Τουρκμενιστάν Στη χώρα του Γκιουρμπανγκουλί

[taver]

Κεφάλαιο 31: Παζάρι

Για να φτάσουμε στο παζάρι, ακολουθήσαμε όμως άλλη διαδρομή, δίπλα στο ποτάμι (τη σημερινή ρότα του ποταμού Murgab) :













Και φτάσαμε στο Παζάρι. Στο κυρίως κτήριο, υπάρχουν μόνο κάποια κλασσικά εμπορικά καταστήματα, πολλά εκ των οποίων πουλάνε νυφικά (δυτικού τύπου), ρούχα γενικώς, αλλά και κλόπυράιτ CD/DVD. Το κτίριο έχει μια περίεργη αρχιτεκτονική, με ένα θόλο που επιτρέπει στον αέρα να περνά και στα περιστέρια να φωλιάζουν μέσα (και να κάνουν όλα αυτά που κάνουν τα περιστέρια σε ότι βρίσκεται από κάτω τους). Κάθε πόλη στο Τουρκμενιστάν - και στη Κεντρική Ασία γενικότερα, αλλά εδώ ένα παραπάνω - διαθέτει ένα τέτοιο μεγάλο Παζάρι.





















Έχει κι ένα καφέ/εστιατόριο, αλλά κάτι με έπεισε να μην καταπνίξω εδώ τη δίψα μου για καφεΐνη:





Πίσω όμως από το κτίριο, κάτω από ένα σκέπαστρο, είναι το κυρίως παζάρι.

















Περιδρομιάσαμε κι ένα τοπικό ψωμί (τα ξέραμε κι από το Ουζμπεκιστάν και το Αζερμπαϊζάν, αυτά τα ψωμιά ψήνονται κολλημένα πάνω στον τοίχο ενός χτιστού φούρνου μέσα στο έδαφος, και είναι πεντανόστιμα).



Βγαίνοντας από την πλαϊνή έξοδο του παζαριού, πετύχαμε ένα Λούνα Πάρκ. Είναι καινούργιο, αντικατέστησε ένα παλιό vintage Σοβιετικό που βρισκόταν εδώ…







Προχωρήσαμε λίγο ακόμα, για να φτάσουμε σε ένα ακόμα μνημείο







Η ώρα ήταν 12:40, είχαμε σχεδόν δυο ώρες μέχρι το ραντεβού με τον οδηγό μας. Αποφασίσαμε να γευματίσουμε και πάλι στο ίδιο εστιατόριο στο εμπορικό κέντρο. Ο χρόνος πέρασε με το σέρβις να είναι απελπιστικά αργό, και φτάσαμε οριακά στην ώρα μας στο ραντεβού. Φεύγοντας, είδαμε και κάνα δυο πλατείες στην πόλη ακόμα:





Και λίγο αργότερα βρισκόμασταν στην αρχαία πόλη της Merv.

 

[taver]

Κεφάλαιο 32: Merv

Σε αντίθεση με τον αρχαιολογικό χώρο που βρισκόμασταν χθες, ο οποίος ανάγεται στους προϊστορικούς χρόνους, ο αρχαιολογικός χώρος της Merv είναι πιο σύγχρονος. Η αρχαία πόλη της Merv, ή Αλεξάνδρεια, ή Αντιόχεια της Μαργιανής αν προτιμάτε, το 12ο αιώνα ήταν η μεγαλύτερη πόλη στον κόσμο, χωρίς υπερβολή. Δεδομένης της κατάστασης του χώρου σήμερα, είναι βέβαια δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι κατοικούνταν ως το 18ο αιώνα.

