Κροατία Μαυροβούνιο Π.Γ.Δ.Μ. Σερβία Μερικές σύντομες ιστορίες από τις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας

[Glosoli]

Πάντως, ειδικά το Γεράκι στη Λακωνία είναι μια κούκλα και οι βουτιές κατευθείαν στα πεντακάθαρα νερά μια εμπειρία.

Γέρακας...το Γεράκι είναι άλλο χωριό πάλι στη Λακωνία με ένα δυστυχώς εγκαταλελειμενο Βυζαντινό κάστρο.

 

[dimosf]

Έχεις δίκιο. Καμιά σχέση το ένα με το άλλο. Όταν πέρασα από το Γεράκι με έπιασε ένα σφίξιμο στο στομάχι.

 

[Dva Srca]

(IV)

Ο Σέρβος businessman (με έδρα τα Σκόπια)

Πριν λίγα χρόνια, εργαζόμουν σε μια πολύ γνωστή αλυσίδα εμπορικών καταστημάτων ως υπάλληλος. Τη δουλειά αυτή την έβλεπα εντελώς προσωρινά από την πρώτη μέρα που πάτησα το πόδι μου εκεί, χωρίς καμία πρόθεση να παραμείνω για περισσότερο από ένα χρόνο. Τελικά, πάνω στο εξάμηνο, ενώ κόντευα να βαρέσω διάλυση από το στρες και την πίεση που δεχόμουν, και έχοντας πάρει απόφαση ότι δεν άξιζε τον κόπο να ταλαιπωρούμαι τόσο για το βασικό μισθό, αποφάσισα ότι ήθελα να παραιτηθώ. Η απόφαση έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία ανάμεσα στους συναδέλφους μου, οι οποίοι δεν είχαν καταλάβει όλον αυτό τον καιρό ότι ήμουν τόσο δυσαρεστημένος από τη δουλειά αυτή και εξεπλάγησαν.

"Είσαι σίγουρος ότι θέλεις να φύγεις; Και πώς βρίσκεις δουλειά μετά;"

"Παιδιά, νομίζω έχω αποφασίσει. Έχω αρκετά χρήματα να κάνω ένα κουμάντο μέχρι να βρω κάτι άλλο, εξάλλου όπως ξέρετε κανονίζω και ένα ταξιδάκι σε ένα μήνα, θέλω να το χαρώ, χωρίς να έχω στο κεφάλι μου ότι θα πρέπει να ξαναγυρίσω εδώ μέσα!"

Οι μέρες περνούσαν, στους ανωτέρους μου δεν είχα πει ούτε λέξη. Σκόπευα να τους τα ξεφουρνίσω όλα λίγες μέρες πριν αποχωρήσω οριστικά, ώστε να μην έχουν πολύ χρόνο στη διάθεσή τους να μου αλλάξουν τη γνώμη. Ωστόσο, λίγο το θέλγητρο των χρημάτων (ακόμα ακι λίγα τα χρήματα σου δίνουν μια αίσθηση ασφάλειας), λίγο κάτι άδειες που δεν είχα πάρει, λίγο τα λόγια των συναδέλφων και η συμπαράστασή τους, με έβαλαν αρκετές φορές σε σκέψη γύρω από την απόφασή μου. Είχε φτάσει Παρασκευή, σκόπευα αρχικά να δουλέψω το αργότερο μέχρι εκείνο το Σάββατο, ωστόσο ακόμα τίποτα. Δεν είχα πει τίποτα στο διευθυντή, δεν είχα κάνει την παραμικρή κίνηση. Δίσταζα.

Είχα πρωινή βάρδια εκείνη τη μέρα. Χαμηλή κίνηση στο κατάστημα, βαριόμουν εγώ, βαριόταν και ο συνάδελφος δίπλα, νυσταγμένοι και οι δύο πλησιάζαμε απρόθυμα τους λιγοστούς πελάτες με σκοπό να εξυπηρετήσουμε. Κάποια στιγμή σκάνε μύτη δύο κουστουμάτοι. Ο συνάδελφος απασχολημένος, αναστενάζω βαριά και τους πλησιάζω χωρίς την παραμικρή διάθεση. Οι περισσότεροι όμοιοί τους στο παρελθόν στο λαιμό μου έκατσαν, ή ξυνοί, ή αγενείς, ή σνομπ ήταν. Και σε έπρηζαν και δεν ψώνιζαν στην τελική επειδή "πλήρωνε η εταιρία".

Καλημερίζω ευγενικά. Απαντά μόνο ο ένας άντρας στα ελληνικά, φυσιολογικά. Αρχίζω να τους ρωτάω τα κλασικά, αν ψάχνουν κάτι, πώς μπορώ να βοηθήσω. Ενδιαφέρονται για έναν υπολογιστή. Με τούτα και με κείνα, ψιλοπιάνουμε συζήτηση με τον πρώτο που μου μίλησε, ενώ ο άλλος χαζεύει το κατάστημα σαν να μην έχει ξαναμπεί ποτέ σε πολυκατάστημα και γυρνοβολάει σαν την άδικη κατάρα μέσα στο μαύρο κουστούμι του ανάμεσα σε οθόνες, καλώδια και αξεσουάρ. Άχνα δεν έβγαζε.

Έτσι όπως μιλούσαμε, ο πελάτης μου λέει με ευγένεια ότι προβληματιζόταν για κάποιο τεχνικό ζήτημα μιας υπηρεσίας που του πρότεινα, επειδή δε ζούσε μόνιμα στην Ελλάδα. Προσπαθώντας να κάνω σωστά τη δουλειά μου εγώ, αλλά και από περιέργεια, τον ρωτάω που εργάζεται με κάθε διακριτικότητα. Μου απαντά εντελώς ανοιχτά: "Στα Σκόπια".

Αρχίζουμε να πιάνουμε κουβέντα γύρω από το ζήτημα. Ρωτάω να μάθω εγώ πώς τον αντιμετωπίζουν εκεί, πώς τα βρίσκει με τη γλώσσα, ανεφέρω κάποια στιγμή ότι έχω ιδιαίτερες σχέσεις με Σερβία. Ο πελάτης εκπλήσσεται και με κοιτάει με ένα πονηρό χαμόγελο.

"Μιλάς και Σερβικά;" με ρωτάει πριν του κουνήσω συγκαταβατικά το κεφάλι και τονίσω ότι μόλις λίγο καιρό πριν άρχισα να μαθαίνω επισταμένα τη γλώσσα.

"Boris! Έλα να δεις, βρήκα συντοπίτη σου!" φωνάζει στα αγγλικά τον άνδρα που χάζευε τριγύρω όλη εκείνη την ώρα αμίλητος. Όσο πλησιάζει, συνειδητοποιώ όλο και περισσότερο ότι είναι το κλασικό δείγμα Σέρβου από την περιοχή των Διναρικών Ορών: εκτός από πολύ ψηλός και λιγνός αλλά χωρίς να βγάζει αδυναμία, έχει σκούρα γαλάζια μάτια που προδίδουν μια μυστήρια ταλαιπωρία ή κούραση, βαλκανικό πρόσωπο με άγαρμπα χαρακτηριστικά και περίεργη μύτη και μια συνολική ευγένεια στην παρουσία του, που σε λίγους ανθρώπους έχω συναντήσει μέχρι σήμερα πριν καλά-καλά τους ακούσω να μιλάνε.

