Ιδέες για αποδράσεις του Σαββατοκύριακου στην Αρκαδία!

[Klair]

Αν δεν εχετε πάει να πάτε και στο χωριο κάψια και να επισκεφθείτε το ομώνυμο σπήλαιο, έχει πανέμορφους σταλαγμίτες και υπολλείματα ανθρώπινης ζωής, νομίζω το έχω ξανασχολιάσει ένας φίλοςμ έχει πατρικο στη κώμη οπότε έχω κάνει πολλες διανυκτερεύσεις στη περιοχη και έχει απιστευτα μέρη

Φυσικά και έχω επισκεφθεί το σπήλαιο Κάψια, το οποίο κατατάσσεται στα 10 πιο αξιόλογα σπήλαια της Ελλάδας. Ο πρώτος που αντίκρισε το όμορφο σπήλαιο ήταν ο Γάλλος αρχαιολόγος Γουστάβος Φουζέρ το 1887, ενώ πραγματοποιούσε ανασκαφές στην αρχαία Μαντινεία. Η πρώτη έρευνα έγινε στις 20/8/1892. Το 1974 πραγματοποιήθηκε νέα αποστολή, όπου ανακαλύφθηκε νέο τμήμα, καθώς και θραύσματα ανθρώπινων οστών και κρανίων. Βρέθηκαν ακόμα και λυχνάρια, που μάλλον ανήκουν στους ύστερους ελληνικούς χρόνους (4ος-5ος μ.Χ αιώνας). Τιμή εισιτηρίου 6 ευρώ και 2 ευρώ το φοιτητικό. Ωράριο: 09:00-15:00

Επίσης στο χωριό λειτουργεί ξενοδοχείο 4 αστέρων, το Αρχοντικό Καλτεζιώτη, με πισίνα, σάουνες και πολύ ωραία δωμάτια με θέα στο βουνό. Το χωριό είναι πάρα πολύ ήσυχο.

 

[Klair]

Πολύ χαρούμενη με κάνεις @Klair με την ιστορία σου γιατί κι εγώ το έχω ρίξει στο οδικό (όχι τόσο συχνά βέβαια γιατί από χρόνο πάσχουμε) και η Πελοπόννησος είναι η πρώτη σκέψη πάντα.

Χαίρομαι που βρίσκεις την ιστορία μου ενδιαφέρουσα και ελπίζω η συνέχεια να σου κινήσει ακόμα περισσότερο το ενδιαφέρον και να σε ξεσηκώσει για μια επίσκεψη στα όμορφα αυτά μέρη.

Την Αρκαδία δε την ακούω χρόνια τώρα και ακόμα δεν την έχω επισκεφθεί. Οπότε ευχαριστώ!

Σου εύχομαι ολόψυχα να βρεις χρόνο και να την επισκεφθείς σύντομα. Και εγώ ευχαριστώ που με διαβάζεις!

 

[Klair]

Βυτίνα-Όρος Μαίναλο-Χιονοδρομικό Κέντρο-Αλωνίσταινα

Η πασίγνωστη Βυτίνα μπορεί από πολλούς να θεωρείται ένα από τα πιο φημισμένα τουριστικά θέρετρα της Πελοποννήσου, αλλά για εμένα θα είναι πάντα και πάνω απ΄ όλα η αιώνια ατάκα: “Πάμε πλατεία”! Δε νοείται διαμονή στο Δάρα, χωρίς το απαραίτητο άραγμα για καφέ ή καρυδόπιτα με παγωτό, στην πλατεία της Βυτίνας.

Στην πλατεία υπάρχουν συγκεντρωμένα καφέ με πολύ ωραία διακόσμηση. Πρόσφατα έχει ανοίξει και μια καινούρια καφετέρια, στη θέση που παλαιότερα στεγαζόταν ένα μαγαζί με παραδοσιακά ξυλόγλυπτα αντικείμενα. Η ξυλογλυπτική έχει μακραίωνη παράδοση στη Βυτίνα και αυτό το καινούριο μαγαζί έχει εντάξει στη διακόσμησή του, τραπέζια και καναπέδες από κορμούς δέντρων, οι οποίοι με την κατάλληλη επεξεργασία έχουν μετατραπεί σε όμορφα και χρηστικά αντικείμενα.

(edit: Τον Οκτώβριο του 2021 που βρέθηκα ξανά για καρυδόπιτα με παγωτό στο συγκεκριμένο μαγαζί διαπίστωσα, μετά λύπης μου, ότι οι κορμοί δέντρων-τραπέζια-καναπέδες δεν υπάρχουν πια. Έμαθα ότι "μετακόμισαν" στη Δημητσάνα όπου ο επιχειρηματίας άνοιξε και εκεί μαγαζί).

Και μιας και ξεκίνησα να σας γνωρίζω το χωριό από την πλατεία του, εδώ βρίσκεται και ο πετρόκτιστος ναός του Αγίου Τρύφωνα, πολιούχου της περιοχής, ο οποίος είναι χτισμένος το 1864, πάνω στα ερείπια παλαιότερου ναού. Τη νέα εκκλησία έχτισαν ντόπιοι μάστορες, με το διάσημο τοπικό μαύρο μάρμαρο.

Το Λαογραφικό Μουσείο αξίζει μια επίσκεψη, καθώς σε αυτό παρουσιάζονται αντικείμενα που θυμίζουν τους παλιούς κτηνοτρόφους, υλοτόμους, τσαγκάρηδες ή τις γυναίκες που ύφαιναν στον αργαλειό τα ρούχα και τις κουρελούδες του σπιτιού.

Το μπρούτζινο άγαλμα του Βυτιναίου μαθητή, Ματθαίου Πόταγα στέκεται πάνω στο βάθρο του, στη μια άκρη της πλατείας. Ο Ματθαίος αντιστάθηκε ηρωικά στα γερμανικά στρατεύματα, όταν αυτά κατευθύνονταν προς τη Βυτίνα.

Αρκετά ακόμη μαγαζιά με τουριστικά είδη ή καφενεία πλαισιώνουν την πλατεία της Βυτίνας.

Για το όνομά της έχουν αναφερθεί διάφορες θεωρίες, όπως ότι προέρχεται από ένα αρχαίο ελληνικό γυναικείο όνομα ή από το όνομα δοχείου για το κρασί (βυτίνη) ή από τη λέξη “βυθός” επειδή αρχικά ήταν χτισμένη σε λεκάνη, ανάμεσα σε λόφους. Φέρεται να χτίστηκε μετά τη διάλυση της αρχαίας πόλης Μεθύδριο, τα ερείπια της οποίας υπάρχουν μέχρι σήμερα σε κοντινή απόσταση. Ο Παυσανίας αναφέρει για την πόλη Μεθύδριο το 174 π.Χ.: "Μεθύδριον ουχί πλέον ακμάζουσα πόλις.." Πιθανότερος χρόνος ίδρυσης της Βυτίνας φέρεται περί το 350 μ.Χ., σε απόσταση 2-3 Km από τη σημερινή θέση, στην περιοχή Δαμασκηνιά.

Στην αρχαιότητα λατρευόταν εδώ η θεά Δήμητρα και ο Ίππιος Ποσειδώνας. Ο Ποσειδώνας υπήρξε ένας από τους πιο μεγάλους θεούς της αρχαίας Αρκαδίας. Το όνομά του στην κυριολεξία του σημαίνει «σύζυγος της γης» και υπήρξε όντως σύντροφος της Μεγάλης Μητέρας Δήμητρας. Είχε πολλά προσωνύμια, όλα δε σχετίζονταν με την ορμή του. Τον είπαν Ολετήρα, Μοχλωτήρα και Ίππιο. Όντας αρχικά θεός των σεισμών και μετά των νερών έχει μεγάλη σχέση με τα περήφανα άλογα, μιας και είναι πολύ ευαίσθητα στα υπόγεια ρεύματα και τις δυνάμεις. Τα ερείπια του ναού του Ποσειδώνα σώζονται στην περιοχή της Μαντινείας. Σε μελλοντικό ταξίδι μου επιβάλλεται να επισκεφθώ το Ιερό του Ιππίου Ποσειδώνα.

Στην Ελληνική Επανάσταση, η Βυτίνα είχε αναγνωριστεί ως βακούφιο (κτηματική δωρεά) θεωρούμενος τόπος ιερός. Υπήρξε κέντρο ανεφοδιασμού, με αποτέλεσμα το χωριό να παίξει καθοριστικό ρόλο στη διάρκεια του πολέμου, με συνέπεια να πυρποληθεί επτά φορές από τον Ιμπραήμ Πασά.

Η Βυτίνα είναι τόπος γέννησης του πατέρα του ιστορικού του Έθνους Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου, του νομικού Βασίλη Οικονομίδη, του ιατρού και εξερευνητή Αφρικής και Ασίας Παναγιώτη Πόταγα και του Εθνικού ευεργέτη Παναγιώτη Τριανταφυλλίδη.

Μεταξύ όλων αυτών των σημαντικών προσώπων, να αναφέρω και μια δική μου ταπεινή πληροφορία. Ο παππούς μου λοιπόν διετέλεσε καθηγητής στο Γυμνάσιο της Βυτίνας και έζησε για κάποια χρόνια, μαζί με τη δασκάλα γιαγιά μου και τη μικρή τότε μητέρα μου στο χωριό.

Μια καινοτομία που μας τράβηξε το ενδιαφέρον, είναι το γεγονός ότι ο Δήμος έχει χωρίσει σε ζώνες πεζοπορίας τις γειτονιές του χωριού. Π.χ. η "ζώνη της αλεπούς" είναι η περιοχή γύρω από την πλατεία. Η "ζώνη του κουνελιού" ή η "ζώνη της πεταλούδας" περιλαμβάνουν άλλες γειτονιές του χωριού. Εμείς αρχικά δεν το γνωρίζαμε αυτό το σκηνικό. Είδαμε μικρές φωτογραφίες των ζώων και βέλη που έδειχναν προς διάφορες κατευθύνσεις και αποφασίσαμε να ακολουθήσουμε την πορεία του κουνελιού, νομίζοντας ότι θα βρούμε κάποια φάρμα εκτροφής των ζώων.

Ξεκινήσαμε λοιπόν από ένα στενό της πλατείας και ακολουθώντας ανηφορική διαδρομή προς κάποια συνοικία, ανά τακτά διαστήματα βλέπαμε φωτογραφίες κουνελιών και αρίθμηση σε μέτρα. 610 μέτρα έγραφε μια από τις φωτογραφίες! “Τι στο καλό είναι τα 610 μέτρα"? αναρωτηθήκαμε. Σε 610 μέτρα θα έχουμε βγει έξω από το χωριό, θα έχουμε φτάσει στο βουνό.

Τελικά την απορία, μας την ψιλοέλυσε μια μητέρα με τα κουτσούβελά της, που έβγαιναν εκείνην την ώρα από το σπίτι τους. Μας είπε, ότι και οι ίδιοι οι κάτοικοι δεν έχουν ακριβώς καταλάβει τι ρόλο παίζουν αυτές οι φωτογραφίες με τα ζώα στα δρομάκια του χωριού και ότι μάλλον είναι κάποιος διαχωρισμός των συνοικιών, με σκοπό την πεζοπορία και τη γνωριμία με αυτές. Εμείς τη βρήκαμε έξυπνη και "παραπλανητική" ιδέα, αφού μας ξεσήκωσε και μας έκανε να ακολουθήσουμε τα ανηφορικά δρομάκια, τα οποία μας οδήγησαν σε μια γειτονιά, πολύ ψηλά στο χωριό, απ΄ όπου είχαμε θέα προς την πλατεία, με το Καμπαναριό του Αγίου Τρύφωνα, να κάνει παντού αισθητή την παρουσία του.

Στα μισά περίπου της διαδρομής συναντήσαμε το άγαλμα της Ελένης Λιαροπούλου, της ηρωίδας "Σουλιώτισσας" της Βυτίνας. Η Βυτινιώτισσα Ελένη Λιαροπούλου, τον Ιούνιο του 1825, κατά την πρώτη επιδρομή του Ιμπραήμ στη Βυτίνα, μαζί με τον πεθερό της Πέτρο Λιαρόπουλο, πρόκριτο της Βυτίνας και άλλους Βυτιναίους κατέφυγαν στη θέση "Κότρωνας" του κοντινού χωριού Γρανίτσα. Από τον Κότρωνα, το "Ζάλογγο" του Μοριά, αφού άφησε το παιδί της στο χείλος του γκρεμού, έπεσε στον Μυλάοντα ποταμό, σαν άλλη "Σουλιώτισσα", για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων, αποφεύγοντας την αιχμαλωσία και την ατίμωση. Το σώμα της έμεινε κρεμασμένο τρεις ολόκληρες ημέρες.

Σε όλη τη διάρκεια της βόλτας μας, αποκομίσαμε γαλήνη συναντώντας παλιά πετρόχτιστα σπίτια, γραφικά ανηφορικά δρομάκια και λουλουδιασμένες αυλές.

Αργότερα στην πλατεία προσέξαμε την ταμπέλα, όπου ο Δήμος εξηγεί αναλυτικά το project, με τις διαδρομές και τα ζώα που αντιστοιχούν σε αυτές.

Σε επόμενη επίσκεψή μας στη Βυτίνα (Οκτώβριος 2021) ακολουθήσαμε τη διαδρομή του κόκορα, μήκους 720 μέτρων. Ξεκινάει από την πλατεία ακολουθώντας αρχικά την οδό Φωτάκου στην οποία βρίσκονται κάποια παλιά πέτρινα σπίτια. Η οδός προσφέρει επιπλέον θέα προς την εκκλησία του Αγίου Τρύφωνα.

Μπορεί ο τοίχος του σπιτιού να γκρεμίστηκε, ο καθρέφτης όμως ακλόνητος παραμένει στη θέση του. Φορτωμένος όλα αυτά τα χρόνια με αμέτρητες αντανακλάσεις έχει πλέον το δικαίωμα και την εμπειρία να απαντήσει στο αιώνιο ερώτημα: "Καθρέφτη, καθρεφτάκι μου στον τοίχο πάνω τώρα, ποια είναι η ωραιότερη σ’ ολόκληρη τη χώρα";

Μεγάλο ατού αυτής της διαδρομής είναι η εξαιρετική θέα προς τις ελατοσκέπαστες πλαγιές του Μαινάλου. Το σκηνικό συμπληρώνουν μερικά καλόγουστα πέτρινα σπίτια με κατακόκκινες στέγες που κυριολεκτικά πνίγονται από τα έλατα και την πυκνή βλάστηση.

Η διαδρομή κατηφορίζει και οι εικόνες που ξετυλίγονταν σε κάθε μας βήμα ήταν πανέμορφες, γεμάτες χρώμα και νοσταλγία.

Συναντήσαμε τον ναό της Γέννησης της Θεοτόκου αλλά ήταν κλειστός για να τον επισκεφθούμε στο εσωτερικό του.

Η διαδρομή εκτυλισσόταν ακόμα πιο συναρπαστική, με παλιά σπίτια φορτωμένα με κισσούς και περικοκλάδες σε αποχρώσεις του καφέ, του πορτοκαλί, του σάπιου μήλου και του κεραμιδί, αλλά και με αναπαλαιωμένα και πολύ φροντισμένα οικοδομήματα προφυλαγμένα πίσω από στιβαρές πέτρινες μάντρες.

Άλλη μια πολύ σημαντική προσωπικότητα της Βυτίνας τιμάται με μνημείο σε αυτήν τη διαδρομή. Πρόκειται για τον Βασίλειο Οικονομίδη επιφανέστατο νομοδιδάσκαλο του 19ου αιώνα, ο οποίος γεννήθηκε το 1814 στο χωριό, σπούδασε στη Γερμανία και επιδόθηκε αρχικά σε φιλολογικές και φιλοσοφικές σπουδές. Αργότερα επικεντρώθηκε στη Νομική. Το 1843 αναγορεύτηκε διδάκτωρ στο Μόναχο.

Στο σημείο αυτό βρισκόταν το σπίτι που γεννήθηκε ο Βασίλειος Οικονομίδης

Η διαδρομή του κόκορα καταλήγει στον κεντρικό δρόμο, λίγα μόλις μέτρα πριν τη Δημόσια Βιβλιοθήκη.

Ο κεντρικός δρόμος του χωριού είναι σκέτος πειρασμός, αφού εδώ βρίσκονται όμορφα μαγαζιά με χειροποίητα ζυμαρικά, τραχανάδες, βότανα (ρίγανη, τσάι) και φυσικά με το κυρίαρχο προϊόν της περιοχής, το κορυφαίο μέλι του Μαινάλου. Εδώ θα βρείτε ακόμα ξυλόγλυπτα σουβενίρ, φρέσκα νόστιμα γλυκά και παγωτό.

Για πάρα πολλούς επισκέπτες, η πιο όμορφη εικόνα του χωριού είναι ο διάσημος “Δρόμος της Αγάπης”. Πρόκειται για έναν δενδροσκέπαστο δρόμο, όπου το φθινόπωρο αλλά και την άνοιξη, η φύση “ζωγραφίζει” το δικό της έργο τέχνης. Η ιστορία αυτού του δρόμου μας ταξιδεύει πολλά χρόνια πίσω, όταν οι νέοι έκαναν τη βόλτα τους, γνωρίζοντας τα μελλοντικά ταίρια τους. Πάντα όταν επισκέπτομαι τη Βυτίνα αρέσκομαι να περνάω από τον ωραίο αυτόν δρόμο, αλλά και από έναν μικρό, κατάφυτο “Παράδεισο” που διαθέτει το χωριό.

