυλάκιο της Σενεγάλης. Μου κάνουν υγειονομικό έλεγχο (δηλαδή θερμομέτρηση) και παίρνω σφραγίδα εισόδου. Ο Φαλί στάθηκε δίπλα μου και μού συμπαραστάθηκε. Επιβιβαζόμαστε. Το μινιμπάς συνεχίζει. Γίνονται και δεκάδες σύντομες στάσεις. Το μινιμπάς σε κάθε κοινότητα που περνάει πληρώνει κάποιο φόρο. Ενώ γίνονται έλεγχοι από πολλές υπηρεσίες. Τελωνεία, Αστυνομία, χωροφυλακή (gendarmerie, ένοπλοι αυτοί) ακόμα και από τη δασική υπηρεσία.

Περνάμε από τη μεγάλη πόλη Καολάκ. Από φαγητό σχεδόν τίποτα. Στο δρόμο αγόρασα μόνο νερό και πεντέξι μανταρίνια. Μου έδωσε και μια μπανάνα ο Φαλί.

Η επόμενη μεγάλη πόλη στο δρόμο μας είναι το Mbour, μια παραλιακή πόλη όπου πλέον συνεχίζουμε τα τελευταία ενενήντα χιλιόμετρα παράλληλα προς την ακτή επί του Ατλαντικού. Στο μεταξύ έχει πέσει το σκοτάδι.

Ο νεαρός Φαλί κάνει τηλέφωνα για να μου βρει δωμάτιο στο Ντακάρ, στα ξενοδοχεία που έχω βρει στον οδηγό. Το πρώτο που του υπέδειξα είναι το Saint-Louis Sun. Δυστυχώς είναι πλήρες. Το δεύτερο είναι το Chez Nizar που απαντάει ότι διαθέτει δωμάτιο.

Φθάνουμε στα πρόθυρα ενός σταθμού λεωφορείων του Ντακάρ όπου ο οδηγός μού λέει ότι πρέπει να κατέβω και να πάρω ταξί για το κέντρο της πόλης. Ο Φαλί διαπραγματεύεται με τους ταξιτζήδες για λογαριασμό μου. Λέει ότι δεν πέφτουν κάτω από τα 4,000 CFA, ενώ η σωστή τιμή, την οποία θέλει να πετύχει, είναι 3,000 CFA. Και με συμβουλεύει να περιμένω διότι έτσι είναι οι ταξιτζήδες στους σταθμούς, κάνουν αρπαχτές.

Η ώρα είναι περασμένες εννέα το βράδυ. Δεν πρέπει να καθυστερώ για 1,000 CFA, που είναι ενάμιση ευρώ. Εξηγώ στο νεαρό Φαλί ότι δέχομαι να πληρώσω 4,000 CFA. Τον αποχαιρετώ με ευχαριστίες, νάναι καλά το παιδί, με βοήθησε ουσιαστικά.

Ο ταξιτζής που παίρνω είναι ένας άνδρας που δε μιλάει πολύ καλά τα Γαλλικά, αλλά μοιάζει εντάξει. Το πρόβλημά μου είναι ότι ο άνθρωπος δε γνωρίζει πού βρίσκεται ο ξενώνας Chez Nizar. Καθώς φεύγουμε προσπαθώ να εντοπίσω τον ξενώνα στο χάρτη του τουριστικού οδηγού Lonely Planet. Παράλληλα ανοίγω το κινητό μου και πατάω το σημάδι με το φακό ώστε να έχω φωτισμό. Έτσι βλέπω το μέρος με το chez Nizar στο βιβλίο μου, κρατώντας στο δεξί μου χέρι αναμμένο το φωτισμό από το κινητό μου.

Ξαφνικά νοιώθω κάποιον να με χτυπάει στο δεξί μου χέρι προσπαθώντας να μού πάρει το κινητό. Τραβάω ενστικτωδώς το χέρι μου, σώζοντας και το κινητό. Μόνο η θήκη του έπαθε ένα μικρό σκίσιμο. Ο επίδοξος κλέφτης εξαφανίζεται τρέχοντας, όπως και ήρθε. Δεν τον είδαμε καθόλου. Ούτε εγώ, ούτε ο ταξιτζής.

Δόξα τω Θεώ που δε μπόρεσε να μου πάρει το κινητό. Αλλά για σκέψου φάση. Ενώ το ταξί προχωρούσε και ενώ υπήρχε κόσμος τριγύρω. Ο ταξιτζής ανεβάζει το τζάμι του παραθύρου, παρά τη ζέστη που κάνει, και συνεχίζουμε για το κέντρο της πόλης. Είναι αρκετά χιλιόμετρα απόσταση. Αλλά έχω εντοπίσει το chez Nizar. Βρίσκεται δίπλα στο δημοφιλές λιβανέζικο ρεστοράν Ali Baba, που ο ταξιτζής το γνωρίζει.

Έτσι με αφήνει στο ρεστοράν. Ο υπεύθυνος του πασίγνωστου Ali Baba με βοηθάει να πάω στον ξενώνα. Δίνω στον οδηγό 5,000 CFA. Θέλω να είναι ευχαριστημένος ο άνθρωπος, με τέτοια φάση που περάσαμε.

Το δωμάτιο στο chez Nizar είναι χάλια. Μεγάλο μεν αλλά παραμελημένο. Η τουαλέτα εξωτερική. Ατομική είναι, ίσως λόγω έλλειψης πελατών, αλλά απαράδεκτη. Αλλά τέτοια ώρα δεν έχω άλλη επιλογή, θα μείνω εδώ. Το καλό είναι ότι έχω δίπλα μου το ρεστοράν Ali Baba που είναι ανοικτό. Με καλά και φθηνά φαγητά. Και με σύνδεση wifi. Τρώω για βράδυ στο Ali Baba. Το σκορδάτο κοτόπουλο ψητό είναι πολύ καλό.

Κεφάλαιο 19o

Τρίτη, 3 Μαρτίου, Στη μεγαλούπολη και στο παραδεισιακό νησάκι Γκορέ.

Λόγω της κούρασης κοιμήθηκα καλά τη νύχτα. Αλλά το chez Nizar δεν είναι μέρος να περάσω και άλλη ημέρα. Το συνιστά ο οδηγός Lonely Planet λόγω φθήνιας και επειδή, όπως αναφέρει, είναι το κομβικό κέντρο των ταξιδιωτών που κάνουν οικονομικό τουρισμό. Αυτό ίσως ίσχυε πριν δέκα χρόνια, τώρα πια δε βλέπω τουριστική κίνηση.

Για πρωινό πηγαίνω σε μια μεγάλη καφετέρια στο μέρος του δρόμου που είναι απέναντι από το Ali Baba. Είναι σελφ σέρβις, καφές και κάτι να φάω. Η πελατεία εδώ διαφορετική από τα καφέ που πέρασα ως τώρα. Γραβάτα και κοστούμι σε μεγάλο ποσοστό.

Κάνω μια πρωινή βόλτα εδώ στο κεντρικό Ντακάρ να βρω κατάλυμα για σήμερα. Στο ξενοδοχείο Saint-Louis Sun με ενημερώνουν ότι είναι πλήρες σήμερα και αύριο. Τους ρωτώ για κάτι άλλο και με στέλνουν στο νεότευκτο γειτονικό Hôtel du Plateau. Είναι ακριβό, 35,000 CFA. Ίδια τιμή με το ξενοδοχείο στο Μπισάου αλλά διαπίστωσα ότι είναι πολύ καλύτερο. Για ένα βράδυ μπορώ να τα πληρώσω.

Μετά τις οκτώ παίρνω ταξί για την πρεσβεία της Μαυριτανίας (2,000 CFA). Φθάνοντας εκεί εξηγώ στο φύλακα ότι θέλω να μπω μέσα για να βγάλω τουριστική βίζα. Ο άνθρωπος μου απαντάει ότι αυτό δε γίνεται. Πρέπει να βγάλω βίζα στα σύνορα, μπαίνοντας στη χώρα. Η πρεσβεία βγάζει βίζες μόνο σε όσους πηγαίνουν στη Μαυριτανία αεροπορικώς.

Κρίμα τόση οργάνωση που έκανα, να είμαι στο Ντακάρ εργάσιμη ημέρα για το χατίρι της πρεσβείας. Πηγαίνω τώρα στο αντίθετο μέρος της λεωφόρου για να βρω ταξί που να με πάει πίσω. Μέσα στην κίνηση κάποιος μου φωνάζει. Είναι ο ίδιος ταξιτζής με τον οποίον ήρθα ως εδώ, έκανε αναστροφή για κέντρο μόλις με άφησε. Του δίνω άλλα 2,000 CFA, για να με αφήσει τώρα στο Hôtel du Plateau.

Συμφωνώ με τη ρεσεψιόν να μείνω εδώ σήμερα. Πληρώνω στο chez Nizar 18,000 CFA, που δεν τα αξίζει, και μεταφέρω τα πράγματά μου στο Hôtel du Plateau.

Το δωμάτιό μου στο ξενοδοχείο δεν είναι ακόμα έτοιμο αλλά αυτό δε με απασχολεί. Αφήνω τα πράγματά μου μέσα στο δωμάτιο και κατεβαίνοντας κάθομαι έξω στο πεζοδρόμιο του Hôtel du Plateau, όπου παίρνω ένα καλό πρωινό με κόστος 3,000 CFA.

Βασικά το σημερινό μου πρόγραμμα είναι να επισκεφθώ το νησάκι Γκορέ. Αλλά για να πάρω το καράβι που πηγαίνει εκεί, θα διασχίσω με τα πόδια το κέντρο του Ντακάρ, από το ξενοδοχείο μου ως το λιμάνι. Είναι η πιο κεντρική περιοχή της πόλης και στο δρόμο μου θα σταματήσω να επισκεφθώ μερικές σημαντικές κεντρικές τοποθεσίες.

Πρώτη στάση στο Ρωμαιοκαθολικό Καθεδρικό ναό. Είναι ένας μεγάλος μοντέρνος ναός με δυο πύργους καμπαναριών στην πρόσοψη και ένα θόλο μεγάλης διαμέτρου στο κέντρο. Ο ναός αφιερωμένος στην Παναγία των Νικών (Notre Dame des Victoires) εγκαινιάστηκε το 1936.

Ο ναός βρίσκεται πολύ κοντά στο ξενοδοχείο μου και σχεδόν στην αρχή τού boulevard de la République, του βουλεβάρτου της Δημοκρατίας. Περπατώ όλο το μήκος του βουλεβάρτου. Στο άλλο του άκρο βρίσκεται το Προεδρικό Μέγαρο. Κτίστηκε επί Γαλλικής αποικιοκρατίας ως κατοικία του Γάλλου κυβερνήτη. Τώρα είναι κατοικία του Προέδρου της Σενεγάλης. Είναι ωραίο αποικιακό κτίριο. Περιβάλλεται από κήπους και στην είσοδο υπάρχει ένας φρουρός με επίσημη εντυπωσιακή φορεσιά. Αν και ο οδηγός μου (του 2013, μη ξεχνάμε) γράφει ότι μπορώ να πάρω φωτογραφίες, οι ένοπλοι φρουροί απέναντι στο μέγαρο μού εξηγούν ότι εδώ και λίγα χρόνια οι φωτογραφίες απαγορεύονται.

Συνεχίζω ως την Πλατεία Ανεξαρτησίας, σχεδόν ένα χιλιόμετρο βορειότερα. Η μεγάλη Πλατεία αποτελεί την καρδιά της μεγαλούπολης.

Τα κτίρια που την περιβάλλουν ανήκουν στην πλειοψηφία τους στη δεκαετία τού `60 αλλά ξεχωρίζουν μερικά ενδιαφέροντα αποικιακά κτίρια. Για μένα το πιο ωραίο είναι το Εμπορικό επιμελητήριο. Άλλα κτίρια της Γαλλικής εποχής είναι η οικία του κυβερνήτη και το Υπουργείο Εξωτερικών.

Συνεχίζω, με τα πόδια πάντα, ως το λιμάνι. Το καράβι που παίρνω για το νησί φεύγει στις 11,15. Πλήρωσα 5,200 CFA, για εισιτήριο μετ επιστροφής. Αυτό είναι το κόστος για τους επισκέπτες, περιλαμβάνει και κάποιο φόρο – εισιτήριο στο νησί, ενώ οι ντόπιοι πληρώνουν πολύ λιγότερο. Το ταξίδι όμορφο, διαρκεί λιγότερο από μισή ώρα. Η απόσταση που διασχίζουμε είναι δυο – τρία χιλιόμετρα.

Κατεβαίνοντας στο νησί βρίσκομαι σε έναν παράδεισο. Τι ωραία που είναι εδώ. Πλήρης αντίθεση με τη μεγαλούπολη. Παρά την τουριστική ανάπτυξη, στο νησί κατοικεί μια ντόπια κοινότητα που ζει με αυθεντικά Αφρικάνικο παραδοσιακό τρόπο. Στο λιμάνι δένουν ψαρόβαρκες. Οικόσιτες κατσίκες τριγυρίζουν στους δρόμους ενώ δεν υπάρχουν αυτοκίνητα. Άνδρες και γυναίκες πάνε στις βρύσες και πλένουν σε λεκάνες.

Από την άλλη πλευρά ο τουρισμός είναι εμφανής. Οι επισκέπτες είναι ξένοι τουρίστες αλλά και ντόπιοι. Όπως είδα γίνονται πολλές σχολικές εκδρομές. Αρκετοί είναι οι Ευρωπαίοι που γοητεύθηκαν από το νησί και έχουν αγοράσει σπίτια τα οποία μετέτρεψαν σε εξοχικές βίλλες.

Το νησί είναι πολύ μικρό. Οι μόνιμοι κάτοικοί του είναι το πολύ 1,500. Έχει έκταση μόλις 182 στρέμματα. Δεν είναι δύσκολο να το γυρίσει κανείς. Έτσι έκανα μια καλή επίσκεψη βλέποντας τα κυριότερα σημεία ενδιαφέροντος.

Η «οικία των σκλάβων» είναι το πιο ονομαστό αξιοθέατο. Πρόκειται για μια οικία τού 1776. Ιδιοκτήτρια ήταν μια μιγάδα Αφρο-Γαλλίδα κυρία που είχε στην ιδιοκτησία της αρκετά καράβια που έκαναν εμπόριο σκλάβων. Η οικία διαμορφώθηκε σε μουσείο το 1962.

Οι συνθήκες κράτησης των σκλάβων σε ανήλια σκοτεινά κελιά ήταν φρικιαστικές. Οικογένειες χωρίζονταν, με γυναίκες, άνδρες και παιδιά να κρατούνται σε διαφορετικά κελιά. Πολλοί έχαναν τη ζωή τους πριν ακόμα τους φορτώσουν στο δουλεμπορικό πλοίο.

Στο πίσω μέρος μια πόρτα δίνει πρόσβαση στον Ατλαντικό ωκεανό. Τη λένε «θύρα χωρίς επιστροφή» διότι θρυλείται ότι εκεί φόρτωναν τους σκλάβους στα δουλεμπορικά πλοία.

Πάντως ο αριθμός των σκλάβων που διακινήθηκαν από την οικία είναι σχετικά μικρός. Υπάρχουν και αμφισβητήσεις κατά πόσον όντως η οικία ήταν κέντρο δουλεμπορίου. Ειδικά η φήμη της θύρας χωρίς επιστροφή μάλλον δεν είναι τεκμηριωμένη, διότι δε θα μπορούσε να δέσει καράβι εκεί πίσω από την οικία. Ενώ μάλιστα υπήρχε λιμάνι στο νησί. Αλλά εκείνο που μετράει δεν είναι οι τεχνικές λεπτομέρειες αλλά ο στοχασμός πάνω στη θλιβερή ιστορία του εμπορίου ανθρώπων, από το οποίο υπέφεραν εκατομμύρια Αφρικανοί.

Ένα άλλο αξιόλογο μέρος που επισκέφθηκα είναι το Καστέλ (Castel), δηλαδή το κάστρο. Βρίσκεται πάνω σε ένα λόφο, στο ψηλότερο σημείο, στη νότια άκρη του νησιού. Στην κορυφή του είναι ένα πλάτωμα με ένα μεγάλο παλιό κανόνι και ένα μοντέρνο αναμνηστικό μνημείο. Από εδώ η θέα είναι υπέροχη όχι μόνο προς το υπόλοιπο νησί αλλά και απέναντι όπου φαίνεται το Ντακάρ και το Πράσινο Ακρωτήρι, το έσχατο δυτικό άκρο της Αφρικανικής ηπείρου.

Κάτω από το πλάτωμα υπάρχουν παλιά υπόγεια πολεμικά καταφύγια. Σε όλο το γύρο χώρο, αλλά και κατά μήκος του κεντρικού δρόμου που ανεβαίνει ως την κορυφή του λόφου, υπάρχουν πάμπολλοι πωλητές σουβενίρ. Πουλιούνται πολλοί πίνακες ντόπιων ζωγράφων που κατά τη γνώμη μου δεν έχουν ιδιαίτερη καλλιτεχνική αξία.

Στο άλλο βόρειο άκρο του νησιού βρίσκεται το «Μουσείο της θάλασσας». Εδώ πληρώνω εισιτήριο 500 CFA. Στεγάζεται σε ένα παλιό κτίριο της Γαλλικής Εταιρίας των Ινδιών που μετατράπηκε σε μουσείο το 1960 και ανακαινίστηκε το 1996. Σε ισόγειες αίθουσες με λευκές καμάρες εκτίθενται παλιά αντικείμενα όπως χάρτες, φωτογραφίες και χειροτεχνήματα.

Ανεβαίνοντας από εξωτερικές σκάλες επάνω στο κτίριο βρίσκομαι σε ένα μέρος με ωραιότατη πανοραμική θέα.

Μπήκα και στην όμορφη καθολική εκκλησία του Αγίου Κάρολου Βορρομαίου. Το εσωτερικό της δεν είναι κάτι σπουδαίο αλλά έχουν τοποθετηθεί και εικόνες βυζαντινής τεχνοτροπίας, που τα τελευταία χρόνια διαδίδονται και στις δυτικές εκκλησίες. Μια άλλη τάση (trend, μη ξεχάσουμε και τα greeklish) που ακολουθείται και εδώ είναι η χρήση τυμπάνων με τα οποία η λατρευτική σύναξη μπολιάζεται με την Αφρικάνικη μουσική παράδοση.

Όμορφα που είναι στο νησί. Υπάρχει και μια ωραία παραλία δίπλα στο λιμάνι. Δεκάδες παιδιά, κυρίως από τις σχολικές εκδρομές τσαλαβουτούν στα νερά. Κρίμα που δεν έχω χρόνο να μείνω εδώ μια νύχτα. Θα έκανα και μπάνιο, τώρα δεν εμπιστεύομαι να αφήσω τα υπάρχοντά μου και να μπω στο νερό. Καλά τη γλύτωσα χθες το βράδυ που έσωσα το κινητό μου.

Κάθομαι σε ένα μικρό καφεστιατόριο δίπλα στην παραλία και παραγγέλνω ένα σάντουιτς με ομελέτα. Ωραίο είναι.

Παίρνω το καράβι της επιστροφής στο Ντακάρ στις 15,10 (κανονική αναχώρηση στις 15.00). Επιστρέφω με ταξί στο Hôtel du Plateau όπου παίρνω τώρα το ωραίο μου δωμάτιο.

Λίγη ξεκούραση - σιέστα στο αναπαυτικό μου κρεβάτι. Ανοίγω και την τηλεόραση. Σε ένα κανάλι της Γαλλίας γίνεται συζήτηση για τον κορωνοϊό. Εδώ δε φαίνεται να έχει φθάσει ο ιός αλλά να έχουμε και το νου μας. Ταξιδεύει και αυτός, αόρατος και ταχύτατος, ελπίζω να μη με προλάβει.

Αργότερα κάνω άλλη μια βόλτα στο κέντρο της πόλης. Παίρνω και κάποια χρήματα από ATM, με προπληρωμένη κάρτα. Δυστυχώς δε συμφέρει, με χρέωσαν 85,19 ευρώ για 50,000 CFA. Αναλογούν 587 CFA στο ευρώ αντί των 650 που είναι το κανονικό. Δηλαδή απώλειες 10%.

Για βραδινό φαγητό κάθομαι στο Ali Baba και παίρνω το ίδιο χθεσινό μενού!

Ως προς τη συνέχεια του ταξιδιού αποφασίζω να φύγω αύριο με προορισμό την ακτή προς νότο του Ντακάρ. Κατά κάποιο τρόπο γυρίζω προς τα πίσω. Αυτό το παθαίνω λόγω της κακής εκτίμησης που έκανα ότι θα έπαιρνα βίζα της Μαυριτανίας στο Ντακάρ.

Όσο για το Ντακάρ δεν το έχω βέβαια εξερευνήσει πλήρως. Σχεδιάζω να επιστρέψω, αφού πρώτα επισκεφθώ μερικά αξιόλογα παραλιακά μέρη που βρίσκονται νότια της μεγαλούπολης.

Κεφάλαιο 20ο

Τετάρτη, 4 Μαρτίου, Τουμπακούτα.

Το μέρος που με ενδιαφέρει περισσότερο να επισκεφθώ στα νότια του Ντακάρ είναι η περιοχή Σινέ Σαλούμ. Πρόκειται για μεγάλη περιοχή στο μέγεθος της Πελοποννήσου. Άρα πρέπει να επιλέξω ένα δυο μέρη για επίσκεψη, δε μπορώ να δω τα πάντα.

Το πιο αξιόλογο κομμάτι είναι βέβαια το Εθνικό Πάρκο του Δέλτα του ποταμού Σαλούμ, με έκταση 730 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Μεγάλο μέρος του πάρκου είναι υδάτινη επιφάνεια και νησιά. Για το λόγο αυτό η πρόσβαση με τη συγκοινωνία είναι πολύ δύσκολη. Από τη νότια πλευρά μπορεί κανείς να το επισκεφθεί μένοντας στην Toubakouta. Εκεί που σχεδίαζα να πάω στις 2 Μαρτίου, αλλά τελικά κατέληξα στο Ντακάρ. Από τη βόρεια πλευρά το χωριό από το οποίο ξεκινούν οι περισσότερες εκδρομές στο πάρκο είναι το Ndangane.

Σκέφτομαι ότι αφού σήμερα ξεκινάω από το Ντακάρ, που βρίσκεται βόρεια, το καλύτερο θα ήταν να πάω στο Ndangane που οδικώς απέχει 160 χιλιόμετρα νοτιότερα.

Λόγω του ταξιδιού ετοιμάζομαι πολύ ενωρίς. Φεύγω στις εξίμισι το πρωί από το ξενοδοχείο με ταξί (4,000 CFA) για τον κεντρικό σταθμό λεωφορείων. Ψάχνω δρομολόγιο για το Ndangane. Κανείς δε με καταλαβαίνει. Ίσως δεν το προφέρω και καλά, αλλά πάλι η περίπτωση να είναι και όλοι οι εργαζόμενοι στο σταθμό άσχετοι δεν αποκλείεται. Τα Γαλλικά τους είναι περιορισμένα, μερικοί είναι αναλφάβητοι. Ο αρμόδιος για τα εισιτήρια δεν ξέρει καν το Εθνικό Πάρκο τού Σαλούμ. Ενώ ακούγοντάς με να μιλάω για την περιοχή Σινέ Σαλούμ (αυτό το ξέρουν!) επιμένουν ότι πρέπει να πάω στο Καολάκ. Η πόλη είναι πρωτεύουσα νομού στον οποίο ανήκει ένα μέρος του πάρκου, αλλά βρίσκεται μακριά από την είσοδό του.

Τελικά πείθομαι και επιβιβάζομαι σε ένα επταθέσιο ταξί με προορισμό το Καολάκ (3,500 CFA εισιτήριο συν 1,000 η βαλίτσα). Το ταξί είναι ένα ανεκδιήγητο σαράβαλο και δυστυχώς μού έτυχε να κάθομαι στην τελευταία σειρά και πάνω στη ρόδα. Είναι πολύ χαμηλά εδώ πίσω, το κεφάλι μου δε χωράει να στέκεται στα όρθια. Ταλαιπωρία είναι αλλά ο σοφέρ το τρέχει το σαράβαλο και πάμε φυσέκι, δίχως στάσεις. Φύγαμε στις οκτώμισι και κατά τις δώδεκα είμαστε στο Καολάκ που απέχει περίπου 190 χιλιόμετρα από το Ντακάρ.

Αλλά ο σοφέρ δε μας πάει στο κέντρο της πόλης ούτε στον κεντρικό σταθμό των λεωφορείων. Μας κατεβάζει στη βόρεια είσοδο της πόλης, σε ένα γκαράζ που απέχει δυο -τρία χιλιόμετρα από το κέντρο.

Από εδώ παίρνω ένα ταξί για τον κεντρικό σταθμό (2,000 CFA). Ο καινούργιος ταξιτζής μού εξηγεί τι συμβαίνει. Στα περίχωρα του Καολάκ, κάπου κοντά στην Toubakouta, ετοιμάζουν ένα μεγάλο πανηγύρι. Μουσουλμάνοι από όλη τη χώρα συρρέουν για να το παρακολουθήσουν. Είναι η γιορτή για τη μητέρα του μαραμπού Amadou Bamba (1853 – 1927), που ίδρυσε την ιερή πόλη Τούμπα, εξ ου και είναι γνωστός ως “Serigne Touba”, «Ιδρυτής της Τούμπα». Ίδρυσε το 1883 την αδελφότητα των Μουριδών, μια κοινότητα σούφι. Την ακολουθεί μεγάλος αριθμός μουσουλμάνων στη Σενεγάλη, όπου έχει αποκτήσει μεγάλη επιρροή. Ο εορτασμός εδώ είναι τριήμερος, βασικά αρχίζει αύριο και κορυφώνεται το Σάββατο.

Ούτε εγώ θα δουλέψω αύριο, λέει ο ταξιτζής. Ο Serigne Touba είναι και δικός μου μαραμπού.

Έπεσα πάνω σε ένα χαμό. Προβληματίζομαι τόσο για την κυκλοφορία με συγκοινωνία, ακόμα και για το θέμα της διαμονής. Αλλά εδώ που έφτασα δε μπορώ να κάνω πίσω. Ο ταξιτζής μου για να αποφύγει το κυκλοφοριακό πρόβλημα κάνει κάμποσα χιλιόμετρα επί πλέον, μέσα από χωματόδρομους. Τελικά με αφήνει στο σταθμό των λεωφορείων όπου χιλιάδες ντόπιοι μουσουλμάνοι επιβιβάζονται σε λεωφορεία και ταξί για να πάνε στο προσκύνημα.

Εγώ επιβιβάζομαι σε ένα επταθέσιο (εισιτήριο 2,500 CFA συν 1,000 η βαλίτσα). Η απόσταση ως την Toubakouta είναι περίπου 70 χιλιόμετρα. Ο δρόμος είναι πολύ καλός. Κατεβαίνοντας επί του δρόμου, κάπου έξω από την Toubakouta, φωνάζω ένα ταξί μηχανάκι.

Συμβουλευόμενος τον οδηγό Lonely Planet του ζητώ να με πάει στο Keur Thierry. Το μηχανάκι διασχίζει χωματόδρομους ενός αρκετά απλωμένου χωριού που μοιάζει ολότελα κοιμισμένο. Η ώρα είναι περίπου δυόμισι το απόγευμα και να που έφθασα επί τέλους στην Toubakouta, από κατεύθυνση διαφορετική από ότι σχεδίαζα αρχικά.

Το Keur Thierry είναι ένα Campement με ιδιοκτήτη ένα Βέλγο, τον Thierry. Παίρνω ένα δωμάτιο που είναι καλό, σε ευρωπαϊκό στιλ. Παραγγέλνω και φαγητό, μοσχάρι ψητό της ώρας, καλό και αυτό. Έχω όρεξη να κάνω βόλτα το συντομότερο στο πάρκο. Πηγαίνω στο κεντρικό κτίριο του Campement και φωνάζω τον Thierry που δεν τον έχω δει ακόμα, είναι κλεισμένος εκεί. Μου απαντάει όλο νεύρα να τον αφήσω ήσυχο γιατί κάνει διάλειμμα μεσημεριανής ξεκούρασης.

Ευτυχώς εδώ έξω στην αυλή είναι ένας άλλος Γαλλόφωνος Βέλγος που μου κάνει παρέα. Είναι ένας τύπος 46 χρονών, ο Φρεντερίκ. Εγκαταστάθηκε εδώ για να ασχοληθεί όχι με τον τουρισμό αλλά με αγροτικές εργασίες. Παράγει λαχανικά και πουλερικά. Σπάνια περίπτωση ο Φρέντι, που κυκλοφορεί με παντελονάκι σκισμένο από τη δουλειά με το τρακτέρ, στην ακόμα ξερή γη της περιοχής. Φεύγει όμως και αυτός και μένω μόνος.

Τον Thierry τον βλέπω στις πεντέμισι το απόγευμα. Μού λέει να περιμένω ως αύριο. Διότι απόψε αναμένεται να έρθουν και άλλοι επισκέπτες. Έτσι θα πάμε στο πάρκο μαζί αύριο και θα μού κοστίσει λιγότερο.

Υπάρχει και ένας νεαρός Γάλλος που μένει εδώ και ενδιαφέρεται, ο Αντριάν. Εγώ για βράδυ χτύπησα μια ομελέτα και μια μπίρα. Υπόψη ότι το Βελγικής κουλτούρας και ιδιοκτησίας Keur Thierry φημίζεται ότι διαθέτει την πλουσιότερη κάβα με μπίρες σε όλη την περιοχή.
Όμως οι αναμενόμενοι να έρθουν αργούν τόσο πολύ που πάμε για ύπνο, τόσο εγώ όσο και ο Αντριάν, χωρίς να τους δούμε απόψε. Έτσι δεν ξέρουμε ακόμα τι ώρα θα ξεκινήσουμε την αυριανή εκδρομή.

Κεφάλαιο 21ο

Πέμπτη, 5 Μαρτίου, Εξερευνώντας το Δέλτα του ποταμού Σαλούμ.

Ξυπνώντας νωρίς το πρωί βρίσκομαι αντιμέτωπος με ένα ποντίκι που κυκλοφορεί στο δωμάτιό μου. Δυσκολεύτηκα να το βγάλω έξω. Το λέω στον Thierry και μου απαντάει “ca arrive”, δηλαδή αυτά είναι πράγματα που συμβαίνουν. Σωστά, βρίσκομαι στην Αφρική δίπλα στο Δέλτα ενός ποταμού.

Ο ποταμός Σαλούμ (Saloum) ξεκινάει τη διαδρομή του 105 χιλιόμετρα ανατολικά του Καολάκ. Η πόλη έχει περίπου 200,000 κατοίκους και είναι από τις μεγαλύτερες και πιο γνωστές στη Σενεγάλη. Ο ποταμός τη διασχίζει και ξεκινάει μια διαδρομή άλλων εκατό χιλιομέτρων κατάντη. Σχηματίζει Δέλτα που έχει ακτογραμμή 72,5 χιλιόμετρα επί του Ατλαντικού και βάθος 32. Το Δέλτα ονομάζεται και «Δέλτα Σινέ – Σαλούμ» λόγω του ότι σε αυτό εκβάλλει και ο ποταμός Σινέ. Σε αυτό τον υγρότοπο υπάρχουν 200 περίπου νησιά που χωρίζονται από κανάλια με αλμυρά νερά. Μαγκρόβια δάση αλλά και δάση σε ξερό έδαφος, καθώς και θαλάσσιο περιβάλλον του Ατλαντικού ωκεανού αποτελούν ένα πλούσιο φυσικό περιβάλλον που από το 2011, κηρύχθηκε από την Unesco, σε έκταση 18,000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, μέρος της Παγκόσμιας κληρονομιάς και χώρος προστατευόμενος από τη συνθήκη Ραμσάρ.

Τα κανάλια με αλμυρό νερό είναι χαρακτηριστικά των παράκτιων περιοχών της Σενεγάλης και της Γκάμπια και υπόκεινται σε παλιρροιακά φαινόμενα. Τα ονομάζουν “bolong”, ονομασία με την οποία έγιναν διεθνώς γνωστά, χάρις στο λογοτεχνικό έργο του ποιητή και Προέδρου της Σενεγάλης Léopold Sédar Senghor.

Το πρωινό τού Keur Thierry, που σερβίρεται από τις οκτώ, είναι χορταστικό. Μια μπαγκέτα (Γαλλική παράδοση γαρ) με βούτυρο και μαρμελάδα και καφές (για εμένα).