Ο Boris στέκεται πλέον απέναντί μου και μου πιάνει κουβέντα. Με ρωτάει πού έμαθα σερβικά, με ρωτάει για την καταγωγή μου, αν έχω πάει ποτέ στη Σερβία, αν μου άρεσε. Καταλαβαίνει ότι δυσκολεύομαι λίγο και με βοηθάει μιλώντας σε μερικά σημεία στα αγγλικά, ωστόσο εκτιμά απίστευτα την προσπάθειά μου. Δηλώνει το ενδιαφέρον του και το θαυμασμό του για το κατάστημα. Δεν έχει λέει ποτέ ξαναδεί τέτοιο. Και τι τιμές! Απίστευτες! Τον κοιτάω να έχει σχεδόν φτάσει σε έκσταση και με πιάνουν τα γέλια. Ο πάγος σπάει και αρχίζουμε να μιλάμε λίγο περισσότερο η τρεις μας.

Ο Έλληνας λέγεται Μπάμπης. Δουλεύει στα Σκόπια εδώ και δύο χρόνια επειδή, όπως μου λέει χαρακτηριστικά, "δε τον χωράει ο τόπος". Ζούσε μέχρι τότε μόνιμα σε νησί με τη γυναίκα και τα παιδιά. Βρήκε όμως καλή δουλειά, με καλά λεφτά, έτσι τους πήρε και τους τρεις και μετακόμισαν στη γείτονα. Βγάζει αρκετά λεφτά για να συντηρεί την οικογένεια, έτσι η γυναίκα του δε χρειάζεται για την ώρα να εργάζεται.

Ο Σέρβος έχει κι αυτός οικογένεια. Είναι από τη νότια Σερβία όμως ζει στα Σκόπια πολλά χρόνια τώρα. Πηγαίνει πίσω στην πατρίδα του μόνο το Πάσχα και λίγο το καλοκαίρι. Με ρωτάει αν μου αρέσει το Μαυροβούνιο. Του απαντάω ότι μέχρι εκείνη τη μέρα δεν έχω αξιωθεί να πάω. "Κακώς!" με μαλώνει και μαζί με τον Μπάμπη μου εξηγούν πώς αποφάσισαν να κάνουν ένα road trip ένα τριήμερο με τις γυναίκες τους και τα παιδιά και έμειναν με τις καλύτερες εντυπώσεις.

Όση ώρα μιλούσαμε, ο Μπάμπης είχε πάρει ένα κουτί υπολογιστή στη μασχάλη. Και γνωριμία κάναμε, και την πώληση την πετύχαμε. Τέλεια! Το θέλανε λέει για έναν συνάδελφό τους. Εκεί είναι όλα πολύ ακριβά για τα τοπικά μέσα εισοδήματα, έτσι ένας φορητός υπολογιστής θεωρείται μεγάλη πολυτέλεια ακόμα και για κάποιον που δουλεύει σε μια μικρή πολυεθνική, όπως η δική τους!

Ο Boris με ρωτάει ξαφνικά αν έχω ένα κομμάτι χαρτί και στυλό. Του δίνω και μου σημειώνει με δική του πρωτοβουλία το email του. "Αν ποτέ σε βγάλει ο δρόμος σου στα Σκόπια, στείλε ένα mail, θα σε φιλοξενήσω ή εγώ ή ο Μπάμπης στο σπίτι μας! Να δεις και την πόλη, να γνωρίσεις τις οικογένειές μας, να εξασκήσεις και τα σερβικά σου. Είναι αξιοθαύμαστο αυτό που κάνεις". Μαζί με το χαρτί, που άφησε και μια επαγγελματική του κάρτα. "Δεν ξέρεις ποτέ πού μπορεί να σε βγάλει η ζωή, δε θα μείνεις για πάντα εδώ, ίσως γίνεις κι εσύ σα το Μπάμπη μια μέρα!"

Λέγοντάς μου αυτά, με αποχαιρέτησαν και προχώρησαν προς το ταμείο. Με τον Boris ανταλλάξαμε email 3-4 φορές, για καλό Πάσχα και άλλα τέτοια όμορφα. Στα Σκόπια τελικά πήγα, αλλά δεν κατάφερα να τον συναντήσω. Σε αντίθεση με την πρώτη μας συνάντηση, φαίνεται πως η δεύτερη δεν ήταν της μοίρας γραφτή. Ωστόσο σκοπεύω κάποια στιγμή, όταν εκδράμω ξανά προς τα βόρεια, να τους τιμήσω με την παρουσία μου. Έχουν περάσει και λίγα χρόνια από τότε, θα έχουμε σίγουρα πολλά να πούμε.

Αμέσως μετά τη γνωριμία μας, συνειδητοποίησα ότι μερικά πράγματα στη ζωή έρχονται από εκεί που δε τα περιμένεις, σα σημάδια για μια νέα στροφή στη ζωή, μια αλλαγή. Αυτή η συνάντηση με τον Boris και το Μπάμπη για μένα ήταν μια τέτοια σημαδιακή συγκυρία. Έγινε τη μέρα που σκόπευα αρχικά να παραιτηθώ αλλά δίσταζα, τη μέρα που πιθανότατα θα έθαβα για ποιος ξέρει πόσον καιρό ακόμα την προσωπική μου ευημερία για μια δουλειά που με μπούχτιζε.

Βάζοντας την επαγγελματική κάρτα του Boris στην τσέπη, κατευθύνθηκα με σιγουριά προς το γραφείο του διευθυντή. Ένα μήνα μετά, ταξίδευα με τρένο για Σερβία, εντελώς ελεύθερος από τα βάρη μιας ζωής που δε με αντιπροσώπευε και που ανήκε πια στο παρελθόν.

 

[KIKI]

τωρα ανακαλυψα τις αφηγησεις σου και τις διαβασα με πολυ ενδιαφερον ...
δεν ξερω για τα σερβικα αλλα την Ελληνικη γλωσσα τη χειριζεσαι πολυ καλά !!!

 

[Dva Srca]

(V)

7 ώρες στα Σκόπια (Από τη Gevgelija στο Kumanovo)

Το τρένο σταμάτησε στη συνοριακή διάβαση της Γευγελής (Gevgelija), λίγο πριν τις 12 το μεσημέρι. Εγώ, η Pitchforksally και η CellarDoor βρισκόμασταν από τη Θεσσαλονίκη μέχρι εκείνο το σημείο του ταξιδιού μας στον ίδιο χώρο με έναν μόνο κι έρμο Αμερικανό τουρίστα, με τον οποίο δεν είχαμε ακόμα πει πολλά πολλά. Πριν μπουν οι ελεγκτές για τον τυπικό έλεγχο διαβατηρίων, του πιάσαμε κουβέντα, βλέποντάς τον εμφανέστατα ζαλισμένο από τη θύελλα ελληνικών μας μέσα στις προηγούμενες 3 περίπου ώρες, συνειδητοποιώντας ταυτόχρονα ότι ήμασταν λίγο αγενείς όλη εκείνη την ώρα.