Εδώ και χιλιετίες ζουν άνθρωποι εδώ στην κοιλάδα του Murgab, αλλά στο συγκεκριμένο σημείο εγκαταστάθηκαν για πρώτη φορά τον 3ο αιώνα π.Χ. Δεν πέρασε πολύς καιρός ώσπου ήρθε ο Αλέξανδρος και ο οικισμός έγινε πόλη, με το όνομα Αλεξάνδρεια. Μετά ήρθαν οι Άραβες και οι Πέρσες, που επέκτειναν την πόλη διοικώντας τη με θρησκευτική ελευθερία για τους Χριστιανούς, Βουδιστές και Ζωροαστριστές κατοίκους, και οι Σελτζούκοι Τούρκοι, που την επέκτειναν ακόμα παραπάνω, και την έκαναν πρωτεύουσα της δικής τους Αυτοκρατορίας. Είχε φτάσει να απλώνεται για 100 χιλιόμετρα περίπου, από δω ως τα Αφγανικά σύνορα, κατά μήκος της κοιλάδας. Είχαν φτιάξει φράγμα στο ποτάμι, αφενός για να ελέγχουν τη στάθμη του, αλλά και για να μοιράζουν το νερό μέσω ενός δικτύου καναλιών σε όλη την πόλη.

Το δίκτυο των καναλιών έπαιζε κεντρικό ρόλο στη ζωή της πόλης. Το κεντρικό κανάλι είχε τούβλινη επένδυση και αρκετές γέφυρες που το διέσχιζαν, και γύρω του είχε συγκεντρώσει ένα σωρό Τζαμιά, Μεντρεσέδες, Βιβλιοθήκες, Λουτρά, παλάτια και σπίτια πλουσίων. Το σύστημα ύδρευσης απασχολούσε συνολικά ως και 10.000 άτομα. Τα τείχη της κυρίως πόλης έφταναν, στη μέγιστή τους επέκταση, ως και 8χμ μακριά.



Οι καλύτερες μέρες της πόλης ήταν από το 10ο ως το 12ο αιώνα, εποχές που ο τίτλος της μεγαλύτερης πόλης του κόσμου παιζόταν ανάμεσα στο Κάϊρο, τη Δαμασκό, τη Βαγδάτη και τη Merv. Εκτός από το εμπόριο, με το δρόμο του Μεταξιού να περνάει από δω, η πόλη είχε αναπτύξει και μεγάλη βιοτεχνία. Κατασκευάζοντας βαμβάκι, υφάσματα, κεραμικά, κοσμήματα, χαλκό και ασήμι, ενώ το αρδευτικό σύστημα είχε βοηθήσει να παρασκευάζονται και εξεζητημένα αγροτικά προϊόντα, όπως π.χ. εξαιρετικά πεπόνια. Επίσης ήταν και πνευματικός πυλώνας, προσελκύοντας φιλοσόφους, αστρονόμους, γιατρούς, επιστήμονες και ιστορικούς από όλο τον Ισλαμικό κόσμο. Εδώ εφευρέθηκε κι ένα παιχνίδι που σήμερα γνωρίζουμε ως… τάβλι. Η πόλη επίσης πιθανότατα ενέπνευσε τις «Χίλιες και μια νύκτες».

Κι όλα αυτά, και πολλά ακόμα, τελείωσαν ξαφνικά μέσα σε 6 μέρες το 1221. Μόνο τόσο χρειάστηκε ο στρατός του Genghis Khan να πολιορκήσει την πόλη. Οι αναφορές λένε ότι κάθε Μογγόλος στρατιώτης έσφαξε 400 άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Τόσο ολοκληρωτική ήταν η καταστροφή, που τα πτώματα και τα χαλάσματα από τα γύρω κτήρια έφραξαν το κανάλι. Μόνο σε λίγους τεχνίτες χάρισαν τη ζωή, μεταφέροντάς τους όμως στις Μογγολικές πόλεις για να διδάξουν εκεί τις τέχνες τους. Μάλιστα δεν τους αρκούσε η σφαγή: περίμεναν στην πόλη για μερικές εβδομάδες ακόμα για να τακτοποιήσουν και τους ταξιδιώτες από τη Merv που επέστρεφαν στον τόπο τους, για να μη μείνει κανένας ζωντανός.

Η πόλη ξεκίνησε από μια σχετικά μικρή ακρόπολη και σιγά σιγά επεκτεινόταν. Γι’ αυτό, αλλά και επειδή η ροή του ποταμού μετακινούταν, βρίσκουμε σήμερα μερικές διαδοχικές σειρές από οχυρωματικά τείχη γύρω από την πόλη. Το παλιότερο κομμάτι της πόλης είναι πάνω σε ένα λόφο, και λέγεται Erk Kala. Μια επέκταση του κάστρου αυτού, με νέα τείχη, είναι το Gyaur Kala. Δίπλα σ’ αυτό, προσδίδοντας άλλο τόσο χώρο στην πόλη, το τρίτο της μεγάλο περιτοιχισμένο κομμάτι είναι το Sultan Kala, Και πιο πέρα, το αρκετά μικρότερο Abdullah Khan Kala, αποτυπώνει το μέγεθος της πόλης από το 15ο αιώνα και μετά.