Οι συνεκδρομείς μας είναι ένα ζευγάρι που ήρθαν αργά χθες το βράδυ από το Σαλί. Μια Γαλλίδα μεσόκοπη από το Αβινιόν και ο πολύ νεότερος Σενεγαλέζος εραστής της, ο Αντάμα, που έχει πολύ γυμνασμένο σώμα. Η Γαλλίδα ονομάζεται Agnès C. και έχει εξοχικό σπίτι στο Σαλί (Saly). Μαζί στην εκδρομή θα είναι εκτός από τον Αντριάν, εμένα και το ζευγάρι, ο οδηγός του τζιπ με το οποίο ήρθε το ζευγάρι, ο 45χρονος πλην μικρόσωμος Μαμαντού. Κατά σύμπτωση Μαμαντού ονομάζεται και ο βαρκάρης της πιρόγας μας. Είναι ένας καλός ντόπιος βαρκάρης που δουλεύει για τον Thierry.
Ξεκινάμε λίγο μετά τις εννέα. Ο Thierry μας μεταφέρει με το πικάπ φορτηγάκι του μέχρι το πρωτόγονο λιμάνι της Toubakouta. Η απόσταση δεν είναι μεγάλη, θα μπορούσαμε να την περπατήσουμε, αλλά έχουμε πράγματα που πρέπει να φορτωθούν στην πιρόγα για την εκδρομή μας. Σωσίβια, φαγητό, δυο καλάμια για ψάρεμα και άλλα.
Πήραμε στην πιρόγα και δυο ντόπιους που πάνε στο νησί Σίπο, όπου θα τους αφήσουμε. Αυτό το κάνει ο Thierry ως εξυπηρέτηση.

Τα πουλιά αυτή την ώρα δεν είναι τόσο πολλά. Οι ψαράδες μαζεύουν τα δίχτυα τους στα νερά των καναλιών που σχηματίζονται στο Δέλτα του ποταμού Σαλούμ.
Κάποτε φθάνουμε με την πιρόγα μας στο χωριό Missirah. Βρίσκεται κάπου δεκαπέντε χιλιόμετρα κατάντη της Toubakouta, μέσω του βραχίονα του ποταμού Σαλούμ που ακολουθούμε, αρκετά κοντά στις εκβολές του. Η Missirah έχει περίπου 3,000 κατοίκους και παίρνει το όνομά της, που στα Αραβικά σημαίνει «Αιγυπτιακή», από το τζαμί της που ιστορείται ότι ιδρύθηκε από κάποιους που ήρθαν από την Αίγυπτο.
Κατεβαίνουμε στο μικρό της λιμάνι. Μας αναλαμβάνει ένας ντόπιος που θα μας ξεναγήσει. Το αξιοθέατο είναι ένα χιλιόχρονο δένδρο που βρίσκεται στο χωριό. Στα Γαλλικά το λένε “fromager”. Στα Αγγλικά “cotton silk tree” από το γεγονός ότι οι σπόροι του περιβάλλονται από λευκές ίνες που θυμίζουν απαλό μπαμπάκι. Επιστημονικά η οικογένεια αυτών των δένδρων ονομάζεται Bombacaceae. Οι ντόπιοι τα δένδρα αυτά τα ονομάζουν καπόκ, “kapok”.
Το δένδρο έχει διαπιστωθεί με έρευνες του άνθρακα 14, ότι έχει ηλικία τουλάχιστον 900 ετών. Για τους ντόπιους είναι ένα ιερό δένδρο. Σε κάθε περίπτωση το καπόκ τού Missirah είναι τεράστιο και εντυπωσιακό. Έχει κόμη με διάμετρο 30 μέτρα.
Ο ξεναγός, που έχει δίπλα στο δένδρο ένα τουριστικό μαγαζάκι, μας χρεώνει την επίσκεψη 500 CFA το άτομο.

Αφήνουμε τη Missirah και συνεχίζουμε τη βόλτα με την πιρόγα. Πηγαίνουμε ψαρεύοντας, αυτό το κάνουν κυρίως ο Μαμαντού και ο Αντριάν, αλλά δεν πιάσαμε τίποτα.
Εγώ δεν ασχολήθηκα με το ψάρεμα. Από τα πουλιά που βλέπουμε τα πιο εντυπωσιακά είναι οι αλιαετοί (θαλασσαετοί) που κυνηγούν ψάρια.

Αποβιβαζόμαστε σε ένα ωραίο και έρημο μέρος στο νησί Σίπο. Εδώ θα μείνουμε δυο - τρεις ώρες για φαγητό, μπάνιο και μεσημεριανή ξεκούραση. Υπάρχουν σκιερά δένδρα κάτω από τα οποία καθόμαστε και τρώμε ένα σάντουιτς μπαγκέτα. Ο βαρκάρης μας μάς δίνει επίσης νερό και αναψυκτικά. Αλλά τα καλύτερα είναι τα θαλασσινά που βρίσκουν οι δυο Μαμαντού. Ο μικρόσωμος σοφέρ βρήκε ένα μεγάλο καλαμάρι. Ανάβουν φωτιά και το ψήνουν επάνω στα ξύλα. Ήταν απίθανη νοστιμιά το κομμάτι που πήρα. Ο βαρκάρης Μαμαντού παίρνει την πιρόγα με τον Αντριάν και σε λίγο γυρίζουν με συγκομιδή στρείδια. Τα βάζει και αυτά να ψηθούν επάνω στη φωτιά. Έφαγα αρκετά και ήταν ωραιότατα.
Κάνουμε και μπάνιο στη λιμνοθάλασσα. Πολύ ωραίο είναι αλλά έχει πολύ δυνατό ρεύμα, λόγω του φαινομένου της παλίρροιας. Πάντως αυτό το μπάνιο στα νερά της λιμνοθάλασσας στο Δέλτα του Σαλούμ είναι το καλύτερο του ταξιδιού μου.

Αφού ξεκουραστήκαμε αρκετά, σηκωνόμαστε στις τέσσερες η ώρα και πάμε (με την πιρόγα) να επισκεφθούμε το κοντινό χωριό. Το Σίπο είναι αρκετά μεγάλο νησί, έχει έκταση πάνω από δέκα τετραγωνικά χιλιόμετρα. Αλλά κατοικείται μόνο από εκατό περίπου ανθρώπους που μένουν σε τούτο το χωριό.
Είναι ένα χωριό που μοιάζει να βρίσκεται στο τέλος του κόσμου. Άνδρες γυναίκες και παιδιά μοιάζουν να ζουν σαν πρωτόπλαστοι σε αχυροκαλύβες. Ανήκουν σε αρκετές διαφορετικές φυλές. Επικρατεί ησυχία και το περιβάλλον μοιάζει απόκοσμο.
Αλλά το αξιοθέατο του χωριού είναι η «Βασίλισσα του νησιού». Είναι μια απίθανη γυμνόστηθη γριά. Για χάρη μας σκεπάζει τα βυζιά της (ότι της έχει απομείνει) με ένα μπλουζάκι και μας καλεί να μπούμε στην καλύβα της όπου γνωριζόμαστε. Μας λέει την ιστορία του μικρού χωριού και απαντάει στις ερωτήσεις μας.

Όπως μας εξηγεί το χωριό αυτό το έκτισε ο παππούς της που ήρθε από τα μέρη της Γουινέας Μπισάου. Τον διαδέχθηκε ο πατέρας της ως αρχηγός. Όταν εκείνος πέθανε ανέλαβε αυτή με τον τίτλο της Βασίλισσας. Τώρα είναι 97 ετών. Έχει επτά παιδιά, ένα αγόρι και έξι κορίτσια. Όπως λέει με καμάρι, αυτή θα αποφασίσει ποιος θα είναι ο διάδοχος αρχηγός του χωριού, με αξιοκρατικά κριτήρια. Έτσι μπράβο, να τα βλέπουμε και εμείς που αργήσαμε να μπούμε στην εποχή της αριστείας.
Στο μεταξύ ασκεί τα κοπιαστικά όπως λέει καθήκοντα της Βασίλισσας. Για παράδειγμα δίνει χωράφια και οικόπεδα σε νέες οικογένειες ή σε ξένους που θέλουν να αποκτήσουν ένα μέρος του νησιού υπογράφοντας (πως άραγε) τα συμβόλαια. Δε φαίνεται να βιάζεται να αφήσει το θρόνο της.
Η Βασίλισσα απαντάει στις ερωτήσεις μας αλλά έχει και εκείνη μερικές ερωτήσεις. Βλέποντας την Ανιές να είναι μεσόκοπη και εμένα μοναδικό ηλικιωμένο λευκό, μάς ρωτάει αν είμαστε σύζυγοι. Η απάντηση βέβαια είναι όχι, ο σύζυγος της Ανιές είναι ο Αντάμα.

Τώρα εσείς μην το πάρετε τοις μετρητοίς ότι είναι σύζυγοι. Ζευγάρι είναι σε μια part-time σχέση όπως αυτή που μού πρότειναν τα κορίτσια στη Σερεκούντα.

Η βασίλισσα αρχικά εκπλήσσεται αλλά δεν τα χάνει. Απαντάει ότι θα κάνει προσευχή για το ζευγάρι, να κάνει ένα μωρό! Βγάζουμε φωτογραφίες και μας φιλάει στο μάγουλο.

Ωραία η επίσκεψη στο Σίπο. Συνεχίζοντας διασχίζουμε με την πιρόγα αλμυρά κανάλια νερού που θυμίζουν τον Αμαζόνιο με το μαγκρόβιο δάσος και τους πιθήκους στα δένδρα. Ψαρεύουν πάλι και τώρα ο βαρκάρης Μαμαντού πιάνει ένα μεγάλο ψάρι. Είναι είδος ροφού, στα γαλλικά λέγεται «μερού».
Εν τω μεταξύ, με τη ζέστη, μας τελείωσε το νερό που είχαμε. Πιάνουμε για λίγο στον προβλήτα της Toubakouta. Ο σοφέρ Μαμαντού κατεβαίνει για να πάει να ξεκουραστεί ενώ ο βαρκάρης αγόρασε νερά για τη συνέχεια της εκδρομής.

Το επόμενο μέρος που επισκεπτόμαστε είναι το «Νησί των κοχυλιών». Περπατάμε σε αυτό το παράξενο μέρος που δεσπόζει στο περιβάλλον μαγκρόβιο δάσος. Ανεβαίνουμε στο ψηλότερο σημείο του νησιού. Είναι ένας λόφος με ύψος πάνω από είκοσι μέτρα που δημιουργήθηκε από μια τεράστια συγκέντρωση κοχυλιών. Το τοπίο έχει μια παραδεισιακή εικόνα. Μεγάλα δένδρα μπαομπάμπ έχουν ριζώσει στο νησί. Τα αρχαία χρόνια ζούσαν εδώ κάτοικοι που τρέφονταν μόνο με κοχύλια και θαλασσινά. Ήταν παγανιστές της φυλής Σερέρ και ο αρχηγός τους έμενε σε ένα ιερό μπαομπάμπ που επισκεπτόμαστε. Το μέρος ονομάζεται από τους Σερέρ “Diorom Boumag” και ήταν για αιώνες το σημείο ταφής βασιλιάδων της περιοχής. Εδώ συναντάμε και κάμποσα άλλα γκρουπ ξένων τουριστών. Υπάρχει και ένα γκρουπ που έχει στήσει τέσσερες σκηνές για διανυκτέρευση επάνω στο λόφο, με κουνουπιέρες και δυο τουαλέτες εκστρατείας πιο πέρα. Όνειρο θα είναι να περάσει κανείς εδώ τη νύχτα, με ένα φεγγάρι που κοντεύει να γεμίσει.

Ο ήλιος πέφτει. Είναι η καλύτερη ώρα για να δούμε τα πουλιά που μαζεύονται στις φωλιές τους. Πάμε με την πιρόγα μας γύρω από ένα μικρό νησάκι που στα δένδρα του έρχονται χιλιάδες πουλιά για να περάσουν τη νύχτα. Υπάρχουν αρκετές μεγάλες βάρκες με Ευρωπαίους τουρίστες. Κορμοράνοι, ερωδιοί και πολλά άλλα πουλιά κάθονται στα κλαδιά των δένδρων.

Επιστρέφουμε στο Campement. Για βράδυ στου Thierry έχουν μαγειρέψει ένα φαγητό σε κατσαρόλα από το οποίο θα φάμε. Εκτός του Αντριάν που αρνείται, ίσως για οικονομικούς λόγους. Το φαγητό είναι θαυμάσιο. Μαγειρευτό ψάρι μπαρακούντα με πατάτες και σάλτσα. Αλλά ο Αντάμα ρωτάει «τι θα φάμε μετά το ορεκτικό»! Και παραγγέλνει ένα πιάτο με κρέας. Εμείς ντελικατέσεν, αυτός ντερλικατέσεν! Ο άνθρωπος έχει και βαριά ερωτικά καθήκοντα για τη διεκπεραίωση των οποίων δεν αρκεί η ευλογία της «Βασίλισσας» του Σίπο.
Εν τω μεταξύ εγώ έρχομαι πιο κοντά με το μαυρόασπρο ζευγάρι και το μικρόσωμο σοφέρ τους. Μού προτείνουν να πάω αύριο μαζί τους στο Σαλί. Πράγμα που με βολεύει άριστα.

Η σημερινή εκδρομή ήταν καταπληκτική. Ομολογώ ότι δεν το περίμενα. Φανταζόμουν μια βόλτα μερικών ωρών ενώ κάναμε σχεδόν δώδεκα ώρες εξερεύνηση στο παραδεισένιο Δέλτα τού Σαλούμ. Ίσως είναι η ωραιότερη και πιο γεμάτη ημέρα αυτού του μεγάλου ταξιδιού μου. Εξίσου ενθουσιασμένη είναι και η Γαλλίδα Ανιές.

Όσο για το Βέλγο ιδιοκτήτη τού Campement, που μου φάνηκε αρχικά ξινός και νευρόσπαστο, άλλαξε τελείως στάση όταν έμαθε ότι είμαι Έλληνας. Θυμήθηκε την εποχή που ήταν μικρός και πήγαινε σχολείο στο πρώην Βελγικό Κονγκό και το Μπουρούντι. Εκεί υπήρχαν πολλοί Έλληνες και στο σχολείο πολλοί συμμαθητές του ήταν Ελληνόπουλα. Θυμάται ακόμα δεκάδες Ελληνικά ονόματα. Τα αναφέρει ένα προς ένα σχεδόν με συγκίνηση. Εμένα μου έμεινε ένα, πως η καλύτερη μαθήτρια στο Λύκειο ήταν η Στέλλα Χ. Βλέπετε! Οι «Έλληνες διαπρέπουν παντού» κατά τα πατριωτικά στερεότυπα.

Όμως το έχω μελετήσει και εγώ στα σοβαρά για την ακμή της Ελληνικής κοινότητας στη Μπουζουμπούρα. Αν αξιωθώ να ταξιδέψω ως εκεί, θα πάω να βρω τα απομεινάρια της. Πάντως εδώ στη Σενεγάλη δεν υπήρξε αξιόλογη Ελληνική κοινότητα, το λέει και ο Thierry.

Κεφάλαιο 22ο

Παρασκευή, 6 Μαρτίου. Σαλί, τουρισμός στη Μικρή Ακτή.

Με την υπέροχη χθεσινή εκδρομή επισκέφθηκα την περιοχή Σαλούμ. Ο επόμενος ταξιδιωτικός μου στόχος είναι η λεγόμενη «Μικρή Ακτή».

Με το Γαλλικό όνομα “La Petite-Côte” είναι γνωστό το παραλιακό κομμάτι της Σενεγάλης στα νότια του Ντακάρ, ανάμεσα στο Πράσινο Ακρωτήρι και την περιοχή Σινέ-Σαλούμ. Την ονόμασαν έτσι σε σύγκριση με τη «Μεγάλη Ακτή» (Grande-Côte) που εκτείνεται βόρεια του Ντακάρ ως τις εκβολές τού ποταμού Σενεγάλη στο Saint-Louis.

Τα 150 χιλιόμετρα της Μικρής Ακτής είναι δημοφιλή σε τουρίστες που επιθυμούν να περάσουν διακοπές σε τροπικές παραλίες, ιδίως στη διάρκεια της εποχής που στην Ευρώπη έχουμε χειμώνα. Στη μέση περίπου της Μικρής Ακτής το Σαλί έχει αναπτυχθεί τουριστικά και ίσως ξεπερνάει σε δημοφιλία κάθε άλλο παραθαλάσσιο θέρετρο της Δυτικής Αφρικής.

Έχω λοιπόν και εγώ σημερινό προορισμό το Σαλί. Στο πρωινό ο Αντάμα μού την πετάει. Αν μπορώ να πληρώσω 10,000 CFA για συμμετοχή στο ταξίδι με το τζιπ μαζί τους. Του απαντάω καταφατικά. Το ποσόν είναι λογικό και άλλωστε τι μπορούσα να διαπραγματευτώ.

Έτσι φορτώνουμε και αναχωρούμε το πρωί στις οκτώμισι. Το αμάξι είναι ένα πολύ καλό τζιπ. Εγώ κάθομαι μπροστά με το μικρόσωμο οδηγό Μαμαντού. Το ερωτευμένο μαυρόασπρο ζευγάρι κάθεται πίσω. Όλοι είμαστε άνετα. Κάποια στιγμή δίνω στη Γαλλίδα τα δέκα χιλιάρικα CFA. Η γυναίκα λέει άστο δε χρειάζεται αλλά όχι, θα τα πάρει. Έπρεπε να τα δώσω διότι έχει και τον Αντάμα δίπλα της, που νομίζω ότι κάτι περιμένει και αυτός.

Για να αποφύγουμε το σίγουρο μποτιλιάρισμα, λόγω του θρησκευτικού φεστιβάλ που λαμβάνει χώρα στην περιοχή, δε θα περάσουμε από το Καολάκ. Ξεκινάμε παίρνοντας το δρόμο του Κασολάκ, αλλά μετά 35 χιλιόμετρα, στο χωριό Passi που βρίσκεται στα μισά της απόστασης, στρίβουμε αριστερά. Διατρέχοντας περίπου άλλη τόση απόσταση φθάνουμε στη μικρή πόλη Foundiougne. Είναι ιστορική πόλη που ιδρύθηκε από τους Γάλλους το 1917, σε στρατηγική τοποθεσία, πάνω στον ποταμό Σαλούμ. Βλέπουμε ότι εδώ κατασκευάζουν μια νέα γέφυρα επί του ποταμού. Είναι ένα μεγαλειώδες τεχνικό έργο που στo μέσον του έχει ένα άνοιγμα μεγάλο και πολύ υψηλό για να περνάνε καράβια. Γιατί το Foundiougne είναι λιμάνι στα αλμυρά νερά του Σαλούμ που υπόκεινται στην παλίρροια.

Παρατηρούμε το θεαματικό υπό κατασκευήν έργο περιμένοντας να περάσουμε το ποτάμι. Οι ντόπιοι περνάνε και με πιρόγες ενώ εμείς με το τζιπ είμαστε στην ουρά για το φέρι. Το δρομολόγιο πραγματοποιείται στις δέκα και μισή με ένα απαρχαιωμένο φέρι.
Έτσι αφήνουμε πίσω μας το ποτάμι Σαλούμ και συνεχίζουμε απέναντι στο δρόμο όπου μετά από τριάντα χιλιόμετρα φθάνουμε στην πόλη Fatick, πρωτεύουσα μιας επαρχίας της Σενεγάλης. Το Fatick βρίσκεται πλέον πάνω στην Εθνική οδό αριθμός ένα, που έχω διανύσει ήδη δυο φορές, η τελευταία προχθές.

Συνεχίζουμε και φθάνουμε στην πόλη Mbour, στην ακτή επί του Ατλαντικού. Ο Αντάμα κατεβαίνει για να πάει στη δουλειά, σε κάποιο ξενοδοχείο τού Mbour. Εμείς συνεχίζουμε, πεντέξι χιλιόμετρα ακόμα, ως το Σαλί. Εδώ η Ανιές κατεβαίνει στο μέρος με τις βίλες όπου μένει μαζί με μια άλλη Γαλλίδα που την περίμενε, τη Ντομινίκ που είναι πιο ηλικιωμένη από εμένα.

Ύστερα ο Μαμαντού με πηγαίνει στον ξενώνα «Μπαομπάμπ» στο κέντρο του Σαλί. Παίρνω ένα δωμάτιο με όλες τις απαραίτητες ανέσεις. Τιμή 16,000 CFA. Το πρωινό δεν περιλαμβάνεται και η ρεσεψιόν ανοίγει στις οκτώ το πρωί αλλά καλά είμαι εδώ. Μπράβο φίλε Μαμαντού που μου βρήκες ένα καλό μέρος να μείνω.

Μετά το μεσημεριανό φαγητό στο Chez Joe, ένα από τα πολλά κοντινά ρεστοράν, πέφτω για λίγη μεσημεριανή ξεκούραση.

Σηκώνομαι στις πέντε το απόγευμα. Πηγαίνω βόλτα στην παραλία, προς το βόρειο μέρος της. Έξω καλά είναι αλλά μέσα στη θάλασσα το νερό μοιάζει βρώμικο, με λίγο κύμα. Δεν είναι κάτι μυθικό. Πού οι δικές μας παραλίες στις Ελληνικές θάλασσες.

Ο ωκεανός έχει διαβρώσει και την αμμουδιά. Τώρα κάνουν έργα για να την αποκαταστήσουν. Έχουν κουβαλήσει τεράστιους σωλήνες με τους οποίους, αφού τους συνδέσουν με ένα καράβι που θα έρθει σε λίγες ημέρες, θα φέρουν άμμο από τον πυθμένα του Ατλαντικού.

Το Saly (Σαλί) υπήρξε αρχικά ένας εμπορικός σταθμός των Πορτογάλων, με την ονομασία Porto de Ale, δηλαδή «Λιμάνι της μπίρας». Από παραφθορά η ονομασία έγινε Sali Portudal. Το 1984 άρχισε η τουριστική ανάπτυξη. Σήμερα είναι ένα παραθαλάσσιο θέρετρο που διαθέτει πάνω από 10,000 κρεβάτια. Ενώ ο πληθυσμός, από τους περίπου χίλιους κατοίκους που είχε τότε, σήμερα ξεπερνάει τους 30,000.

Είναι ένα μέρος με όλα όσα χρειάζεται ένας τουρίστας. Από όλα τα μέρη της Σενεγάλης έχει τους πιο πολλούς μόνιμα εγκατεστημένους εκπατρισμένους Ευρωπαίους. Αλλά σίγουρα δεν το θεωρώ ως κάτι αξιόλογο για έναν ταξιδιώτη. Ακολουθεί και τα αχνάρια της Σερεκούντα και της Νοτιανατολικής Ασίας σε ότι αφορά την ανάπτυξη τού σεξοτουρισμού.

Αργότερα στις επτά πηγαίνω σε ένα κουρείο. Με κούρεψε σχεδόν γουλί. Και πλήρωσα και 350 CFA, που έρχεται πιο ακριβά από τα πέντε ευρώ που δίνω στον Πακιστανό που μού κόβει τα μαλλιά στην Αθήνα.

Το βράδυ πάλι στο εστιατόριο Chez Joe. Εδώ μπροστά έχουν ένα χασάπικο που κόβουν κρέας και το ψήνουν δίνοντας πολλά πακέτα. Εγώ όμως τρώω σε τραπέζι μισό κοτόπουλο. Καλό είναι αλλά δε μπορώ να το φάω ολόκληρο. Είναι τις βραδινές ώρες, αφού πέσει η νύχτα, που η περιοχή παίρνει περισσότερη κίνηση. Ακούγονται μουσικές και κόσμος βγαίνει για διασκέδαση. Εγώ πάω για ύπνο στον ξενώνα κατά τις δέκα.

Κεφάλαιο 23ο

Σάββατο, 7 Μαρτίου. Ζοάλ-Φαντιούθ

Θα μείνω άλλη μια ημέρα εδώ στον ξενώνα Μπαομπάμπ. Το ίδιο το Σαλί δεν είναι άξιο λόγου μέρος, αλλά με την καλή τουριστική υποδομή του είναι καλή αφετηρία για επίσκεψη σε κάποια μέρη της «Μικρής Ακτής» που με ενδιαφέρουν. Πρόκειται για το Joal-Fadiouth (Ζοάλ-Φαντιούθ), στο οποίο θα διαθέσω τη σημερινή ημέρα.

Έτσι λοιπόν αφήνω τα αρκετά άπλυτα που έχω μαζέψει στη ρεσεψιόν και ξεκινώ πολύ πρωί, όπως πρέπει, για να κάνω αυτή την επίσκεψη. Τα πράγματα εξελίσσονται γρήγορα και φθηνά. Παίρνω ένα συλλογικό ταξί που με μόνο 200 CFA (τουτέστιν 30 λεπτά του ευρώ) με πηγαίνει στο σταθμό λεωφορείων στη γειτονική πόλη Mbour.

Το Mbour είναι επαρχιακή πρωτεύουσα και από τις μεγαλύτερες πόλεις της Σενεγάλης, με περίπου 250,000 κατοίκους. Είναι και αυτό παραλιακό αλλά έχει λιγότερη τουριστική κίνηση από το Σαλί. Ο σταθμός λεωφορείων τού Mbour βρίσκεται δίπλα σε ένα επιβλητικό μεγάλο Τζαμί που μοιάζει νεότευκτο.

Εδώ επιβιβάζομαι σε ένα επταθέσιο ταξί (750 CFA) για το Joal. Και ήδη στις οκτώμισι περίπου βρίσκομαι στο σταθμό του Joal. Η πόλη αυτή, περίπου 40 χιλιόμετρα νότια τού Σαλί, απλώνεται σε μεγάλο μήκος παράλληλα προς την ακτή. Εγώ ξεκινάω παρά ταύτα να διασχίσω όλη αυτή την απόσταση με τα πόδια. Ευτυχώς έχω χρόνο, είναι αρκετά ενωρίς. Όταν πάντως ρωτώ την κατεύθυνση για το Fadiouth, που είναι ο τελικός προορισμός τού περιπάτου μου, οι πάντες με συμβουλεύουν να πάρω συλλογικό ταξί, που είναι πάμφθηνο. Αλλά εγώ θέλω να εξερευνήσω το μέρος περπατώντας και δεν ενδίδω. Έτσι κάνω και μια βόλτα στην παραλία και το λιμάνι του Joal. Είναι και αυτό, όπως στο Καφουντίν, ένα πανέμορφο θέαμα, με πάμπολλες πολύχρωμες αλιευτικές πιρόγες να πηγαινοέρχονται τούτη την πρωινή ώρα.

Κάποια στιγμή βλέπω δίπλα στον κεντρικό δρόμο που περπατάω την καθολική εκκλησία της Παναγίας. Μπαίνω μέσα στον περίβολο. Ένας νεαρός, που μένει εδώ εκπαιδευόμενος να γίνει ιερέας, έρχεται να με γνωρίσει. Τον λένε Φιλίπ και με πηγαίνει να δω τα γραφεία. Όπου οι ενορίτισσες έρχονται να κανονίσουν επιμνημόσυνες λειτουργίες και άλλα μυστήρια, καταθέτοντας τον οβολό τους. Με πήγε και στο κτίριο με τα δωμάτια που μένουν οι ιερείς και οι εργαζόμενοι στην εκκλησία. Μου γνώρισε τους παπάδες. Μού έδειξε και τη «μπαταρία» με τα τύμπανα που την επισκευάζουν. Η λειτουργία συνοδεύεται με μουσική από τύμπανα, κατά τις παραδόσεις της φυλής Σερέρ. Νάναι καλά το παιδί έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για εμένα. Αλλάξαμε τηλέφωνα και στο τέλος μού πρότεινε να πάμε μαζί βόλτα να μού δείξει την πόλη τού Joal. Αλλά απέρριψα όσο πιο ευγενικά γινόταν την πρότασή του. Έχω βαρύ πρόγραμμα, δεν έχω πολύ χρόνο και ο Φ. έχει και μια ελαφρά χωλότητα.

Έτσι συνεχίζω μόνος μου τον περίπατο. Περπατάω όλη την απόσταση των έξι χιλιομέτρων από το σταθμό λεωφορείων τού Joal ως το Fadiouth.

Αν και σήμερα τα δυο παλιά χωριά Joal και Fadiouth έχουν ενωθεί σε μια κοινότητα με πληθυσμό περίπου 50,000 κατοίκους, αρχικά ήταν δυο διαφορετικές πόλεις. Το Joal βρίσκεται σε μια γλώσσα στεριάς στην παραλία του Ατλαντικού ενώ το Fadiouth σε ένα νησί σε εσωτερική λιμνοθάλασσα, που συνδέεται με ξύλινη πεζογέφυρα. Φθάνω στο χώρο πριν τη γέφυρα στις δέκα η ώρα. Εδώ επί τέλους παίρνω ένα καφεδάκι, κανονικό, όχι το στιγμιαίο με νεσκαφέ. Απέναντί μου βρίσκεται το τουριστικό γραφείο από το οποίο πρέπει να περάσω υποχρεωτικά για να επισκεφθώ το νησί τού Fadiouth. Μού κόβουν εισιτήριο κόστους 5,000 CFA, που περιλαμβάνει και την ξενάγηση στο Fadiouth.

Μαζί με τον ξεναγό, ονόματι Jean-Matthieu, περνάμε την ξύλινη πεζογέφυρα εισερχόμενοι στο νησί. Αυτή η γέφυρα είναι καινούργια.

Η παλιά βρίσκεται ερειπωμένη καταμεσής της λιμνοθάλασσας που περιβάλλει το νησί τού Fadiouth. Κατασκευάστηκε το 2004 και είναι πολύ σημαντική για τη ζωή των κατοίκων. Όχι μόνο για συγκοινωνιακούς σκοπούς αλλά και επειδή ταυτόχρονα κατασκευάστηκαν δίκτυα ηλεκτροδότησης και ύδρευσης του νησιού, που βρίσκονται κάτω από το δάπεδο της γέφυρας.

Ο ξεναγός είναι πολύ καλός. Καθόλου δεν τα κλαίω τα 5,000 CFA που πλήρωσα, Απολαμβάνω μια εμπεριστατωμένη και μεγάλης χρονικής διάρκειας ξενάγηση στο Φαντιούθ - Fadiouth. Το νησί είναι τεχνητό. Ήταν μια ξέρα μέσα στη λιμνοθάλασσα που οι άνθρωποι κουβαλώντας κοχύλια την έκαναν νησί πριν από οκτακόσια με χίλια χρόνια. Τότε η διατροφή τους ήταν μονάχα ψάρια, θαλασσινά και κοχύλια. Σήμερα στο νησί κατοικούν 8,000 άνθρωποι. Είναι πολύ πυκνοκατοικημένο. Οι κάτοικοι στην περιοχή αυτή ανήκουν στη φυλή Σερέρ. Εδώ στο νησί είναι Χριστιανοί σε ποσοστό 80% και μουσουλμάνοι σε ποσοστό 20%. Αυτά τα νούμερα είναι αντίστροφα προς τα ισχύοντα στο σύνολο της κοινότητας Joal-Fadiouth, όπου πλειοψηφούν οι μουσουλμάνοι. Όμως οι κάτοικοι της περιοχής ζουν αρμονικά και είναι περήφανοι για τη θρησκευτική ανεκτικότητα που επικρατεί στην κοινότητα.

Στο νησί δεν επιτρέπεται η κυκλοφορία αυτοκινήτων, πράγμα που το αναφέρει μια πινακίδα στην πεζογέφυρα.

Επισκεπτόμαστε τη Ρωμαιοκαθολική εκκλησία. Είναι αφιερωμένη στον Ισπανό Άγιο Φραγκίσκο Ξαβέριο. Ένας πολύ μεγάλος χώρος με εξαγωνική κάτοψη σκεπάζεται από μεταλλική στέγη, θυμίζοντας κάπως την αρχιτεκτονική φόρμα της Αφρικάνικης σκηνής. Πίσω από την Αγία Τράπεζα έχουν ζωγραφίσει συμβολικά μια εικόνα του χωριού. Υπάρχουν μερικά αγάλματα κατασκευασμένα από ντόπιους ξυλογλύπτες.

Το καθολικό Fadiouth χωρίζεται σε πεντέξι γειτονιές και η κάθε μια έχει ένα δικό της υπαίθριο προσκυνητάρι, διακοσμημένο με αγάλματα και σταυρούς.

Ωραία είναι στο νησί. Υπάρχουν πολλά μαγαζιά με τουριστικά σουβενίρ, όπως ξυλόγλυπτα και χειροτεχνήματα από κοχύλια Βλέπω και έναν ηλικιωμένο ντόπιο που δουλεύει στον αργαλειό φτιάχνοντας βαμβακερά. Ωραία είναι αλλά δεν έχω που να τα κουβαλήσω.

Από μια άλλη πεζογέφυρα περνάμε σε ένα άλλο τεχνητό νησί που είναι το νεκροταφείο τού Φαντιούθ. Σε αυτό το νησί υπάρχει ένας λόφος στην κορυφή του οποίου είναι τοποθετημένος ένας μεγάλος σταυρός. Πόσα κοχύλια να έχουν κουβαλήσει στα χίλια χρόνια που έχει διαπιστωθεί με ισότοπα του άνθρακα ότι χρονολογείται η κατασκευή του νησιού! Στο νεκροταφείο υπάρχουν τμήματα για Χριστιανούς και Μουσουλμάνους, ένα σπάνιο γεγονός σε μια χώρα μουσουλμανικής παράδοσης.