Ο τύπος είχε ως μοναδικές του αποσκευές ένα εκδρομικό σακίδιο πλάτης και μια σακούλα με τρόφιμα, αγορασμένα από γνωστή αλυσίδα ελληνικών σουπερμάρκετ. Άρχισε να μας λέει την ιστορία του, πώς ξεκίνησε από μια από τις λιγότερο γνωστές πολιτείες των ΗΠΑ, για να βρεθεί στην Καμπότζη. Ο στόχος του; Μέσα σε ένα εξάμηνο να επιστρέψει πίσω στο σπίτι του, περνώντας από όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες του χάρτη. Έχοντας διασχίσει την Ινδοκίνα με κάθε δυνατό μεταφορικό μέσο έφτασε στην Κίνα και τη Μογγολία, απ' όπου πήρε τον Υπερσιβηρικό και έφτασε στη Μόσχα. Από εκεί η διαδρομή του τον οδήγησε στα Βαλκάνια, αν και στην Ελλάδα δεν έκατσε παρά μόνο σε stop-over από την Κωνσταντινούπολη. Είχε μπροστά του ακόμα περίπου 2 μήνες ταξιδιού, προτού επιστρέψει στο σπίτι του. Έχοντας μείνει εντυπωσιασμένοι από τα κατορθώματά του, ανυπομονούσαμε να ξεκινήσει και πάλι το τρένο, για να ακούσουμε και τις υπόλοιπες λεπτομέρειες. Ίσως τελικά το ταξίδι να μην ήταν εξίσου βαρετό με αυτόν για συνεπιβάτη!

Η χαρά μας δεν έμελλε να κρατήσει για πολύ. Ένας ροδαλός, στρουμπουλός άνδρας μπήκε στο χώρο μας, ζητώντας διαβατήρια στη σλαβομακεδονική γλώσσα. Τον κατάλαβα και έδωσα τις απαραίτητες εξηγήσεις και στους άλλους. Βγάλαν όλοι τα ταξιδιωτικά τους έγγραφα και του τα έδωσαν, αλλά πριν από αυτό, κληθήκαμε όλοι να απαντήσουμε στην κλασική ερώτηση που γίνεται στα σύνορα, σχετικά με την καταγωγή μας: "Makedonci? Grci? Albanci? Srbi?" ρώτησε επιλεκτικά ο ελεγκτής (νομίζω οι μεταφράσεις είναι προφανείς) με εμάς να απαντάμε Grci και εμένα να απαντώ εκ μέρους του Αμερικάνου Amerikanac. Η επόμενη ερώτηση αφορούσε τυχόν πράγματα που είχαμε να δηλώσουμε. Ανέλαβα πάλι εγώ, εξηγώντας ότι μέσα στις βαλίτσες μας είχαμε μόνο ρούχα. Ο ελεγκτής με κοίταξε λίγο ύποπτα, ωστόσο ικανοποιήθηκε από την απάντηση και έφυγε.

Όση ώρα κρατούσαν στον έλεγχο τα διαβατήριά μας, οι τρεις μας και ο Αμερικάνος κάναμε πλάκα για το θέμα της γρίπης των χοίρων, που μόλις είχε ξεκινήσει να εξαπλώνεται εκείνη την περίοδο και να γίνεται πρώτο θέμα στα ΜΜΕ. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή, μπαίνει μέσα στην "καμπίνα" μας ένας άλλος ελεγκτής, με το διαβατήριο του Αμερικάνου και ένα κορίτσι γύρω στα 17 στο πλευρό του. Στην αρχή άρχισαν να μας μιλούν στα σλαβομακεδονικά, ωστόσο φαίνονταν να μην εκτιμούν την προχειρότατη μετάφρασή μου και να θέλουν να μιλήσουν μόνο με τον Αμερικάνο. Το κορίτσι αποκάλυψε το λόγο της επίσκεψής του μαζί με τον ελεγκτή:

"He is asking if you have any disease (ρωτάει αν έχετε κάποια ασθένεια)", ρώτησε το κορίτσι, μεταφράζοντας εξίσου πρόχειρα την πρόταση του ελεγκτή. Ο Αμερικάνος αρνήθηκε.

"He is asking when you left from the USA (ρωτάει πότε φύγατε από τις ΗΠΑ)", με τον Αμερικάνο να απαντά ότι δεν έχει πάει στις ΗΠΑ τόυς τελευταίους 4 μήνες και ότι κι ο ίδιος για τη γρίπη έμαθε από την τηλεόραση και το ραδιόφωνο.

"He says that you follow him (λέει να τον ακολουθήσετε)". Εμείς έχουμε αρχίσει να δαγκωνόμαστε και ο Αμερικάνος σηκώνεται πειθαναγκαστικά και τους ακολουθεί. Λίγο πριν βγουν από την καμπίνα, ο ελεγκτής λέει κάτι ακόμα. Η κοπελίτσα είχε ήδη "λακίσει".

"Λέει να πάρετε τα πράγματα σας μαζί, τουλάχιστον τη βασική σας αποσκευή", εξηγώ στον Αμερικάνο. Τα πράγματα άρχισαν να γίνονται πολύ σκούρα. Υπήρχε βλέπετε αυτή η φήμη τότε ότι οι ΗΠΑ είχαν τόσα πολλά κρούσματα, που αποτελούσαν απειλή για αυτές τις μικρές ευρωπαικές χώρες, που ακόμα δεν είχαν ούτε ένα επιβεβαιωμένο κρούσμα και σκόπευαν να διατηρηθούν έτσι για όσο καιρό απαιτούταν.

Είδαμε από το παράθυρο τον Αμερικάνο να μπαίνει σε ένα μικρό οίκημα σα σταθμαρχείο. Εν τω μεταξύ, ο πρώτος ελεγκτής μας έφερε τα διαβατήριά μας σφραγισμένα και δίχως να μας προκαλέσει το παραμικρό πρόβλημα. Μας τραγούδησε μάλιστα και το "Ο Γιώργος είναι πονηρός", το οποίο πολύ του άρεσε, όπως μας αξομολογήθηκε σε σπαστά ελληνικά.

Ξαφνικά, το τρένο άρχισε να κινείται. "ΚΑΛΕ, ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ;" αναφωνήσαμε σχεδόν με ένα στόμα μια φωνή, την ώρα που αφήναμε τον Αμερικάνο και τη Γευγελή πίσω μας. Το μόνο που έμεινε να μας τον θυμίζει στο υπόλοιπο του ταξιδιού, ήταν η σακούλα του με το προσφάι του, και μια κούπα πλαστική που φιλοξενούσε τον ζεστό πρωινό καφέ του. Θα προλάβαινε άραγε το βραδινό τρένο για Σκόπια; Ή θα τον ταλαιπωρούσαν κι άλλο; Κανείς δεν ξέρει και κανείς δε θα μάθει ποτέ.

Το ταξίδι μας συνεχίστηκε με τους τρεις μας να συνεχίζουμε το παραλήρημά μας στα ελληνικά. Μέχρι εκείνο το σημείο, ήμασταν μόνοι οι 3 μας στο βαγόνι, με μόνη μας ενόχληση έναν ακόμα ελεγκτή που επιβεβαίωνε ότι είχαμε πάνω μας εισιτήριο. Περίπου μία ώρα αργότερα όμως, φτάσαμε στην πόλη Prilep, όπου ανέβηκε μια μεσήλικη κυρία, ντυμένη με καθωσπρέπει αλλά λίγο παλιομοδίτικο μωβ ταγιέρ. Με ρώτησε στη γλώσσα της αν είναι ελεύθερη κάποια θέση και μπορεί να καθίσει. Της απάντησα ότι μπορεί. Ευθύς αμέσως μας έπιασε κουβέντα, λέγοντας κάτι για τον καιρό. Της εξήγησα ότι δεν κατάλαβα πολύ καλά και ότι δε μιλάω τη γλώσσα της. Παραξενεύτηκε.

