Κροατία Μαυροβούνιο Π.Γ.Δ.Μ. Σερβία Μερικές σύντομες ιστορίες από τις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας

[Dorotija]

Σερβία, Κροατία: Τόσο κοντά, τόσο μακριά..

 

[Glosoli]

Το Ντουμπροβνικ σίγουρα θα ήταν πολύ πιο όμορφο σε μη τουριστική περίοδο. όταν είχα πάει εγώ γινότανε το αδιαχώρητο όμως!!!
Είναι πιστεύω απολύτως λογικό να υπάρχει καχυποψία ακόμα μιας και ο πόλεμος δεν έχει και πολλά χρόνια που έχει λήξει.

 

[Dva Srca]

Το Ντουμπροβνικ σίγουρα θα ήταν πολύ πιο όμορφο σε μη τουριστική περίοδο. όταν είχα πάει εγώ γινότανε το αδιαχώρητο όμως!!!
Είναι πιστεύω απολύτως λογικό να υπάρχει καχυποψία ακόμα μιας και ο πόλεμος δεν έχει και πολλά χρόνια που έχει λήξει.

Αυτό που μου έκανε τρομερή εντύπωση ήταν όταν έμαθα ότι τα μισά περίπου κτίρια της πόλης είχαν υποστεί πολύ σημαντικές ζημιές από τους βομβαρδισμούς, μερικές εκτιμήσεις λένε και πάνω από το 50%. Έγινε τόσο καλή και οργανωμένη δουλειά ωστόσο (και ακόμα γίνεται, μη βλέπεις που εν μέσω τουριστικής περιόδου δεν κινείται τίποτα πέρα από τους τουρίστες) που όλα φαίνονται σαν καινούργια. Είναι εντυπωσιακό. Όταν πήγα εγώ, υπήρχε πολύ μεγάλη κινητικότητα τις πρώτες πρωινές ώρες, μέχρι τις 10 περίπου, από εργάτες οι οποίοι έστηναν πρόχειρες σκαλωσιές και αναπαλαίωναν τα κτίρια ή ακόμα έφτιαχναν και τον πλακόστρωτο δρόμο. Ολόκληρο εργοτάξιο πρέπει να ήταν στις 8 η πόλη! (δεν είχα ξυπνήσει ακόμα τότε...)

 

[Vito]

και γω περιμένω πως και πως μιας και τρεφω ιδιαιτερη αγάπη για τα βαλκανια και τους καταπληκτικους βαλκάνιους φίλους!!

 

[Vito]

κατσε και τωρα προσεξα ότι υπαρχουν 3 σελιδες σε αυτο το θέμα.Λιγο καθυστεριμενο το προηγουμενο post.
μπραβο πολύ καλή η ιστορία (Ι)! αν και γενικά αυτή είναι η ιδέα που έχουν οι Σερβοι για τους Βοσνιους και Κροατες, οι δικοι μου Σερβοι φίλοι έχουν ευτύχως μια διαφορετικη αντιληψη για τους πρωην συντοπιτες και νυν γειτονες..δεν είναι τυχαίο οτι μολις έφτασα στο βελιγραδι με πήγαν στο καλυτερο μπουρεκ - το Βοσνιο, στην οδο δεν θυμάμαι!!
Συνεχιζω για την ιστορια (ΙΙ)!

 

[Dva Srca]

(ΙΙΙ)

Η χώρα των αντιθέσεων (Με την άσχημη πρωτεύουσα)

Το Μαυροβούνιο είναι από τις αγαπημένες μου χώρες. Όχι επειδή είναι τόσο ωραίο, όσο ίσως νομίζετε, ούτε επειδή έχει τις απίστευτες τουριστικές υποδομές. Μου αρέσει πολύ επειδή απλά είναι η μόνη χώρα, στην οποία σε τόσο μικρή έκταση έχω βρει τόσες πολλές αντιθέσεις.

Με μέγεθος μικρότερο της Πελοποννήσου, το Μαυροβούνιο είναι γεγονός ότι δεν έπεισε πολύ κόσμο ότι θα τα κατάφερνε να επιβιώσει, μετά την απόσχισή του από την ένωση Σερβίας-Μαυροβουνίου το 2006. Η χώρα είχε αρκετά προβλήματα διαφθοράς, μια άξια αναφοράς και ειδικής μεταχείρισης αλβανική μειονότητα στο νότο (περιοχή Ulcinj - Bar), αλλά και έναν πληθυσμό που στις τελευταίες απογραφές έχει τη μεγαλύτερη εθνική σύγχυση που θα συναντήσει κανείς στην Ευρώπη. Τι εννοώ με αυτό. Πριν μερικές δεκαετίες, ο πληθυσμός του Μαυροβουνίου δήλωνε στη συντριπτική του πλειοψηφία σερβικής καταγωγής. Μιλούσαν σερβικά, αισθάνονταν μέρος της Σερβίας τόσο πολιτισμικά όσο και γεωγραφικά. Το Μαυροβούνιο δέχτηκε ιδιαίτερη προσοχή από τον Γιόσιπ Τίτο, ο οποίος το λάτρευε και είχε την εξοχική του κατοικία εκεί. Λέγεται μάλιστα ότι το Μαυροβούνιο έχαιρε ιδιαίτερης μεταχείρισης, που σε μεγάλο βαθμό προκαλούσε την ενόχληση άλλων σοσιαλιστικών δημοκρατιών της Γιουγκοσλαβίας. Μάλιστα, ακόμα και σήμερα οι Μαυροβούνιοι έχουν τη φήμη των πολύ τεμπέληδων ανθρώπων, περίπου την ίδια άποψη που έχουν για τους Έλληνες οι δυτικοευρωπαίοι. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η μικρή αυτή χώρα δεν πέτυχε τίποτα με τον κάματο του λαού της, αλλά με εξωτερική βοήθεια. Αν θέλετε τη δική μου ταπεινή γνώμη, σε ένα βαθμό αυτή η άποψη ευσταθεί.