Ο Δρόμος της Αγάπης

Ο Δρόμος της Αγάπης ντυμένος στα λευκά

Σε ένα διώροφο, νεοκλασικό κτίριο στεγάζεται η Δασοκομική Σχολή της Βυτίνας. Το κτίριο χτίστηκε μεταξύ 1890-95, μέσα σε ιδιόκτητο κτήμα 150 στρεμμάτων, δωρεά του Εθνικού ευεργέτη Παναγιώτη Τριανταφυλλίδη. Ανατολικά αυτού του κτήματος έχει δημιουργηθεί ένα πειραματικό αλσύλλιο (1885-1917), για να μελετηθεί η ανάπτυξη πεύκων, ελάτων, κυπαρισσιών και άλλων δέντρων, στο κλίμα της περιοχής. Αυτό το δασάκι της Βυτίνας είναι το δικό μου αγαπημένο καταφύγιο, όταν την επισκέπτομαι. Απολαμβάνω να χάνομαι ανάμεσα στα ψιλόλιγνα δέντρα και να μυρίζω το νοτισμένο χώμα, των απόλυτα ευθυγραμμισμένων μονοπατιών του αλσυλλίου.

Άλλα αξιοθέατα που μπορεί ο επισκέπτης να δει στη Βυτίνα είναι η Δημοτική Βιβλιοθήκη, με ιστορικά έντυπα και πλούσιο φωτογραφικό υλικό καθώς και το “Ελληνικό Σχολείο”, ένα δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Το πετρόκτιστο κτίριο συνδέεται με την ιστορική Σχολή της Βυτίνας. Σε μικρή απόσταση από τη Βυτίνα, στο χωριό Λιμποβίσι βρίσκεται το πατρικό σπίτι των Κολοκοτρωναίων, το οποίο λειτουργεί σαν μικρό μουσείο.

Ας έρθουμε όμως και στο καίριο θέμα του φαγητού. Γύρω από την πλατεία, αλλά και στον κεντρικό δρόμο υπάρχουν πολλές επιλογές για καλό φαγητό. Εγώ ξεχωρίζω και προτείνω το εστιατόριο “Παλιά Βυτίνα”. Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού και βγάζει τραπεζάκια στα δύο πλακόστρωτα καλντερίμια, αφού το μαγαζί είναι γωνιακό.

Εκτός από το ταξίδι γευσιγνωσίας που προσφέρει η ταβέρνα, με τις πολλές παραδοσιακές γεύσεις της, εκείνο που εμένα συναρπάζει, είναι το μοναδικό ντεκόρ του μαγαζιού. Είναι ένας χώρος στολισμένος με ξύλο, πέτρα και αντικείμενα από το παρελθόν, θυμίζοντας σκηνικό ταινίας. Στο πρόσφατο ταξίδι φάγαμε πεντανόστιμο κότσι χοιρινού με άγριο ρύζι, πατάτες και λαχανικά, αλλά και κόκορα κοκκινιστό με χειροποίητα ζυμαρικά. Έχει απίστευτο μενού και τον χειμώνα μην παραλείψετε να γευτείτε κολοκυθόσουπα βελουτέ.

Η Βυτίνα ως γνωστόν απλώνεται στους πρόποδες του ελατοσκέπαστου Μαινάλου. Το Μαίναλο και η γύρω περιοχή κατοικείται από την αρχαιότητα. Οι αρχαίοι κάτοικοι ήταν οι Αρκάδες και εδώ λατρευόταν ο Θεός Πάνας. Στις κορυφές του έχουν περπατήσει θεοί και ήρωες και το όνομά του σημαίνει την Ιερή Μανία, τη θεία παραφορά που φέρνει η άγρια φύση.

Σε αυτό το βουνό έχουν περιπλανηθεί σοφοί, μάντεις, ιερείς του Δία και ακόλουθοι του Πάνα, Μαινάδες αφοσιωμένες τον Διόνυσο, αλλά και μοναχοί της Ορθοδοξίας. Το “Βουνό των Θαυμάτων” αποτελεί ένα φαινόμενο, τόσο για την πλούσια βλάστησή του, όσο και για τους μύθους και τις ιστορίες που το συνοδεύουν. Κοντά στην ψηλότερη κορυφή του, την Οστρακίνα (υψόμετρο 1981 μέτρα) λειτουργεί Χιονοδρομικό Κέντρο και καταφύγιο. Το Μαίναλο, εκτός από τις δασοσκέπαστες πλαγιές του, στολίζεται και με πανέμορφα χωριά: Δημητσάνα, Στεμνίτσα, Λιμποβίσι, Βυτίνα, Λεβίδι, Αλωνίσταινα, Λαγκάδια και λοιπά.

Αφήσαμε τη Βυτίνα και αρχίσαμε να ανηφορίζουμε τον δασικό δρόμο που οδηγεί στο Χιονοδρομικό Κέντρο του Μαινάλου. Το τοπίο είναι εκπληκτικής ομορφιάς και μαζί με τον δροσερό αέρα που μπαίνει από τα ανοιχτά παράθυρα του αυτοκινήτου, μας έρχονται οι μυρωδιές του έλατου και των βοτάνων που φύονται στο πανέμορφο βουνό.

Στα μισά της διαδρομής το τοπίο αλλάζει και στα δεξιά μας εμφανίζεται ένα “γυμνό” από έλατα οροπέδιο, στρωμένο με χαμηλό, ξεθωριασμένο κιτρινοπράσινο χορτάρι. Είναι η τοποθεσία Ρούχοι, ένα ιδιαίτερο κομμάτι του Μαινάλου, που όταν το αντικρίσαμε, το πρώτο πράγμα που σκεφτήκαμε ήταν να σταματήσουμε και να αρχίσουμε να κάνουμε κωλοτούμπες στο παχύ κιτρινισμένο χορτάρι. Σταματήσαμε, αλλά κωλοτούμπες δεν κάναμε! Βγάλαμε όμως πολλές φωτογραφίες, περπατήσαμε στην απλωσιά και στη συνέχεια χωθήκαμε ανάμεσα στα έλατα, ρουφώντας αχόρταγα τις μυρωδιές του βουνού και ακούγοντας το βουητό των ζουζουνιών του δάσους. Εδώ κάποτε διοργανώνονταν συναυλίες, με πολύ μεγάλη συμμετοχή του κόσμου.

Το Χιονοδρομικό Κέντρο της Οστρακίνας διαθέτει εξαιρετικές πίστες και καταφύγιο. Για τους λάτρεις του σπορ υπάρχουν διάφορες πίστες, που μπορούν να δοκιμάσουν τις ικανότητές τους στο σκι. Οι πίστες είναι κάθετες απότομες διαδρομές ανάμεσα στα έλατα, μια ιδιαιτερότητα που λίγα χιονοδρομικά κέντρα διαθέτουν. Μετρά πάνω από 40 χρόνια λειτουργίας. Ξεκίνησε με έναν αναβατήρα το 1965, που ήταν μια πρόχειρη κατασκευή. Ο πρώτος κανονικός, σύγχρονος αναβατήρας τοποθετήθηκε το 1968 και λειτουργεί έως σήμερα. Αργότερα εγκαταστάθηκαν και οι υπόλοιποι.

Μπορεί τον χειμώνα το χιονισμένο τοπίο να είναι ειδυλλιακό και μαγικό, όμως το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, που ακόμη υπάρχουν τα ξερά χορτάρια και τα ψηλά αγκάθια, ο χώρος του Χιονοδρομικού δείχνει άχαρος, σαν παραμελημένος. Μας θύμισε σκηνές far west, από ταινίες του κινηματογράφου, που διάφορα κτίρια έχουν εγκαταλειφθεί εδώ και χρόνια και η άγρια χλωρίδα έχει αρχίσει να τα “καταπίνει”.

Ο άλλος τρόπος για να βρεθεί κανείς στο Χιονοδρομικό Κέντρο είναι να ακολουθήσει την επαρχιακή οδό Τρίπολης-Ολυμπίας. Πριν ή μετά το χωριό Κάψια (αναλόγως από που έρχεται ο επισκέπτης), θα συναντήσει τον μικρό οικισμό του Καρδαρά. Εκεί θα δει την ταμπέλα που γράφει προς “Χιονοδρομικό Κέντρο Μαινάλου” και θα στρίψει, ακολουθώντας μια εξίσου μαγευτική διαδρομή, 8 χιλιομέτρων μέσα στο δάσος, φτάνοντας στο Χιονοδρομικό Κέντρο. Αυτή η διαδρομή εκχιονίζεται καλύτερα, απ΄ ότι ο δασικός δρόμος που οδηγεί από τη Βυτίνα στο Χιονοδρομικό, ο οποίος όταν ρίξει πολύ χιόνι κλείνει.

Ο επαρχιακός δρόμος από τον Καρδαρά προς το Χιονοδρομικό Κέντρο

Πήραμε ξανά τον δρόμο της επιστροφής προς Βυτίνα και όταν συναντήσαμε τη διασταύρωση για Αλωνίσταινα στρίψαμε, ακολουθώντας μια συναρπαστική, φιδίσια διαδρομή, με χαράδρες σκεπασμένες από καταπράσινα έλατα.

Πριν φτάσουμε στο χωριό, ένας χωματόδρομος στα δεξιά, οδηγεί στην πηγή της Κοκκινόβρυσης. Είναι ένα μαγευτικό τοπίο, που προσφέρει δροσιά και ωραία θέα στο δάσος.

Ανάμεσα από τα ψηλά έλατα ξεπρόβαλε το μικρό χωριό.

Δεν μας πήρε πολύ ώρα μέχρι να το προσεγγίσουμε. Η Αλωνίσταινα είναι πολύ ορεινό χωριό, του Δήμου Τρίπολης. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της απογραφής του 2011, ο πληθυσμός ανέρχεται στους 124 κατοίκους. Από το 1998 έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός. Το υψόμετρο του χωριού είναι γύρω στα 1.200 μέτρα και είναι χτισμένο στην κατάφυτη, δυτική πλευρά της Οστρακίνας, του όρους Μαινάλου. Αποτελεί έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Πελοποννήσου.

Στην περιοχή της Αλωνίσταινας τοποθετείται ο αρχαίος οικισμός Ελισσών και κατά καιρούς έχουν βρεθεί διάφορα ευρήματα. Το σημερινό της όνομα οφείλεται μάλλον στη διαδεδομένη στην περιοχή εργασία του αλωνίσματος. Το χωριό διαδραμάτισε πολύ σπουδαίο ρόλο στον Απελευθερωτικό Αγώνα του 1821 και συνδέεται στενά με την οικογένεια των Κολοκοτρωναίων. Η Ζαμπία ή Ζαμπέτα, της οικογένειας των Κωτσακαίων, που καταγόταν από το χωριό, παντρεύτηκε τον Κωνσταντίνο Κολοκοτρώνη, πατέρα του Θεόδωρου. Το 1780 ο Κωνσταντίνος Κολοκοτρώνης σκοτώθηκε στη Μάνη και η Ζαμπέτα με τον μικρό Θεόδωρο ήρθε στην Αλωνίσταινα. Εδώ λοιπόν ανδρώθηκε και πέρασε κάποια από τα παιδικά του χρόνια ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.

Στην πλατεία του χωριού βρίσκεται το μαρμάρινο μνημείο της μητέρας του Κολοκοτρώνη, Ζαμπίας Κωτσάκη, καθώς και ο τάφος της.

Μετά την άλωση της Τρίπολης, ο Κολοκοτρώνης στρατοπέδευσε στην Αλωνίσταινα και συνέχισε τον μεγάλο Αγώνα. Οι Τούρκοι την πυρπόλησαν και τη λεηλάτησαν δύο φορές. Μετά την Επανάσταση, η Αλωνίσταινα είχε ραγδαία πρόοδο και μάλιστα το 1850 είχε 2.000 κατοίκους. Μετά το 1950 ο πληθυσμός ελαττώθηκε πάρα πολύ, λόγω της μετανάστευσης.

Φτάσαμε στην πλατεία του χωριού λυσσασμένοι από την πείνα.

Απέναντι ακριβώς από την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής είδαμε την ταβέρνα “Κατάλπεις” με λιγοστά τραπεζάκια έξω, στα οποία κάθονταν παρέες απολαμβάνοντας το φαγητό τους. Για καλή μας τύχη υπήρχε ένα ελεύθερο τραπέζι και καθίσαμε αμέσως. Το φαγητό ήταν υπέροχο! Παραγγείλαμε ψαρονέφρι και κοτόπουλο φιλέτο ψητά, καθώς και κόκορα κοκκινιστό, σαλάτα χωριάτικη, πατάτες τηγανιτές φρέσκιες και ζυμωτό ψωμάκι. Φορέσαμε τα λεπτά μπουφανάκια μας, γιατί το κρύο έτσουζε λίγο και κατευχαριστηθήκαμε το φαγητό μας, σε ένα ήρεμο και γαλήνιο περιβάλλον. Η αλήθεια είναι ότι δεν περιμέναμε καν να βρούμε ανοιχτή ταβέρνα στην Αλωνίσταινα, πόσω μάλλον, με τόσο ωραίο φαγητό και εξυπηρετικό προσωπικό. Μπράβο τους!

Όση ώρα περιμέναμε να ψηθούν τα κρεατικά, έκανα μια μικρή έρευνα στο διαδίκτυο για τα αξιοθέατα της Αλωνίσταινας. Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, που δεσπόζει στο κέντρο του χωριού είναι βασιλική, μονόκλιτη και χτίστηκε το 1742. Διαθέτει ένα πολύ εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τέμπλο, του οποίου η κατασκευή οφείλεται σε τάμα, που έκανε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης μετά τη νικηφόρο μάχη που έδωσε στα Δερβενάκια.

Ξεκινήσαμε να βολτάρουμε στο ειδυλλιακό χωριό, το οποίο είναι φωλιασμένο σε μια κατάφυτη κοιλάδα με καρυδιές, ενώ οι πλαγιές του ελατοσκέπαστου βουνού απλώνονται σαν φτερούγες, προστατεύοντας τα γραφικά σπίτια, τα οποία είναι δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και πραγματικά έργα τέχνης Λαγκαδινών μαστόρων.

Μέσα στο χωριό κυλάει ένα μικρό ποταμάκι, ο Ελισσών. Άλλωστε η Αλωνίσταινα είναι γνωστή για τις άφθονες πηγές και τις βρύσες της.

Η ώρα πέρασε και το κρύο έτσουξε ακόμα περισσότερο. Σαν να μας ήρθε στα ρουθούνια μυρωδιά τζακιού. Μην ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε κοντά στα 1.200 μέτρα υψόμετρο. Μπορεί στην Αθήνα ή σε άλλες περιοχές της χώρας μας να είναι ακόμη “καλοκαίρι” μέσα στο φθινόπωρο, στην Αλωνίσταινα όμως, που περικυκλώνεται από ελατοδάσος, οι εποχές έχουν τη σωστή θέση τους στον χρόνο. Οι κάτοικοι το γνωρίζουν αυτό πολύ καλά και έχουν ήδη προνοήσει και προετοιμαστεί για τον δύσκολο χειμώνα που βρίσκεται προ των πυλών.

Στην Αλωνίσταινα, τα τελευταία 13 χρόνια στο τέλος του Νοέμβρη, υποδέχονται τον χειμώνα με φασολάδα στα καζάνια, τσίπουρο, κρασιά, κλαρίνα, νταούλια και πολύ χορό ανάβοντας φωτιά στην πλατεία του χωριού. Με μόνη προτροπή... “φορέστε το παλτό σας” η εκδήλωση στοχεύει στην ανάδειξη όψεων του τοπικού πολιτισμού, στη συσπείρωση της τοπικής κοινωνίας και τη διεύρυνση του επικοινωνιακού χαρακτήρα της εκδήλωσης, που θα συμβάλλει στη μύηση των νεότερων γενεών στις εορταστικές πρακτικές και στις αξίες της παραδοσιακής κοινωνίας. Όλα αυτά βέβαια...... last years! Γιατί φέτος ποιος ξέρει τι μας περιμένει τον Νοέμβριο?

Οι τελευταίοι πελάτες της ταβέρνας έφυγαν κι αυτοί, τα τραπέζια μαζεύτηκαν στο εσωτερικό και το μαγαζί έκλεισε. Στο χωριό απλώθηκε απόλυτη ερημιά. Ήταν περίπου 7:00 το απόγευμα. Η Αλωνίσταινα προετοιμάζεται να κοιμηθεί νωρίς, χωρίς να χρειάζεται να σπαταλήσει χρόνο αφαιρώντας το μακιγιάζ της, γιατί είναι φυσική και αυθεντική, χωρίς να έχει ανάγκη από φτιασίδια για να γοητεύσει τον επισκέπτη της.

Καληνυχτήσαμε το χωριό και τις νεράιδες, που σίγουρα στήνουν χορό τις νύχτες στις χαράδρες του Μαινάλου και ξεκινήσαμε για τη βάση μας, το Δάρα. Η τελευταία φωτογραφία που πήραμε ήταν αυτή του παλαιού ξενοδοχείου, βγαίνοντας από το χωριό, στα αριστερά. Είναι ένα όμορφο ερείπιο του μεσοπολέμου. Στις δόξες του ήταν υπερπολυτελές ξενοδοχείο-σανατόριο.

 

[STKF]

Πολύ ωραίο και αυτό το οδοιπορικό που περιγράφεις....