Εδώ αξίζει να κάνω μία μικρή παρένθεση: Κάθε φορά που απαντούσα σε οποιονδήποτε άνθρωπο από τα Σκόπια μου απηύθηνε το λόγο, του απαντούσα στα Σερβικά. Και όλοι μα όλοι με καταλάβαιναν πλήρως και μου απαντούσαν και γενικά συνεννοούμασταν άψογα. Πάντοτε πίστευα ότι η Σλαβομακεδονική γλώσσα στην ουσία είναι μια διάλεκτος, κι όχι μια γλώσσα αυτή καθαυτή, ωστόσο εκείνη την ημέρα οι υποψίες μου επιβεβαιώθηκαν πλήρως. Σε μεγάλο βαθμό, η γλώσσα αυτή είναι κατασκευασμένη, με πολλά στοιχεία από τη βουλγαρική γλώσσα, ωστόσο με την προφορά και λίγο λεξιλόγιο από τη σερβική γλώσσα. Όλοι ανεξαιρέτως οι Σκοπιανοί καταλαβαίνουν άπταιστα σερβικά και βουλγαρικά. Τόσο άπταιστα, που ένας Έλληνας που ακούει την Κυπριακή διάλεκτο είναι από άλλον πλανήτη. Καμία απολύτως σχέση δηλαδή. Ελάχιστες λέξεις διαφέρουν και ουσιαστικά η γλώσσα τους έχει αλλάξει τόσο τα τελευταία 30 χρόνια, που τα παλιά τους κείμενα μοιάζαν σχεδόν εξ ολοκλήρου με τα σύγχρονα βουλγαρικά.

Εξήγησα στην ευγενικότατη κυρία ότι μιλάω σερβικά και όχι πολύ καλά ακόμα, οπότε η προφορά της με μπερδεύει λίγο. Χαμογέλασε με κατανόηση και με ρώτησε αν είμαστε από την Ελλάδα. Κούνησα το κεφάλι καταφατικά. "Εγώ από ελληνικά", μου εξηγεί, "δεν καταλαβαίνω σχεδόν τίποτα - ντεν γκαταλαφαίνω! - είναι πολύ δύσκολα" έκανε και την προσπάθειά της να μας επιδείξει τις ελάχιστες γνώσεις της. Επίσης μου ξεκαθάρισε ότι είναι δασκάλα, οπότε εκτιμά πολύ την οποιαδήποτε προσπάθεια. Αφού ωστόσο κατάλαβε με μεγάλη της απογοήτευση ότι δε θα μπορούσε να πιάσει κουβέντα με την άνεση που μάλλον προσδοκούσε, άνοιξε ένα ασπρόμαυρο βιβλίο με τίτλο "Παγκόσμια και Μακεδονικά ρεκόρ 1980-1990" και άρχισε να το μελετάει ενδελεχώς. Έτσι κύλησε το υπόλοιπο ταξίδι μας μέχρι τα Σκόπια, με το τρένο να κινείται παράλληλα στον ποταμό Vardar (Αξιό) με τα καφέ χωμάτινα νερά του και τα φτωχικά, αλλά αξιοπρεπή βαλκανικά τοπία που τον περιέβαλλαν.

Όταν λέω μέχρι τα Σκόπια ωστόσο, μην ξεγελιέστε ότι κάναμε εκδρομούλα. Από το Prilep μέχρι τα Σκόπια με αυτοκίνητο δεν θα ήταν πάνω από μία, άντε μιάμιση ώρα δρόμος. Όταν όμως περνάς από το Prilep στο Krushevo, το Veles και το Shtip, και από εκεί οδεύεις με το αργό τρένο προς το Kumanovo μέσω Σκοπίων, αυτό σημαίνει ότι κάνεις ένα τεράαααστιο ζιγκ-ζαγκ, της τάξης του Αθήνα-Άρτα-Λαμία-Τρίκαλα, αλλά σε μια μικρότερη επιφάνεια γης. Η μία ώρα λοιπόν έγινε 5 και φτάσαμε στα Σκόπια αποκαμωμένοι. Η κυριούλα κατέβηκε, λέγοντάς μας το πιο ανατριχιαστικό "goodbye" που έχω ακούσει μέχρι σήμερα στη ζωή μου. Στα Σκόπια κάναμε στάση για περίπου ένα τέταρτο, με τα κορίτσια να αναρωτιούνται αν θα προλαβαίναμε να φάμε τίποτα στο σταθμό, επειδή δεν είχαμε μαζί μας προμήθειες για το ταξίδι (που αναμενόταν πιο μακρύ απ' όσο αρχικά προβλέπαμε). Τελικά, φοβούμενοι με την ιστορία του Αμερικάνου, κάναμε τουμπεκί και μείναμε στο βαγόνι μας. Μέγα λάθος.

Το ταξίδι συνεχίστηκε, με το τρένο να μπαίνει στην αλβανική περιοχή των Σκοπίων. Σε εκείνες τις πόλεις κοντά στα σύνορα με το Κόσοβο, ελάχιστοι νέοι επιβάτες επιβιβάστηκαν στο τρένο, και σχεδόν όλοι μιλούσαν μεταξύ τους αλβανικά. Επίσης, ήταν εμφανώς χαμηλότερου εισοδήματος και τα χωριά τους απέπνεεαν μια αίσθηση φτώχιας και εγκατάλειψης. Στα σύνορα με τη Σερβία, στην περιοχή της πεδιάδας του Preshevo, το τρένο έκανε και πάλι στάση. Οι περισσότεροι Αλβανοί επιβάτες εδώ αποβιβάστηκαν, μιας και το Preshevo είναι η μόνη περιοχή της Σερβίας εκτός από το Κόσοβο που έχει μεγάλο αριθμό Αλβανών κατοίκων. Ο έλεγχος έγινε και πάλι από τις αρχές και των δύο χωρών. Οι Σέρβοι ήταν πολύ τυπικοί, οι Σκοπιανοί όμως... όχι και τόσο. Ένας άνδρας μας πλησίασε και άρχισε να ρωτάει στη γλώσσα του τα κλασικά, αν έχουμε τίποτα να δηλώσουμε, και το μακρυνάρι με τις πιθανές καταγωγές.

"Makedonci, Grci, Srbi, Albanci?"
"Grci."
"Είσαστε σίγουρος;"
"Προφανώς και είμαι σίγουρος!"
"Τότε γιατί μιλάτε μακεδονικά;"
"Δε μιλάω τη γλώσσα σας, μιλάω σερβικά. Είναι διαφορετικό, δεν είναι;", έκανα κι εγώ τον εμπαιγμό μου, μη χάσω!
"Εγώ επιμένω ότι είστε Μακεδόνας. Από πού είσαστε;"
"Από την Αθήνα".
"Α, καλά", έχασε απευθείας το ενδιαφέρον του ο ελεγκτής, "τότε ΣΙΓΟΥΡΑ δεν είστε Μακεδόνας".

Έφυγε αφήνοντάς μας πίσω να σκυλιάζουμε με αυτή του τη δήλωση. Ειδικά η Pitchforksally, μετά από τις πολλές απανωτές ερωτήσεις για την καταγωγή, ήταν στα πρόθυρα να αρχίσει να απαντά γεμάτη πατριωτικό ενδιαφέρον MAKEDONCI! με ύφος που υπονοούσε τη γνωστή φράση "Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΑΔΑ", αλλά τη συγκράτησα, για να αποφύγουμε τη μοίρα του.... Αμερικάνου.

