Αθήνα 16-17 Νοέμβρη 1973

[soudianos]

Αθήνα 16-17 Νοέμβρη 1973

Στις 16 του Νοέμβρη του 1973 ήταν μέρα Παρασκευή όπως ήταν και χτες.
Οι φοιτητές είχαν ήδη καταλάβει το χώρο του πολυτεχνείου αρκετές μέρες πριν, ο ραδιοφωνικός τους σταθμός λειτουργούσε καλώντας τον κόσμο να ξεσηκωθεί Το Σαββατοκύριακο που θα ερχόταν οι κινητοποιήσεις προβλέπονταν μαζικότερες όπως σχεδίαζαν διάφορες εργασιακές και μη, ομάδες, απλοί πολίτες που θα κατέβαιναν στο Πολυτεχνείο για συμπαράσταση. Το απόγευμα της Παρασκευής μέρα που τα μαγαζιά ήταν ανοικτά, η κίνηση στους γύρω δρόμους από την Ομόνοια και το Σύνταγμα λιγόστευε, και η ροή της οδηγούσε στο Πολυτεχνείο.
Στις 7 το βράδι στην Πατησίων, από το ύψος του Μινιόν, ή αν δεν το θυμάστε, περίπου από το ύψος της διασταύρωσης της Βερανζέρου και μετά, ήταν αδύνατο να προχωρήσεις από το πολύ κόσμο που είχε μαζευτεί. Συνεχώς προστίθεντο κι άλλοι μεμονωμένοι πολίτες, με τα παιδιά τους, την παρέα τους τα ψώνια τους που πριν λίγο είχαν κάνει. Ήταν μια βραδιά ξάστερη και ζεστή.
Το υπόλοιπο κενό της Πατησίων μέχρι την Πανεπιστημίου συμπληρωνόταν σιγά-σιγά. Κάποια στιγμή προχώρησα για μια μικρή βόλτα προς την Σταδίου με σκοπό να ξαναγυρίσω.
Μονόδρομος όπως είναι η Σταδίου πάντα, είχε αδειάσει σχεδόν από οχήματα.
Ήταν πριν της εννέα η ώρα. Ήμουν στο ύψος της Κλαυθμώνος όταν με ταχύτητα και με δυνατό θόρυβο, είδα μπροστά μου το πρώτο τεθωρακισμένο να κατεβαίνει από το Σύνταγμα αντίθετα στο ρέμα και πίσω του άλλα 4-5 όμοια να προχωρούν προς την Ομόνοια.
Πέρασα στην Πανεπιστημίου. Η περιοχή κοντά στο Ρεξ μύριζε δακρυγόνα. Από κει μέχρι την Ομόνοια ο κόσμος έτρεχε να προστατευτεί. Πυροβολισμοί από την εκτόξευση των δακρυγόνων ακούγονταν και τα μάτια άρχισαν να τσούζουν. Έκανα κύκλο αποφεύγοντας την περιοχή πηγαίνοντας προς την Ακαδημία, Εξάρχεια, στενά και περιοχές άγνωστες. Πέρασα μακριά πίσω από το Πολυτεχνείο και το Μουσείο, έφτασα στη Λ. Αλεξάνδρας όπου επικρατούσε ερημιά. . Στο βάθος προς το μέρος του Πολυτεχνείου υπήρχε μια θολούρα από καπνούς και ο κόσμος είχε διαλύσει.
Στα πεζοδρόμια και στη πλατεία της Λ. Αλεξάνδρας οι πολίτες ήταν ελάχιστοι.
Από την μεριά των Πατησίων πλησίαζε μια ομάδα από 80-100 άτομα μαθητές γυμνασίου (των τότε γυμνασίων). Εκείνη τη στιγμή ήμουν μόνο εγώ στο πεζοδρόμιο. Φώναζαν συνθήματα εναντίον της χούντας και καλούσαν το λαό για αντίσταση.
Αυτή την ώρα κανείς δεν γνώριζε ότι κάποια απ΄ αυτά τα παιδιά μετά από μερικές ώρες δεν θα ζούσαν ή θα ήταν στα νοσοκομεία…
Πίσω γύρω στα 60 μέτρα ακολουθούσε κι άλλη ομάδα μαθητών. Μου έκανε εντύπωση ότι όλοι είχαν σχηματίσει ένα συμπαγές τετράγωνο, ήταν συντεταγμένοι κολλητά ο ένας δίπλα στον άλλο σαν ένα σώμα. Πέρασα ανάμεσα από τις δυο ομάδες στο απέναντι ερημικό κι αυτό πεζοδρόμιο. Περίμενα μέχρι να περάσουν τα παιδιά και μετά χώθηκα … στα στενά προς την Αχαρνών και βγήκα στην Αγ. Κων/νου για το λεωφορείο. Παρόλο που δεν είχε πάει ακόμη 10 η ώρα ήταν το τελευταίο λόγω της κατάστασης, και τα ταξί είχαν εξαφανιστεί. Οι επιβάτες ήμασταν σαν σαρδέλες και όλων μας τα μάτια έτσουζαν δακρυσμένα…