Όλη η περιοχή, βέβαια, προστατεύεται ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO.

Ξεκινήσαμε από ένα μικρό μουσείο που υπάρχει στην είσοδο, απ’ όπου εκδίδονται και τα εισιτήρια του αρχαιολογικού χώρου.





Με τα εισιτήρια στο χέρι, επιστρέψαμε στο αυτοκίνητο, το οποίο θα ήταν το μέσο με το οποίο θα κινούμασταν μέσα στον αρχαιολογικό χώρο, καθώς έχει διαστάσεις χιλιομέτρων.

 

[taver]

Κεφάλαιο 33: Gyzgala

Η πρώτη στάση μας είναι σε ένα φρούριο που ονομάζεται μεγάλο Gyzgala. Ένα ασυνήθιστο πήλινο κατασκεύασμα χωρίς παράθυρα, βρίσκεται ακριβώς έξω από τα τείχη της πόλης (Soltan-Kala), και είναι το καλύτερα διατηρημένο από όλα τα κτήρια στη Merv. Χρονολογείται στον 7ο αιώνα μ.Χ. περίπου, και στην αυτοκρατορία των Σασσανιδών της Περσίας, αλλά χρησιμοποιήθηκε και από τους Τούρκους, και ήταν ακόμα σε λειτουργία 600 χρόνια μετά, όταν η πόλη καταστράφηκε. Ανήκει σε μια κατηγορία κτηρίων που ονομάζονταν kushk (κιόσκι), από τα οποία υπήρχαν πολλά στην πόλη. Ήταν οχυρωμένα παλάτια, στα οποία ζούσαν οι πολύ πλούσιοι και σημαντικοί άνθρωποι. Ο κάτω όροφος χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση τροφίμων και όπλων, και ο πάνω ήταν το κανονικό σπίτι. Στην κορυφή των τειχών υπήρχαν πολεμίστρες, ενώ δεν αποκλείεται οι χώροι του σπιτιού να εκτείνονται και πάνω στο δώμα, με τέντες.

Αυτό εδώ φέρει το όνομα Gyzgala, που σημαίνει «γυναικείο κάστρο». Ο θρύλος λέει ότι 40 κοπέλες κρυβόταν εδώ όταν επιτέθηκαν οι Μογγόλοι. Κρατώντας η μια το χέρι της άλλης, πήδηξαν όλες μαζί προς το θάνατο. Είχε 17 δωμάτια, γύρω από μια κεντρική αυλή. Δυστυχώς, η πρόσβαση επισκεπτών δεν επιτρέπεται.

























Λίγο πιο δίπλα, όμως, υπάρχει ένα ακόμα kushk, το λεγόμενο μικρό Gyzgala, το οποίο είναι επισκέψιμο. Είναι όμως εντελώς ερείπιο.

 

[Anas Tassos]

Φίλε διαβάζω χρόνια όλα τα νέα που αφορούν το Τουρκμενιστάν. Περιμένω (χρόνια είπα ε) μπας και γίνει εφικτή μια ανθρώπινη διαδικασία βίζας, αλλά τίποτα. Το Τουρκμενιστάν είναι μια από τις πέντε χώρες της Ασίας που δεν έχω πάει ακόμα. Είναι πανακριβο κιόλας ιδίως αν δεν έχει κανείς παρέα (που δε μπορώ να βρω ως τώρα).
Ωραίο και αναλυτικό το ποστ που έγραψες! Τώρα όσο για μένα έγραψα (ελέω καραντίνας) για τη Σαουδική Αραβία ένα κείμενο τόσο λεπτομερές που πιστεύω ότι μπορεις να πας και μόνος σου αν το μελετήσεις. Είμαι καινούργιος εδώ, να δω αν γνωρίσω και κάποιους ταξιδιώτες στο στιλ μου.