Στο υπόλοιπο ταξίδι, που έγινε εκτός εδαφών ΠΓΔΜ, σχεδόν ψοφήσαμε της πείνας, ενώ μοιραστήκαμε και την καμπίνα μας με έναν μεθυσμένο Ρομά που αφού μας ρώτησε τι γλώσσες μιλάμε και απογοητεύτηκε που δε μπορούσε να συννενοηθεί στη γλώσσα των Ρομά, τα Γερμανικά, τα Ουγγρικά ή τα Ρουμανικά που γνώριζε, πήρε θάρρος και μόνο που δεν ακούμπησε τα πόδια του πάνω μας, την ώρα που ξάπλωνε αγκαλιάζοντας το μπουκάλι με τη ρακί του. Κάποια στιγμή, άλλος ένας μεθυσμένος, Σέρβος αυτή τη φορά, κυκλοφορούσε στο τρένο φορώντας ένα καπέλο ναυτικού, αποκαλώντας τους πάντες Majstore (μάστορα) και κερνώντας οποιονδήποτε έβλεπε στα...κυβικά του ρακή που κουβαλούσε μαζί του. Με τον Ρομά του βαγονιού μας αναπτύχθηκε μια ιδιαίτερα φιλική σχέση, αλλά δεν κατάφεραν να τη συνεχίσουν και αργότερα, επειδή ήταν και οι δύο τύφλα στο μεθύσι. Νομίζω μάλιστα ότι και οι δύο κοιμήθηκαν τόσο βαθιά προς το τέλος του ταξιδιού, που λογικά θα χρειάστηκε κάποιος να τους ξυπνήσει, για να αποβιβαστούν από το τρένο.

Με τούτα και με κείνα, φτάσαμε στο Βελιγράδι, με τα διαβατήριά μας σφραγισμένα 2 φορές, το στομάχι μας δεμένο κόμπο από την πείνα, τα πόδια μας πιασμένα από το καθισιό και την καρδιά μου να χτυπάει ξέφρενα, έχοντας φτάσει στα όρια από την πολύωρη αναμονή μέχρι τη σερβική πρωτεύουσα...

 

[hydronetta]

Οι περιγραφές σου μου ζωντάνεψαν εικόνες 20 χρόνια πίσω επί εποχής ενωμένης Γιουγκοσλαβίας. Οι δε γλωσσολογικές σου αναφορές με απογείωσαν. Πώς ένα ζωντανό στοιχείο όπως η γλώσσα μπορεί να μετουσιώνεται σε κάτι που εξυπηρετεί πολιτικές σκοπιμότητες και δημιουργεί "εθνική συνείδηση". Θυμάμαι τότε ονομάζονταν σερβοκροάτικα, μετά μου συστήθηκαν ως κροατοσέρβικα, για να γίνουν τελικά αμιγώς κροατικά....

 

[Glosoli]

χαχαχααχχα έχω πετύχει και εγώ τον ελεκτή που τραγουδά το Ο γιώργος είναι πονηρός!!! Αν διαβάσεις την ιστορία που έχω γράψει για τα Σκόπια θα το δεις!!! Εχω λιώσει στο γελιο, τελικά σε όλους τους Έλληνες το λέει!!!

Επίσης μία φορά με είχαν κατεβάσει και εμένα όπως τον Αμερικανό και είχα χάσει το τρενο ενω τη δευτερη φορα ολα οκ (και ήμουν και με ταυτοτητα μονο).

Να ξέρεις αλλη φορα πως το Βελιγραδι απο τα Σκοπια με λεωφορειο ειναι μονο 6 ωρες αποσταση και κανει aller retour 40 ευρω. Σου δινουν και καφε και σαντουιτσ δωρεαν. Ο σταθμος είναι ακριβως δίπλα απο του τρενου. Στο λεω επειδη λογικα εσυ πας συχνα στο Βελιγραδι και με το τρενο ξερω πως παει απελπιστικα αργα

 

[Dva Srca]

Να ξέρεις αλλη φορα πως το Βελιγραδι απο τα Σκοπια με λεωφορειο ειναι μονο 6 ωρες αποσταση και κανει aller retour 40 ευρω. Σου δινουν και καφε και σαντουιτσ δωρεαν. Ο σταθμος είναι ακριβως δίπλα απο του τρενου. Στο λεω επειδη λογικα εσυ πας συχνα στο Βελιγραδι και με το τρενο ξερω πως παει απελπιστικα αργα

Χρήσιμο αυτό, γιατί έχω πάει μόνο με αεροπλάνο ή τρένο. Γενικά να σου πω την αλήθεια προτιμώ να γλιτώνω χρόνο και να πηγαίνω με αεροπλάνο, αλλά είναι πολύ ακριβά για τόσο κοντινή απόσταση που πραγματικά δε συμφέρει. Θα το δοκιμάσω κάποια στιγμή και το λεωφορείο σίγουρα! Ευχαριστώ για την πληροφορία!

Όσο για τον ελεγκτή, προφανώς το κάνει σε όλους, ίσως να είναι και ένας τύπος ελέγχου; Έχω ακούσει από άλλα μέλη να λένε ότι σε κάποια αεροδρόμια κλπ σου κάνουν κάποιες "ψαρωτικές" ερωτήσεις, για να καταλάβουν αν όντως είσαι από εκεί που δηλώνεις... Δεν έχω ιδέα!

 

[Dva Srca]

(VI)

Ένα ιδιαίτερο ζεγάρι (το γούνινο γατάκι που έμεινε ορφανό)

Την Aleksandra τη γνώρισα μέσω μιας ιστοσελίδας φωτογραφίας. Ήταν πολύ δημοφιλής και αγαπητή σε όλους, όχι τόσο για τις περίτεχνες και καλλιτεχνικές φωτογραφίες της, όσο για το θερμό χαρακτήρα της και την ευγένειά της, που ακόμα και μέσω ίντερνετ σε κέρδιζε από την πρώτη στιγμή. Ίσως να ήταν το μόνο άτομο που έχω γνωρίσει στο διαδίκτυο μέχρι σήμερα, για το οποίο δεν είχα την παραμικρή αμφιβολία ότι ήταν τόσο αυθεντικό και τόσο ιδιαίτερο όσο φαινόταν και στην πραγματική ζωή.

Πάντοτε θαύμαζε την προσπάθειά μου να μάθεω τη γλώσσα της, κυρίως όμως μου έδειχνε πάντα μεγάλη αδυναμία, επειδή προέρχομαι από την Ελλάδα. Στη γκαλερί της, μπορούσε κανείς να δει κυρίως φωτογραφίες από ελληνικά νησιά και τη Χαλκιδική, μέρη στα οποία είχε πάει ούτε μία, ούτε δύο, αλλά πάνω από δέκα φορές.