Σταδιακά άρχισε να αναδεύεται το φαινόμενο της "αφύπνισης των Μαυροβουνίων". Εθνικά σύμβολα, παραδοσιακές στολές και ιστορικές στιγμές μεγαλείου ξεθάφτηκαν από τα συρτάρια και άρχισαν να προβάλλονται παντού. Όπως οι Σλαβομακεδόνες, έτσι και οι Μαυροβούνιοι τις τελευταίες δεκαετίες ύπαρξης της Γιουγκοσλαβίας "αναγεννήθηκαν εθνικά". Έτσι, στις επόμενες απογραφές οι μισοί κάτοικοι δήλωναν Μαυροβούνιοι, έπειτα αυτό ξανάλλαζε μόλις η Σερβία έκανε κάποιο καλό για το Μαυροβούνιο, οπότε το ποσοστό αυτό έπεφτε πίσω στο 20% περίπου και ούτω καθεξής.

Μια ιστορία που έχει πλάκα είναι αυτή της ανεξαρτησίας του Μαυροβουνίου. Στη χώρα έγινε δημοψήφισμα, στο οποίο έπρεπε μια πλειοψηφία της τάξης περίπου του 55% να ψηφίσει υπέρ της ανεξαρτησίας, ώστε αυτή να αποκτήσει νομική και διεθνή ισχύ. Τελικά, μόλις το 55 κόμμα κάτι ψιλά τοις εκατό όσων προσήλθαν στην κάλπη ψήφισαν θετικά. Έτσι, η ανεξαρτησία κερδήθηκε εξαιρετικά οριακά. Άρχισαν αμέσως οι διαφωνίες για το κατα πόσο η ανεξαρτησία τελικά ήταν επιθυμητη από το λαό, καθώς ένα περίπου 20% του πληθυσμού απείχε από την ψηφοφορία, οπότε ίσως και να άλλαζε το αποτέλεσμά της αν είχαν ψηφίσει κι εκείνοι. Άλλοι κατηγόρησαν αμέσως τους Αλβανούς ότι κάναν προπαγάνδα, ώστε να πείσουν πολλούς ντόπιους Σλάβους ή Ρομά να ψηφίσουν υπέρ της ανεξαρτησίας, σε αντίποινα για όσα είχαν συμβεί στο Κοσσυφοπέδιο μερικά χρόνια νωρίτερα. Μεγάλη αναστάτωση για ένα εξίσου μεγάλο και τολμηρό βήμα, του οποίου την επιτυχία πολλοί αμφισβήτησαν. Τελικά το Μαυροβούνιο τα κατάφερε, κυρίως χάρη στον τουρισμό του. Πρόσφατα έκανε και αίτηση να ενταχθεί στους κόλπους της Ε.Ε., αν και όλοι συμφωνούν ότι έχει ακόμα πολύ δρόμο να διανύσει.

Πρώτη φορά βρέθηκα στο Μαυροβούνιο ενάμιση χρόνο μετά την ανεξαρτησία του. Ήταν μεγάλο μου απωθημένο να πάω, ίσως μεγαλύτερο από την ίδια την Κροατία, για την οποία είχα ακούσει εξ' αρχής τα καλύτερα. Αποφάσισα να συνδυάσω μια επίσκεψη εκεί με ένα σύντομο ταξιδάκι στο Βελιγράδι (τότε που συνάντησα και τον Bojan τυχαία για πρώτη φορά, όπως περιγράφεται στην ιστορία I). Πήρα το τρένο από Βελιγράδι, στην αρχή σκοπεύοντας να φτάσω το δρομολόγιο μέχρι τέλους, στο Bar. Ωστόσο, με τράβηξε η Ριβιέρα της περιοχής της Budva (Budvanska Rivijera), έτσι αποφάσισα να αλλάξω τα αρχικά μου σχέδια και να κλείσω λίγες νύχτες πριν την αναχώρησή μου ένα δωμάτιο στη Budva. Για να φτάσω στη ριβιέρα, έπρεπε να αποβιβαστώ αναγκαστικά στην Podgorica, αν και ΟΛΟΙ οι Σέρβοι φίλοι μου με είχαν συμβουλεύσει να την αποφύγω δια ροπάλου. Όλοι επέμεναν ότι ήταν τόσο άσχημη, που όσοι πήγαιναν στο Μαυροβούνιο προτιμούσαν να χρησιμοποιήσουν το αεροδρόμιο του Tivat, παρά αυτό της Podgorica. Επίσης, με προέτρεπαν να μην χαλάσω τα χρήματά μου ούτε νύχτα για να μείνω εκεί, αλλά να φύγω απευθείας για ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ άλλη πόλη της χώρας. Μιλάμε τώρα ότι θυμάμαι τουλάχιστον τέσσερα άτομα να μου τα λένε όλα αυτά, άτομα τα οποία ήταν πολύ διαφορετικά μεταξύ τους σε γούστο και τρόπο ζωής.