Η Ζαμπία ή Ζαμπέτα, της οικογένειας των Κωτσακαίων, που καταγόταν από το χωριό, παντρεύτηκε τον Κωνσταντίνο Κολοκοτρώνη, πατέρα του Θεόδωρου. Το 1870 ο Κωνσταντίνος Κολοκοτρώνης σκοτώθηκε στη Μάνη και η Ζαμπέτα με τον μικρό Θεόδωρο ήρθε στην Αλωνίσταινα.

Κάπου διάβαζα ότι η Ζαμπέτα διέφυγε ντυμένη άνδρας και με το σπαθί στο χέρι. Τρομερή η ιστορία του Κωνσταντή και της Ζαμπέτας....
Υ.Γ Το 1780

 

[Klair]

Πολύ ωραίο και αυτό το οδοιπορικό που περιγράφεις....

Ευχαριστώ πολύ!

Κάπου διάβαζα ότι η Ζαμπέτα διέφυγε ντυμένη άνδρας και με το σπαθί στο χέρι. Τρομερή η ιστορία του Κωνσταντή και της Ζαμπέτας....

...."Ο Κωνσταντίνος Κολοκοτρώνης, κυνηγημένος από τους Τούρκους, γυρίζει στα βουνά, από σπηλιά σε σπηλιά, για να καταλήξει στην Καστάνιτσα, στον Πύργο του φίλου του Παναγιώταρου.

Στις 19 Ιουλίου 1780 ο Αλή- μπέης με τουρκικό στρατό εκστρατεύει κατά της Καστάνιτσας και πολιορκεί τον Πύργο του Παναγιώταρου. Οι πολιορκημένοι αντέχουν 12 μερόνυχτα και, όταν είδαν ότι δεν ερχόταν βοήθεια και τα πολεμοφόδιά τους εξαντλούνταν, αποφασίζουν έξοδο. Ανάμεσά τους και η Ζαμπία που είχε ντυθεί όπως οι άλλοι πολεμιστές και κρατούσε ντουφέκι και σπαθί, ήταν 28-29 ετών τότε.

«Ζαμπέτα, είπε ο Κωνσταντής στη γυναίκα του, κοίταξε να γλιτώσεις με τα παιδιά. Εγώ πληγώθηκα και θα κρυφτώ εδώ στον λόγγο και καλή αντάμωση, αν βρεθούμε με τους ζωντανούς…». «Ο Θεός μαζί σου, Κωνσταντή μου», μπόρεσε να πει βουρκωμένη η καπετάνισσα..."

Πηγή: http://www.diakonima.gr/2014/11/10/οι-γονείς-του-θεόδωρου-κολοκοτρώνη/

Το 1780

Ο δαίμων του τυπογραφείου Διορθώθηκε, ευχαριστώ.

 

[Smaragda53]

τόσο μ΄άρεσε το κείμενό σου κι οι φωτογραφίες σου και τόσο μου έκανε εντύπωση ο ΄Ιππιος Ποσειδώνας που έψαξα στο ίντερνετ να βρω πληροφορίες. Εκτός ότι μας ψυχαγωγείς, μας μορφώνεις κιόλας!

 

[Klair]

τόσο μ΄άρεσε το κείμενό σου κι οι φωτογραφίες σου και τόσο μου έκανε εντύπωση ο ΄Ιππιος Ποσειδώνας που έψαξα στο ίντερνετ να βρω πληροφορίες. Εκτός ότι μας ψυχαγωγείς, μας μορφώνεις κιόλας!

Να είσαι καλά βρε Σμαράγδα! Τα ωραία σχόλιά σου με ενθαρρύνουν για να συνεχίσω ακόμα πιο δυναμικά.

 

[alma]

Μπράβο για την ιδέα να γράψεις για την Ορεινή Αρκαδία! Για μένα αυτά τα χωριά είναι από τα ομορφότερα και γραφικότερα, απλώς επειδή τα έχουμε σχετικά κοντά μας οι Αθηναίοι, καμιά φορά τα θεωρούμε ψιλοασήμαντη εκδρομή. Πόσο λάθος! Άσε που οι πιο πολλοί γνωρίζουν μόνο τα τουριστικότερα από αυτά και δεν έχουν ανακαλύψει την ομορφιά των υπόλοιπων.
Μου έλειψαν αυτά τα μέρη και τα γραπτά σου έχουν μια όμορφη νοσταλγική διάθεση που με ταξιδεύει!

 

[Klair]

Μπράβο για την ιδέα να γράψεις για την Ορεινή Αρκαδία!

@alma σε ευχαριστώ πολύ! Η ιδέα προέκειψε εντελώς αναπάντεχα από το σχόλιο της @malysa. Για να είμαι ειλικρινής, δεν είχα σκοπό να γράψω μια τέτοια αναλυτική ιστορία, πόσω μάλλον στο "καπάκι" μετά από αυτήν της Λακωνίας, η οποία ήταν μακροσκελής και πολύ απαιτητική στη συγγραφή της.

Για μένα αυτά τα χωριά είναι από τα ομορφότερα και γραφικότερα

Και εγώ την ίδια άποψη έχω. Εκτός όμως από την ταξιδιωτική ματιά και προσέγγιση, με αυτά τα μέρη συνδέομαι σε υψηλό βαθμό και συναισθηματικά, αντλώντας ανεξίτηλες αναμνήσεις από την παιδική μου ηλικία, οι οποίες με συνοδεύουν μέχρι σήμερα, όταν τα επισκέπτομαι ξανά και ξανά.

επειδή τα έχουμε σχετικά κοντά μας οι Αθηναίοι, καμιά φορά τα θεωρούμε ψιλοασήμαντη εκδρομή. Πόσο λάθος! Άσε που οι πιο πολλοί γνωρίζουν μόνο τα τουριστικότερα από αυτά και δεν έχουν ανακαλύψει την ομορφιά των υπόλοιπων.

Ελπίζω αυτή η ιστορία να προτρέψει και να παρακινήσει αυτούς που μπορεί να τη θεωρούν "ψιλοασήμαντη" εκδρομή, ώστε να επισκεφθούν σύντομα αυτά τα μέρη, γνωρίζοντας την ομορφιά και την απλότητα και των λιγότερο διάσημων χωριών.

Μου έλειψαν αυτά τα μέρη και τα γραπτά σου έχουν μια όμορφη νοσταλγική διάθεση που με ταξιδεύει!

Ίσως αυτή η δύσκολη κατάσταση που βιώνουμε να είναι μια μοναδική ευκαιρία, ώστε να γνωρίσουμε καλύτερα τη χώρα μας και τους αμέτρητους "θησαυρούς" που κρύβει σε αποστάσεις "αναπνοής" από την Αθήνα, που πολύ εύκολα μπορούν να γεμίσουν μια απόδραση του Σαββατοκύριακου.
Χαίρομαι πολύ που τα γραπτά μου σε ταξιδεύουν.

 

[Klair]

Νυμφασία-Λεβίδι

Νυμφασία: Το χωριό όπου έλουζαν τα μαλλιά τους οι Νύμφες!

Δύο χιλιόμετρα πριν φτάσουμε στη Βυτίνα, στρίψαμε δεξιά, ακολουθώντας έναν γραφικό, ευθύ δρόμο, ο οποίος περιστοιχίζεται από δενδροστοιχίες. Το παλιό όνομα του χωριού ήταν Γρανίτσα, που σημαίνει δενδρότοπος, από το γεγονός ότι στην περιοχή φύονται ήμερες βελανιδιές και άλλα είδη δέντρων. Το όνομα αυτό ήταν Σλαβικό, όπως άλλωστε και πολλά άλλα ονόματα των γύρω χωριών. Επί πρωθυπουργίας Γ. Κονδύλη άλλαξε και έγινε Νυμφασία, από την ομώνυμη πηγή του χωριού, όπου σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν το μέρος όπου λούζονταν οι Νύμφες. Οι Νύμφες ήταν γυναικείες θεότητες που ζούσαν στις χαράδρες και τα γύρω βουνά της περιοχής και αντιπροσώπευαν θεϊκές δυνάμεις των βουνών, των ποταμών και των πηγών. Η Νύμφη ήταν ανύπαντρο, παρθένο, νεαρό κορίτσι. Μαζί με τη Θεά του κυνηγιού Άρτεμη τριγύριζαν στα βουνά και τους λόγγους παίρνοντας μέρος στα Διονυσιακά όργια στο Μαίναλο, ενώ τις νύχτες στη Νυμφασία Πηγή (Προσινίκος) έπαιζαν και οργίαζαν με τους σάτυρους Σειλινούς και με τον Θεό Πάνα.

Η μυθολογική παράδοση αναφέρει ότι γύρω από τη Νυμφασία Πηγή τριγυρνούσε ο Πάνας άγρυπνος, για να ξεμοναχιάσει καμία από τις Νύμφες, ώστε να εκπληρώσει τις ερωτικές του ορέξεις. Αυτές μόλις τον αντίκριζαν, έτρεχαν να κρυφτούν, στα απόμερα και σκοτεινά μέρη του Μαινάλου. Τις έπιανε κατά τη λαϊκή παράδοση Παν-ικός και έτσι αυτή η λέξη καθιερώθηκε παγκοσμίως, από αυτό το γεγονός.

Η Νυμφασία είναι ένα όμορφο χωριό, το οποίο είναι χτισμένο σε υψόμετρο 840 μέτρων, στο βορειοανατολικό άκρο της Γορτυνίας. Η βλάστηση είναι οργιώδης, με απότομα φαράγγια και χαράδρες, να εναλλάσσονται συνεχώς στο τοπίο. Η περιοχή είναι ιδανική για εξορμήσεις όλες τις εποχές του χρόνου, αλλά και για θρησκευτικό τουρισμό, αφού 3 Km μετά το χωριό βρίσκεται φωλιασμένη, πάνω στον πανύψηλο βράχο των 500 μέτρων, η Ιερά Μονή Παναγίας Κερνίτσης.

Για την ώρα προσπεράσαμε το χωριό και συνεχίσαμε για τη Μονή, η οποία πήρε το όνομά της από την ομώνυμη μεσαιωνική πόλη Κερνίτσα, η οποία αρχικά κατοικήθηκε από Σλάβους. Η Μονή ως το 1940 κατοικούνταν από άντρες, αλλά σήμερα είναι γυναικείο μοναστήρι, το οποίο θεωρείται το αρχαιότερο της Αρκαδίας, αφού η ζωή του υπολογίζεται στους 10 αιώνες. Ιδρύθηκε από τους αδελφούς, Δήμο, Θεόφιλο και Συνοδινό Περτζοκολέα, τον Μάρτιο του 1116. Από το 1680 και έπειτα λειτούργησε ως Κρυφό Σχολειό, με τα παιδιά να μαθαίνουν, όχι μόνο γραφή και ανάγνωση, αλλά και το πάθος και τον πόθο για Ελευθερία.

Φτάσαμε έξω από το μοναστήρι και είδαμε μια μοναχή να κάνει δουλειές, στα χωράφια με τα καλαμπόκια και τα άλλα κηπευτικά που διατηρεί το μοναστήρι.

Προχωρήσαμε, ανεβήκαμε τα σκαλιά και βγάλαμε τον σύρτη μιας σιδερένιας πόρτας, η οποία οδηγεί στον λουλουδιασμένο περίβολο. Τι τάξη και τι καθαριότητα ήταν αυτή που επικρατούσε!! Παντού υπήρχαν λουλούδια και πέργκολες με αναρριχητικά φυτά, όλα άψογα περιποιημένα.

Οι μοναχές άφαντες! Στην κορυφή του βράχου είναι χτισμένος ο ναός της Παναγίας Κερνίτσης, αλλά εμείς προχωρήσαμε προς την σπηλιά, η οποία βρίσκεται κάτω από τον ναό και λειτουργούσε σαν ασκητήριο. Εδώ βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας.

Μερικά κατηφορικά σκαλάκια μας οδήγησαν σε μια σιδερένια πόρτα,

την οποία ανοίξαμε και μπήκαμε στη σπηλιά,

αντικρίζοντας πολλά καντήλια να κρέμονται από την οροφή,

αλλά και την εικόνα της Παναγίας να στέκεται ολομόναχη, κρεμασμένη στον βράχο.

Η ατμόσφαιρα εξέπεμπε μυστήριο και κατάνυξη. Μείναμε αρκετά, παρατηρώντας με μεγάλη προσοχή όλες τις λεπτομέρειες της μικρής εκκλησίας που χτίστηκε εδώ, για να γίνει το παρεκκλήσι της Μονής. Η εικόνα θεωρείται θαυματουργή, γιατί λέγεται ότι έχει θεραπεύσει πολλούς πάσχοντες ανθρώπους.

Όπου κι αν στρέφαμε το βλέμμα μας, βλέπαμε πυκνή βλάστηση και δέος μας κατέλαβε, βλέποντας από τόσο ψηλά τη χαράδρα που έκοβε στα δύο το βουνό.

Βγαίνοντας ξανά στην κορυφή του βράχου, έξω από την είσοδο του ναού της Παναγίας, είδαμε να κάνουν την εμφάνισή τους δύο μοναχές και τις χαιρετίσαμε εγκάρδια. Η μια ξεκλείδωσε την πόρτα της εκκλησίας και μας προέτρεψε να περάσουμε στο εσωτερικό του ναού. Από ευγένεια δε βγάλαμε φωτογραφίες, θαυμάσαμε όμως για λίγη ώρα την εκκλησία και ευχαριστώντας θερμά τη μοναχή βγήκαμε έξω. Τότε η άλλη, μας περίμενε για να μας φιλέψει λουκουμάκι και δροσερό νεράκι. Ήμασταν οι μοναδικοί επισκέπτες. Όλες οι μοναχές πρέπει ολημερίς να ρίχνουν απίστευτη δουλειά, ώστε να διατηρούν πεντακάθαρους όλους τους χώρους του μοναστηριού. Αν και φυσούσε απαλό αεράκι, δεν έβλεπες ούτε ένα φυλλαράκι να είναι πεσμένο κάτω στο δάπεδο. Διάφοροι ακόμα ναοί υπάρχουν γύρω από το μοναστήρι.

Μπήκαμε ξανά στο αυτοκίνητο και κατηφορίσαμε το βουνό, με σκοπό να φτάσουμε στο σημείο που είναι χτισμένος ο ξενώνας ΑΓΡΟΠΟΛΗ. Παρκάραμε το αυτοκίνητο στην άκρη του δρόμου, κάτω από τον μικρό λόφο, στην πλαγιά του οποίου είναι χτισμένοι αμφιθεατρικά οι ξενώνες. Από αυτό το σημείο ξεκινήσαμε μια πεζοπορία, για να γνωρίσουμε ένα υπέροχο φυσικό περιβάλλον, με πυκνή βλάστηση, όπου κυλάει τα νερά του ο ποταμός Μυλάων. Το ποτάμι μπορεί το καλοκαίρι να είναι εντελώς ξερό, όμως στο πέρασμα των αιώνων, τα νερά του κατάφεραν να σμιλέψουν το έδαφος, σχηματίζοντας ένα άκρως εντυπωσιακό φαράγγι.

Η αρχαία πόλη Μεθύδριον της περιοχής, έλαβε το όνομά της από τα δύο ποτάμια που την περιέβαλαν. Δυτικά ο Μαλοίτας και ανατολικά ο Μυλάων. Στο Μεθύδριον οι κάτοικοι λάτρευαν τον Θεό του υγρού στοιχείου και των αλόγων, τον Ποσειδώνα. Πρώτοι αυτοί τον ονόμασαν “΄Ιππιο” και έχτισαν ιερό προς τιμήν του.

Στις ελατοσκέπαστες δυτικές διακλαδώσεις του Μαινάλου αποκτούν τα πρώτα τους νερά οι δίδυμοι ποταμοί. Ο Μυλάων στο κεφαλόβρυσο Ασπρονέρι στο Πυργάκι και ο Μαλοίτας στη θέση Χαλίκι. Οι δύο ποταμοί ανταμώνουν και μαζί περνούν, δυτικά της Βυτίνας ως ένας ποταμός, με το όνομα Μυλάων. Διασχίζοντας ένα φαράγγι, το οποίο στις δύο πλευρές του έχει σπηλιές, ασκηταριά και γεφύρια και βγαίνοντας από το πέτρινο πέρασμά του, ο Μυλάων θα κυλήσει τα νερά του στον Δαρέϊκο κάμπο και θα συναντηθεί με τον Τράγο ποταμό.

Κατηφορίσαμε μια απότομη πλαγιά και συναντήσαμε την ξερή κοίτη του ποταμού. Η πορεία της κοίτης, από τις πηγές μέχρι και την εκβολή του, αποτελεί ένα φυσικό σύνορο, ανάμεσα στη βορειοδυτική Μαντινεία και τη Γορτυνία.

Τα ορμητικά, χειμωνιάτικα νερά του, δημιούργησαν την ανάγκη γεφύρωσης, σε σημαντικά σημεία της πορείας του. Ένα από αυτά τα γεφύρια θέλαμε να προσεγγίσουμε με αυτήν την πεζοπορία μας. Όλο αυτό το εγχείρημα ήταν μια μοναδική και συναρπαστική εμπειρία. Το να περπατάς στην κοίτη ενός ξερού ποταμού, προσπερνώντας ή σκαρφαλώνοντας τεράστιες υπόλευκες ή γκρίζες πέτρες, ήταν κάτι που πρώτη φορά έκανα στα μέρη μου.

Τα τεράστια δέντρα εκατέρωθεν του ποταμού έκρυβαν σχεδόν εντελώς στον ήλιο, ενώ κάθετοι, γρανιτένιοι “τοίχοι” πολλών μέτρων υψώνονταν κατά μήκος του ποταμού.