Όταν αποφάσισα να επισκεφθώ το Βελιγράδι πριν περίπου ένα χρόνο, σκέφτηκα ότι απλά όφειλα να γνωρίσω από κοντά αυτή την γυναίκα, που τόσο είχα συμπαθήσει από την πρώτη στιγμή. Έτσι, επικοινώνησα μαζί της, ανακοινώνοντάς της ότι θα επισκεπτόμουν την πόλη της και θα το ήθελα πολύ να βρεθούμε για καφέ και ίσως μια σύντομη ξενάγηση, καθώς ήθελα πολύ να δω την πόλη μέσα από τα μάτια της. Εκείνη συμφώνησε αμέσως, μου έδωσε μάλιστα και τον αριθμό του κινητού της, για να επικοινωνήσω μαζί της μόλις θα έφτανα.

Ο ένας μήνας πέρασε με την ταχύτητα μερικών ωρών και βρέθηκα στο τρένο για Βελιγράδι. Μετά το πολύωρο και κουραστικό ταξίδι, φτάσαμε λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη και άρχισα μέσα στο σκοτάδι να βλέπω τα πρώτα μικρά φωτάκια, ένδειξη πολιτισμού μετά από πολλές ώρες στα έρημα και ακαλλιέργητα χωράφια. Η ώρα έντεκα περίπου, σε καμια ώρα θα φτάναμε. Αν και ήταν αργά, έπρεπε να επικοινωνήσω με την Aleksandra, αν ήθελα να βρεθούμε το επόμενο πρωί, όπως κανονίζαμε. Ήταν Πρωτομαγιά και μια από τις ελάχιστες ημέρες που θα ήταν ελεύθερη από την κουραστική και απαιτητική δουλειά της. Χωρίς να σκεφτώ δεύτερη φορά ότι η ώρα ήταν ακατάλληλη, σήκωσα το κινητό στο αυτί μου και περίμενα απάντηση.

Η απάντηση δεν ήρθε ποτέ. Μια ηχογραφημένη φωνή άρχισε να μου εξηγεί κάτι στα σερβικά, αλλά ούτε το σήμα ούτε η ποιότητα της ηχογράφησης ήταν αρκετά καλή, ώστε να καταλάβω τι έλεγε. Κλείνω. Κοιτάζω με απελπισία τον μεθυσμένο και αποκοιμισμένο, πλέον, Ρομά που είχε καταλάβει κανα μισάωρο πριν τις μισές θέσεις του δωματίου, όπου καθόμουν σε όλο το υπόλοιπο ταξίδι και αναστενάζω. Ξαναπροσπαθώ να τηλεφωνήσω. Τζίφος. Αυτή τη φορά δε βγήκε ούτε η φωνή της τηλεφωνήτριας, αλλά μόνο ένα ενοχλητικό βουητό. Τα παρατάω και αποφασίζω να στείλω ένα μήνυμα, αυτό λογικά θα ήταν πιο εύκολο.

Όση ώρα περίμενα την απάντησή της, με είχαν ζώσει τα φίδια. Αν δεν είχε λάβει το μήνυμα; Αν κοιμόταν και το έβλεπε το πρωί; Πώς θα βρισκόμασταν τελικά στην πόλη για την πολυπόθητη πρώτη γνωριμία και ξενάγηση; Κοιτούσα νευρικός μία την οθόνη του τηλεφώνου, μια τον Ρομά να σκαλίζει το προσωπικό του θησαυροφυλάκιο ροχαλίζοντας και μία τα φωτάκια έξω από το παράθυρο, που συνεχώς και πλήθαιναν. Και τότε ήρθε η απάντηση.

"Να συναντηθούμε αύριο κάπου κεντρικά, κατά προτίμηση στην πλατεία Slavija, τι λες;"

Δεν ήθελα και πολύ εγώ, για να χαζοχαρώ. Απάντησα θετικά και ευθύς αμέσως ξέχασα τα πάντα, την κούρασή μου, την κατάληψη της θέσης μου, την πείνα μου, όλα.

Την επόμενη ημέρα, έφτασα μπροστά από το ξενοδοχείο Slavija επί της ομώνυμης πλατείας και είδα το γνώριμο πρόσωπο της Aleksandra να αναρωτιέται αν ο τύπος στο απέναντι πεζοδρόμιο ήμουν όντως εγώ. Ωστόσο, εκείνη δεν ήταν μόνη. Τη συνόδευε ένας κοντούλης και λίγο παχουλός άνδρας με σκούρα μαύρα γένια και μαλλιά. Και οι δύο φορούσαν στους ώμους τους μικρά εκδρομικά σακίδια. Ο άνδρας μου συστήθηκε ως Ivo, με την ιδιότητα του αρραβωνιαστικού της Aleksandra. Συστηθήκαμε, προσπαθήσαμε να σπάσουμε λίγο τον πάγο της πρώτης γνωριμίας και αρχίσαμε τη βόλτα μας στους κεντρικούς δρόμους της πόλης. Με το ζευγάρι μιλούσαμε ανάμεικτα σερβικά και αγγλικά, ενώ το επίπεδο των αγγλικών τους με εντυπωσίασε, αν και αργότερα επρόκειτο να μάθω σε τι οφειλόταν.

Καθώς περπατούσαμε γύρω από τα κτίρια του Κοινοβουλίου, του Δημαρχείου, των μεγάλων θεάτρων της πόλης, παρατήρησα ότι και οι δυο τους κρατούσαν μια φωτογραφική μηχανή ανά χείρας και τραβούσαν φωτογραφίες από την ίδια την πόλη, στην οποία μεγάλωσαν και λίγο-πολύ έζησαν όλη τους τη ζωή. "Μας αρέσει να βλέπουμε μια νέα οπτική γωνία του Βελιγραδίου κάθε μέρα", μου είπαν χαμογελαστοί όταν τους ρώτησα σχετικά. Αργότερα μπήκαμε σε ένα κεντρικό βιβλιοπωλείο (Mamut για όσους ενδιαφέρονται) και μου πρότειναν βιβλία που θα μπορούσα να διαβάσω και ανταποκρίνονταν στο επίπεδό μου. Αγόρασαν κι εκείνοι 4-5 βιβλία μαγειρικής, καθώς δήλωσαν λάτρεις του χειροποίητου φαγητού και της δημιουργικότητας στην κουζίνα. Ακόμα ένας πόντος για το ήδη ενδιαφέρον ζευγάρι νέων φίλων μου.

Όταν πλέον φτάσαμε στον μποέμικο δρόμο Skandarlija, είχε φτάσει η ώρα του φαγητού. Πρότειναν να κάτσουμε στο εστιατόριο "Τα τρία καπέλα" (Tri Sesira), ένα από τα πιο παλιά και φημισμένα της πόλης. Άφησα την παραγγελία των εδεσμάτων καθαρά πάνω τους, με περιέργεια να δω τι θα επέλεγαν. Όταν έφτασαν οι δίσκοι στο τραπέζι, ούτε οι ίδιοι μπορούσαν να πιστέψουν στα μάτια τους! Ενώ ζητήσαμε μερίδες για τρία άτομα, το φαγητό έφτανε και περίσσευε για τουλάχιστον πέντε Αρχίσαμε να τρώμε τα ορεκτικά (cevapcici και prsut, μικρά δηλαδή κεμπαπάκια και πεντανόστιμο προσούτο) και να συζητάμε, με σκοπό να γνωριστούμε καλύτερα. Ο Ivo μου περιέγραψε πώς έκανε πρόταση γάμου στην Aleksandra, ενώ λίγες μέρες πριν με μεγάλη δυσκολία κατάφερε να διαλέξει το δαχτυλίδι που θα της προσέφερε. "Φοβόμουν ότι δε θα της αρέσει", μου είπε και η Aleksandra σήκωσε το χέρι της, για να το δω. Έμεινα έκπληκτος, αν και δεν είμαι ιδιαίτερα σχετικός με τα κοσμήματα, το συγκεκριμένο δεν άφησε ασυγκίνητο ούτε εμένα! Ήταν περίτεχνο, εντυπωσιακό και ταυτόχρονα λιτό, εξαιρετική επιλογή. "Πώς του λες όχι με τέτοιο δαχτυλίδι;" γέλασε η Aleksandra, που εκείνη τη στιγμή πρόσεξα ότι φορούσε και άλλα περίτεχνα κοσμήματα πάνω της, το χαρακτηριστικότερο από τα οποία ήταν ένα ζευγάρι σκουλαρίκια σε σχήμα κουκουβάγιας.