Η επόμενη μέρα 17 Νοέμβρη ήταν μέρα Σάββατο όπως σήμερα. Στις 10 το πρωί μπαίνω Ομόνοια από την Πειραιώς. Αμέσως μπροστά μου είδα ένα τανκ και στις άλλες γωνιές της πλατείας άλλα τέσσερα. Το πλησίασα στα 20 μέτρα , πάνω του δεν υπήρχε κανείς. Σε όλη την πλατεία δε μέτρησα πάνω από δέκα άτομα κι ούτε είδα ένστολους.
Προχώρησα στην ερημική τώρα Πατησίων. Στην πρώτη γωνία του πολυτεχνείου κάποιος με πολιτικά έβριζε κι έδιωχνε όσους ήθελαν να πλησιάσουν προς το μέρος της εισόδου, φωνάζοντας «Φύγετε απ΄ εδώ αλήτες». Οι λεπτομέρειες των γεγονότων δεν ήταν όλες γνωστές ακόμη.
Γύρισα Ομόνοια κι ανέβηκα στο καφέ ενός ξενοδοχείου πολύ γνωστό στέκι της εποχής, δεν θυμάμαι το όνομα του. Φάτσα με το Μ. Αλέξανδρο στην απέναντι πλευρά της πλατείας. Από το καφέ αυτό που βρίσκεται στον ημιόρωφο φαίνεται όλη η πλατεία. Δεν ξέρω αν υπάρχει ακόμη.
Κάθισα στη δεύτερη σειρά των τραπεζιών μέσα από τη τζαμαρία. Μόλις κάθισα έσκυψα το κεφάλι και κοίταζα κάτω από το τραπέζι για κάτι που μου έπεσε. Την ίδια στιγμή πρόσεξα πως κάποιος ήταν όρθιος από πάνω μου. Ο σερβιτόρος, σκέφτηκα. Σήκωσα το κεφάλι μου παραγγέλνοντας. Δεν ήταν όμως ο σερβιτόρος. Ήταν ένας κουστουμάκιας που μόλις με είδε εξαφανίστηκε σαν να ήταν καπνός. Ούτε πρόλαβα να δω το πρόσωπο του. Η φάση αυτή όμως δεν ξέφυγε από το διπλανό μου στο άλλο τραπέζι. Όταν άκουσα να τον βρίζει χαμηλόφωνα κατάλαβα το ρόλο του….
Μετά από δυο μέρες αναχώρησα για τις ήρεμες θάλασσες…

 

[anny]

Το Νοέμβριο του 1973 είχα κλείσει μόλις τα 5 μου χρόνια.
Το σπίτι μας ισόγειο και ακριβώς μπροστά στο παράθυρο του σαλονιού κατηφορικός δρόμος που οδηγούσε στη λεωφόρο σε απόσταση μόλις ενός τετραγώνου.

Θυμάμαι ακόμα να κοιτάζω από το παράθυρο το τανκ που πέρναγε από τη λεωφόρο και ασυναίσθητα να κρύβομαι για να μη με δει. (τί μπορεί να σκεφτεί ένα παιδί!)

Την επόμενη ημέρα άκουσα τους δικούς μου να συζητάνε τα γεγονότα και τότε ρώτησα τη μαμά μου.
- "Μαμά, εμείς με ποιούς είμαστε? Με τους φοιτητές ή με τους φαντάρους?

Και η μαμά μου απάντησε:
- "Με τους φοιτητές, αλλά δεν το λέμε δυνατά".

 

[Delmem9770]

Στην πραγματικότητα δεν υπήρξε σοβαρή αντίσταση κατά της χούντας. Ο Βασίλης Ραφαηλίδης γράφει χωρίς περιστροφές για το πολυτεχνείο, τη γενιά του και την αντίσταση κατά της χούντας Πηγή: LiFO