Ήμασταν εντελώς μόνες (με την αδελφή μου έγινε αυτή η “εκστρατεία”), σε ένα τοπίο ανυπέρβλητης ομορφιάς, αλλά δεν σας κρύβω, ότι μια μικρή αγωνία και ανασφάλεια αιωρούνταν πάνω από τα κεφάλια μας, γιατί αν συνέβαινε το ο,τιδήποτε, δεν υπήρχε ψυχή για να μας βοηθήσει. Που και που ακούγαμε κουδουνάκια ζώων, αλλά ποιος ξέρει, αν υπήρχε βοσκός για να τα προσέχει ή έβοσκαν ελεύθερα στις πλαγιές του βουνού! Κι αν ο βοσκός ήταν ένας σύγχρονος Πάνας και ξαφνικά τον βλέπαμε μπροστά μας?

Συνεχίσαμε την πορεία μας για να φτάσουμε στο γεφύρι της Τζαβάραινας. Το μονότοξο γεφύρι χτίστηκε το 1868 στη θέση παλαιότερου, που γκρέμισαν τα ορμητικά νερά του Μυλάοντα, ενώ ο μάστορας που δούλεψε στην κατασκευή του, καταγόταν από τα Μαζέϊκα ή Κλειτορία.

(Για Κλειτορία δες εδώ: https://www.travelstories.gr/community/threads/Απόδραση-στηνΑχαΐα.64381/)

Πήρε το όνομά του από κάποια Βυτινιώτισσα Τζαβάραινα για κάποιο γεγονός, για το οποίο δεν βρήκα πληροφορίες. Μετά από πορεία ενός περίπου χιλιομέτρου, αντικρίσαμε τον πολυπόθητο στόχο μας, το λιθόκτιστο γεφύρι.

Βγήκαμε από την κοίτη και ανεβήκαμε στο κατάστρωμά του. Καθίσαμε πάνω στις αρχαίες πέτρες και στήσαμε αυτί, για να ακούσουμε το ποδοβολητό των Νυμφών και των Μαινάδων, που τρομαγμένες έτρεχαν για να κρυφτούν από το ερωτικό κυνηγητό του Θεού Πάνα. Αφήσαμε τη φαντασία μας να περιπλανηθεί και κάναμε εικόνα τον μαλλιαρό, τραγοπόδαρο Θεό, να ξεκουράζεται δίπλα στα νερά του Μυλάοντα, κάτω από τη σκιά των δέντρων, ενώ παραπέρα έβοσκε το κοπάδι του.

Η αδελφή μου, πρότεινε να βγούμε από την κοίτη και να επιστρέψουμε, ακολουθώντας το μικρό μονοπάτι που αχνοφαινόταν στην αριστερή πλαγιά του βουνού. Για κάμποση ώρα περιπλανηθήκαμε, ανάμεσα σε θάμνους και ξερά χόρτα, ανεβήκαμε σε μικρά υψωματάκια, ακροβατήσαμε άκρη-άκρη στο μονοπάτι που κρεμόταν πάνω από την κοίτη, ακολουθώντας πορεία παράλληλη με το ποτάμι, αλλά τελικά αυτή η επιλογή δεν ήταν ούτε εύκολη, ούτε ακίνδυνη, οπότε εγώ επέμεινα να ξαναπιάσουμε την κοίτη, ως ασφαλέστερο τρόπο επιστροφής.

Όταν από μακριά είδαμε τους ξενώνες ΑΓΡΟΠΟΛΗ ήμασταν πλέον σίγουρες, ότι είχαμε φτάσει στο σημείο, για να αφήσουμε την κοίτη και να ανηφορίσουμε τον απότομο λόφο, ο οποίος θα μας οδηγούσε στο αυτοκίνητο.

Ο ποταμός Μυλάων έχει επίσης συνδυαστεί με την ανάπτυξη νερόμυλων και νεροτριβών. Λίγο πριν φτάσουμε στο αυτοκίνητο, είδαμε ότι σε μικρή απόσταση, υπήρχαν τα ερείπια ενός νερόμυλου, αλλά αποφασίσαμε να μην τα προσεγγίσουμε με τα πόδια, γιατί θα μπλέκαμε μέσα σε πολύ πυκνή βλάστηση.

Έτσι με το αυτοκίνητο ακολουθήσαμε έναν πολύ τραχύ και με πολλά νεροφαγώματα χωματόδρομο, μέσα στην ερημιά του φαραγγιού, φτάνοντας τελικά στο ερειπωμένο, πετρόκτιστο κτίριο του Καλογερικού Μύλου της Κερνίτσης. Από τους τελευταίους μυλωνάδες ήταν ο Βαλτεσινικιώτης (χωριό Βαλτεσινίκο) Μιχάλης Κατσιγιάννης, του οποίου η κόρη ήταν Ηγουμένη του μοναστηριού. Λέγεται ότι όταν σταματούσε η λειτουργία του μύλου, λόγω ζημιάς ή έλλειψης νερού, ο μυλωνάς μετά την αποκατάσταση της λειτουργίας του, έβγαινε με τρομπέτα και “φώναζε” με αυτόν τον τρόπο τους πελάτες, για να έρθουν με τα φορτωμένα μουλάρια τους, να αλέσουν τους καρπούς.

Ο ενθουσιασμός μας, για όλα αυτά που είχαμε ζήσει ήταν πολύ μεγάλος και αποφασίσαμε να κλείσουμε αυτήν την όμορφη εξόρμηση, με καφέ και γλυκό στην όμορφη πλατεία της Νυμφασίας. Γύρω από την πλατεία υπάρχουν λιγοστά καφενεδάκια και ταβέρνες, που το καλοκαίρι βγάζουν τραπεζάκια κάτω από τα δέντρα. Η πλατεία ήταν εντελώς άδεια! Όταν καθίσαμε σε ένα τραπέζι, συνειδητοποιήσαμε ότι ο κόσμος που ήταν συγκεντρωμένος στο εσωτερικό και στα τραπεζάκια γύρω από το μαγαζί, ήταν οι καλεσμένοι μιας κηδείας, που είχαμε δει να τελείται στην εκκλησία της Παναγίας του νεκροταφείου, λίγο έξω από το χωριό, κατά την άφιξή μας.

Η διαδικασία σερβιρίσματος βρισκόταν στο φόρτε της και υποθέσαμε ότι δεν θα εξυπηρετηθούμε ποτέ, αφού οι κοπέλες έτρεχαν πέρα-δώθε, για να ευχαριστήσουν όσο καλύτερα μπορούσαν τους πενθούντες. Παρ΄ όλα αυτά συνεχίσαμε να καθόμαστε στην άδεια πλατεία, συζητώντας και απολαμβάνοντας τη δροσιά και την ξεκούραση, μετά το απαιτητικό πρόγραμμα που είχαμε υλοποιήσει νωρίτερα. Κάποια στιγμή μια κοπέλα εμφανίστηκε (χωρίς εμείς να κάνουμε κανένα νόημα) για να πάρει την παραγγελία μας, ζητώντας μας συγγνώμη για την καθυστέρηση. Παραγγείλαμε καφέ και χειροποίητο γλυκό του κουταλιού, λέγοντας στην κοπέλα ότι κατανοούμε απολύτως την κατάσταση και ότι δεν χρειάζεται να απολογείται. Μάλιστα την πληρώσαμε μόλις έφερε την παραγγελία, ώστε να μην αναγκαστεί να αφιερώσει ξανά χρόνο σε εμάς.

Η Νυμφασία παραμένει ένα αγνό, αμόλυντο από τον μαζικό τουρισμό χωριό και η ύπαρξή της χάνεται στα βάθη του χρόνου, χωρίς να υπάρχουν πολλές γραπτές αναφορές, για το πότε κατοικήθηκε. Από διάφορα ερείπια κατοικιών ή ναών ή άλλων κτισμάτων φαίνεται, ότι μάλλον το χωριό ήταν απλωμένο και κατοικημένο από μεγάλο πληθυσμό. Μάλλον η Νυμφασία αποτελεί συνέχεια του πληθυσμού του αρχαίου Μεθυδρίου, της πόλης που ήταν διασπαρμένη σε όλη τη γύρω περιοχή. Ο πληθυσμός του χωριού, αλλά κυρίως αυτός της Βυτίνας, που αποτελούσε το προαύλιο του αρχαίου Μεθυδρίου είναι η συνέχεια από την αρχαιότητα.

Η προηγούμενη ονομασία Γρανίτσα, που πιθανώς δόθηκε από τους Σλάβους που εγκαταστάθηκαν εδώ το 850 μ.Χ. είναι η μοναδική που συναντάται για το χωριό, αφού η νέα ονομασία Νυμφασία δόθηκε το 1926-7. Το βασικό αξιοθέατο του χωριού είναι η Αγία Τριάδα, η πετρόκτιστη βασιλική με το ωραίο Καμπαναριό.

Μ΄ αυτά και με τ΄ άλλα πέρασε η ώρα και αναχωρήσαμε για τη βάση μας. Άλλη μια μέρα είχε γεμίσει με πανέμορφα τοπία και αρκετή αδρεναλίνη. Εν αναμονή της κακοκαιρίας με την ονομασία “Ιανός” για την επόμενη μέρα δεν είχαμε προγραμματίσει καμία εξόρμηση. Βλέποντας και κάνοντας, αναλόγως πώς θα μας έβρισκε η κακοκαιρία.


Λεβίδι

Στο προηγούμενο κεφάλαιο έγραψα, ότι η Βυτίνα για μένα είναι πάνω απ΄ όλα η αιώνια ατάκα: “Πάμε πλατεία”. Το Λεβίδι από την άλλη είναι για εμάς, που μένουμε εκτός κατοικημένης περιοχής το “mall” για τις απαραίτητες αγορές μας. Η κωμόπολη είναι χτισμένη στις ανατολικές πλαγιές του Μαινάλου, σε υψόμετρο 860 μέτρων. Στην είσοδο του χωριού υπάρχει ένα μικρό δασάκι, ενώ η πλατεία αποτελεί το hot spot, αφού γύρω από αυτήν υπάρχουν μπακάλικα, ταβέρνες, καφενεία και φαρμακεία.

Έτσι το επόμενο απόγευμα, έχοντας υποστεί, ευτυχώς ελαφρά τα συμπτώματα της κακοκαιρίας “Ιανός”, ξεκινήσαμε με την αδελφή μου από το Δάρα με προορισμό το Λεβίδι. Κυρίως θέλαμε να πιούμε ένα καφεδάκι στην καφετέρια της πλατείας, αλλά να κάνουμε και μερικά ψώνια στο σούπερ μάρκετ και στον ξυλόφουρνο του χωριού. Ο ουρανός ήταν πολύ βαρύς και πένθιμος, γεμάτος βροχή. Όμως υπήρχαν και διαστήματα που η βροχή σταματούσε.

Καθίσαμε έξω, για να αναπνέουμε όλες τις μυρωδιές της θυμωμένης φύσης, αλλά και για να ρουφήξουμε τη φθινοπωρινή δροσιά, που διαπερνούσε τα λεπτά ζακετάκια που φορούσαμε. Σε πρώτο πλάνο είχαμε την ιστορική πλατεία του Λεβιδίου, η οποία κοσμείται από τα αγάλματα του οπλαρχηγού Αναγνώστη Στριφτόμπολα, αλλά και του Αλέξανδρου Παπαναστασίου, πολιτικού και πρωθυπουργού.

Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου που ήταν ιδρυτής της “Δημοκρατικής Ένωσης”, θεωρείται ο πατέρας της Αβασίλευτης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας και ο εμπνευστής της νεότερης αγροτικής πολιτικής. Ο μεγάλος πολιτικός διετέλεσε αρκετές φορές Υπουργός πριν αναλάβει Πρωθυπουργός της Ελλάδας το 1924 και το 1932, ενώ ήταν συνεργάτης και φίλος του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821 το Λεβίδι είχε πολύ σημαντική συμμετοχή, αφού στις 14 Απριλίου 1821 δόθηκε μέσα στο χωριό μια από τις ιστορικότερες μάχες της Επανάστασης, όπου οι Έλληνες στέφθηκαν νικητές, αλλά με την απώλεια του οπλαρχηγού τους Αναγνώστη Στριφτόμπολα.

Στις αρχές Απριλίου του 1821 είχε σχεδόν επικρατήσει το στρατηγικό σχέδιο του Κολοκοτρώνη, που στόχευε στην κατάληψη της Τριπολιτσάς, του διοικητικού κέντρου του Οθωμανικού Μοριά. Γι’ αυτό, γύρω από την Τριπολιτσά είχαν αρχίσει να δημιουργούνται ελληνικά στρατόπεδα, για να την αποκόψουν από την υπόλοιπη Πελοπόννησο και να καταστήσουν ευκολότερη την άλωσή της. Όμως με τη θέα των Τούρκων, οι στρατολογημένοι Έλληνες το έβαζαν στα πόδια, χωρίς να ρίξουν ούτε μια τουφεκιά, με αποτέλεσμα το ένα μετά το άλλο τα στρατόπεδα να διαλύονται. Τετρακόσια χρόνια σκλαβιάς και ραγιαδισμού είχαν κάνει πολλούς Έλληνες να σκύβουν το κεφάλι όταν έβλεπαν Τούρκο και να υπομένουν μοιρολατρικά τον αυταρχισμό του. Άλλωστε, όσοι είχαν σηκώσει ανάστημα κατά του δυνάστη, συχνά το πλήρωναν με το κεφάλι τους.

Στο Λεβίδι όμως, όταν ακούστηκε ότι φθάνει τουρκικός στρατός από την Τριπολιτσά κανείς δεν έφυγε. Ήταν το πρώτο στρατόπεδο που δεν διαλύθηκε στο άκουσμα της είδησης, ότι 3.000 πεζοί και ιππείς έχουν εκστρατεύσει εναντίον τους. Το στρατόπεδο του Λεβιδίου είχε συσταθεί από τους Καλαβρυτινούς και τους ντόπιους οπλαρχηγούς Παναγιώτη Αρβάλη και Γεώργιο Μπηλίδα. Ήδη από τις 12 Απριλίου το στρατόπεδο είχε ενισχυθεί με τους οπλαρχηγούς Σωτήριο Χαραλάμπη, Σωτήριο Θεοχαρόπουλο, Νικόλαο Σολιώτη και Αναγνώστη Στριφτόμπολα. Οι Τούρκοι ξεκίνησαν από την Τριπολιτσά με κατεύθυνση το Λεβίδι, το βράδυ της 13ης Απριλίου.

Μόλις πληροφορήθηκαν την επικείμενη άφιξη του τουρκικού στρατού συγκεντρώθηκαν στο σπίτι, όπου διέμενε ο Καλαβρυτινός Σωτήρης Χαραλάμπης και αποφάσισαν, κατά πρώτον να ζητήσουν βοήθεια από τα γειτονικά στρατόπεδα της Αλωνίσταινας και του Κακουρίου και κατά δεύτερον να πιάσουν τις εισόδους του Λεβιδίου, ώστε να εμποδίσουν τους Τούρκους να εισέλθουν στο χωριό. Ο Σωτήρης Χαραλάμπης ταμπουρώθηκε σε μια ράχη κοντά στο Λεβίδι, ενώ πιο κάτω βρέθηκε ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας.

Τις πρωινές ώρες της 14ης Απριλίου, όταν κυκλοφόρησε η φήμη ότι το τουρκικό ιππικό πλησιάζει στο Λεβίδι, πολλοί άνδρες πανικοβλήθηκαν. Εγκατέλειψαν τις θέσεις τους, παρά τις προσπάθειες των οπλαρχηγών, να τους συγκρατήσουν και κατέφυγαν στο βουνό. Τότε ο Στριφτόμπολας με 70 άνδρες αποφάσισε να δώσει τη μάχη μέσα στο χωριό. Οι Τούρκοι όρμησαν με άγριες διαθέσεις κατά των οχυρωμένων Ελλήνων, αλλά αντιμετώπισαν τη σθεναρή αντίστασή τους. Χαρακτηριστικοί είναι οι στίχοι του λαϊκού ποιητή Παναγιώτη Κάλα ή Τσοπανάκου (1789-1825) «… στο Βαλτέτσι, στο Λεβίδι, πέφτει αλύπητο λεπίδι…»

Πραγματική μάχη δόθηκε έξω από το σπίτι που βρισκόταν ο Στριφτόμπολας. Εκεί έπεσαν οι περισσότεροι Τούρκοι, αλλά και ο ηρωικός οπλαρχηγός από τα Καλάβρυτα. Εν τω μεταξύ, είχαν αρχίσει να καταφθάνουν οι ενισχύσεις από τα διπλανά στρατόπεδα, υπό τους Δημήτριο Πλαπούτα, Ηλία Τσαλαφατίνο, Νικόλαο Πετμεζά, Σταύρο Δημητρακόπουλο και Ασημάκη Σκαλτσά. Τότε οι αμυνόμενοι βγήκαν από τα σπίτια και όρμησαν κατά των Τούρκων, που πανικόβλητοι εγκατέλειψαν το πεδίο της μάχης, αφήνοντας πίσω τους πολλούς νεκρούς. Η νίκη των Ελλήνων στο Λεβίδι αποτέλεσε το σημαντικότερο, ως τότε γεγονός του Αγώνα. Οι ραγιάδες έβλεπαν πλέον, ότι οι Τούρκοι δεν ήταν ανίκητοι!