"Α, μεγάλη λατρεία έχω με τις κουκουβάγιες", μου εξήγησε, "είναι το αγαπημένο μου ζώο, δεν ξέρω ακριβώς γιατί αλλά πάντα αισθανόμουν κοντά τους. Έχω και ένα μικρό τατουάζ στην πλάτη με μια κουκουβάγια, το έκανα πέρυσι". Ο Ivo όλη εκείνη την ώρα χαμογελούσε, προκαλώντας με να ρωτήσω το λόγο. "Μας αρέσουν γενικά τα ζώα, αλλά πέρα από τις κουκουβάγιες, έχουμε λατρεία με τις γάτες. Στο σπίτι μας συμβιώνουμε με τρεις! Είναι για την ώρα τα παιδιά μας".

Αφού μου ανέλυσαν περισσότερα για την φιλοζωική τους δράση, η κουβέντα πήγε στο επάγγελμά τους. Η Aleksandra δουλεύει για έναν οργανισμό εκπαίδευσης νέων ανθρώπων, με σκοπό την ομαλότερη ένταξή τους στον εργασιακό στίβο. Λόγω της θέσης της, πρέπει συχνά να συμμετέχει σε σεμινάρια σε όλο τον δυτικό κόσμο, από την Αργεντινή μέχρι την Τουρκία. Γι' αυτό και τα αγγλικά της ήταν τόσο καλά, επειδή ουσιαστικά είναι η γλώσσα που χρησιμοποιεί περισσότερο στη δουλειά της. Όσο για τον Ivo; Σχεδιάζει ιστοσελίδες για επιχειρήσεις και επαγγελματίες και δουλεύει αποκλειστικά από το σπίτι. "Τα λεφτά είναι καλά", μου εξηγούν, "αλλά πρέπει να περνάμε αρκετές μέρες το χρόνο χωριστά. Πριν τρία χρόνια μάλιστα η Aleksandra έπρεπε να δουλέψει στο παράρτημα Σκοπίων και ζούσε μόνιμα εκεί για περισσότερα από δύο χρόνια. Ήταν δύσκολα, αλλά τα καταφέραμε!"

Η συζήτηση πήγε αβίαστα στα Σκόπια. Ρώτησα την Aleksandra πώς είναι η κατάσταση εκεί από τη δική της οπτική γωνία. Περίμενα να τους υπερασπιστεί, καθώς είχε όπως μου περιέγραψε πολλούς αδελφικούς φίλους σε αυτή την πόλη, ωστόσο έκανε ακριβώς το αντίθετο: "Δεν ξέρω ποια είναι η δική σου άποψη περί του θέματος, αλλά εγώ θεωρώ ότι αυτή η χώρα στο εσωτερικό της πολιτικά προσσεγίζει τα όρια της δικατορίας! Πολλή καθοδήγηση από τα ΜΜΕ, σκπληροπυρηνικοί και ακροδεξιοί πολιτικοί, πολιτική στασιμότητα, προβλήματα σχεδόν με όλους τους γείτονες, όχι μόνο με εσάς. Δε θα μου άρεσε καθόλου να ζω εκεί μόνιμα".

"Πάντα τα Σκόπια ήταν ένα βάρος για τη Γιουγκοσλαβία", μου εξηγεί ο Ivo, "ήταν η πιο φτωχή από τις ομοσπονδιακές δημοκρατίες του Τίτο, πάντα χρειαζόταν οικονομική στήριξη, πάντα είχε εσωτερικά προβλήματα, γενικά λίγοι άνθρωποι έχουν καλή άποψη για τη χώρα αυτή εδώ". Πιάστηκα κι εγώ από την κουβέντα του και ρώτησα περισσότερα για την Γιουγκοσλαβία. "Ξέρεις τι; Ήταν καλά, όχι με την έννοια ότι είναι καλύτερα από σήμερα, δεν πάσχω από Jugonostalgija (νοσταλγία των σύγχρονων για την περίοδο της Γιουγκοσλαβίας), ωστόσο δεν υπήρχαν αυτές οι ανόητες έριδες, οι πόλεμοι, οι θάνατοι. Όλα αυτά μας έκαναν να αμφιβάλλουμε για πολλά πράγματα, για το εφήμερο της ζωής, για τη δύναμη του κράτους μας, για τη δική μας ανθρωπιά. Ήταν καλά τότε αλλά δε το βλέπαμε ότι ήταν καλά. Όπως και σήμερα, έτσι και τότε υπήρχαν προβλήματα και όλοι εστίαζαν σε αυτά. Ίσως αυτό προκάλεσε τόση καταστροφή. Αλλά ανεξάρτητα από όσα λένε στα κανάλια και τα βιβλία σήμερα, η Γιουγκοσλαβία για τους κατοίκους της ήταν μια απόλυτα φυσική ένωση κρατών, δεν είχε τίποτα το καθοδηγούμενο και το βεβιασμένο".

Προσπαθούσα να καταλάβω πώς ήταν δυνατόν όλες αυτές οι μικρές χώρες των Βαλκανίων, που προσπαθούσαν να πείσουν τον κόσμο ότι ΔΕΝ απέκτησαν μέσα σε μερικά χρόνια γλώσσες, ύμνους, συνείδηση και γηγενή πληθυσμό κάποτε ήταν ένα αδιαίρετο, ισχυρό, συμφιλιωμένο κομμάτι. Αδυνατούσα να το καταλάβω. Μάλλον πρέπει να το ζήσει κανείς, για να ξέρει πραγματικά πώς είναι η αίσθηση.

"Πώς ήταν τα πράγματα την εποχή των βομβαρδισμών;" ρώτησα το ζευγάρι, γεμάτος περιέργεια να μάθω. Μου μιλούσαν τόσο άνετα, που ήμουν βέβαιος ότι δε θα αποτελούσε ερώτηση-ταμπού η συγκεκριμένη μου απορία. "Εγώ φοβόμουν πολύ", ξεκίνησε η Aleksandra, "κρυβόμουν με την οικογένειά μου στα καταφύγια, προσπαθούσα να επικοινωνώ κάθε μέρα με τους συγγενείς μου, να βεβαιωθώ ότι είναι όλοι καλά. Ήταν η κόλασή μου. Αλλά πέρασε και όλα είναι πάλι καλά. Δε μισώ κανέναν και δε ρίχνω την ευθύνη σε κανέναν συγκεκριμένα. Δε θα μισήσω τους Αμερικάνους πολίτες, επειδή τα κράτη μας είχαν μια σύγκρουση. Φταίξαμε εμείς, έφταιξαν κι εκείνοι. Εξίσου". Στράφηκα προς τον Ivo, περιμένοντας να ακούσω τη δική του γνώμη. "Εγώ, μπορεί να μη το πιστέψεις, αλλά δεν κατάλαβα τίποτα. Ήμουν φοιτητής τότε, και το στέκι μου ήταν η Akademija, κάθε απόγευμα πήγαινα εκεί για μπύρες και ξημεροβραδιαζόμουν μέχρι να πέσω στις 6 το πρωί για ύπνο. Πραγματικά δεν κατάλαβα τίποτα, δεν ανησύχησα καθόλου και δεν με άγγιξε όλη αυτή η ιστορία. Δεν άφησα κανέναν να μου κάνει πλύση εγκεφάλου, ούτε έτρεξα για τη ζωή μου. Συνέχισα να ζω και αν μου ερχόταν καμια βόμβα στο κεφάλι, απλά ακαριαία θα πέθαινα. Δεν υπήρχαν άλλες επιλογές".

