soudianos
Member
- Μηνύματα
- 3.755
- Likes
- 6.505
- Ταξίδι-Όνειρο
- Βερακρούζ
Εμείς δεν είμαστε Γιαπωνέζοι με το μάτι συνεχώς στην κάμερα, ούτε Αμερικανοί αγεωγράφητοι, ούτε Κινέζοι νεόπλουτοι που βλέπουν την Ευρώπη σαν κουκίδα. Τούτη η πόλη υπήρξε ο κατακτητής μας, ήταν η πρωτεύουσα μας και θα μας το υπενθυμίσει μόνη της.
Από αυτό το πέλαγος που βρίσκεται μπροστά μας, με τις ευχές του Δούκα και τις ευλογίες του επισκόπου, ξεκίνησαν οι βενετσιάνικες αρμάδες και κούρσεψαν την Κωνσταντινούπολη, κατέλαβαν τα παράλια του Αιγαίου, τα Επτάνησα, την Κύπρο, την Κρήτη και επέστεφαν γεμάτα με τους θησαυρούς του Βυζαντίου που επί χίλια χρόνια συσσώρευε. Από το 1204 μέχρι το 1669 η Κρήτη ήταν υπό την κυριαρχία αυτής εδώ της πόλης, ήτοι 465 χρόνια, όταν ο Τούρκοι την κατείχαν 229.
Αυτή ήταν η σπουδαιότερη κατάκτηση της Βενετίας και με υπερηφάνεια την αποκαλούσαν Regno di Candia «Bασίλειο της Κρήτης», είχαν έμβλημα το χάρτη του νησιού και από πάνω το φτερωτό λιοντάρι με το ανοικτό βιβλίο. Το διοικητικό σύστημα ήταν το ίδιο με της Μητρόπολης. Το νησί είχε δικό του Δούκα με έδρα την Candia (Hράκλειο), με Άγιο Μάρκο και Λότζια και χωριζόντανε όπως και στην Βενετία σε έξη εξαρχίες.
Καταπίεση, δουλεία, αγγαρείες, αλλά με το χρόνο πολλοί Κρητικοί αποκτούσαν προνόμια και τίτλους, είτε εξ αιτίας της πολιτικής αντιμετώπισης των επαναστατών, είτε του ότι αποκτούσαν οικονομική ευμάρεια, είτε ήταν καλλιτέχνες. Η άλωση της Μ. Ασίας, της Πόλης και της Πελοποννήσου, έφερε αρκετούς λόγιους και προύχοντες στην Κρήτη και προστέθηκαν στις δέκα χιλιάδες Ενετούς αποίκους που είχε στείλει η Γαληνότατη για καλύτερη προστασία του νησιού. Η επικοινωνία των Κρητικών του πνεύματος με την Βενετία αλλά και με την υπόλοιπη Ευρώπη ήταν συχνή ιδίως τα τελευταία χρόνια που η τουρκική απειλή ήταν εμφανής. Οι τέχνες και τα γράμματα της αναγεννησιακής πορείας της Ευρώπης έφταναν εύκολα στο νησί.
Τότε ήταν που άνθησε το Κρητικό θέατρο. Στη Βενετία ο Κρητικός Ζαχ. Καλλιέργης ίδρυσε Ελληνικό τυπογραφείο στα τέλη του 15ου αιώνα με συνεργάτες μόνο Κρητικούς. Εδώ στην Βενετία τυπώθηκαν για πρώτη φόρα το 1627 το έργο «Βοσκοπούλα», το 1645 το έργο «Βασιλεύς Ροδολίνος», το 1669 «Θυσία του Αβραάμ». Τότε επίσης γράφτηκε ο «Ερωτόκριτος» από το Βιτζέντζο Κορνάρο, θαυμάσιο λογοτεχνικό έργο της Αναγέννησης.
