Σουδάν “Πάμε για ύπνο Κατερίνα, πάμε ν’αλλάξουμε ζωή....” (by hydronetta & isabelle)

[hydronetta]

Βιντεοανασκόπηση

* Επιλέξτε καλύτερα την ανάλυση 1080 (HD)

 

[NightcoreKing]

ππππππχοιοοοτητα ! οπως το λεω , πχοιοτητα ! (Αυτη ειναι αναλυση )

 

[isabelle]

Βιντεοανασκόπηση

* Επιλέξτε καλύτερα την ανάλυση 1080 (HD)

Ο μαιτρ των γουρουνοκινηματογραφιστών

Υ.Γ. Η ισαβέλλα στους τιτλους ως βιντεοσκοπούσα για μισό πλάνο από τους δερβίσηδες; Μα είμαστε σοβαροί;

 

[KIKI]

Karima: τάφοι, πυραμίδες, ναοί και το εμβληματικό βουνό Jebel Barkal

Η μέρα προδιαγραφόταν πλούσια από αξιοθέατα και δραστηριότητες.

Το πρωί κινήσαμε στα περίχωρα, δυτικά της Karima, στον αρχαιολογικό χώρο el-Kurru.

View attachment 225857
4X4 στο El Kurru

Εκεί ο οδηγός μας υπέδειξε να δούμε αρχικά τα ερείπια ενός ναού που πρόσφατα ανασκάφηκε.

View attachment 225850

Ότι είδαν τα μάτια μου στην επιφάνεια του εδάφους στο El-Kurru δεν με εντυπωσίασε. Αν και ήταν ένα από τα βασιλικά νεκροταφεία, σήμερα σώζονται κυρίως βάσεις πυραμίδων.

View attachment 225851

Αλλά η γοητεία του χώρου εστιάζεται κάτω από τη γη. Σημαντικότεροι εδώ είναι οι τάφοι, με αποκορύφωμα τον έναν και μοναδικό που είχαμε πρόσβαση κι ο οποίος μας αποζημίωσε με εντυπωσιακές νωπογραφίες που καλύπτουν το θόλο και τα τοιχώματα (κατάμονοι ήμασταν στο εσωτερικό του).

View attachment 225852

View attachment 225853

View attachment 225854

View attachment 225855

View attachment 225856

Μετά από σύντομη στάση, απαθανατίσαμε στα γρήγορα την σουδανική έκδοση ενός απολιθωμένου δάσους...

View attachment 225858

...κι επιστρέψαμε στην Karima, όπου περιηγηθήκαμε στα μνημεία στα ριζά του βουνού Jebel Barkal που ξεπηδά παράταιρα σε μια επίπεδη έκταση μεταξύ της ερήμου και της καταπράσινης όχθης του Νείλου.
Jebel Barkal σημαίνει ιερό βουνό στα αραβικά κι από τον 15ο αι. πΧ οι ιερείς πίστευαν ότι αυτός ήταν ο τόπος όπου ζούσε ο θεός Άμων.

View attachment 225859

Ο χώρος περιλαμβάνει ερείπια παλατιών και ναών, λίγα όμως απ’αυτά που σήμερα απομένουν θα κεντρίσουν το ενδιαφέρον ενός επισκέπτη που δεν έχει πάθος με την αρχαιολογία.
Από τα εντυπωσιακότερα ήταν οι ναοί που χτίστηκαν από τον βασιλιά Tιρχάκα για να τιμήσει τις θεότητες Άθωρ (θηλυκή αιγυπτιακή θεότητα, την οποία οι 'Ελληνες ταύτιζαν με την Αφροδίτη) και Μουτ (θεάς συζύγου του Άμωνα), που πιστευόταν ότι ζούσαν μαζί του μέσα στο Jebel Barkal. Ήταν εξαιρετικά πρωτότυπου σχεδιασμού και σύλληψης. Και οι δύο είχαν εξωτερικές αυλές και πυλώνες από πέτρα, ενώ το εσωτερικό ήταν υπόσκαφο κατευθείαν στην καρδιά του βουνού. Δυστυχώς και οι δύο ναοί λεηλατήθηκαν για τις πέτρες τους από τους ντόπιους. Σήμερα μάρτυρες στέκουν κυρίως οι δυο κολώνες με τη μορφή της Άθωρ.

View attachment 225860

View attachment 225861

Ο φύλακας που κλήθηκε από τον οδηγό μας, ξεκλείδωσε την είσοδο στο εσωτερικό του ενός ναού που αν και θύμιζε λίγο εργοτάξιο, μας επέτρεψε να θαυμάσουμε ιερογλυφικά κι ανάγλυφες μορφές θεοτήτων και βασιλέων.

View attachment 225862

View attachment 225863

Περπατώντας πάνω σε αρχαίες τοιχοποιίες, ατάκτως ερριμένους κίονες και πέτρες φτάσαμε στο λείψανο του μεγάλου ναού του Άμωνα της Napata, που χρονολογείται από τον 15ο αι.π.Χ αλλά σταδιακά επεκτάθηκε τους επόμενους αιώνες και θεωρείται ο μεγαλύτερος του είδους στη Νουβία.

View attachment 225864


Άρχισε πια να μεσημεριάζει κι έτσι προχωρήσαμε στην αγορά της Karima, όπου ο οδηγός μας έπρεπε να εξασφαλίσει προμήθειες φαγητού. Ευκαιρία για μας να περπατήσουμε στα στενά με τα μικρομάγαζα, φτάνοντας ως τις όχθες του Νείλου.

View attachment 225882

View attachment 225883

View attachment 225884

View attachment 225885
Ξεχάστε ΙΚΕΑ, Istikbal κ.α., εδώ τα ανθεκτικά και κυρίως καλόγουστα κρεβάτια. Διαθέτουμε και εξώπορτες σε ποικιλία σχεδίων και χρωματικών συνδυασμών για να σκάσουν οι γειτόνοι από τη ζήλια τους

View attachment 225886
Lunch break?

View attachment 225887

View attachment 225888

View attachment 225889
Kι ο Νείλος

Το να φωτογραφίζεις φυσιογνωμίες είναι πάντα μία πρόκληση στα ταξίδια καθώς οι αντιδράσεις δεν είναι πάντα προβλέψιμες. Το Σουδάν γενικότερα ήταν των άκρων! Στην μεγάλη πλειονότητα ήταν άνθρωποι που όχι μόνο ήταν δεκτικοί, αντίθετα σαν μικρά παιδιά μας ζητούσαν να τους απαθανατίσουμε φωνάζοντας το γνωστό “σούρα, σούρα”. Υπήρξαν όμως και παραφωνίες από ελάχιστους που ήταν ιδιαίτερα εριστικοί.

View attachment 225876

View attachment 225877

View attachment 225878
Οι νεαροί του ραφτάδικου "απαίτησαν" να τους απαθανατίσουμε!

Στο εστιατόριο όπου δώσαμε ραντεβού με τον οδηγό μας και το οποίο χρωματικά παρέπεμπε σε νηπιαγωγείο, απολαύσαμε πεντανόστιμο τηγανητό ψάρι από το Νείλο.

View attachment 225865
Aν ψάχνετε πώς να βάψετε το σπίτι, ιδού μια πρόταση...

View attachment 225866
Νοστιμότατο, μην σας ξεγελάει η εμφάνιση, άλλωστε δεν το έχουν με το food styling!


Πίσω στο ξενώνα μας για τη μεσημεριανή ραστώνη και στις 3.30μμ ξεκινήσαμε για να ανηφορίσουμε στο βουνό Jebel Barkal, κάτι που είναι συνήθεια για τους κατοίκους ή τους επισκέπτες της πόλης ειδικά το δειλινό, κάνοντας αρχικά μια στάση να επισκεφθούμε τις γειτονικές πυραμίδες.

View attachment 225867

Η ανάβαση αποδείχθηκε ευκολότερη του αναμενόμενου αλλά μας αποζημίωσε.

View attachment 225879

Η θέα προς κάθε κατεύθυνση ήταν εκπληκτική.

View attachment 225890

View attachment 225891

View attachment 225892

View attachment 225893

View attachment 225894

Η απογοήτευση για τη φύση που είχα ως τότε αντικρίσει κι ήταν μια πληκτική επίπεδη έρημος, θαρρείς σβήστηκε μονομιάς.
Μεγαλείο πάνω στην επίπεδη κορφή του βουνού να αντικρίζεις την αχανή έρημο με τις πυραμίδες, τη πόλη, τον ναό του Άμωνα και τον απέραντο φοινικώνα κατά μήκος του Νείλου!

View attachment 225895

View attachment 225896

View attachment 225897

Και βέβαια ως οι μοναδικοί αλλοδαποί επί της κορφής γίναμε για ακόμα μια φορά το επίκεντρο του ενδιαφέροντος.

View attachment 225898

Η κατάβαση από το βουνό ήταν πιο επεισοδιακή.
Επιλέξαμε να ροβολήσουμε στην αμμοτσουλήθρα αντάμα με όλα τα πιτσιρίκια που την είχαν σαν παιχνίδι τρέχοντας πάνω κάτω.

View attachment 225880

View attachment 225881

Φτάνοντας στους πρόποδες του βουνού μας περίμενε μια μικρή έκπληξη. Λόγω του φεστιβάλ και της έλευσης του προέδρου είχαν έρθει και τηλεοπτικά συνεργεία. Η παρουσία ημών των μοναδικών αλλοδαπών ήταν χρυσή ευκαιρία για τους παρουσιαστές να μας πάρουν συνέντευξη θέτοντας το επίκαιρο ερώτημα: “Ποιές οι εντυπώσεις σας από το Jebel Barkal;”.
Τώρα αν μας προβάλανε ή όχι στα κανάλια ή κοπήκαμε στο μοντάζ δεν ξέρω να σας το απαντήσω. Μια ταλαίπωρη συσκευή τηλεόρασης συλλεκτικής αξίας υπήρχε στον ξενώνα αλλά ουδέποτε μπήκαμε στο κόπο να την ανοίξουμε. Πάντως τα λεπτά δημοσιότητας που μου αναλογούν στην ζωή μου τα κέρδισα κι ας ήταν στο Σουδάν!

View attachment 225875
Δια του λόγου το αληθές

Στο φεστιβάλ του Jebel Barkal γινόταν το έλα να δεις από προσέλευση κόσμου.
Mέχρι κι επίδειξη φιδιών πάνω σε καρότσα αυτοκινήτου είχε για το φιλοθεάμον κοινό.

View attachment 225868

Στην υπαίθρια καντίνα μαζί με τα πλήθη φάγαμε συριακό shawarma, φαλάφελ και μπαμπαγκανούς (αυτό το τελευταίο πώς μου είχε ξεφύγει ως τώρα απορώ).

