Κιργιστάν Ουζμπεκιστάν Τατζικιστάν Τουρκμενιστάν Τέσσερα "Σταν" (Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν, Τατζικιστάν, Κιργιστάν) και μια απουσία (Καζακστάν)

[mariath]

Ξέρω, ξέρω, υπέκυψες κι εσύ στη γοητεία του Ανδρός! :xmas_cheesygrin:

Πέρα όμως από τη πλάκα, θα είχε πολύ ενδιαφέρον Aria_C να κατέθετες εδώ τι είναι αυτό που σε έλκει σ'αυτό το ταξίδι. Και το ρωτάω γιατί φαντάζομαι ότι από τις περιγραφές γίνεται φανερό ότι δεν πρόκειτο για κάποιο χαλαρό και ξέγνοιαστο οδοιπορικό ούτε περιλαμβάνει κάποια προβεβλημένα τουριστικά "must-see" της οικουμένης.

Γιατί είναι ταξίδι στο άγνωστο, σε άλλους τρόπους και ρυθμούς ζωής, εντελώς αντι-τουριστικό και τέλος γιατί (όταν πήγατε εσείς) ο ΑΝΗΡ είχε τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο σε όλα :xmas_wink:

 

[isabelle]

Γι'αυτό ακριβώς, γιατί είναι against all odds και δεν είναι must see

Εμ, δεν θα μπορούσα να περιμένω άλλη απάντηση από σένα. τι Hydronetta θα ήσουν αλλιώς; :xmas_cheesygrin:

Γιατί είναι ταξίδι στο άγνωστο, σε άλλους τρόπους και ρυθμούς ζωής, εντελώς αντι-τουριστικό και τέλος γιατί (όταν πήγατε εσείς) ο ΑΝΗΡ είχε τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο σε όλα :xmas_wink:

Έτσι είναι Mariath, καλά το πας!:xmas_biggrin:
Πλην όμως, υπάρχουν κι άλλοι προορισμοί με ανάλογες προδιαγραφές (πλην του Ανδρός!). Τελείως ενδεικτικά θα μπορούσα να αναφέρω π.χ. το Μπενίν, τη Ναμίμπια, ή τη Νέα Γουινέα. Θα σ' ενδιέφεραν επίσης το ίδιο; Αρκεί το στοιχείο του άγνωστου και του αντι-τουριστικού;
Να διευκρινίσω εδώ ότι δεν προσπαθώ να εκμαιεύσω κάποια απάντηση σε συγκεκριμένη κατεύθυνση, απλά επιχειρώ να εντοπίσω τα ιδιαίτερα στοιχεία που κάνουν (ή δεν κάνουν) τα Σταν έναν γοητευτικό (ή αδιάφορο) προορισμό.

 

[mariath]

Κοίταξε, η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει μέρος του πλανήτη που να βρίσκω αδιάφορο. Είναι σοβαρό, να το κοιτάξω;

Για τα -σταν όμως συγκεκριμένα είναι ο συνδυασμός του σοβιετικού πρόσφατου παρελθόντος με το ισλαμικό απώτερο παρελθόν και το ιδιόμορφο σημερινό στυλ διακυβέρνησης που τα κάνει ελκυστικά. Αν σ' αυτά βάλεις και τα τοπία της κεντρικής Ασίας, τότε εμένα μου φτάνει και μου περισσεύει για να θέλω να τα επισκεφτώ και φυσικά για να διαβάσω μια τόσο καλογραμμένη ιστορία.

 

[babaduma]

το Μπενίν, τη Ναμίμπια, ή τη Νέα Γουινέα. Θα σ' ενδιέφεραν επίσης το ίδιο;

Το ρωτάς; Εννοείται! :xmas_cheesygrin:

Για την τελευταία, στο τσαφ αναβλήθηκε το ταξίδι μας... Και η δεύτερη, παίζει πάντα δυνατά στις υποψηφιότητες!

 

[Aria_C]

Τι να πω κι εγώ; Με κάλυψαν οι προλαλήσαντες.
Το γεγονός ότι είναι έξω από κάθε νόρμα, το αναπάντεχο που μπορεί να συναντήσεις ή μάλλον που προσδοκάς να συναντήσεις, η επαφή με το διαφορετικό, το μακρινό, οι άνθρωποι.
Δεν μ' ενδιαφέρουν τόσο τα τουριστικά αξιοθέατα. Ως τώρα, δυστυχώς, έχω αναλωθεί σε πολύ συνηθισμένους προορισμούς, κυρίως από δειλία να τολμήσω μόνη μου, αυτό που κανένας από τους γύρω μου δεν ήθελε να κάνει. (Τώρα βέβαια που και απόφαση το έχω πάρει και έχω και πιθανότητα να βρω και συνταξιδιώτη για κάθε απίθανο προορισμό, έπεσα στην Κρίση, είναι άλλο θέμα που δεν θέλω να ανοίξω εδώ)
Όπως έλεγα, δεν μ' ενδιαφέρουν τα τουριστικά αξιοθέατα. Αυτό που μ' ενδιαφέρει είναι η κυρίως η καθημερινότητα των απλών ανθρώπων. Μια, ας πούμε, τύπου ανθρωπολογική μελέτη. Τα πώς και τα γιατί διαμόρφωσαν την τοπική κοινωνία κατ' αυτόν τον τρόπο. Τη διαστρωμάτωση. Τις τάξεις. Τη θέση καθενός μέσα στην οικογένεια, μέσα στην κοινότητα που ζει κλπ κλπ. Τις αντιλήψεις. Τις δοξασίες. Τον τρόπο θεώρησης της ζωής, των πραγμάτων.
Ευτυχώς που δεν είχα τι να πω... (Μην μου κάνετε ερωτήσεις. Ξεχνάω να σταματήσω! :xmas_redface