 

[taver]

Φίλε διαβάζω χρόνια όλα τα νέα που αφορούν το Τουρκμενιστάν. Περιμένω (χρόνια είπα ε) μπας και γίνει εφικτή μια ανθρώπινη διαδικασία βίζας, αλλά τίποτα. Το Τουρκμενιστάν είναι μια από τις πέντε χώρες της Ασίας που δεν έχω πάει ακόμα. Είναι πανακριβο κιόλας ιδίως αν δεν έχει κανείς παρέα (που δε μπορώ να βρω ως τώρα).
Ωραίο και αναλυτικό το ποστ που έγραψες! Τώρα όσο για μένα έγραψα (ελέω καραντίνας) για τη Σαουδική Αραβία ένα κείμενο τόσο λεπτομερές που πιστεύω ότι μπορεις να πας και μόνος σου αν το μελετήσεις. Είμαι καινούργιος εδώ, να δω αν γνωρίσω και κάποιους ταξιδιώτες στο στιλ μου.

Ευχαριστώ πολύ για τα καλά λόγια, ένα παραπάνω μάλιστα αν κάθισες να το διαβάσεις όλο. Τα του Τουρκμενιστάν αν θυμάμαι καλά τα κουβεντιάσαμε κι ελαφρώς στη μικρή μάζωξη του Φεβρουαρίου στο Παγκράτι, όπως και τα της Σαουδικής Αραβίας άλλωστε (την οποία ξεκίνησα να διαβάζω κι εδώ, αλλά έχω δρόμο ακόμα).

Κι εγώ το ξεκίνησα για μόνος μου το Τουρκμενιστάν, αλλά ευτυχώς στο δρόμο βρέθηκε και παρέα....

 

[hydronetta]

Υπάρχουνε πυροβολημένοι...

 

[Anas Tassos]

Ευχαριστώ πολύ για τα καλά λόγια, ένα παραπάνω μάλιστα αν κάθισες να το διαβάσεις όλο. Τα του Τουρκμενιστάν αν θυμάμαι καλά τα κουβεντιάσαμε κι ελαφρώς στη μικρή μάζωξη του Φεβρουαρίου στο Παγκράτι, όπως και τα της Σαουδικής Αραβίας άλλωστε (την οποία ξεκίνησα να διαβάζω κι εδώ, αλλά έχω δρόμο ακόμα).

Κι εγώ το ξεκίνησα για μόνος μου το Τουρκμενιστάν, αλλά ευτυχώς στο δρόμο βρέθηκε και παρέα....

Καλά το κατάλαβα ότι είσαι εσυ! Ακόμα τηλε-εργασία έχετε? Δεν είναι "καλά λόγια" μόνο, έγραψες αξιόλογη αφήγηση. Εγώ έκανα το φοβερό ταξίδι που σας έλεγα, στη Δυτική Αφρική. Ξεκίνησα στις 18 Φεβρουαρίου. Και δυστυχώς ταξίδευε και ο κορωνοιός! Αν και δεν τόχα αρχικά σκοπό θα το δημοσιεύσω από τώρα. Διότι με ερέθισε το δημοσίευμα για το σχεδόν ταυτόχρονο ταξίδι στην περιοχή μιας γυναικοπαρέας που πόρρω απέχει από τη δική μου ταξιδιωτική ματιά. Ας ακουστεί και μια άλλη άποψη, άλλωστε η περιοχή δεν έχει και πολλά ποστ.

 

[taver]

Κεφάλαιο 34: Τείχη

Η επόμενη μας στάση είναι σε ένα … διπλό μαυσωλείο. Πιθανώς αυτός είναι ο πιο ιερός χώρος για τους Μουσουλμάνους σε όλο το Τουρκμενιστάν. Εδώ είναι τα (ανακατασκευασμένα) κενοτάφια δυο ακολούθων του προφήτη Μωάμεθ, των Al Hakim Ibn Amr Al Jafari και Buraida Ibn Al Huseib Al Islami.













Υπάρχει και μια σιστέρνα εδώ δίπλα:





Στην πεδιάδα υπάρχουν κι άλλα κτήρια εποχής, κυρίως κάτι ice towers.