Στο βαγόνι συνεπιβάτισσές μου ήταν τρεις Μαυροβούνιες, με κλασικά μεσογειακά καμπυλωτά σώματα, βαλκανικές μύτες και μαλλί κομμωτηρίου. Κουτσομπόλευαν όλη την ώρα, δε το κλεισαν το στόμα τους καθόλου. Η μία κάπνιζε και σα φουγάρο. Διάβαζαν κουτσομπολίστικα περιοδικά και σχολίαζαν τα πάντα, εγώ όλη την ώρα δεν έβγαζα άχνα, νόμιζαν ότι δεν τις καταλάβαινα κι έτσι μιλούσαν ελεύθερα. Στην αρχή απολάμβανα τη συζήτησή τους, όμως κάποια στιγμή που προσπάθησα να κοιμηθώ λίγο έβαλαν μουσική στο κινητό Κάποιο τραγούδι της Celine Dion από τα πιο καινούργια της. Και σα να μην έφτανε αυτό, τραγουδούσαν κιόλας! Οπότε ενώ κάτι συζητούσαν λογομαχώντας έντονα και κάνοντας απίστευτη φασαρία (νομίζω κάτι λέγαν για τον Tom Hanksκαι το αν έχει βαφτιστεί χριστιανός ορθόδοξος ή όχι), επεμβαίνω εγώ στα σερβικά κι εκείνες αμέσως άλλαξαν εντελώς στάση, μιας και κατάλαβαν ότι με είχαν τσαντίσει με τη συμπεριφορά τους.

Λίγο πριν φτάσουμε στην Podgorica, δε θα ξεχάσω ποτέ την εικόνα που αντίκρυσα. Περάσαμε ένα τεράστιο και βαθύτατο φαράγγι, η γραμμή του τρένου ήταν πάνω σε μια γέφυρα που στηριζόταν σε πανήψυλους πυλώνες με τεράστιο πάχος που έφταναν μέχρι εκεί που έφτανε το μάτι. Ασύλληπτο ύψος. Και από κάτω να περνάει ένα πεντακάθαρο και διάφανο ποταμάκι, που συνέχιζε λίγο έξω από την πρωτεύουσα, στα -κακάσχημα- προάστια. Όσο άσχημη εικόνα έμελλε να μου αφήσει η πρωτεύουσα, τόσο πολύ έμεινε χαραγμένη στη μνήμη μου αυτή η εικόνα. Σε αυτό το σημείο να σας πω ότι το Μαυροβούνιο έχει πολλά φαράγγια, μερικά από τα οποία είναι απίστευτα βαθιά και όμορφα. Λόγω της πολύ ορεινής φύσης της χώρας, η μόνη σιδηροδρομική διαδρομή που μέχρι σήμερα έχει φτιαχτεί και λειτουργεί τακτικά με αρκετά μεγάλο αριθμό επιβατών είναι αυτή που ξεκινά από το Βελιγράδι και φτάνει στο Bar. Η διαδρομή είναι πανέμορφη μετά τα σύνορα Σερβίας-Μαυροβουνίου και αξίζει τον κόπο.