Το πρόγραμμα είχε και μουσικές εκδηλώσεις.
Ζήσαμε στιγμές μεγαλείου. Ως τιμώμενα πρόσωπα μας βάλανε να κάτσουμε πρώτη σειρά σε άνετες πολυθρόνες και κάθε τόσο ζούμαρε η κάμερα στην αφεντιά μας προβάλλοντάς μας στην γιγαντοθόνη!
Δημοσιότητα μια φορά, όχι παίξε γέλασε....

View attachment 225869

View attachment 225870
Το πολύχρωμο φιλοθεάμον κοινό

Η μουσική παράσταση ήταν ενδιαφέρουσα κι ίσως να παραμέναμε κι άλλο, αν δεν ακολουθούσε ένας πληκτικός, μακρύς, πομπώδης μονόλογος καλλιτέχνη από το Ιράκ που δοκίμασε τα όρια της υπομονής μας.
Με το που εδέησε να τελειώσει όπου φύγει φύγει.

View attachment 225871

View attachment 225872

Πάντως δεν έχει παράπονο η Κατερίνα του τραγουδιού, το ξενυχτήσαμε σήμερα...

View attachment 225873

View attachment 225874

ΚΑΙ ΔΙΑ ΧΕΙΡΟΣ ISABELLE​

Τρίτη μ. Υ μέρα

El Kurru

Πόσες ευκαιρίες έχει κάποιος στη ζωή του να μπει μέσα σε τάφο (που να μην είναι ο δικός του) και να ξαναβγεί απ' αυτόν; Και μάλιστα όχι σε τάφο ο,τι κι ό,τι, αλλά σε τάφο βασιλικό, εικοσιεπτά αιώνων και βάλε.

Εντάξει, στην Κοιλάδα των Βασιλέων στην Αίγυπτο θα μου πείτε, έχει τάφους να φας και με το κουτάλι. Πλην όμως, με τέτοια κοσμοσυρροή, η επίσκεψή εκεί περισσότερο προσομοιάζει με συνωστισμό έξω από καμαρίνια μετά το πέρας θεατρικής πρεμιέρας παρά με συναπάντημα με την τέχνη και την ιστορία. Το είπαμε ήδη: ταξίδι δεν είναι μόνο, ούτε ίσως κυρίως, αυτά που βλέπεις, μα τα συναισθήματα και οι σκέψεις που γεννιούνται ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ αυτά που βλέπεις. Γι αυτό και η ποιότητα του βιώματος εξαρτάται από ένα σύνολο συνθηκών πολύ ευρύτερο από τα καθ’ εαυτού αξιοθέατα.

Αδυνατώ λοιπόν να αξιολογήσω και να συγκρίνω την καλλιτεχνική αρτιότητα των νωπογραφιών του τάφου του κουσίτη βασιλιά Τανουταμάνι στο El Kurru σε σχέση μ’ εκείνες των φαραωνικών τάφων στο Λούξορ. Μπορώ όμως να μιλήσω για την συγκίνηση και την μυσταγωγία του να κατεβαίνεις τα κακοφωτισμένα σκαλοπάτια και να εισχωρείς στον υπόγειο θάλαμο χωρίς άλλη ανθρώπινη παρουσία πέρα απ’ αυτήν των δικών σου ανθρώπων. Χωρίς να σπρώχνεις και να σπρώχνεσαι, χωρίς να βιάζεσαι και να σε βιάζουν, χωρίς κανένας να περιμένει τη σειρά του μετά από σένα.

Ζωή εν Τάφω. Εσύ, τα ιερογλυφικά και οι παραστάσεις των θεοτήτων στους τοίχους. Εσύ και η γλυκιά ψευδαίσθηση ότι αντικρίζεις κάτι ακόμα περίπου άφθαρτο από τα βλέμματα των πολλών, λιγάκι όπως συνέβαινε παλιότερα με τους περιηγητές προηγούμενων αιώνων. Γιατί και η φαντασίωση, ταξίδι είναι, μην αμφιβάλεις. Ακόμα και αν πρόκειται για φαντασίωση του ίδιου του ταξιδιού.

Ο ναός του Άμωνα της Napata

Ομοίως, και ο ναός του Άμωνα της Napata δεν μπορεί να συγκριθεί με τους αντίστοιχους αιγυπτιακούς. Δεν συγκλονίζει με τα μεγέθη και τον όγκο των ευρημάτων. Με την πλάτη ακουμπισμένη στον πυρακτωμένο βράχο του Jebel Barkal, είναι το τοπίο αυτό που τον απογειώνει. Μαζί με την αίσθηση ότι ένας ολόκληρος αρχαιολογικός χώρος τριανταπέντε αιώνων σου «ανήκει» απ’ άκρη σ’ άκρη, και φλέγεται μαζί σου στη λαύρα του μεσημεριού.

Karima

Στο σουκ της Karima. Σαν να λέμε στο στοιχείο μου. Αρκεί βέβαια να μην υπάρχει ένα απεχθές γουρουνάκι μέσα στα πόδια σου να τρέχει να προλάβει όλες τις πόζες και να σου αφήνει μονάχα τα ρετάλια.

Ιδού λοιπόν κάποια ελάχιστα που ξέφυγαν τις προσοχής του.

Και πρώτ' απ' όλα το ίδιο το γουρουνάκι. Καμαρώστε τον!

Μεροκάματο

Και χαλάρωση

Το άλυτο μυστήριο της λευκής κελεμπίας. Μα πού και πώς τις πλένουν;

Χαμόγελο ακομπλεξάριστο. Και γιατί όχι εδώ που τα λέμε;

Νοστιμούλης

Κομψότης

Jebel Barkal

Κάθε ταξίδι έχει τις καλές και τις λιγότερο καλές του στιγμές. Τις κοιλιές του και τις κορυφώσεις του. Στιγμές χαλαρότητας, στιγμές εκνευρισμού, στιγμές αστείες, στιγμές συναρπαστικές, στιγμές βαρετές, στιγμές απολαυστικές, στιγμές κουραστικές, στιγμές γενικώς…. Πάνω και κάτω. Όπως η ίδια ζωή. Η ζωή σε κίνηση.

Μα μέσα σ’ όλα, κάποιες σπάνιες φορές έρχεται και σου δίνεται σαν πανάκριβο δώρο μια στιγμή αψεγάδιαστης, ολοκληρωτικής ομορφιάς. Μια στιγμή όπου τα πάντα θαρρείς βρίσκονται στη σωστή τους θέση. Όπου τα πάντα λες και έχουν συντονιστεί μ’ έναν θαυμαστό τρόπο έτσι ώστε ν’ αγγίζουν, μαζί με σένα, την απόλυτη αρμονία. Όπου δεν θες ν’ αλλάξεις το παραμικρό, παρά μόνο ν’ ακινητοποιήσεις το χρόνο. Μια στιγμή τελειότητας, όπως ένα κομμάτι αιωνιότητας.

Μια τέτοια μαγική στιγμή ήταν η ανάβαση στο Jebel Barkal.

Μια στιγμή που αρκεί από μόνη της για να δικαιώσει ένα ολόκληρο ταξίδι. Μια στιγμή που σβήνει μονομιάς κούραση, ταλαιπωρίες, αμφιβολίες, κι όπου λες γι αυτό ακριβώς ήρθα. Για να ζήσω ΑΥΤΟ.

Κι ας μην το ψυχανεμιζόσουν καν λίγα λεπτά πριν. Τότε που ακόμα αναρωτιόσουν αν αξίζει τον κόπο ν’ ανέβεις. Τότε που είπες συγκαταβατικά «ντάξει μωρέ, ας το δούμε κι αυτό, τι έχουμε να χάσουμε, στο κάτω κάτω μήπως έχουμε κάτι καλύτερο να κάνουμε». Αλλά έτσι είναι τελικά τα ομορφότερα δώρα. Αναπάντεχα.

Εκεί ψηλά, στο ιερό βουνό

Κι από κάτω η Καρίμα σαν μακέτα

Ότι τρελάθηκα στις φωτογραφήσεις κόντρα φως νομίζω φαίνεται

Ρεμβάζοντας

Για το φεστιβάλ και τα ρεζιλίκια μας ας μην επεκταθώ. Τα μάθατε ήδη. Ως συνήθως τα κάρφωσε όλα το γουρούνι. Συνεντεύξεις, πρώτο τραπέζι πίστα, (καθίσματα για την ακρίβεια) φάτσα κάρτα στο βίντεο γουολ, το πακέτο της φαιδρότητας ήταν πλήρες !

Και μιας και ξεφτιλιστήκαμε, ιδού και τα τεκμήρια. Ισαβ φωτογραφίζει Ζυρ και εαυτόν στην οθόνη της εκδήλωσης

Επισυναπτόμενα Αρχεία:

Διάβαζα την ιστορια ανα καιρούς , αλλά τωρα την βρήκα μαζεμένη και την απόλαυσα .

Συγκλονιστικό κεφάλαιο .
Μπραβο σας !

 

[KIKI]

Οσο για τον Ορέστη με συγκίνησε .
Εικοσι χρονων παιδί και ενοιωσε τη μαγεία της Καλαχάρι !
Αξιος απόγονος . Να τον χαίρεσαι .

 

[isabelle]

Οσο για τον Ορέστη με συγκίνησε .
Εικοσι χρονων παιδί και ενοιωσε τη μαγεία της Καλαχάρι !
Αξιος απόγονος . Να τον χαίρεσαι .

Με την ευκαιρία του σχολιασμού σου, θυμήθηκα ότι χρωστάω το τέλος αυτής της ιστορίας, ή μάλλον ακριβέστερα την ... αρχή της, ήτοι το ταξίδι στο ανατολικό Σουδάν που προηγήθηκε του συνταξιδιού μας με τον @hydronetta στον βορρά...

 

[isabelle]

Κάλλιο αργά παρά αργότερα. Και κάλλιο αργότερα παρά ποτέ!

Είμαι που λέτε στην ευχάριστη θέση να δηλώσω έτοιμη όχι μόνο να ξαναπιάσω το νήμα αλλά και να ολοκληρώσω αυτήν την πολύπαθη ιστορία που περιμένει κοντά δυο χρόνια για να πέσουν οι τίτλοι τέλους.

Για την ακρίβεια, το THE END του ταξιδιού έχει ήδη γραφτεί προ πολλού και τα χρωστούμενα αφορούν αποκλειστικά ... την αρχή. Σαν να μπήκαμε ας πούμε καθυστερημένα σε μια κινηματογραφική αίθουσα και να καθόμαστε στην επόμενη προβολή για να δούμε το ξεκίνημα της ταινίας που χάσαμε. Κάπως έτσι.