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον Γιώργο, έναν καλοκάγαθο αστυφύλακα μιας κάποιας ηλικίας που έπαιρνε σύνταξη σε λίγο. Απʼ αυτόν μαθαίναμε στο κρατητήριο, όπου οι εφημερίδες απαγορεύονταν αυστηρά, τα σημαντικά διεθνή γεγονότα. Αυτός ήταν που μας πληροφόρησε για το θάνατο του Γκεβάρα, για τον οποίο, άλλωστε, με δυσκολία έκρυβε το θαυμασμό του. Φυσικά, όλα αυτά μας ταʼλεγε εμπιστευτικά, σχεδόν συνωμοτικά. Ωστόσο, δεν έκανε ποτέ κουβέντα για τη χούντα και τα σχετικά με τον πάνω κόσμο, των ζώντων ελλήνων. Αυτών που ακόμα δεν ήξεραν τίποτα για τη μεγάλη ευκαιρία που θα τους προσέφερε το Πολυτεχνείο αργότερα, ώστε να νοιώσουν κι αυτοί λιγάκι αντιφασίστες, χαμένοι μέσα στη μεγάλη μάζα των δημοκρατών που πολιορκούσαν το Πολυτεχνείο. Το μεγάλο πλήθος παρέχει ασφάλεια. Όσους κι αν συλλάβουν, όσους κι αν σκοτώσουν, ξέρεις πως οι πιθανότητες να σου συμβεί κακό είναι περίπου ίσες με τις πιθανότητες να κερδίσεις τον πρώτο λαχνό του λαχείου. Ρισκάρεις λοιπόν, σχεδόν εκ του ασφαλούς κι έτσι ανέξοδα αποχτάς το δικαίωμα να παριστάνεις τον αντιστασιακό. Πού ήταν όλοι αυτοί οι καλοί άνθρωποι όταν τους είχαμε ανάγκη; Μα, περίμεναν να ξεθυμάνει η χολέρα που λέγεται χούντα για να βγουν από το καβούκι, αυτοί οι καλοί νοικοκυραίοι.