Φτάνω στην Podgorica γύρω στις 9 το βράδυ και αμέσως σπεύδω σε αναζήτηση λεωφορείου για την ακτή. Προσπάθησα να ακολουθήσω τη συμβουλή των φίλων μου και να μην ξοδέψω ούτε ευρώ στην πρωτεύουσα για διαμονή. Το πρώτο διαθέσιμο λεωφορείο ξεκινούσε στις 22:15 περίπου και (όπως μου είπαν λανθασμένα) θα έκανε περίπου 2 ώρες να φτάσει. Χαρούμενος εγώ που βρήκα μέσο μεταφοράς, αρχίζω να κάνω μια πρόχειρη βόλτα γύρω από το σταθμό σε αναζήτηση τροφής. Με είχε ρημάξει η πείνα 9 ώρες στο τρένο και τουε σταθμούς. Η μόνη λύση που έβρισκα σε κοντινή απόσταση (είχα και τις αποσκευές βλέπετε) ήταν στον ίδιο το σταθμό, σε μια καντίνα που υποτίθεται ότι είχε μεγάλη ποικιλία από burgers, πίτσες και άλλα τέτοια γρήγορα εδέσματα. Εξυπηρετούσε μια ηλικιωμένη κυριούλα με λίγο φρικιαστική φωνή αλλά πολύ καθαρή προφορά, που φορούσε τσόκαρα νοσοκομείου και ολόλευκη στολή, λες και ήταν νοσοκόμα ή δούλευε σε εργοστάσιο παραγωγής τροφίμων. Τη ρωτάω τι έχει διαθέσιμο εκείνη την ώρα. Η μόνη μου επιλογή ήταν το burger (που στη Σερβία λέγεται Pljeskavica και περιλαμβάνει ένα τεράστιο μπιφτέκι, σχεδόν διπλάσιο ή και τριπλάσιο από αυτά που σερβίρουν στα McDonalds κλπ). Εκτός από το μπιφτέκι, οι άλλες μου επιλογές ήταν ανάμεσα σε κάτι που έμοιαζε με τουρσί, σε μια κόκκινη πικάντικη σάλτσα που λέγεται Ajvar και κάτι ψιλοκομμένα λαχανικά. Ζητάω να μου βάλει απ' όλα, επειδή πεινούσα σα λύκος και κάθομαι να φάω. Όσο έτρωγα, το μόνο που σκεφτόμουν ήταν ότι έτρωγα κρέας γάτας. Το φαινομενικά θεσπέσιο burger μου ήταν σκληρό, με μπαγιάτικο ξαναζεσταμένο ψωμί, ξερό και χωρίς καθόλου ζουμί κατεψυγμένο μπιφτέκι από ποιος-ξέρει-τι-κρέας και όλα τα συνοδευτικά που είχα βάλει να κοντεύουν να με οδηγήσουν στην παράνοια! Ας όψεται η ανάγκη και η πείνα, όλο το έφαγα, χωρίς να σκεφτώ τίποτα άλλο. Γάτα; Γάτα. Γιατί όχι;

Στην τουαλέτα του σταθμού που πήγα έκανε κουμάντο μια οικογένεια Ρομά, στην οποία πλήρωνες ένα ποσό για να χρησιμοποιήσεις τη λεκάνη και άλλο ένα αν ήθελες και χαρτί και δεν είχες δικό σου. Την ώρα που μπήκα, το περίπου 8 χρονών κοριτσάκι τους σφουγγάριζε το πάτωμα, σφουγγαρίζοντας πολλάκις και τα δικά μου παπούτσια (μάλλον τα θεωρούσε βρώμικα ή πίστευε ότι αν τα σφουγγάριζε δε θα αφήναν λεκέδες στο πάτωμα), ενώ το αγοράκι είχε πέσει στο "φρεσκοσφουγγαρισμένο" πάτωμα και έπαιζε με ένα πυροσβεστικό αμαξάκι. Οι άντρες της "συμμορίας" με κοιτούσαν με μισό μάτι, πράγμα που μου δημιούργησε σχετική αμηχανία και ανασφάλεια, ωστόσο αποφάσισα να διατηρήσω χαμηλό προφίλ και να συνεχίσω.

Μετά από μια σύντομη βόλτα στην κακάσχημη πόλη, με τα ατσούμπαλα κτίρια και τις κομμουνιστικές κατοικίες, τα σοβατισμένα ολόλευκα λεωφορεία που φτύνανε μαυρίλα και ρύπους και τα neon signs Toshiba και άλλων εταιριών από δω και από εκεί δίπλα σε παρακμιακά motel με τρεμάμενες επιγραφές (όπως στα θρίλερ), πήρα το λεωφορείο μου και εγκατέλειψα την καλτ Podgorica για πιο εύκρατα κλίματα. Στο δρόμο πρόσεξα δύο πράγματα: Πρώτον, ΠΟΛΛΕΣ ρωσικές πινακίδες και επιγραφές. Αυτό οφείλεται στους πολλούς Ρώσους επενδυτές και τουρίστες, ωστόσο αγγίζει τη σφαίρα του παραλόγου σε ένα βαθμό. Δεύτερον, τα πολλά έργα και μπλόκα που γίνονταν σε διάφορα σημεία του δρόμου. Έτσι, το ταξίδι 2 ωρών που μου περιέγραφαν κράτησε σχεδόν 3,5 ώρες. Στο λεωφορείο άκουσα και το περιβόητο τραγούδι Beograd, το σιγομουρμούρησα και τράβηξα την προσοχή ενός πιτσιρικά, ο οποίος άρχισε να με ρωτά διάφορα πράγματα και πιάσαμε την κουβέντα, μέχρι που κατέβηκα.