Στην δική μας περίπτωση, χρωστάω τον απολογισμό της διαδρομής που κάναμε παρέα ο Ζυρ κι εγώ στο ανατολικό Σουδάν πριν την άφιξη του @hydronetta και την μετέπειτα επίσκεψη της ομάδας των τριών στον βορρά της χώρας.

Τα κεφάλαια αυτού του μινι οδοιπορικού του ζεύγους Ζυρ-Ισα χωρίζονται ως εξής:

1. Χαρτούμ
Το γουρουνάκι έχει ήδη γράψει τις εντυπώσεις του από το Χαρτούμ μιας και το επισκέφτηκε (και οι Ζυρ-Ισα παρέα μαζί του για δεύτερη φορά) στο τέλος της κοινής περιήγησής μας στον βορρά. Κατά συνέπεια, στην δική μου αφήγηση, που αφορά την επίσκεψή την πόλης με τον Ζυρ τις δυο πρώτες μέρες της άφιξής μας στο Σουδάν, θα υπάρξουν μοιραία κάμποσες επαναλήψεις, αλλά μπορεί κανείς να το δει και ως πλεονέκτημα. Μετά από ένα συγγραφικό (και αναγνωστικό) διάλειμμα δύο ετών είναι περίπου βέβαιο ότι δεν θα θυμάστε σχεδόν τίποτε, οπότε η βόλτα στο Χαρτούμ θα μας ξαναμπάσει όλους στο κλίμα της χώρας.

2. Η τελετή των δερβίσηδων
Πρόκειται για το περίφημο Ζικρ, μια τελετή που λαμβάνει χώρα κάθε Παρασκευή στο Ομντουρμαν στα περίχωρα του Χαρτούμ και στην οποία είχαμε την τύχη με τον Ζυρ να παραστούμε δυο φορές. Πρόκειται επίσης για το μεγάλο απωθημένο του αγαπημένου μου γουρουνακίου που είχε προγραμματίσει επί τούτου την άφιξη του στο Χαρτούμ Παρασκευή χαράματα, πλην όμως τελικά έφτασε με μια μέρα καθυστέρηση εξ' αιτίας της Gulf Air οποτε κι έχασε την τελετή.

3. Πορτ Σουδάν και Σουάκιν
Η μετάβαση στα ανατολικά εκκινεί με πτήση από το Χαρτούμ στο Πορτ Σουδάν, το βασικό λιμάνι της χώρας πάνω στην Ερυθρά. Το κύριο όμως ενδιαφέρον της περιοχής βρίσκεται 60 χλμ νοτιότερα και πρόκειται για το Σουάκιν, μια κάποτε ευημερούσα πολιτεία και σήμερα πόλη-φάντασμα, χτισμένη εξ ολοκλήρου από νεκρά κοράλλια της Ερυθράς. Λίγο παραδίπλα βρίσκεται επίσης μια από τις τραγικότερες παραγκουπόλεις που έχω επισκεφτεί στην ταξιδιωτική μου ζωή.

4. Κάσαλα και περίχωρα
Οχτάωρη μετάβαση με λεωφορείο από το Πορτ Σουδάν στην Κάσαλα, πόλη κοντά στα σύνορα με την Ερυθραία μ' ένα μοναδικό στο είδος του θρησκευτικό σύμπλεγμα, όμορφο φυσικό τοπίο και έντονο τοπικό χρώμα. Μιλάμε για πολύ βαθύ Σουδάν. Πιο αυθεντικό πεθαίνεις. Στη συνέχεια, θα καλύψουμε με λεωφορείο τα πεντακόσια χιλιόμετρα που χωρίζουν την Κάσαλα από το Χαρτούμ για να συναντήσουμε εκεί τον νεοαφιχθέντα hydronetta και να συνεχίσουμε παρέα για τον βορρά.

Τα παραπάνω κεφάλαια είναι όλα ήδη γραμμένα και αναρτημένα στο σάιτ μας.

Μπορείτε να τα βρείτε εδώ:

ΣΟΥΔΑΝ 1 - ΧΑΡΤΟΥΜ, ΦΤΩΧΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΛΗ ΚΑΡΔΙΑ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

ΣΟΥΔΑΝ 2 - ΟΜΝΤΟΥΡΜΑΝ, ΧΟΡΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΔΕΡΒΙΣΗΔΕΣ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

ΣΟΥΔΑΝ 3 – ΣΟΥΑΚΙΝ, ΚΟΡΑΛΛΙΑ ΚΑΙ ΛΑΜΑΡΙΝΕΣ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

ΣΟΥΔΑΝ 4 - ΚΑΣΑΛΑ, ΠΙΣΤΗ ΖΥΜΩΜΕΝΗ ΑΠΟ ΠΗΛΟ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

Τις επόμενες μέρες θα τα ανεβάσω κομμάτι κομμάτι κι εδώ, ώστε να βρίσκονται διαθέσιμα και στο φόρουμ αλλά και για να ολοκληρωθεί όπως της πρέπει αυτή η ταξιδιωτική ιστορία

 

[isabelle]

ΧΑΡΤΟΥΜ, ΦΤΩΧΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΛΗ ΚΑΡΔΙΑ

Ουφ, ζέστη!

Αν αυτό που ζούμε εμείς τώρα είναι ο σουδανικός χειμώνας, πώς διάολο την βγάζουν εδώ πέρα οι άνθρωποι το καλοκαίρι;

Το ερώτημα μου καρφώθηκε με το που πατήσαμε το πόδι μας στο αεροδρόμιο του Χαρτούμ και δεν θα μ’ εγκαταλείψει τις επόμενες τρεις βδομάδες όσο θ’ αλωνίσουμε την χώρα, πρώτα ανατολικά μέχρι την Ερυθρά και στη συνέχεια βόρεια ως τα σύνορα με την Αίγυπτο. Παντού τριάντα δυο με τριάντα πέντε βαθμούς κελσίου - υπό σκιά εννοείται - Δεκέμβρη μήνα!

Η ιδέα και μόνο ότι αυτές είναι οι πιο «ψυχρές» μέρες του χρόνου αρκεί για να σε στείλει αδιάβαστο. Σκέψου μονάχα πώς καθηλωνόμαστε όλοι, με σώμα και μυαλό χυλό, μόλις βαρέσει στην Ελλάδα κάνα σαραντάρι πέντε-δέκα μέρες το χρόνο. Κι άντε μετά πες μου εσύ πώς στην ευχή αντέχουν ΕΠΙ ΜΗΝΕΣ τούτοι δω οι άνθρωποι στους σαράντα πέντε με σαράντα εφτά και βάλε βαθμούς του σουδανικού καλοκαιριού… Πώς δουλεύουν; Πώς κινούνται; Πώς, έστω, ανασαίνουν;

Παρένθεση: Για μια ακόμη φορά αναλογίζομαι σε τι ευλογημένο (και από άποψη κλίματος) τόπο έχουμε την τύχη να ζούμε και πόσο ασύλληπτα γελοίοι γινόμαστε (και) σ’ αυτό το ζήτημα, όταν μετατρέπουμε σε μείζον τηλεοπτικό δράμα λίγο κρύο, ζέστη ή βροχή παραπάνω από το «κανονικό». Κλείνει η παρένθεση.

Πού πάτε λέει;

Στο Σουδάν; Μα καλά δεν φοβάστε μη σας φάνε λάχανο; Εκεί πέρα σκοτώνονται μεταξύ τους! Αυτό ήταν περίπου το τροπάριο κάθε φορά που δήλωνα τον προορισμό μας ως απάντηση στο γνωστό πια ερώτημα «για πού ετοιμάζετε το επόμενο ταξίδι;»

Άκου λοιπόν, ειλικρινά και στα ίσια: Όχι, δεν φοβόμαστε. Και ξέρεις γιατί; Γιατί δεν καταπίνουμε αμάσητα όσα σερβίρουν τα κανάλια της προπαγάνδας και του εντυπωσιασμού. Παρά επιδιώκουμε να διασταυρώνουμε τις πληροφορίες μας από πολλές και, κυρίως, αξιόπιστες πηγές. Κακώς κάποιοι μας θεωρούν ριψοκίνδυνους. Δεν είμαστε. Απλά φροντίζουμε να ενημερωνόμαστε σωστά. Γιατί το αντίδοτο του φόβου δεν είναι η αποκοτιά αλλά η γνώση.

Έτσι λοιπόν, ως προς τα πραγματικά στοιχεία, η κατάσταση έχει ως εξής:

Μετά από μισό αιώνα εμφύλιο (από το 1955 μέχρι το 2005, με μια ανακωχή έντεκα χρόνων από το 1972 ως το 1983), όπου συγκρούστηκαν ανελέητα ο έχων τον έλεγχο της κεντρικής εξουσίας μουσουλμανικός βορράς με τον παραγκωνισμένο ανιμιστικό και χριστιανικό νότο, η δύσκολη συμφωνία ειρήνευσης οδήγησε εν τέλει στην ανεξαρτητοποίηση του Νότιου Σουδάν το 2011. Το δε οξύμωρο είναι ότι ο ηττημένος βορράς ξαναβρήκε τις ισορροπίες του μετά την απόσχιση, ενώ αντίθετα ξεκίνησε νέος εμφύλιος πόλεμος στο Νότιο Σουδάν για τον έλεγχο της εξουσίας μέσα στο νεοσύστατο κράτος!

Παράλληλα, η κρίση που ξέσπασε το 2003 στο Νταρφούρ, στο δυτικό Σουδάν, και συνεχίστηκε για περισσότερο από μια δεκαετία με τρομακτικές ωμότητες από πλευράς της κυβέρνησης του Χαρτούμ σε βάρος των μη αραβικών φυλών της περιοχής, ευτυχώς φαίνεται να γνωρίζει μια σημαντική ύφεση τα τελευταία τέσσερα-πέντε χρόνια. Με άλλα λόγια, το Σουδάν είναι ασφαλές για επίσκεψη, με εξαίρεση το δυτικό κομμάτι περί το Νταρφούρ καθώς και ορισμένες περιοχές στο νότο, κοντά στα σύνορα με το φλεγόμενο Νότιο Σουδάν, που παραμένουν κλειστές προληπτικά.