Από την κορυφή του νησιού - νεκροταφείου υπάρχει πολύ ωραία θέα προς το χωριό και τη γύρω περιοχή. Σε άλλη περιοχή, στην όχθη της λιμνοθάλασσας απέναντι από το νεκροταφείο, έχουν κατασκευάσει αποθήκες επάνω σε πασσάλους. Μπορεί κανείς να πάει με πιρόγα. Αυτή η βόλτα με πιρόγα δεν περιλαμβάνεται στο εισιτήριό μου και δεν έχω διάθεση να την κάνω μόνος μου. Υπόψη ότι υπάρχουν αρκετά γκρουπ με τουρίστες που επισκέπτονται αυτήν την ώρα το Φαντιούθ.

Εγώ επιστρέφω στο σημείο που ξεκίνησα, σε ένα πλάτωμα πριν την πεζογέφυρα εισόδου στο χωριό. Είναι η ώρα της άμπωτης. Ένα μεγάλο μέρος της λιμνοθάλασσας είναι χωρίς νερό και το περπατούν άνθρωποι που μαζεύουν κοχύλια. Ακόμα και τα γουρούνια βολτάρουν στο λασπώδη πάτο βρίσκοντας κάποια θαλασσινά που τα τρώνε.

Το μέρος στο πλάτωμα βρίσκεται κοντά στο άκρο της λεπτής παραλιακής λωρίδας στεριάς που μοιάζει με βελόνα και κλείνει από την πλευρά του Ατλαντικού το μεγαλύτερο μέρος της λιμνοθάλασσας με το νησί Φαντιούθ. Η τοποθεσία σε αυτή την αιχμή της στεριάς ονομάζεται «Φινιό». Εδώ έφθασαν πρώτοι από τους Ευρωπαίους οι Πορτογάλοι που πουλούσαν στους ντόπιους κρασί. Η ονομασία Φινιό είναι παραφθορά των Πορτογαλικών λέξεων “vinho fino”, ωραίο κρασί.

Στο πλάτωμα εδώ στο σημείο της στεριάς που ξεκινάει η γέφυρα εισόδου έχουν τοποθετήσει ένα άγαλμα με σύμπλεγμα παλαιστών. Η παραδοσιακή Σενεγαλέζική πάλη είναι ένα άθλημα πολύ δημοφιλές στη φυλή Σερέρ. Ασκείται όμως και από άλλες φυλές στη Σενεγάλη και τη Γκάμπια, όπως από τους Wolof - Ουόλοφ. Παραδοσιακά οι αγώνες πάλης ξεκινούσαν μετά το τέλος της εποχής των βροχών, αλλά τώρα διεξάγονται κυρίως από επαγγελματίες παλαιστές τα Σαββατοκύριακα. Οι παλαιστές παλεύουν με γυμνά χέρια, χωρίς καμιά προστασία και επιτρέπονται τα πυγμαχικά κτυπήματα.

Θα ήταν σπουδαίο να δω έναν αγώνα παραδοσιακής Σενεγαλέζικης πάλης. Ρώτησα τον ξεναγό, ο ξεναγός ρώτησε και άλλους, δυστυχώς κανείς δεν ήξερε που θα γίνουν αγώνες πάλης τις προσεχείς ημέρες.

Είναι πια μεσημέρι. Επιβιβάζομαι σε ένα ταξί (μόνο 100 CFA είναι) με το οποίο πηγαίνω στο Joal. Κατεβαίνω στην οικία που γεννήθηκε το 1906 ο Léopold Sédar Senghor. Ο πατέρας του ήταν Καθολικός Χριστιανός αλλά πολύγαμος με 5 γυναίκες και 41 παιδιά. Ήταν πλούσιος με χιλιάδες βόδια, από τους πιο επιφανείς άρχοντες της φυλής Σερέρ. Ο Léopold Senghor μεγάλωσε εκπαιδευόμενος σε Ρωμαιοκαθολικό σχολείο όπου διακρίθηκε για τις επιδόσεις του στα Γαλλικά, Λατινικά και Ελληνικά. Το 1922 μπήκε σε Καθολικό σεμινάριο εκπαιδευόμενος να γίνει ιερέας. Αλλά επαναστάτησε στις διδασκαλίες του Γάλλου ιερέα καθηγητή του που δίδασκε ότι οι Αφρικανοί βρίσκονταν σε «πολιτιστικό κενό». Τότε είχε μια αντιπαράθεση μαζί του που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν κάνει για ιερέας και πρέπει να στραφεί στη λογοτεχνία. Έγινε γνωστός ως ποιητής με παγκόσμια αναγνώριση. Το 1960 που η Σενεγάλη έγινε ανεξάρτητο κράτος αναδείχθηκε πρώτος Πρόεδρος της χώρας. Έμεινε στο αξίωμα αυτό μέχρι το 1980 που υποχρεώθηκε σε παραίτηση, καθώς οι επιδόσεις του στην πολιτική δεν ήταν τόσο επιτυχείς όσο στη φιλολογία.

Ανέδειξε τον πολιτισμό της Αφρικής προβάλλοντας με υπερηφάνεια την ιδέα της μαύρης κουλτούρας. Χρησιμοποίησε τον όρο “Négritude” στον οποίο έδωσε θετική σημασία, για να εκφράσει τη Μαύρη συνείδηση. Υπήρξε φίλος της Γαλλίας και του Γαλλικού πολιτισμού και εργάστηκε για την υπεράσπιση και διάδοση της Γαλλικής γλώσσας σε παγκόσμιο επίπεδο, μέσω του οργανισμού της Γαλλοφωνίας. Το 1983 εξελέγη μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας, ο πρώτος μαύρος που δέχθηκε τέτοια τιμή. Πέθανε το 2001. Για τους Σενεγαλέζους και ιδιαίτερα τους Σερέρ παραμένει ο πιο επιφανής άνδρας της σύγχρονης εποχής της χώρας.

Πάντως η οικία έχει υποστεί πολλές μεταγενέστερες μετατροπές.
Δυστυχώς η επίσκεψη στο εσωτερικό της οικίας είναι δύσκολη διότι αυτή την ώρα έχει έρθει ένα μεγάλο γκρουπ με εφήβους μαθητές από την πόλη Τιές. Οπότε περιορίζομαι στα εκθέματα στο διπλανό κτίριο και δε βλέπω το εσωτερικό της.

Εδώ αποδείχθηκα αρκετά μπουμπούνας διότι δεν πήρα είδηση ότι η ξενάγηση των μαθητών στο εσωτερικό της οικίας γινόταν από ποιόν νομίζετε; Από τον καινούργιο φίλο μου το Φιλίπ. Και την έχασα, ενώ θα ήμουν στα σίγουρα ο τιμώμενος επισκέπτης. Καλά να πάθω. Άκουγα την ξενάγηση ευρισκόμενος εκτός του κτιρίου και πρόσεξα ότι ήταν πολύ καλή. Ο Φ προπονείται στη μουσική και το κήρυγμα, χρειάζονται αυτά αφού πάει για παπάς. Ενώ εγώ μόνο κατόπιν εορτής σκέφθηκα ότι αυτή τη φωνή κάπου την είχα γνωρίσει.


Φεύγω με ένα άλλο συλλογικό ταξί (πάλι μόνο 100 CFA) με το οποίο πηγαίνω στο σταθμό των λεωφορείων. Από εδώ παίρνω επταθέσιο ταξί για το σταθμό του Mbour.

Για λίγο πηγαίνω στην αυλή του διπλανού μεγάλου τζαμιού. Είναι εντυπωσιακό αλλά δε μπορώ να επισκεφθώ το εσωτερικό του. Εγκαινιάστηκε το 2015. Η κατασκευή του ήταν επιθυμία του ηγέτη της αδελφότητας των Μουριδών Serigne Saliou Mbacké (1915 – 2007). Ο υπόψη σεΐχης ήταν ο τελευταίος επιζών γιος του σεΐχη Amadou Bamba (1853 – 1927), ιδρυτή του κινήματος των Μουριδών. Διετέλεσε ηγέτης (Μεγάλος Μαραμπού) των Μουριδών από το 1990 ως το 2007 που πέθανε. Στα χρόνια αυτά η ιερή πόλη των Μουριδών Τούμπα εξελίχθηκε σε δεύτερη μεγάλη πόλη της Σενεγάλης. Το τζαμί εδώ στο Mbour ακολουθεί την αρχιτεκτονική του Μεγάλου τεμένους της Τούμπα.

Από το σταθμό τού Mbour δεν είναι εύκολο να βρω συλλογικό ταξί τέτοιαν ώρα. Παίρνω ένα που πληρώνω 1,500 CFA για το ξενοδοχείο μου στο Σαλί όπου επιστρέφω απόγευμα πια, μετά τις δυόμιση.

Φαγητό στου Joe και απογευματινή ξεκούραση.

Τηλεφωνηθήκαμε με το Φιλίπ και έμαθα τα καθέκαστα που με περίμενε για ξενάγηση και εγώ εξαφανίστηκα. Κρίμα κύριε Ανάς. Πότε θα ξανάρθετε στην ενορία μας;
Υπεκφυγές εγώ. Όταν γυρίσω θα σου τηλεφωνήσω.

Αργά το απόγευμα (έξι με εξίμισι) πηγαίνω για μπάνιο στην παραλία του Σαλί. Σήμερα έχει σηκώσει αέρα. Αλλά ο ντόπιος κόσμος είναι πολύ περισσότερος, λόγω Σαββατοκύριακου.

Αναφέρω δυο επισκέψεις σε μαγαζιά της πόλης Σαλί που είχαν ενδιαφέρον.

Η πρώτη σε ένα ανθοπωλείο. Ειδικεύεται στα μπαομπάμπ τα οποία πουλάει σε μικρό μέγεθος. Υπάρχουν τόσο αυθεντικά μπαομπάμπ όσο και μεταλλαγμένα που βγάζουν λουλούδια. Τα συσκευάζουν μέσα σε πλαστικό δοχείο για τους τουρίστες που τα παίρνουν στα αεροπλάνα.

Η δεύτερη επίσκεψη αφορά ένα εργαστήριο – κοσμηματοπωλείο που το έχουν Τουαρέγκ από τη Δημοκρατία του Νίγηρα. Τα κοσμήματα κατασκευάζονται από ασήμι με χειρωνακτικές μεθόδους. Τα σχέδια είναι παραδοσιακά, με συμβολισμούς της φυλής των Τουαρέγκ. Όπως μου λένε Γαλλίδες κυρίες, που είναι πελάτισσες εδώ και τρία χρόνια, πρόκειται για αξιόλογη δουλειά. Το βλέπω άλλωστε και μόνος μου. Αλλά οι τιμές ενός αξιόλογου κοσμήματος κυμαίνονται γύρω στα 50,000 CFA.

Μετά το βραδινό φαγητό παίρνω τα πλυμένα ρούχα μου και ετοιμάζομαι να φύγω αύριο το πρωί.
Τώρα αυτό με τα άπλυτα έχω τους λόγους μου που σας το εξιστορώ. Μη νομίζετε, επειδή έχω μια χειραποσκευή, ότι είμαι πάντα στα χάλια μου. Μια χαρά καθαρά ρούχα φοράω, άλλο αν δεν έχω το βεστιάριο ορισμένων.

Άσε το άλλο που έτσι με λατρεύουν όλες οι καμαριέρες. Μεροκαματιάρες γυναίκες είναι που συμπληρώνουν το ισχνό τους εισόδημα με αξιοπρεπή τρόπο, χωρίς μασάζ και ζητιανιά. Τα σκεφτήκατε αυτά όσες και όσοι φορτώνετε βαλίτσες με φιλοδοξίες να κάνετε πασαρέλα στην υποσαχάρια Αφρική;

Κεφάλαιο 24o

Κυριακή, 8 Μαρτίου. Θαρρώ πως θα τα (ξανα)μπλέξω.

Ποια να διαλέξω; Την καινούργια ή την παλιά Πρωτεύουσα;

Ο σημερινός προορισμός μου είναι το Ντακάρ. Γιατί πάλι Ντακάρ; Διότι την πρώτη φορά είδα το μικρό κομμάτι στο κέντρο της μεγαλούπολης. Και αφού οπωσδήποτε πηγαίνω τώρα προς βορρά καλό είναι να διαθέσω τουλάχιστον μια ακόμα ημέρα για να δω και κάποια άλλα μέρη στην Πρωτεύουσα της Σενεγάλης. Έχω κλείσει για σήμερα δωμάτιο (που κοστίζει 21 ευρώ) στο Residence la Mariame, ένα μικρό ξενοδοχείο που βρίσκεται στη συνοικία Yoff. Η περιοχή είναι στα βόρεια του κέντρου, κοντά στον Ατλαντικό και όχι μακριά από το Πράσινο Ακρωτήριο. Έτσι θα είμαι σε θέση να επισκεφθώ εύκολα κάποιες άλλες ενδιαφέρουσες περιοχές.

Αν φθάσω ενωρίς ίσως μπορέσω να πάω και στη λίμνη Retba, την ονομαστή λαγκούνα που βρίσκεται σε απόσταση τριάντα με σαράντα χιλιόμετρα ΒΑ του Ντακάρ. Χωρίζεται με αμμόλοφους από τον Ατλαντικό και φημίζεται για το αλλοτινό ροζ χρώμα που κάποιες ώρες παίρνουν τα πολύ αλμυρά νερά της.

Πάντως για να πω την αλήθεια δεν έχω και ενθουσιασμό για το Ντακάρ. Μάλλον το κάνω σαν ταξιδιωτική «υποχρέωση», δε θα μπορούσα να πω ότι έκανα έναν πλήρη γύρο της Σενεγάλης χωρίς να κάνω μια πλήρη επίσκεψη της Πρωτεύουσας.

Ο χρόνος βέβαια που διαθέτω δεν είναι και πολύς. Έχει μάλιστα κουτσουρευτεί λόγω του πηγαινέλα που διαδραματίστηκε τις προηγούμενες ημέρες, από το νότο στο Ντακάρ και πάλι νότια. Άσε που ο κορωνοϊός ταξιδεύει λαθραίος ανά την υφήλιο και ως εκ τούτου κάθε καθυστέρηση αυξάνει τις πιθανότητες να με προλάβει. Για το λόγο αυτό ξυπνάω πολύ πρωί και παίρνω ταξί (2,000 CFA) για το σταθμό του Mbour, όπου φθάνω πριν ξημερώσει.

Εδώ το επταθέσιο ταξί γεμίζει και φεύγουμε στις επτά, ενώ πρόλαβα να πάρω μόνο ένα μικρό καφεδάκι. Κόστος 2,500 CFA, 1,500 εισιτήριο, 1,000 η βαλίτσα. Όσο για τα καφεδάκια του δρόμου που παίρνω στα όρθια αυτά κυμαίνονται μεταξύ 50 και 100 CFA (δηλαδή έως 15 λεπτά του ευρώ). Αν πάτε με τα ΜΜΜ της Σενεγάλης, φθηνά είναι μεν, «ΘΑΡΣΕΙΝ ΧΡΗ» δε, που λέει και το έμβλημα των Ειδικών Δυνάμεων. Λόγω πρωινής ώρας ταξιδεύουμε γρήγορα. Στις οκτώμισι είμαστε στο τέρμα, σε ένα μεγάλο σταθμό λεωφορείων του Ντακάρ.

Αναζητώ ταξί για το Residence. Δυστυχώς οι ταξιτζήδες δε μπορούν να το εντοπίσουν. Τους έδωσα το τηλέφωνο που έχω βρει στην κράτηση, το πήραν αλλά κανείς δεν απάντησε. Ενώ μου ζητούν να πληρώσω για τη μεταφορά το εξωφρενικό ποσό των 7,000 CFA. Μετά βίας πέφτουν στα 6,000. Άντε τώρα! Και που να ζητούσα ταξί για τη λίμνη Retba. Θα έπρεπε να ξηλωθώ κανονικά. Πάντως το βασικό πρόβλημα είναι πως δεν εντοπίζεται το ξενοδοχείο. Ποιος ξέρει τι θα γίνει αν ξεκινήσω ψάχνοντας στη μεγαλούπολη.

Εκνευρίζομαι και καθώς δεν έχω ενθουσιασμό για το Ντακάρ παίρνω την απόφαση να το παραλείψω. Άλλη μια φορά αλλάζω ταξιδιωτικό πρόγραμμα. Θα συνεχίσω βόρεια για να πάω σήμερα στο Saint Louis.

Αμέσως πηγαίνω στην αντίθετη πλευρά του σταθμού όπου φεύγουν τα επταθέσια ταξί για το Saint Louis. Το επταθέσιο φεύγει γρήγορα, περίπου στις 8,45 η ώρα. Πλήρωσα 5,000 CFA εισιτήριο και 1,000 για τη βαλίτσα. Είμαι στη μεσαία σειρά. Δίπλα μου κάθεται ένα ζευγάρι που από την εμφάνισή τους δείχνουν Μαυριτανοί. Ο άνδρας κάθεται δίπλα μου ακριβώς και δυστυχώς είναι κρυολογημένος. Με ένα πανί προσπαθεί να προστατεύσει το πρόσωπό του. Εγώ βγάζω τη μάσκα μου και τη φοράω για να προστατευθώ, θα ταξιδέψω έτσι. Και δεν είμαι ο μόνος που ανησυχεί. Εκτός από το ζευγάρι δίπλα μου, βλέπω πίσω έναν άνδρα επιβάτη που ταξιδεύει έχοντας σκεπάσει τα ρουθούνια του με ένα μαντήλι. Μπήκαμε και εδώ στη Δυτική Αφρική στην εποχή της επαγρύπνησης για τον ιό Covid-19.

Υπόψη ότι η διαδρομή μας κατευθύνεται αρχικά προς νότο, επιστρέφω από το δρόμο που ήρθα προηγουμένως. Περνάμε το Rufisque και ακόμα συνεχίζουμε νότια. Φοβήθηκα μήπως πήρα λάθος ταξί και ρωτάω τον οδηγό! Με διαβεβαιώνει ότι αυτή είναι η διαδρομή για το Saint Louis. Η απόσταση Ντακάρ - Saint Louis είναι περίπου 260 χιλιόμετρα.

Κάνουμε τουλάχιστον 30 χιλιόμετρα επιστρέφοντας από τον πρωινό δρόμο, ως τη διασταύρωση για το Τιές όπου στρίβουμε αριστερά, μπαίνοντας επιτέλους σε καινούργιο δρόμο.

Η διαδρομή μετά το Τιές είναι στο εσωτερικό της χώρας, επί της Εθνικής οδού αριθμός 2. Το τοπίο είναι μισοερημικό, έδαφος ξερό με αρκετή άμμο γύρω από το δρόμο. Υπάρχουν και αρκετά μουσουλμανικά ιερά. Καθώς περνάμε από το Tivaouane βλέπω μια εκπληκτική συγκέντρωση πιστών. Χιλιάδες άνδρες και γυναίκες, όλοι ντυμένοι στα λευκά, έχουν μαζευτεί για προσκύνημα. Το Tivaouane είναι το κέντρο μιας σούφι μουσουλμανικής αδελφότητας, των Tijaniyya (Τιτζανίγια). Οι πιστοί «τιτζάνι» έρχονται εδώ να προσκυνήσουν τον τάφο τού ηγέτη της αδελφότητας στη Σενεγάλη, του El-Hadji Malick Sy (1855–1922). Οι ουρές των λευκοφορεμένων που θυμίζουν λιτανεία, είναι πραγματικά ένα θέαμα.

Κάνει πολλή ζέστη. Τρώω μόνο μερικά μανταρίνια που αγόρασα στο δρόμο. Δεν κάνουμε στάσεις. Ο δρόμος είναι καλός, ταξιδεύουμε γρήγορα. Στις μία και μισή το μεσημέρι είμαι ήδη στο σταθμό του Σεν Λουί (Saint Louis). Να που έχω ακόμα τη μισή ημέρα μπροστά μου, αυτό είναι το μεγάλο κέρδος του ταξιδιώτη που ξεκινάει την ημέρα πολύ πρωί.

Ενώ εγώ κατεβαίνω στο σταθμό του Saint Louis το επταθέσιο ταξί με τους υπόλοιπους επιβάτες συνεχίζει. Κρίνοντας από την εμφάνιση των συνεπιβατών μου, νομίζω ότι πηγαίνει στα σύνορα της Μαυριτανίας. Εδώ ο σταθμός είναι στα περίχωρα, σε ηπειρωτικό έδαφος, πεντέξι χιλιόμετρα νότια του κέντρου της πόλης. Το ιστορικό κέντρο του Saint Louis καταλαμβάνει ένα νησί καταμεσής του ποταμού Σενεγάλη. Παίρνω ένα ταξί για την πόλη. Ο ταξιτζής είναι νεαρός, καλό παιδί. Παίρνει 1,000 CFA και πάμε να βρούμε δωμάτιο.

Μπαίνοντας στο νησί από τη γέφυρα Faidherbe ρίχνω μια ματιά στο διπλανό Ξενοδοχείο Hôtel de la Poste. Ωραίο είναι αλλά όχι για την τσέπη μου, η διανυκτέρευση κοστίζει πάνω από 50 ευρώ. Πρόκειται για το αποικιακό κτίριο που εξυπηρετούσε το προσωπικό της εταιρίας Aéropostale. Κάμποσα χρόνια πριν και μετά το 1930 τα αεροπλάνα της εταιρίας έρχονταν από τη Γαλλία, μέσω πολλών ενδιάμεσων σταθμών, και συνέχιζαν πετώντας από εδώ στο Ντακάρ αλλά και τη Βραζιλία. Ένας από τους θρυλικούς πιλότους ήταν ο Antoine de Saint-Exupéry, που έγινε παγκόσμια γνωστός ως συγγραφέας του βιβλίου «Ο μικρός Πρίγκηπας». Από το 1926 ως το 1929 πετούσε μεταφέροντας το ταχυδρομείο από την Τουλούζη της Γαλλίας στη Σενεγάλη.

Όμως πρέπει να βρούμε κάτι πιο οικονομικό. Λίγες εκατοντάδες πιο μέσα στο ιστορικό κέντρο, βρίσκω δωμάτιο στο μικρό ξενώνα “Auberge De L'ile”. Είναι ένα απλό δωμάτιο που έχει πάντως τις στοιχειώδεις ανέσεις. Με δικό του WC – μπάνιο, τηλεόραση και ανεμιστήρα, κοστίζει 15, 000 CFA. Καλά είναι, είμαι στο κέντρο, έχω Wifi, και το προσωπικό είναι πολύ φιλικό.

Φυσικά μόλις συνδέομαι με το ιντερνέτ ακυρώνω (χωρίς χρέωση) την κράτηση που είχα στο Ντακάρ.

Πηγαίνω για φαγητό απέναντι στο εστιατόριο «Σαχράουι». Πήρα ένα τοπικό πιάτο με ονομασία που δε γνωρίζω. Όμως το φαγητό που μού φέρνουν μάλλον λάθος είναι για το στομάχι μου. Είναι λίγα κομμάτια κρέας με μαγειρεμένα αράπικα φυστίκια και πικάντικη σάλτσα.

Μετά λίγη απογευματινή ξεκούραση βγαίνω βόλτα στην πόλη. Τριγυρίζω μια ως μιάμιση ώρα τόσο στο νησί όσο και στην δυτικά του νησιού παραλιακή λωρίδα μήκους δέκα περίπου χιλιομέτρων. Αυτή η στενή λωρίδα γης έχει από την έξω πλευρά της τον Ατλαντικό ωκεανό. Συνδέεται με το νησί με δυο γέφυρες που δεν είναι τόσο μεγάλου μήκους, εκατό έως 150 μέτρα είναι, γεφυρώνουν ένα κανάλι του ποταμού Σενεγάλη που χύνεται στον ωκεανό.

Οι συνοικίες Santhiaba και N`Dar που βρίσκονται σε αυτή τη λωρίδα είναι πιο φτωχές και λαϊκές σε σχέση με το νησί. Φτώχεια και μόλυνση του περιβάλλοντος με άφθονο σκουπιδαριό. Άλογα και γαϊδούρια, τράγοι και κατσίκες, πιρόγες και κάρα, όλα ανακατωμένα. Οι ψαρόβαρκες εδώ είναι σχεδόν απροστάτευτες όταν βγαίνουν έξω, όπου τα κύματα του Ατλαντικού σκάνε σε μια βρώμικη παραλία με μικρό πλάτος αμμουδιάς. Οπότε έρχονται και αράζουν μέσα στο ποτάμι. Πάντως είναι πολύ γραφικά.

Το ιστορικό νησί έχει αρκετά αποικιακά κτίρια. Η κεντρική πλατεία Faidherbe είναι κλειστή διότι γίνονται έργα ανάπλασης. Κλειστός και ο Καθεδρικός Ρωμαιοκαθολικός ναός ο οποίος επίσης επισκευάζεται.
Στο νησί ακμάζει η ισλαμική παιδεία. Περπατώντας βλέπω να λειτουργούν πολλά κορανικά σχολεία.

Αποικιακό Σεν Λουί με τα σημάδια τού χρόνου.

Στο κανάλι μεταξύ γλώσσας Μπαρμπαριάς και αποικιακής πόλης, που διακρίνεται.

Στο Auberge De L'ile γνωρίζομαι με μια παρέα επιχειρηματιών από τη Μαυριτανία. Επικεφαλής της είναι ο ηλικιωμένος κύριος Sidi Brahim. Είναι νομικός και διδάσκει δίκαιο σε πανεπιστήμιο. Μαζί του είναι ο γιός του Τζαμάλ που ασχολείται με επιχειρήσεις καθώς επίσης ένας Μαυριτανός συνεργάτης τους. Αυτοί οι τρεις μένουν στο Πανδοχείο αλλά έρχονται και τους επισκέπτονται και κάνα δυο Σενεγαλέζοι που συνεργάζονται επιχειρηματικά.

Είναι πολύ φιλικοί άνθρωποι. Έχουν αυτοκίνητο και μού προτείνουν να πάμε μαζί αύριο το απόγευμα ως τα σύνορα της Μαυριτανίας, στο Ρόσο. Για να δούμε!

Το βράδυ με καλούν να φάμε μαζί. Όντως πήγαμε στο καλό γειτονικό καφεστιατόριο Darou Salam, οι τρεις Μαυριτανοί, ένας Σενεγαλέζος και εγώ. Φάγαμε ελαφρά. Εγώ πήρα δυο σάντουιτς με αραβική πίτα. Μού έκαναν το τραπέζι αλλά αργήσαμε. Φύγαμε κατά τις δέκα το βράδυ.

Σήμερα για πολλοστή φορά σε τούτο το ταξίδι, για αλλού ξεκίνησα και αλλού βρέθηκα. Τη συνέχεια εξερεύνησης της Πρωτεύουσας Ντακάρ την παράτησα. Άρχισα την εξερεύνηση του Σεν Λουί που είναι η παλιά Πρωτεύουσα.

Αν το δούμε από θετική σκοπιά αυτό λέγεται ταξιδιωτική ευελιξία (!!!), που πάντα είναι χρήσιμη στη Δυτική Αφρική. Έχουμε πάντα ένα πλαν B στο τσεπάκι (και C και D και E καλό είναι) και τα ταξιδιωτικά αντανακλαστικά πρέπει να λειτουργούν. Και όσοι φθάσετε στο τέλος, αν υπάρξει κάποιος που αντέξει μέχρι το τριακοστό και βάλε κεφάλαιο, θα καταλάβετε πως πήρα τη πιο συμφέρουσα απόφαση.

Κεφάλαιο 25o

Δευτέρα, 9 Μαρτίου. Πάλι Σεν Λουί – Πάλι ΘΑΡΣΕΙΝ ΧΡΗ!

Το πρωί παίρνω το πρωινό τού Auberge De L'ile, που περιλαμβάνεται στο κόστος του δωματίου αλλά είναι πολύ μικρό. Για συμπλήρωμα πηγαίνω στην αίθουσα του κοντινού Darou Salam. Ωραία είναι εδώ. Πρόκειται για αρτοποιείο, ζαχαροπλαστείο, καφετέρια και εστιατόριο συγχρόνως. Έχει και wifi. Με ένα καφεδάκι ανά χείρας, που πήρα από πάγκο του δρόμου, κάθομαι και παραγγέλνω μια ομελέτα.

Αφού οι Μαυριτανοί φίλοι μου είπαν ότι θα φύγουμε κατά το μεσημέρι, εκείνο που πρέπει να κάνω τώρα το πρωί, είναι να ολοκληρώσω την επίσκεψη στο Σεν Λουί (Saint Louis).

Η πόλη ιδρύθηκε από τους Γάλλους που εγκαταστάθηκαν εδώ το 1659. Ονομάστηκε Σεν Λουί (Saint Louis) προς τιμήν του Αγίου Λουδοβίκου, που υπήρξε βασιλιάς της Γαλλίας το 13ο αιώνα ως Λουδοβίκος ο 9ος. Το όνομα τιμά επίσης το Λουδοβίκο 14ο που ήταν βασιλιάς κατά το χρόνο της ίδρυσης της αποικίας.

Η πόλη χτίστηκε σε ένα μικρό νησί που βρίσκεται μέσα σε μια λιμνοθάλασσα που σχηματίζεται στις εκβολές του ποταμού Σενεγάλη. Από την πλευρά τού Ατλαντικού ωκεανού η λιμνοθάλασσα οριοθετείται από μια πολύ στενή λωρίδα γης που την ονομάζουν Langue de Barbarie, δηλαδή «Γλώσσα της Μπαρμπαριάς». Το όνομα προέκυψε από την εγκατάσταση Βέρβερων σε παλιότερες εποχές. Η ντόπια ονομασία της περιοχής στη λωρίδα αυτή είναι N'dar. Σήμερα η ονομασία Guest Ndar χρησιμοποιείται και για μια φτωχογειτονιά στη λωρίδα της Μπαρμπαριάς.

Το Saint Louis υπήρξε η πρώτη Γαλλική αποικιακή πόλη στην Αφρική. Έχοντας λιμάνι στο οποίο άκμαζε το εμπόριο προϊόντων της περιοχής αλλά και σκλάβων, αναδείχθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα σε μεγάλη κοινότητα μιγάδων, που κατάγονταν από Ευρωπαίους εμπόρους και Αφρικανές γυναίκες.

Υπήρξε πρωτεύουσα της Γαλλικής Σενεγάλης από το 1673 και το 1895 έγινε πρωτεύουσα όλης της Γαλλικής Δυτικής Αφρικής. Το 1902 τα σκήπτρα της πρωτεύουσας παρέλαβε το Ντακάρ. Αλλά στο Saint Louis εγκαταστάθηκε η Γαλλική διοίκηση της Μαυριτανίας από το 1920 ως το 1957.

Σήμερα η πόλη έχει επεκταθεί πέρα από το νησί σε γειτονιές που βρίσκονται γύρω από το ποτάμι. Ο συνολικός πληθυσμός είναι περίπου 200,000 κάτοικοι.

Το 2000 η Unesco συμπεριέλαβε την ιστορική πόλη στον κατάλογο της Παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Θα κάνω μια δίωρη βόλτα στην πόλη, από τις οκτώ ως τις δέκα το πρωί, που δεν έχει και τόση ζέστη. Ο χρόνος είναι επαρκής να την εξερευνήσω, αφού μάλιστα έκανα και χθες μια πρώτη επίσκεψη.

Το νησί με την αποικιακή πόλη δεν είναι μεγάλο. Είναι στενόμακρο, με μήκος 1,600 και πλάτος 400 μέτρα. Εδώ που μένω είμαι στο κέντρο. Στο κέντρο και στα νότια εκτείνεται το κομμάτι που κατοικούσαν οι Γάλλοι, οι Αφρικανοί κατοικούσαν κυρίως στο βόρειο μέρος του νησιού.

Ένα εμβληματικό ιστορικό αξιοθέατο είναι η μεταλλική γέφυρα που συνδέει το νησί με τη στεριά στα ανατολικά. Η γέφυρα με μήκος 507 μέτρα είχε σχεδιαστεί από το διάσημο μηχανικό Άιφελ για να τοποθετηθεί στον ποταμό Δούναβη. Το 1897 την τοποθέτησαν εδώ. Αυτό το τεχνολογικό επίτευγμα του 19ου αιώνα παραμένει η κύρια είσοδος της πόλης, από εδώ ήρθα με ταξί, από εδώ και θα φύγω. Πριν μια περίπου δεκαετία έγινε συντήρηση της γέφυρας με αντικατάσταση μερικών σκουριασμένων κομματιών από καινούργια που είναι κατασκευασμένα σύμφωνα με τα αρχικά σχέδια. Τώρα το πρωί περπατάω με αρκετόν άλλο κόσμο στα πεζοδρόμιά της ενώ κάτω από τα αψιδωτά ανοίγματα κυκλοφορούν πλοιάρια.