 

[isabelle]

Κοίταξε, η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει μέρος του πλανήτη που να βρίσκω αδιάφορο. Είναι σοβαρό, να το κοιτάξω;.

Αν πάντως πας να το κοιτάξεις, φώναξε με να πάμε μαζί γιατί έχω ακριβώς τα ίδια συμπτώματα με σένα. :xmas_lol:

Για τα -σταν όμως συγκεκριμένα είναι ο συνδυασμός του σοβιετικού πρόσφατου παρελθόντος με το ισλαμικό απώτερο παρελθόν και το ιδιόμορφο σημερινό στυλ διακυβέρνησης που τα κάνει ελκυστικά. Αν σ' αυτά βάλεις και τα τοπία της κεντρικής Ασίας, τότε εμένα μου φτάνει και μου περισσεύει για να θέλω να τα επισκεφτώ και φυσικά για να διαβάσω μια τόσο καλογραμμένη ιστορία.

Mariath, δεν θα μπορούσες να είσαι πιο καίρια! Η συνύπαρξη πλάι-πλάι των στοιχείων που αναφέρεις έχουν γεννήσει τελικά ένα πρωτότυπο πολιτισμικό κράμα και - θ' αποτολμήσω να πω - μια ιδιότυπη αισθητική. Ως κομμάτι πλέον της Ιστορίας, τα συνήθως βαριά και χοντροκομμένα σοβιετικά απομεινάρια αποκτούν σιγά σιγά μια νέα "καλτ" διάσταση προσδίδοντας στα Σταν μια μοναδική ταυτότητα, πάντα εννοείται σε συνδυασμό με την προσοβιετικής εποχής κουλτούρα και ιστορική κληρονομιά.
Και για να λέμε του "υπαρκτού" το δίκιο: Αν σήμερα τα ανεξάρτητα Σταν είναι απαλλαγμένα (για την ώρα τουλάχιστον) από τον θρησκευτικό φανατισμό που τόσο ευδοκιμούν στη γειτονιά (Ιράν, Πακιστάν, Αφγανιστάν), και οι γυναίκες εμφανώς χειραφετημένες κοινωνικά, στη σοβιετική περίοδο το χρωστάνε. Για να μην ξεχνιόμαστε δηλαδή.

Το ρωτάς; Εννοείται! :xmas_cheesygrin:

Για την τελευταία, στο τσαφ αναβλήθηκε το ταξίδι μας... Και η δεύτερη, παίζει πάντα δυνατά στις υποψηφιότητες!

Και βέβαια εννοείται ότι όλα μας ενδιαφέρουν babaduma. Εδώ μιλάμε μόνο με όρους προτεραιοτήτων και ποτέ αποκλεισμών. Σιγά μην αφήσουμε κάτι να μας ξεφύγει! :xmas_cheesygrin:.
Πάντως αν σκέφτεσαι τη Νέα Γουϊνέα, θα σου πρότεινα να προτιμήσεις το κατεχόμενο από τους Ινδονήσιους δυτικό τμήμα που είναι μάλλον πιο αυθεντικό (έτσι τουλάχιστον ήταν το '98 που είχα πάει). Όσο για τη Ναμίμπια, don't think twice, είναι μακράν η πιο ενδιαφέρουσα και πολυποίκιλη χώρα της ευρύτερης νότιας Αφρικής.

 

[isabelle]

.........δεν μ' ενδιαφέρουν τα τουριστικά αξιοθέατα. Αυτό που μ' ενδιαφέρει είναι η κυρίως η καθημερινότητα των απλών ανθρώπων. Μια, ας πούμε, τύπου ανθρωπολογική μελέτη. Τα πώς και τα γιατί διαμόρφωσαν την τοπική κοινωνία κατ' αυτόν τον τρόπο. Τη διαστρωμάτωση. Τις τάξεις. Τη θέση καθενός μέσα στην οικογένεια, μέσα στην κοινότητα που ζει κλπ κλπ. Τις αντιλήψεις. Τις δοξασίες. Τον τρόπο θεώρησης της ζωής, των πραγμάτων.
Ευτυχώς που δεν είχα τι να πω... (Μην μου κάνετε ερωτήσεις. Ξεχνάω να σταματήσω! :xmas_redface