Με επιφάνεια δυόμιση εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, το πάλαι ποτέ ενιαίο Σουδάν ήταν η μεγαλύτερη χώρα της Αφρικής μέχρι το 2011 οπότε και αποσχίστηκε ο νότος. Μα ακόμα και μετά τον εδαφικό ακρωτηριασμό του, παραμένει η τρίτη σε μέγεθος χώρα της Μαύρης Ηπείρου, έστω κι αν περιορίζεται πλέον σε «μόλις» ένα εκατομμύριο οκτακόσιες εξήντα χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα (σαν να λέμε δηλαδή δεκατέσσερις Ελλάδες και κάτι ψιλά!). Με τέτοια αχανή έκταση είναι, πιστεύω, αυταπόδεικτο ότι ο επισκέψιμος χώρος παραμένει τεράστιος ακόμα κι αν απαγορεύεται η πρόσβαση σε κάποια τμήματα της χώρας.

Και για να κλείσουμε το πονεμένο κεφάλαιο των εμφυλίων, να προσθέσω εδώ ότι η ανάκτηση της ασφάλειας στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας δεν άλλαξε δυστυχώς σε τίποτε την καταπιεστική φύση του καθεστώτος. Πλην ωστόσο της καθολικής απαγόρευσης του αλκοόλ λόγω επιβολής του ισλαμικού νόμου (σαρία), δύσκολα κατά τα άλλα θα αντιληφθεί ο επισκέπτης την περιστολή των ελευθεριών και την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτά αποτελούν το θλιβερό προνόμιο των πολιτών της χώρας που τα ζουν στο πετσί τους κατ’ αποκλειστικότητα…

Γνώριμη κι αγαπημένη Αφρική

Οικειότητα. Εκτός από την ζέστη, αυτό είναι το συναίσθημα που μ’ έχει κυριεύσει, καθώς περπατάμε με τον Ζυρ στην πρώτη αναγνωριστική μας βόλτα στην πόλη. Όπου κι αν κοιτάξω γύρω μου, παντού αντικρίζω τη γνώριμη κι αγαπημένη μου Αφρική.

Το χαρούμενο μπάχαλο στους δρόμους

Τη ζωή που στο συντριπτικό της μέρος διεξάγεται έξω, σε δημόσια θέα

Με τους άντρες συγκεντρωμένους κατά μεγάλες ομάδες, να πίνουν τσάι και καφέ ολημερίς καθισμένοι στα πεζοδρόμια

Με τις εμπορικές συναλλαγές να διεκπεραιώνονται όπως να’ ναι και όπου να’ ναι

Με πέντε-δέκα ασφαλτοστρωμένους κεντρικούς δρόμους όλους κι όλους και τους υπόλοιπους χωμάτινους ή από ξεχαρβαλωμένη πρώην άσφαλτο

Και βεβαίως με τα απερίγραπτα ταξί, κινητά μνημεία παγκόσμιας αυτοκινητοβιομηχανικής κληρονομιάς, αλλά και ζωντανή απόδειξη ότι όσο πιο παλιά τα μοντέλα τόσο πιο ανθεκτικά, ειδικά άμα αναλαμβάνει η αξεπέραστη αφρικανική επινοητικότητα την παράταση της ζωής τους.

Εννοείται ότι πολλά, αν όχι όλα, απ’ αυτά που εμένα με συγκινούν ξεσηκώνοντας μέσα μου ένα κύμα τρυφερότητας, μάλλον θα προκαλούσαν ενόχληση, αν όχι απόλυτη αποστροφή, στον «μέσο» δυτικοθρεμμένο επισκέπτη. Για να μην πω ότι θα τον έτρεπαν κατ’ ευθείαν σε άτακτη φυγή από φρίκη και τρόμο. Τι κρίμα όμως να μένεις μονάχα στην επιφάνεια των πραγμάτων και να χάνεις την ευκαιρία να γνωρίσεις από κοντά αυτόν τον απίστευτα ανοιχτόκαρδο λαό!

Μια όαση καλοσύνης

Ναι, τους αγάπησα τους Σουδανούς, δεν το κρύβω. Και δικαίως. Τους αξίζει και με το παραπάνω. Δεν συναντάς εύκολα αλλού τόσο καλοκάγαθο και άδολο πληθυσμό, ειδικά στην Αφρική. Είναι σκληρή η Αφρική, πρώτα για τους γηγενείς της, αλλά και για τους ταξιδιώτες.

Γι αυτό και στην Μαύρη Ήπειρο δεν πας εν γένει τραλαλά και ανυποψίαστος. Πας, όσο γίνεται, προετοιμασμένος ψυχολογικά, όχι μόνο για ν’ αντιμετωπίσεις τον εσωτερικό συγκλονισμό που επιφέρει η άμεση επαφή με την πιο ακραία φτώχεια αλλά και για να διαχειριστείς όλα τα παρελκόμενά της: τον ρατσισμό (Πολύ ηπιότερο πάντως απ' αυτόν που κερνάμε εδώ τους μαύρους μετανάστες), τις συνεχείς παρενοχλήσεις στο δρόμο, την συχνά επιθετική επαιτεία (δώσε, είσαι λευκός άρα πλούσιος), τις ατέρμονες διαπραγματεύσεις για να μην πληρώσεις διπλά και τρίδιπλα ακόμα κι ένα μπουκάλι νερό.

Εννοείται ότι υπάρχουν ιστορικοί, οικονομικοί και πολιτισμικοί λόγοι για όλα αυτά, μα ακόμα κι αν τους κατανοείς, η γνώση αυτή δεν αρκεί πάντα για να σε θωρακίσει συναισθηματικά. Πληγώνει πολύ η Αφρική πριν σε αφήσει να την αγαπήσεις.

Σε αντίθεση ωστόσο με τα παραπάνω γνωρίσματα που συναντάς σε πάμπολλες αφρικανικές χώρες, το Σουδάν φαντάζει σαν μια όαση προσήνειας, καλοσύνης, αθωότητας και ανθρωπιάς. Λες και ανήκει σε άλλη ήπειρο. Κάτι σαν νοτιοανατολική Ασία πριν τον τουρισμό. Ή σαν Ελλάδα του ’50.

Ναι τους αγάπησα τους Σουδανούς κι έχω τους λόγους μου. Βάσιμους λόγους. Γιατί όσο περιφερθήκαμε στα ανατολικά της χώρας μόνοι ο Ζυρ κι εγώ, με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, παντού μα παντού νιώσαμε ασφαλείς. Μοναδικές δυο σταγόνες γάλακτος σε μια θάλασσα μαύρου καφέ (πουθενά δεν είδαμε ούτε έναν λευκό για δείγμα), παντού μα παντού συναντήσαμε μονάχα ανθρώπους πρόθυμους να μας βοηθήσουν. Να μας δείξουν τον δρόμο, να μας βρουν κατάλυμα, να πάνε για λογαριασμό μας στους χαοτικούς σταθμούς των υπεραστικών να βγάλουν εισιτήρια. Χωρίς κανένα απολύτως κίνητρο πέρα απ’ αυτόν της φιλοξενίας και της εξυπηρέτησης των ξένων ταξιδιωτών που τους «έκαναν την τιμή» να επισκεφτούν την χώρα τους. Όχι μόνο κανείς δεν ζήτησε ποτέ μπαχτσίς, μα και κανένας δεν δέχτηκε όταν επιχειρήσαμε να δώσουμε. Η άρνηση ξεκινούσε μ’ ένα χαμόγελο και έκλεινε μ’ ένα «χαρά μου που βοήθησα, welcome to my country».

Μα ας μην προτρέχω. Ας μείνουμε για την ώρα στο Χαρτούμ, να το γνωρίσουμε λίγο παραπάνω.

Γαλάζιος και Λευκός, το ίδιο καφετί

Το Χαρτούμ που λες μου αποτυπώθηκε παιδιόθεν από το μάθημα γεωγραφίας στο σχολείο κυρίως για ένα πράγμα: ως η πόλη όπου σμίγουν τα νερά τους ο Λευκός και ο Γαλάζιος Νείλος για να συνεχίσουν ενωμένοι το μακρύ ταξίδι μέχρι την Μεσόγειο. Ακούγεται λιγάκι σαν μυθικό το σημείο αυτό, έτσι δεν είναι;

Ε, δεν θέλω να σου την χαλάσω, πλην όμως… άνθρακας ο θησαυρός. Ορίστε, δες φωτογραφία από τον περίφημο τόπο της ποταμίσιας συνάντησης κι άμα διακρίνεις εσύ διαφορά ανάμεσα στους δυο Νείλους, εξήγησέ την μου κι εμένα μπας και την καταλάβω (δεξιά από τον ψαρά ο Γαλάζιος-λασποκαφετί Νείλος, αριστερά ο Λευκός-λασποκαφετί Νείλος).

Ευτυχώς οι γέφυρες που περνάνε από πάνω έχουν σαφώς μεγαλύτερη φωτογένεια!

Εξαιρώντας το υπερχιλιόχρονο Κάιρο, η Μαύρη Ήπειρος και ειδικότερα η υποσαχάρια Αφρική στερείται κατά κανόνα μεγάλων μητροπόλεων με σημαντική ιστορική διαδρομή. Και ως προς αυτό, η πρωτεύουσα του Σουδάν δεν ξεφεύγει από τον κανόνα. Ιδρυθέν μόλις το 1821 από τον Ιμπραήμ Πασά, γιο του ηγεμόνα της Αιγύπτου Μοχάμεντ Άλι, το Χαρτούμ αριθμούσε λιγότερο από εκατό χιλιάδες κατοίκους στις αρχές του εικοστού αιώνα, για να φτάσει σήμερα να συγκεντρώνει περί τα πεντέμισι εκατομμύρια.

Για ν’ ακριβολογούμε, ο αριθμός αυτός αθροίζει τον πληθυσμό και των τριών περιφερειών του ευρύτερου «μητροπολιτικού Χαρτούμ» , ήτοι το κυρίως Χαρτούμ που περικλείεται από τον Γαλάζιο και τον Λευκό Νείλο ως το σημείο συνάντησής τους, το βόρειο Χαρτούμ που εκτείνεται βόρεια του Γαλάζιου και οροθετείται από την ανατολική όχθη του ενιαίου Νείλου, και το Ομντουρμάν που απλώνεται πέρα από την δυτική όχθη.

Χωρίς να μπορείς ασφαλώς να το πεις ωραίο, αυτό ωστόσο δεν σημαίνει ότι το Χαρτούμ στερείται ενδιαφέροντος, κάθε άλλο. Για την γνήσια αφρικανική ατμόσφαιρα των δρόμων τα είπαμε ήδη. Μα η πόλη έχει κι άλλα να δώσει.

Η επίσκεψη στο Εθνικό Μουσείο προσφέρει μια πολύτιμη επισκόπηση της ιστορίας της χώρας με εκθέματα που εκκινούν από τη νεολιθική εποχή και φτάνουν μέχρι τις χριστιανικές τοιχογραφίες του δέκατου τρίτου αιώνα από το Φαράς. Οι τελευταίες μάλιστα διασώθηκαν με παρέμβαση της Ουνέσκο ενώ κινδύνευαν να χαθούν για πάντα στον βυθό της λίμνης Νάσερ όταν αυτή πλημμύρισε τμήμα της αρχαίας Νουβίας, σαν απότοκο της κατασκευής του φράγματος στο Ασουάν στην Αίγυπτο την δεκαετία του ’60.