Ονομάζεται γέφυρα Faidherbe προς τιμήν του Γάλλου στρατηγού και αποικιακού κυβερνήτη του 19ου αιώνα. Ο Louis Faidherbe (1818 – 1889) εγκαταστάθηκε στο Saint Louis το 1852. Σε λίγα χρόνια κατόρθωσε να επεκτείνει τη Γαλλική αποικία σε όλη τη Σενεγάλη και πέραν αυτής σε μεγάλο τμήμα της Δυτικής Αφρικής.

Όπως είδα και χθες υπάρχουν αρκετά αποικιακά οικοδομήματα που έχουν την κρεολική αποικιακή αρχιτεκτονική.

Βλέπω εξωτερικά και το «Μεγάλο Τζαμί». Είναι το μοναδικό θρησκευτικό οικοδόμημα που έκτισε η τότε Γαλλική αποικιακή Διοίκηση για το μουσουλμανικό πληθυσμό του νησιού (μεταξύ 1820 και 1847). Το αρχιτεκτονικό σχέδιο, που αναγνωρίζεται εύκολα παρά τις προσθήκες, θυμίζει εξωτερικά και ιδίως στην πρόσοψη, τον Καθολικό καθεδρικό.

Οι μιναρέδες είναι δυο πύργοι με ρολόι και καμπάνες (μάλιστα, καμπάνες σε μιναρέδες) που στέκονται στην πρόσοψη, εκατέρωθεν μιας αψιδωτής στοάς που προεκτείνεται και στα πλάγια του τζαμιού. Τώρα κτίζουν σε επαφή με το αποικιακό κτίριο ένα καινούργιο τέμενος που θα έχει πολύ μεγαλύτερη χωρητικότητα. Το τζαμί βρίσκεται στη περιοχή βόρεια του κέντρου τού νησιού, όπου η παλιά μουσουλμανική συνοικία.

Περπατώ άλλη μια φορά στα σκονισμένα δρομάκια των λαϊκών συνοικιών στην απέναντι λωρίδα της Μπαρμπαριάς. Το περιβάλλον παρά τη φτώχεια και τη βρωμιά έχει μια ελκυστική αυθεντικότητα. Εδώ δεν επικρατεί αυτό το επίπλαστο τουριστικό περιβάλλον που δυστυχώς έχει ολότελα επικαλύψει την τοπική παράδοση και κουλτούρα στα μέρη που έχουν υποστεί ολοσχερή τουριστική «ανάπτυξη» όπως δυστυχώς σε κάποια Ελληνικά νησιά. Εδώ στη Σενεγάλη το μόνο τέτοιο τουριστικό μέρος που επισκέφθηκα ήταν το Σαλί.

Επιστρέφοντας στο Πανδοχείο συναντώ τους Μαυριτανούς. Μού λένε ότι ναι μεν έχουν πρόγραμμα να φύγουν σήμερα το μεσημέρι αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από τις εξελίξεις των επιχειρηματικών τους επαφών. Ο Sidi Brahim λέει πως πάντως θα με ενημερώσει.

Είναι ώρα για λίγη ξεκούραση στο δωμάτιό μου, το οποίο οφείλω να παραδώσω το μεσημέρι.

Αλλά το μεσημέρι που κατεβαίνω στη ρεσεψιόν δε βρίσκω άκρη. Αρχικά μού λένε ότι οι Μαυριτανοί έφυγαν, σε λίγο ότι θα γυρίσουν. Κατά τις δωδεκάμισι η λίαν συμπαθής μάνατζερ Μαντάμ Ντιόπ μου λέει ότι είναι σίγουρο πως έφυγαν. Της απαντάω ότι δε με πειράζει που έφυγαν αλλά που το έκαναν χωρίς να με ειδοποιήσουν.

Η Μαντάμ Ντιόπ μου λέει ότι αν φύγω τώρα προλαβαίνω να πάω στη Μαυριτανία με τη συγκοινωνία. Απαντάω αρνητικά. Η ώρα δεν είναι κατάλληλη. Αν φύγω τώρα κινδυνεύω να παραμείνω τη νύχτα στο Ρόσο, ένα συνοριακό σταθμό που έχει πολύ κακή φήμη. Στην καλύτερη περίπτωση θα μπορέσω να φθάσω πολύ αργά το βράδυ στο Νουακσότ.

Παίρνω πάλι το ίδιο δωμάτιο για τη σημερινή νύχτα. Η αναχώρηση θα γίνει αύριο το πρωί.

Πηγαίνω στο Darou Salam για μεσημεριανό φαγητό. Παραγγέλνω ψητό ψάρι “capitaine”. Με την ονομασία αυτή είναι γνωστά κάμποσα είδη ψαριών που ανήκουν στην ίδια οικογένεια με τα δικά μας λαυράκια. Πήρα τη «μικρή μερίδα» που κάνει 6,000 CFA ενώ η μεγάλη κάνει 7,000. Είναι πολύ καλό και χορταστικό πιάτο.

Βγαίνοντας από το Πανδοχείο στις τέσσερες το απόγευμα πληροφορούμαι από τη Μαντάμ Ντιόπ ότι οι Μαυριτανοί δεν έφυγαν και αναμένεται να γυρίσουν εδώ! Όντως σε λίγο τους βλέπω και με ενημερώνουν ότι θα φύγουν αύριο.

Για άλλη μια ημέρα (συνεχόμενη) το ταξιδιωτικό μου πλάνο έμεινε εν μέρει ανεκτέλεστο. Και πως λέγεται το plan B στην προκείμενη περίπτωση; Μην ανησυχείτε, υπάρχει και για να το πούμε με ειλικρίνεια λέγεται επιστροφή στο αρχικό plan A.

Ναι έχω πάρει τις αποφάσεις μου. Θα φύγω με τη συγκοινωνία αύριο όσο πιο ενωρίς γίνεται. Δεν έχω σκοπό να περιμένω κι άλλο, πότε θα τελειώσουν τις δουλειές τους οι Μαυριτανοί και αν τυχόν με θυμηθούν.

Αρκετή ζημιά έπαθα που τους εμπιστεύθηκα. Αν ήξερα ότι θα έμενα εδώ σήμερα μπορούσα να είχα οργανώσει κάποια επίσκεψη. Όπως για παράδειγμα στο Εθνικό Καταφύγιο πτηνών του Djoudj. Το καταφύγιο βρίσκεται σε απόσταση 25 χιλιομέτρων βόρεια τού Saint Louis. Δεν είναι προσπελάσιμο με συγκοινωνία αλλά οργανώνονται πολλές εκδρομές. Μάλιστα κάποιος με πλησίασε για να μου προτείνει να συμμετάσχω. Το καταφύγιο καταλαμβάνει έκταση 160 τετραγωνικών χιλιομέτρων, δίπλα στον ποταμό Σενεγάλη. Από γεωγραφική άποψη είναι ένας υγρότοπος όπου η επίσκεψη γίνεται με πιρόγες. Η τοποθεσία, που δεν απέχει πολύ από τις εκβολές του Σενεγάλη, είναι ένας σταθμός των πουλιών που μεταναστεύουν στην Αφρική για να περάσουν το χειμώνα σε τόπους με θερμότερο κλίμα. Όλες οι πληροφορίες αναφέρουν ότι πρόκειται για σπουδαίο μέρος παρατήρησης πουλιών. Αλλά η κατάλληλη ώρα για επίσκεψη είναι το πρωί, την ώρα που ξημερώνει.

Τώρα το απόγευμα δε μου μένει παρά να κάνω μερικές ακόμα βόλτες στο ατμοσφαιρικό Σεν Λουί (Saint Louis). Κάτι καινούργιο που βλέπω είναι τα μαγαζιά που πουλάνε αντίκες και χειροτεχνήματα. Με ενδιαφέρον βλέπω τελετουργικές ξυλόγλυπτες μάσκες από τη Σενεγάλη και άλλες Αφρικανικές χώρες. Είναι πολύ ωραίες αλλά η τιμή για μια καλή μάσκα είναι γύρω στα 200 ευρώ. Οπωσδήποτε δεν τίθεται θέμα, διότι είναι ογκώδη αντικείμενα που δεν έχω τρόπο πού να τα κουβαλήσω.

Έχω βέβαια κατά νουν και το αυριανό μου ταξίδι. Θα περάσω τα σύνορα για να μπω στη Μαυριτανία. Συζητώντας με ένα νεαρό Γάλλο στο δρόμο μαθαίνω τις κακές συνθήκες που επικρατούν στο συνοριακό πέρασμα του Ρόσο. Με συμβουλεύει να έχω διαθέσιμα 55 ευρώ για τη βίζα της Μαυριτανίας, γιατί διαφορετικά θα κάνουν πως δεν έχουν ψιλά για να μού κρατήσουν τα ρέστα. Και δυστυχώς εγώ έχω κατοστάρικο.

Πηγαίνω στο μαγαζί δίπλα στο ξενοδοχείο De la Poste και ζητώ ψιλά. Ο νεαρός πωλητής μού δίνει δυο πενηντάρικα λέγοντας ότι χρειάζονται μόνο 50 ευρώ για τη βίζα. Του δίνω 1,000 CFA για να τον ευχαριστήσω και μού απαντάει "très gentille", «πολύ ευγενικό».

Μαζεύομαι πολύ ενωρίς στο δωμάτιο μου. Έχω αποφασίσει να φύγω για τη Μαυριτανία αύριο, με τη δημόσια συγκοινωνία.

Μιλάμε μόλις ξυπνήσω. Εδώ είναι που το σύνθημα τέως πεζοναυτών, καταδρομέων και νυν ειδικών δυνάμεων πρέπει να με εμψυχώνει. Σεν Λουί - Νουακσότ σόλο με ΜΜΜ Σενεγάλης και Μαυριτανίας μέσω του Ρόσο, δεν είναι τόσο απλή μετακίνηση. Σας το προλαμβάνω, είναι η πιο δύσκολη του ταξιδιού μου.

"Θαρσείν χρή ταχ' αύριον έσετ΄ άμεινον".
Θάρρος χρειάζεται, ίσως αύριο να είναι καλύτερα.
Το είπε ένας πρόγονός μας, ο πολυμήχανος ταξιδιώτης από την Ιθάκη, όταν οι Αχαιοί ήταν έτοιμοι να επιστρέψουν άπρακτοι στην πατρίδα τους.

Θάρρος μάζεψα, ύπνο χρειάζομαι τώρα, αυτό είναι το δύσκολο, ώρα εννέα το βράδυ. Όνειρα γλυκά!

Κεφάλαιο 26o

Τρίτη, 10 Μαρτίου. Περνάω το Σενεγάλη στο Ρόσο και φθάνω στο Νουακσότ.

Ξυπνώ στις πέντε, σηκώνομαι και ετοιμάζομαι για αναχώρηση. Βγαίνω στο δρόμο πριν τις έξι. Βρίσκω ένα ταξί που με πηγαίνει (με 1,000 CFA) στον οδικό σταθμό (gare routière) που ως γνωστόν απέχει μερικά χιλιόμετρα. Βγάζω εισιτήριο σε επταθέσιο ταξί με προορισμό το Rosso (Ρόσο). Κοστίζει 2,200 CFA συν 1,000 για τη βαλίτσα. Παίρνω ένα στιγμιαίο καφέ από κάποιον πάγκο. Πολλά παιδάκια γυρίζουν στο σταθμό ζητιανεύοντας. Το ταξί αργεί να συμπληρωθεί, προφανώς λόγω της πολύ πρωινής ώρα. Θα πέρασε καμιά ώρα ώσπου να γεμίσει.

Φεύγουμε για το Ρόσο, κατά τις επτά η ώρα. Η απόσταση είναι περίπου εκατό χιλιόμετρα και ο δρόμος καλός. Το τοπίο αρχικά είναι ημιερημικό, ξεπροβάλλουν δένδρα από διάφορα είδη ακακίας. Η εικόνα κάποια στιγμή πρασινίζει. Ορυζώνες και άλλες καλλιέργειες ποτίζονται από κανάλια, σκαμμένα στο φυσικό έδαφος χωρίς επένδυση, που φέρνουν νερό από τον ποταμό Σενεγάλη.

Ο ήλιος ανεβαίνει στη θολή και σκονισμένη ατμόσφαιρα, λαμποκοπώντας σαν ένας ασημένιος δίσκος. Έχει αυτό το λευκό χρώμα που λέμε στη ζωγραφική “blanc d`argent”, ασημένιο λευκό.

Η διαδρομή τελειώνει στο Ρόσο μέσα σε ένα κομφούζιο. Ένας νεαρός έρχεται τρέχοντας και μου λέει μπες στο ταξί να πάμε στο Νουακσότ. Εγώ του απαντώ ότι θέλω να πάω ως το ποτάμι για να περάσω απέναντι.

Με ακολουθεί κατά πόδας. Ίσως είναι καλύτερα, γιατί αν μείνω μόνος θα μου την πέσουν άλλοι και η κατάσταση μπορεί να ξεφύγει τελείως.

Περνάω πρώτα από το φυλάκιο της Σενεγάλης, όπου οι αστυνομικοί βάζουν στο διαβατήριό μου σφραγίδα εξόδου. Μετά μπαίνω στο ταξί μαζί με το νεαρό για να πάω ως το ποτάμι. Αλλά του εξηγώ ότι έχω κάμποσα CFA τα οποία θέλω να αλλάξω σε «ουγκίγια» έτσι λένε το νόμισμα της Μαυριτανίας. Ο νεαρός με πηγαίνει σε μια «μπουτίκ», δηλαδή μαγαζί σε παράγκα, όπου αλλάζουν χρήματα. Έχω περίπου 39,000 CFA. Ο υπεύθυνος για να μού δώσει πέντε ευρώ που χρειάζομαι για την πληρωμή της βίζας μου παίρνει 4,000 CFA. Για τα υπόλοιπα μού λέει ότι θα μου δώσει δεκαοχτώ χιλιάδες ουγκίγια. Λίγα μου φαίνονται αλλά τι να κάνω τώρα. Ένας βοηθός του μού μετράει τα ουγκίγια. Είναι 1,800. Εγώ διαμαρτύρομαι. Αλλά οι παρευρισκόμενοι μού εξηγούν ότι όλα έγιναν κανονικά. Και οι άλλοι στην ουρά λένε φύγε από εδώ, γιατί εμείς περιμένουμε στην ουρά.

Η Μαυριτανία πριν λίγα χρόνια έκοψε ένα μηδενικό από το νόμισμά της. Έτσι το νέο ουγκίγια ισοδυναμεί με δέκα παλιά. Αλλά ο κόσμος λόγω συνήθειας, μετράει τα κόστη σε παλιά ουγκίγια, με αποτέλεσμα να δημιουργείται σύγχυση.

Ο νεαρός που μού κόλλησε παίρνει 500 CFA για το ταξί. Μού συστήνεται ως «σοφέρ Μαυριτανίας», που όπως λέει θα πάμε μαζί στο Νουακσότ. Το αποφάσισε μονομερώς!

Τώρα πρέπει να μπω σε μια πιρόγα για να περάσω στην άλλη όχθη του ποταμού Σενεγάλη, που είναι η Μαυριτανία. Ο νεαρός που μου κόλλησε κάνει νόημα σε κάποιον βαρκάρη που έρχεται, παίρνει τη βαλίτσα μου και ανεβαίνω στην πιρόγα του. Στην πιρόγα είμαστε μόνο δύο επιβάτες και ο βαρκάρης. Ενώ οι άλλες διασχίζουν το ποτάμι γεμάτες κόσμο. Το κανονικό εισιτήριο είναι 500 CFA, ποσό που έχω κρατήσει για το σκοπό αυτό. Μου παίρνουν 200 CFA στην επιβίβαση, νομίζω είναι τα «λιμενικά τέλη». Δίνω τα υπόλοιπα 300 CFA στο βαρκάρη. Όχι λέει αυτός, εδώ θα πληρώσεις 300 ουγκίγια. Ξέροντας ότι όταν λένε 300 ουγκίγια εννοούν 30 νέα ουγκίγια του δίνω ένα χαρτονόμισμα των 100 και του ζητώ ρέστα. Τι είναι αυτά που λες μου απαντάει εκείνος και ζητάει να του δώσω 300 νέα ουγκίγια, με το δικαιολογητικό ότι τόσο κάνει η πιρόγα, διότι το αγώγι είναι πριβέ, ιδιωτικό που λέμε σε αρχαία Ελληνικά.

Εγώ δεν του δίνω και του λέω πήγαινέ με πίσω στη Σενεγάλη. Τι να κάνει αυτός, με αποβιβάζει στην άλλη όχθη του Σενεγάλη.

Αλλά η κατάσταση παραμένει τεταμένη. Ο βαρκάρης με ακολουθεί κατά πόδας προσπαθώντας να με κατευθύνει όπως αυτός θέλει ως το Νουακσότ. Ο άλλος, ο δήθεν «σοφέρ της Μαυριτανίας» έχει εξαφανιστεί. Εγώ λέω στο βαρκάρη να με αφήσει ήσυχο. Δεν έχω σκοπό να μπλέξω περισσότερο μαζί του.

Είναι πραγματικά κρίμα ότι με όλα αυτά δε μπορώ να απολαύσω το γραφικό αυτό πέρασμα του Σενεγάλη. Μάτια δεκατέσσερα αλλά για το τοπίο δεν περισσεύει ούτε μισό.

Η τοποθεσία λέγεται Rosso (Ρόσο) και δεν υπάρχει γέφυρα. Το πέρασμα των αυτοκινήτων γίνεται με φέρι. Αλλά επειδή τα δρομολόγια είναι αραιά, όλοι σχεδόν οι επιβάτες περνάνε με πιρόγες.

Για να διακρίνει κανείς τα δυο μέρη, η μια τοποθεσία λέγεται «Ρόσο Σενεγάλης» και η άλλη «Ρόσο Μαυριτανίας». Χάλια και οι δύο είναι, αλλά το Ρόσο της Μαυριτανίας είναι το χειρότερο. Και ως συνοριακό φυλάκιο έχει απαίσια φήμη.

Το φυλάκιο της Μαυριτανίας είναι δίπλα στο ποτάμι. Πάω για να πάρω βίζα. Οι αστυνομικοί μού παίρνουν το διαβατήριο και μου λένε να καθίσω σε μια καρέκλα, περιμένοντας ώσπου να έρθει ο αρμόδιος, που δεν είναι ακόμα εδώ. Η ώρα είναι 8,45. Περιμένω αρκετή ώρα αυτόν τον κύριο. Στις εννέα και μισή έρχεται. Κολλάει το κουπόνι της βίζας στο διαβατήριό μου, αφού πλήρωσα 55 ευρώ.

Είμαι πια στη Μαυριτανία και ο σημερινός μου προορισμός είναι η Πρωτεύουσα της χώρας, το Νουακσότ, που απέχει από το Ρόσο 200 χιλιόμετρα. Ψάχνω επταθέσιο ταξί αλλά δε βρίσκω άκρη, επικρατεί απόλυτη σύγχυση. Είμαι και εγώ συγχυσμένος, ανησυχώ μπας και με κορόιδεψαν στην αλλαγή των χρημάτων. Περνάω υγειονομικό έλεγχο, συμπληρώνω και μια φόρμα με στοιχεία, όπως πού θα μείνω και τα παρόμοια.

Δεκάδες τύποι με πλησιάζουν ζητώντας να τους δώσω το διαβατήριο για να περάσω τους ελέγχους, μεταξύ αυτών και ο βαρκάρης. Δεν το δίνω σε κανέναν. Το δείχνω όμως σε έναν αστυνομικό που μου το ζήτησε. Μου ζητάει να του δώσω και φωτοτυπία. Τού δίνω μια που έχω και βγαίνω επί τέλους έξω από την περιοχή των ελέγχων. Κάποιος μου φωνάζει «δε θα δώσετε κάποιο δώρο στην Αστυνομία;»! Τι κόλπα είναι αυτά!

Τώρα που είμαι στο χωριό επειδή φοβάμαι μην έπεσα θύμα απάτης πηγαίνω σε δυο μαγαζιά που αλλάζουν χρήματα και ρωτάω πόσο θα αλλάξουν το ευρώ. Και τα δύο δίνουν 40 νέα ουγκίγια στο ένα ευρώ. Άρα δεν έπεσα και τόσο θύμα. Ο τύπος στο Ρόσο Σενεγάλης μπορεί να μου βούτηξε προμήθεια παραπάνω από το κανονικό το πολύ πεντέξι ευρώ. Πιο στοχευμένη ήταν η οργάνωση της απάτης με την πιρόγα. Αλλά εκεί τελικά πλήρωσα 100 νέα ουγκίγια, ήτοι 2,5 ευρώ, δεν είναι κάτι σοβαρό.

Τώρα προσοχή πως θα πάω στο Νουακσότ. Διώχνω οριστικά από κοντά μου το βαρκάρη και όλους τους ενοχλητικούς και προσφεύγω σε ένα χοντρό τύπο που είναι όντως της δουλειάς. Ο τεραστίων κιλών Σουλεϊμάν μου εξηγεί το σύστημα. Θα πάω στο Νουακσότ με μινιμπάς, που όμως ξεκινάει σε ένα γραφείο μερικά χιλιόμετρα από εδώ. Πρώτα θα μπω μαζί του σε ένα ταξί. Έτσι πάμε μαζί στα γραφεία της εταιρίας μεταφορών Salima. Το δρομολόγιο είναι για τις έντεκα η ώρα. Βγάζω εισιτήριο πληρώνοντας 300 νέα ουγκίγια. Τα 250 είναι το εισιτήριο, τα υπόλοιπα 50 η προμήθεια τού Σουλεϊμάν και η μεταφορά με το ταξί. Το έμαθα το σύστημα.

Περιμένω την αναχώρηση. Τρώω και σάντουιτς με σουβλάκια του δρόμου. Έχω ηρεμήσει τώρα, όλα πλέον είναι υπό έλεγχο. Το μινιμπάς φεύγει ακριβώς στις έντεκα. Κάθομαι στη θέση αριθμός 3, πίσω από τον οδηγό. Υποφερτά είναι.

Ο δρόμος αλλού είναι καλός, αλλού γεμάτος λακκούβες και σε κάποια κομμάτια εκτελούνται εργασίες ανακατασκευής. Διασχίζουμε μια έρημο με θαμνώδη βλάστηση και η άμμος της Σαχάρας απειλεί το δρόμο. Γίνονται πολλοί έλεγχοι από μπλόκα αστυνομικών. Σε τέσσερες από τους ελέγχους ζήτησαν ταυτότητες. Εγώ δεν έχω πρόβλημα. Οι Σενεγαλέζοι και άλλοι αλλοδαποί Αφρικανοί υφίστανται πιο αυστηρό έλεγχο. Μάλιστα στον τέταρτο έλεγχο ο Μαυριτανός αστυνομικός τους ζήτησε μεταξύ αστείου και σοβαρού να του δώσει ο καθένας από 50 ευρώ! Άκου ποσόν που θέλει για “argent de poche”, όπως λένε στα Γαλλικά το μπαξίσι! Έγινε και μια δεκαπεντάλεπτη στάση για φαγητό. Εγώ δεν έφαγα τίποτα, μόνο υγρά πήρα.

Κάναμε τέσσερες ώρες δρόμο. Φθάνουμε στον οδικό σταθμό του Νουακσότ στις τρεις το απόγευμα.

Ψάχνω ταξί. Για διαμονή έχω διαλέξει το Πανδοχείο Menata. Επειδή όπως γράφει ο τουριστικός οδηγός είναι φθηνό, κεντρικό και αποτελεί κομβικό σημείο συνάντησης των “backpackers”, των ταξιδιωτών που ταξιδεύουν φθηνά κουβαλώντας στην πλάτη τους τις αποσκευές τους σε ένα σάκο. Έτσι ήμουν και εγώ μέχρι το 2012 που διαπίστωσα ότι απέκτησα δυο κήλες στη σπονδυλική στήλη. Από τότε σέρνω μια βαλίτσα με ρόδες, αλλά κατά βάθος παραμένω στην ίδια κατηγορία ταξιδιωτών.

Ο οδηγός του «ταξί», πάλι είναι μεγαλόσωμος και πολύ χοντρός, δε γνωρίζει που είναι το Menata. Έρχεται ένας άλλος που το ψάχνει στους χάρτες της google στο κινητό. Νάτο του λέει εδώ είναι. Ο ταξιτζής λέει εντάξει, αλλά εγώ νομίζω ότι δεν έχει καταλάβει. Του δίνω το τηλέφωνο του Πανδοχείου. Τηλεφωνεί αλλά δεν παίρνει απάντηση.

Καθώς ο οδηγός μου γράφει ότι το Menata τελεί υπό το ίδιο μάνατζμεντ με το πιο ακριβό “Maison d`hotes Jeloua”, τον βάζω να τηλεφωνήσει στο τελευταίο. Απαντούν και προσπαθούν να τον κατευθύνουν. Δυσκολεύεται να συνεννοηθεί. Τελικά του δίνουν ραντεβού σε ένα ρεστοράν που γνωρίζει, το Κουσκούς. Όταν φθάνουμε εκεί παίρνει τηλέφωνο το Jeloua. Λόγω γλωσσικής ασυνεννοησίας αναγκάζομαι να μιλήσω εγώ στα Γαλλικά με την ιδιοκτήτρια του Jeloua, τη Γαλλίδα Ολίβ. Καθώς δε βρίσκω άκρη με το Manata συνεννοούμαι να πάω στο Jeloua. Η Ολίβ μου λέει μείνετε εκεί, στέλνω κάποιον να σας συναντήσει. Σε πέντε λεπτά έρχεται στο σταυροδρόμι που περιμένουμε ένας νεαρός υπάλληλος του Jeloua με το ποδήλατό του. Μπροστά ο ποδηλάτης πίσω εμείς με το ταξί, φθάνουμε τελικά στο“Maison d`hotes Jeloua”.

Ο ρεσεψιονίστας με διαβεβαιώνει ότι το Μανάτα έχει κλείσει. Το διαπίστωσα και εγώ στο ιντερνέτ. Από τότε που πουλήθηκε στους τελευταίους ιδιοκτήτες ξέπεσε και τελικά έκλεισε. Αλλά εδώ στο Jeloua τα δωμάτια είναι σήμερα κατειλημμένα. Υπάρχει μόνο ένα διαμέρισμα στην απέναντι πλευρά του δρόμου που κοστίζει 3,000 UM (νέα ουγκίγια). Λέω δε γίνεται, δε διαθέτω τέτοιο ποσόν. Ο ρεσεψιονίστας τηλεφωνεί στην Ολίβ. Του απαντάει ότι μπορεί να δώσει ένα μόνο από τα δωμάτια του διαμερίσματος απόψε και αύριο μετακινούμαι σε ένα μονό δωμάτιο που θα αδειάσει. Έτσι θα με χρεώσουν συνολικά (για τα δυο βράδια) 2,000 UM. Καλά είναι. Τακτοποιούμαι στο καλύτερο σύμφωνα με το Lonely Planet κατάλυμα του Νουακσότ, χωρίς υπερβολικό κόστος. Και το μεγάλο διαμέρισμα το έχω δικό μου, δεν ήλθε άλλος πελάτης απόψε.

Βέβαια απόψε θα μείνω εδώ χωρίς να κάνω βόλτα στην πόλη. Ήταν μια κουραστική και δύσκολη ημέρα. Αλλά όπως φαίνεται, τελικά τα πήγα πολύ καλά.

Το βράδυ τρώω στο εστιατόριο του Jeloua. Είναι σε μια ωραία αυλή. Το μέρος είναι ωραίο, ασφαλές, φιλικό, καθαρό και ατμοσφαιρικό. Σπεύδω βέβαια να διευκρινίσω ότι δεν είναι πολυτελές πεντάστερο, όπως κάποια πολυόροφα που υπάρχουν εδώ και απευθύνονται σε επιχειρηματίες και χλιδάτα γκρουπ. Μακριά από μας αυτά.

Και επειδή αυτά σας τα γνωστοποιώ με χρονολογική καθυστέρηση και ενώ σε λίγο θα γίνει νέα τηλεοπτική ενημέρωση, όπου θα μας περιγράψουν την πορεία του κορωνοϊού με στατιστικά στοιχεία, ας δώσω και εγώ τα στατιστικά στοιχεία της δικής μου ημέρας.

Χώρες που έχω επισκεφθεί ως σήμερα 155.
Τελευταία στην 155η θέση είναι η Μαυριτανία. Που είναι και η 28η χώρα της Αφρικής. Άρα έχω πλέον επισκεφθεί την πλειοψηφία, κάτι παραπάνω από το μισό των 54 κρατών που έχει η Αφρική.

Ως εδώ η στατιστική πάει πολύ καλά, αν και πρόκειται για στοιχεία μη επαληθεύσιμα.

Απόσταση Σεν Λουί – Νουακσότ 300 χιλιόμετρα περίπου. Σενεγάλη 100, Μαυριτανία 200.
Ώρες διαδρομής «από ξενοδοχείου εις ξενοδοχείον» δέκα.

Εδώ δεν πάμε πολύ καλά αλλά τα στοιχεία είναι επαληθεύσιμα. Κάντε το και θα το δείτε και εσείς.

Μεταφορικά μέσα έλαβον: Επταθέσιο ταξί ένα (υπεραστικό), λεωφορείο - μινιμπάς ένα (και άνετο), πιρόγα μία (πριβέ παρακαλώ, άλλο αν έκανα σκηνικό στην πληρωμή της), αστικά ταξί τέσσερα (δύο πριβέ, δύο συλλογικά) ως εξής: Σεν Λουί 1, Ρόσο Σενεγάλης 1, Ρόσο Μαυριτανίας 1, Νουακσότ 1.
Ποδαρόδρομος: σε αμελητέα απόσταση.
Αυτή την τελευταία επονείδιστη στατιστική επίδοση πρέπει αύριο να τη βελτιώσω!

Κεφάλαιο 27o. Τετάρτη 11 Μαρτίου. Μια ημέρα στο Νουακσότ.

Πληροφοριακά για το Νουακσότ.

Την εποχή των Γάλλων η Μαυριτανία ήταν μια πολύ υποτιμημένη και παραμελημένη περιοχή. Τη θεωρούσαν ένα κομμάτι ερήμου χωρίς ιδιαίτερη χρησιμότητα, που παρεμβαλλόταν ανάμεσα στη βόρεια Αφρική και τη Σενεγάλη, όπου είχαν στρέψει τα αποικιακά τους ενδιαφέροντα.

Η υποβαθμισμένη Γαλλική αποικιακή διοίκηση της Μαυριτανίας δε θεωρούσε κάποιο μέρος τής χώρας αντάξιο για έδρα της και ασκούσε τα καθήκοντά της από το Σεν Λουί της Σενεγάλης.

Ο πληθυσμός της Μαυριτανίας δεν έκανε ιδιαίτερους αγώνες για να αποκτήσει η χώρα την ανεξαρτησία της. Η πρώτη κυβέρνηση της Μαυριτανίας εγκαθιδρύθηκε το 1957 και μια πρώτη της φροντίδα ήταν να αποφασίσει που θα είναι η πρωτεύουσα του κράτους.

Σε μια απόφαση που πάρθηκε με πολιτικούς υπολογισμούς επελέγη ως πρωτεύουσα το Νουακσότ, ένα μικρό ως τότε χωριό. Με τον τρόπο αυτό ο πρώτος ηγέτης της Μαυριτανίας Μοκτάρ Ουλντ Νταντά κράτησε τις ισορροπίες ανάμεσα στο μαύρο πληθυσμό που κατοικούσε νότια, στην κοιλάδα του Σενεγάλη, και στους εξαραβισμένους Μαυριτανούς που η ιστορική τους κοιτίδα είναι το Αντράρ.

Το Νουακσότ ήταν σε ενδιάμεση θέση και ξεκινούσε ως μια πρακτικά τελείως καινούργια πόλη που θα υποδεχόταν κατοίκους από όλες τις φυλές.

Μέχρι την επιλογή του ως πρωτεύουσα της Μαυριτανίας το Νουακσότ ήταν ένα μεγάλο χωριό ψαράδων κτισμένο γύρω από ένα πηγάδι όπου οι βοσκοί πήγαιναν να ποτίσουν τις καμήλες τους. Η ονομασία Νουακσότ στη Βερβέρικη γλώσσα τους σημαίνει Ανεμοδαρμένο μέρος.

Η κατασκευή της νέας πόλης ξεκίνησε το 1958 και στις 28 Νοεμβρίου 1960, που ανακηρύχτηκε η πλήρης ανεξαρτησία της Μαυριτανίας, είχε ήδη κατασκευαστεί η βασική υποδομή για την εγκατάσταση της κυβέρνησης.

Η πόλη κτίστηκε με πολεοδομικό σχέδιο, αποκτώντας πλατιές λεωφόρους και δρόμους που τέμνονται κάθετα. Αλλά ενώ οι αρχικοί σχεδιασμοί ήταν για πληθυσμό 15,000 κατοίκων η δημογραφική ανάπτυξη υπήρξε εκρηκτική. Ούτε που είχαν σκεφθεί ότι το Νουακσότ εκτός από διοικητικές λειτουργίες θα γινόταν το εμπορικό και οικονομικό κέντρο της χώρας.