Καλά κάνεις και δεν σταματάς Aria_C. :xmas_smile:. Αυτός είναι ο σκοπός του φόρουμ: να μίλάμε και ν' ανταλλάσσουμε απόψεις. Οι ταξιδιωτικές ιστορίες είναι μόνο η αφορμή.
Η Κεντρική Ασία γενικά και τα Σταν ειδικότερα είναι ιδανικός τόπος για το είδος του ταξιδιού που σ' ενδιαφέρει να κάνεις, δηλαδή ανθρωποκεντρικό και κοινωνικό. Και αυτό γιατί η περιοχή έχει δοκιμάσει τεράστιες κοινωνικές ανατροπές και ανακατατάξεις όχι μόνο στον αιώνα που πέρασε, αλλά σε όλο το διάβα της Ιστορίας. Μακεδόνες, Πέρσες, Μογγόλοι, και ποιοι δεν την πατήσανε, την διεκδίκησαν, την στόλισαν ή την λεηλατήσανε. Εδώ παίχτηκε το λεγόμενο Μεγάλο Παιχνίδι ανάμεσα στην Βρετανική Αυτοκρατορία και την τσαρική Ρωσία, κι εδώ δοκιμάστηκε για πρώτη φορά το πιο ελπιδοφόρο στη σύλληψή του κι αποτυχημένο στην εφαρμογή του εγχείρημα στην ανθρώπινη Ιστορία. Με λίγα λόγια στα Σταν θα βρεις τα πάντα: ιστορία, παράδοση, ανατροπές, ύψιστη τέχνη και μπασταρδιά μαζί, και κυρίως κοινωνίες σε σταυροδρόμι, σε αναζήτηση της νέας τους ταυτότητας. Το μεγάλο μείον σε όλα αυτά, που ίσως δεν έχω αναδείξει αρκετά είναι ο φραγμός της γλώσσας για όποιον δεν έχει την τύχη να μιλάει τη γλώσσα του Τολστόι. Κι εγώ δυστυχώς δεν την μιλάω.

 

[hydronetta]

Τy nie gavarish pa ruskii? Bozhe moi!! :xmas_smile::xmas_smile::xmas_smile:

 

[isabelle]

Κούνυα Ούργκενς

Από τη στιγμή που μας παρέδωσε με κάθε επισημότητα τα απαραίτητα εισιτήρια εισόδου στον αρχαιολογικό χώρο, ο λιανός ανθρωπάκος με τη στραπατσαρισμένη στολή του φύλακα δεν λέει να ξεμακρύνει ρούπι από κοντά μας. Σε όλη τη διάρκεια της περιήγησης, μας ακολουθεί σταθερά σε απόσταση δώδεκα βημάτων, κόβοντας ταχύτητα όταν επιβραδύνουμε, εξετάζοντας εμβριθώς το κάθε μνημείο μαζί μας σαν να το βλέπει κι ο ίδιος για πρώτη φορά και στέλνοντας μας κάθε τόσο ντροπαλά χαμόγελα αμηχανίας σε ανταπόδοση των δικών μας, καθώς άλλη γλώσσα επικοινωνίας μεταξύ μας δεν υφίσταται. Ας είναι. Σύμφωνα με το βιβλίο επισκεπτών που υπογράψαμε πριν μπούμε, πάνε ήδη τέσσερις μέρες από τότε που εμφανίστηκαν τελευταία φορά αλλοδαποί επισκέπτες στον αρχαιολογικό χώρο. Κάπως λοιπόν πρέπει κι αυτός να δικαιολογήσει το μισθό του και να σκοτώσει τη μοναξιά του, έτσι δεν είναι;


Δυτική όχθη αρχαίου Ώξου, ή άλλως πως Άμου Ντάρια ποταμού, εκεί όπου Ουζμπεκιστάν και Τουρκμενιστάν στρέφουν επιδεικτικά την πλάτη τους το ένα στο άλλο. Πίσω μας, η ερημιά των συνόρων και μπροστά η χωρίς σύνορα έρημος. Και κάπου εκεί στο ανάμεσα, στριμωγμένα μεταξύ της βόρειας απόληξης της δολοφονικής Καράκουμ από τη μια, και της μεθοριακής γραμμής των δυο ψυχραμένων μεταξύ τους πρώην σοβιετικών Σταν από την άλλη, κείτονται τα υπολείμματα εκείνης που κάποτε υπήρξε μια από τις πιο περίλαμπρες πόλεις του ισλαμικού κόσμου και του Δρόμου του Μεταξιού για να σβήσει τελικά σε μια από τις αιματηρότερες καταγεγραμμένες σφαγές της ανθρώπινης Ιστορίας. Και τ’ όνομα αυτής: Κούνια Ούργκενς, αλλοτινή πρωτεύουσα της πάλαι ποτέ κραταιάς αυτοκρατορίας της Χορασμίας.