Ανάλογης διάσωσης έτυχαν και ο ναός της Χατσεψούτ στο Μπούχεν, καθώς και οι ναοί στην Κούμμα και την Σέμνα, που όλοι εκτίθενται στον αύλειο χώρο του μουσείου προς μεγάλη τέρψη των φωτογραφικών μας μηχανών. Καλύτερη εισαγωγή στους αρχαιολογικούς χώρους που πρόκειται να περιδιαβούμε προσεχώς στο βόρειο Σουδάν δεν θα μπορούσε να υπάρξει απ’ αυτήν την περιήγηση στο Εθνικό Μουσείο.

Η βόλτα σε κάπως πιο κυριλέ περιοχές του κέντρου αποκαλύπτουν κάποια δημόσια κτίρια με φρουρούς για να κρατάνε μακριά (ευγενικά) τους φωτογράφους και συρματοπλέγματα για να απωθούν τους διαρρήκτες,

διαφημίσεις της κοκακόλα

καθώς και ένα υπερσύγχρονο mall (όλα τα’χε η Μαριωρή…) για να βρίσκουν κάπου ν’ ακουμπάνε τα λεφτά τους οι έχοντες.

Α, ναι, να μην ξεχάσω επίσης να αναφέρω ένα ακέραιο, καλογυαλισμένο κι αγρατσούνιστο ταξί!

Από την γύρα μας δεν θα μπορούσαν να λείπουν και τα κτίρια ελληνικού ενδιαφέροντος με πρώτο και καλύτερο το ξενοδοχείο Ακροπόλ. Αγορασμένο από τον Κεφαλονίτη εμιγκρέ Παναγιώτη Παγουλάτο, το εν λόγω ξενοδοχείο λειτουργεί αδιαλείπτως από το 1955, γεγονός που το καθιστά το παλαιότερο του Χαρτούμ, ενώ σήμερα πίσω από την ρεσεψιόν στέκεται ήδη η τρίτη γενιά της ίδιας πάντα οικογένειας. Με ρετρό ατμόσφαιρα και χωρίς καμιά πολυτέλεια, πλην όμως με τιμές ανεξήγητα τσουχτερές και σίγουρα απαγορευτικές για το δικό μας βαλάντιο, περιοριστήκαμε σ’ έναν καφέ κερασμένο από τον ευγενέστατο και συμπαθή ιδιοκτήτη, τα είπαμε για λίγο στα ελληνικά και …. πάμε γι άλλα!

Όπου τα «άλλα» είναι η «Κοντομιχάλειος Σχολή» - σχολείο της κάποτε ανθηρής και τώρα πια μαραμένης ελληνικής κοινότητας του Χαρτούμ – που στο μεταξύ έχει μετατραπεί σε πολυπολιτισμικό εκπαιδευτικό ίδρυμα. Από την εξυπηρετικότατη διευθύντρια που αναλαμβάνει την ξενάγησή μας, μαθαίνουμε ότι οι εναπομείναντες Έλληνες μαθητές είναι μόλις εφτά και φοιτούν τιμής ένεκεν δωρεάν, ενώ η κύρια πελατεία του ιδρύματος απαρτίζεται από παιδιά εκπατρισμένων (διπλωματών, στελεχών ξένων εταιρειών κλπ.) καθώς και από τους γόνους ευκατάστατων σουδανικών οικογενειών.

Τα σλόγκαν πάντως που στολίζουν τις σχολικές αίθουσες και τους διαδρόμους προτρέποντας στην ανεκτικότητα, τον σεβασμό και την αλληλεγγύη μαρτυρούν μια ελπιδοφόρα εκπαιδευτική κατεύθυνση. Και δεν θα μπορούσαν, εννοείται, να διαφύγουν της προσοχής μας ανάλογες παραινέσεις στα ελληνικά, γραμμένες αυτές σε άλλο ύφος αλλά και σε άλλη εποχή.

Το φωτογραφικό κλικ πάνω στην εκκλησία που βρίσκεται μεσοτοιχία με την αυλή του εκπαιδευτικού ιδρύματος συμπληρώνει τη σύντομη περιήγηση μας στην ελληνικό μικρόκοσμο του Χαρτούμ. Το Ομντουρμάν μας περιμένει.


Ομντουρμάν

Εδώ χτυπάει, λέει, η λαϊκή εμπορική καρδιά της σουδανικής μητρόπολης με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Τι λέγαμε πρωτύτερα για το χαρούμενο μπάχαλο στους δρόμους του Χαρτούμ. Ε, πολλαπλασίασέ το επί πέντε,

πρόσθεσε κάποσα τουκτούκ και κάρα με γαϊδούρια, μουλάρια και άλογα

βάλε χαμάληδες, βαστάζους και μεταφορείς

γαρνίρισέ το και με τρεις φορές παραπάνω σκουπίδια και έχεις την εικόνα.

(Πϊσω από τα χαρτόνια στεγάζεται "καφενείο")

Η μάλλον δεν την έχεις ακόμα, γιατί ο κύριος λόγος που μας έφερε στο Ομντουρμάν είναι άλλος. Σήμερα είναι Παρασκευή και σε λίγο ξεκινάει ο χορός των δερβίσηδων!

 

[isabelle]

ΟΜΝΤΟΥΡΜΑΝ, ΧΟΡΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΔΕΡΒΙΣΗΔΕΣ

Οι πληροφορίες που είχα συλλέξει πριν ταξιδέψουμε στο Σουδάν ήταν σαφείς: Αν κάποιος διαθέτει έστω και μια μέρα στο Χαρτούμ, να φροντίσει οπωσδήποτε για ένα πράγμα: Να είναι η μέρα Παρασκευή ώστε να παραστεί στο χορό των δερβίσηδων!

Οι εν λόγω δερβίσηδες ανήκουν, λέει, στο τάγμα Καντιρίγια του σουφισμού και τιμούν την εβδομαδιαία ιερή μέρα του Ισλάμ χορεύοντας σε κύκλο έξω από το μαυσωλείο του Σεϊχη Χαμέντ Αλ Νιλ στο Ομντουρμάν. Το θέαμα διαθέτει έντονο τοπικό χρώμα και είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, ωστόσο πρέπει να γίνει καθαρό ότι δεν πρόκειται για κάποιο καλλιτεχνικό δρώμενο αλλά για μια αμιγώς θρησκευτική τελετή.

Για στάσου όμως, πώς γίνεσαι δεκτός εκεί; Μπορεί να παραβρεθεί μη μουσουλμάνος; Κι αν ναι, τι γίνεται με την φωτογράφηση που είναι και ο διακαής πόθος μας; Θα μας αφήσουν να κλικάρουμε ή θα μας διώξουν από τον χώρο κακήν κακώς ως ασεβείς;

Η κοπελίτσα στη ρεσεψιόν του καταλύματός μας στο Χαρτούμ ήταν κατηγορηματική. Να μην ανησυχούμε, θα είμαστε ευπρόσδεκτοι, η τελετή είναι ανοικτή σε όλους, αδιακρίτως θρησκευτικής προέλευσης. Ωραία, το λύσαμε αυτό, η φωτογράφηση όμως επιτρέπεται; Σ’ αυτό το σημείο η απάντηση άρχισε να γίνεται κάπως πιο αόριστη. Είχε πάει, λέει, η ίδια κάποια φορά πριν από κάνα χρόνο και είχε βγάλει μερικές φωτό με το κινητό. Να ορίστε, κοιτάξτε! Ξένους όμως με πραγματικές κάμερες - έτσι τις χαρακτήρισε - δεν είδε εκείνη τη μέρα. Μα δεν νομίζω να υπάρχει πρόβλημα, πρόσθεσε, ο κόσμος στο Σουδάν είναι φιλόξενος και καλοδέχεται τους ξένους. Ως προς το τελευταίο είμαστε πλέον σίγουροι κορίτσι μου, ήδη το διαπιστώσαμε τριγυρίζοντας στην πόλη. Εδώ όμως δεν μιλάμε για φωτογράφηση στο δρόμο αλλά σε θρησκευτική τελετή, και μάλιστα σε μια χώρα που εφαρμόζει την σαρία … Την τελευταία φράση δεν την είπα, απλά την σκέφτηκα, και την κράτησα για τον εαυτό μου.

Κόσμος και ντουνιάς

Το τουκ τουκ έχει σταθεί έξω από μια αλάνα σπαρμένη παράγκες από την πλευρά του δρόμου και … Here madam. Πού here δηλαδή; Με το δάχτυλο ο οδηγός σημαδεύει ένα κτίσμα με λευκή κωνοειδή στέγη που διακρίνεται κάπου στο βάθος καμιά διακοσαριά μέτρα από το σημείο όπου έχουμε σταματήσει. Να πρόκειται άραγε για το μαυσωλείο;

Αφού προχωράμε τα πρώτα λίγα μέτρα και προσπερνάμε τα παραπήγματα, συνειδητοποιώ ότι περπατάμε ανάμεσα σε τάφους. Ο ευρύτερος χώρος που φιλοξενεί το εβδομαδιαίο τελετουργικό των δερβίσηδων είναι νεκροταφείο!

Στο μεταξύ όσο πλησιάζουμε προς το κτίσμα με την κωνοειδή στέγη, τόσο πυκνώνει το πλήθος που βαδίζει όπως εμείς προς τον ίδιο στόχο. Μάλλον έχουμε έρθει στο σωστό μέρος κι ας μην του φαινόταν εκ πρώτης όψεως.

Κόσμος και ντουνιάς! Άντρες με τις πάλλευκες κελεμπίες τους, γυναίκες με τα πολύχρωμά τους, σεβάσμιοι γέροντες αλλά και νεότεροι με την καλύπτρα προσευχής στο κεφάλι, χαριτωμένες παιδικές φατσούλες που τρέχουν παντού ανάμεσά μας, ακόμα και βυζασταρούδια που θηλάζουν στην αγκαλιά της μάνας τους. Φωτογραφικός παράδεισος. Πού αλλού θα ξαναβρούμε συγκεντρωμένη τέτοια ανθρωπολογική ποικιλία;

Δεν χρειάστηκαν ούτε πέντε λεπτά για να βεβαιωθούμε ότι οι φωτογραφικές μας όχι μόνο δεν επιφέρουν δυσφορία, μα αντίθετα προκαλούν ένα ενδιαφέρον που θα προτιμούσαμε να μην υπήρχε, όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι ορισμένοι στήνονται επί τούτου μόλις αντιλαμβάνονται ότι τους σημαδεύει ο φακός. Μην ποζάρετε παιδιά, δεν υπάρχει περίπτωση να σας βγάλω έτσι. Σιγά μην εισακουστώ! Ακόμα κι όταν στρέψω αλλού την μηχανή, με την άκρη του ματιού αντιλαμβάνομαι ότι κρατάνε την πόζα μήπως και … Αρχίζω να το διασκεδάζω.