Πηγή: www.sansimera.gr

Εκμεταλλευτήκαμε ένα μικρό διάλειμμα της βροχής και ξεκινήσαμε να περπατάμε στα υγρά σοκάκια του χωριού. Αν τα πετρόχτιστα σπίτια του 19ου αιώνα σε εμάς φαίνονται οικεία, σίγουρα θα εντυπωσιάσουν τον επισκέπτη, που θα βρεθεί για πρώτη φορά, να κάνει τη βόλτα του στο Λεβίδι.

Ένα από αυτά τα ωραία κτίρια είναι το Δημαρχείο, στο οποίο λειτουργεί μικρό μουσείο αφιερωμένο στον Αλέξανδρο Παπαναστασίου, με τα προσωπικά του αντικείμενα και το ιδιωτικό του αρχείο.

Προχωρήσαμε ψηλά στον λόφο, απ΄ όπου βλέπαμε τις κατάφυτες πλαγιές του βουνού να σκεπάζονται από χαμηλή νέφωση. “Κατσιφάρα” τη λένε στα μέρη μου.

Σουρούπωνε και η υγρασία διαπερνούσε τα λεπτά ρούχα που φορούσαμε, όμως συνεχίσαμε να περιπλανιόμαστε ανάμεσα σε σπίτια με κήπους, ενώ ένα ψιλόβροχο είχε και πάλι ξεκινήσει να μας ραντίζει.

Αυτήν τη φορά δε φτάσαμε μέχρι τον ιερό ναό των Ταξιαρχών, που βρίσκεται ψηλά στον λόφο. Εσείς όμως, αν βρεθείτε ποτέ στο Λεβίδι να πάτε! Ο ναός έχει διακοσμηθεί με εξαιρετικές τοιχογραφίες. Οι αγιογραφίες του είναι τόσο όμορφες, ώστε η εκκλησία χαρακτηρίστηκε ως “Μουσείο Τοιχογραφίας”. Διαθέτει στο Καμπαναριό δύο ρολόγια. Το καινούριο και το παλιό με τους σταματημένους δείκτες, τη στιγμή της ανατίναξης από τους Γερμανούς, για να σταματήσουν τον ήχο της καμπάνας που ειδοποιούσε για τις γερμανικές επιδρομές.

Άλλη μια αξιόλογη πρόταση που έχω να κάνω, όχι μόνο σε εσάς αλλά και στον εαυτό μου, είναι η επίσκεψη στο βυζαντινό εκκλησάκι της Παναγίας, το οποίο πιστεύεται ότι ήταν καθολικό παλιάς Μονής της Θεοτόκου. Βρίσκεται ανατολικά του Λεβιδίου, μέσα στο Μαντινικό πεδίο. Η εκκλησία ανεγέρθηκε τον 11ο μ.Χ. αιώνα, πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού της Υμνίας Αρτέμιδας. Το ξωκκλήσι γιορτάζει κάθε χρόνο τα “εννιάμερα της Παναγίας” με εκδηλώσεις και πανηγύρι.

Επιστρέψαμε στην πλατεία, μπροστά από τον ναό του Αγίου Ιωάννη, που δεσπόζει στο κέντρο του χωριού.

Κατευθυνθήκαμε προς τον παραδοσιακό ξυλόφουρνο, ο οποίος βρίσκεται στο κατηφορικό δρομάκι, ακριβώς μετά το γωνιακό ψητοπωλείο “Κουμπούρης”, για να αγοράσουμε ψωμί. Όσα χρόνια και να ανατρέξω στο παρελθόν, πάντα θυμάμαι να το ονομάζουμε οικογενειακώς: “Tο ψωμί της γριάς”. Τώρα στον φούρνο βρήκαμε την κόρη της γριάς, η οποία συνεχίζει την οικογενειακή παράδοση, αλλά τα παλαιότερα χρόνια η “αφέντρα” του φούρνου ήταν η γριά, μια στρυφνή και λίγο έως πολύ αγενής μορφή, η οποία έχει γράψει τη δική της ιστορία στην περιοχή. Θυμάμαι αρκετά χρόνια πίσω, παραμονή Καθαράς Δευτέρας, πήγαμε πολύ μετά τα μεσάνυχτα, για να πάρουμε από τους πρώτους τις λαγάνες της. Ε! μόνο που δεν μας έβρισε για το “θράσος” που είχαμε, να της ζητήσουμε “τέτοια ώρα” να έχει έτοιμες τις λαγάνες. Είμαι σίγουρη, ότι είχε κάμποσες έτοιμες, αλλά επίτηδες δεν μας τις έδωσε και μας είπε “ελάτε το πρωί”! Μιλάμε για τέτοια μορφή!!

Στις ταβέρνες του χωριού ψήνονται στη σούβλα γουρουνοπούλες. Εγώ προτείνω το ψητοπωλείο “Κουμπούρης”. Αυτό ξέρουμε, αυτό εμπιστευόμαστε, απ΄ όταν ήμουν παιδάκι ακόμα. Όσο ο καιρός είναι καλός, τα τραπεζάκια πάνω στην πλατεία είναι πάντα έτοιμα, για να υποδεχτούν περαστικούς και ντόπιους και τον χειμώνα δίπλα στο αναμμένο τζάκι, θα βρεθεί μια ζεστή γωνίτσα για να ζεστάνει και να καταλαγιάσει την πείνα του ταξιδιώτη.

Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία στον απέραντο κάμπο, που φτάνει μέχρι το χωριό Κανδήλα, αλλά και με την κτηνοτροφία και τον τουρισμό. Σήμερα το χωριό διαθέτει σύγχρονα καταλύματα και αρχοντικούς ξενώνες, για τους επισκέπτες που καταφθάνουν στην περιοχή για το Χιονοδρομικό Κέντρο και όχι μόνο, αφού ο Δήμος Λεβιδίου αποτελείται από όμορφα χωριά και οικισμούς όπως: Βλαχέρνα, Δάρα, Κανδήλα, Καρδαράς, Kώμη, Λίμνη, Ορχομενός, Παλαιόπυργος, Παναγίτσα και Χωτούσα.

Κατά τους αρχαίους χρόνους ονομαζόταν “Ορχομενίων Χώρα” και τα πλούσια αρχαιολογικά ευρήματα, που σώζονται μέχρι σήμερα δικαίωσαν το πρώην όνομα του Λεβιδίου. Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς δημιουργήθηκε ο πρώτος οικισμός. Σύμφωνα με μαρτυρίες, το 1700 κατοικούσαν στο χωριό 300 ψυχές. Είναι πιθανόν ότι το Λεβίδι υπήρχε κατά την εποχή της Φραγκοκρατίας. Άλλωστε στο χωριό Παλαιόπυργος, στους πρόποδες του Αρτεμισίου όρους, σώζονται ερείπια μεσαιωνικού κάστρου. Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται ο Αρχαίος Ορχομενός, που υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες πόλεις της Αρκαδίας. Η επίσκεψη επιτρέπει στον επισκέπτη να θαυμάσει το Θέατρο, το Βουλευτήριο, ευρήματα από το στραγγιστικό έργο της Αρχαίας Πόλης, τη Μεγάλη Αγορά και το Ιερό της Υμνίας Αρτέμιδας. Η Άρτεμις είχε στον Ορχομενό λαμπρό ναό. Το προσωνύμιο Ύμνια οφείλεται στη σχέση της με τη μουσική. Στην κορυφή του βουνού βρίσκεται η Αρχαία Ακρόπολη του Ορχομενού, που ονομάστηκε από τον Όμηρο “Πολύμηλος” γιατί ήταν πλούσια σε κτηνοτροφία, ιδίως των προβάτων. Η αρχαία Ακρόπολη ήταν το κέντρο της Αρκαδίας και έδρα βασιλέων, έως τον 5ο αιώνα π.Χ.

Το Αρκαδικό Μουσείο Τέχνης και Ιστορίας του Λεβιδίου είναι εμπλουτισμένο με πάνω από 500 σχέδια και χαρακτικά σπουδαίων δημιουργών, που αφορούν την ευρύτερη περιοχή. Η συλλογή απλώνεται σε 4 αιώνες τέχνης, από τον 16ο αιώνα. Ιστορεί σε θεματικές ενότητες, τους μύθους και την ουτοπία, ανιχνεύει την Αρκαδία των περιηγητών, αφιερώνει ξεχωριστό κεφάλαιο στην Επανάσταση, αποδίδει φόρο τιμής στην ποιμενική ζωή και εξηγεί γιατί το δάσος και το βουνό είναι πυλώνες του αρκαδικού ύφους. Η Βιβλιοθήκη του Μουσείου μετράει πάνω από 1.000 τίτλους και πολλοί από αυτούς είναι σπάνιοι και δυσεύρετοι. Το Αρκαδικό Μουσείο Τέχνης και Ιστορίας συνυπάρχει με το Dryades-Kallisto Hotel & Suites, ένα πρότυπο τουριστικό-οικιστικό συγκρότημα.

Η τριάδα των μουσείων του Λεβιδίου κλείνει με το Λαογραφικό Μουσείο, με πλήθος αντικειμένων καθημερινής χρήσης από παλαιότερες εποχές: όπως γεωργικά εργαλεία, οικιακά σκεύη, ρούχα, αργαλειό και φωτογραφίες.

Ολοκληρώσαμε τις αγορές μας στο σούπερ μάρκετ και στο κρεοπωλείο του χωριού. Νύχτωσε και ο καιρός αγρίεψε κι άλλο. Όσο πλησιάζαμε προς το σπίτι η βροχή δυνάμωνε! Ο “Ιανός” βρισκόταν σε εξέλιξη και εμείς βιαστήκαμε να συναντήσουμε την ασφάλεια του “Μικρού σπιτιού μέσα στο λιβάδι”.

Πηγές ιστορικών αναφορών της παρούσας αφήγησης:
www.nymfasia.gr
wikipedia
www.anthitispetras.gr › flip_ydatokinhsh › ydatokinhsh

 

[Klair]

Συνεχίζουμε τη γνωριμία μας με τα όμορφα χωριά της ορεινής Αρκαδίας, επισκεπτόμενοι σε αυτήν την τριήμερη απόδραση (30-31/10 και 1/11/2020) την Ελάτη, τη Στεμνίτσα, το Ελληνικό, τον Λούσιο ποταμό, την Αρχαία Γόρτυνα καθώς και την Καρύταινα.

Ελάτη-Στεμνίτσα

Ακολουθώντας την επαρχιακή οδό Τρίπολης-Ολυμπίας αφήσαμε πίσω μας τη Βυτίνα, φτάνοντας μετά από λίγο σε μια διασταύρωση. Δύο ταμπέλες ενημερώνουν ότι, ευθεία ο δρόμος οδηγεί σε Ολυμπία (80 Km), Λαγκάδια (19 Km), Δημητσάνα (17 Km), αλλά και Στεμνίτσα συμπληρώνω εγώ, αφού αμέσως μετά τη Δημητσάνα, ο επισκέπτης συναντάει και αυτό το όμορφο χωριό. H αριστερή διαδρομή οδηγεί σε Στεμνίτσα (31 Km), Xρυσοβίτσι (20 Km), Πυργάκι (4 Κm) και Ελάτη (5 Κm).

Στο προηγούμενο ταξίδι είχαμε ακολουθήσει την πρώτη διαδρομή, οπότε αυτήν τη φορά ακολουθήσαμε τη δεύτερη, θέλοντας να διασχίσουμε ένα τμήμα του δυτικού Μαινάλου και να δούμε την καταπληκτική φύση της ορεινής Αρκαδίας, η οποία πλέον είχε αρχίσει να ντύνεται στα χρώματα του φθινοπώρου.

Ο δρόμος είναι στενός και κυλάει ανάμεσα σε έλατα, πλατάνια και άλλα δέντρα, τα οποία έχουν μπει για τα καλά στη χρυσοκίτρινη εποχή του χρόνου. Οι αντιθέσεις είναι έντονες, με το βαθύ πράσινο των ελάτων του Μαινάλου να κυριαρχεί στο τοπίο, δημιουργώντας ένα σκούρο φόντο για τα φυλλοβόλα δέντρα, ενώ κίτρινες και κόκκινες “εκρήξεις” σπάνε τη μονοτονία του πράσινου, χαρίζοντας ένα μοναδικό θέαμα χρωματικής πανδαισίας στον ταξιδιώτη.

Κάτω από τον βαθύ ίσκιο τεράστιων πλατανιών κυλάει ο ποταμός Μυλάοντας, ο οποίος μας έκανε να σταματήσουμε για λίγο και να περπατήσουμε, αλλάζοντας τα βήματά μας πάνω στις μεγάλες πέτρες, που βρίσκονται στην κοίτη του. Ο Μυλάοντας είναι το ποτάμι που φτάνει μέχρι τη Νυμφασία, εν συνεχεία χύνεται στον Τράγο ποταμό και μαζί με άλλα μικρότερα ποταμάκια τροφοδοτούν τον Λάδωνα (βλέπε προηγούμενο κεφάλαιο: Νυμφασία, το χωριό όπου έλουζαν τα μαλλιά τους οι Νύμφες).

Συνεχίσαμε την ανηφορική πορεία μας. Αριστερά μας, χαμηλοί ελατοσκέπαστοι λόφοι και δεξιά μας, το ψηλό βουνό. Το πρώτο χωριό που ανταμώσαμε ήταν το Πυργάκι, το εγκαταλελειμμένο σήμερα ορεινό μικρό χωριό της Αρκαδίας, το οποίο έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός.

Λίγο πριν μπούμε στο χωριό Ελάτη, πάνω στον δρόμο, συναντήσαμε στα αριστερά μας, ένα εργαστήριο κατασκευής ξύλινων δημιουργιών.

Εκείνα όμως που μας έκαναν να σταματήσουμε ήταν τα πανέμορφα άλογα, με τα οποία ο ιδιοκτήτης του εργαστηρίου προσφέρει βόλτες στο δάσος του Μαινάλου.

Ο Χρήστος Σιμόπουλος αποφάσισε να εγκαταλείψει την Αθήνα και να εγκατασταθεί στην Ελάτη, μαζί με τη σύζυγό του, αναπαλαιώνοντας και αξιοποιώντας το παλιό συνεταιριστικό εργαστήριο επεξεργασίας ξύλου. Ο κέδρος είναι το υλικό που αγαπά να επεξεργάζεται ο καλλιτέχνης, δημιουργώντας τραπέζια, καρέκλες, φωτιστικά και άλλα χρήσιμα αντικείμενα.

Η Ελάτη είναι ορεινό χωριό χτισμένο σε υψόμετρο 1.200 μέτρων, στις πλαγιές του Μαινάλου. Ανήκει στον Δήμο Βυτίνας και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 27 κατοίκους. Κοντά στο χωριό βρίσκεται το Υδραγωγείο του Μεθυδρίου, καθώς και το Αρχαίο Μεθύδριο, αλλά σε αυτό το ταξίδι δεν τα επισκεφθήκαμε. Τα αφήσαμε εκκρεμότητα για την επόμενη φορά.

Το χωριό είναι μικρό, πνιγμένο μέσα στα έλατα και προσφέρεται τόσο για χειμερινές, όσο και για καλοκαιρινές αποδράσεις. Παλαιότερα η Ελάτη ήταν γνωστή με το όνομα Γαρζενίκος ή Δίρρεμα, που σημαίνει “χωριό μέσα στο δάσος”. Όποιος ενδιαφέρεται για διαμονή υπάρχει το συγκρότημα “Σαλέ Ελάτη” μέσα στο ελατόδασος.

Αμέσως μετά το χωριό, σε ένα καταπράσινο άπλωμα, μέσα στην αγκαλιά των ελάτων του Μαινάλου είδαμε τον ιερό ναό της Ζωοδόχου Πηγής, που θεμελιώθηκε στις 5 Μαΐου 2000 και ολοκληρώθηκε 2 χρόνια αργότερα. Αυτό το αρχιτεκτονικό στολίδι δημιουργήθηκε με πέτρες από τη γύρω περιοχή και η ιδέα της ανέγερσης του ναού ανήκει σε ανθρώπους γεννημένους ή έχοντες ρίζες από την Ελάτη. Στο σημείο αυτό, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήκμαζε το χωριό Γαρζενίκος, το οποίο εγκαταλείφθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα. Σταθήκαμε για λίγα λεπτά θαυμάζοντας τον ναό αλλά και το μαγευτικό τοπίο.

Ο δρόμος στη συνέχεια έγινε ανηφορικός και ακόμα πιο στενός. Δεξιά και αριστερά έλατα! Προσπεράσαμε τη διασταύρωση για Λιμποβίσι, αφού το έχουμε επισκεφθεί σε παλαιότερο ταξίδι και συνεχίσαμε για Στεμνίτσα.

12 χιλιόμετρα πριν το χωριό, μέσα στο ελατόδασος βρίσκεται το All Seasons Paradise, ένα πολυτελές θέρετρο, με ξύλινα σπιτάκια, πισίνα, εστιατόριο και μπαρ. Oι επισκέπτες μπορούν να κάνουν διάφορες δραστηριότητες στο κατάλυμα ή πεζοπορίες στη γύρω περιοχή.

Μετά από μια στροφή του δρόμου, ο ορίζοντας κλείνει από αντικριστούς λόφους και από ψηλά είδαμε να ξεπροβάλλει το όμορφο χωριό της Στεμνίτσας. Σταματήσαμε για τις πρώτες φωτογραφίες!