Ο Filip λοιπόν ήταν 18 ετών, έμοιαζε όμως με 16. Σπούδαζε τουριστικά επαγγέλματα και έμενε μόνιμα στο πανέμορφο Kotor. Ενδιαφέρθηκε πολύ για την περίπτωσή μου και με ρώτησε αν θα ήταν καλό γι αυτόν να κάνει κάποια πρακτική στην Ελλάδα, σε κάποιο νησί, μόλις θα τελείωνε τις σπουδές του. Μου εξήγησε επίσης ότι ο τουρισμός στο Μαυροβούνιο δεν είχε αποδώσει ακόμα τους καρπούς που περίμενε το κράτος, καθώς οι κύριοι πελάτες παρέμεναν οι Σέρβοι, οι οποίοι, όπως μου πε χαρακτηριστικά "δεν έχουν αρκετά βαθιές τσέπες". Στόχος ήταν να προσελκυθούν σύντομα Γερμανοί και Ιταλοί, στους οποίους πόνταραν πολύ οι Μαυροβούνιοι για τη μελλοντική τους ευημερία. Ο ίδιος ο Filip, όταν τον ρώτησα αν αισθάνεται Μαυροβούνιος ή Σέρβος, μου απάντησε χωρίς κανένα δισταγμό ότι ήταν Σέρβος και ότι είχε στεναχωρηθεί για το χωρισμό των 2 χωρών. Ήταν γι' αυτόν μεγάλη αδικία και θεωρούσε ότι είχε οδηγήσει σε τέλμα τις σχέσεις με τη Σερβία. "Μην ακούς τι σου λένε εδώ, όλοι οι Σλάβοι σε αυτή τη χώρα Σέρβοι είναι. Δεν υπάρχει Μαυροβουνιακό έθνος, ή μαυροβουνιακή γλώσσα. Αυτά είναι παραμύθια. Σέρβοι γεννηθήκαμε, μαζί πορευτήκαμε με τη Σερβία τόσα χρόνια και ξαφνικά... Γίνεται αυτό που έγινε. Μεγάλη αδικία!"

Ο Filip μου εξηγεί πού περίπου είναι το ξενοδοχείο μου. Ζητώ από τον οδηγό ευγενικά να με κατεβάσει σε εκείνο το σημείο, επειδή είναι αργά και θα χαθώ στους δρόμους νυχτιάτικα. Ο οδηγός παραξενεύεται από την προφορά μου και εμπαίζει κάποιες γλωσσικές επιλογές που κάνω. "Μην τον κοροιδεύεις, δεν είναι Σλάβος", λέει η συνοδός, κάνοντάς με να αισθανθώ από όλη την κατάσταση λίγο προσβεβλημένος. Τουλάχιστον έπεισα τον οδηγό να κάνει μια στάση και να μου βγάλει και τη βαλίτσα, για να φύγω.

Στο δρόμο ρώτησα άλλες 5 φορές που είναι το ξενοδοχείο, το οποίο το έβλεπα, όμως δεν έβλεπα πουθενά την είσοδό του. Ήταν τεράστιο, καταλάμβανε σχεδόν όλη την παραλία και είχε μια είσοδο τόσο μικρή και ασήμαντη, που την προσπέρασα 3 φορές. Όλοι όσοι με εξυπηρετούσαν με ρωτούσαν αν είμαι Ρώσος. Εκπλήσσονταν που δεν ήμουν.

Έφτασα στο ξενοδοχείο μου κατά τη 1:30, έκανα check-in και οι κοπέλες στη ρεσεψιόν μου εξήγησαν κάτι που φαινόταν σημαντικό, ωστόσο με την ταχύτητα που μιλούσαν και την λίγο παράξενη προφορά τους δεν κατάλαβα τα πάντα. Αποσπασματικά έπιασα τις λέξεις "στο μπάνιο... ζεστό νερό... βάννα... διακόπτης". Φαντάστηκα ότι μου μιλούσαν για κάποιο κουμπί θερμοσίφωνα. Επίσης μου ζήτησαν συγγνώμη για τη φασαρία που θα έπρεπε να υποστώ την υπόλοιπη νύχτα, καθώς κάποιο σχολείο από τη Σερβία είχε πάει εκεί για 5ήμερη και είχαν κάποιο πάρτυ αποχαιρετισμού.

Εκείνο το βράδυ έκανα δύο λάθη: Πρώτον, υποτίμησα τη σοβαρότητα της απολογίας σχετικά με τη φασαρία, θεωρώντας ότι δε θα ήταν τόσο ενοχλητική. Δεύτερον, έψαχνα σαν μανιακός μέσα στην ταλαιπωρία και τη νύχτα διακόπτη θερμοσίφωνα σε ένα δωμάτιο που είχε μόνο ένα διακόπτη φωτός και κανέναν άλλο...

[Συνεχίζεται...]

 

[Dva Srca]

(ΙΙΙ)

Η χώρα των αντιθέσεων (Με την άσχημη πρωτεύουσα)

Μέρος Δεύτερο

Μου πήρε μισή ώρα να βρω έναν τρόπο να κάνω μπάνιο εκείνο το βράδυ. Τελικά οι ευγενικότατες ρεσεψιονίστ εννοούσαν ότι για να έχει κανείς ζεστό νερό στο μπάνιο, έπρεπε να αφήσει τη βρύση να τρέξει για μερικά λεπτά, έτσι ώστε να ζεσταθεί το νερό. Τα μερικά λεπτά έγιναν πάνω από δέκα και, αφού έκλαψα από μέσα μου για το νερό που σπαταλήθηκε τόσο από εμένα όσο και από τους άλλους επισκέπτες του ξενοδοχείου, επιτέλους ξεκουράστηκα με ένα ζεστό ντους.