Περί σουφισμού

Ο σουφισμός είναι μία, ας την πούμε έτσι, μυστικιστική και ασκητική έκφανση του Ισλάμ, και αφορά κυρίως στην σουνιτική εκδοχή του, απαντάται ωστόσο και στην σιϊτική παράδοση. Οι σούφι, ή αλλιώς δερβίσηδες, ανήκουν σε διάφορα «τάγματα» ή αδελφότητες (tariqa), που επιδιώκουν μέσα από συγκεκριμένες ιεροτελεστίες και τεχνικές να οδηγήσουν τα μέλη σε θρησκευτική έκσταση, πνευματικό εξαγνισμό, και εν τέλει εσωτερική γαλήνη.

Το τάγμα Καντιρίγια στο οποίο ανήκουν οι δερβίσηδες του Ομντουρμάν είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα τάγματα σουφιστών στην Βόρεια Αφρική και το Σουδάν. Ιδρύθηκε κατά τον δωδέκατο αιώνα από τον περσικής καταγωγής Αμπντούλ Καντίρ Τζιλάνι (εξ ου και η ονομασία Καντιρίγια) κι από τότε γνώρισε σημαντική εξάπλωση σε όλο τον μουσουλμανικό κόσμο.

Ένας από του πολλούς που πήρανε την σκυτάλη ήταν και ο Σεϊχης Χαμέντ Αλ Νιλ, πνευματικός ηγέτης του δέκατου ένατου αιώνα, που είναι και θαμμένος εδώ, στο μαυσωλείο του, στην σκιά του οποίου καθόμαστε εν αναμονή της έναρξης του παρασκευιάτικου τελετουργικού. Λίγο πιο πέρα από μας ορθώνεται και το ομώνυμο τζαμί που χτίστηκε προς τιμή του, κι απ’ όπου μόλις τώρα ξεκίνησε να ακούγεται ήχος κρουστών. Τι λες; Πάμε να δούμε τι γίνεται;


Ο κύκλος

Στην αλάνα μπροστά από το τζαμί οι θεατές έχουν σχηματίσει έναν κύκλο, στο εσωτερικό του οποίου στέκουν μερικοί άντρες με λευκές κελεμπίες και ντέφια στα χέρια. Κάθε τόσο κάποιος από τους θεατές πετάγεται στη μέση του κύκλου, ρίχνει μερικές στροφές εν είδη σύντομης ζεϊμπεκιάς και αμέσως ξαναβγαίνει για να περάσει ο επόμενος, και ούτω καθ’ εξής. Μεταξύ αυτών και μικρά παιδιά, που δεν υπολείπονται σε διάθεση συμμετοχής και χορευτικές φιγούρες.

Σε λίγο η ένταση των κρουστών ανεβαίνει. Στους άντρες με τα ντέφια έχουν πλέον προστεθεί και αρκετοί τυμπανιστές που δίνουν τα ρέστα τους στο ρυθμικό γκάπα γκούπα, ώσπου …

… να’τοι, έρχονται! Ενδεδυμένοι οι περισσότεροι με πράσινες κελεμπίες στο χρώμα του Ισλάμ, με κόκκινα σιρίτια στα μανίκια και γύρω από τη λαιμόκοψη, με χαϊμαλιά από χάντρες κρεμασμένα στο στήθος, μαγκούρες στα χέρια και διάφορα ευφάνταστα καπέλα στο κεφάλι, καταφθάνουν οι δερβίσηδες από την αντίθετη πλευρά της αλάνας, με αλαλαγμούς και τραγούδια, παραταγμένοι στη σειρά σαν μπλοκ σε διαδήλωση.

Ύστερα από μια σύντομη κυκλική πορεία μέχρι το τζαμί, αμέσως μετά ξεκινάει η «Μαντίχ».

Πρόκειται για ψαλμούς ευχαριστιών προς το προφήτη Μοχάμεντ συνοδεία χορού στο ρυθμό των τυμπάνων. Ανάμεσα στους δερβίσηδες ξεχωρίζω αμέσως τον «δικό μου», τον τύπο με τα ράστα και το διαβολικά σπινθηροβόλο βλέμμα, κάτι σαν σουδανική απάντηση σ’ έναν Μπομπ Μάρλεϊ που πρόλαβε να γεράσει. Δεν ξέρω τι ρόλο παίζει στην θρησκευτική του κοινότητα, πάντως εδώ στον χορό τον κόβω στα μέσα και στα έξω, πανταχού παρόντα και τα πάντα πληρούντα,!

La illaha illalah

Μετά την ολοκλήρωση της Μαντίχ, η τελετή περνάει στη δεύτερη και πιο παρατεταμένη φάση της, αυτή της «Ζικρ» Η Ζικρ συνίσταται στην αδιάκοπη και εν χορώ, σχεδόν υπνωτική επανάληψη της πρώτης «σαχάντα» ή αλλιώς του πρώτου στίχου της ισλαμικής δήλωσης πίστης, la illaha illalah (δεν υπάρχει άλλος θεός από τον Θεό).

Μαζί με τους δερβίσηδες επαναλαμβάνει και το πλήθος.

Ήδη κάποιοι από τους σούφι έχουν μπει στη μέση του κύκλου και κινούνται κατά μόνας, ο ένας χοροπηδώντας πάνω κάτω, ο άλλος περπατώντας και ψέλνοντας, κάποιος τρίτος χτυπώντας ρυθμικά το κοντάρι τους στο έδαφος, όλοι τους με πέλματα γυμνά και εμφανώς χαμένοι ο καθένας στην κοσμάρα του.

La illaha illalah! La illaha illalah! Ξανά και ξανά. Πόσο αλήθεια διαφέρει μεθοδολογικά η ατέρμονη λιτανεία του «δεν υπάρχει άλλος θεός από τον Θεό» από την αντίστοιχη συνεχή επανάληψη των μάντρας στην οποία επιδίδονται οι βουδιστές καλόγεροι για να μπουν σε κατάσταση διαλογισμού;

Τώρα μέσα στον κύκλο προστίθενται κι άλλοι δερβίσηδες σε φευγάτη κατάσταση. Μερικοί έχουν ανάψει λιβάνια και σκορπάνε το άρωμά του προς τους πιστούς κουνώντας ρυθμικά το λιβανιστήρι καθώς χορεύουν. La illaha illalah! La illaha illalah!

Tον βάφτισα μέσα μου «ο τρελάρας με την σφυρίχτρα». Φοράει κελεμπία “patchwork” και εν γένει ξεχωρίζει από τις ιδιαιτερότητες και των υπόλοιπων αξεσουάρ: αντί κοντάρι κρατάει δόρυ στο δεξί, μια μπρούτζινη κανάτα στο άλλο χέρι, ενώ διάφορα μεταλλικά αντικείμενα κρέμονται από την ζώνη του κι έχει κι ένα κλειδί περασμένο στο λαιμό του. Μα το πλέον χαρακτηριστικό απ’ όλα είναι η σφυρίχτρα - κι αυτή προσαρμοσμένη στο λαιμό μ’ ένα κορδόνι – μέσα στην οποία φυσάει λυσσαλέα σαν τροχονόμος κάθε φορά που περιστρέφεται, σκορπώντας με την ευκαιρία το (απροσδιόριστης υφής) υγρό της κανάτας. La illaha illalah! La illaha illalah!

Όσο για τον Σουδανό Μπομπ Μάρλει, δεν παραπέμπει ούτε κατά διάνοια σε άνθρωπο που έχει περιπέσει σε πνευματική έκσταση. Αντίθετα δείχνει να τα έχει τετρακόσια και ν’ απολαμβάνει το τζέρτζελο απολύτως διαυγής. Το δε μάτι του γυαλίζει πονηρά όσο και την πρώτη στιγμή που τον είδα.

Μα και στο πλήθος δεν διακρίνω μια αμιγώς θρησκευτική θέρμη. Πλάι στην ευσέβεια είναι φανερό ότι συνυπάρχουν η γιορτινή διάθεση, η ευκαιρία για συναισθηματική έκφραση, το πρόσφορο έδαφος για κοινωνική συναναστροφή.

Εδώ θα συναντηθούν οι φίλοι, χωρίς να χρειαστεί γι αυτό να κλειστεί κάποιο ραντεβού, εδώ θα σμίξουν αυθόρμητα και οι γυναίκες από διάφορες συνοικίες του Χαρτούμ, ενώ η τελετή προσφέρεται και ως μια θαυμάσια αφορμή για οικογενειακή έξοδο, μ’ ένα πολύχρωμο θέαμα κατάλληλο για παιδιά. Μια ιερουργία σαν πανηγύρι. La illaha illalah! La illaha illalah!

Ο ήλιος πάει να δύσει και μαζί του θα βασιλέψουν οι χοροί. Σε λίγο θα σιγήσει το μυριόστομο ρεφραίν la illaha illalah! για ν΄ακουστεί το Allahu akbar της συλλογικής προσευχής που θα κλείσει το τελετουργικό.

Ήρθε πια η στιγμή του τσαγιού και της κουβεντούλας

 

[isabelle]

ΚΟΡΑΛΛΙΑ ΚΑΙ ΛΑΜΑΡΙΝΕΣ

Η καλή μέρα, λένε, φαίνεται από το πρωί. Έτσι λοιπόν ούτε ίχνος Δυτικού στην πτήση μας από Χαρτούμ για Πορτ Σουδάν. Είναι ηλίου φαεινότερο ότι θα κάνουμε μαύρα μάτια στο εξής μέχρι να ξαναδούμε εκπρόσωπο της λευκής φυλής. Ήτοι πετάμε για (πολύ) βαθύ Σουδάν. Τι καλύτερο να ζητήσει κανείς;

Με πληθυσμό που αγγίζει το μισό εκατομμύριο, το Πορτ Σουδάν είναι το βασικό λιμάνι της χώρας πάνω στην Ερυθρά. Ωραίο δεν το λες, ούτε όμως και άσχημο. Συμπαθητικό. Ειδικότερα δε ο παραθαλάσσιος δρόμος που σουλατσάρουμε τώρα κατά μήκος του μόλου, με θέα στα απέναντι ντοκ φορτοεκφόρτωσης κερδίζει άνετα τον επιθετικό χαρακτηρισμό «ευχάριστος».