Μέσα στις επόμενες δύο ώρες συζήτησης φάγαμε τόσο, που κοντέψαμε να σκάσουμε. Τα φαγητά περίσσεψαν και, φυσικά, το ζευγάρι τα μάζεψε για να ταίσει τα "παιδιά του". Μόλις με είδαν να βγάζω το πορτοφόλι μου, για να πληρώσω, μου έκοψαν μαχαίρι κάθε πρόθεση. "Σεβάσου τη σερβική φιλοξενία. Αυτή σου ζητάει να κατεβάσεις το πορτοφόλι, όχι εμείς". Γέλασα και τους υποσχέθηκα ότι μια μέρα θα γεύονταν και εκείνοι την ελληνική φιλοξενία, αν ο δρόμος τους έβγαζε προς τα νότια.

Λίγους μήνες μετά, όταν βρέθηκα για πρώτη φορά στην Καστοριά, είδα σε ένα μαγαζί ένα πολύ χαριτωμένο γούνινο γατάκι και αμέσως θυμήθηκα την Aleksandra και τον Ivo. Το αγόρασα και, όταν επέστρεψα στο σπίτι, επικοινώνησα μαζί τους, για να ζητήσω τη διεύθυνσή τους και να τους το στείλω. Η Aleksandra αρνήθηκε ευγενικά: "Δε χρειάζεται να μας στέιλεις κανένα δώρο, ούτε να αισθάνεσαι υποχρεωμένος. Αφού τα συμφωνήσαμε, όταν συναντηθούμε στην Ελλάδα, θα μας περιποιηθείς ανάλογα".

Το γατάκι έχει πλέον γίνει ενός έτους, αλλά φαίνεται ίδιο και απαράλλακτο. Η Aleksandra δεν έχει καταφέρει ακόμα να έρθει στην Αθήνα, αλλά μέσα στους προηγούμενους μήνες έχει ταξιδέψει σε 4 άλλες χώρες για δουλειά. Ο Ivo έχει βρει νέο χόμπι: τραβάει από το παράθυρό του φωτογραφίες με χιόνι και κεραυνούς και μου τις στέλνει αραιά και πού. Το γατάκι νοσταλγεί το σπίτι που δε γνώρισε ποτέ και ζηλεύει τις 3 γάτες του ζευγαριού, ωστόσο εγώ (σαν καλός κηδεμόνας) το καθησυχάζω ότι μια μέρα θα το παραδώσω στα χέρια για τα οποία προορίζεται με απόλυτη βεβαιότητα.

Αυτό για το οποίο δεν είμαι καθόλου σίγουρος, είναι αν εγώ ποτέ θα καταφέρω να το ακολουθήσω στη χώρα που έφτασα να θεωρώ δεύτερο σπίτι μου, στη χώρα που μου έμαθε πώς είναι να αγαπάς με πάθος μια ιδέα, στη χώρα που είναι τόσο κοντά μου κι όμως μας χωρίζουν τόσα πολλά. Κανείς δεν ξέρει τι επιφυλάσσει το μέλλον, η ίδια η Γιουγκοσλαβία άλλωστε αποτελεί ζωντανή απόδειξη: Είκοσι-πέντε χρόνια πριν, κανένας δεν μπορούσε να προβλέψει τις τραγικές καταστάσεις που έμελλε να ακολουθήσουν. Ωστόσο η ζωή συνεχίστηκε. Και σταδιακά βελτιώνεται. Και οι βαθύτερες πληγές σιγά-σιγά επουλώνονται. Αν υπάρχει κάτι που με δίδαξε η μέχρι τώρα εμπειρία μου με τις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, είναι αυτό: Να μη θεωρώ τίποτα στη ζωή δεδομένο ή προδιαγεγραμμένο. Να προσπαθώ πάντα για το καλύτερο, ξεκινώντας αν χρειαστεί από το μηδέν.

Η ζωή είναι μπροστά.



Ευχαριστώ όλους εσάς που μπήκατε στον κόπο και διαθέσατε το χρόνο σας, για να διαβάσετε τις ιστορίες μου. Τα σχόλιά σας και το ενδιαφέρον σας μου έδωσαν ώθηση να συνεχίσω και να δώσω τον καλύτερό μου εαυτό, ώστε να έχουν οι ιστορίες αυτές λίγο πιο "λογοτεχνική" χροιά, ώστε να είναι πιο ευχάριστες (ελπίζω) στην ανάγνωση. Σε αυτό το σημείο, οι "Ιστορίες από τις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας", μπορούν να θεωρηθούν ολοκληρωμένες. Ο καθένας σας μπορεί να τις ερμήνευσε με το δικό του τρόπο, άλλοι να πήραν ταξιδιωτικές πληροφορίες, άλλοι να επομόνωσαν τα ιστορικά/κοινωνικά στοιχεία, άλλοι να τις είδαν απλώς σαν ένα ευχάριστο διάλειμμα από την καθημερινότητά τους. Ο δικός μου απώτερος στόχος, πέρα από όλα τα παραπάνω, ήταν να δείτε έστω και λίγο την περιοχή αυτή του κόσμου μέσα από τα δικά μου μάτια και τα μάτια των κατοίκων της. Ελπίζω να το πέτυχα έστω και στον ελάχιστο βαθμό - Dva Srca.

 

[mariath]

Χαίρομαι γιατί οι ιστορίες σου πήγαν λίγο πιο πέρα από μια απλή ταξιδιωτική αφήγηση. Έστω και λίγο γνωρίσαμε μαζί σου κάποιους ανθρώπους, τον τρόπο που σκέφτονται και τον τρόπο που ζουν. Ευχαριστώ.

 

[spor_os]

Μεταφέρθηκε στις Ταξιδιωτικές Ιστορίες της Ευρώπης.

 

[PitchforkSally]

Να ξέρεις αλλη φορα πως το Βελιγραδι απο τα Σκοπια με λεωφορειο ειναι μονο 6 ωρες αποσταση και κανει aller retour 40 ευρω. Σου δινουν και καφε και σαντουιτσ δωρεαν. Ο σταθμος είναι ακριβως δίπλα απο του τρενου. Στο λεω επειδη λογικα εσυ πας συχνα στο Βελιγραδι και με το τρενο ξερω πως παει απελπιστικα αργα

AAAAA!!!!!Eμεις αυτο γιατι δεν το ξεραμε και πηγανε να ανοιξουν τρυπες στα στομαχια μας απο την πεινα??????? E Dva Srca?