Θα μπορούσαμε να πάμε και με τα πόδια στην επόμενη στάση, ήταν σχετικά κοντά. Πρόκειται για μια τρύπα στα τείχη της Gyaur Kala, μιας από τις σειρές τειχών της πόλης, που φτιάχτηκε στην Ελληνιστική περίοδο (επί Αντίοχου του 1ου) Τα τείχη δηλαδή, όχι η τρύπα, αυτή φτιάχτηκε από Σοβιετικές μπουλντόζες, προκειμένου μια κολεκτίβα να καλλιεργήσει τη γη μέσα στο κάστρο. Ανοίγοντας την τρύπα, φάνηκε το μέγεθος της κατασκευής των τειχών.



Το εσωτερικό, βεβαια, δεν θυμίζει ακριβώς ότι εδώ κάποτε υπήρχε πόλη…





Το παλιότερο κομμάτι της πόλης, η ακρόπολη που ίδρυσε ο Αλέξανδρος, βρίσκεται σε ένα λόφο που φέρει το όνομα Erk-Kala.









Βρισκόμαστε στο σημείο όπου το Ekr Kala ενώνεται με το Gyaur Kala. Στην αντίπερα πλευρά του Gyaur Kala, θαμμένη σήμερα κάτω από τη γη, βρισκόταν μια Βουδιστική Παγόδα, σημάδι ότι η Merv ήταν μέρος όπου είχε φθάσει ο Βουδισμός εκείνη την εποχή, και πιθανότατα το δυτικότερο.

Στο δρόμο για τον επόμενο προορισμό, πετύχαμε κι ένα κοπάδι… καμήλες, που έβοσκαν ελεύθερα μέσα στον αρχαιολογικό χώρο. Γιατί όχι, αφού μπορούσαν….















Ακολουθήσαμε εξωτερικά τα τείχη του Sultan-Kala, του μεγαλύτερου από τα εντοιχισμένα κομμάτια της πόλης.

 

[taver]

Κεφάλαιο 35: Θρησκευτικός τουρισμός

Για να φτάσουμε στο Μαυσωλείο του Yusuf Hamadani, ενός δερβίση του 12ου αιώνα, που έχει πρόσφατα ξαναχτιστεί και μετατραπεί σε χώρο προσκυνήματος, μαζί με το γειτονικό τζαμί.











Επιστρέψαμε στα τείχη του Sultan-Kala. Βρήκαμε ένα προσβάσιμο σημείο με θέα στην ακρόπολή του, τη Shariyaz Ark, και τα σκαρφαλώσαμε.





Επόμενη μας στάση, ένα ακόμα Μαυσωλείο, του Σουλτάνου Sanjar. Μολονότι ανακατασκευασμένο, το εσωτερικό του είναι εν πολλοίς άθικτο.

























Αράξαμε λίγο στο δροσερό μαυσωλείο, και πήραμε το δρόμο για την έξοδο από τη Merv. Εκεί κοντά, βρίσκεται ένα ακόμα μαυσωλείο, του Mohammed Ibn-Zeid, που ήταν μάλιστα απόγονος του προφήτη, ο οποίος το 740 μ.Χ. οδήγησε μια αποτυχημένη επανάσταση ενάντια στο χαλιφάτο Umayyad στην Kufa του σημερινού Ιράκ. Σταυρώθηκε στο Ιράκ, το κεφάλι του μεταφέρθηκε στη Δαμασκό, και λέγεται πως οι (Σιήτες) ακόλουθοί μετάφεραν το σώμα του εδώ, αλλά δεν υπάρχουν αποδείξεις για κάτι τέτοιο (ενώ υπάρχουν κι άλλοι «τάφοι» του σε άλλα μέρη).













Προσέξτε όμως κι αυτό:



Έθιμο πρόσδεσης σημαιών προσευχής σε δέντρα δε γνωρίζω να υπάρχει πουθενά στον Ισλαμικό κόσμο. Είναι ξεκάθαρα εξωτερική επιρροή, δεν ξέρω αν προέρχεται από το Βουδισμό ή από κάποια προϋπάρχουσα θρησκεία ή λατρευτική πρακτική.