Ωι ωι μάνα μου

Μοχάμεντ ο Δεύτερος ονομαζόταν ο άντρας που το 1212 απέσπασε την Περσία από τους Τούρκους Σελτζούκους, οπότε και αυτοχρίστηκε «Σάχης της Χορασμίας». Προφανώς έκρινε ότι ο τίτλος του ηγεμόνα του έπεφτε πλέον λίγος. Ο Αλλάχ να σε φυλάει από καβαλημένα καλάμια με ιδεασμό μεγαλείου. Μεθυσμένος από την επιτυχία, ο εν λόγω είδε ξαφνικά την εξοχότητά του ως κάτι μεταξύ Αλέξανδρου σε ασιατικό ριμέικ και Ναπολέοντα πριν την ώρα του, με αποτέλεσμα ν’ αρχίσει να πουλάει τσαμπουκά δεξιά κι αριστερά, χωρίς ωστόσο να υπολογίζει και τις σχετικές συνέπειες. Έτσι, όταν ο Μογγόλος αυτοκράτορας Τζένγκινς Χαν αξίωσε επανόρθωση για τη δολοφονία τετρακοσίων πενήντα ομοεθνών του εμπόρων που κατακρεουργήθηκαν με το καλημέρα μόλις πάτησαν το πόδι τους στη Χορασμία, ο νεόκοπος Σάχης θεώρησε ενδεδειγμένη απάντηση να κάψει τα γένια δύο εκ των Μογγόλων απεσταλμένων και να τους στείλει πίσω πεσκέσι, εφοδιασμένους επιπροσθέτως με το κεφάλι του τρίτου πρεσβευτή σε συσκευασία δώρου. Επρόκειτο για μια κίνηση που, επιεικώς και κοσμίως, θα χαρακτηρίζαμε το λιγότερο ως επιπόλαιη, ιδιαίτερα απέναντι σ’ έναν κάπως … οξύθυμο τύπο όπως ο Τζένγκις Χαν. Το πιστοποιεί δυστυχώς η φρικιαστική συνέχεια.

Λες για να υπογραμμίσουν καλύτερα το μέγεθος του ολέθρου, μετριούνται στα δάχτυλα τα μνημεία που στέκουν ακόμα όρθια ανάμεσα στα ερείπια της ισοπεδωμένης Κούνια Ούργκενς: τα αντικριστά μαυσωλεία Νετζαμεντίν Κούμπρα και Σουλτάν Αλί,


το Σουλτάν Τεκές όπου και ο τάφος του πατέρα του απερίσκεπτου Μοχάμεντ,


το Ιλ Αρσλάν με το αριστοτεχνικό κωνικό του δώμα - προάγγελος κατά δυόμισι αιώνες της αρχιτεκτονικής τελειότητας της Σαμαρκάνδης -


και το επιβλητικότερο όλων, το μαυσωλείο Τουραμπέγκ Χανύμ, με το γιγάντιο ημερολόγιο στο εσωτερικό του γαλάζιου δώματος να χλευάζει σιωπηρά την ανθρώπινη ασημαντότητα μπροστά στο άπειρο του χρόνου.


Λίγες δεκάδες μέτρα πιο πέρα ο εξηντατετράμετρος μιναρές Γκουτλούνγκ Τιμούρ, δεύτερος ψηλότερος σε όλη την Κεντρασία, είναι ότι απόμεινε από το κεντρικό τζαμί της αρχαίας πόλης.

Περιδιαβαίνοντας ως μοναδικοί επισκέπτες ο Ζυρ κι εγώ τα σκόρπια απομεινάρια της αλλοτινής αίγλης, η σαρωτική μανία του μογγόλικου οδοστρωτήρα που πέρασε από δω πριν οκτακόσια χρόνια - μ’ ένα ριπλέι δυόμισι αιώνες αργότερα υπό τον Ταμερλάνο αυτή τη φορά - αναδύεται σχεδόν απτή μέσα από την εκκωφαντική σιωπή και την απέραντη ερήμωση του αρχαιολογικού χώρου. Επιστρέφει θαρρείς με το δαιμονισμένο άνεμο που αδιάκοπα φυσάει από τα ουζμπέκικα σύνορα, σέρνοντας μαζί του κάτι από τoν ανατριχιαστικό αχό της κλαγγής των όπλων και του ποδοβολητού των αλόγων πάνω στο γυμνό χώμα της στέπας ανατολικά του Ώξου λίγο πριν αυτά διαβούν το ποτάμι για να σκορπίσουν το θάνατο οι Μογγόλοι ιππείς τους.