Ο λαός της Αθήνας έβλεπε την χούντα να καταρρέει από τα ίδια της τα ανομήματα και μπήκε στον εύκολο αγώνα, έτσι για την τιμή των όπλων, που λέμε, και ίσα-ίσα για να λέμε πως την χούντα την έριξε ο λαός, τη στιγμή που και οι κότες ξέρουν εκείνο που καμώνονται πως δεν ξέρουν τα μουλάρια, ότι δηλαδή η χούντα έπεσε γιατί σάπισε. Γιατί, λοιπόν, σκοτώνονται να μαζέψουν τα σάπια φρούτα που κάθε χρόνο πέφτουν κάτω από το δέντρο του Πολυτεχνείου οι όψιμοι αντιστασιακοί; Και, βέβαια, δεν αναφέρομαι εδώ στους έτσι κι αλλιώς ζωηρούς έφηβους που, με κάθε ευκαιρία, το παίζουν επαναστάτες...ή περίπου. Ένας κόμπος κάθεται στο λαιμό μου κάθε φορά που περνώ έξω από το Πολυτεχνείο. Το μπουντρούμι της Ασφάλειας στην οδό Μπουμπουλίνας βρίσκεται πίσω από το Πολυτεχνείο. Κι όσοι πέρασαν από εκεί, δεν νομίζω πως θα ήταν δυνατό να έχουν διάθεση να συνεορτάσουν με τους πανηγυριώτες της 17ης Νοέμβρη. Εκεί μπροστά μας ξεφόρτωσαν για να μας παν στη σήμανση, λίγο πιο κάτω, στα Χαυτεία. Από την Ασφάλεια μέχρι το Πολυτεχνείο, η απόσταση είναι δυο βήματα. Κι ωστόσο μας φόρτωσαν στην κλούβα για να μας ξεφορτώσουν λίγο παρακάτω. Ίσως δεν ήθελαν να βλέπουν οι περαστικοί πως από την Ασφάλεια βγαίνουν πολιτικοί κρατούμενοι δεμένοι με χειροπέδες, σαν εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου. Ευτυχώς, να λες, που ήμουν δεμένος με τον Περικλή Κοροβέση –πάντα με τον Περικλή θα με δένουν από δω και πέρα σε κάθε μετακίνηση. Ίσως γιατί στην πρεμιέρα ήμασταν πολύ καλοί σαν ζευγάρι κωμικών. Ασουλούπωτοι και οι δύο, άνθρωποι με χιούμορ και οι δύο, προσφέραμε θέαμα υψηλής ποιότητας στο εθνικό θέατρο του παραλόγου. Μας μεταφέρουν την άλλη μέρα από την οδό Μπουμπουλίνας στην οδό Ρεθύμνης, εκεί κοντά, προς τη λεωφόρο Αλεξάνδρας. Σε ένα νεοκλασικό της συμφοράς, ήταν οι κοιτώνες των αστυφυλάκων που υπηρετούσαν στην Ασφάλεια. Ήταν σκοτάδι πίσσα εκεί μέσα. Από πουθενά δεν έμπαινε φως και πουθενά δεν άναβε φως. Καμιά εικοσαριά ανθρώπους, μας αδειάζουν στον καινούργιο μας τάφο. Δεν έχω ιδέα, κανείς δεν θα ήταν δυνατό να έχει ιδέα, πόσες μέρες μείναμε εκεί. Ούτε ρολόι, ούτε φως, ούτε ώρες ύπνου, ούτε ώρες ξύπνιου. Προσπαθούσαμε να μετρήσουμε το χρόνο με το κατούρημα. Δύο κατουρήματα, μια μέρα. Το φαΐ, οι μανάδες συνέχιζαν να το πηγαίνουν στην Μπουμπουλίνας. Στη Ρεθύμνης ήμασταν ινκόγκνιτο. Κανείς δεν ήξερε πως υπάρχει κρατητήριο, παρεκκλήσιο το λέγαμε, στην οδό Ρεθύμνης. Όλοι γνώριζαν τον μητροπολιτικό ναό της οδού Μπουμπουλίνας, κι εκεί πήγαιναν τις προσφορές τους. Και οι διάκονοι του εθνικού συμφέροντος, όπως λέμε στην Ελλάδα το ιδιωτικό συμφέρον, μετέφεραν τον άρτον ημών τον επιούσιον ιεροκρυφίως στο παρεκκλήσιον, όπου και κοινωνούσαμε των αχράντων μυστηρίων των σωτήρων του έθνους. Ανοίγαμε τα τάπερ στα τυφλά, κι ό,τι άρπαζαν τα δάχτυλα, τούτο το πανάρχαιο πηρούνι που είναι δυνατό να λειτουργήσει και σα μαχαίρι. Κεφτέδες, φώναζε ο ένας τυφλοπόντικας. Κοτόπουλο έλεγε από δίπλα ο άλλος τυφλοπόντικας. Ήταν το παιχνίδι μας. Κι ο Περικλής Κοροβέσης να λέει ανέκδοτα και να μη σώνει ποτέ. Βρισκόμουν από την πρώτη μέρα της δικτατορίας στον προθάλαμο της κόλασης και ήδη είχα αρχίσει να εξοικειώνομαι σιγά-σιγά με την ιδέα ενός θανάτου διά τυφεκισμού. Εκείνους τους πρώτους μήνες της αναγέννησης του φοίνικα από τις παλιές του στάχτες, που ξέμειναν από άλλους καιρούς, κανείς δεν ήξερε πως θα εξελιχτούν τα πράγματα. Οι αντιστασιακοί σε ένα χρόνο, όταν θα γίνει φανερό πως η χούντα είναι της πλάκας, θα πληθύνουν πολύ. Εύκολα αντιστέκεται κανείς όταν ξέρει πως τουλάχιστον η ζωή του δεν κινδυνεύει. Όμως, εμείς είχαμε αρχίσει την αντίσταση κατά της χούντας από την πρώτη κιόλας μέρα, χωρίς να νοιαστούμε και πολύ για τις συνέπειες της στράτευσής μας. Δεν ήμασταν μέλη της «Δημοκρατικής Άμυνας» που πάρα πολύ όψιμα αποφάσισαν να αντισταθούν κι αυτοί στη χούντα, κυρίως δια συνεδριάσεων. Ήμασταν νέοι κομμουνιστές, που μπορεί να μην είχαμε ακόμα ιδιαίτερα αναπτυγμένη την πολιτική μας συνείδηση, πάντως συνείδηση του κινδύνου είχαμε. Το γεγονός πως τα ιδανικά μας αργότερα θα στραπατσαριστούν κι εδώ στην Ελλάδα, όπως παντού, απʼτους χυδαίους γραφειοκράτες, δεν μειώνει την αξία της στράτευσής μας σε έναν αγώνα που όχι μόνο δεν γινόταν για τα προσωπικά μας συμφέροντα, αλλά τα έβλαπτε στα σίγουρα.