 

[Anas Tassos]

Κεφάλαιο 35: Θρησκευτικός τουρισμός

Για να φτάσουμε στο Μαυσωλείο του Yusuf Hamadani, ενός δερβίση του 12ου αιώνα, που έχει πρόσφατα ξαναχτιστεί και μετατραπεί σε χώρο προσκυνήματος, μαζί με το γειτονικό τζαμί.






Επιστρέψαμε στα τείχη του Sultan-Kala. Βρήκαμε ένα προσβάσιμο σημείο με θέα στην ακρόπολή του, τη Shariyaz Ark, και τα σκαρφαλώσαμε.



Επόμενη μας στάση, ένα ακόμα Μαυσωλείο, του Σουλτάνου Sanjar. Μολονότι ανακατασκευασμένο, το εσωτερικό του είναι εν πολλοίς άθικτο.













Αράξαμε λίγο στο δροσερό μαυσωλείο, και πήραμε το δρόμο για την έξοδο από τη Merv. Εκεί κοντά, βρίσκεται ένα ακόμα μαυσωλείο, του Mohammed Ibn-Zeid, που ήταν μάλιστα απόγονος του προφήτη, ο οποίος το 740 μ.Χ. οδήγησε μια αποτυχημένη επανάσταση ενάντια στο χαλιφάτο Umayyad στην Kufa του σημερινού Ιράκ. Σταυρώθηκε στο Ιράκ, το κεφάλι του μεταφέρθηκε στη Δαμασκό, και λέγεται πως οι (Σιήτες) ακόλουθοί μετάφεραν το σώμα του εδώ, αλλά δεν υπάρχουν αποδείξεις για κάτι τέτοιο (ενώ υπάρχουν κι άλλοι «τάφοι» του σε άλλα μέρη).







Προσέξτε όμως κι αυτό:


Έθιμο πρόσδεσης σημαιών προσευχής σε δέντρα δε γνωρίζω να υπάρχει πουθενά στον Ισλαμικό κόσμο. Είναι ξεκάθαρα εξωτερική επιρροή, δεν ξέρω αν προέρχεται από το Βουδισμό ή από κάποια προϋπάρχουσα θρησκεία ή λατρευτική πρακτική.

Καλημέρα φίλε μου, νομίζω σε λένε Κώστα; Το έθιμο πρόσδεσης ευχετήριων κορδελλών υπάρχει σε πάμπολλα μέρη. Στη μέση Ανατολή το έχω δεί στην Τουρκία (πχ Καππαδοκία) στο Λίβανο αλλά και στην Κύπρο. Έψαχνα στα αρχεία μου, έχω κάτι φωτογραφίες στην κατακόμβη της Αγίας Σολωμονής στην Πάφο. Άρα συμμετέχουν και οι Χριστιανοί.

 

[taver]

Καλημέρα φίλε μου, νομίζω σε λένε Κώστα; Το έθιμο πρόσδεσης ευχετήριων κορδελλών υπάρχει σε πάμπολλα μέρη. Στη μέση Ανατολή το έχω δεί στην Τουρκία (πχ Καππαδοκία) στο Λίβανο αλλά και στην Κύπρο. Έψαχνα στα αρχεία μου, έχω κάτι φωτογραφίες στην κατακόμβη της Αγίας Σολωμονής στην Πάφο. Άρα συμμετέχουν και οι Χριστιανοί.

Δε διεκδικώ κανένα αλάθητο, φυσικά, το δέχομαι. Μου κάνει όμως εντύπωση το πως και δεν το συνάντησα ως τώρα....

(Ναι, Κώστας).

 

[Anas Tassos]

Δε διεκδικώ κανένα αλάθητο, φυσικά, το δέχομαι. Μου κάνει όμως εντύπωση το πως και δεν το συνάντησα ως τώρα....

(Ναι, Κώστας).

Δε διεκδικώ κανένα αλάθητο, φυσικά, το δέχομαι. Μου κάνει όμως εντύπωση το πως και δεν το συνάντησα ως τώρα....

(Ναι, Κώστας).

Να σου πω κάτι, στα πλαίσια που μαθαίνω ακόμα...
Μπορώ να σου στείλλω συνημμένη φωτογραφία ή όχι?