Λίγους μήνες μετά την επιστροφή των πρεσβευτών με τα καψαλισμένα γένια, τα στίφη του Τζένγκις Χαν ξεχύνονται στη Χορασμία για να πάρουν εκδίκηση, ξεσπώντας αρχικά την οργή τους πάνω στη Σαμαρκάνδη και την Μπουχάρα που τις κάνουν στο άψε σβήσε καλοκαιρινές, για να στραφούν αμέσως μετά στην Κούνυα Ούργκενς να πάρουν εκδίκηση κι από κει. Και τι εκδίκηση… Πάνω από εκατό χιλιάδες σωριασμένα κορμιά, κατά τους μετριοπαθέστερους υπολογισμούς, έβαψαν κόκκινο το χώμα της πόλης το 1220. Ωστόσο, Πέρσης χρονικογράφος της εποχής κάνει λόγο για πενήντα χιλιάδες Μογγόλους που πήραν κατά μέσο όρο από εικοσιτέσσερα κεφάλια έκαστος, ανεβάζοντας έτσι τον πήχη των νεκρών στον ασύλληπτο αριθμό του ενός εκατομμυρίου διακοσίων χιλιάδων! Με βάση αυτήν τη μαρτυρία εξάλλου, το συγκεκριμένο μακελειό φιγουράρει, μαζί με αυτό της Μερβ (αρχαίας Μαργιανής) ένα χρόνο αργότερα, στο τοπ τεν της διαχρονικής λίστας των μαχών με τα περισσότερα θύματα από εμφάνισης ανθρώπου επί της Γης. Ώι ώι μάνα μου, ώι ώι μάνα μου, που έλεγε κι ο ποιητής…


Η Πύλη της Κολάσεως

Με τον βλοσυρό εντεταλμένο του τουρκμένικου οργανισμού τουρισμού στο τιμόνι του αυτοκινήτου, καταπίνουμε σιωπηρά τα ατελείωτα χιλιόμετρα της Καράκουμ βυθισμένοι σε σκέψεις μελαγχολικές και γκρίζες σαν το μουντό πέπλο σκόνης που θολώνει το τοπίο. Αυτή τη στιγμή τουλάχιστον, αδυνατώ να σκεφτώ την Ιστορία με όρους επιτευγμάτων φιλοσοφικών, καλλιτεχνικών, επιστημονικών ή άλλων, κι ολόκληρη η πορεία του ανθρώπινου γένους μου μοιάζει σαν μια ατέρμονη αιμάτινη ροή και τίποτε παραπάνω. Σιγά μην περίμενε η ανθρωπότητα τις ευκολίες της εξ’ αποστάσεως εξόντωσης για να υπάρξει παραγωγική στον τομέα του ολέθρου. Και πριν την έλευση των όπλων μαζικής καταστροφής, μια χαρά αποδοτικότητα επέδειξε στα μακελειά χειροτεχνίας, οι θύτες αντίκρυ στα θύματά τους, να τα πετσοκόβουν ένα-ένα και εξ επαφής χωρίς περιττές αναστολές μπροστά στα βλέμματα τρόμου, δίχως οίκτο στις κραυγές ικεσίας.


Η έρημος στο μεταξύ συνεχίζει να αντιγράφει ακούραστα τον εαυτό της. Μόνα σημάδια ζωής, μερικές σποραδικές δρομάδες που μασουλάνε αγκαθωτά στην άκρη του δρόμου ή κάποιο σπάνιο φορτηγό που χάνεται στον ορίζοντα μέσα σ’ ένα σύννεφο σκόνης.


Στα εφτακόσια και βάλε χιλιόμετρα οδικής διαδρομής από τα βόρεια σύνορα της χώρας μέχρι την πρωτεύουσα Άσγκαμπατ, ένας ασήμαντος οικισμός παρεμβάλλεται όλος κι όλος, ένα συνονθύλευμα από παραπήγματα, παροπλισμένα οχήματα σοβιετικής εποχής, καμήλες και καμηλάκια και τρεις-τέσσερις σκόρπιες γιούρτες, οι πρώτες που συναντάμε στο κεντρασιατικό οδοιπορικό μας.





Μια παρέα από παιδιά διακόπτουν το παιχνίδι τους για να μας πλησιάζουν ντροπαλά και γεμάτα περιέργεια. Δυο γυναίκες ψήνουν ψωμί σ’ έναν υπαίθριο χωμάτινο φούρνο. Μια τρίτη μας φωνάζει να μας φιλέψει μια κούπα γάλα καμήλας, ένα γάλα που είναι φανερό ότι δεν περισσεύει. Κι όμως δίνουμε μάχη για να δεχτεί από τα χέρια μας το πενιχρό χαρτονόμισμα. Οι άνθρωποι της Καράκουμ. Ποια άραγε ανάγκη και ποιες συγκυρίες του έφεραν να ζήσουν εδώ; Και, κυρίως: από τι ζούνε;



Και όμως αυτό το τόσο εχθρικό προς την ανθρώπινη επιβίωση περιβάλλον κρύβει στα σπλάχνα του έναν αμύθητο θησαυρό. Καλυμμένα από το σάβανο της άμμου, βαθειά στα έγκατα της γης, αναπαύονται τα πέμπτα μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού αερίου του πλανήτη. Κι εμείς τώρα ετοιμαζόμαστε να καταλύσουμε ακριβώς από πάνω τους. Κυριολεκτικά. Και για του λόγου το αληθές, αδιάψευστη απόδειξη του τι υπάρχει κάτω από τα πόδια μας, ο κρατήρας της Νταρβάζα ή αλλιώς «Η Πύλη της Κολάσεως», που καίει διακόσια μέτρα από το αντίσκηνο μας. Ένα ακόμη παράδοξο αυτού του ανεξάντλητου πλανήτη, αποτέλεσμα ανθρώπινου λάθους, ευτυχώς χωρίς ολέθριες συνέπειες αλλά αντίθετα άκρως θεαματικές!