Τα κτίρια στις Κρητικές πόλεις ακολουθούσαν στη λαμπρότητα αυτά της Βενετίας. Στα Χανιά υπήρχαν 97 παλάτια εφάμιλλα σε πλούτο των Ενετικών, δημόσια κτίρια και σιντριβάνια Το ίδιο αναλογικά και στο Ρέθυμνο. Τα ενετικά μέρη των πόλεων αυτών εμπνέουν σήμερα τον ίδιο ρομαντισμό όπως αυτόν της Βενετίας Στο Ηράκλειο το σπουδαιότερο μέχρι σήμερα οικοδόμημα στην Κρήτη είναι η Λότζια που κατασκευάστηκε από τον γνωστό μας Μοροζίνι το 1628. Ο ίδιος το ίδιο έτος έφτιαξε και το υδραγωγείο, για να αρδεύεται το προβληματικό Ηράκλειο, που κατέληγε στη περίφημη σήμερα σ Κρήνη του Μοροζίνι (Λιοντάρια), που μαζί με την Λότζια είναι τα μοναδικά αρχιτεκτονικά οικοδομήματα στο νησί (!!!) Πάνω στο μνημείο υπήρχαν τοποθετημένα και τρία δελφίνια τα οποία έχουν χαθεί. Επίσης το μεγαλύτερο ίσως ενετικό τείχος στην Μεσόγειο του οποίου μεγάλο του μέρος σώζεται σήμερα, και πάνω του σε πολλά μέρη βλέπουμε το μαρμάρινο λιοντάρι σύμβολο της Βενετίας, καθώς και ενετικές επιγραφές.
Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Μεσοπαντίτισσας είναι αυτή που για χάρη της κτίστηκε η Santa Maria della Salute. Κωνσταντινουπολίτικο έργο, βρισκόταν στον Άγιο Τίτο του Ηρακλείου και το πήραν μαζί τους οι Ενετοί όταν εγκατέλειπαν τον Χάνδακα. Ο Κρητικός ζωγράφος Μιχ. Δαμασκηνός που σπούδασε στη Βενετία, ζωγράφισε το δεκάορτον του Αγ. Γεωργίου, της ορθοδόξου εκκλησίας των Ελλήνων της Βενετίας. Τη ίδια εποχή έχουμε τον αγιογράφο Θεοφάνη και τον μεγάλο όνομα Δομίνικος Θεοτοκόπουλος που ήλθε εδώ στη Βενετία το 1569.
Αυτή ήταν εν ολίγης η πνευματική άνθηση στην Κρήτη μέχρι τις16 Σεπτεμβρίου 1669, όταν ο Μοροζίνι υπέγραψε την παράδοση του Χάνδακα στον Κιοπρουλή μετά από 25 χρόνια πολιορκία, παρά την αντίσταση των Ενετών που είχαν την βοήθεια απ’ όλη την Ευρώπη. Λίγα χρόνια μετά την απώλεια της Κρήτης άρχισε να εξασθενεί και η δύναμη της Γαληνότατης. Την άνθηση των γραμμάτων και των τεχνών διαδέχθηκε το βαθύ σκοτάδι όπως είχε ήδη σκεπάσει χρόνια πριν την υπόλοιπη Ελλάδα. Ο Οθωμανικός μεσαίωνας άρχιζε. Ο Μοροζίνι φεύγοντας πήρε μαζί του τα Ενετικά αρχεία της Κρήτης φορτώνοντας τα σε πέντε πλοία, ελπίζοντας σε μια μελλοντική επανάκτηση της Κρήτης.[1] Χάρη σ’ αυτόν μπορέσαμε τα τελευταία χρόνια να αντιγράψουμε αυτά τα πολύτιμα για μας αρχεία από την Μαρκιανή βιβλιοθήκη που βρίσκεται δίπλα μας, και να τα φέρουμε στο αρχείο της Βικελαίας βιβλιοθήκης του Ηρακλείου, όπου άρχισε ήδη η έκδοση τους σε τόμους. Αποτελούν σπάνια ντοκουμέντα για τη ζωή των ανθρώπων της εποχής εκείνης. Περιέχουν κυρίως συμβόλαια, αγοραπωλησίες, ενοικιάσεις, προικοσύμφωνα, και το σπουδαιότερο βλέπουμε την επίσημη ελληνική γλωσσά της εποχής εκείνης μαζί με κρητικές λέξεις που είναι σήμερα ξεχασμένες.