Στα δεξιά μια πετρόχτιστη κρήνη μας καλωσόρισε, με το δροσερό γάργαρο νεράκι της, ενώ μια χρυσή πλακέτα με λίγα λόγια, σκοπό έχει να κάνει γνωστή την ιστορία του χωριού στον επισκέπτη, που πρόκειται να διασχίσει το κατώφλι της Στεμνίτσας.

Από εκεί ψηλά η θέα προς το χωριό είναι μεγαλειώδης και πανοραμική. Η Στεμνίτσα σκαρφαλώνει στα δυτικά “πόδια” του Μαινάλου, είναι προικισμένη με ανείπωτη ομορφιά, αλλά και φορτωμένη με ιστορία δίχως τέλος. Χτισμένη ανάμεσα σε τέσσερις ρεματιές, προσφέρει από όλες τις γειτονιές της, ανυπέρβλητη θέα στον επισκέπτη, που δεν είναι φυγόπονος και θα επιδιώξει να σκαρφαλώσει στα ψηλότερα σημεία της, για να καταπιεί αχόρταγα όλη την ομορφιά της. Επιβλητικά Πυργόσπιτα και πέτρινα καλντερίμια ανηφορίζουν ή κατηφορίζουν στις γύρω πλαγιές και πνίγονται μέσα σε πανύψηλα δέντρα και θεόρατους θάμνους.

Από τα πολύ ψηλά ξεκινήσαμε τη γνωριμία μας με το χωριό. Πριν μπούμε στο κέντρο της Στεμνίτσας ακολουθήσαμε την οδό Ζωοδόχου Πηγής, τον δρόμο που οριοθετεί το βόρειο τέλος του χωριού. Μετά από αυτόν τον δρόμο δεν υπάρχουν άλλα σπίτια και ξεκινάει το βουνό. Εδώ συναντήσαμε τον ναό της Ζωοδόχου Πηγής ή Χρυσοπηγής, ο οποίος στέκεται στο τέλος του λόφου και υπολογίζεται ότι χτίστηκε τον 15ο αιώνα.

Η παράδοση λέει ότι ο ναός χτίστηκε το 1433 (20 χρόνια πριν την πτώση της Κωνσταντινούπολης) από τον επίσκοπο Αχίλλειο και τον διάκονό του, Βησσαρίωνα. Σε μια περιοδεία του στη Γορτυνία, ο επίσκοπος και ο διάκονός του έπεσαν σε ενέδρα ληστών και ευρισκόμενοι σε άμυνα σκότωσαν τους ληστές. Μετά από αυτό το συμβάν παραιτήθηκε του επισκοπικού του αξιώματος και μαζί με τον διάκονο αποσύρθηκαν στη Στεμνίτσα, χτίζοντας αρχικά τη Μονή της Ζωοδόχου Πηγής, όπου πέρασαν το υπόλοιπο της ζωής τους μετανοώντας.

Ο ναός αυτός έπαιξε σημαντικό ρόλο κατά την Επανάσταση του 1821. Δίπλα στο ιερό του καθολικού σώζεται ένα διώροφο κτίσμα, το οποίο αποτέλεσε την έδρα της Πελοποννησιακής Γερουσίας, κατά την περίοδο Μαΐου-Ιουνίου 1821. Εδώ λοιπόν συνεδρίασε η πρώτη Πελοποννησιακή Γερουσία, η οποία μετεγκαταστάθηκε από τη Μονή Καλτεζών.

Το 1779 η Μονή έπαθε ζημιές από τους Τουρκαλβανούς, αλλά και το 1826 όταν τα στρατεύματα του Ιμπραήμ εισέβαλαν στη Στεμνίτσα, πάλι η Μονή γνώρισε καταστροφές. Τον Ηγούμενό της, τον κρέμασαν στον πλάτανο που βρισκόταν κοντά στο μοναστήρι.

Πλησιάσαμε στην άκρη της πέτρινης μάντρας του περιβόλου του ναού, απ΄ όπου η θέα του χωριού μας έκοψε την ανάσα. Όλη η Στεμνίτσα κατρακυλούσε στον δασωμένο λόφο πανέμορφη και κούκλα.

Αφήσαμε τα ψηλώματα και πήραμε τον κατήφορο. Διασχίσαμε όλο το χωριό και αμέσως μετά την πλατεία, ακολουθήσαμε έναν άλλο ανηφορικό δρόμο, ο οποίος οριοθετεί το τέλος της δυτικής πλευράς του χωριού. Είναι ο δρόμος στον οποίο βρίσκεται ο διάσημος ξενώνας Μπελλαίικο, ένα παραδοσιακό πέτρινο σπίτι, με απέραντη θέα προς όλη τη Στεμνίτσα.

Συναρπαστικό, θεϊκού κάλλους θέαμα αντικρίσαμε και από αυτό το σημείο. Δεν χορταίναμε την ομορφιά και τους ορίζοντες του απαράμιλλου τοπίου, με την πλούσια βλάστηση να οργιάζει γύρω μας.

Είχαμε μέχρι στιγμής καλύψει τα δύο από τα τρία σημεία που προσφέρουν εξαιρετική θέα στο χωριό, οπότε κινήσαμε για το τρίτο, που δεν είναι άλλο από το Κάστρο της Στεμνίτσας. Παρκάραμε πολύ κοντά στο κέντρο και με τα πόδια πλέον αρχίσαμε να ανηφορίζουμε ένα πλακόστρωτο δρομάκι, την οδό Πελοπίδα, το οποίο ξεκινάει από την πλατεία του χωριού και οδηγεί στο Κάστρο. Πρώτα συναντήσαμε την εκκλησία της Παναγίας, πάνω από την πλατεία, η οποία ανακαινίστηκε το 1862.

Ακόμη και από τόσο χαμηλά η όμορφη θέα είχε αρχίσει να ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας.

Περπατώντας αυτά τα πρώτα μέτρα στο “πέτρινο κόσμημα” της Αρκαδίας είχαμε αρχίσει να εντυπωσιαζόμαστε με τα στιβαρά αρχιτεκτονικά αριστουργήματα, δηλαδή τα πέτρινα αρχοντικά σπίτια και τα ανηφορικά, λιθόστρωτα καλντερίμια του χωριού. Παντού γύρω μας κυριαρχούσε η πέτρα, η οποία έγραφε απίστευτα, με φόντο το καταπράσινο τοπίο.

Ο τόπος αυτός έχει διατηρήσει την αυθεντική φυσιογνωμία του, αντιστεκόμενος σθεναρά στην αλλοτρίωση και στη φθορά του χρόνου. Βέβαια κάποιες φορές, ο αδυσώπητος και αμείλικτος χρόνος καταφέρνει να νικήσει τη μαστοριά και τη μαεστρία των μαστόρων και των χτιστάδων των πέτρινων αρχοντικών της Στεμνίτσας. ‘Ομως ακόμα και έτσι, αυτά τα στολίδια εκπέμπουν δέος και γοητεία όταν τα κοιτάζεις και η ζωή θα βρίσκει πάντα τον τρόπο, να ξαναγεννηθεί και να μεγαλουργήσει, ακόμα και μέσα από τα ερείπια και τα χαλάσματα.

Λίγο πριν τα ανηφορικά πέτρινα σκαλιά που οδηγούν στο Κάστρο, στα αριστερά, συναντήσαμε τον ναό Παναγία η Μπαφέρω. Αυτή η ιδιαίτερη εκκλησία χρονολογείται από τον 12ο αιώνα και πρόκειται για μονόκλιτη Βασιλική με τρούλο. Ο ναός ήταν κλειστός, αλλά διάβασα ότι διαθέτει εντυπωσιακές τοιχογραφίες της Πλατυτέρας και της Άκρας Ταπείνωσης.

Πίσω από τον ναό υπάρχει ένα μικρό δασάκι και εδώ βρίσκεται το μικροσκοπικό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, το οποίο χρονολογείται από τον 14ο αιώνα και υπήρξε “Θέσις Διδακτηρίου Ελληνικής Σχολής Στεμνίτσας (1690-1828). Εδώ εμαθήτευσαν Φιλικοί και Αγωνιστές του 1821, καθώς και ο Πρωθυπουργός Αλέξ. Κουμουνδούρος”.

Στο ύψωμα υπήρχε μεσαιωνικό Κάστρο και το γραφικό ανηφορικό καλντερίμι μας οδήγησε στην κορυφή του,

όπου υπάρχει Ηρώο αφιερωμένο στους Αγωνιστές του 1821.

Μια έξοχη θέα προς το χωριό απλώθηκε μπροστά στα μάτια μας.

Δεν είναι όμως μόνο η ομορφιά του χωριού που σου κόβει την ανάσα, αλλά και η αγριάδα και η επιβλητικότητα των γύρω βουνών, με τις βαθιές χαράδρες που κυριαρχούν στο οπτικό πεδίο του θεατή, που φτάνει στην άκρη του πετρόχτιστου μπαλκονιού.

Περιδιαβαίνοντας στη συνοικία του Κάστρου εντυπωσιαστήκαμε από τα πέτρινα σπίτια με τα κατώγια και τα ξύλινα χαγιάτια, αλλά και από τα τριώροφα πυργοειδή οικοδομήματα, όπως για παράδειγμα το οίκημα των Ροϊλών. Όλο το χωριό αποτελεί πρότυπο παραδοσιακής Αρκαδικής αρχιτεκτονικής, η οποία έχει διατηρηθεί με πολύ φροντίδα μέχρι σήμερα.

Η γραφική πλατεία του χωριού είναι ο τόπος συνάντησης για τους κατοίκους, αλλά και για τους επισκέπτες. Τα όμορφα καφενεία γύρω από την πλατεία αποτελούν το ιδανικό σημείο για χαλάρωση, θαυμάζοντας τη θέα προς την πλαγιά του όρους Κλινίτσα και προς το ελατοσκέπαστο Μαίναλο. Στην πλατεία λοιπόν της πρώτης Πελοποννησιακής Γερουσίας καταλήξαμε και εμείς μετά τη βόλτα μας στο Κάστρο και καθίσαμε στο ψητοπωλείο “Στεμνίτσα” για φαγητό.

Το φαγητό ήταν εξαιρετικό, αλλά η θέα εξαιρετικότερη, αφού μπροστά μας ορθωνόταν ο επιβλητικός καθεδρικός ναός του Αγίου Γεωργίου του 1810, χτισμένος με πελεκητή πέτρα από Στεμνιτσιώτες μαστόρους. Κατά την παράδοση χτίστηκε μέσα σε μόλις 75 μέρες, γιατί η άδεια κατασκευής των τουρκικών αρχών είχε περιορισμένη χρονική ισχύ. Αρκετές τοιχογραφίες, αλλά και ο Παντοκράτορας στον τρούλο, είναι του Φώτη Κόντογλου, ο οποίος δούλεψε το 1953 στην αγιογράφηση του ναού.

Ανάμεσα σε αξιόλογες φορητές εικόνες, που κοσμούν το εσωτερικό της εκκλησίας, υπάρχει και η εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής με αργυρώ κάλυμμα. Κάθε χρόνο, την παραμονή της εορτής της, μεταφέρεται με πομπή στην παλαιά της θέση, στον ναό της Ζωοδόχου Πηγής, για τον οποίο σας μίλησα λίγο νωρίτερα. Μετά τη θεία λειτουργία μεταφέρεται πάλι στον Άγιο Γεώργιο. Σύμφωνα με μαρτυρίες, όταν η εικόνα ανεβαίνει στον ναό της Ζωοδόχου Πηγής είναι πολύ ελαφριά, θέλοντας έτσι να δείξει τη χαρά της για την επιστροφή της στην αρχική της θέση. Όμως στο κατέβασμα, προς τον Άγιο Γεώργιο, οι μεταφορείς την αισθάνονται πολύ βαριά. Εδώ τα διάβασα αυτά που σας περιγράφω και ουδεμίαν ευθύνη φέρω περαιτέρω για τα γραφόμενα: Εορτάζει η ιστορική Μονή Ζωοδόχου Πηγής ή Χρυσοπηγής Στεμνίτσας (pics)

Το τραπέζι που καθήσαμε βρισκόταν στα “πόδια” του τριώροφου Καμπαναριού, το οποίο σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από τον Τήνιο μαρμαρογλύπτη Ιωάννη Θεοτικό το 1877, από ντόπια λευκή πέτρα. Η μικρή καμπάνα στην κορυφή του έχει έτος κατασκευής το 1815 και είναι δημιουργία ντόπιου καμπανοποιού.

Η Στεμνίτσα φημίζεται για το καλό φαγητό και για τα τοπικά γλυκά (μπουρέκια, δίπλες και λοιπά). Η πλατεία με τα παραδοσιακά καφενεία της, όπως η “Γερουσία” αποτελεί πόλο έλξης για αραλίκι, τάβλι και ατελείωτες δοκιμές των τοπικών σπεσιαλιτέ. Διάσημοι είναι και οι παραδοσιακοί λουκουμάδες, τους οποίους μπορείτε να γευτείτε στο “Καταφύγιο”,

ενώ στον κεντρικό δρόμο βρίσκεται το κατάστημα “Αρκαδικό”, στο οποίο θα βρείτε μεγάλη ποικιλία παραδοσιακών γλυκών, μέλι, μαρμελάδες, ζυμαρικά και γλυκά ταψιού.

Στην πλατεία βρίσκεται και το Δημαρχείο, το οποίο στεγάζεται σε ένα ανακαινισμένο νεοκλασικό κτίριο,

αλλά και ένα ξύλινο, παλαιού τύπου περίπτερο.

Δεν το επισκεφθήκαμε, αλλά οφείλω να κάνω αναφορά και να γράψω λίγα λόγια για το Λαογραφικό Μουσείο, το οποίο ίδρυσαν το 1985, ο Γιάννης και η Eιρήνη Σαββοπούλου και στεγάζεται σε τριώροφο αρχοντικό του 18ου αιώνα (πρώην οικία Γεωργίου Xατζή). Στα εκθέματα περιλαμβάνονται αναπαραστάσεις εργαστηρίων παραδοσιακών επαγγελμάτων, αναπαράσταση του εσωτερικού στεμνιτσιώτικου σπιτιού, μεταβυζαντινές εικόνες, εκκλησιαστικά σκεύη, όπλα του Aγώνα, έργα κεραμικής, μεταλλοτεχνίας και ξυλογλυπτικής, κεντήματα, υφαντά, φιγούρες θεάτρου σκιών και παραδοσιακές φορεσιές.

Σηκωθήκαμε για να συνεχίσουμε τη βόλτα μας στη Στεμνίτσα, η οποία στην αρχαιότητα ήταν γνωστή με το όνομα Υψούς. Σύμφωνα με τη μυθολογία χτίστηκε από τον Υψούντα, έναν από τους 50 γιους του βασιλιά της Αρκαδίας, Λυκάοντα. Αναφορά για την Υψούντα γίνεται και από τον Παυσανία στα “Αρκαδικά”. Είναι άγνωστο πότε ακριβώς μετονομάστηκε σε Στεμνίτσα, αλλά εικάζεται ότι έγινε τον 7ο αιώνα μ.Χ., μετά την εποίκηση των περιοχών από Σλάβους. Στεμνίτσα στα Σλάβικα σημαίνει “τόπος δασώδης και σκιερός”

Στην Επανάσταση του 1821 έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο. Χρησίμευσε ως έδρα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ο οποίος την αποκαλούσε “χωροπούλα του Μοριά”. Λόγω του ρόλου της στον Εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα διετέλεσε έδρα της πρώτης Πελοποννησιακής Γερουσίας και πρώτη άτυπη πρωτεύουσα του επαναστατημένου Ελληνικού Έθνους για έναν μήνα. Υπήρξε έδρα του Δήμου Τρικολώνων που λειτούργησε την περίοδο 1835-1912, καθώς και του σύγχρονου Δήμου Τρικολώνων που λειτούργησε την περίοδο 1999-2010.

Πήραμε να ανηφορίζουμε πλακόστρωτα καλντερίμια, τα οποία μας οδήγησαν στις πάνω ρούγες του χωριού, απολαμβάνοντας σε κάθε μας βήμα καταπληκτικές εικόνες, ενώ το σούρουπο είχε αρχίσει να απλώνεται στις γειτονιές της Στεμνίτσας.

Περπατώντας στη δημοσιά προσπεράσαμε τον πετρόχτιστο δημοτικό φούρνο

και φτάσαμε έξω από την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, η οποία ορθώνεται μεγαλοπρεπής δίπλα στο Country Club και είναι χτισμένη το 1854.

Ήδη από τα μεταβυζαντινά χρόνια η Στεμνίτσα αποτελεί κέντρο αργυροχρυσοχοΐας και μεταλλουργίας, με ξακουστούς τεχνίτες που έχουν εδραιώσει μια μακραίωνη παράδοση σε αυτόν τον χώρο. Έτσι εδώ έχει ιδρυθεί η Σχολή Αργυροχρυσοχοΐας, η οποία ανήκει στη Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης και λειτουργεί ως δημόσιο ΙΕΚ, το οποίο απευθύνεται σε αποφοίτους Λυκείου και διδάσκει μαθητές απ΄ όλη τη χώρα.