Η ξεκούρασή μου δεν έμελλε να κρατήσει για πολύ ακόμα. Το δωμάτιό μου ήταν... από τα "φθηνά", γι' αυτό η μπαλκονόπορτά του έβγαινε απευθείας στην πίσω αυλή του ξενοδοχείου, όπου όσο έκανα μπάνιο είχαν εκδράμει οι ΒΑΡΒΑΡΟΙ! Μεθυσμένοι Σέρβοι έφηβοι είχαν ξαπλώσει στο γρασίδι και τραγουδούσαν ό,τι ύμνο ποδοσφαιρικής ομάδας, ό,τι turbo folk της κακιάς ώρας είχε γραφτεί ποτέ. Και σα να μην έφτανε αυτό, μερικοί από αυτούς ερχόντουσαν κοντά στα παράθυρα και προσπαθούσαν να δουν μέσα στα δωμάτια. Κάποιοι κατάλαβαν ότι ήμουν από την Ελλάδα και φώναζαν ό,τι ήξεραν στα ελληνικά: "σ'αγαπώ", "Ελλάδα αδέλφια", "Ολυμπιακός/Παναθηναικός" και άλλα τέτοια όμορφα. Έκλεισα ενοχλημένος τις κουρτίνες και προσπάθησα να κοιμηθώ. Κατά τις 4 τα κατάφερα. Τα τραγούδια δεν είχαν σταματήσει ακόμα.

Η Budva είναι μια πόλη με πολύ παράξενη και ταχέως αναπτυσσόμενη ρυμοτομία που τρομάζει κάποιον που δεν έχει συνηθίσει σε τόσο έντονη οικοδομική δραστηριότητα. Σε μερικά σημεία του δρόμου, το πεζοδρόμιο ξαφνικά εξαφανίζεται και βρίσκεσαι να περπατάς μέσα στα αυτοκίνητα, επειδή οι εργάτες κάποιας οικοδομής έχουν στενέψει για λόγους ασφαλείας για μερικές ώρες τους δρόμους. Μπορεί κανείς να δει 10όροφα τερατουργήματα, που στο πρόωρο στάδιο κατασκευής τους δε θυμίζουν σε τίποτα τα λαμπερά κτίρια που δείχνουν τα previews που έχουν αναρτηθεί και αποτελούν το στόχο της κατασκευαστικής εταιρίας. Όλα έχουν θέα τη θάλασσα, στερόντας την ομορφιά της Αδριατικής από τους μόνιμους κατοίκους για χάρη του τουρισμού. Μέσα σε λιγότερα από 5 χρόνια, η Budva κλήθηκε να μετατραπεί σε θέρετρο της τάξεως του Dubrovnik, κάτι τέτοιο φυσικά δεν ήταν εφικτό, έτσι η πόλη έχει καταλήξει σήμερα να μοιάζει σε μερικά σημεία της με τσιμεντένια τενεκεδούπολη, γεμάτη μπάζα, κίνηση τις μεσημεριανές ώρες, μισοτελειωμένες κατασκευές και τράπεζες. ΠΟΛΛΕΣ τράπεζες. Από τις οποίες ΚΑΜΙΑ δε μου άλλαζε συνάλλαγμα σε κούνες Κροατίας (όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενη ιστορία).

Ο παραλιακός πεζόδρομος είναι λίγο πιο ευχάριστος, ωστόσο αποπνέει μια αίσθηση βαλκανικής παρακμής (της οποίας δηλώνω φαν εδώ και πολλά χρόνια ασταμάτητα). Ανάμεσα στις πιτσαρίες και τις ψαροταβέρνες με τα συντριβανάκια ή τις κούνιες μπαλκονιού, μπορεί κανείς να δει χαλάσματα βαμμένα με σπρέι ("Το Κόσοβο είναι Σερβία" και άλλα τέτοια πολιτικά μηνύματα), ένα μισογκρεμισμένο αντίγραφο-νάνο του πύργου του Άιφελ, σπασμένες εξέδρες για συναυλίες και άλλα events. Η περιποίηση δίπλα στην εγκατάλειψη. Τεμπελιά των Μαυροβουνίων; Αδιαφορία των τοπικών αρχών; Προβλήματα με τις άδειες ιδιοκτησίας της γης; Δεν ξέρω τι από τα παραπάνω φταίει, πάντως στη Budva, το κύριο θέρετρο της Budvanska Rivijera, τίποτα δε θυμίζει τη λέξει Ριβιέρα. Όλα φωνάζουν Βαλκάνια.