Στην αίσθηση αυτή συμβάλλει αποφασιστικά η ήπια διαμόρφωση της παραλιακής ως χώρος περιπάτου και ψυχαγωγίας, η τελευταία προσαρμοσμένη στα ταπεινά οικονομικά μέσα της συντριπτικής πλειοψηφίας του πληθυσμού. Παγκάκια και παρτέρια για δωρεάν χάζι, μπιλιάρδα και ναργιλέδες για τους μερακλήδες, και μικρά αναψυκτήρια για χαλάρωση, με τις γνώριμες παγκοσμιοποιημένες πλαστικές καρέκλες αραδιασμένες μπροστά στη θάλασσα.

Δεν προλάβαμε καλά καλά να κάτσουμε σ’ ένα απ’ αυτά τα μαγαζάκια και να’ σου καταφτάνει στο τραπέζι μας αχνιστός καφές με κάρδαμο κερασμένος από τη διπλανή οικογένεια.

- Γουέλκαμ του Σουντάν!

- Καλώς σας βρίσκουμε!

Θα το λέω συνέχεια, κι ας επαναλαμβάνομαι: αυτός ο πληθυσμός μας έχει σκλαβώσει με την ευγένεια, την καλοσύνη και την κοινωνικότητά του.

Ίδια αντιμετώπιση και από τον νεαρούλη στη ρεσεψιόν του καταλύματος. Στο ερώτημά μου πώς θα βγάλουμε εισιτήρια λεωφορείου για να μεταβούμε σε δυο μέρες στην Κάσαλα, «μην σας απασχολεί, θα το κανονίσω εγώ, θα στείλω αύριο το πρωί τον ξάδερφό μου με το μηχανάκι να πάει να σας τα πάρει από τον σταθμό». Του αφήνω το ασήμαντο για μας αντίτιμο (ναύλος δώδεκα ευρώ για δυο άτομα, για μια απόσταση πεντακοσίων χιλιομέτρων) και βγαίνουμε για βραδινό.

Μια πολιτεία από κοράλλια

Όσο κι αν το Πορτ Σουδάν διαθέτει κάποιες συμπαθητικές γωνιές, δεν δικαιολογούν από μόνες τους μια επίσκεψη. Αν δεν ανήκεις στο πλήρωμα κάποιου πλοίου οπότε και μπορεί να βρεθείς εδώ κατ’ ανάγκη, δύο είναι οι λόγοι για να έρθεις αυτοβούλως, και αμφότεροι σχετίζονται με τα κοράλλια.

Ο ένας αφορά αποκλειστικά σε έμπειρους δύτες και την χρυσή ευκαιρία να καταδυθούν στους εκπληκτικούς κοραλλιογενείς υφάλους στ’ ανοιχτά του Πορτ Σουδάν, από τους ωραιότερους παγκοσμίως σύμφωνα με τους ειδικούς.

Ο άλλος απέχει λιγότερο από εξήντα χιλιόμετρα νότια, εκεί όπου κατευθυνόμαστε τώρα, και αφορά στα ερείπια του παλιού λιμανιού του Σουάκιν, του οποίου τα οικήματα χτίστηκαν όλα από … κοράλλια. Απίστευτο; Και όμως! Εφόσον το κατεξοχήν διαθέσιμο φυσικό προϊόν της περιοχής είναι τα κοράλλια εν αφθονία, σ’ αυτά στραφήκανε και οι μαστόροι για οικοδομικό υλικό. Και για του λόγου το αληθές, ιδού και κάποια δείγματα:

Το γεγονός εξάλλου ότι το Σουάκιν έχει χαρακτηρισθεί από την UNESCO ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς δεν είναι άσχετο με αυτήν την ιδιαιτερότητά του ως προς την οικοδομική πρώτη ύλη.

(Παρένθεση: Όσο παράδοξη και εξωτική κι αν ακούγεται η χρήση του κοραλλιού ως οικοδομικό υλικό, το Σουάκιν δεν κατέχει ωστόσο την παγκόσμια αποκλειστικότητα. Ανάλογη χρήση γίνεται και νοτιότερα, στην ανατολική ακτή της Αφρικής που βλέπει στον Ινδικό και αποτελεί συστατικό στοιχείο της αρχιτεκτονικής παράδοσης σουαχίλι. Βλέπε για παράδειγμα ταξίδι στην Κένυα, στο νησάκι Λαμού ΚΕΝΥΑ 4 - ΛΑΜΟΥ, ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΣΟΥΑΧΙΛΙ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν).

Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα - οπότε και οι Άγγλοι έχτισαν το Πορτ Σουδάν ως νέο τόπο υποδοχής πλοίων μεγαλύτερου βυθίσματος - το Σουάκιν ήταν το βασικό λιμάνι του Σουδάν στην Ερυθρά Θάλασσα. Με ιστορία που μετράει πάνω από δύο χιλιετίες, η επικρατούσα αρχαιολογική εκδοχή το ταυτίζει με την τοποθεσία της αρχαίας Πτολεμαΐδας Θηρών.

Μετά από μια περίοδο σημαντικής ακμής κατά την ρωμαϊκή εποχή και σχετικής αφάνειας στη συνέχεια, το Σουάκιν βγαίνει και πάλι δυναμικά στο προσκήνιο κατά τον δέκατο αιώνα, οπότε και εμφανίζεται για πρώτη φορά με τη σύγχρονη ονομασία του. Από τότε, και για περισσότερο από χίλια χρόνια, καθιερώνεται ως η βασική πύλη της Αφρικής προς την Μέκκα, την Μεδίνα και την Ιερουσαλήμ, δηλαδή προς τις τρεις ιερές πόλεις που περιλαμβάνει το προσκύνημα των Αφρικανών μουσουλμάνων, το λεγόμενο «χατζ».

Εκτός όμως από τόπο διαμετακόμισης πιστών, το Σουάκιν διέπρεψε ανά τους αιώνες και σ’ έναν πολύ λιγότερο ευγενή – απεχθή για την ακρίβεια - πλην άκρως προσοδοφόρο, κλάδο των μεταφορών: αυτόν της διακίνησης ανθρώπινης σάρκας προς πώληση, από τα βάθη της Αφρικής ως τα λιμάνια της Τζέντα και του Καϊρου, κι από κει στα πολυπληθή σκλαβοπάζαρα.

Βασικό στοιχείο της επιτυχίας του Σουάκιν αποτέλεσε η σπάνια γεωμορφολογία του. Πρόκειται για ένα νησί που στην πορεία συνδέθηκε τεχνητά με την ηπειρωτική ακτή μέσω μιας στενής λωρίδας γης, με αποτέλεσμα να μοιάζει από ψηλά σαν κεφάλι που στηρίζεται σ’ έναν πολύ λεπτό λαιμό. Το δε σύμπλεγμα περιβάλλεται από αβαθή λιμνοθάλασσα, ιδανική για τα χαμηλού βυθίσματος αραβικά σκαριά, τα επονομαζόμενα «ντάου», που κυριαρχούσαν για αιώνες στην Ερυθρά και την Αραβική θάλασσα.

Ορίστε! (η λήψη δεν είναι δικιά μας, την βρήκα στο διαδίκτυο και αγνοώ τον αυτουργό)

Προκειμένου να διευκολυνθεί η διέλευση προς το λιμάνι, ανοίχτηκε ένα κανάλι τριών χιλιομέτρων μέσα από τον κοραλλιογενή ύφαλο και τα προϊόντα του «ξεμπαζώματος» (δηλαδή τα κοράλλια) χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή των οικημάτων στο νησί, με την συμπληρωματική χρήση ξύλινων υποστυλωμάτων και την επικάλυψη των προσόψεων με σοβά.

Η παρακμή του Σουάκιν ξεκινά από τις αρχές του περασμένου αιώνα, όταν εκτοπίστηκε από το Πορτ Σουδάν ως κύριο λιμάνι της χώρας. Εκατό χρόνια εγκατάλειψης έχουν πλέον μετατρέψει την κοραλλόκτιστη πολιτεία σε μια ερειπωμένη πόλη-φάντασμα. Σαν να λέμε δηλαδή σε σκηνικό ιδανικό για κυνηγούς του παράδοξου. Εξ ου και η πολύωρη εκστατική περιπλάνηση του ζεύγους Ζυρ-Ισα ανάμεσα στα γκρεμισμένα οικήματα. Η ευφορία σ’ αυτές τις περιπτώσεις δεν έχει να κάνει μόνο - ούτε ίσως κυρίως - με αυτά που βλέπουν τα μάτια κι επιχειρεί ν’ αποτυπώσει ο φακός όσο με αυτά που νοιώθει η καρδιά όταν σε συνθήκες μοναχικής επίσκεψης μπορεί επιτέλους να αναδυθεί, έστω και σαν ψευδαίσθηση, η πεμπτουσία κάθε πραγματικού ταξιδιού: η συναρπαστική αίσθηση της ανακάλυψης.

Της λαμαρίνας, της σκουριάς και του σάπιου ξύλου

Η πραγματικά όμως αξεπέραστη για μένα «ανακάλυψη» (ή μήπως θα έπρεπε καλύτερα να πω «αποκάλυψη» δεν είναι τελικά το αρχαίο Σουάκιν, μα όσα θα δούμε ένα-δυο χιλιόμετρα παραπέρα, κοντά στο σημείο όπου ο τεχνητός «λαιμός» του νησιού ενώνεται με την ηπειρωτική ακτή.

Ένας πολυπληθής παραγκομαχαλάς φτιαγμένος εξ ολοκλήρου από κάθε λογής ανακυκλώσιμα απορρίμματα. Παρατημένοι τσιμεντόλιθοι, πεταμένες πρόκες, περισσεύματα από λαμαρίνες, σάπια ξύλα, φθαρμένα λάστιχα, υπολείμματα σκοινιών, μέχρι και σκουριασμένοι πάτοι βαρελιών, τίποτε μα τίποτε δεν πάει χαμένο, όλα μα όλα βρίσκουν την χρήση τους εδώ. Χαμοκέλες-ψηφιδωτά, κατασκευασμένες από τα πιο απίθανα υλικά, στους πιο απίθανους συνδυασμούς, σαν μπαλωμένες κουρελούδες σκορπισμένες στην τύχη πάνω στην λάσπη.

Ζωή που βουλιάζει στο βούρκο. Άνθρωποι και σκουπίδια. Άνθρωποι ΣΤΑ σκουπίδια.