Η καινούργια Πρωτεύουσα τράβηξε σα μαγνήτης πληθυσμό από όλη τη χώρα. Η συγκέντρωση του πληθυσμού εντατικοποιήθηκε στις εποχές που η χώρα αντιμετώπισε ανομβρία καθώς επίσης ταραχές, τρομοκρατικές επιθέσεις και πολεμικές συρράξεις που έπληξαν τη Μαυριτανία αλλά και γειτονικές περιοχές, όπως η Δυτική Σαχάρα, το Μαλί και η Σενεγάλη.

Στο Νουακσότ, που είχε πεντέξι χιλιάδες κατοίκους το 1960 και 25,000 το 1970, συγκεντρώνεται σήμερα το ένα τρίτο των κατοίκων της Μαυριτανίας. Ο πληθυσμός του υπολογίζεται να είναι 1,300,000 αν και κανείς δεν ξέρει τον ακριβή αριθμό. Η πόλη χτισμένη ανάμεσα στον Ατλαντικό ωκεανό και την έρημο Σαχάρα κινδυνεύει και από τα δύο μέτωπα. Ο άνεμος φέρνει από τη Σαχάρα άμμο που γεμίζει τους κατά τα άλλα πλατιούς δρόμους της πόλης. Έτυχε να δω στην Πρωτεύουσα αυτοκίνητα να κολλάνε στην άμμο, καθώς προσπαθούσαν να πάρουν στροφή σε κάποιο σταυροδρόμι. Μεγάλη και η απειλή που έρχεται από τη θάλασσα. Μεγάλο μέρος της πόλης έχει κτιστεί σε έδαφος που βρίσκεται κάτω από τη μέση επιφάνεια της θάλασσας, και προστατεύεται από την εισβολή του ωκεανού από αμμόλοφους που διαβρώνονται και κινδυνεύουν να διαλυθούν από τα κύματα. Με την ανοικοδόμηση η φρεάτια στάθμη έχει κατέβει και ακόμα χειρότερα έχει πλέον δεχθεί διπλή εισβολή: από τη μια αλμυρού νερού και από την άλλη μόλυνσης από τα απόβλητα της μεγαλούπολης.

Το Νουακσότ είναι σίγουρα μια παράξενη Πρωτεύουσα που η ανάπτυξή της σε μεγαλούπολη βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την παράδοση της νομαδικής ζωής της Μαυριτανίας και έχει φέρει στην επιφάνεια όλα τα προβλήματα της κλιματικής αλλαγής που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας.

Ολοήμερη επίσκεψη στο Νουακσότ.

Το Νουακσότ μού έδωσε χθες που έφθασα μια χάλια εντύπωση. Να δούμε πως θα μού φανεί σήμερα που θα μείνω όλη την ημέρα και θα προσπαθήσω να κάνω μια επίσκεψη της πόλης. Χθες βέβαια που ήμουν στο πόδι από τις πέντε το πρωί και έφθασα στο Jeloua τέσσερες το απόγευμα μετά από ένα περιπετειώδες ταξίδι, δε γινόταν να βγω έξω.

Όμως από τη στιγμή που τακτοποιήθηκα εδώ βρίσκομαι σε πολύ ωραίο περιβάλλον. Το περιμανδρωμένο συγκρότημα έχει μια μεγάλη αυλή με κήπο που μοιάζει με όαση, με μεγάλα δένδρα. Με ρεστοράν και τραπέζια όπου παίρνω το πρωινό μου. Καλό είναι αν και δεν περιλαμβάνεται στο κόστος. Το προσωπικό είναι πολύ εξυπηρετικό και διακρίνεται από επαγγελματισμό. Η απαραίτητη σύνδεση με wifi λειτουργεί εδώ πολύ καλά.

Αφήνω το χθεσινό δωμάτιο στο διαμέρισμα για να πάρω αργότερα ένα μονό δωμάτιο.

Ξεκινάω τη βόλτα μου στην πόλη στις οκτώ το πρωί. Θα περπατήσω αρκετά χιλιόμετρα, δεν πρόκειται να πάρω καθόλου ταξί.

Έχω και κάποιες πρακτικές ανάγκες. Εκτύπωση πεντέξι φωτοτυπιών του διαβατηρίου, διότι στα μπλόκα ζητάνε στοιχεία τα οποία καταγράφουν. Ξεμπερδεύει κανείς ευκολότερα όταν τους τα δίνει έτοιμα. Επισκευή σκελετού των γυαλιών. Ο οπτικός ήταν ευγενέστατος και έκανε την επιδιόρθωση δωρεάν. Ακόμα ανάληψη χρημάτων από ATM. Σήκωσα με την πιστωτική 4,000 UM και χρεώθηκα κάτι λιγότερο από 100 ευρώ. Άρα συμφέρει.

Τώρα τι αξιοθέατα είδα.

Το πρώτο, στο κέντρο ακριβώς της πόλης, είναι το Μέγα Τέμενος. Αποκαλείται συνήθως «Σαουδικό τζαμί», γιατί κατασκευάστηκε με χρηματοδότηση της Σαουδικής Αραβίας. Έχει στην πρόσοψη δυο ψιλόλιγνους μιναρέδες και είναι τεράστιο. Τώρα το πρωί είναι κλειστός και ο περίβολος, έτσι το βλέπω μόνο εξωτερικά. Απέναντί του βρίσκεται μια πολύ ζωντανή αγορά όπου σε εκατοντάδες μαγαζιά και πάγκους πουλάνε είδη και παρελκόμενα κινητής τηλεφωνίας.

Πηγαίνω στο Εθνικό Μουσείο. Δεν είναι τόσο μεγάλο ούτε θα το χαρακτήριζα ως σπουδαίο. Ωστόσο για εμένα παρουσιάζει ενδιαφέρον, διότι γνωρίζω πτυχές από την ιστορία και τον πολιτισμό της Μαυριτανίας. Στο ισόγειο υπάρχουν αρχαιολογικά εκθέματα που συνοδεύουν την ιστορική παρουσίαση της Μαυριτανίας, αρχίζοντας από την προϊστορική εποχή. Ομολογώ ότι παρόλο το διάβασμα που έχω κάνει, μαθαίνω αρκετά πράγματα που δεν ήξερα.

Όπως για παράδειγμα ότι το πάλαι ποτέ Βασίλειο της Γκάνα όχι μόνο είχε στην επικράτειά του μεγάλο μέρος της χώρας (στα Νοτιανατολικά) αλλά και πως οι αρχαιολόγοι θεωρούν ότι η πρωτεύουσά του βρισκόταν στο Kumbi Saleh, μια τοποθεσία κοντά στα σύνορα του Μαλί, όπου πριν εκατό χρόνια βγήκαν στην επιφάνεια αξιόλογα ερείπια. Το βασίλειο ήταν στη μεγαλύτερη ακμή του μεταξύ 9ου και 11ου αιώνα. Γνώρισε τη δόξα τόσο λόγω του πλούτου που συγκέντρωσε ελέγχοντας τους δρόμους των καραβανιών που εξυπηρετούσαν το εμπόριο του χρυσού όσο και ως τόπος διάδοσης του Ισλάμ. Τόσο έντονη είναι η ανάμνηση της ακμής του που το 1960 η πρώην Βρετανική αποικία της Χρυσής Ακτής επέλεξε, ως ανεξάρτητη πλέον χώρα, να ονομάζεται Γκάνα, αν και βρίσκεται σε περιοχή που δεν ανήκε σε αυτό το ιστορικό Βασίλειο.

Στον επάνω όροφο υπάρχουν εκθέματα που αφορούν τη κουλτούρα και το σύγχρονο βίο των κατοίκων της Μαυριτανίας. Πλήρωσα εισιτήριο μόνον 50 UM, λέγοντας (ψέματα) ότι δε θα βγάλω φωτογραφίες.

Το τελευταίο αξιοθέατο που θα επισκεφθώ στο κέντρο της πόλης είναι το λεγόμενο «Μαροκινό τζαμί». Στην πραγματικότητα είναι ένα πολιτιστικό κέντρο που έχει ιδρύσει το Μαρόκο. Περιλαμβάνει και τζαμί αλλά εγώ θα επισκεφθώ άλλες αίθουσες. Γίνομαι δεκτός από τους αρμοδίους με καταγραφή των στοιχείων μου στο βιβλίο επισκεπτών. Μού δείχνουν το πολυτελές εσωτερικό που έχει πλούσια διακόσμηση σύμφωνα με τις Μαροκινές παραδόσεις.

Το Μαρόκο έχει ιδιαίτερους λόγους να προβάλλει την παρουσία του στη χώρα. Η παλαιότερη επεκτατική πολιτική του ήταν να επεκταθεί ώστε να συμπεριλάβει και όλη τη Μαυριτανία. Αυτό βέβαια δεν έγινε και δεν αποτελεί πλέον ζητούμενο για το μαροκινό κράτος. Όμως ανάμεσα στο Μαρόκο και τη Μαυριτανία υπήρχε μια μεγάλη σε έκταση Ισπανική αποικία, η πάλαι ποτέ «Ισπανική Σαχάρα». Το 1975 η Ισπανία παρέδωσε τη διοίκηση της περιοχής στις δυο γειτονικές χώρες του Μαρόκου και της Μαυριτανίας. Αμέσως άρχισε ένας ανταρτοπόλεμος από το ντόπιο κίνημα Polisario που είχε στόχο την ίδρυση ανεξάρτητου κράτους της Δυτικής Σαχάρας. Η Μαυριτανία, αδύναμη να αντιμετωπίσει το αντάρτικο, εγκατέλειψε κάθε βλέψη στα εδάφη της Δυτικής Σαχάρας. Τότε το Μαρόκο προχώρησε σε κατάληψη όλων των εδαφών της αραιοκατοικημένης πρώην Ισπανικής αποικίας. Έκτοτε την διοικεί ως «νότιες Μαροκινές επαρχίες», παρά το ότι ο Ο.Η.Ε. και όλα τα άλλα κράτη θεωρούν παράνομη την κατοχή της.

Σήμερα οι ντόπιοι Σαχράουι αγωνίζονται εναντίον της μαροκινής κατοχής από κάποιες ερημικές περιοχές στα ανατολικά εδάφη της Δυτικής Σαχάρας που δε μπορεί να ελέγξει ο Μαροκινός στρατός. Τις ονομάζουν «απελευθερωμένες περιοχές».

Αλλά το Μαρόκο εκτός από τη στρατιωτική κατοχή έχει επιφέρει αλλοίωση του πληθυσμού. Σήμερα η μεγάλη πλειοψηφία όσων κατοικούν στο έδαφος της Δυτικής Σαχάρας (που είναι μια έκταση διπλάσια από την Ελλάδα) είναι Μαροκινοί έποικοι. Νομίζω ότι με αυτά που έγραψα γίνονται αντιληπτοί οι σοβαροί πολιτικοί λόγοι που το κράτος του Μαρόκου θέλει να δείχνει μια βιτρίνα στην πρωτεύουσα της Μαυριτανίας.

Φυσικά με την κατοχή της Δυτικής Σαχάρας υπάρχουν πλέον κοινά σύνορα μεταξύ Μαρόκου και Μαυριτανίας. Και εγώ έχω προγραμματίσει, μετά την επίσκεψη της Μαυριτανίας, να τα περάσω και να ταξιδέψω προς βορρά ως το Μαρακές.

Όμως γύρω από το Μαροκινό πολιτιστικό κέντρο υπάρχει και ένα άλλο αξιοθέατο. Μια αγορά που σφύζει από κίνηση. Φοβερή είναι. Έχει όλα τα είδη που αγοράζονται και πουλιούνται μέσα σε ένα οργανωμένο Αφρικάνικο χάος. Μέσα το συνωστισμό που υπάρχει, τα οχήματα μειονεκτούν σε κινητικότητα. Γαϊδούρια και άνθρωποι μεταφέρουν παλέτες και καρότσια. Όσο για φωτογραφίες τα πράγματα εδώ είναι πολύ δύσκολα.

Εδώ που είμαι στη «Μαροκινή αγορά», όπως τη λένε, έχω φθάσει στο πιο μακρινό σημείο της σημερινής βόλτας, τέσσερα χιλιόμετρα μακριά από το ξενοδοχείο μου. Επιστρέφω από την ίδια διαδρομή. Μόνο που σταματάω απέναντι από την είσοδο του Σαουδικού τζαμιού για φαγητό. Σε μια «τρύπα» είναι μια ψησταριά με τραπέζια σε διπλανό δωμάτιο όπου τρώω για μεσημέρι, μια μπαγκέτα με σουβλάκια ψημένα έξω στα κάρβουνα.

Επιστρέφω στο Jeloua, πάντα με τα πόδια, στις μία το μεσημέρι. Η βόλτα μου κράτησε πέντε ώρες!

Παίρνω το καινούργιο μου δωμάτιο. Το WC - μπάνιο είναι ιδιωτικό αλλά εξωτερικό. Πληρώνω το λογαριασμό των δυο διανυκτερεύσεων με 50 ευρώ και πέφτω για ξεκούραση ένα δίωρο.

Βγαίνω στις τεσσεράμισι για απογευματινή βόλτα. Στόχος μου είναι να επισκεφθώ το αλιευτικό λιμάνι του Νουακσότ. Απέχει από το ξενοδοχείο επτά χιλιόμετρα και πηγαίνω με ταξί (100 UM). Αν και είδα μερικά άλλα ψαρολίμανα στη Σενεγάλη, αυτό εδώ προσφέρει ένα θέαμα που αξίζει την επίσκεψη. Μοιάζει με το Καφουντίν ως προς την ποικιλία των δραστηριοτήτων, αλλά υπερτερεί σε λιμενικές εγκαταστάσεις. Οι περισσότερες από τις εκατοντάδες πιρόγες βρίσκονται στη φάση της επιστροφής από το ψάρεμα. Χιλιάδες κόσμος δουλεύει. Αγοράζουν και πουλάνε ψάρια, τα κουβαλάνε φορτωμένα σε καρότσια, σε κιβώτια επάνω στο κεφάλι, σε πάμπολλα γαϊδουράκια. Σεργιάνισα μια ολόκληρη ώρα χωρίς να διατρέξω όλο το μέτωπο της παραλίας με τις ψαρόβαρκες. Όπως φαίνεται οι αλιευτικές δραστηριότητες ασκούνται από μαύρους Αφρικανούς, τόσο ντόπιους όσο και Σενεγαλέζους καθώς και από άλλα γειτονικά κράτη. Δε βλέπω σχεδόν καθόλου Μαυριτανούς της λευκής φυλής. Δυστυχώς οι φωτογραφίες εδώ είναι πολύ δύσκολες αλλά η εικόνα θα παραμείνει έντονη στη μνήμη μου, σα μια κινούμενη πινακοθήκη.

Στην επιστροφή παίρνω ένα μικρό αμάξι που κάνει το ταξί. Ο οδηγός τυχαίνει να είναι ένας πολύ φιλικός πρόσφυγας από το Μαλί. Μου πιάνει την κουβέντα ζητώντας γνωριμία. Είναι πενηντάχρονος και ανήκει στη φυλή Dogon. Έχει δυο γυναίκες και δέκα παιδιά, όλα παντρεμένα και διεσπαρμένα σε διάφορες χώρες της Αφρικής. Παίρνει 60 UM και με αφήνει στο κέντρο, απέναντι από το Σαουδικό τζαμί.

Όσο για τη γνωριμία και ανταλλαγή αριθμών τηλεφώνου το απέφυγα με τρόπο.
Τι να το κάνω αφού δεν πρόκειται να ξανάρθω στο Νουακσότ (όπως νόμιζα). Άλλη μια φορά κάνω ανόητο σφάλμα, τι θα έχανα να αλλάζαμε τηλέφωνα.

Και με την ευκαιρία στο σημείο αυτό να πω ότι οι Μαυριτανοί κύριοι ούτε που εμφανίστηκαν ενώ τους έστειλα και μήνυμα με location.

Από εδώ ξεκινάω με τα πόδια για το ενάμισι χιλιόμετρο απόσταση που είναι ως το Jeloua. Αλλά στο δρόμο με φωνάζει ένας Μαυριτανός με ΙΧ και μου λέει έλα μέσα. Ο φιλόξενος άνθρωπος δουλεύει στην Ευρώπη, στη Γαλλία αν θυμάμαι καλά. Έτσι με πηγαίνει δωρεάν το τελευταίο χιλιόμετρο.

Το βράδυ τρώω στον κήπο τού Jeloua. Το φαγητό είναι ωραία μακαρονάδα με γαρίδες (400 UM).

Το Νουακσότ μπορεί να μην είναι σπουδαίο τουριστικό αξιοθέατο αλλά μου αφήνει καλές αναμνήσεις, αντίθετα με τις πρώτες εντυπώσεις. Αυτό βέβαια οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στην ευχάριστη διαμονή μου, στο Jeloua. Στον κήπο τού εστιατορίου έρχονται και επισκέπτες που μένουν μόνιμα στο Νουακσότ. Απόψε το βράδυ έχουν και βραδιά με μουσική.

Πολύ όμορφα είναι αλλά εγώ ετοιμάζομαι για να φύγω αύριο πρωί για το εσωτερικό της Μαυριτανίας. Οπότε ανεβαίνω για ύπνο ενώ κάτω στον κήπο συνεχίζεται η μουσική. Το ταξίδι απαιτεί θυσίες και κάποιες φορές δύσκολες επιλογές. Στο δίλημμα διασκέδαση ή επίσκεψη σε αξιοθέατα, η δική μου απάντηση είναι σχεδόν πάντα αρνητική για τη διασκέδαση.

Κεφάλαιο 28ο.

Πέμπτη, 12 Μαρτίου. Ταξίδι ως το Ατάρ.

Ον επόμενος προορισμός μου είναι η περιοχή Adrar (Αντράρ). Είναι μια περιοχή στο εσωτερικό της χώρας. Μεγάλο σε έκταση το Αντράρ είναι ένα υψίπεδο που ξεπροβάλλει μέσα στην έρημο Σαχάρα. Με επικούς αμμόλοφους, βραχώδεις σχηματισμούς και προπάντων με οάσεις που υπήρξαν αιωνόβιοι σταθμοί καραβανιών με καμήλες, το αραιοκατοικημένο σήμερα Αντράρ, είναι η πιο ιστορική περιοχή της Μαυριτανίας.

Για κάθε ψαγμένο ταξιδιώτη, το Αντράρ είναι χωρίς αμφιβολία αυτό που λέμε “pièce de résistance” της Μαυριτανίας.
Η Γαλλική αυτή έκφραση, που κατά λέξη μεταφράζεται «το κομμάτι της αντοχής», χρησιμοποιείται (και στα Αγγλικά) όταν θέλουμε να χαρακτηρίσουμε κάτι ως «το κυρίως πιάτο» ή το κυριότερο αντικείμενο μιας ομάδας πραγμάτων.

Ξύπνημα στις έξι το πρωί. Το ταξί έρχεται στις επτά. Σήμερα δεν έχει πρωινό, ούτε καν καφέ. Με πηγαίνει (με 150 UM) σε ένα σταθμό λεωφορείων οκτώ χιλιόμετρα μακριά. Δυστυχώς ούτε εδώ θα βρω καφέ, ούτε στο δρόμο του ταξιδιού, αυτή θα είναι η «ημέρα χωρίς καφέ». Υπάρχουν πολλές εταιρίες που πραγματοποιούν μεταφορές με μινιμπάς. Σε μια από αυτές βγάζω εισιτήριο, πληρώνοντας 600 UM.

Ο προορισμός μου είναι το Ατάρ, η πρωτεύουσα της περιοχής Αντράρ. Στην αρχή ταλαντεύθηκα μήπως έπρεπε να κατέβω σε μια διασταύρωση πριν το Ατάρ, για να επισκεφθώ την όαση Terjit, αλλά μού εξήγησαν ότι δεν υπάρχει τακτική συγκοινωνία για το μέρος αυτό. Οπότε θα πάω πρώτα στην πόλη Ατάρ, τέρμα του σημερινού δρομολογίου.

Αναχωρούμε περίπου στις οκτώ. Βγαίνοντας από την πόλη του Νουακσότ βρισκόμαστε στη έρημο Σαχάρα. Ο δρόμος είναι καλός. Οι αστυνομικοί έλεγχοι σχετικά λίγοι. Μόνο δυο φορές, στα 430 χιλιόμετρα της διαδρομής, μού ζήτησαν διαβατήριο.

Κατά τον έλεγχο διαβατηρίων αποκαλύπτεται και η υπηκοότητά μου. Και επειδή ως γνωστόν οι Έλληνες ξεχωρίζουν και διαπρέπουν σε όλο τον κόσμο ο καλοβαλμένος κύριος που κάθεται στο πίσω από εμένα κάθισμα με σκουντάει ελαφρά στην πλάτη για να πιάσουμε την κουβέντα. (Το λέμε και poke αυτό!). Μιλάει πολύ καλά Γαλλικά. Όπως μου λέει συνεργάστηκε παλιότερα με έναν Έλληνα που ήταν συγχρόνως καπετάνιος και πλοιοκτήτης. Με το καράβι του έκανε προμήθεια πετρελαιοειδών στο λιμάνι του Νουακσότ. Ο Έλληνας καπετάνιος επέμενε να τον μάθει μια Ελληνική λέξη: να αποκαλεί τους άλλους «μαλάκα»! Του είπα βέβαια ότι είναι άσχημη λέξη. Αλλά δεν επεκτάθηκα σε αναλυτική εξήγηση μέσα στο λεωφορειάκι!

Το στιγμιότυπο κολλάει καλύτερα στο νήμα των αναρτήσεων με θέμα «οτιδήποτε θυμίζει Ελλάδα ανά τον κόσμο», είδατε πως απέφυγα την αγγλική λέξη!
Αλλά το επεισόδιο «πέστε Μ. όπως στην Ελλάδα» είναι τόσο χιλιοπαιγμένο που φοβάμαι ότι θα το βουλιάξουμε το καημενούλι το θρεντ.
Ακούω διαμαρτυρίες για χρήση απαγορευμένης λέξης. Εντάξει παιδιά. Η ένστασή σας δεκτή. Οπότε η λέξη θρεντ αφαιρείται από την αφήγηση. Τα υπόλοιπα όμως είναι όλα τόσο ωραία και Ελληνικά εις το ακέραιον.

Κάνουμε μια στάση στα μισά περίπου τού δρόμου, στο Akjoujt. Είναι μια πόλη μικρή μεν, αλλά η μεγαλύτερη στη διαδρομή μας. Η στάση διαρκεί 10 ως 15 λεπτά, για να φάμε κάτι. Εγώ πεινάω και παίρνω ένα σάντουιτς, ένα στρογγυλό ψωμί με γέμιση τρία πολύ λεπτεπίλεπτα σουβλάκια.

Όταν φθάνουμε στο Ατάρ, η ώρα είναι μιάμιση. Κάναμε πεντέμισι ώρες ταξίδι.

Με ένα σαράβαλο που το παίζει ταξί πηγαίνω στο “Bab Sahara”, ένα Campement στην περιφέρεια της πόλης. Το έχει ένα ζευγάρι Ολλανδών, που αν κρίνω από την εμφάνιση και τις ιστορίες που μού λένε είναι άνω των 70 ετών. Ο Jost και η Λεονί έχουν εγκατασταθεί εδώ και 24 χρόνια στο Ατάρ, και το “Bab Sahara”, που μεταφράζεται «Πύλη της Σαχάρας», έχει γίνει σημείο αναφοράς για τους ανεξάρτητους ταξιδιώτες που διασχίζουν την Αφρική. Μού δίνουν ένα ωραίο μπανγκαλόου. Είναι κατασκευασμένο σε στιλ Αφρικάνικης στρογγυλής καλύβας. Είναι όμως μεγάλο και άνετο, με δικό του μπάνιο, ανεμιστήρα και AC. Έχει πέτρινους τοίχους, στέγη από κορμούς δένδρων, κλαδιά και χορταροσκεπή. Υπάρχει σύνδεση με wifi αλλά λειτουργεί με πολλές διακοπές. Δε θυμάμαι το ακριβές κόστος, ήταν περίπου 1,200 UM τη διανυκτέρευση. Πολύ καλά είναι εδώ, ας μην ξεχνάμε ότι βρίσκομαι στα βάθη της Σαχάρας.

Κάπως ακριβά είναι τα γεύματα. Μαγειρεύει ένας Σενεγαλέζος για το ζευγάρι και μαζί τους τρώω και εγώ. Τα χρεώνουν 800 UM. Σήμερα θα πάρω και τα δυο γεύματα εδώ στο Bab Sahara.

Συζητώ μαζί τους και ιδίως με τη Λεονί από την οποία παίρνω πολύ χρήσιμες πληροφορίες. Όπως φαίνεται για να δω αυτά που με ενδιαφέρουν αρκεί να μείνω στο Αντράρ τρεις νύχτες. Σήμερα θα μείνω εδώ στο Ατάρ. Αύριο θα μεταβώ στο ιστορικό Chinguetti, όπου θα διανυκτερεύσω. Και την τρίτη ημέρα θα επιστρέψω και θα επισκεφθώ με κάποιο ταξί το Terjit.

Την τέταρτη ημέρα θα εγκαταλείψω το Αντράρ. Ο επόμενος προορισμός μου είναι το Nouadhibou, η δεύτερη σε μέγεθος πόλη της Μαυριτανίας. Μεγάλο λιμάνι στον Ατλαντικό, βρίσκεται κοντά στα σύνορα του Μαρόκου, όπου πρέπει να συνεχίσω το ταξίδι μου. Η αρχική μου σκέψη ήταν να πάω στο Nouadhibou με το θρυλικό φορτηγό τρένο που κουβαλάει σιδηρομετάλλευμα από τα ορυχεία τού Zouérat. Η γραμμή έχει μήκος 670 χιλιόμετρα και ο πιο κοντινός σταθμός βρίσκεται στο Choum, σε απόσταση 130 χιλιόμετρα βόρεια του Ατάρ. Ενώ από το Choum ως το Nouadhibou είναι 460 χιλιόμετρα με το τρένο. Το θρυλικό τρένο έχει μήκος τρία χιλιόμετρα, φημιζόμενο ως ο μακρύτερος σιδηροδρομικός συρμός του κόσμου. Υπάρχει ένα «βαγόνι επιβατών» αλλά όπως ξέρω ήδη οι συνθήκες είναι πολύ κακές για ένα ολονύκτιο ταξίδι δώδεκα και πλέον ωρών. Η συμβουλή της Λεονί είναι να μην ταξιδέψω με το τρένο. Πρόκειται για ταλαιπωρία και σκόνη σε μια νύχτα που θα είμαι κλεισμένος με πολλούς άλλους χωρίς φαγητό και τουαλέτες και χωρίς στάση.

Τα ίδια με συμβουλεύουν και οι δυο άλλοι ταξιδιώτες που είναι σήμερα εδώ. Είναι δυο Γερμανοί, πατέρας και γιος που κάνουν ένα δίμηνο ταξίδι με ένα μεγάλο φορτηγό που το έχουν και σαν σπίτι τους. Ο ηλικιωμένος Γερμανός ζούσε στην πρώην Ανατολική Γερμανία. Μετά την ενοποίηση έκανε κάποιες επιχειρήσεις αλλά στη συνέχεια κήρυξε χρεωκοπία. Εγκαταστάθηκε οικογενειακώς στην Πορτογαλία όπου έχει ανοίξει ένα Γερμανικό σχολείο. Βίος και Πολιτεία και αυτός.

Με όλα αυτά έχω περίπου πεισθεί να διαγράψω από τα ταξιδιωτικά μου σχέδια τη μετάβαση με το τρένο. Αλλά πώς πάνε στο Nouadhibou; Δυστυχώς δεν υφίσταται δρόμος. Οπότε πρέπει να επιστρέψω στο Νουακσότ και από εκεί να συνεχίσω με άλλο μινιμπάς για την απόσταση των 480 χιλιομέτρων που χωρίζουν τις δυο μεγαλύτερες πόλεις της Μαυριτανίας. Πολλές οι ώρες του ταξιδιού αλλά υπάρχουν μινιμπάς που κάνουν ανταπόκριση και ελπίζω να τα καταφέρω να κάνω όλο το ταξίδι από το Ατάρ στο Nouadhibou αυθημερόν.

Μεσημεριανή ξεκούραση με το AC σε λειτουργία. Στις τεσσεράμισι βγαίνω. Πηγαίνω βόλτα στο κέντρο της πόλης που απέχει ενάμισι χιλιόμετρο. Το Ατάρ βρίσκεται στην καρδιά της ερήμου. Είναι η πρωτεύουσα τού Adrar και η μοναδική πραγματική πόλη του, με περίπου 25,000 κατοίκους. Ένας μεγάλος κυκλοφοριακός κύκλος σημαδεύει το κέντρο της πόλης. Στη μια του πλευρά ξεδιπλώνεται η αγορά που δραστηριοποιείται και πάλι αυτή την απογευματινή ώρα. Είναι τόσο στεγασμένα μαγαζιά όσο και πάγκοι στο ύπαιθρο, όπου πουλάνε τα πάντα.

Οι εικόνες είναι γραφικές, ειδικά στους πάγκους, καθώς υπάρχει μια συνεχής κινητικότητα. Οι πωλητές κόβουν με μαχαίρια τα ξυλάκια «μισουάκ» για τον καθαρισμό των δοντιών. Ραντίζουν με νερό τα ματσάκια από δυόσμο που προορίζονται για το τσάι. Τυλίγουν σε διάφανο πλαστικό τις μπαγκέτες ψωμιού, εδώ δε βλέπω να πουλάνε πίτες όπως στις χώρες της Μέσης Ανατολής.

Κομμάτια από ορυκτό αλάτι θυμίζουν πως πριν πέντε και πλέον αιώνες περνούσαν από τις οάσεις τού Adrar οι δρόμοι του αλατιού. Το εξόρυσσαν στα ορυχεία της Taghaza.

O Ibn Battuta που έφθασε στα αλατωρυχεία το 1352 γράφει ότι την εξόρυξη έκαναν σκλάβοι που τρέφονταν με χουρμάδες, κεχρί και κρέας καμήλας, που όλα έρχονταν από μακρινά μέρη στην άνυδρη Taghaza. Το κόστος εξαρτιόταν κυρίως από τα μεταφορικά, έτσι τα καραβάνια με τις καμήλες το πουλούσαν σε τιμές πέντε και δέκα φορές μεγαλύτερες από την τιμή της αγοράς, όταν έφθαναν στις οάσεις του τότε Βασιλείου του Μαλί.

Όπως γράφει ο Λέων ο Αφρικανός στο ιστορικό ταξιδιωτικό βιβλίο “Descrittione dell’Africa” (Περιγραφή της Αφρικής), που επισκέφθηκε την Taghaza γύρω στα 1510, την εποχή του μετέφεραν το αλάτι σε μεγάλες αποστάσεις ως το Τιμπουκτού, όπου το αντάλλασσαν με χρυσάφι.

Τα ορυχεία της Taghaza βρίσκονται σήμερα εγκαταλειμμένα στο βόρειο άκρο του Μάλι. Σταμάτησαν να λειτουργούν στο τέλος του 16ου αιώνα. Τα διαδέχθηκαν τα αλατωρυχεία του Taoudenni. Βρίσκονται κάπου 150 χλμ νοτιότερα, πάλι στο Μάλι.

Το αλάτι της Σαχάρας εξάγεται από ένα λεκανοπέδιο που είναι ο απολιθωμένος πυθμένας μιας αρχαίας αλμυρής λίμνης. Οι εργάτες το κόβουν με χειρωνακτικές μεθόδους σε πλάκες. Ως πρόσφατα οι μεταφορές γινόντουσαν με καραβάνια από καμήλες. Αυτά τα καραβάνια είναι τα θρυλικά “Azalai” που οι Τουάρέγκ οργάνωναν δυο φορές το χρόνο.

Πλάκες με ορυκτό αλάτι της Σαχάρας, στο Εθνικό Μουσείο τού Νουακσότ. Δεμένες με σχοινί για ευκολότερη μεταφορά στην πλάτη της καμήλας.

Η αγορά είναι ενδιαφέρουσα αλλά το πιο γραφικό που της βρίσκω δεν είναι τα πράγματα που πουλάνε ούτε τα πολλά γαϊδούρια που τα μεταφέρουν. Είναι κυρίως οι εργαζόμενοι, που ενώ είναι συνεχώς απασχολημένοι, ωστόσο εμπορεύονται την πραμάτεια τους σε πολύ ανθρώπινη σχέση με τους αγοραστές. Στην αγορά υπάρχει διάχυτη ησυχία και χαλαρότητα, που δε μπορούν να περιγραφούν εύκολα.