Η παλιά πόλη είναι λίγο καλύτερη, πιο περιποιημένη από όσα την περιβάλλουν, ωστόσο και εμφανώς πιο ακριβή σε είδη διατροφής, καφετέριες κλπ. Τη νύχτα όλα φαίνονται λίγο πιο όμορφα, εκτός από τη γιγαντοοθόνη που προβάλλει διαφημίσεις κάθε λογής, από αρώματα του Dior μέχρι το πρωτάθλημα ιστιοπλοίας του επόμενου μήνα. Μια μάσκα αποκριάτικη είναι ακόμα δεμένη πάνω σε έναν στύλο στην είσοδο, φθαρμένη από τη βροχή και τον αέρα. Οι άνθρωποι σχετικά ευγενικοί, αλλά μόνο αν τους προσεγγίσεις στη γλώσσα τους. Όλα φαίνονται να λειτουργούν πολύ καλύτερα και ευκολότερα έτσι. Αξέχαστος θα μου μείνει ένας σερβιτόρος σε μια καφετέρια στην παλιά πόλη, πανύψηλος και θεόρατος, απίστευτα μυώδης και με ξυρισμένο κρανίο, σαν καταδρομέας, γεμάτος τατουάζ στα μπράτσα. Στην αρχή με πλησιάζει με ακαμψία και σχετική αγένεια. Μιλάμε λίγο. Αφού έρχεται η ώρα να φύγω, του αφήνω καλό μπουρμπουάρ. Μου λέει ευχαριστώ και χαμογελάει ευγενικά, επιδεικνύοντάς μου τα σιδεράκια που καλύπτουν την πάνω του οδοντοστοιχεία για πρώτη φορά. Ο άνθρωπος που μου έμοιαζε για 30χρονος που υπηρετούσε στις ειδικές δυνάμεις, ήταν ένας απλός και καθημερινός νεαρός άντρας γύρω στα 22, πολύ κοντά στη δική μου ηλικία δηλαδή, που πιθανότατα δούλευε για το χαρτζιλίκι. Ο ορισμός της φράσης "τα φαινόμενα απατούν".

Αφήνω τη Budva για το Kotor. Η πόλη είναι κτισμένη γύρω από το νοτιότερο φιορδ της Ευρώπης. Σε αυτό το σημείο να σας πω ότι το Μαυροβούνιο, λόγω της πολύ έντονης διαφορετικότητας των τοπίων του και της ισχυρής φυσικής του κληρονομιάς, διεκδικεί πολλές πρωτιές σε τέτοια ζητήματα στην Ευρώπη: Νοτιότερο φιορδ, βαθύτερο φαράγγι, νοτιότερος παγετώνας (glacier) στη γηραιά ήπειρο (το τελευταίο ρεκόρ διεκδικεί και η Βουλγαρία τα τελευταία χρόνια).

Το Kotor έχει μια αίσθηση έντονης ηρεμίας, τουλάχιστον στα μέσα της άνοιξης που το επισκέφθηκα εγώ. Απ' έξω, τα τείχη του σε συνδυασμό με τα γαλανά νερά θυμίζουν εικόνες από τον "Άρχοντα των Δαχτυλιδιών", χωρίς καμία υπερβολή. Τα παλιά τείχη σκαρφαλώνουν μέχρι την κορυφή του λόφου και δημιουργούν ένα φρούριο, το οποίο πιθανότατα προστάτευε την πόλη από πειρατικές και άλλες εχθρικές επιδρομές. Μπαίνω μέσα στα τείχη. Η απόλυτη ηρεμία. Να ξεκαθαρίσω ότι η παλιά πόλη, παρ' όλο που προστατεύεται και αυτή από την Unesco, δεν έχει μουσειακό χαρακτήρα. Είναι κατοικημένη κανονικά, σαν αναπόσπαστο κομμάτι της ευρύτερης πόλης. Ωστόσο, αν και αντιλαμβάνομαι την ανθρώπινη παρουσία γύρω μου, δε βλέπω ψυχή. Απλωμένα ρούχα από το ένα μπαλκονάκι στο άλλο, ο ήχος μιας γραφομηχανής, ένα μικρό κατάστημα με αντίκες, αλλά είμαι ο μόνος που περπατάει στα σοκάκια. Απολαμβάνω την ηρεμία της στιγμής, λίγο προτού χρειαστεί να γυρίσω πίσω στη νέα πόλη, για να επισκεφθώ την πολύβουη υπαίθρια αγορά. Εκεί μπορεί κανείς να βρει τα πάντα, από λαχανικά μέχρι βότανα, από λάδι μέχρι κρασί και ρακή δαμάσκηνο (sljivovica), από λουλούδια μέχρι σπόρους για φύτεμα. Πολλά μαγικά χρώματα σε αυτή την τόσο μικρή αλλά ενδιαφέρουσα αγορά.

Θέλω πολύ να επιστρέψω κάποια στιγμή στο Μαυροβούνιο, ωστόσο προηγείται η Βοσνία, μια χώρα την οποία ακόμα δεν έχω καταφέρει να δω και να γνωρίσω από κοντά, αν και ξέρω δεκάδες μικρές και ενδιαφέρουσες ιστορίες να σας πω και οι οποίες θα ακολουθήσουν σε άλλο κεφάλαιο. Ονειρεύομαι τη μέρα που θα επισκεφθώ το Niksic, και θα γνωρίσω από κοντά τα εργοστάσια της περιβόητης και γευστικότατης μπύρας Niksicko, που είναι αγαπητή σε όλες τις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Φαντάζομαι τον εαυτό μου να αισθάνεται δέος βλέποντας το βαθύτατο φαράγγι Tara ή την απέραντη λίμνη Σκώδρα (Skadar) και να χάνεται μέσα στον πολυπολιτισμικό κόσμο του πολύβουου λιμανιού του Bar.