Όλα ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας του ’70, τότε που στα πλαίσια των γεωλογικών ερευνών τους, οι Σοβιετικοί άνοιγαν τρύπες από δω κι από κει καταμεσής της Καράκουμ ώσπου... έκατσε η στραβή. Κάποια γεώτρηση χτύπησε απ’ ότι φαίνεται πάνω σ’ ένα υπόγειο σπήλαιο τίγκα στο φυσικό αέριο, το έδαφος κατέρρευσε, άνοιξε ένας κρατήρας καμιά εξηνταριά μέτρα διάμετρο, και το αέριο άρχισε ακαριαία ν’ ανεβαίνει στην επιφάνεια και να σκορπάει στην ατμόσφαιρα τα δηλητηριώδη συστατικά του. Στην προσπάθειά τους να αναχαιτίσουν άμεσα τη διαφαινόμενη καταστροφή, οι επιστήμονες της αποστολής προχώρησαν τότε στο πιο απλό και ανώδυνο που θα μπορούσαν να πράξουν: έβαλαν φωτιά στο αέριο, με την λογική εικασία ότι αυτό θα εξαντλούταν μέσα σε λίγες μέρες. Αμ δε. Σαράντα χρόνια από τότε, ο κρατήρας ακόμα φλέγεται….


Με τον έναστρο ουρανό πάνω από το κεφάλι μας και στα πόδια μας το πυρακτωμένο στόμα της κόλασης, η τελευταία μας νύχτα πριν την είσοδο μας στην Άσγκαμπατ σίγουρα δεν είναι απ’ αυτές που θα μπορούσαν να ξεχαστούν.

Για περισσότερες φωτογραφίες: Φωτογραφίες Ταξιδιών | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

Τουρκμενιστάν 1, στο δρόμο για την Ασγκαμπατ: Τουρκμενιστάν | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

 

[isabelle]

2. ΑΣΓΚΑΜΠΑΤ, ΚΕΚΛΕΙΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΘΥΡΩΝ

Το άρθρο έχει αναρυηθεί και στο σάιτ μας

ΤΟΥΡΚΜΕΝΙΣΤΑΝ 2 - ΑΣΓΚΑΜΠΑΤ, ΚΕΚΛΕΙΣΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΘΥΡΩΝ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν


Άσγκαμπατ! Ο αγώνας τώρα δικαιώνεται!



Από το ύψος των εξήντα μέτρων και με τη μύτη κολλημένη στη φυμέ τζαμαρία που περιβάλει τον τελευταίο όροφο της επονομαζόμενης «Αψίδας της Ουδετερότητας» προσπαθώ να χωνέψω την υλική πραγματικότητα που απλώνεται στα πόδια μου:



την υπερμεγέθη πλατεία της Ανεξαρτησίας όπου και δεσπόζει το προεδρικό μέγαρο με το χρυσίζοντα τρούλο, τα υπερσύγχρονα συγκροτήματα τραπεζών, υπουργείων και λοιπών δημοσίων κτιρίων με τις αδρές κολονάτες προσόψεις και τις μογγολικής έμπνευσης γαλάζιες κουπόλες,



τα πομπώδη συμπλέγματα σιντριβανιών και γεωμετρικών δεντροφυτεύσεων με τα ατελείωτα χιλιόμετρα παντελώς άδειων αλέων που παρεμβάλλονται ανάμεσά τους.



Και σαν να μην έφτανε όλη αυτή η επιδεικτική παράθεση νεοπλουτισμού στο κέντρο της πόλης, να στο βάθος και η ανάλογου ύφους επέκταση στην περιφέρεια: Με πλάτη το βουνό Κόπετ Νταγκ, φυσικό σύνορο με το Ιράν, το φρεσκοαναδυόμενο προάστιο του Μπερζενγκί ξεδιπλώνει το απαστράπτον περιδέραιό του από εικοσαόροφους ουρανοξύστες του κουτιού, που με εκκίνηση το νότο αρχίζουν σιγά σιγά να περισφίγγουν την πρωτεύουσα του Τουρκμενιστάν σ’ έναν κλοιό από άσπιλο λευκό μάρμαρο, διανθισμένο μονάχα από τις σιλουέτες αμέτρητων γερανών σε αδιάκοπη λειτουργία στα περίπου τριακόσια εν εξελίξει εργοτάξια της πόλης.







Ω θεοί του Ολύμπου φτάσαμε! Και ιδού λοιπόν μπροστά μας το δημιούργημά Του, το έργο της ζωής Του και ο κολοφώνας Του, η παγκοσμίως άγνωστη Άσγκαμπατ, που δεν την ξέρει ούτε η μάνα της, μα τη γνωρίζει ο στοργικός Πατέρας της, Εκείνος που την ντύνει και τη στολίζει σαν πανάκριβη ντίβα, κι ο Ίδιος που την κρατάει μακριά από τα ξένα βλέμματα σαν ζηλότυπος εραστής.