Ακόμα είναι το γεγονός ότι οι περισσότεροι φοράνε την εθνική Μαυριτανική ενδυμασία, το Drâa. Είναι ένα είδος μακριού μανδύα με χρώμα σχεδόν πάντοτε γαλάζιο. Διακοσμημένος με χρυσά και λευκά κεντήματα, ο Μαυριτανικός Drâa έχει μια τρύπα για να αφήσει το πέρασμα του κεφαλιού και δύο μεγάλα ανοικτά μανίκια σε κάθε πλευρά. Έχει ακόμα σε κάθε πλευρά ραμμένες τσέπες. Όταν κάνει ζέστη τα μανίκια μπορούν να τυλίγονται μέχρι τους ώμους. Το Drâa φοριέται πάνω από ένα φαρδύ παντελόνι με όμοιο ύφασμα και χρώμα. Ένα απαραίτητο συμπλήρωμα της εθνικής ενδυμασίας του Μαυριτανού είναι το τουρμπάνι. Είναι ένα ορθογώνιο κομμάτι ύφασμα με μήκος από 3,5 έως πέντε μέτρα που το τυλίγουν επιδέξια στο κεφάλι τους. Δεν είναι απλώς ένα διακοσμητικό αξεσουάρ αλλά τους προστατεύει από τον καυτό ήλιο και την άμμο της ερήμου. Ο Μαυριτανός σκεπάζει με αυτό και το πρόσωπό του, για να προστατέψει το δέρμα και τα μάτια του.

Τώρα βέβαια δε χρειάζεται να γράψω ότι δε γίνεται να βγάλω φωτογραφίες από τον κόσμο της αγοράς.

Επιστρέφω στο Bab Sahara κατά τις εξίμισι. Το βραδινό φαγητό είναι πολύ καλό. Τρώμε όλοι μαζί, το ζευγάρι των Ολλανδών, οι δύο Γερμανοί και εγώ. Συζητάμε τις εξελίξεις και οι ειδήσεις που μαθαίνω μοιάζουν τρελές.

Ο πρόεδρος των Η.Π.Α. διέταξε απαγόρευση πτήσεων προς και από όλες τις χώρες της ζώνης Shengen. Έχει αρκετό κόσμο που αποκλείστηκε και δε μπορεί να επιστρέψει στα σπίτια του. Ψάχνουν εισιτήρια μέσω άλλων χωρών όπως του Μαρόκου και της Βρετανίας. Αυτή η απαγόρευση έγινε με στόχο την προστασία από τη μετάδοση του κορωνοϊού covid – 19. Να δούμε τι άλλο θα γίνει.

Για αύριο η Λεονί συνεννοήθηκε με ένα «ταξί» ώστε να μεταβώ στο Chinguetti. Ο οδηγός είπε να περιμένω να περάσει κατά τις δέκα.

Κεφάλαιο 29ο.

Παρασκευή, 13 Μαρτίου. Chinguetti, μέρος 1ο

Καθώς το «ταξί» για το Chinguetti είπε ότι θα έρθει κατά τις δέκα, ετοιμάζομαι με την ησυχία μου. Κάθομαι στις επτά στην ωραία αυλή του Bab Sahara, κάτω από δένδρα. Πάπιες, κοκόρια, γάτες και άλλα ζώα τριγυρίζουν ενώ απολαμβάνω το πλούσιο πρωινό (για σήμερα 200 UM με ομελέτα, είναι 150 χωρίς).

Όμως τα νέα από την πορεία του κορωνοϊού είναι όλο και πιο ανησυχητικά.

Όπως μου είπαν οι δυο Γερμανοί η Μαυριτανία απεφάσισε ότι οι βίζες θα χορηγούνται μετά από ηλεκτρονικό αίτημα. Η απάντηση θα απαιτεί τρεις έως πέντε ημέρες. Τέρμα λοιπόν οι βίζες στο Ρόσο. Οι Γερμανοί που είχαν πρόγραμμα να περάσουν στη Σενεγάλη και μετά να επιστρέψουν στη Μαυριτανία από το Ρόσο, είναι πολύ ανήσυχοι. Αποφάσισαν να κάνουν στροφή 180 μοιρών και να πάνε πίσω στο Μαρόκο. Δυστυχώς για αυτούς το μεγάλο φορτηγό που το είχαν ως τώρα ως αγαπημένο κινητό σπίτι μετατρέπεται σε μια παγίδα που τους εγκλωβίζει, καθώς οι Αφρικανικές χώρες κλείνουν τα σύνορα η μια μετά την άλλη.

Νιώθω κι εγώ πως είμαι πλέον σε μια κούρσα όπου με κυνηγάει κατά πόδας ο κορωνοϊός. Ελπίζω να μη με προλάβει ώσπου να γυρίσω στην Ελλάδα.

Θα αφήσω εδώ τη βαλίτσα και θα πάρω τα απαραίτητα σε ένα μικρό σακίδιο ώμου. Αλλά το πικάπ φορτηγάκι που εκτελεί χρέη ταξί έρχεται πολύ προ της ώρας που μας είπε χθες, στις οκτώμισι. Μια χαρά, γιατί θα είμαι στο Chinguetti ενωρίς.

Η απόσταση από το Ατάρ είναι ογδόντα χιλιόμετρα. Ο δρόμος δεν είναι τόσο καλός. Το μεγαλύτερο κομμάτι είναι χωματόδρομος. Μετά τα πρώτα χιλιόμετρα, περίπου δέκα θα ήταν, αφήνουμε το οροπέδιο του Ατάρ και ανεβαίνουμε σε ένα κομμάτι όλο κορδέλες με απότομες στροφές και μεγάλη κλίση, που ευτυχώς στο μεγαλύτερο μέρος διαθέτει οδόστρωμα. Αριστερά μας, ανάμεσα σε άγριους γυμνούς βράχους, βλέπω ένα εντυπωσιακό φαράγγι, ουάντι όπως λέγεται στα αραβικά. Πρόκειται για μεγαλειώδες τοπίο, σαν αυτά που έχω δει στην Υεμένη. Τελειώνοντας την ανάβαση είμαστε και πάλι σε ένα οροπέδιο με χωματόδρομο. Λες και ανεβήκαμε από το ισόγειο στην ταράτσα. Εδώ στο επάνω οροπέδιο το τοπίο είναι πέτρες από σπασμένα βράχια, άμμος και διάσπαρτες λιγοστές ανεμοδαρμένες ακακίες.

Υπάρχουν και άλλοι επιβάτες στο πικάπ, ντόπιοι. Κάποιοι χωροφύλακες τάχατες μας ελέγχουν. Μού ζητάνε “fiche”, δηλαδή ένα φύλλο με γραμμένα τα στοιχεία μου. Ευτυχώς έχω μαζί μου μερικές φωτοτυπίες διαβατηρίου που έβγαλα στο Νουακσότ και δεν καθυστερούμε.

Τα τελευταία χιλιόμετρα του δρόμου είναι τα πιο δύσκολα καθώς δεν είναι στέρεο έδαφος αλλά παχύ στρώμα άμμου.

Φθάνουμε στο Chinguetti ώρα δέκα το πρωί. Κατεβαίνω από το φορτηγάκι και διασχίζω το περίεργο χωριό με ενδιαφέρον. Πηγαίνω στον ξενώνα ενός Μαυριτανού, του Σερ που είναι γνωστός των Ολλανδών του Bab Sahara. Πρόκειται για ένα πανδοχείο που ονομάζεται “Rose des sables”, ήτοι Τριαντάφυλλο από άμμο. Η διαμονή εδώ δεν έχει τις ανέσεις που είχα στο Bab Sahara. Το δωμάτιο που μού δίνει ο Σερ είναι σαν ένα κουτί με δυο μικρά κρεβάτια μέσα. Το wc - μπάνιο είναι έξω στην αυλή. Θα πληρώσω 800 UM, ήθελε στην αρχή 1,000. Και πάλι πολλά είναι για τέτοιο κλουβί. Αλλά δε βαριέσαι, μια νύχτα θα μείνω. Και πάντως με φροντίζει αρκετά ο άνθρωπος, είμαι και ο μοναδικός του φιλοξενούμενος.

Ο τουρισμός στην περιοχή βρισκόταν στην καλύτερη φάση του στις αρχές της νέας χιλιετίας..
Φθηνές πτήσεις τσάρτερ έφερναν τουρίστες από τη Γαλλία στο αεροδρόμιο του Ατάρ. Άλλοι πάλι ταξιδιώτες έρχονταν από την πλευρά του Μαρόκου, διασχίζοντας τη δυτική Σαχάρα. Μιλάμε για ένα μικρό αριθμό, λίγες χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο, που όμως είχαν βάλει το Adrar στο χάρτη του διεθνούς τουρισμού και του έδιναν μια προοπτική τουριστικής ανάπτυξης.

Το κακό συνέβη το 2007 και αποτέλεσε ένα σοκ, ιδίως για τους Γάλλους που αποτελούσαν την πλειοψηφία των επιβατών των πτήσεων τσάρτερ.

Ήταν παραμονή Χριστουγέννων, 24 Δεκεμβρίου του 2007. Η οικογένεια Tollet από τη Γαλλία έκανε ταξίδι διακοπών στη Μαυριτανία. Είχαν σταματήσει για πικνίκ μαζί με το Μαυριτανό οδηγό τους, στην άκρη ενός δρόμου, στη νότια χώρα, όταν τους επιτέθηκαν. Τέσσερες σκοτώθηκαν από τη δολοφονική επίθεση και ο πέμπτος μεταφέρθηκε τραυματισμένος στη Γαλλία. Δυο ημέρες αργότερα έγινε επίθεση εναντίον μιας στρατιωτικής βάσης στη βόρεια Μαυριτανία με θύματα τρεις νεκρούς στρατιώτες.

Τα γεγονότα δεν άφηναν αμφιβολίες ότι στη Μαυριτανία ξεκινούσε τη δράση του ένα Ισλαμικό τρομοκρατικό κίνημα.

Οι τρομοκράτες είχαν στόχο και τον περίφημο αυτοκινητιστικό αγώνα «Ράλι Παρίσι – Ντακάρ» που ελάμβανε χώρα κάθε χρόνο, από το 1979. Λίγες μόλις ώρες πριν την εκκίνηση του επόμενου αγώνα, 12:30 της Παρασκευής 4/1/2008, οι οργανωτές του Dakar 2008, ανακοίνωσαν επίσημα την ματαίωση του αγώνα. Ο αγώνας αναβλήθηκε «για λόγους ασφαλείας». Οκτώ από τις φάσεις του Ράλι θα διεξάγονταν στη Μαυριτανία. Οι διοργανωτές έκαναν λόγο για τρομοκρατικές απειλές. Έκτοτε ο αγώνας διεξάγεται σε άλλες περιοχές του πλανήτη.

Το 2009 έγιναν και άλλες τρομοκρατικές επιθέσεις και μάλιστα στην πρωτεύουσα Νουακσότ. Οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εξέδωσαν ταξιδιωτικές οδηγίες κατά των ταξιδιών στη χώρα και οι πτήσεις τσάρτερ σταμάτησαν.

Η κατάσταση βελτιώθηκε σταδιακά. Από το 2018 ξαναγίνονται πτήσεις που φέρνουν τουρίστες από τη Γαλλία στο Ατάρ, μια φορά την εβδομάδα. Αλλά ο τουρισμός στο Adrar δεν έχει συνέλθει από εκείνο το τρομοκρατικό χτύπημα. Ο Σερ μου εξηγεί ότι από τα σαράντα περίπου ξενοδοχεία και ξενώνες, που λειτουργούσαν στο Chinguetti το 2007, σήμερα δυστυχώς μόνο τέσσερα ή πέντε παραμένουν ανοικτά.

Το Chinguetti είναι σήμερα μια μικρή πόλη με 5,000 κατοίκους. Αλλά πρόκειται για ένα μέρος μυθικό. Η ιστορία και η φήμη του ξεπερνάει κάθε άλλο κατοικημένο τόπο της Μαυριτανίας. Η μικρή πόλη διχοτομείται από ένα ουάντι – ξεροπόταμο. Στη δυτική πλευρά, όπου μένω εγώ αλλά και η μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων, είναι το καινούργιο κομμάτι που άρχισε να κτίζεται επί Γάλλων. Στην άλλη ανατολική πλευρά, σε ένα χαμηλό ύψωμα σώζεται η ένδοξη παλιά πόλη που χτίστηκε το 13ο αιώνα. Ευρισκόμενη σε σταυροδρόμι του δικτύου των δρόμων που διέσχιζαν τη Σαχάρα, έγινε περιτειχισμένος σταθμός των καραβανιών και ακμαίο εμπορικό κέντρο.

Παράλληλα το Chinguetti υπήρξε για αιώνες σταθμός των Μουσουλμάνων που διέσχιζαν τη Σαχάρα πηγαίνοντας για προσκύνημα στη Μέκκα. Με τον τρόπο αυτό έγινε κέντρο Ισλαμικής παιδείας τόσο θρησκευτικής όσο και επιστημονικής. Στα σχολεία του οι μαθητές εκτός από το κοράνι μελετούσαν μαθηματικά, αστρονομία, ιατρική, ρητορική, ισλαμικό δίκαιο και κάθε διαθέσιμη επιστήμη από μεσαιωνικά χειρόγραφα βιβλία. Στο τέλος αναδείχθηκε και το ίδιο το Chinguetti σε «ιερή πόλη» του Ισλάμ και πολλοί Μουσουλμάνοι της Δυτικής Αφρικής, που δε διέθεταν τα μέσα για το μακρύ ταξίδι στην Μέκκα, έρχονταν για προσκύνημα ως εδώ.

Για αιώνες η σημερινή Μαυριτανία ήταν γνωστή στον Αραβικό κόσμο ως Bilad Shinqit, δηλαδή η «Χώρα του Chinguetti».

Αν και σήμερα δεν υπάρχουν τα οχυρά τείχη και η άμμος της ερήμου Σαχάρας απειλεί να θάψει τα σωζόμενα ιστορικά κτίρια, στο Chinguetti διατηρούνται μοναδικές βιβλιοθήκες με μεσαιωνικά χειρόγραφα.

Η μικρή πόλη, που βρίσκεται στα έσχατα ενδότερα της ερήμου Σαχάρας, είναι από τα πιο ιστορικά σημεία της Δυτικής Αφρικής και του Ισλαμικού κόσμου.

Στην πρώτη επίσκεψη που θα κάνω στην παλιά πόλη θα πάω μαζί με τον Σερ, που θα με αφήσει μόνο μου όταν φθάσω σε μια αρχαία βιβλιοθήκη για να την επισκεφθώ. Φεύγουμε αμέσως γιατί σήμερα είναι Παρασκευή και η βιβλιοθήκη μπορεί να κλείσει για τη μεσημεριανή προσευχή. Όλες οι βιβλιοθήκες είναι ιδιωτικές. Αυτή που θα επισκεφθώ είναι η οικογενειακή βιβλιοθήκη της οικογένειας Al Ahmed Mahmoud.

Έρχεται να μού ανοίξει τη βιβλιοθήκη ο κύριος Σεϊφουλάχ, ένας γέρος που είναι φοβερός τύπος. Με τον οποίο αναπτύξαμε μια χημεία με το καλημέρα, που μου είπε στα Ελληνικά. Εδώ κυρίες και κύριοι είναι βιβλιοθήκη όχι λιμάνι της Μπαρμπαριάς που πετάνε καραβίσιες Ελληνικούρες. Και εγώ βεβαίως όπως πρέπει του απάντησα, με ολίγα Αραβικά, αλλά αυτά δε φθάνουν. Για να τον κατακτήσω πλήρως και δεδομένης της τεχνικής μου παιδείας θα περάσω και ένα διαγώνισμα.

Το οποίον έχει ως εξής:
Απαντήστε ποιο σκοπό εξυπηρετεί αυτό το μικρό παράθυρο επάνω από την πόρτα;
Να δω εσείς τι απαντάτε.

Την τεχνική να διακόπτω το σίριαλ σε επίμαχο σημείο την έχω αντιγράψει, από το Σουλεϊμάν το Μεγαλοπρεπή!
Θα συνεχίσουμε μετά το κουίζ, το οποίον είναι βατό και σε μη ειδικούς, άλλο αν εγώ είχα τρακ και τα χρειάστηκα για να δώσω τη σωστή απάντηση.

Κεφάλαιο 30ο

Παρασκευή, 13 Μαρτίου. Chinguetti, μέρος 2ο

Καθώς πέρασα το διαγώνισμα με την πρώτη και δεδομένου ότι ο νέος κορωνοϊός δεν είχε φθάσει ακόμα στα ενδότερα της Σαχάρας (τρομάρα μας που έτσι πιστεύαμε) ο κύριος Σεΐφ με συνεχάρη δια θερμής χειραψίας.

Ο γερο - Σεΐφ κάνει μια λεπτομερή ξενάγηση σε στιλ σόου. Κατά τα λεγόμενά του το Chinguetti είναι η 7η κατά σειράν Ιερή πόλη των Μουσουλμάνων.

«Η πέμπτη και έκτη θέσεις αμφισβητούνται η έβδομη ανήκει στο Chinguetti κατά γενική ομολογία». (Η ένταση της φωνής δυναμώνει σταδιακά).

Υπάρχουν τέσσερες διαδοχικές πόλεις Chinguetti. Η πρώτη και πιο αρχαία χάθηκε κάπου στην έρημο.

Η δεύτερη ιδρύθηκε το 777 και η ακμή της ήταν τον 11ο αιώνα ως εμπορικό κέντρο των φυλών της περιοχής. Αυτές οι φυλές Βέρβερων συνδέθηκαν με τους Αλμοραδίβες ηγεμόνες, που από το σημερινό Μαρόκο εξουσίαζαν τότε ένα τεράστιο Βασίλειο, που εκτεινόταν από τη Νότια Ισπανία ως τη Σενεγάλη.

Μετά δυο αιώνες παρακμής η πόλη επανιδρύθηκε, όπως έγραψα, το 13ο αιώνα. Αυτό είναι το 3ο Chinguetti, που επισκέπτομαι.

Και τέλος το τέταρτο Chinguetti χτίστηκε στη σύγχρονη εποχή, αρχές 20ου αιώνα, στην απέναντι πλευρά του ξεροπόταμου, εκεί που μένω.

Η μικρή πόλη έχει σήμερα 4 με 5 χιλιάδες μόνιμους κατοίκους, αλλά το καλοκαίρι, κυρίως Ιούνιο και Ιούλιο, έρχονται στην περιοχή και οι χιλιάδες απόδημοι, για να μαζέψουν τους χουρμάδες. Κάπως έτσι δεν είναι και στα ελαιοπαραγωγικά χωριά της Ελλάδας όταν μαζεύουν τις ελιές;

Άλλο να τα γράφω εγώ και άλλο να ακούει κανείς την αφήγηση του γλυκύτατου γηραιού κυρίου με τον παραδοσιακό γαλάζιο μανδύα.

Ναι λοιπόν, το Chinguetti ήταν πλούσια και ξακουστή πόλη, τόσο ως σταθμός καραβανιών για το εμπόριο όσο και των χατζήδων που πήγαιναν στη Μέκκα. Κέντρο θρησκευτικής και επιστημονικής παιδείας με πολύτιμα συγγράμματα. Σήμερα σώζονται δώδεκα ιδιωτικές βιβλιοθήκες. Γίνεται μια προσπάθεια καταγραφής και συντήρησης των βιβλίων που διασώζουν. Έτσι εδώ σε αυτή την οικογενειακή βιβλιοθήκη έχουν τοποθετήσει τα βιβλία σε χάρτινα κουτιά με αρίθμηση.

Ο κύριος Σεΐφ ανοίγει μερικά κουτιά και μου δείχνει κάποια χειρόγραφα αλλά και παλιά έντυπα βιβλία. Η καταγραφή των βιβλίων γίνεται με την υποστήριξη της Unesco που το 1996 κήρυξε το Chinguetti μέρος της Παγκόσμιας Πολιτιστικής κληρονομιάς.

Και μιας και κατέχουμε τις ευγενείς γλώσσες που πρώτη είναι η ένδοξη Ελληνική άνευ αντιπάλου και δεύτερη και καταϊδρωμένη η Γαλλική με την οποίαν συνεννοούμεθα, ας περάσουμε και στην τρίτη κατά σειράν, όπου η συνεννόηση είναι κάπως ελλιπής αλλά αυτό δε θα μας χαλάσει. Πρόκειται για τα κλασικά αραβικά.

Ο γερο - Σεΐφ πλην των επιστημονικών συγγραμμάτων ανοίγει και ορισμένα βιβλία με ποιήματα τα οποία απαγγέλλει (ναι αυτή είναι η λέξη) και για να βρει το σωστό τόνο ανασηκώνει κάθε τόσο το μανδύα του με χειρονομίες ιερατικές.

Τα ποιήματα για αγάπη μιλάνε, αλλά μη φανταστείτε σαλιαρίσματα στο στιλ τού Besame mucho (το οποίο σε επακριβή Ελληνική απόδοση μεταφράζεται Μπέσαμε μούτσο!).
Διότι αυτά τα ακουμπητά Ισπανικά ερωτόλογα εδώ είναι λογοκριμένα και η απώτατη εκδήλωση φλερτ προς το ωραίο πλην σεμνό φύλο φθάνει μόνο έως το Ισπανικό

tus ojos son la luz de mi camino/ en tus manos esta mi destino
που περίπου σημαίνει τα μάτια σου είναι το φως του δρόμου μου/ στα χέρια σου βρίσκεται το πεπρωμένο μου. Πολύ ωραιότερο, όπως και να κάνουμε.

Και νομίζω ότι με αυτά σας μετέφερα αν όχι πλήρως τουλάχιστον επαρκώς το κλίμα της ποιήσεως, χωρίς να χρησιμοποιήσω αραβικό αλφάβητο.

Ο κύριος Σεΐφ είναι αστέρι αλλά νομίζω ότι και εγώ είμαι καλός μαθητής και ακροατής. Που δεν κουράζομαι να ακούω και να κάνω ερωτήσεις. Το λέει και ο ίδιος!

Μισή ώρα τον άκουγα με προσοχή και ήταν απολαυστικός. Τούτη η επίσκεψη αξίζει από μόνη της τον κόπο του ταξιδιού ως αυτή την πόλη που βρίσκεται σήμερα σε ένα πολύ απομονωμένο σημείο, στα βάθη της Σαχάρας.

Όπως αναφέρθηκε η ιστορική σημασία της μικρής πόλης αναγνωρίστηκε από την Unesco με την καταγραφή της στον κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής κληρονομιάς. Η απόφαση πάρθηκε το 1996 και αφορά συνολικά τέσσερες αρχαίες πόλεις στο εσωτερικό της Μαυριτανίας που άκμασαν το μεσαίωνα. Πρόκειται για τα αρχαία “ksour” (οχυρωμένα χωριά) του Ouadane, Chinguetti, Tichitt και Oualata.

Αφού αποχαιρέτισα τον κύριο Σεΐφ, πλήρωσα και κάποιο εισιτήριο, κάνω βόλτα στην αρχαία πόλη. Μερικά σπίτια έχουν καταπέσει σε ερείπια αλλά παρά ταύτα μπορεί κανείς να ιχνηλατήσει τη Μαυριτανική θρησκευτική και αστική αρχιτεκτονική του μεσαίωνα. Η λιτή αρχιτεκτονική του Chinguetti αντανακλά τα αυστηρά θρησκευτικά ήθη της εποχής των Αλμοραβιδών.

Οι οικοδομές είναι κτισμένες με τα ντόπια υλικά και τις παραδοσιακές μεθόδους της Δυτικής Σαχάρας. Τοίχοι από τούβλα φτιαγμένα από λάσπη ή από ξηρολιθοδομές με κοκκινωπή πέτρα, στηρίζουν επίπεδες στέγες κατασκευασμένες από κορμούς φοινίκων. Πολλά σπίτια έχουν εσωτερικές αυλές που βλέπουν σε στενούς δρόμους.

Το επιφανέστερο οικοδόμημα είναι το κεντρικό Τέμενος, αποκαλούμενο και τζαμί της Παρασκευής. Είναι κτισμένο ολόκληρο με ξηρολιθοδομή και έχει ένα χαρακτηριστικό μιναρέ τετραγωνικής διατομής. Το βλέπω απέξω και από την πόρτα της αυλής του, διότι η είσοδος δεν επιτρέπεται σε όσους δεν είναι μουσουλμάνοι.

Οι κάτοικοι της παλιάς πόλης είναι λιγοστοί αλλά επειδή πρόκειται για μέρος που επισκέπτονται οι τουρίστες με τριγυρίζουν πολλοί πωλητές/πωλήτριες σουβενίρ. Κόβουν βόλτες και ένα γκρουπ τουριστών από τη Γαλλία. Έρχονται με πτήσεις τσάρτερ που προσγειώνονται στο αεροδρόμιο του Ατάρ μια φορά την εβδομάδα, κάθε Σάββατο.

Όταν γυρίζω στο καινούργιο χωριό η ώρα έχει περάσει, ο ήλιος καίει και κάνει πολλή ζέστη. Κάθομαι για φαγητό σε ένα ρεστοράν στο κέντρο του χωριού. Μού λένε ότι θα μου ετοιμάσουν «πόδι κοτόπουλου». Αλλά παρά την σχετικά ακριβή τιμή των 200 UM που πλήρωσα δεν είναι πόδι, ούτε καν ένα τέταρτο κοτόπουλου. Πάντως έφαγα για μεσημέρι και επιστρέφω στον ξενώνα για ξεκούραση.

Η πρωινή βόλτα κράτησε τρεις ώρες και πρακτικά εξάντλησα όλα τα αξιοθέατα της μικρής πόλης. Θα κάνω μια δίωρη απογευματινή βόλτα για να περάσω την ώρα. Δεν υπάρχει κάτι τι ιδιαίτερο στο καινούργιο χωριό. Πηγαίνω ως τις ακραίες περιοχές του και αντικρίζω τους αμμόλοφους που το περιβάλλουν. Ύστερα γυρίζω και παρατηρώ τον κόσμο στην αγορά. Τα μαγαζιά κλείνουν, οι πάγκοι μαζεύτηκαν. Κάποια φορτηγάκια φορτώνουν κόσμο για να τον μεταφέρουν στα γύρω χωριά. Στην κοίτη τού ξεροπόταμου νεαροί και παιδιά παίζουν ποδόσφαιρο. Οι άνδρες του χωριού μαζεύονται σε παρέες. Κάμποσοι σκυμμένοι στην άμμο παίζουν ένα παιχνίδι που μοιάζει με σκάκι. Αντί πιόνια χρησιμοποιούν πετρούλες και ξυλάκια που τα μετακινούν σε μια «σκακιέρα» χαραγμένη με τα δάχτυλα στην άμμο.

Το βράδυ τρώω στον ξενώνα. Ο Σερ έφτιαξε σιταρένιο κουσκούς με λαχανικά. Το χρεώνει 200 UM. Με χρεώνει συνολικά 1,000 UM.

Για αύριο έκλεισε μια θέση για μένα στο φορτηγάκι – ταξί που θα έρθει μεταξύ 7 και 7,5 για να με μεταφέρει στο Ατάρ.

Κεφάλαιο 31ο

Σάββατο, 14 Μαρτίου. Ανάμεσα στις πηγές του παραδείσου και τα πρόθυρα της κόλασης.

Το Chinguetti βρίσκεται σε μέσο υψόμετρο 500 μέτρων έναντι μόνο 270 του Ατάρ. Τη νύχτα έξω στο ύπαιθρο κάνει δροσιά. Αλλά μέσα στο κουτί - δωμάτιο που έχω δεν έχει καθόλου κρύο. Κοιμήθηκα με ένα σεντονάκι. Και αν λάβουμε υπόψη όλες τις συνθήκες μια χαρά πέρασα τη νύχτα. Και ήδη στις έξι το πρωί σηκώνομαι και κάθομαι στην ωραία αυλή, για ένα στιγμιαίο καφέ.

Το «ταξί» είναι ένα φορτηγάκι πικάπ κατά τα γνωστά πλέον. Κάθομαι πίσω με δυο ντόπιους. Πήραμε στο δρόμο και δυο άλλους, ανέβηκαν στην καρότσα. Όλα εντάξει.

Φθάνω κατά τις εννέα η ώρα στο Bab Sahara. Έχω την ημέρα μπροστά μου. Είναι η τελευταία μου ημέρα στο Αντράρ. Στόχος μου η επίσκεψη της όασης Terjit (Τέρζιτ). Η Λεονί τηλεφωνεί σε ένα γνωστό της ταξιτζή. Τον συμφωνεί να με πάει αλέ ρετούρ στο Terjit με αμοιβή 800 UM. Ώσπου να έρθει το ταξί, που τώρα βρίσκεται στο Terjit, παίρνω πρωινό στην αυλή.

Κατά τις δέκα έρχεται με το ταξί (χαμηλό επιβατηγό) ο ηλικιωμένος κύριος Αχμέτ και φεύγουμε. Περνάμε πρώτα από την αγορά όπου ο Αχμέτ αγοράζει κρέας καμήλας για το σπίτι του. Η απόσταση είναι γύρω στα 40 χιλιόμετρα. Τα πρώτα 30 είναι επιστροφή στον εθνικό δρόμο από τον οποίο ήρθα. Το επόμενο κομμάτι είναι στο δρόμο που οδηγεί στην πόλη Tidjikja, στο κέντρο της χώρας. Είναι ένας ακόμα καλύτερος δρόμος με φρέσκο ασφαλτικό τάπητα. Μόνο κάνα δυο χιλιόμετρα στο συνδετήριο κομμάτι ως το χωριό Terjit είναι δύσκολα, με παχύ στρώμα άμμου σε φυσικό έδαφος.

Ο Αχμέτ με το ταξί μένουν στο σπίτι του ενώ εγώ παίρνω το μονοπάτι για να ανέβω στο λόφο όπου σχηματίζεται ένα φαράγγι. Ανεβαίνω ως ένα λόφο όπου λειτουργεί κάμπιν με σκηνές για τουρίστες. Ο ιδιοκτήτης, ο κύριος Τζαμάλ, λέει σε έναν πιτσιρίκο που τον λένε Σερ, να με συνοδεύσει στην επίσκεψη. Ανεβαίνουμε το φαράγγι που έχει στη μέση του ένα ρυάκι. Χουρμαδιές φυτρώνουν γύρω από το ρυάκι που έρχεται από πηγές που βρίσκονται στην αφετηρία του φαραγγιού που είναι περίπου πεντακόσια μέτρα πιο ψηλά, στα βραχώδη υψώματα.

Η Terjit είναι μια κρυφή γωνιά του παραδείσου. Από τις πηγές του νερού γεμίζει ένας νερόλακκος όπου κάποιος τουρίστας δροσίζεται. Ωραία που θα ήταν να είχα χρόνο και εγώ. Να πέσω στο νερό και γιατί όχι να περάσω και τη νύχτα σε μια σκηνή. Δίπλα στο κάμπιν του Τζαμάλ είναι ένα ύψωμα που ανεβαίνω στην κορυφή του και βλέπω το πανόραμα της κοιλάδας. Δεν πλήρωσα το αναμενόμενο εισιτήριο της τοποθεσίας, κανείς δε μού ζήτησε. Ο Τζαμάλ με βοηθάει πολύ. Μου δίνει και ένα μπουκάλι παγωμένο νερό που είναι πολύ χρήσιμο καθώς ο ήλιος ανέβηκε ψηλά. Αλλά η πιο μεγάλη βοήθεια είναι ο πιτσιρικάς που με καθοδηγεί. Αφού με οδήγησε πρώτα επάνω στις πηγές, με πηγαίνει τώρα κάτω στο χωριό όπου με αφήνει στο σπίτι του Αχμέτ. Η γυναίκα του μαγείρεψε το κρέας που της πήγε και τώρα τρώει. Κάθισα και εγώ μαζί του και έφαγα μερικές μπουκιές.

Λέω στον Αχμέτ ότι θα έπρεπε να δώσω κάτι στον πιτσιρίκο αλλά μου λέει ότι δεν κάνει.

Το χωριό είναι πολύ μικρό, λιγότερες από είκοσι οικογένειες το κατοικούν μόνιμα. Αλλά και εδώ ο πληθυσμός πολλαπλασιάζεται το καλοκαίρι, που μαζεύονται όλοι οι απόδημοι για να μαζέψουν τους χουρμάδες.

Η επίσκεψη στην Terjit κράτησε δυο ώρες και άξιζε πάρα πολύ, παρά το γεγονός ότι έγινε σε ώρα λίγο περασμένη που έκανε ζέστη.

Επιστρέφοντας ο Αχμέτ κάνει μια παράκαμψη στο δρόμο προς το Ατάρ για να μου δείξει ένα φράγμα που φτιάχτηκε πέρυσι σε ένα ουάντι της περιοχής. Με αφήνει στο Bab Sahara κατά τις δύο το μεσημέρι και μου ζητάει επίμονα «δώρο». Τού δίνω 100 UM πέραν των 800 που ήταν η συμφωνία.