Το Μαυροβούνιο είναι μια χώρα τόσο μικρή, κι όμως τόσο σύνθετη. Μια χώρα που πάντοτε συμπορευόταν με τη Σερβία, όμως πάντοτε είχε το δικό της χαρακτήρα και τη δική της, ελαφρά διαφοροποιημένη ιστορία. Μια χώρα που έχει πολλά προβλήματα να λύσει, αλλά αυτό είναι που την κάνει τόσο μυστηριώδη και όμορφη στα δικά μου μάτια. Μια χώρα, που περικλείει μέσα της χιλιάδες διαφορετικές εικόνες αυτής της περιοχής, αυτής της ιδέας που ονομάζεται Βαλκάνια.

 

[Glosoli]

"νοτιότερο φιορδ της Ευρώπης"

Απλά να σου πω πως το νοτιότερο φιόρδ της Ευρώπης βρίσκεται στη χώρα μας και μάλιστα στον νομό Λακωνίας στο χωριό Γέρακας...πολύ όμορφο μέρος!!!

 

[dimosf]

"νοτιότερο φιορδ της Ευρώπης"

Απλά να σου πω πως το νοτιότερο φιόρδ της Ευρώπης βρίσκεται στη χώρα μας και μάλιστα στον νομό Λακωνίας στο χωριό Γέρακας...πολύ όμορφο μέρος!!!

Πραγματικά πολύ όμορφο μέρος. Άλλο ένα "φιόρδ" βρίσκεται λίγο πιο βόρεια. Νότια Εύβοια, ο θαλάσσιος δρόμος που οδηγεί στον Αλμυροπόταμο.
Αυτό που δεν ξέρω είναι αν και τα δύο μπορούν να χαρακτηριστούν φιόρδ. Φτάνει το σχήμα; Το μήκος τους;

 

[Glosoli]

Πραγματικά πολύ όμορφο μέρος. Άλλο ένα "φιόρδ" βρίσκεται λίγο πιο βόρεια. Νότια Εύβοια, ο θαλάσσιος δρόμος που οδηγεί στον Αλμυροπόταμο.
Αυτό που δεν ξέρω είναι αν και τα δύο μπορούν να χαρακτηριστούν φιόρδ. Φτάνει το σχήμα; Το μήκος τους;

Εε τότε το νοτιότερο είναι αυτό της Λακωνίας χεχε.
Α δεν το ξέρω αυτό, θυμάμαι πως το είχα διαβάσει σε εναν οδηγό της Νομαρχίας Λακωνίας.

 

[Dva Srca]

Εε τότε το νοτιότερο είναι αυτό της Λακωνίας χεχε.
Α δεν το ξέρω αυτό, θυμάμαι πως το είχα διαβάσει σε εναν οδηγό της Νομαρχίας Λακωνίας.

Γενικά υπάρχει μια μικρή σύγχυση γύρω από τον όρο "φιορδ". Με την έννοια που το χρησιμοποιούν σαν λέξη οι Σκανδιναβοί, καμία τόσο νότια χώρα της Ευρώπης δεν έχει φιορδ, μιας και η σημασία με την οποία το εννοούν οι Σκανδιναβοί διαφέρει από εκείνη που δίνουν οι Άγγλοι και λοιποί επιστήμονες στον όρο. Δυστυχώς δεν έχω γνώση γύρω από τις δύο τοποθεσίες που αναφέρετε, αν και πολύ θα ήθελα να πάω αν είναι όντως τόσο όμορφες, ωστόσο γενικά αποδεκτό είναι ότι το Bay of Kotor είναι το νοτιότερο φιορδ στην Ευρώπη (ίσως και να είναι τουριστικό κόλπο, δεν ξέρω), ωστόσο ΟΧΙ με τη Σκανδιναβική έννοια του όρου. Τώρα λεπτομέρειες γύρω από τις διαφορές δυστυχώς δεν ξέρω να σας πω μιας και δεν είμαι ειδήμων, απλά αναφέρω όσα έχω διαβάσει γύρω από το θέμα. :roll:

 

[dimosf]

Όλα τα φιόρδ στις βόρειες περιοχές του πλανήτη (από Αλάσκα μέχρι Ρωσία) έχουν παγετωνική προέλευση, πράγμα που δεν ισχύει ούτε για το Κότορ ούτε για τα δικά μας. Ίσως αυτή να είναι και η ουσιώδης διαφορά. Πάντως, ειδικά το Γεράκι στη Λακωνία είναι μια κούκλα και οι βουτιές κατευθείαν στα πεντακάθαρα νερά μια εμπειρία.