Όμως ας ξεκινήσουμε την περιοδεία με την ελπίδα πως θα ανακαλύψουμε κάτι ακόμη ελληνικό σ’ αυτή την πόλη.
[1] Θ. Δετοράκη « Ιστορία της Κρήτης» Ηράκλειο 1990
Από αυτό το πέλαγος που βρίσκεται μπροστά μας, με τις ευχές του Δούκα και τις ευλογίες του επισκόπου, ξεκίνησαν οι βενετσιάνικες αρμάδες και κούρσεψαν την Κωνσταντινούπολη, κατέλαβαν τα παράλια του Αιγαίου, τα Επτάνησα, την Κύπρο, την Κρήτη και επέστεφαν γεμάτα με τους θησαυρούς του Βυζαντίου που επί χίλια χρόνια συσσώρευε. Από το 1204 μέχρι το 1669 η Κρήτη ήταν υπό την κυριαρχία αυτής εδώ της πόλης, ήτοι 465 χρόνια, όταν ο Τούρκοι την κατείχαν 229.
Αυτή ήταν η σπουδαιότερη κατάκτηση της Βενετίας και με υπερηφάνεια την αποκαλούσαν Regno di Candia «Bασίλειο της Κρήτης», είχαν έμβλημα το χάρτη του νησιού και από πάνω το φτερωτό λιοντάρι με το ανοικτό βιβλίο. Το διοικητικό σύστημα ήταν το ίδιο με της Μητρόπολης. Το νησί είχε δικό του Δούκα με έδρα την Candia (Hράκλειο), με Άγιο Μάρκο και Λότζια και χωριζόντανε όπως και στην Βενετία σε έξη εξαρχίες.
Καταπίεση, δουλεία, αγγαρείες, αλλά με το χρόνο πολλοί Κρητικοί αποκτούσαν προνόμια και τίτλους, είτε εξ αιτίας της πολιτικής αντιμετώπισης των επαναστατών, είτε του ότι αποκτούσαν οικονομική ευμάρεια, είτε ήταν καλλιτέχνες. Η άλωση της Μ. Ασίας, της Πόλης και της Πελοποννήσου, έφερε αρκετούς λόγιους και προύχοντες στην Κρήτη και προστέθηκαν στις δέκα χιλιάδες Ενετούς αποίκους που είχε στείλει η Γαληνότατη για καλύτερη προστασία του νησιού. Η επικοινωνία των Κρητικών του πνεύματος με την Βενετία αλλά και με την υπόλοιπη Ευρώπη ήταν συχνή ιδίως τα τελευταία χρόνια που η τουρκική απειλή ήταν εμφανής. Οι τέχνες και τα γράμματα της αναγεννησιακής πορείας της Ευρώπης έφταναν εύκολα στο νησί.
Τότε ήταν που άνθησε το Κρητικό θέατρο. Στη Βενετία ο Κρητικός Ζαχ. Καλλιέργης ίδρυσε Ελληνικό τυπογραφείο στα τέλη του 15ου αιώνα με συνεργάτες μόνο Κρητικούς. Εδώ στην Βενετία τυπώθηκαν για πρώτη φόρα το 1627 το έργο «Βοσκοπούλα», το 1645 το έργο «Βασιλεύς Ροδολίνος», το 1669 «Θυσία του Αβραάμ». Τότε επίσης γράφτηκε ο «Ερωτόκριτος» από το Βιτζέντζο Κορνάρο, θαυμάσιο λογοτεχνικό έργο της Αναγέννησης.