Είχα μπει στο αγώνα κατά της χούντας από την πρώτη κιόλας μέρα της δικτατορίας. Αλλά στα μετά την πτώση της χούντας χρόνια δεν πήγα να γραφτώ στο σύλλογο των αντιστασιακών, για να μπορέσω να εξαργυρώσω σε κάποιο δημόσιο ταμείο τη μικρή, την ελάχιστη προσφορά μου στον αγώνα κατά της νέας παραλλαγής του παλιού φασισμού. Ούτε δέχτηκα να γραφτώ στην ΕΣΗΕΑ, το επαγγελματικό μου σωματείο, ως αντιστασιακός. Ούτε πήγα να εξαγοράσω τα εφτά χρόνια της δικτατορίας για να μου αναγνωριστούν ως συντάξιμα. Κι όταν κάποτε απόχτησα τα από το καταστατικό της ΕΣΗΕΑ προβλεπόμενα τυπικά προσόντα και πήγα να γραφτώ στο επαγγελματικό μου σωματείο, με απέρριψαν ως στερούμενο… ουσιαστικών προσόντων. Πέντε χρόνια απέρριπταν συνεχώς την αίτησή μου. Φαίνεται πως ούτε μέσα σε αυτά τα πέντε χρόνια κατάφερα να αποκτήσω ουσιαστικά προσόντα ως δημοσιογράφος. Και ξέρετε ποιοι αντέδρασαν περισσότερο στην εγγραφή μου; Αυτοί που γράφτηκαν ως αντιστασιακοί! Για μένα, η πιο σημαντική πράξη ήταν το ότι μπόρεσα και αντιστάθηκα στον πειρασμό να εξαργυρώσω καθʼοιονδήποτε τρόπο τη στράτευσή μου στον αγώνα κατά της χούντας. Κι ακόμα, το ότι πέτυχα την εγγραφή μου στην ΕΣΗΕΑ με δικαστική απόφαση. Ήμουν ο πρώτος δημοσιογράφος που εγγραφόταν στο επαγγελματικό του σωματείο με δικαστική απόφαση. Και η νομολογία που δημιουργήθηκε άνοιξε το δρόμο για πολλούς συναδέλφους. Δεν έχει σημασία που έχασα εφτά συντάξιμα χρόνια. Κέρδισα την αξιοπρέπειά μου. Άλλωστε από αξιοπρέπεια μάλλον παρά για λόγους ιδεολογικούς στρατεύτηκα στον αγώνα κατά της χούντας. Πάντα έλεγα πως, ναι μεν είμαι κομμουνιστής, αλλά ποτέ δεν ισχυρίστηκα πως από κομμουνιστής σκέτα είμαι επιπροσθέτως και καλός κομμουνιστής. Άλλωστε ένας ρεβιζιονιστής από πεποίθηση, όπως εγώ, ποτέ δεν θα μπορούσε να γίνει καλός κομμουνιστής. Εν πάση περιπτώσει, ήμουν και παραμένω ένας ελεύθερος σκοπευτής, που πάει με αυτούς που τον έχουν ανάγκη, και όχι με εκείνους που τους έχει ανάγκη για να τη βολέψει. Στρατεύτηκα με το κομμουνιστικό ΠΑΜ όχι γιατί με επιστράτευσε το κόμμα, αλλά γιατί έτσι έκρινα σκόπιμο. Όπως και να΄ναι, το καλοκαίρι του 1968 είμαι ελεύθερος, ύστερα από δέκα μήνες φυλακή. Εντάξει, ήμουν ελεύθερος, αλλά τι να την κάνω την ελευθερία χωρίς δουλειά, χωρίς τους φίλους που είχαν σκορπίσει εδώ και κει στην Ευρώπη, στα νησιά και στις φυλακές; Το πρώτο που σκέφτηκα ύστερα από μια εβδομάδα ελεύθερου βίου ήταν να κάνω κάτι κατεπειγόντως ώστε να ξαναμπώ φυλακή, ή έστω εξορία. Το σκέφτηκα μεν σοβαρά, όμως ήταν αδύνατο να έχω επαφή με κάποια αντιστασιακή οργάνωση. Αφενός γιατί οι αντιστασιακές οργανώσεις είχαν ήδη μετακομίσει στο εξωτερικό για να κάνουν από κει τουριστική αντίσταση εκ του ασφαλούς, και αφετέρου διότι ήμουν ήδη σεσημασμένος, και οι συνωμοτικοί κανόνες λεν να μην πλησιάζεις τους σεσημασμένους.