Ο μεγάλος αριθμός των εκκλησιών του χωριού οφείλεται, σύμφωνα με τα λεγόμενα των ντόπιων, στα τάματα που έκαναν οι ξακουστοί τεχνίτες, οι οποίοι κατά τις περιοδείες τους, έκαναν διάφορες μπαγαποντιές και μικροαπατεωνιές και έτσι έχτιζαν και από μια εκκλησία για εξιλέωση. Οι τεχνίτες της Στεμνίτσας ασχολήθηκαν με πολλές τέχνες (χαλκωματάδες, γανωματάδες, σιδεράδες, πυριτιδοποιοί και άλλα) και ήδη από τον 16ο αιώνα, μαζί με τους αντίστοιχους τεχνίτες της διπλανής Δημητσάνας, ταξίδευαν προωθώντας τα προϊόντα, αλλά και την τέχνη τους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και αλλού. Οι Στεμνιτσιώτες όμως ξεχώρισαν κυρίως στην αργυροχρυσοχοΐα, την τέχνη που διδάσκεται ακόμη και σήμερα στο χωριό.

Λέγεται ότι ήταν τόσο παθιασμένοι με την τέχνη τους, που είχαν διαμορφώσει τα σαμάρια των ζώων, τα οποία αποτελούσαν τα μοναδικά μεταφορικά μέσα της εποχής, έτσι ώστε να μπορούν να δουλεύουν, ενώ ταξιδεύουν. Οι τεχνίτες κρατούσαν πολύ καλά κρυμμένα τα μυστικά της τέχνης τους, γι΄ αυτό είχαν εφεύρει συνθηματική γλώσσα, τα Μεστιτσιώτικα, τα οποία στην ουσία ήταν αναγραμματισμός συμφώνων, μαζί με κάποιες αυτοσχέδιες λέξεις (κάτι σαν τα γνωστά, δικά μας κορακίστικα), η κατανόηση των οποίων ήταν εντελώς αδύνατη.

Κατηφορίζοντας σε ένα καλντερίμι, φτάσαμε έξω από το κτίριο της Σχολής, το οποίο ήταν πλέον φωτισμένο, λαμποκοπώντας και ξεχωρίζοντας μέσα στο σκοτάδι, που είχε απλωθεί στο χωριό. Η Σχολή στεγάζεται σε ένα διώροφο, παραδοσιακό κτίριο, το οποίο χρονολογείται από το 1926. Το έργο των μαθητών παρουσιάζεται συχνά σε εκθέσεις, ενώ στο ενεργητικό της Σχολής περιλαμβάνονται συμμετοχές σε διάφορους διαγωνισμούς, με πολλές διακρίσεις.

Όπως είναι φυσικό στον κεντρικό δρόμο του χωριού, οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν, αλλά και να αγοράσουν τα καλαίσθητα δημιουργήματα των ταλαντούχων δημιουργών.

Στη σκιά της Σχολής βρίσκεται το μικρό εκκλησάκι των Τριών Ιεραρχών (Αγίων Αναργύρων) χτισμένο το 1715 και αγιογραφημένο από τον Πέτρο Πεδιώτη με καταγωγή από την Κρήτη. Η εικόνα της Πλατυτέρας στο ιερό είναι μεταξύ των ωραιότερων μεταβυζαντινών απεικονίσεων της Θεοτόκου καθώς και του Παντοκράτορα στον τρούλο.

Το σκοτάδι είχε από ώρα απλωθεί στο χωριό

αλλά αυτό δεν μας εμπόδισε καθόλου να συνεχίσουμε τη βόλτα μας και να βρεθούμε κάτω από το γεφύρι, περπατώντας δίπλα στο φωταγωγημένο ρυάκι που διατρέχει το χωριό.

Και μια ημερήσια φωτογραφία την οποία πήραμε την επόμενη μέρα που ξαναπεράσαμε, πηγαίνοντας προς Ελληνικό και Καρύταινα:

Η εξόρμησή μας στην πανέμορφη Στεμνίτσα έληξε, όταν η πλατεία ερήμωσε από κόσμο και οι τελευταίες νυχτερινές λήψεις του φωτισμένου Καμπαναριού “φυλακίστηκαν” για πάντα στη φωτογραφική μηχανή, αλλά και στην καρδιά μας.

Οδεύοντας προς το parking είδαμε ένα ολόγιομο φεγγάρι να σηκώνεται πίσω από τον λόφο. Ήταν η καλύτερη εικόνα που μας επιφύλαξε το χωριό για να μας πει τη δική του καληνύχτα!

 

[Smaragda53]

Συνεχίζουμε τη γνωριμία μας με τα όμορφα χωριά της ορεινής Αρκαδίας, επισκεπτόμενοι σε αυτήν την τριήμερη απόδραση (30-31/10 και 1/11/2020) την Ελάτη, τη Στεμνίτσα, το Ελληνικό, τον Λούσιο ποταμό, την Αρχαία Γόρτυνα καθώς και την Καρύταινα.

Ελάτη-Στεμνίτσα

Ακολουθώντας την επαρχιακή οδό Τρίπολης-Ολυμπίας αφήσαμε πίσω μας τη Βυτίνα, φτάνοντας μετά από λίγο σε μια διασταύρωση. Δύο ταμπέλες ενημερώνουν ότι, ευθεία ο δρόμος οδηγεί σε Ολυμπία (80 Km), Λαγκάδια (19 Km), Δημητσάνα (17 Km), αλλά και Στεμνίτσα συμπληρώνω εγώ, αφού αμέσως μετά τη Δημητσάνα, ο επισκέπτης συναντάει και αυτό το όμορφο χωριό. H αριστερή διαδρομή οδηγεί σε Στεμνίτσα (31 Km), Xρυσοβίτσι (20 Km), Πυργάκι (4 Κm) και Ελάτη (5 Κm).

Στο προηγούμενο ταξίδι είχαμε ακολουθήσει την πρώτη διαδρομή, οπότε αυτήν τη φορά ακολουθήσαμε τη δεύτερη, θέλοντας να διασχίσουμε ένα τμήμα του δυτικού Μαινάλου και να δούμε την καταπληκτική φύση της ορεινής Αρκαδίας, η οποία πλέον είχε αρχίσει να ντύνεται στα χρώματα του φθινοπώρου.

View attachment 331091

Ο δρόμος είναι στενός και κυλάει ανάμεσα σε έλατα, πλατάνια και άλλα δέντρα, τα οποία έχουν μπει για τα καλά στη χρυσοκίτρινη εποχή του χρόνου. Οι αντιθέσεις είναι έντονες, με το βαθύ πράσινο των ελάτων του Μαινάλου να κυριαρχεί στο τοπίο, δημιουργώντας ένα σκούρο φόντο για τα φυλλοβόλα δέντρα, ενώ κίτρινες και κόκκινες “εκρήξεις” σπάνε τη μονοτονία του πράσινου, χαρίζοντας ένα μοναδικό θέαμα χρωματικής πανδαισίας στον ταξιδιώτη.

Κάτω από τον βαθύ ίσκιο τεράστιων πλατανιών κυλάει ο ποταμός Μυλάοντας, ο οποίος μας έκανε να σταματήσουμε για λίγο και να περπατήσουμε, αλλάζοντας τα βήματά μας πάνω στις μεγάλες πέτρες, που βρίσκονται στην κοίτη του. Ο Μυλάοντας είναι το ποτάμι που φτάνει μέχρι τη Νυμφασία, εν συνεχεία χύνεται στον Τράγο ποταμό και μαζί με άλλα μικρότερα ποταμάκια τροφοδοτούν τον Λάδωνα (βλέπε προηγούμενο κεφάλαιο: Νυμφασία, το χωριό όπου έλουζαν τα μαλλιά τους οι Νύμφες).

View attachment 331092

Συνεχίσαμε την ανηφορική πορεία μας. Αριστερά μας, χαμηλοί ελατοσκέπαστοι λόφοι και δεξιά μας, το ψηλό βουνό. Το πρώτο χωριό που ανταμώσαμε ήταν το Πυργάκι, το εγκαταλελειμμένο σήμερα ορεινό μικρό χωριό της Αρκαδίας, το οποίο έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός.

View attachment 331100


View attachment 331101

Λίγο πριν μπούμε στο χωριό Ελάτη, πάνω στον δρόμο, συναντήσαμε στα αριστερά μας, ένα εργαστήριο κατασκευής ξύλινων δημιουργιών.

View attachment 331093

Εκείνα όμως που μας έκαναν να σταματήσουμε ήταν τα πανέμορφα άλογα, με τα οποία ο ιδιοκτήτης του εργαστηρίου προσφέρει βόλτες στο δάσος του Μαινάλου.

View attachment 331094


View attachment 331095


View attachment 331096

Ο Χρήστος Σιμόπουλος αποφάσισε να εγκαταλείψει την Αθήνα και να εγκατασταθεί στην Ελάτη, μαζί με τη σύζυγό του, αναπαλαιώνοντας και αξιοποιώντας το παλιό συνεταιριστικό εργαστήριο επεξεργασίας ξύλου. Ο κέδρος είναι το υλικό που αγαπά να επεξεργάζεται ο καλλιτέχνης, δημιουργώντας τραπέζια, καρέκλες, φωτιστικά και άλλα χρήσιμα αντικείμενα.

View attachment 331097


View attachment 331098


View attachment 331099

Η Ελάτη είναι ορεινό χωριό χτισμένο σε υψόμετρο 1.200 μέτρων, στις πλαγιές του Μαινάλου. Ανήκει στον Δήμο Βυτίνας και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 27 κατοίκους. Κοντά στο χωριό βρίσκεται το Υδραγωγείο του Μεθυδρίου, καθώς και το Αρχαίο Μεθύδριο, αλλά σε αυτό το ταξίδι δεν τα επισκεφθήκαμε. Τα αφήσαμε εκκρεμότητα για την επόμενη φορά.

Το χωριό είναι μικρό, πνιγμένο μέσα στα έλατα και προσφέρεται τόσο για χειμερινές, όσο και για καλοκαιρινές αποδράσεις. Παλαιότερα η Ελάτη ήταν γνωστή με το όνομα Γαρζενίκος ή Δίρρεμα, που σημαίνει “χωριό μέσα στο δάσος”. Όποιος ενδιαφέρεται για διαμονή υπάρχει το συγκρότημα “Σαλέ Ελάτη” μέσα στο ελατόδασος.

View attachment 331102


View attachment 331103


View attachment 331104


View attachment 331105

Αμέσως μετά το χωριό, σε ένα καταπράσινο άπλωμα, μέσα στην αγκαλιά των ελάτων του Μαινάλου είδαμε τον ιερό ναό της Ζωοδόχου Πηγής, που θεμελιώθηκε στις 5 Μαΐου 2000 και ολοκληρώθηκε 2 χρόνια αργότερα. Αυτό το αρχιτεκτονικό στολίδι δημιουργήθηκε με πέτρες από τη γύρω περιοχή και η ιδέα της ανέγερσης του ναού ανήκει σε ανθρώπους γεννημένους ή έχοντες ρίζες από την Ελάτη. Στο σημείο αυτό, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήκμαζε το χωριό Γαρζενίκος, το οποίο εγκαταλείφθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα. Σταθήκαμε για λίγα λεπτά θαυμάζοντας τον ναό αλλά και το μαγευτικό τοπίο.

View attachment 331106


View attachment 331107

Ο δρόμος στη συνέχεια έγινε ανηφορικός και ακόμα πιο στενός. Δεξιά και αριστερά έλατα! Προσπεράσαμε τη διασταύρωση για Λιμποβίσι, αφού το έχουμε επισκεφθεί σε παλαιότερο ταξίδι και συνεχίσαμε για Στεμνίτσα.

View attachment 331108

12 χιλιόμετρα πριν το χωριό, μέσα στο ελατόδασος βρίσκεται το All Seasons Paradise, ένα πολυτελές θέρετρο, με ξύλινα σπιτάκια, πισίνα, εστιατόριο και μπαρ. Oι επισκέπτες μπορούν να κάνουν διάφορες δραστηριότητες στο κατάλυμα ή πεζοπορίες στη γύρω περιοχή.

Μετά από μια στροφή του δρόμου, ο ορίζοντας κλείνει από αντικριστούς λόφους και από ψηλά είδαμε να ξεπροβάλλει το όμορφο χωριό της Στεμνίτσας. Σταματήσαμε για τις πρώτες φωτογραφίες!

View attachment 331112


View attachment 331109

Στα δεξιά μια πετρόχτιστη κρήνη μας καλωσόρισε, με το δροσερό γάργαρο νεράκι της, ενώ μια χρυσή πλακέτα με λίγα λόγια, σκοπό έχει να κάνει γνωστή την ιστορία του χωριού στον επισκέπτη, που πρόκειται να διασχίσει το κατώφλι της Στεμνίτσας.

View attachment 331113

Από εκεί ψηλά η θέα προς το χωριό είναι μεγαλειώδης και πανοραμική. Η Στεμνίτσα σκαρφαλώνει στα δυτικά “πόδια” του Μαινάλου, είναι προικισμένη με ανείπωτη ομορφιά, αλλά και φορτωμένη με ιστορία δίχως τέλος. Χτισμένη ανάμεσα σε τέσσερις ρεματιές, προσφέρει από όλες τις γειτονιές της, ανυπέρβλητη θέα στον επισκέπτη, που δεν είναι φυγόπονος και θα επιδιώξει να σκαρφαλώσει στα ψηλότερα σημεία της, για να καταπιεί αχόρταγα όλη την ομορφιά της. Επιβλητικά Πυργόσπιτα και πέτρινα καλντερίμια ανηφορίζουν ή κατηφορίζουν στις γύρω πλαγιές και πνίγονται μέσα σε πανύψηλα δέντρα και θεόρατους θάμνους.

View attachment 331110


View attachment 331111

Από τα πολύ ψηλά ξεκινήσαμε τη γνωριμία μας με το χωριό. Πριν μπούμε στο κέντρο της Στεμνίτσας ακολουθήσαμε την οδό Ζωοδόχου Πηγής, τον δρόμο που οριοθετεί το βόρειο τέλος του χωριού. Μετά από αυτόν τον δρόμο δεν υπάρχουν άλλα σπίτια και ξεκινάει το βουνό. Εδώ συναντήσαμε τον ναό της Ζωοδόχου Πηγής ή Χρυσοπηγής, ο οποίος στέκεται στο τέλος του λόφου και υπολογίζεται ότι χτίστηκε τον 15ο αιώνα.

View attachment 331114

Η παράδοση λέει ότι ο ναός χτίστηκε το 1433 (20 χρόνια πριν την πτώση της Κωνσταντινούπολης) από τον επίσκοπο Αχίλλειο και τον διάκονό του, Βησσαρίωνα. Σε μια περιοδεία του στη Γορτυνία, ο επίσκοπος και ο διάκονός του έπεσαν σε ενέδρα ληστών και ευρισκόμενοι σε άμυνα σκότωσαν τους ληστές. Μετά από αυτό το συμβάν παραιτήθηκε του επισκοπικού του αξιώματος και μαζί με τον διάκονο αποσύρθηκαν στη Στεμνίτσα, χτίζοντας αρχικά τη Μονή της Ζωοδόχου Πηγής, όπου πέρασαν το υπόλοιπο της ζωής τους μετανοώντας.

View attachment 331115

Ο ναός αυτός έπαιξε σημαντικό ρόλο κατά την Επανάσταση του 1821. Δίπλα στο ιερό του καθολικού σώζεται ένα διώροφο κτίσμα, το οποίο αποτέλεσε την έδρα της Πελοποννησιακής Γερουσίας, κατά την περίοδο Μαΐου-Ιουνίου 1821. Εδώ λοιπόν συνεδρίασε η πρώτη Πελοποννησιακή Γερουσία, η οποία μετεγκαταστάθηκε από τη Μονή Καλτεζών.

View attachment 331116

Το 1779 η Μονή έπαθε ζημιές από τους Τουρκαλβανούς, αλλά και το 1826 όταν τα στρατεύματα του Ιμπραήμ εισέβαλαν στη Στεμνίτσα, πάλι η Μονή γνώρισε καταστροφές. Τον Ηγούμενό της, τον κρέμασαν στον πλάτανο που βρισκόταν κοντά στο μοναστήρι.

View attachment 331117


View attachment 331118

Πλησιάσαμε στην άκρη της πέτρινης μάντρας του περιβόλου του ναού, απ΄ όπου η θέα του χωριού μας έκοψε την ανάσα. Όλη η Στεμνίτσα κατρακυλούσε στον δασωμένο λόφο πανέμορφη και κούκλα.

View attachment 331126


View attachment 331121


View attachment 331125

Αφήσαμε τα ψηλώματα και πήραμε τον κατήφορο. Διασχίσαμε όλο το χωριό και αμέσως μετά την πλατεία, ακολουθήσαμε έναν άλλο ανηφορικό δρόμο, ο οποίος οριοθετεί το τέλος της δυτικής πλευράς του χωριού. Είναι ο δρόμος στον οποίο βρίσκεται ο διάσημος ξενώνας Μπελλαίικο, ένα παραδοσιακό πέτρινο σπίτι, με απέραντη θέα προς όλη τη Στεμνίτσα.

View attachment 331134


View attachment 331133

Συναρπαστικό, θεϊκού κάλλους θέαμα αντικρίσαμε και από αυτό το σημείο. Δεν χορταίναμε την ομορφιά και τους ορίζοντες του απαράμιλλου τοπίου, με την πλούσια βλάστηση να οργιάζει γύρω μας.

View attachment 331130


View attachment 331135

Είχαμε μέχρι στιγμής καλύψει τα δύο από τα τρία σημεία που προσφέρουν εξαιρετική θέα στο χωριό, οπότε κινήσαμε για το τρίτο, που δεν είναι άλλο από το Κάστρο της Στεμνίτσας. Παρκάραμε πολύ κοντά στο κέντρο και με τα πόδια πλέον αρχίσαμε να ανηφορίζουμε ένα πλακόστρωτο δρομάκι, την οδό Πελοπίδα, το οποίο ξεκινάει από την πλατεία του χωριού και οδηγεί στο Κάστρο. Πρώτα συναντήσαμε την εκκλησία της Παναγίας, πάνω από την πλατεία, η οποία ανακαινίστηκε το 1862.