Τα κτίρια στις Κρητικές πόλεις ακολουθούσαν στη λαμπρότητα αυτά της Βενετίας. Στα Χανιά υπήρχαν 97 παλάτια εφάμιλλα σε πλούτο των Ενετικών, δημόσια κτίρια και σιντριβάνια Το ίδιο αναλογικά και στο Ρέθυμνο. Τα ενετικά μέρη των πόλεων αυτών εμπνέουν σήμερα τον ίδιο ρομαντισμό όπως αυτόν της Βενετίας Στο Ηράκλειο το σπουδαιότερο μέχρι σήμερα οικοδόμημα στην Κρήτη είναι η Λότζια που κατασκευάστηκε από τον γνωστό μας Μοροζίνι το 1628. Ο ίδιος το ίδιο έτος έφτιαξε και το υδραγωγείο, για να αρδεύεται το προβληματικό Ηράκλειο, που κατέληγε στη περίφημη σήμερα σ Κρήνη του Μοροζίνι (Λιοντάρια), που μαζί με την Λότζια είναι τα μοναδικά αρχιτεκτονικά οικοδομήματα στο νησί (!!!) Πάνω στο μνημείο υπήρχαν τοποθετημένα και τρία δελφίνια τα οποία έχουν χαθεί. Επίσης το μεγαλύτερο ίσως ενετικό τείχος στην Μεσόγειο του οποίου μεγάλο του μέρος σώζεται σήμερα, και πάνω του σε πολλά μέρη βλέπουμε το μαρμάρινο λιοντάρι σύμβολο της Βενετίας, καθώς και ενετικές επιγραφές.
Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Μεσοπαντίτισσας είναι αυτή που για χάρη της κτίστηκε η Santa Maria della Salute. Κωνσταντινουπολίτικο έργο, βρισκόταν στον Άγιο Τίτο του Ηρακλείου και το πήραν μαζί τους οι Ενετοί όταν εγκατέλειπαν τον Χάνδακα. Ο Κρητικός ζωγράφος Μιχ. Δαμασκηνός που σπούδασε στη Βενετία, ζωγράφισε το δεκάορτον του Αγ. Γεωργίου, της ορθοδόξου εκκλησίας των Ελλήνων της Βενετίας. Τη ίδια εποχή έχουμε τον αγιογράφο Θεοφάνη και τον μεγάλο όνομα Δομίνικος Θεοτοκόπουλος που ήλθε εδώ στη Βενετία το 1569.
Αυτή ήταν εν ολίγης η πνευματική άνθηση στην Κρήτη μέχρι τις16 Σεπτεμβρίου 1669, όταν ο Μοροζίνι υπέγραψε την παράδοση του Χάνδακα στον Κιοπρουλή μετά από 25 χρόνια πολιορκία, παρά την αντίσταση των Ενετών που είχαν την βοήθεια απ’ όλη την Ευρώπη. Λίγα χρόνια μετά την απώλεια της Κρήτης άρχισε να εξασθενεί και η δύναμη της Γαληνότατης. Την άνθηση των γραμμάτων και των τεχνών διαδέχθηκε το βαθύ σκοτάδι όπως είχε ήδη σκεπάσει χρόνια πριν την υπόλοιπη Ελλάδα. Ο Οθωμανικός μεσαίωνας άρχιζε. Ο Μοροζίνι φεύγοντας πήρε μαζί του τα Ενετικά αρχεία της Κρήτης φορτώνοντας τα σε πέντε πλοία, ελπίζοντας σε μια μελλοντική επανάκτηση της Κρήτης.[1] Χάρη σ’ αυτόν μπορέσαμε τα τελευταία χρόνια να αντιγράψουμε αυτά τα πολύτιμα για μας αρχεία από την Μαρκιανή βιβλιοθήκη που βρίσκεται δίπλα μας, και να τα φέρουμε στο αρχείο της Βικελαίας βιβλιοθήκης του Ηρακλείου, όπου άρχισε ήδη η έκδοση τους σε τόμους. Αποτελούν σπάνια ντοκουμέντα για τη ζωή των ανθρώπων της εποχής εκείνης. Περιέχουν κυρίως συμβόλαια, αγοραπωλησίες, ενοικιάσεις, προικοσύμφωνα, και το σπουδαιότερο βλέπουμε την επίσημη ελληνική γλωσσά της εποχής εκείνης μαζί με κρητικές λέξεις που είναι σήμερα ξεχασμένες.
Όμως ας ξεκινήσουμε την περιοδεία με την ελπίδα πως θα ανακαλύψουμε κάτι ακόμη ελληνικό σ’ αυτή την πόλη.
[1] Θ. Δετοράκη « Ιστορία της Κρήτης» Ηράκλειο 1990