Και βεβαίως ομιλούμε περί του Ενός και Απαράμιλλου Αρχιτέκτονα αυτού του σύγχρονου θαύματος γκλαμουριάρικης ματαιοδοξίας, Ύψιστου και Παμμέγιστου Σαπαρμουράτ Νιγιάζοφ, Ένδοξου Ηγέτη Πασών των Τουρκμένων και ελέω Εαυτού ισοβίου Προέδρου τους, που εν τη απέραντη σοφία και διορατικότητά Του κατέβασε τα ρολά της χώρας έχοντας διαγνώσει έγκαιρα τις κακόβουλες επιβουλές του παγκόσμιου τουρισμού σε βάρος του λαού Του. Δόξα σοι και Ωσαννά!


Είναι κανείς εδώ;


Πλην των βλοσυρών φρουρών που φυλούν σκοπιά μπροστά στα διάφορα δημόσια μεγαθήρια και των καχύποπτων αστυνομικών που περιπολούν ασταμάτητα από γωνία σε γωνία, ψάχνεις για διαβάτη στο κέντρο της Άσγκαμπατ και διαβάτη δεν βλέπεις. Νέκρα. Από τους ελάχιστους ανθρώπους που κυκλοφορούν στις φαρδιές σαν διάδρομοι προσγείωσης λεωφόρους, εννιά στους δέκα είναι μέσα σε αυτοκίνητα. Μα τι διάολο, δεν έχει πεζούς αυτή η πόλη; Οι πληροφορίες μου μιλάνε για μισό εκατομμύριο κατοίκους. Που μένουν όλοι αυτοί; Να ένα ακόμη μυστήριο προς διαλεύκανση.



Ο Άρτικ δουλεύει σε ένα από τα ελάχιστα εξουσιοδοτημένα γραφεία του Τουρκμενιστάν που κανονίζουν τις βίζες για τους ξένους επισκέπτες. Είναι ο ίδιος άνθρωπος με τον οποίο αλληλογραφούσα επί μήνες μέχρι ν’ αποσπάσω την πολυπόθητη άδεια επίσκεψης. Οφείλει ωστόσο, λέει, να μας συνοδεύει παντού, τουλάχιστον στην αρχή, για αδιευκρίνιστους λόγους «ασφάλειας» - όχι πάντως δικής μας. Ας είναι.

Ο Άρτικ δυσκολεύεται να καταλάβει την επιθυμία μας να επισκεφτούμε τις λαϊκές συνοικίες της Άσγκαμπατ, ενώ ο φωτογραφικός οίστρος του Ζυρ μπροστά στις εκατοντάδες εργατικές πολυκατοικίες χρουτσωφικής εποχής του φαίνεται τουλάχιστον περίεργος. Τι το ενδιαφέρον μπορεί να βρίσκει κανείς σε ξεφλουδισμένες προσόψεις, ξεχαρβαλωμένες παιδικές χαρές και δάση από δορυφορικά πιάτα όταν η πόλη διαθέτει ένα σωρό φανταχτερά νέα κτίρια για απαθανάτιση; Έλα μου ντε!







Μετά από ένα τρίωρο εντατικής φωτογράφησης του ζητάμε να επισκεφτούμε το αρχαιολογικό μουσείο πριν εμπεδωθούν οι βάσιμες υποψίες του ότι η γκρίζα καθημερινότητα που μόλις αντικρίσαμε μας εντυπωσιάζει και μας ενδιαφέρει πολύ περισσότερο από την χωρίς κοινωνικό αντίκρισμα τζούφια λάμψη των άδειων μεγάρων.

Η ολοήμερη βόλτα μας στο παζάρι Τολκούτσκα την επόμενη μέρα, χωρίς συνοδεία αυτή τη φορά, δίνει τη χαριστική βολή στην εικονική πραγματικότητα του αποστειρωμένου κέντρου-μαυσωλείου της Άσγκαμπατ. Επιτέλους το Τουρκμενιστάν είναι εδώ, πολύχρωμο, πολύβουο και πάνω απ’ όλα αληθινό. Με χιλιόμετρα εμπορευμάτων απλωμένων παντού, σε πάγκους, σε λινάτσες, ακόμα και χύμα στο έδαφος. Πάρτε κόσμε! Υφάσματα, ρούχα, φρούτα, ανταλλακτικά αυτοκινήτων, αφίσες της Μέκκας, ξηρούς καρπούς, στρώματα, πλαστικές λεκάνες, ψαλιδάκια νυχιών …



Και βεβαίως χαλιά, παντού χαλιά, χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα χαλιών, τα ωραιότερα ίσως στον κόσμο.