Βγαίνω για απογευματινή βόλτα στο κέντρο του Ατάρ κατά τις πέντε. Πηγαίνω στα πρακτορεία των μινιμπάς για να κλείσω εισιτήριο προκειμένου αύριο να ταξιδέψω στο Nouadhibou. Το πρακτορείο Salima δεν έχει θέσεις. Πηγαίνω στο πρακτορείο Tayssir όπου μου κάνουν κράτηση. Δε χρειάζεται να πληρώσω από τώρα, είναι και γνωστοί των Ολλανδών τού Bab Sahara. Το μινιμπάς φεύγει πρωί επτάμισι με οκτώ για το Νουακσότ. Εκεί υπάρχει ανταπόκριση ώστε αργά το βράδυ να φθάσω στο Nouadhibou.

Αλλά στη βόλτα που κάνω στην αγορά παρατηρώ αλλαγή της συμπεριφοράς του κόσμου. Η επιδημία του κορωνοϊού covid-19 απειλεί όλο τον κόσμο και πλέον λαμβάνονται μέτρα παντού. Η κυβέρνηση της Μαυριτανίας ανακοίνωσε ξαφνικά σήμερα το κλείσιμο των σχολείων. Τα παιδάκια που μέχρι πριν λίγες ώρες έτρεχαν να με χαιρετήσουν, τώρα που τα δασκάλεψαν στο σχολείο πως για να προφυλαχθούν πρέπει να αποφεύγουν τις επαφές, με κοιτάζουν αμήχανα και τα ακούω να ψιθυρίζουν «κορώνα – κορώνα». Το ίδιο άλλαξε η συμπεριφορά των πωλητών που χαιρέτησα εγκάρδια το πρωί που έφτασα στην πόλη. Είναι και πολύ ρατσιστικό αυτό, το κακό σου λέει θα μας το φέρουν οι λευκοί. Ο Αχμέτ με ενημερώνει με θλίψη πως η πολυαναμενόμενη πτήση τσάρτερ από τη Γαλλία προσγειώθηκε σήμερα χωρίς τουρίστες. Πήρε μόνο όσους επέστρεφαν στη Γαλλία. Και δε θα υπάρξει άλλη πτήση από το αεροδρόμιο του Ατάρ. Όσοι θέλουν να πάνε στη Γαλλία πρέπει πλέον να φύγουν από το αεροδρόμιο του Νουακσότ. Τέρμα, η Μαυριτανία έκλεισε τα σύνορά της στους τουρίστες.

Πολύ προβληματισμένος φοράω τη μάσκα μου και κυκλοφορώ στην αγορά με αυτήν. Σε ένα μικρό τοπικό μαγέρικο – ψησταριά τρώω για βράδυ, μισό κοτόπουλο ψητό.

Επιστρέφοντας στο Bab Sahara ένα κοριτσάκι τρέχει να μου σφίξει το χέρι. Της γνέφω φιλικά χωρίς να την αγγίξω. Ο πατέρας της την αρπάζει σχεδόν βίαια για να μην ξαναέρθει σε μένα. Δυστυχώς το ταξίδι δε δίνει πλέον τις τόσο ευχάριστες στιγμές της ξενοιασιάς και τις αυθόρμητες γνωριμίες με άλλους ανθρώπους που τόσο το ομορφαίνουν.

Στο Bab Sahara μαθαίνω από το ζευγάρι των Ολλανδών όλα τα νέα, που είναι πολύ χειρότερα από ότι περίμενα.

Οι Γερμανοί με το μεγάλο φορτηγό έχουν φύγει και δεν πρόκειται να τους ξαναδώ, ούτε θα μάθω πώς τα πήγαν στη συνέχεια.

Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες. Τώρα πια η Μαυριτανία και η Σενεγάλη το ξέκοψαν ότι δε δέχονται καθόλου τουρίστες.

Οι Η.Π.Α. επεξέτειναν την απαγόρευση πτήσεων και σε άλλες χώρες εκτός Shengen, όπως η Μεγάλη Βρετανία. Αυτό βέβαια δε με αφορά αλλά το παράδειγμα των Η.Π.Α. βρίσκει μιμητές. Και το κακό έγινε και για εμένα.

Το Μαρόκο ξαφνικά διέκοψε τις πτήσεις σε πολλές χώρες όπως μού λένε. Αρχικά ξεκίνησαν με την Κίνα, τη γειτονική Αλγερία και τρεις πολύ χτυπημένες από την επιδημία Ευρωπαϊκές χώρες που είναι η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία. Παράλληλα διέκοψαν κάθε ακτοπλοϊκή συγκοινωνία με το εξωτερικό. Και σε λιγότερο από 24 ώρες εξέδωσαν νέα απαγόρευση για τέσσερες ακόμα χώρες της Ευρώπης: Γερμανία, Βέλγιο Ολλανδία και Πορτογαλία. Και σήμερα πια ο αριθμός των χωρών που διακόπηκαν οι πτήσεις με το Μαρόκο ανέρχεται σε είκοσι μία όπως με ενημερώνουν οι Ολλανδοί.

Συνδέομαι με το ιντερνέτ και διαβάζω ολόκληρο τον κατάλογο. Δυστυχώς στα 21 κράτη περιλαμβάνεται και η Ελλάδα. Το αεροπορικό εισιτήριο που έχω είναι από το Μαρακές στην Αθήνα στις 28 Μαρτίου. Πτήση που πλέον δε θα πραγματοποιηθεί.

Τι κάνουμε τώρα; Κινδυνεύω να αποκλειστώ στη Μαυριτανία, μια χώρα που μοιάζει τέρμα του κόσμου, σε ότι αφορά την επιστροφή στην Ελλάδα.

Η αρχική αντίδραση είναι να επισπεύσω τη μετάβασή μου στο Nouadhibou, ελπίζοντας να περάσω στο Μαρόκο. Μια τελευταία ελπίδα θα ήταν να φθάσω στην Ισπανική πόλη Ceuta, που έχει χερσαία σύνορα με το Μαρόκο. Και από τη Ceuta, που βρίσκεται στην Αφρική, με καράβι στην Ισπανία. Και βλέπουμε…

Αυτή η διαδρομή από εδώ ως τη Ceuta είναι πάνω από 3,000 χιλιόμετρα και δυστυχώς το ότι θα καταφέρω να περάσω τα σύνορα του Μαρόκου και μετά της Ισπανίας είναι απίθανο. Οπότε διαγράφω τελείως τη σκέψη να πάω στο Μαρόκο, άρα και στο Nouadhibou.

Θα πάω αύριο με το μινιμπάς ως το Νουακσότ και εκεί θα δω πως μπορώ να επιστρέψω στην Ελλάδα. Ο Θεός να βάλει το χέρι του.

Μέχρι στιγμής οι προσπάθειες που κάνω στο ιντερνέτ να βρω πτήσεις από το Νουακσότ είναι χωρίς αποτέλεσμα παρόλο που ψάχνω κάθε περίπτωση, όπως μέσω Γαλλίας, Ισπανίας, Αιγύπτου, Τουρκίας.

Βρήκα πάντως τα στοιχεία επικοινωνίας ενός επίτιμου πρόξενου της Ελλάδας στο Νουακσότ. Ο άνθρωπος είναι Μαυριτανός επιχειρηματίας. Δε νομίζω ότι θα μπορέσει να με βοηθήσει. Μια άλλη καλύτερη σκέψη είναι να προσφύγω στα γραφεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Νουακσότ για να με βοηθήσουν. Που φθάσαμε, σε λίγες ώρες πήγα από τον παράδεισο στα πρόθυρα της κόλασης!

Τοπίο στην έρημο και στο καινούργιο φράγμα, (οι χουρμαδιές λίγο θ` αντέξουν τόσο νερό).

Κεφάλαιο 32ο

Κυριακή, 15 Μαρτίου. Νουακσότ, Brain storming και Carpe diem.

Τη νύχτα που πέρασε έμεινα σχεδόν άυπνος. Βασικά κοιμήθηκα δυο ώρες μεταξύ 2 και 4 το πρωί. Η απειλή αποκλεισμού στη Μαυριτανία επικρέμαται. Πώς να ησυχάσω με τέτοια εξέλιξη. Προσπαθώ να την αντιμετωπίσω κατεβάζοντας κάθε τόσο ιδέες που πρέπει να συνδέομαι με το ιντερνέτ (πράγμα δύσκολο, εδώ που είμαι όλο διακοπές κάνει το wifi) για να δω κατά πόσον μπορούν να μού δώσουν διέξοδο.

Το πρωί η Λεονί μού σερβίρει νωρίς το πρωινό (150 UM). Κάνουμε τις τελευταίες συζητήσεις.
Ο σύζυγός της ο Jost βάζει μπροστά το παλιό σαραβαλάκι σιτροέν ντεσεβό και με πηγαίνει ως το πρακτορείο της εταιρίας Tayssir, στο κέντρο της πόλης.
Πληρώνω εισιτήριο για το Νουακσότ, 400 UM. Το μινιμπάς αναχωρεί ακριβώς στις οκτώ.

Σταματάμε στην πόλη Akjoujt για φαγητό. Η στάση παίρνει αρκετό χρόνο, περίπου μισή ώρα. Εγώ δεν έφαγα τίποτα, εκτός από δυο τρία μανταρίνια που είχα μαζί μου από χθες. Δεν έχω και ανάγκη για φαγητό τόσο ενωρίς, μετά το πρωινό στο Bab Sahara.

Φθάνουμε στο σταθμό λεωφορείων του Νουακσότ στις δύο. Δηλαδή το σημερινό ταξίδι κράτησε ακριβώς έξι ώρες. Ο σταθμός βρίσκεται αρκετά χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο. Παίρνω ένα ταξί που θα το πληρώσω 200 UM. Ο ταξιτζής δεν ξέρει σχεδόν καθόλου Γαλλικά. Δείχνοντάς του τη φωτογραφία από ένα μεγάλο κτίριο στην περιοχή, που την έχω αποθηκεύσει στο κινητό μου, και ρωτώντας στη διαδρομή, βρίσκουμε το Jeloua.

Σήμερα μού δίνουν ένα πιο καλό δωμάτιο με εσωτερικό μπάνιο (κόστος 1,500 UM).

Αλλά σε αντίθεση με τις προηγούμενες ημέρες που έμεινα, 10 και 11 του μήνα, υπάρχει ερημιά. Είναι βέβαια και το γεγονός ότι τις Κυριακές δε λειτουργεί το ρεστοράν, αλλά το βασικό είναι ότι όσοι θα μείνουμε εδώ αυτό το βράδυ μετριόμαστε στα δάχτυλα. Όπου φύγει – φύγει που λέμε.

Και εγώ βέβαια ψάχνω τρόπο επιστροφής. Που πρέπει να γίνει αεροπορικώς, τα χερσαία σύνορα είναι κλειστά. Τα έκλεισε τόσο το Μαρόκο όσο και η Σενεγάλη. Μάλιστα το Μαρόκο έχει διακόψει ολοσχερώς τόσο τις πτήσεις όσο και τις θαλάσσιες συγκοινωνίες με κάθε άλλη χώρα.

Ενώ στη Σενεγάλη διακόπηκαν ακόμα και τα δρομολόγια του πλοίου Aline Sitoe Diatta, μεταξύ Ντακάρ και Ziguinchor. Η κατάσταση εξελίσσεται ραγδαία με τα πράγματα να δυσκολεύουν από ώρα σε ώρα.

Συζητώ το καυτό θέμα στο σαλόνι του ξενοδοχείου με δυο ντόπιους από τη ρεσεψιόν και ένα τρίτο από το Μαλί.
Τώρα θα πείτε τι μπορεί να βοηθήσει η συζήτηση με δυο ρεσεψιονίστες και ένα Μαλινέζο πρόσφυγα; Λοιπόν αυτό που κάνουμε, το λέμε στα επιστημονικά συνέδρια brain storming session, αν κάποιες και κάποιοι δεν το ξέρουν ας ενημερωθούν από αλλού (...!!!). Εγώ σε τέτοια φάση που είμαι δεν έχω χρόνο για χάσιμο.
Τα παιδιά ρίξανε προτάσεις με βασικότερη ότι μην κάνεις τίποτα σήμερα Κυριακάτικα, αύριο ανοίγουν τα πρακτορεία. Ακούστηκε και η αντίθετη άποψη, ότι ίσως αύριο να είναι αργά. Πήρανε και τηλέφωνο τον επίτιμο πρόξενο της Ελλάδας, που είναι γνωστός στο Jeloua, αλλά εκείνος δεν απάντησε.

Επίσης στον κήπο ανοίγω συζήτηση με τρεις Γάλλους που έχουν έρθει για επαγγελματικό ταξίδι. Ο ένας φεύγει απόψε στις 19,30 με την πτήση της Air France, που πηγαίνει στο Παρίσι με ενδιάμεση στάση το Κονακρί της Γουινέας. Το θεωρούν σίγουρο ότι και το εδώ αεροδρόμιο θα κλείσει πολύ σύντομα. Οι άλλοι Γάλλοι που θα έφευγαν την ερχόμενη εβδομάδα τρέχουν να αλλάξουν εισιτήρια για τις αμέσως επόμενες πτήσεις. Ο ένας βρήκε ήδη θέση στην αυριανή πτήση της Air France. Ο άλλος ακόμα ψάχνει.

Εξετάζω όλα τα ενδεχόμενα αλλά δε βρίσκω κάποιο τρόπο να μπορώ να φύγω αμέσως.
Προσπαθώ να βρω εισιτήριο επιστροφής στην Αθήνα μέσω Κωνσταντινούπολης, μέσω Τύνιδας η μέσω Γαλλίας αλλά δεν τα καταφέρνω. Και πανάκριβα είναι και πολλές πτήσεις έχουν ακυρωθεί.

Μετά συζητήσεις δυο ωρών και αφού η αναζήτηση πτήσεων για να φύγω απόψε έληξε άκαρπη, το παίρνω απόφαση ότι θα μείνω εδώ για απόψε και ευελπιστώ το πρωί να βρω εισιτήριο επιστροφής σε κάποιο πρακτορείο του Νουακσότ.

Αργότερα το απόγευμα κάνω μια βόλτα στο κέντρο. Φθάνω ως το κεντρικό τέμενος, το αποκαλούμενο Σαουδικό. Εκεί απέναντι είναι η μικρή ψησταριά που γνωρίζω. Αγοράζω μισό κοτόπουλο ψητό και επιστρέφω στο Jeloua, όπου κάθομαι στην αυλή για να φάω το πακέτο μου.

Αυτό είναι το τζαμί, το ψητό κοτόπουλο το εξαφάνισα!

Είπαμε ρε παιδιά ότι θα τριτώσει το κακό αλλά όχι κι έτσι. Αυτά τα λέγαμε στο Μπισσάου (κεφάλαιο 13ο) που ήταν μια απεργία, σιγά το πράμα και τι ωραία που την πηδήξαμε.

Ούτε το άλλο που με ενέπνευσε στο Σεν Λουί μου κάνει για τούτη την ώρα. Αυτό το "ταχ' αύριον έσετ΄ άμεινον" του κεφαλαίου 25, που σε ελεύθερη ερμηνεία σημαίνει «αύριο μπορεί να σου κάτσει», δε σώζει την κατάσταση. Εδώ δεν είναι Τροία αλλά Μαυριτανία.

Και ποιος είμαι εγώ που θα συγκριθώ με κοτζάμ Οδυσσέα; Που ως γνωστόν ήταν σκαφάτος, με πόσους ναύτες να τραβάνε κουπί για πάρτη του. Και πάλι σκατά τα έκανε, δικαιολογίες ότι φταίνε τα application είναι απορριπτέες. Σιγά τη σοφία που είχε. Ένας παμπόνηρος γέρος ήταν. Απλά έβαλε γλείψιμο τον Όμηρο που τον έκανε travelstory και έτσι όλα τα κορόιδα τον λατρέψαμε.

Συγγνώμη +ταξιδιώτες σήμερα χρειαζόμαστε κάτι πιο χειροπιαστό και πρακτικό. Οπότε θα πάρω τις δυο πασίγνωστες Λατινικές λεξούλες, Carpe Diem, το οποίον ως γνωστόν σημαίνει «άδραξε τη μέρα» ή σε διασταλτική ερμηνεία «σήμερα τρέχουμε».

Πάλι το γράφω ότι υπάρχει ερημιά που όλο και βαραίνει. Στο σαλόνι της ρεσεψιόν που βλέπω τηλεόραση γνωρίζω μια Γαλλίδα που έχει έρθει για δουλειά, τη Σοφί από το Μονπελιέ. Η γυναίκα έχει ιδιαίτερες σχέσεις με την Ελλάδα που την έχει επισκεφθεί πολλές φορές. Συζητάμε με τη Σοφί για όμορφα μέρη που έχουμε λατρέψει και οι δυο. Κάλυμνος, Σύρος, Κρήτη και άλλα πολλά.

Και αυτή επέσπευσε την αναχώρησή της, φεύγει αύριο με την πτήση της Air France, που κάνει στάση στο Κονακρί. Το εισιτήριο το έβγαλε στη Γαλλία η αδελφή της και είναι μετ επιστροφής, γιατί κοστίζει φθηνότερα από το απλής μετάβασης. Περίπου 600 ευρώ λέει.

Αυτή είναι μια καινούργια ιδέα, ας δοκιμάσω και εγώ. Ανοίγω το κινητό, συνδέομαι με το ιντερνέτ και το προσπαθώ. Στην ιστοσελίδα της Air France δεν τα καταφέρνω, δε διατίθεται τίποτα. Ψάχνοντας στην ιστοσελίδα τού Scyscanner διαπιστώνω ότι υπάρχουν εισιτήρια σε βατές τιμές αλλά όχι για όλες τις ημερομηνίες επιστροφής, διαφέρουν οι τιμές. Το καλύτερο που βρίσκω, βάζοντας κάμποσες διαφορετικές ημερομηνίες επιστροφής για αναχώρηση αύριο για Παρίσι, είναι με επιστροφή από εκεί στις 10 Ιουνίου. Η αγορά του είναι δυνατή από την ιστοσελίδα της expedia, ενός πρακτορείου με έδρα τις Η.Π.Α. Η τιμή δίνεται από την expedia σε Αγγλικές λίρες και την υπολογίζω κάπου στα 510 ευρώ. Το τολμάω, δε πρέπει να το χάσω, διότι δεν πρόκειται να βρω καλύτερο.

Σε παρακαλώ Σοφί κλείνεις πέντε λεπτά την τηλεόραση μη γίνει κανένα λάθος με το εισιτήριο. Μάλιστα.
Ευχαριστώ, αφού αγόρασα το εισιτήριο για να πάω αύριο στο Παρίσι μπορείς να ξανανοίξεις την τηλεόραση.

Εύκολα τώρα αγοράζω από την ιστοσελίδα της Air France ένα αεροπορικό εισιτήριο να συνεχίσω για Αθήνα το πρωί της 17ης Μαρτίου. Αυτό είναι απλής μετάβασης με κόστος 96,85 ευρώ. Το ακριβές κόστος του Νουακσότ - Παρίσι μετ επιστροφής θα το μάθω αργότερα από την πιστωτική μου κάρτα και θα είναι 526,28 ευρώ.

Τα εισιτήρια έρχονται σε λίγο στο κινητό μου με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Έτσι πρέπει να πάω αύριο απόγευμα στο αεροδρόμιο. Η πτήση της Air France αναχωρεί στις 19,30 για Κονακρί και συνεχίζει για Παρίσι με αναμενόμενη προσγείωση εκεί στις έξι και τέταρτο το πρωί της Τρίτης. Από το Παρίσι πάλι με Air France πρέπει να φύγω στις 9,35 και να προσγειωθώ στην Αθήνα στις 13,50 την Τρίτης.

Έκανα το καλύτερο που μπορούσα και ελπίζω να τα καταφέρω. Υπόψη ότι αργότερα έμαθα από τη Σοφί ότι δεν υπάρχουν πλέον άλλα διαθέσιμα εισιτήρια για την αυριανή πτήση μας. Μια άλλη Γαλλίδα που έψαχνε σήμερα το βράδυ δε βρήκε εισιτήριο.

Πηγαίνω για ύπνο μετά τις δέκα το βράδυ. Αλλά ομολογώ ότι μέχρι να μπω στο αεροπλάνο για να αναχωρήσω από το Νουακσότ θα έχω ακόμα αγωνία.

Κεφάλαιο 33ο

Δευτέρα, 16 Μαρτίου. Όπου πετάω με το τελευταίο αεροπλάνο από Νουακσότ για Παρίσι, μέσω Κονακρί.

Από τη στιγμή που αγόρασα το εισιτήριο επιστροφής ηρέμησα αρκετά. Η αγωνία του ταξιδιού επιστροφής υπάρχει, αλλά όχι πια η νευρική υπερδιέγερση.

(Λόγω της οποίας έγραψα χθες κακά λογάκια για τον ένδοξο πρόγονό μας Οδυσέα της Ιθάκης – ζητώ συγγνώμη αλλά «α γέγραφα γέγραφα», δεν είναι σωστό να τα διαγράψω αφού υπάρχουν και +ταξιδιώτες που πρόλαβαν να τα διαβάσουν. Είδατε δικαιολογίες για όλα που βρίσκω; Άνδρας πολύτροπος ως γνήσιος απόγονος έγινα τώρα!!!).

Ότι μπορούσα να κάνω από πλευράς μου το έκανα. Τώρα είμαι σε κατάσταση αναμονής, αλλά έχω την εσωτερική πληροφόρηση ότι ανταποκρίθηκα στην απρόσμενη πρόκληση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Επιτέλους «επήλυθε νήδυμος ύπνος». Κοιμήθηκα καλά και ξύπνησα στις πέντε το πρωί, μου φτάνει αυτό.

Στην αυλή του τού Jeloua παίρνω το πρωινό. Υπόψη ότι τώρα το πρωί κάνει δροσιά επειδή φυσάει και έτσι φόρεσα για λίγο το τζάκετ. Η δροσιά οφείλεται στον αέρα που φυσάει.

Τούτος ο άνεμος που πνέει την ξηρή περίοδο ονομάζεται Χαρματάν. Στο πέρασμά του πάνω από τη Σαχάρα, παίρνει μαζί του λεπτή σκόνη και σωματίδια άμμου που τα φέρνει ως εδώ.

Εδώ είναι και η Σοφί από το Μονπελιέ, που γίναμε φίλοι από χθες. Φεύγουμε και οι δυο απόψε με την ίδια πτήση. Αυτή όμως έχει δουλειές, πρέπει να κάνει τις τελευταίες συναντήσεις εργασίας σήμερα το πρωί. Μου λέει ότι η νεότερη είδηση είναι ότι το αεροδρόμιο του Νουακσότ κλείνει και αυτό αύριο το πρωί. (Το έψαξα και διαπίστωσα αργότερα ότι οι πτήσεις της Air France από το Νουακσότ διακόπηκαν από την επόμενη ημέρα). Θεέ μου! Μέχρι να μπω στο αεροπλάνο θα νοιώθω αγχωμένος! Το είπαμε.

Κάνω μια τελευταία βόλτα στην πόλη του Νουακσότ. Έφθασα πάλι μέχρι το «Σαουδικό τέμενος». Και επέστρεψα στο Jeloua όπου έφαγα για μεσημέρι στον κήπο του.

Με πήραν τηλέφωνο απόν την Attica bank προκειμένου να επιβεβαιώσουν τις κινήσεις που έκανα με την πιστωτική μου κάρτα. Σήμερα αναγκαστικά απάντησα, διότι εδώ παίζονται οι αγορές αεροπορικών εισιτηρίων που έκανα χθες. Επιβεβαίωσα όλες τις κινήσεις, αναλήψεις περίπου 300 ευρώ τις προηγούμενες ημέρες στη Μαυριτανία συν αεροπορικά χθες και έτσι γλύτωσα από την επαπειλούμενη διακοπή λειτουργίας της πιστωτικής. Ωστόσο αυτό το σύντομο τηλεφώνημα μου κόστισε περίπου 15 ευρώ. Ας είναι.

Με τη Σοφί κανονίσαμε να φύγουμε για το αεροδρόμιο το απόγευμα μαζί. Θα είναι και μια άλλη Γαλλίδα στο ίδιο ταξί οπότε θα μου κοστίσει μόνο 300 UM.

Μου απόμειναν κάποια UM που δεν ξέρω τι να τα κάνω. Με προτροπή της Σοφί αγοράζω από τη μπουτίκ του Jeloua δύο ωραίες ποδιές ραμμένες στο χέρι, που θα τις κάνω δώρο στην Αθήνα.

Πάει και αυτό. Έτσι φεύγουμε με τη Σοφί στις 4 το απόγευμα για το αεροδρόμιο. Η άλλη Γαλλίδα δεν ήρθε γιατί δε μπόρεσε να βρει εισιτήριο. Τώρα ελπίζει ότι η Air France θα κάνει κάποια επόμενη ημέρα ειδική πτήση για να μαζέψει τους Γάλλους υπηκόους από εδώ.

Το ταξί ανήκει στο Μούσα, ένα νεαρό ταξιτζή που συνεργάζεται με το Jeloua αλλά μου τον συνέστησαν και οι Ολλανδοί από το Atar. Τώρα έχω μόνο 300 UM αλλά η Σοφί μου λέει ότι είναι εντάξει.

Το αεροδρόμιο είναι απίστευτα μακριά από την πόλη, απέχει περίπου 40 χιλιόμετρα βορειότερα της πόλης και βρίσκεται προς το εσωτερικό, σε απόσταση τρία ή τέσσερα χλμ από την παραλία. Ακατανόητο γιατί η περιοχή γύρω από το Νουακσότ είναι επίπεδη και θα μπορούσαν να βρουν χώρο πιο κοντά στην πόλη. Φαίνεται πως το έκαναν για να δώσουν κίνητρα ανάπτυξης της πόλης στην παραλιακή λωρίδα που εκτείνεται έως το αεροδρόμιο. Πρόκειται για καινούργιο αεροδρόμιο που εγκαινιάστηκε τον Ιούνιο του 2016, αντικαθιστώντας το παλιό που βρίσκεται πλέον μέσα στην πόλη.

Το αεροπλάνο της Air France απογειώνεται με καθυστέρηση τουλάχιστον μισής ώρας. Η κανονική αναχώρηση ήταν για τις 19,35. Αυτή η πτήση 751 της Air France θα πάει πρώτα στο Κονακρί της Γουινέας. Δηλαδή πετάμε προς το νότο, σε αντίθετη κατεύθυνση σε σχέση με το Παρίσι. Το σκέλος αυτό του ταξιδιού αυτή διαρκεί περίπου δυο ώρες. Κατεβαίνουν πολλοί επιβάτες αλλά εμείς που πάμε Παρίσι μένουμε μέσα στο σκάφος. Καθόμαστε στις θέσεις μας ενώ το σκάφος καθαρίζεται για μια ώρα από το ντόπιο συνεργείο καθαρισμού και μετά μπαίνουν οι επιβάτες από τη Γουινέα. Μπαίνει καινούργιο πλήρωμα. Το σκάφος, που είναι μεγάλο με δέκα καθίσματα σε κάθε σειρά, είναι πάλι σχεδόν γεμάτο αλλά για καλή μου τύχη η διπλανή μου θέση παρέμεινε άδεια. Περίπου στις έντεκα το βράδυ απογειωνόμαστε από το Κονακρί.

Κεφάλαιο 34ο

Τρίτη, 17 Μαρτίου. Νόστιμον ήμαρ με Happy end.

Η αεροπορική απόσταση από το Κονακρί ως το Παρίσι είναι 4,635 χιλιόμετρα και ο χρόνος πτήσης επτά ώρες. Λόγω διαφοράς ώρας προσγειωνόμαστε στο Παρίσι - CDG στις έξι.

Για την ακρίβεια στις έξι παρά πέντε, στο 2ο τέρμιναλ. Εδώ πρέπει να περάσουμε έλεγχο αποσκευών και διαβατηρίων καθότι εισερχόμαστε στον ενιαίο χώρο της συνθήκης Shengen. Αυτό θα ήταν μια ρουτίνα, αλλά με τον κορωνοϊό τα πράγματα είναι δύσκολα έως επικίνδυνα. Χιλιάδες ταξιδιώτες περιμένουμε να περάσουμε τους ελέγχους χωρίς να τηρείται η συνιστώμενη απόσταση δύο μέτρων, αφού δεν υπάρχουν ούτε καν επαρκείς διάδρομοι στην αρχή της ουράς. Υπολογίζω ότι αυτή η διαδικασία μού πήρε κάπου είκοσι λεπτά. Δεν ξέρω αν εκτέθηκα στον κορωνοϊό παρότι φορούσα μάσκα.

Η πτήση 1532 της Air France για την Αθήνα αναχωρεί με μισή και πλέον ώρα καθυστέρησης. Ο λόγος είναι ότι κάποια μέλη του προσωπικού πήραν άδεια ειδικού σκοπού λόγω του κορωνοϊού. Αυτή η πτήση είναι μισοάδεια.

Ο Γιάννης με ενημέρωσε ότι προβλέπεται να συναντήσω άσχημο καιρό στην Αθήνα. Το ερχόμενο Πάσχα που θα συναντηθούμε θα τον ελέγξω για διάδοση fake news.

Πούνε ο κακός καιρός; Εκείνο που βλέπω, καθώς το αεροπλάνο κατεβαίνει από το γαλανό και πεντακάθαρο ουρανό στα ηλιόλουστα Μεσόγεια, είναι ένα κομμάτι της Αττικής γης με μωσαϊκό από χωράφια πράσινα και φρεσκοποτισμένο έδαφος σε ζωηρό καφέ χρώμα, σαν τα χρόνια τα παλιά.

Καμία πίκρα που έχασα το σκέλος Νουακσότ – Μαρακές. Νόστιμον ήμαρ και ακόμα νοστιμότατον, ειλικρινά έτσι το αισθάνομαι.

Προσγειωνόμαστε στο αεροδρόμιο στις δυόμισι περίπου.
Αν και έχουν αναγγελθεί νέα μέτρα, στα οποία περιλαμβάνεται η υποχρέωση όλων όσων εισέρχονται στη χώρα να παραμείνουν σε κατ οίκον απομόνωση για 14 ημέρες, στο αεροδρόμιο δε βλέπω σήμερα να εφαρμόζεται τίποτα. Ούτε καν θερμομέτρηση, ούτε ένα φυλλάδιο με οδηγίες. Εδώ κοτζάμ Παρίσι και εκεί πάλι τίποτα δεν έκαναν. Η κατάσταση στην Αθήνα θα αλλάξει σε δυο - τρεις ημέρες που θα μοιράζουν στο αεροδρόμιο φόρμες για συμπλήρωση στοιχείων σε όσους κατεβαίνουν.

Επιστροφή σπίτι με την αστική συγκοινωνία. Θα κάνω προσπάθεια να μείνω μέσα, όσο αντέξω την απομόνωση. Έχω στ` αλήθεια μια ανησυχία για την έκθεση στον ιό μέσα στα πλήθη που περίμεναν στις ουρές τού αεροδρομίου στο Παρίσι.

Έχω γυρίσει σε μια πόλη πολύ διαφορετική από εκείνη που έφυγα πριν ένα μήνα. Και η κατάσταση βαδίζει όλο και πιο πολύ προς την απομόνωση και την ερήμωση των δημόσιων χώρων.

Όμως αισθάνομαι πολύ καλά αφού καλά που πρόλαβα να γυρίσω σπίτι μου με την τελευταία πτήση. Η Μαυριτανία διέκοψε τις πτήσεις προς Ευρώπη (Παρίσι και Λας Πάλμας της Ισπανίας) από σήμερα το πρωί μέχρι νεωτέρας.

Εδώ τελειώνει το επιχειρησιακό κομμάτι του αφηγήματος. Όσοι ήθελαν να διαβάσουν το ημερολόγιό μου, μπορούν τώρα να αφήσουν αυτό το travelstory. Αλλά οι ολίγοι που θέλουν και επίλογο ενημερώνονται ότι και αυτό θα το φροντίσω. Λέω να βάλω και τη λύση τού κουίζ στο οπισθόφυλλο, όπως γίνεται σε όλα τα αρμόδια περιοδικά.

Μια σύντομη αγγελία για όσους αναχωρούν:

To Happy end στα Ελληνικά παραμένει χάπι εντ.
Όπως και το Bésame Mucho παραμένει μπέσαμε μούτσο.
Επίσης και το ΧΑΜ, που λέει η Πολιτική Προστασία, προς το παρόν παραμένει ως έχει.
Αλλά μόλις βρεθεί το εμβόλιο, το χτυπάω και ξαναφεύγω.

Πάμπολλα φιλιά / Muchísimos besos!
Και καλά μπάνια. Κι εγώ σε παραλίες τρέχω τώρα.

Κεφάλαιο 35ο

Μια ανακεφαλαίωση για το ταξίδι στη Δυτική Αφρική.

Τελικά το ταξίδι μου στη Δυτική Αφρική κράτησε 29 ημέρες, αντί των σαράντα που ήταν ο αρχικός σχεδιασμός. Και δεν μπόρεσα καθόλου να πάω στο Μαρόκο.