Στην πραγματικότητα δεν υπήρξε σοβαρή αντίσταση κατά της χούντας. Η αντίσταση ήταν λίγο ως πολύ πλατωνική, εκτός απʼτην ηρωική μεν αλλά δυστυχώς αποτυχημένη απόπειρα του Αλέξανδρου Παναγούλη να σκοτώσει το δικτάτορα. Όλες οι προσπάθειες για οργάνωση ένοπλης αντίστασης έμειναν σχέδια, ενώ οι βομβιστικές ενέργειες κάποιων ζωηρών και ριψοκίνδυνων γίνονταν ερήμην των μεγαλυτέρων σε αριθμό αντιστασιακών οργανώσεων, του ΠΑΜ και του ΠΑΚ. Ούτε το πεπειραμένο ΚΚΕ ενέκρινε την βίαιη εξέγερση, τώρα που και τα αστικά κόμματα θα την επιθυμούσαν πολύ. Τελικά το πράγμα περιορίστηκε σε μία τουριστικού τύπου αντίσταση απʼτο εξωτερικό, όπου πρωταγωνιστούσε, όπως και στο κυρίως ειπείν θέατρο, η πληθωρική Μελίνα Μερκούρη, που το έπαιζε Πασιονάρια. Ακούστε τώρα και τον Γιώργο Σεφέρη στο περίφημο κείμενο του κατά της χούντας , γραμμένο το Μάρτιο του 1969 . Του χρειάστηκαν δυο χρόνια για να αποφασίσει να μιλήσει , λίγο πριν πεθάνει : « Είναι μια κατάσταση ( η χούντα) που όσες πνευματικές αξίες κατορθώσαμε να κρατήσουμε ζωντανές με πόνο και μόχθο πάνε κι αυτές να καταποντιστούν μέσα στο έλος , μέσα στα τελματωμένα νερά. Τώρα ξαναγυρίζω στη σιωπή μου.." Γιατί κύριε ; Είναι στάση πνευματικού ανθρώπου αυτή; "Είμαι ένας άνθρωπος χωρίς κανένα πολιτικό δεσμό και μπορώ να πω χωρίς φόβο και πάθος : Βλέπω μπροστά μου το γκρεμό που μας οδηγεί η καταπίεση.Αυτή η ανωμαλία πρέπει να σταματήσει . Είναι εθνική επιταγή..." Σύμφωνοι , σεβαστέ μου , μεγάλε ποιητή.Όμως και οι δικτάτορες για εθνική επιταγή μιλούν . Ποιες από τις δυο εθνικές επιταγές είναι η σωστή ; Σας βεβαιώ καμία . Η δικτατορία δεν είναι λύση . Όμως ούτε η μεγαλόστομη αοριστολογία ενός σπουδαίου ποιητή που συνήθισε να κρύβεται πίσω απ` την αμφισημία της ποίησης είναι λύση . Πάντως ο Σεφέρης μίλησε . Ο Ελύτης δε μίλησε. Πάρα πολλοί δε μίλησαν. Ο Σπυρίδων Μαρκεζίνης, γνωστός και ως «πίθηκος», ήταν πολύ άτυχος. Διορίστηκε πρωθυπουργός την 8η Οκτωβρίου 1973, και ενάμιση μήνα μετά την ορκωμοσία του, εκδηλώνεται η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Ήρθε στην εξουσία υποτίθεται για να εκτονώσει την κατάσταση και να κατασιγάσει τα πάθη μετά την εξέγερση της Νομικής αλλά τα πάθη φούντωσαν εντελώς απροσδόκητα στο Πολυτεχνείο από την 14η Νοεμβρίου 1973 που αρχίζει η κατάληψη, μέχρι τη νύχτα του Σαββάτου προς Κυριακή της 17ης Νοεμβρίου, που τα τανκς θα σπάσουν την πόρτα και θα καταστείλουν την αυθόρμητη, αυτοκαθοδηγούμενη και ακαθοδήγητη από τα κόμματα φοιτητική εξέγερση.

Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί η εξέγερση του Πολυτεχνείου ονομάστηκε έπος. Τούτη η αυθόρμητη παθητική αντίσταση στη χούντα έχει μάλλον έναν λυρικό παρά έναν επικό χαρακτήρα. Και η επέλαση των τανκς κατά των νεαρών αόπλων έχει περισσότερη σχέση με γκραν κινιόλ μέσα στη νύχτα παρά με έπος. Το «έπος» δημιούργησε εντελώς κατά λάθος μια «ηρωίδα», τη Μαρία Δαμανάκη, της οποίας ο ηρωισμός συνίσταται στην εκφώνηση -από το ραδιόφωνο των φοιτητών- των συνθημάτων και των ανακοινώσεων της συντονιστικής επιτροπής. Πάντως πολλοί είχαν την ευκαιρία να βάλουν υποψηφιότητα για πολιτικοί εκεί μέσα στο Πολυτεχνείο. Για τον Μίμη Ανδρουλάκη, τον Κώστα Λαλιώτη και τον Στέφανο Τζουμάκα, ηγετικά στελέχη της εξέγερσης, ο δρόμος προς τη Βουλή, την πολιτική σκηνή, το πολιτικό παρασκήνιο και την εν γένει ελληνική πολιτική αθλιότητα, ξεκινάει από κει.
Δεν πήγα ποτέ στο Πολυτεχνείο, ούτε μέσα ούτε έξω, ούτε τότε ούτε αργότερα. Δεν πήρα ποτέ μέρος στις προσκοπικές τελετές και τις ηλίθιες πορείες κατά την ημέρα της «επετείου του Πολυτεχνείου» τούτο το μεγάλο συλλογικό άλλοθι για την ηθική ανεπάρκεια ενός ολόκληρου λαού. Πρόκειται για ένα πολύ βολικό άλλοθι, που το οικειοποιήθηκαν όσοι νοιώθουν την ανάγκη να ξεπλύνουν την ντροπή για την απέραντη δειλία τους επί έξι ολόκληρα χρόνια.