View attachment 331136


View attachment 331137


View attachment 331142

Ακόμη και από τόσο χαμηλά η όμορφη θέα είχε αρχίσει να ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας.

View attachment 331139

Περπατώντας αυτά τα πρώτα μέτρα στο “πέτρινο κόσμημα” της Αρκαδίας είχαμε αρχίσει να εντυπωσιαζόμαστε με τα στιβαρά αρχιτεκτονικά αριστουργήματα, δηλαδή τα πέτρινα αρχοντικά σπίτια και τα ανηφορικά, λιθόστρωτα καλντερίμια του χωριού. Παντού γύρω μας κυριαρχούσε η πέτρα, η οποία έγραφε απίστευτα, με φόντο το καταπράσινο τοπίο.

View attachment 331140


View attachment 331141

Ο τόπος αυτός έχει διατηρήσει την αυθεντική φυσιογνωμία του, αντιστεκόμενος σθεναρά στην αλλοτρίωση και στη φθορά του χρόνου. Βέβαια κάποιες φορές, ο αδυσώπητος και αμείλικτος χρόνος καταφέρνει να νικήσει τη μαστοριά και τη μαεστρία των μαστόρων και των χτιστάδων των πέτρινων αρχοντικών της Στεμνίτσας. ‘Ομως ακόμα και έτσι, αυτά τα στολίδια εκπέμπουν δέος και γοητεία όταν τα κοιτάζεις και η ζωή θα βρίσκει πάντα τον τρόπο, να ξαναγεννηθεί και να μεγαλουργήσει, ακόμα και μέσα από τα ερείπια και τα χαλάσματα.

View attachment 331143


View attachment 331146


View attachment 331144


View attachment 331145

Λίγο πριν τα ανηφορικά πέτρινα σκαλιά που οδηγούν στο Κάστρο, στα αριστερά, συναντήσαμε τον ναό Παναγία η Μπαφέρω. Αυτή η ιδιαίτερη εκκλησία χρονολογείται από τον 12ο αιώνα και πρόκειται για μονόκλιτη Βασιλική με τρούλο. Ο ναός ήταν κλειστός, αλλά διάβασα ότι διαθέτει εντυπωσιακές τοιχογραφίες της Πλατυτέρας και της Άκρας Ταπείνωσης.

View attachment 331147


View attachment 331148


View attachment 331149

Πίσω από τον ναό υπάρχει ένα μικρό δασάκι και εδώ βρίσκεται το μικροσκοπικό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, το οποίο χρονολογείται από τον 14ο αιώνα και υπήρξε “Θέσις Διδακτηρίου Ελληνικής Σχολής Στεμνίτσας (1690-1828). Εδώ εμαθήτευσαν Φιλικοί και Αγωνιστές του 1821, καθώς και ο Πρωθυπουργός Αλέξ. Κουμουνδούρος”.

View attachment 331150


View attachment 331151


View attachment 331152


View attachment 331153


View attachment 331154

Στο ύψωμα υπήρχε μεσαιωνικό Κάστρο και το γραφικό ανηφορικό καλντερίμι μας οδήγησε στην κορυφή του,

View attachment 331155


View attachment 331156

όπου υπάρχει Ηρώο αφιερωμένο στους Αγωνιστές του 1821.

View attachment 331157

Μια έξοχη θέα προς το χωριό απλώθηκε μπροστά στα μάτια μας.

View attachment 331158


View attachment 331227


View attachment 331228

Δεν είναι όμως μόνο η ομορφιά του χωριού που σου κόβει την ανάσα, αλλά και η αγριάδα και η επιβλητικότητα των γύρω βουνών, με τις βαθιές χαράδρες που κυριαρχούν στο οπτικό πεδίο του θεατή, που φτάνει στην άκρη του πετρόχτιστου μπαλκονιού.

View attachment 331162


View attachment 331163


View attachment 331164

Περιδιαβαίνοντας στη συνοικία του Κάστρου εντυπωσιαστήκαμε από τα πέτρινα σπίτια με τα κατώγια και τα ξύλινα χαγιάτια, αλλά και από τα τριώροφα πυργοειδή οικοδομήματα, όπως για παράδειγμα το οίκημα των Ροϊλών. Όλο το χωριό αποτελεί πρότυπο παραδοσιακής Αρκαδικής αρχιτεκτονικής, η οποία έχει διατηρηθεί με πολύ φροντίδα μέχρι σήμερα.

View attachment 331229

Η γραφική πλατεία του χωριού είναι ο τόπος συνάντησης για τους κατοίκους, αλλά και για τους επισκέπτες. Τα όμορφα καφενεία γύρω από την πλατεία αποτελούν το ιδανικό σημείο για χαλάρωση, θαυμάζοντας τη θέα προς την πλαγιά του όρους Κλινίτσα και προς το ελατοσκέπαστο Μαίναλο. Στην πλατεία λοιπόν της πρώτης Πελοποννησιακής Γερουσίας καταλήξαμε και εμείς μετά τη βόλτα μας στο Κάστρο και καθίσαμε στο ψητοπωλείο “Στεμνίτσα” για φαγητό.

View attachment 331168


View attachment 331169

Το φαγητό ήταν εξαιρετικό, αλλά η θέα εξαιρετικότερη, αφού μπροστά μας ορθωνόταν ο επιβλητικός καθεδρικός ναός του Αγίου Γεωργίου του 1810, χτισμένος με πελεκητή πέτρα από Στεμνιτσιώτες μαστόρους. Κατά την παράδοση χτίστηκε μέσα σε μόλις 75 μέρες, γιατί η άδεια κατασκευής των τουρκικών αρχών είχε περιορισμένη χρονική ισχύ. Αρκετές τοιχογραφίες, αλλά και ο Παντοκράτορας στον τρούλο, είναι του Φώτη Κόντογλου, ο οποίος δούλεψε το 1953 στην αγιογράφηση του ναού.

View attachment 331170

Ανάμεσα σε αξιόλογες φορητές εικόνες, που κοσμούν το εσωτερικό της εκκλησίας, υπάρχει και η εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής με αργυρώ κάλυμμα. Κάθε χρόνο, την παραμονή της εορτής της, μεταφέρεται με πομπή στην παλαιά της θέση, στον ναό της Ζωοδόχου Πηγής, για τον οποίο σας μίλησα λίγο νωρίτερα. Μετά τη θεία λειτουργία μεταφέρεται πάλι στον Άγιο Γεώργιο. Σύμφωνα με μαρτυρίες, όταν η εικόνα ανεβαίνει στον ναό της Ζωοδόχου Πηγής είναι πολύ ελαφριά, θέλοντας έτσι να δείξει τη χαρά της για την επιστροφή της στην αρχική της θέση. Όμως στο κατέβασμα, προς τον Άγιο Γεώργιο, οι μεταφορείς την αισθάνονται πολύ βαριά. Εδώ τα διάβασα αυτά που σας περιγράφω και ουδεμίαν ευθύνη φέρω περαιτέρω για τα γραφόμενα: https://www.arcadiaportal.gr/news/e...i-zoodohoy-pigis-i-hrysopigis-stemnitsas-pics

Το τραπέζι που καθήσαμε βρισκόταν στα “πόδια” του τριώροφου Καμπαναριού, το οποίο σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από τον Τήνιο μαρμαρογλύπτη Ιωάννη Θεοτικό το 1877, από ντόπια λευκή πέτρα. Η μικρή καμπάνα στην κορυφή του έχει έτος κατασκευής το 1815 και είναι δημιουργία ντόπιου καμπανοποιού.

View attachment 331174


View attachment 331171

Η Στεμνίτσα φημίζεται για το καλό φαγητό και για τα τοπικά γλυκά (μπουρέκια, δίπλες και λοιπά). Η πλατεία με τα παραδοσιακά καφενεία της, όπως η “Γερουσία” αποτελεί πόλο έλξης για αραλίκι, τάβλι και ατελείωτες δοκιμές των τοπικών σπεσιαλιτέ. Διάσημοι είναι και οι παραδοσιακοί λουκουμάδες, τους οποίους μπορείτε να γευτείτε στο “Καταφύγιο”,

View attachment 331175

ενώ στον κεντρικό δρόμο βρίσκεται το κατάστημα “Αρκαδικό”, στο οποίο θα βρείτε μεγάλη ποικιλία παραδοσιακών γλυκών, μέλι, μαρμελάδες, ζυμαρικά και γλυκά ταψιού.

View attachment 331176

Στην πλατεία βρίσκεται και το Δημαρχείο, το οποίο στεγάζεται σε ένα ανακαινισμένο νεοκλασικό κτίριο,

View attachment 331173

αλλά και ένα ξύλινο, παλαιού τύπου περίπτερο.

View attachment 331172

Δεν το επισκεφθήκαμε, αλλά οφείλω να κάνω αναφορά και να γράψω λίγα λόγια για το Λαογραφικό Μουσείο, το οποίο ίδρυσαν το 1985, ο Γιάννης και η Eιρήνη Σαββοπούλου και στεγάζεται σε τριώροφο αρχοντικό του 18ου αιώνα (πρώην οικία Γεωργίου Xατζή). Στα εκθέματα περιλαμβάνονται αναπαραστάσεις εργαστηρίων παραδοσιακών επαγγελμάτων, αναπαράσταση του εσωτερικού στεμνιτσιώτικου σπιτιού, μεταβυζαντινές εικόνες, εκκλησιαστικά σκεύη, όπλα του Aγώνα, έργα κεραμικής, μεταλλοτεχνίας και ξυλογλυπτικής, κεντήματα, υφαντά, φιγούρες θεάτρου σκιών και παραδοσιακές φορεσιές.

Σηκωθήκαμε για να συνεχίσουμε τη βόλτα μας στη Στεμνίτσα, η οποία στην αρχαιότητα ήταν γνωστή με το όνομα Υψούς. Σύμφωνα με τη μυθολογία χτίστηκε από τον Υψούντα, έναν από τους 50 γιους του βασιλιά της Αρκαδίας, Λυκάοντα. Αναφορά για την Υψούντα γίνεται και από τον Παυσανία στα “Αρκαδικά”. Είναι άγνωστο πότε ακριβώς μετονομάστηκε σε Στεμνίτσα, αλλά εικάζεται ότι έγινε τον 7ο αιώνα μ.Χ., μετά την εποίκηση των περιοχών από Σλάβους. Στεμνίτσα στα Σλάβικα σημαίνει “τόπος δασώδης και σκιερός”

View attachment 331230

Στην Επανάσταση του 1821 έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο. Χρησίμευσε ως έδρα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ο οποίος την αποκαλούσε “χωροπούλα του Μοριά”. Λόγω του ρόλου της στον Εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα διετέλεσε έδρα της πρώτης Πελοποννησιακής Γερουσίας και πρώτη άτυπη πρωτεύουσα του επαναστατημένου Ελληνικού Έθνους για έναν μήνα. Υπήρξε έδρα του Δήμου Τρικολώνων που λειτούργησε την περίοδο 1835-1912, καθώς και του σύγχρονου Δήμου Τρικολώνων που λειτούργησε την περίοδο 1999-2010.

Πήραμε να ανηφορίζουμε πλακόστρωτα καλντερίμια, τα οποία μας οδήγησαν στις πάνω ρούγες του χωριού, απολαμβάνοντας σε κάθε μας βήμα καταπληκτικές εικόνες, ενώ το σούρουπο είχε αρχίσει να απλώνεται στις γειτονιές της Στεμνίτσας.

View attachment 331177


View attachment 331178


View attachment 331179


View attachment 331183


View attachment 331180


View attachment 331181


View attachment 331182

Περπατώντας στη δημοσιά προσπεράσαμε τον πετρόχτιστο δημοτικό φούρνο

View attachment 331184

και φτάσαμε έξω από την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, η οποία ορθώνεται μεγαλοπρεπής δίπλα στο Country Club και είναι χτισμένη το 1854.

View attachment 331185


View attachment 331186


View attachment 331187

Ήδη από τα μεταβυζαντινά χρόνια η Στεμνίτσα αποτελεί κέντρο αργυροχρυσοχοΐας και μεταλλουργίας, με ξακουστούς τεχνίτες που έχουν εδραιώσει μια μακραίωνη παράδοση σε αυτόν τον χώρο. Έτσι εδώ έχει ιδρυθεί η Σχολή Αργυροχρυσοχοΐας, η οποία ανήκει στη Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης και λειτουργεί ως δημόσιο ΙΕΚ, το οποίο απευθύνεται σε αποφοίτους Λυκείου και διδάσκει μαθητές απ΄ όλη τη χώρα.

Ο μεγάλος αριθμός των εκκλησιών του χωριού οφείλεται, σύμφωνα με τα λεγόμενα των ντόπιων, στα τάματα που έκαναν οι ξακουστοί τεχνίτες, οι οποίοι κατά τις περιοδείες τους, έκαναν διάφορες μπαγαποντιές και μικροαπατεωνιές και έτσι έχτιζαν και από μια εκκλησία για εξιλέωση. Οι τεχνίτες της Στεμνίτσας ασχολήθηκαν με πολλές τέχνες (χαλκωματάδες, γανωματάδες, σιδεράδες, πυριτιδοποιοί και άλλα) και ήδη από τον 16ο αιώνα, μαζί με τους αντίστοιχους τεχνίτες της διπλανής Δημητσάνας, ταξίδευαν προωθώντας τα προϊόντα, αλλά και την τέχνη τους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και αλλού. Οι Στεμνιτσιώτες όμως ξεχώρισαν κυρίως στην αργυροχρυσοχοΐα, την τέχνη που διδάσκεται ακόμη και σήμερα στο χωριό.

Λέγεται ότι ήταν τόσο παθιασμένοι με την τέχνη τους, που είχαν διαμορφώσει τα σαμάρια των ζώων, τα οποία αποτελούσαν τα μοναδικά μεταφορικά μέσα της εποχής, έτσι ώστε να μπορούν να δουλεύουν, ενώ ταξιδεύουν. Οι τεχνίτες κρατούσαν πολύ καλά κρυμμένα τα μυστικά της τέχνης τους, γι΄ αυτό είχαν εφεύρει συνθηματική γλώσσα, τα Μεστιτσιώτικα, τα οποία στην ουσία ήταν αναγραμματισμός συμφώνων, μαζί με κάποιες αυτοσχέδιες λέξεις (κάτι σαν τα γνωστά, δικά μας κορακίστικα), η κατανόηση των οποίων ήταν εντελώς αδύνατη.

Κατηφορίζοντας σε ένα καλντερίμι, φτάσαμε έξω από το κτίριο της Σχολής, το οποίο ήταν πλέον φωτισμένο, λαμποκοπώντας και ξεχωρίζοντας μέσα στο σκοτάδι, που είχε απλωθεί στο χωριό. Η Σχολή στεγάζεται σε ένα διώροφο, παραδοσιακό κτίριο, το οποίο χρονολογείται από το 1926. Το έργο των μαθητών παρουσιάζεται συχνά σε εκθέσεις, ενώ στο ενεργητικό της Σχολής περιλαμβάνονται συμμετοχές σε διάφορους διαγωνισμούς, με πολλές διακρίσεις.

View attachment 331188


View attachment 331189


View attachment 331190

Όπως είναι φυσικό στον κεντρικό δρόμο του χωριού, οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν, αλλά και να αγοράσουν τα καλαίσθητα δημιουργήματα των ταλαντούχων δημιουργών.

View attachment 331191


View attachment 331192

Στη σκιά της Σχολής βρίσκεται το μικρό εκκλησάκι των Τριών Ιεραρχών (Αγίων Αναργύρων) χτισμένο το 1715 και αγιογραφημένο από τον Πέτρο Πεδιώτη με καταγωγή από την Κρήτη. Η εικόνα της Πλατυτέρας στο ιερό είναι μεταξύ των ωραιότερων μεταβυζαντινών απεικονίσεων της Θεοτόκου καθώς και του Παντοκράτορα στον τρούλο.

Το σκοτάδι είχε από ώρα απλωθεί στο χωριό

View attachment 331193


View attachment 331194

αλλά αυτό δεν μας εμπόδισε καθόλου να συνεχίσουμε τη βόλτα μας και να βρεθούμε κάτω από το γεφύρι, περπατώντας δίπλα στο φωταγωγημένο ρυάκι που διατρέχει το χωριό.

View attachment 331211


View attachment 331196

Και μια ημερήσια φωτογραφία την οποία πήραμε την επόμενη μέρα που ξαναπεράσαμε, πηγαίνοντας προς Ελληνικό και Καρύταινα:

View attachment 331197

Η εξόρμησή μας στην πανέμορφη Στεμνίτσα έληξε, όταν η πλατεία ερήμωσε από κόσμο και οι τελευταίες νυχτερινές λήψεις του φωτισμένου Καμπαναριού “φυλακίστηκαν” για πάντα στη φωτογραφική μηχανή, αλλά και στην καρδιά μας.

View attachment 331207


View attachment 331201

Οδεύοντας προς το parking είδαμε ένα ολόγιομο φεγγάρι να σηκώνεται πίσω από τον λόφο. Ήταν η καλύτερη εικόνα που μας επιφύλαξε το χωριό για να μας πει τη δική του καληνύχτα!

View attachment 331203

μα τι ωραίες φωτογραφίες!