Όμως η διαδρομή μου στις τέσσερες χώρες της Αφρικής που ταξίδεψα για πρώτη φορά έγινε περίπου όπως την ήθελα.

Πέντε ημέρες στη Γκάμπια, από 18 έως 23 Φεβρουαρίου. Με ολοήμερη κρουαζιέρα στον ποταμό Γκάμπια ως το James island. Στην εκδρομή αυτή επισκεφθήκαμε και το χωριό Jufureh, που μπήκε στην ιστορία με το βιβλίο “Roots” τού Alex Haley. Ακόμα έκανα μια θαυμάσια διήμερη εκδρομή στο εσωτερικό της μικρής χώρας. Που με έφερε στους προϊστορικούς λίθινους κύκλους του Wassu, στο Εθνικό πάρκο του ποταμού Γκάμπια με τους χιμπατζήδες και στην ιστορική πόλη Georgetown – Janjanbureh. Και βέβαια είχα και αρκετό χρόνο διαθέσιμο στη Serekunda. Όπου επισκέφθηκα τη χαώδη αγορά, την παραλία στο beach bar Solomon`s και το νερόλακκο Kachikally, με τους κροκοδείλους.
Η συνολική εικόνα είναι ότι έκανα μια πολύ ολοκληρωμένη επίσκεψη της Γκάμπια.

Απόγονοι του θρυλικού Κίντα Κούντε τραγουδούν welcome στη Γκάμπια. Ενω η Γουινέα Μπισάου δε διαθέτει μουσικό συγκρότημα για την υποδοχή του μοναδικού τουρίστα. Εσείς τι προτιμάτε;

Στη Γουινέα Μπισάου το ταξίδι μου ήταν μόνο δυο ημέρες, 24 και 25 Φεβρουαρίου. Και περιορίστηκα στην Πρωτεύουσα Μπισάου. Δε μπόρεσα να επισκεφθώ κάποιο νησί στο αρχιπέλαγος Μπισάγκος, λόγω των δυσκολιών στη συγκοινωνία. Όμως αποζημιώθηκα από το γεγονός ότι, χωρίς να το έχω προγραμματίσει, βρέθηκα στο Μπισάου την ημέρα του καρναβαλιού και μπόρεσα να παρακολουθήσω την περίφημη καρναβαλική παρέλαση στο στάδιο, την Τρίτη 25 του Φεβρουαρίου.

Αν και υπάρχει ένα ταξιδιωτικό έλλειμμα στη μικρή χώρα, μπορώ να πω με κάθε βεβαιότητα ότι το διήμερο που διέθεσα άξιζε και με το παραπάνω. Όσο για τη συντόμευση της παραμονής, υπήρξε πολύ χρήσιμη για την τελική έκβαση της επιστροφής μου στην Αθήνα.

Η Σενεγάλη ήταν δικαιολογημένα το κεντρικό πιάτο στο μενού αυτού του ταξιδιού. Τις μισές ακριβώς ημέρες, δεκατέσσερες τον αριθμό, τις διέθεσα στη Σενεγάλη.

Έξη από αυτές στο νότιο τμήμα της, στην περιοχή Casamance (Καζαμάνς). Αν και η περιοχή δεν έχει μνημειακά αξιοθέατα, το ταξίδι μου στην Casamance ήταν γεμάτο γραφικές εικόνες και αξέχαστες εμπειρίες. Με δυο βραδιές στην παραποτάμια αποικιακή πόλη του Ziguinchor. Μια ημέρα στο γραφικό ψαροχώρι Elinkin. Από το Elinkin πήγα στο Oussouye, όπου συναντήθηκα με τον τοπικό βασιλιά της φυλής Diola. Μια άλλη μέρα διέθεσα στο νησί Karabane, έναν τόπο δροσερό, με απόκοσμη ησυχία, στις εκβολές του ποταμού στον Ατλαντικό. Κοντά στον Ατλαντικό βρίσκεται και το Καφουντίν, όπου πέρασα δυο ημέρες. Μεγάλο του αξιοθέατο το ψαρολίμανο με τις εκατοντάδες πιρόγες. Ένα πράγμα που με μάγεψε στο Καζαμάνς ήταν η πολύ καλή και σε λογικές τιμές διαμονή. Στο πολύ ωραίο ξενοδοχείο του Ziguinchor (23 και 26 Φεβρουαρίου), αλλά ακόμα περισσότερο στα “Campement”, που έχουν καταλύματα σε αρχιτεκτονικό στιλ παραδοσιακής καλύβας, στο Elinkin (27 Φεβρουαρίου), το Karabane (28 Φεβρουαρίου) και το Καφουντίν (29 Φεβρουαρίου και 1 Μαρτίου).

Μετά το Καζαμάνς πήγα στο Ντακάρ όπου πέρασα δυο νύχτες (2 και 3 Μαρτίου). Δε μπορώ να πω ότι το Ντακάρ με ενθουσίασε, ούτε ότι το επισκέφθηκα διεξοδικά. Εκείνο που ήταν πραγματικά αξιόλογο ήταν η εκδρομή στο κοντινό νησάκι Ιλ ντε Γκορέ. Το ιστορικό νησί είναι ένας παράδεισος που έρχεται σε τέλεια αντίθεση με την κοντινή μεγαλούπολη.

Τις επόμενες δύο ημέρες (4 και 5 Μαρτίου) έμεινα σε ένα ωραίο Campement στην πόλη Toubakouta. Δίπλα της βρίσκεται η περιοχή του Δέλτα του ποταμού Σαλούμ. Στις 5 Μαρτίου έλαβα μέρος σε μια ολοήμερη εκδρομή εξερεύνησης με πιρόγα του Εθνικού πάρκου του Σαλούμ. Μια μεγάλη ταξιδιωτική ημέρα, που θα μου μείνει αξέχαστη.

Στις 6 και 7 Μαρτίου έμεινα στο Σαλί. Το Σαλί στη λεγόμενη «Μικρή Ακτή», νότια του Ντακάρ, είναι ότι πιο εμπορευματοποιημένο έχει να επιδείξει ο τουρισμός της Σενεγάλης. Ο λόγος που έμεινα είναι ότι με αφετηρία το Σαλί επισκέφθηκα τη γραφική και ιστορική περιοχή των δίδυμων πόλεων Joal – Fadiouth, γύρω από μια λιμνοθάλασσα, 40 περίπου χιλιόμετρα νοτιότερα.

Από το Σαλί πήγα στις 8 Μαρτίου στο Saint Louis – Σεν Λουί. Η πόλη είναι ιστορική ως πρώτη πρωτεύουσα της αποικιακής εποχής. Μαζί με τα απομεινάρια της Γαλλικής αποικιοκρατίας έχει μια όμορφη τοποθεσία σε ένα νησάκι, στη μέση μιας λιμνοθάλασσας, που σχηματίζεται στις εκβολές του Σενεγάλη. Έμεινα και εδώ δυο ημέρες.

Αποτίμηση του ταξιδιού στη Σενεγάλη: Παρά το έλλειμμα στην επίσκεψη του Ντακάρ, μπόρεσα να απολαύσω ένα πολύ καλό γύρο της χώρας.

Στη συνέχεια του ταξιδιού πήγα από το Saint Louis στο Ρόσο, συνοριακό σταθμό επί του ποταμού Σενεγάλη. Περνώντας τον ποταμό άρχισα το ταξίδι στη Μαυριτανία. Η βίζα εκδόθηκε εδώ. Ωστόσο το Ρόσο είναι το χειρότερο μέρος του ταξιδιού μου. Διεκδικεί τον τίτλο του ταξιδιωτικού «απόπατου», “shithole” που λέμε στα Αγγλικά ένα απαίσιο μέρος. Έμεινα δυο ημέρες, 10 και 11 Μαρτίου, στην πρωτεύουσα της χώρας Νουακσότ. Στις 12 Μαρτίου πήγα στο Ατάρ, πρωτεύουσα της ιστορικής περιοχής Αντράρ. Το Αντράρ βρίσκεται στα βάθη της ερήμου Σαχάρας. Την επομένη 12 Μαρτίου πήγα στο ένδοξο και κάποτε πλούσιο Chinguetti, όπου επισκέφθηκα μια από τις μεσαιωνικές βιβλιοθήκες. Επέστρεψα στο Ατάρ στις 14 Μαρτίου και αυθημερόν επισκέφθηκα, μισθώνοντας ταξί, τη μικρή και παράξενη όαση της Terjit.

Αλλά τις τελευταίες δυο τρεις ημέρες ένοιωθα ότι το ταξίδι μου είχε γίνει ένας αγώνας δρόμου όπου με ακολουθούσε τρέχοντας πίσω από την πλάτη μου ο νέος κορωνοϊός. Δυστυχώς στις 14 Μαρτίου η κούρσα έληξε με κακό αποτέλεσμα. Τα μέτρα αντιμετώπισης του ιού covid – 19 έφθασαν και εδώ. Οι Αφρικανικές χώρες άρχισαν να κλείνουν η μία μετά την άλλη τα σύνορά τους και να διακόπτουν τις πτήσεις προς το εξωτερικό.

Το τελειωτικό χτύπημα ήταν όταν το Μαρόκο έκλεισε τα σύνορα αλλά και διέκοψε τις πτήσεις προς την Ευρώπη. Έτσι το αεροπορικό εισιτήριο που έχω, για να πετάξω από το Μαρακές στην Αθήνα στις 28 Μαρτίου, αχρηστεύθηκε.

Μαθαίνοντας τα κακά νέα επέστρεψα στο Νουακσότ την Κυριακή, 15 Μαρτίου. Ψάχνοντας αγωνιωδώς τρόπο να επιστρέψω, βρήκα μια θέση στην πτήση 751 της Air France, με προορισμό το Παρίσι την επομένη ημέρα.

Παρά την αγωνία μου όλα εξελίχθηκαν κανονικά. Έφυγα από το αεροδρόμιο τού Νουακσότ τη Δευτέρα το βράδυ, 16 Μαρτίου. Προσγειωθήκαμε μετά δυο ώρες στο Κονακρί της Γουινέας. Η στάση ήταν μια ώρα. Ύστερα απογειωθήκαμε. Μετά από επτά ώρες πτήσης προσγειωθήκαμε στο κεντρικό αεροδρόμιο CDG του Παρισιού.

Η ώρα ήταν περίπου έξι το πρωί. Το πέρασμα από τον έλεγχο για να εισέλθουμε στη ζώνη της συνθήκης Shengen ήταν σίγουρα μια διαδικασία που δεν τηρούνταν τα μέτρα «κοινωνικής αποστασιοποίησης» καθώς ήμασταν χιλιάδες που περιμέναμε στην ουρά.

Μετά τρεις -τέσσερες ώρες αναμονής, πήρα την επόμενη πτήση μου με την οποία έφθασα στην Αθήνα.

Στο σπίτι μου πια κάθισα κλεισμένος μέσα. Αρχικά διότι φοβόμουν μην έχω πάρει τον ιό στο Παρίσι. Πράγμα που φαίνεται ότι δεν έγινε αφού πέρασαν πολλές εβδομάδες χωρίς κάποιο σύμπτωμα.

Αν και το ταξίδι τελείωσε με αυτό τον ατυχή τρόπο το θεωρώ πολύ αξιόλογο. Υπάρχει βέβαια το θέμα ότι δε μπόρεσα να ταξιδέψω στο Μαρόκο. Αλλά η χώρα αυτή, αν και θα μου έπαιρνε σημαντικό αριθμό ημερών, δεν αποτελούσε ταξιδιωτική μου προτεραιότητα. Ήταν κάτι επί πλέον στο ταξίδι της Δυτικής Αφρικής, αλλά οι βασικοί του προορισμοί ήταν οι τέσσερες χώρες της Αφρικής που πήγα για πρώτη φορά.

Και όπως έγραψα ήδη στη Γκάμπια και τη Σενεγάλη ολοκλήρωσα πολύ καλή περιήγηση ενώ στη Γουινέα Μπισάου είχα ένα εξαιρετικό διήμερο λόγω του καρναβαλιού στην Πρωτεύουσά της. Όσον αφορά τη Μαυριτανία μπορώ να πω ότι και στη χώρα αυτή υλοποίησα ουσιαστικά το ταξιδιωτικό μου πρόγραμμα. Διότι επισκέφθηκα το Αντράρ, αυτή τη μυθική περιοχή στη Σαχάρα που κυρίως με ενδιέφερε, αλλά και την Πρωτεύουσα πόλη Νουακσότ. Το μόνο που δεν έγινε ήταν να περάσω από το Nouadhibou, αλλά το μέρος αυτό είναι δευτερεύουσας σημασίας και μπήκε στο πρόγραμμα κυρίως ως σταθμός για το πέρασμα στο Μαρόκο.

Άρα κατάφερα κάτι που με τα δεδομένα που αντιμετώπισα το θεωρώ ταξιδιωτικό επίτευγμα. Ολοκλήρωσα με επιτυχία ένα μεγάλο ταξίδι που καλύπτει τέσσερες, καινούργιες για εμένα, χώρες της Δυτικής Αφρικής.

Με δυο λόγια, η τελική μου αποτίμηση είναι ότι απόλαυσα ένα σπουδαίο ταξίδι. Το ανακαλώ με νοσταλγία. Δε στενοχωριέμαι επειδή δε μπόρεσα να πάω στο Μαρόκο. Ούτε επειδή πλήρωσα επί πλέον αεροπορικά εισιτήρια.

Και πρέπει να πω ότι σκέπτομαι πόσο καλά τα κατάφερα, ίσως είχα και λίγη τύχη με το μέρος μου. Διότι αυτό το εισιτήριο ήταν από τα τελευταία που διατέθηκαν για την πτήση. Και η πτήση αυτή είναι μέχρι σήμερα η τελευταία της Air France που έφυγε από το Νουακσότ. Σχεδόν απίστευτο!

Να θυμίσω ότι αυτό το εισιτήριο της Air France είναι μετ επιστροφής. Με δεδομένο ότι δεν μπορώ να κάνω αυτή την πτήση στις 10 Ιουνίου ζήτησα από την Air France να μου το αλλάξουν, εννοείται δωρεάν. Όπερ και εγένετο. Η νέα ημερομηνία του εισιτηρίου μου, για την πτήση Παρίσι – Νουακσότ, είναι στις 2 Νοεμβρίου 2020. Θα δούμε κατά πόσον θα καταφέρω να ταξιδέψω ξανά με αυτό, ώστε να συνεχίσω το ταξίδι που διακόπηκε.

Αν υπάρχει κάτι που με στενοχωρεί είναι ακριβώς το γεγονός ότι έτσι που είναι η κατάσταση και για άγνωστο ακόμα χρονικό διάστημα, δε μπορώ πλέον να προγραμματίσω απολύτως κανένα ταξίδι.

Τα οικονομικά του ταξιδιού

Ως προς την οικονομική πλευρά τα πράγματα έμειναν υπό έλεγχο. Το συνολικό κόστος τού ταξιδιού είναι 2,800 ευρώ. Όχι μεγάλο ποσόν για ένα ταξίδι 29 ημερών σε 4 κράτη της Αφρικής. Από το ποσόν αυτό τα 526,28 ευρώ αφορούν το αεροπορικό εισιτήριο από το Νουακσότ στο Παρίσι.

Στη σούμα που σας έγραψα έχω συμπεριλάβει τα πάντα. Από ταξιδιωτική ασφάλιση και χάπια μαλαρόν μέχρι προμήθειες πιστωτικής και βίζες (2 κρατών). Δε χρειάζεται να κάνω ανάλυση κατά κατηγορία εξόδων. Υπάρχουν τόσες βαρετές πλην χρήσιμες λεπτομέρειες που όποιος θέλει με λίγη απλή αριθμητική μπορεί να τα υπολογίσει και αυτά. Δεν ξέρω βέβαια το στιλ που ταξιδεύετε ούτε τον προϋπολογισμό που διαθέτετε. Πάντως νομίζω ότι δεν είναι μεγάλο ποσόν για τέτοιο ταξίδι. Μέτριο και προς τα κάτω θα το έλεγα. Και να έχετε υπόψη ότι η Αφρική δεν είναι μια εν γένει φθηνή περιοχή για ταξίδια.

Εδώ καλά ήταν. Εκείνο που θεωρώ ότι θα δυσκολέψει τους περισσότερους από σας που θα θελήσουν να με μιμηθούν είναι τα ΜΜΜ της περιοχής. Δεν ξέρω πόσοι μπορούν να το κάνουν αυτό.

Φυσικά αν πάτε ζευγάρι ή με παρέα θα έχετε κάποια οικονομία, καθώς θα είναι φθηνότερα κατά κεφαλήν ξενοδοχεία και ταξί.

Κεφάλαιο 36ο. Όπου «ότι θέλεις γράφεις».

Όταν ταξιδεύουμε χρησιμοποιούμε ότι μας βολεύει. Οπότε σήμερα επιλέγω κάτι από ένα μέλος που με παρακολουθεί, από τον fotast που μου έγραψε «ότι θέλεις γράφεις». Καλοπροαίρετα το γράφει εκείνος, εννοώντας ότι δεν περιορίζομαι από αυστηρούς κανόνες, εγώ το άρπαξα και το βάζω εδώ, out of context είναι, αλλά με βολεύει άριστα! Τώρα αν διαφωνεί (και αν με διαβάσει, διότι ως γνωστόν το "ότι θέλεις διαβάζεις'', δεν αμφισβητείται σε πάσα ιστοσελίδα) εγώ θα σβήσω το όνομά του, όχι όμως τον τίτλο του κεφαλαίου. Άλλωστε τού κάνω ένα οφειλόμενο tribute!!! Ας κάνει προσφυγή στον ΟΠΙ. Εγώ δεν πληρώνω πνευματικά δικαιώματα διότι όταν ταξιδεύουμε κάνουμε και οικονομία στα έξοδα.

Στο κεφάλαιο αυτό θα διευκρινίσω μερικές απορίες που έχουν ήδη προκύψει, παρόλες τις λεπτομερείς εξηγήσεις, ίσως και εξ αιτίας αυτών. (Το πιάσατε το υπονοούμενο).

Θέμα πρώτον, ολίγα επί του γλωσσικού θέματος. Η τετράδα είναι και τετράγλωσση. Αγγλικά η Γκάμπια, Πορτογαλικά η Γουινέα Μπισάου, Γαλλικά η Σενεγάλη, Αραβικά η Μαυριτανία. Εγώ αυτό το απόλαυσα, θα με βαρεθήκατε να σας πηγαίνω από τη μια γλώσσα στην άλλη, τώρα κάτι Ισπανικούρες που έγραψα και εγώ δεν ξέρω που κολλάνε. Πάντως ισπανόφωνη Γουινέα υφίσταται, τα έγραψα αυτά στο κεφάλαιο 12ο.

Back to the point. Άμα ξέρετε μόνο Γαλλικά θα τα καταφέρετε, στην υπόψη περιοχή. Με Αγγλικά μόνο, φοβάμαι πως όχι. Σε κάποιο σημείο θα αναζητήσετε μεταφραστή.

Δεύτερον. Στην ερώτηση που θα πάω για επόμενο ταξίδι η μονολεκτική απάντηση είναι άγνωστον. Με δυο λογάκια παραπάνω ναι μεν έχω στην τσέπη μου (δηλαδή στο e-mail) ένα εισιτήριο Παρίσι Νουακσότ για Νοέμβριο 2020 και θα το έλεγα προσεχές ταξίδι, αν δεν υπήρχε ο κορωνοϊός. Τώρα άγνωστο αν και πότε θα πάω. Πάντως διεκδικητικό άτομο είμαι, και voucher δέχομαι από την Air France και (νέα) αναβολή ημερομηνίας δεκτή θα είναι.

Τρίτον. Με αφορμή το θέμα του κορωνοϊού σας εφιστώ την προσοχή ότι όταν ταξιδεύουμε πάντα καλό είναι να παρακολουθούμε και τις εξελίξεις μέσω ιντερνέτ και δελτίου ειδήσεων. Σπαστικό αυτό, αλλά απαραίτητο. Το παρακολουθούσα αυτό το δυσάρεστο θέμα, που το κόλλησα και στον τίτλο του travelstory, αυτό το καταλάβατε. Αν τα κατάφερα να βρω ένα από τα τελευταία εισιτήρια για επιστροφή στην Ευρώπη, δοξάζω το Θεό που με βοήθησε αλλά τελείως τυχαίο δεν το νομίζω. Αυτό με το εισιτήριο στην τελευταία πτήση είναι κάτι που αποτελεί ταξιδιωτικό highlight ever.

Αλλά το κοινό μου επιθυμεί να μάθει ποια είναι τα κατ εμέ καλύτερα αυτού του ταξιδιού. Και πώς να χαλάσω εγώ χατίρι. Ας το διαπράξω και αυτό.
Πάμε λοιπόν στο τέταρτον. Ιδού ένας κατάλογος με τα κατ εμέ πέντε καλύτερα.
Η εκδρομή στο εσωτερικό της Γκάμπια. Με τους λίθινους κύκλους, το πάρκο με τους χιμπατζήδες και το όλο διήμερο (Κεφ. 7o και ολίγον 8ο). Αυτό και μόνο να κάνετε στη Γκάμπια, μπορείτε να πείτε ότι την επισκεφθήκατε αξιοπρεπώς.
Το καρναβάλι στο Μπισσάου (Κεφ. 11ο). Αν μη τι άλλο δεν είναι λίγο να πέφτεις επάνω στο θέμα και να είσαι πιθανότατα και ο μόνος λευκός που το παρακολουθεί εν μέσω 30,000 ιθαγενών θεατών (τα Αμερικανάκια peace corps δε μετράνε).
Η ολοήμερη εξερεύνηση με πιρόγα στο Δέλτα του Σαλούμ, στη Σενεγάλη.
Το Αντράρ της Μαυριτανίας. Που αν έχετε χρόνο (εγώ δεν είχα, μην τα λέμε συνέχεια) και πάρετε και ένα τζιπ (αυτό δε γίνεται σόλο) αξίζει για περισσότερες ημέρες. Σε κάθε περίπτωση είναι κάτι για να το θυμάστε.
Η περιπλάνηση στην Casamance. Για εμένα τα ψαροχώρια της Casamance είχαν ατμόσφαιρα που την απόλαυσα αν και δεν υπάρχει κάποιο αξιοθέατο. Που μπορεί να κάνω και λάθος διότι κάτι μου λέει ότι αυτό το «αρχιπέλαγος των Καρόν» που μού είχαν υποσχεθεί στο Καφουντίν είναι το καλύτερο της περιοχής. Ωστόσο και χωρίς αυτό, το γεγονός ότι πέρασα πεντέξι ημέρες μένοντας (φθηνά κιόλας) σε 4 campement και ένα ξενοδοχείο που όλα ήταν θαυμάσια και κοντά στο νερό, αυτό μου φθάνει.

Πρέπει να σας θυμίσω ότι σε αυτά τα θέματα ο κάθε ταξιδιώτης έχει τη δική του ματιά και αξιολογεί ανάλογα με πώς βίωσε το ταξίδι του. Και ακόμα αυτή η άποψη ισχύει για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Πόσο πια να περιμένει την αφεντιά σας η 97χρονη γυμνόστηθη βασίλισσα (του 21ου Κεφ.) στο νησί της, για να φέρω ένα παράδειγμα. Η τι σχέση έχει μια εκδρομή που γίνεται με δυο τρεις ψαγμένους συνεπιβάτες με μια άλλη που συμμετέχει γκρουπ 30 πελατών της TUI και οι ξεναγοί είναι διαφορετικοί.
Και σίγουρα το τι διαλέγουμε λέει μερικά πράγματα για τα μέρη που ταξιδεύουμε αλλά φανερώνει και πολλά για εμάς τους ίδιους.

Και πάω στο πέμπτον που έλπιζα να το αποφύγω. Ρε παιδιά δεν έδωσα δικαίωμα για κουτοπόνηρες ερωτήσεις. Σοβαρό είναι το θέμα, δεν αντιλέγω, αλλά ως γνωστόν αν γίνει κάποια βαθύτερη γνωριμία δεν την εκθέτουμε στο διαδίκτυο.

Όσο για τα πανέμορφα και δροσερά κοριτσόπουλα κάποιας φωτογράφησης, αυτό έγινε δημόσια, υπήρξε και ένας αμφίδρομος (!!!) θαυμασμός. Αυτό το αθώο που λέμε «από τον παππού στις εγγονές» και τανάπαλιν.
Και όπως γράφει με χρυσά γράμματα το παράσημο του τάγματος της περικνημίδας Honi soit qui mal y pense, τουτέστιν “ντροπή σε αυτόν που σκέφτεται άσχημα”. Ας το γκουγκλάρετε και αυτό.
Αλλά και τι σας χρειάζεται; Να τρέχετε τώρα στην Ελισάβετ Βήτα για να σας χρίσει ιππότες;
Εσείς που φθάσατε ως εδώ, στο 36ο κεφάλαιο χωρίς να κουραστείτε, τα παίρνετε με την αξία σας τα χρυσά παράσημα.

Εδώ κλείνει και αυτό το ολίγον interactive κεφάλαιο, καιρός ήταν. Υπάρχει πάντα διάθεση διαλόγου για απορίες (ατελή όντα είμαστε), διορθώσεις (λάθη κάνουμε) και άλλες πληροφορίες (κανείς δεν τα ξέρει όλα), τιμή μου ότι και αν μου γράψετε.

Κεφάλαιο 37ο. Λόγια κλειδωμένα και του κουίζ η λύση.

Άφησα μια εκκρεμμότητα στο 29ο κεφάλαιο που κάπου εδώ πρέπει να την κλείσω.

Το μικρό αυτό παράθυρο είναι ένα άνοιγμα πάνω από την πόρτα, που εξυπηρετεί μια στατική λειτουργία. Την ανακούφιση του οριζόντιου δοκαριού (πρέκι της πόρτας) από τα κατακόρυφα φορτία. Τα οποία με τη βοήθειά του διανέμονται σταδιακά στην τοιχοποιία από λιθοδομή και δεν πέφτουν συγκεντρωμένα πάνω στο πρέκι.

Περισσότερα δε χρειάζεται να σας πω. Αν δηλώσετε μη τεχνικό επάγγελμα δεν πρόκειται να ερωτηθείτε. Αν έχετε την ατυχία να δηλώσετε ότι δήλωσα και εγώ, πολύ φοβάμαι ότι δυστυχώς θα ετοιμάσετε σκονάκι και θα πάτε στο Chinguetti να το παπαγαλίσετε. Τουλάχιστον πέστε το όπως εγώ, με τρακ και δέος, μη χαλάσετε τη μαγεία της επίσκεψης.
Δεν είναι σουξεδάκι του Βασίλη Παϊτέρη να το πείτε με μια ανάσα, Έρχονται οι μέρες και περνάνε δανεικά ζητάνε, κόκκινα στολίδια σου φοράνε και σε παρατάνε…
(Είπα να μη το παραφορτώσω με τεχνικά θέματα σας έβαλα και λιγη μουσική!!!)
Με το καλό να πάτε και με το καλό να γυρίσετε και να μας γράψετε.

Ήμαρτον!

Είχα τελειώσει το travelstory και ετοιμαζόμουν να αναχωρήσω για μπάνια. Ε λοιπόν εδώ να δείτε σοκ και δέος που έπαθα. Διαβάστε παρακάτω το μεθεπόμενο μήνυμα που παρέλαβα. Κι αν πέρασα το διαγώνισμα φαίνεται πως μαντεψιά έκανα τη σκέψη του γερο ξεναγού παιδιά. Το μήνυμα που θα δείτε δε γίνεται σκονάκι, διπλωματική εργασία γίνεται και κάτι παραπάνω. Ε ναι το κεφάλαιο 36ο «ότι θέλεις γράφεις» προηγήθηκε και έχει και κάποια όρια. Αργά το κατάλαβα τι άλλο να πω!

Κεφάλαιο 38ο. Αντί επιλόγου

Όπως είπαμε υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι που τους αρέσουν τα ταξίδια. Ίσως αποτελούν την πλειοψηφία του πληθυσμού. Ωστόσο υπάρχουν και μερικοί που δεν τους αρέσει να ταξιδεύουν. Ένας από αυτούς είναι ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος, σήμερα περίπου ενενηντάχρονος και αν δεν κάνω λάθος δε γράφει πια. Το περίεργο είναι που εγώ, αναπολώντας τούτο το περιπετειώδες ταξίδι μου, κόλλησα σε ένα δικό του ποίημα.

Που έχει θέμα τη θάλασσα. Αλλά με τις παρομοιώσεις που κάνει μού ενεργοποιεί στο έπακρο τις ταξιδιωτικές μου επιθυμίες.

Η Θάλασσα είναι σαν τον έρωτα
Μπαίνεις και δεν ξέρεις αν θα βγεις
Πόσοι δεν έφαγαν τα νιάτα τους –
μοιραίες βουτιές, θανατερές καταδύσεις,
γράμπες, πηγάδια, βράχια αθέατα,
ρουφήχτρες, καρχαρίες, μέδουσες.
Αλίμονο αν κόψουμε τα μπάνια
Μόνο καὶ μόνο γιατί πνίγηκαν πεντέξι. ....

Αν αντικαταστήσω τις λέξεις θάλασσα και μπάνια με τη λέξη ταξίδι/α, θα κάνω το ποίημα εύχρηστο για τα δικά μου αισθήματα. «Όλο το κείμενον ταιριάζει ωραία».

Για εμένα, ο παραλληλισμός ταξιδιού και έρωτα είναι απόλυτος. Οι πιστοί ταξιδιώτες τα αντιλαμβάνονται ως δυο εξίσου ισχυρά ανθρώπινα πάθη. Το ταξίδι περιπέτειας έχει μια δύναμη εθιστική και μυστηριώδη που επιδρά βαθειά στον ταξιδιώτη και του δίδει μια ψυχοσωματική συγκίνηση που είναι παρόμοια με την ερωτική. Η απόλαυση του ταξιδιού δεν είναι η καλοπέραση ούτε η πολυτέλεια. Είναι αυτή η συγκίνηση που μας αλλοιώνει την ψυχή, μας εφοδιάζει με μια άλλη αντίληψη της ζωής και του κόσμου. Είναι ένα «μικρόβιο» που όπως και το αντίστοιχο του έρωτα, μας προκαλεί να συνεχίσουμε, ακόμα και όταν πληρώσαμε κάποιο βαρύ τίμημα. Να ξεκινήσουμε και πάλι ταξίδια και ας πέσαμε σε ρουφήχτρες, και ας χτυπήσαμε σε αθέατα βράχια.

Θέλησα να γράψω κάτι σαν επίλογο για το ταξίδι μου.
Αλλά συλλογιζόμενος αυτά που έγραψα στις τελευταίες παραγράφους νομίζω ότι κάπου ξέφυγα από ένα γνήσιο επίλογο και μάλλον το γύρισα σε πρόλογο ενός μελλοντικού ταξιδιού.
Δεν πειράζει. «Αλίμονο αν κόψουμε τα ταξίδια».

Νομίζω ότι από αυτό το μεγάλο ταξίδι σε τέσσερες χώρες της Δυτικής Αφρικής, πήρα κάποιες ισχυρές δόσεις ταξιδιωτικού μικρόβιου που θα νικήσουν στο τέλος τον καταραμένο κορωνοϊό που έκλεισε τα σύνορα και μου διέκοψε το ταξιδιωτικό πρόγραμμα.

Προς το παρόν δεν ταξιδεύουμε αλλά πάντως μπάνια κάνουμε.
Στις Ελληνικές θάλασσες, που όπως και να το κάνουμε είναι καλύτερες.

Εγώ πάντως αυτά τα έγραψα για να σας ανοίξω το δρόμο, άλλο δεν έχω να σας πω για την πρόσφατη ταξιδιωτική μου περιπέτεια.

Που να φανταστώ ότι υπήρχε ένας Έλληνας εγκλωβισμένος μέσα στη Μαυριτανία, την ίδια στιγμή που εγώ εγκλωβίστηκα στα σύνορα της Μαυριτανίας με τη Δυτική Σαχάρα! Διάβασα την ιστορία σου και μου ήρθε στο μυαλό ξανά η εφιαλτική εκείνη ημέρα που ανακοινώθηκε το κλείσιμο των συνόρων, ενώ εγώ μόλις είχα πληρώσει τη βίζα μου. Αναγκάστηκα να επιστρέψω στη Δυτ.Σαχάρα και να βρω ένα μοτέλ στη μέση του πουθενά για εκείνο βράδυ και κακήν κακώς να πάω στη Ντάχλα την επόμενη ημέρα με οτοστοπ, ώστε να βρω τρόπο να επιστρέψω Ελλάδα μετα από 4 ημέρες από Μαρόκο!!! Ευτυχώς βοήθησαν η Πρεσβεία μας στο Μαρόκο και το Υπουργείο Εξωτερικών.
Τι ζήσαμε!!!!