Πηγές: 1. Βασίλη Ραφαηλίδη, Μνημόσυνο για έναν ημιτελή θάνατο, σελ.397-401, 402,408-9,419-20,444. 2. Βασίλη Ραφαηλίδη, Ιστορία (κωμικοτραγική) του Νεοελληνικού κράτους 1830-1974, σελ.419,436-7.

Στην πραγματικότητα δεν υπήρξε σοβαρή αντίσταση κατά της χούντας. | READER'S DIGEST | LiFO

 

[tripakias]

Στην πραγματικότητα δεν υπήρξε σοβαρή αντίσταση κατά της χούντας. Ο Βασίλης Ραφαηλίδης γράφει χωρίς περιστροφές για το πολυτεχνείο, τη γενιά του και την αντίσταση κατά της χούντας Πηγή: LiFO

........................................................................................................

Ακούστε τώρα και τον Γιώργο Σεφέρη στο περίφημο κείμενο του κατά της χούντας , γραμμένο το Μάρτιο του 1969 . Του χρειάστηκαν δυο χρόνια για να αποφασίσει να μιλήσει , λίγο πριν πεθάνει : « Είναι μια κατάσταση ( η χούντα) που όσες πνευματικές αξίες κατορθώσαμε να κρατήσουμε ζωντανές με πόνο και μόχθο πάνε κι αυτές να καταποντιστούν μέσα στο έλος , μέσα στα τελματωμένα νερά. Τώρα ξαναγυρίζω στη σιωπή μου.." Γιατί κύριε ; Είναι στάση πνευματικού ανθρώπου αυτή; "Είμαι ένας άνθρωπος χωρίς κανένα πολιτικό δεσμό και μπορώ να πω χωρίς φόβο και πάθος : Βλέπω μπροστά μου το γκρεμό που μας οδηγεί η καταπίεση.Αυτή η ανωμαλία πρέπει να σταματήσει . Είναι εθνική επιταγή..." Σύμφωνοι , σεβαστέ μου , μεγάλε ποιητή.Όμως και οι δικτάτορες για εθνική επιταγή μιλούν . Ποιες από τις δυο εθνικές επιταγές είναι η σωστή ; Σας βεβαιώ καμία . Η δικτατορία δεν είναι λύση . Όμως ούτε η μεγαλόστομη αοριστολογία ενός σπουδαίου ποιητή που συνήθισε να κρύβεται πίσω απ` την αμφισημία της ποίησης είναι λύση . Πάντως ο Σεφέρης μίλησε . Ο Ελύτης δε μίλησε. Πάρα πολλοί δε μίλησαν.

........................................................................................................

τη Μαρία Δαμανάκη, της οποίας ο ηρωισμός συνίσταται στην εκφώνηση -από το ραδιόφωνο των φοιτητών- των συνθημάτων και των ανακοινώσεων της συντονιστικής επιτροπής. Πάντως πολλοί είχαν την ευκαιρία να βάλουν υποψηφιότητα για πολιτικοί εκεί μέσα στο Πολυτεχνείο. Για τον Μίμη Ανδρουλάκη, τον Κώστα Λαλιώτη και τον Στέφανο Τζουμάκα, ηγετικά στελέχη της εξέγερσης, ο δρόμος προς τη Βουλή, την πολιτική σκηνή, το πολιτικό παρασκήνιο και την εν γένει ελληνική πολιτική αθλιότητα, ξεκινάει από κει.

O Ρασαηλιδης εχει δικιο σ' αυτα που γραφει και ειναι απολυτα φυσιολογικο που ηταν εξοργισμενος με τους ανθρωπους που εκμεταλλευτηκαν -χωριςνα το αξιζουν αυτην την κατασταση-. Εδω εμεις και ειμαστε απογοητευμενοι απο αυτη τη γενια φαντασου εκεινος που εζησε οτι εζησε.

Περα απο τα προσωπα που αναφερει και ασχοληθηκαν αργοτερα με προσωπικη επιτυχια και αποτυχια για το κοινωνικο συνολο με την πολιτικη, στο Πολυτεχνειο υπηρξαν "ανωνυμοι" ανθρωποι, που εκμεταλλευομενοι αν θες τα σημαδια παρακμης της χουντας, οχι αντισταθηκαν, επαναστατησαν και καποιοι απο αυτους εχασαν και τη ζωη τους. Αυτο νομιζω πως γιορταζουμε τουτη τη μερα, τη δυναμη του λαου, τιμωντας παραλληλα τα θυματα της επταετιας.