Κι όλα αυτά εκτεθειμένα σ’ ένα αδιάκοπο πηγαινέλα από άντρες με μακριές γενειάδες, κάπες και καλπάκια που διαπραγματεύονται με τις ώρες κάποιο εργαλείο, μαντυλοφορούσες γυναίκες με κλαρωτά φουστάνια που σκύβουν πάνω από τους πάγκους με τα γυαλικά, κυρτωμένες από τα χρόνια μπάμπουσκες που πίνουν το τσάι τους καθισμένες οκλαδόν σε κάποιο μαξιλάρι. Περάστε, καθίστε κι εσύ μαζί μας, από που είστε;






Εγώ, ο Τουρκμένμπασι

Ποια ουσιαστική αλλαγή έχουν άραγε επιφέρει στη ζωή αυτών των απλών στωικών ανθρώπων όλα τα φοβερά και τρομερά έργα ιλουστρασιόν που μας επιδείκνυε με καμάρι ο Άρτικ την προηγούμενη μέρα; Καμιά απολύτως. Άρα προς τι όλος αυτός κενόδοξος οικοδομικός οργασμός; Το μόνο λογικό συμπέρασμα είναι «για επίδειξη ισχύος» και «για εσωτερική κατανάλωση», ένας αφορισμός που ωστόσο δεν επαρκεί για να ερμηνεύσει ούτε την κλίμακα, ούτε πολύ περισσότερο το ύφος και την αισθητική όσων συντελέστηκαν στο μετασοβιετικό Τουρκμενιστάν. Με άλλα λόγια, κάτι ιδιαίτερο συνέβη εδώ, ένα κάτι που εν πολλοίς έχει να κάνει με την ιδιάζουσα (για να το πούμε κομψά) προσωπικότητα του περιώνυμου «Τουρκμένμπασι» ή αλλιώς «Ηγέτη ή Πατέρα όλων των Τουρκμένων», όπως σεμνά αρεσκόταν να αυτοπροσδιορίζεται ο Νιγιάζοφ.



Από το 1985 Γενικός Γραμματέας του τοπικού ΚΚ επί Σοβιετίας, το 1991 εκλέγεται πρόεδρος του ανεξάρτητου πλέον Τουρκμενιστάν, συγκεντρώνοντας σε (ο Αλλάχ να τις κάνει) «ελεύθερες εκλογές» το θαυμαστό ποσοστό του 99,5%. Πέρα ωστόσο από το ευτράπελο του εκλογικού αποτελέσματος που μάλλον προσιδιάζει σε «σοβιετική» εποχή, τίποτε ακόμα μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν προϊδεάζει ότι ο κατά τα φαινόμενα χωρίς προσωπικότητα και απολύτως πειθήνιος έως τότε εκτελεστής των εντολών της Μόσχας έχει τα προσόντα για να μεταβληθεί σε κάτι παραπάνω από έναν άχρωμο και άοσμο αυταρχικό διαχειριστή του νέου κράτους. Να όμως που τελικά η ζωή επιφυλάσσει εκπλήξεις. Και τι μεγέθους! Μέσα σε ελάχιστο διάστημα ο νεόκοπος πρόεδρος ξεκαθαρίζει σε όλους τους τόνους και προς πάσα κατεύθυνση ότι καθόλου δεν σκοπεύει να περιοριστεί σε μια συνηθισμένη διακυβέρνηση: Έχει έρθει για να μείνει και να γράψει Ιστορία. Μαζί του το Τουρκμενιστάν θα διανύσει το «Χρυσό Αιώνα»!

Κι εδώ που τα λέμε η θητεία του δεν ξεκινάει δα και άσχημα: Από τις πρώτες αποφάσεις που υπογράφει είναι η δωρεάν παροχή φυσικού αερίου, νερού και ηλεκτρικού σε όλους τους πολίτες του νεοσύστατου κράτους. Επίσης, η τιμή της βενζίνης ορίζεται στο ένα δολάριο τα πενήντα λίτρα (ναι, ναι, καλά διαβάσατε 1$ / 50 λίτρα) – κι αυτή η τιμή ίσχυε κατά την επίσκεψή μας το 2006.
Κάπου όμως εδώ εξαντλούνται και τα φιλολαϊκά μέτρα του Πατέρα του Έθνους. Το επόμενο βήμα είναι η αυτοανακήρυξή του σε ισόβιο Πρόεδρο της χώρας. Τέρμα η άσκοπη σπατάλη ενέργειας. Γιατί να τρέχει ο λαός σε εκλογές κάθε τέσσερα χρόνια αφού είναι έτσι κι αλλιώς δεδομένη η κατά 99,5% υπερψήφισή του; Σωστα!:xmas_mrgreen: Γιατί;:xmas_evil:

 

[babaduma]

Απολαυστική - όπως πάντα - και με φωτογραφίες που πραγματικά λένε 1000 λέξεις η καθεμιά και συμπληρώνουν το κείμενο. Ευχαριστούμε!

 

[_antonis_]

Απολαυστική - όπως πάντα - και με φωτογραφίες που πραγματικά λένε 1000 λέξεις η καθεμιά και συμπληρώνουν το κείμενο. Ευχαριστούμε!

Πραγματικά!! Υπέροχη αφήγηση, τέλειες φωτ/φίες, να'σαι καλά!!