Για τον Σεφερη τα εχει πει καλυτερα ο Μανος Ελευθεριου στα Μαλαματενια Λογια (ενα απο τα καλυτερα ποιηματα-τραγουδια). Γραφει χαρακτηριστικα:

"Καλυτερα να σ' ελεγαν Μαρια και να σου ραφτρα μεσ' την Κοκκινια
κι οχι να ζεις μ' αυτην τη συμμορια και να μην ξερεις τ' αστρο του φονια."

ΥΓ Πολυ ωραιο το θεμα περιμενω να διαβασω εμπειριες σχετικες μ΄αυτες τις μερες αλλα καθ'ολη τη διαρκεια της χουντας.
Νομιζω επισης πως το τοπικ πρεπει να φυγει απο το Social και να μταφερθει σε καποια αλλη κατηγορια.

 

[elenara88]

ΥΓ Πολυ ωραιο το θεμα περιμενω να διαβασω εμπειριες σχετικες μ΄αυτες τις μερες αλλα καθ'ολη τη διαρκεια της χουντας.
Νομιζω επισης πως το τοπικ πρεπει να φυγει απο το Social και να μταφερθει σε καποια αλλη κατηγορια.

το τοπικ δεν ειναι ταξιδιωτικο επομενως η θεση του ειναι το social

 

[tripakias]

το τοπικ δεν ειναι ταξιδιωτικο επομενως η θεση του ειναι το social

Διαφωνω. Προκειται για γεγονος και ταξιδιωτικου ενδιαφεροντος. Οι εκδηλωσεις, η καταθεση λουλουδιων, η πορεια προς την αμερικανικη πρεσβεια ειναι καλως ή κακαως ενα event. Αδυνατο να πιστεψω πως ενας ενημερωμενος ταξιδιωτης που βρισκεται αυτες τις μερες στην Αθηνα θα το αγνοησει.
Αδυνατο να πιστεψω πως θα αγνοησεις εσυ ενα αναλογο γεγονος σε καποια αλλη πολη που θα βρεθεις.

Η ιστορια μεσα απο τα μνημεια και τις εκδηλωσεις μνημης ειναι απολυτα συνδεδεμενημετον τουρισμο. Και το Πολυτεχνειο ειναι απο τις σημαντικοτερες σελιδες της συγχρονης ιστοριας μας. Δεν κανει κακο να εκμεταλλευομαστε τον τουρισμο για να κανουμε γνωστη και τη συγχρονη ιστορια μας.

ΥΓ Προσωπικα ενα απο τα ελαχιστα πραγματα που θυμαμαι απο το πρωτο μου ταξιδι σε ηλικια 5-6 ετων ειναι το Πολυτεχνειο και η πλημμυρισμενη με κοκκινα γαρυφαλλα προτομη.

 

[battered_suitcase]

Η αγαπημένη μου φράση από το Ραφαηλίδη, την οποία κλωθωγυρίζω συχνά πυκνά από τη μέρα που διάβασα αυτό το απόσπασμα, είναι:

η επέτειος του Πολυτεχνείου, τούτο το μεγάλο συλλογικό άλλοθι για την ηθική ανεπάρκεια ενός ολόκληρου λαού.

Πόσο αλήθεια.

 

[tripakias]

Η αγαπημένη μου φράση από το Ραφαηλίδη, την οποία κλωθωγυρίζω συχνά πυκνά από τη μέρα που διάβασα αυτό το απόσπασμα, είναι:

η επέτειος του Πολυτεχνείου, τούτο το μεγάλο συλλογικό άλλοθι για την ηθική ανεπάρκεια ενός ολόκληρου λαού.

Πόσο αλήθεια.

Ηταν απο τους τυχερους που δεν προλαβαν να δουν την καταντια της χωρας. Αμ εβλεπε το λογο για τον οποιο διαδηλωσαν χιλιαδες πολιτες προχθες δεν νομιζω να ελεγε αυτη τη φραση, ή τουλαχιστον θα την προσαρμοζε ετσι ωστε να ειναι φανερο πως δεν στοχοποιει αυτους (ασε που μπορει να διαδηλωνε και μαζι τους).

 

[paefstra]

Ηταν απο τους τυχερους που δεν προλαβαν να δουν την καταντια της χωρας.

Κι εγώ από τους τυχερούς που πρόλαβαν να τον ακούσουν να μιλάει ένα βροχερό βράδυ ταξιδεύοντας κάτω από αντίξοες συνθήκες. Η γνώμη μου είναι ότι θα έλεγε το ίδιο και θα διαδήλωνε.