Κι αν έχουν δει τα μάτια μου – και τι δεν έχουν δει… - κι αν έχω «μπολιαστεί» (θεωρητικά) με εικόνες απόλυτης ένδειας ανά τον κόσμο, κι όμως τούτη εδώ μου μοιάζει σαν να ξεπερνάει κάθε προηγούμενη. Ή έτσι μου φαίνεται αυτή τη στιγμή, τι σημασία έχει εξάλλου; Σε τέτοια ιλιγγιώδη βάθη εξαθλίωσης και μόνο η σκέψη της σύγκρισης μιας απύθμενης φτώχειας με μια άλλη κάπου αλλού, μου μοιάζει ανίερη.

Σιωπή λοιπόν. Και ντροπή. Αβυσσαλέα. Γι αυτά που καταγράφει ο φακός. Για την έστω και περιορισμένη ευμάρειά μου. Για τους «πολιτισμένους» της χώρας μου που διαθέτουν τα πάντα από τα αναγκαία και συνέχεια γκρινιάζουν για περισσότερα από τα περιττά και που έχουν τον θράσος να θεωρούν κατώτερους και απολίτιστους κάτι ανθρώπους σαν αυτούς εδώ. Τους πραγματικούς πρωταθλητές της ζωής. Τους Ολυμπιονίκες της επιβίωσης. Που δεν έχουν καν επίγνωση του άθλου τους. Ούτε βεβαίως της αναγνώρισης και τους σεβασμού που τους οφείλουμε.

Πώς διάολο καταφέρνουν μέσα σε τέτοια σκόνη, λασπουριά και μπίχλα, χωρίς τρεχούμενο νερό ούτε για δείγμα, και χωρίς εν γένει νερό καθαρό έστω σε κουβά, να διατηρούν τόσο άψογα τα ρούχα τους και πάλλευκες σαν χιόνι τις κελεμπίες τους;

Πώς γίνεται να βγαίνουν τόσα περιποιημένα παιδάκια, με απαστράπτουσες σχολικές στολές μέσα από χαμόσπιτα από τσιμεντόλιθο και άθλια λαμαρινένια παραπήγματα;

Ποιες ηρωικές μανάδες φροντίζουν να ντύσουν τη φτώχεια τους με χρώματα περισώζοντας την αξιοπρέπεια της καθαριότητας μέσα από τα σκουπίδια;

«Για μένα το λοιπόν, το πιο εκπληκτικό, πιο επιβλητικό, πιο μυστηριακό και πιο μεγάλο» είναι τούτοι εδώ οι άνθρωποι.

Αρχιτέκτονες της φαντασίας και της επινοητικότητας που χτίζουν με το τίποτε.

Μικροί θεοί της ανάγκης που ξέρουν να τα βγάζουν πέρα με αέρα κοπανιστό. Και που παρ’ όλα αυτά, δεν απλώνουν το χέρι να ζητήσουν. Που δεν τους περνάει από το μυαλό ν’ αρπάξουν από τον άλλο. Που όχι μόνο δεν απειλούν τους δυο χαζοξένους με τις φωτογραφικές τους μηχανές αξίας επαρκούς να θρέψει τον συνοικισμό τους για έξι μήνες, παρά τους υποδέχονται με χαμόγελo και ανοιχτή καρδιά.
Όταν λοιπόν εσύ ο τάχα μου πολιτισμένος μπορέσεις να μου βρεις έναν, έστω μόνο έναν, καλοζωισμένο δυτικό ικανό για τόσα και τέτοια κατορθώματα επιβίωσης με ανάλογη αξιοπρέπεια και ηθικές αξίες, έλα να τα ξαναπούμε. Μέχρι τότε όμως χαμήλωσε το κεφάλι με σεβασμό και κράτα το στόμα σου κλειστό. Είναι το λιγότερο που μπορείς να κάνεις.

Επιμύθιο

Το βράδυ πίσω στο Πορτ Σουδάν μας περιμένει ο φάκελος με τα εισιτήρια του λεωφορείου για την Κάσαλα μαζί με τέσσερα ευρώ σε σουδανικά χαρτονομίσματα. Τα ρέστα σας από τα εισιτήρια, διευκρινίζει ο νεαρούλης στην ρεσεψιόν. Είχα κάνει λάθος, κόστιζαν λιγότερο απ’ όσο νόμιζα.

(Δηλαδή τελική τιμή τέσσερα ευρώ το άτομο για μια διαδρομή πεντακοσίων χιλιομέτρων…!)

Του τείνω ένα από τα χαρτονομίσματα αξίας δύο περίπου ευρώ, χίλια ευχαριστώ του λέω, ένα ελάχιστο δώρο για τον κόπο σας, κι εκείνος οπισθοχωρεί λες και τον χτύπησε ηλεκτρικό ρεύμα. Νο, νο μάνταμ, χαρά μου και καθήκον μου, εμείς σας ευχαριστούμε που ήρθατε στη χώρα μας, καλό ταξίδι να’χετε και την ευλογία του Αλλάχ πάντα μαζί σας.

Όχι, δεν ήταν κάποια δήθεν άρνηση τυπικής ευγένειας. Αρνήθηκε σθεναρά μέχρι τέλους το φιλοδώρημα, ευτελούς αξίας για μας, που ωστόσο για εκείνον αντιστοιχούσε σε μισό μεροκάματο. Κι εγώ αναγκαστικά υποχώρησα όταν κατάλαβα ότι η επιμονή μου κινδύνευε ν’ αγγίξει τα όρια της προσβολής. Γιατί άμα το καλοσκεφτείς είναι ασέβεια να θες να εξαργυρώνεις με χρήμα κάτι που σου προσφέρθηκε με την καρδιά. Κι αυτό ήταν το τελευταίο μάθημα πολιτισμού της ημέρας.

 

[isabelle]

ΚΑΣΑΛΑ, ΠΙΣΤΗ ΖΥΜΩΜΕΝΗ ΑΠΟ ΠΗΛΟ

Σήμερα η μέρα μας ξεκίνησε … τη νύχτα. Υποχρεωτική αφύπνιση στις τέσσερις και τέταρτο μέσα στ’ άγρια σκοτάδια για να πάρουμε, λέει, το λεωφορείο για την Κάσαλα με ώρα αναχώρησης σαδιστικά αναγγελθείσα για τις πέντε τα χαράματα. Το λες και καψόνι! Όταν όμως σε περιμένει μια πολύχρωμη πόλη παρθένα από ξένο τουρισμό, με το πλέον παράδοξο θρησκευτικό σύμπλεγμα όλου του Σουδάν, δεν λες κουβέντα, πετάγεσαι από το κρεββάτι και τρέχεις να προλάβεις το δρομολόγιο.

Με την ψυχή στο στόμα φτάνουμε στο σταθμό στις πέντε παρά δέκα, ωστόσο στο μεταξύ, η ώρα κοντεύει έξι και βρισκόμαστε ακόμα καθηλωμένοι στην αφετηρία χωρίς την παραμικρή ένδειξη ότι επίκειται εκκίνηση. Δεν βαριέσαι… Μετά τα καντήλια για το αξημέρωτο ξύπνημα, οφείλω να παραδεχτώ πώς τελικά το διασκεδάζουμε.


Οι λουδοβίκειες πολυθρόνες

Μέσα σ’ ένα απερίγραπτο χάος από ασταμάτητο ανθρώπινο πηγαινέλα, αγχωμένη αναζήτηση του λεωφορείου μας ανάμεσα σε καμιά δεκαπενταριά άλλα με τους πιο διαφορετικούς προορισμούς, τριπλοτσεκάρισμα ότι πρόκειται όντως για το σωστό, παράδοση σακιδίων και παραλαβή απόδειξης (αυτό ομολογουμένως δεν το περίμενα!) τρεχαλητά παιδιών που σκοντάφτουν σε στοιβαγμένους μπόγους εμπορευμάτων ποικίλου περιεχομένου, σπαραξικάρδιους αποχαιρετισμούς οικογενειών δίπλα σε ξέχειλα χαρτόκουτα και τρεις κατσίκες παραχωμένες σε ισάριθμα τσουβάλια με τα σαστισμένα κεφάλια τους να εξέχουν (ευτυχώς) της συσκευασίας, απολαμβάνουμε με τον Ζυρ τον δεύτερο καφέ με κάρδαμο της ημέρας καθισμένοι αντικριστά σε δυο πολυθρόνες με σκαλιστές πλάτες αναπάντεχης λουδοβίκειας μεγαλοπρέπειας. Από γνήσιο, αγνό πλαστικό, εννοείται. Δεν πιστεύω να πήγε ο νους σας σε τίποτε ξυλόγλυπτα! Φούξια η δικιά μου και λεμονί του Ζυρ. Αμ όχι παίζουμε!

Η γλυκιά κυρία που έχει περάσει την μέχρι τώρα ζωή της, και μάλλον θα αναλώσει και την υπόλοιπη, ψήνοντας ολημερίς καφέδες έναντι του αστρονομικού αντιτίμου των δέκα σεντς έκαστος, μας ρίχνει κάθε τόσο καθησυχαστικά χαμόγελα συμπάθειας. Από την στιγμή που καθίσαμε στο, ας το πούμε, μαγαζί της (ένας λυόμενος πάγκος με τα σύνεργα του καφέ και οι δύο προαναφερθέντες πλαστικοί θρόνοι για τους πελάτες) μας έχει πάρει υπό την προστασία της. Μην ανησυχείτε, όταν έρθει η στιγμή της αναχώρησης θα σας ειδοποιήσω εγώ, μας λέει με το βλέμμα.

Και να που η στιγμή έφτασε! Ο άφαντος μέχρι πρότινος οδηγός, που προφανώς κοιμόταν μέσα στο λεωφορείο κι αποφάσισε επιτέλους να ξυπνήσει, ανάβει αίφνης τα φώτα και βάζει μπρος τη μηχανή. Το ίδιο ξαφνικά ξεπηδούν από το λυκαυγές και οι υποψήφιοι συνεπιβάτες για να σχηματίσουν μπροστά στην πόρτα του οχήματος μια υποδειγματική στην τάξη της ουρά.



Με τη βούλα του Πατούλη

Η πρώτη αίσθηση που ενεργοποιείται ανεβαίνοντας τα σκαλοπάτια του οχήματος είναι αυτή της όσφρησης. Μια βαριά μυρουδιά αποσμητικού χώρου μας αρπάζει από τη μύτη λες και μπήκαμε σε θερμοκήπιο με καλλιέργειες ανθέων.

Σε αρμονικό πάντρεμα με το μεθυστικό άρωμα της καμπίνας, ο χώρος που εκτείνεται ανάμεσα στο παρμπίζ και το καντράν στα δεξιά του οδηγού έχει μετατραπεί ολόκληρος σε λουλουδιασμένο παρτέρι με κάθε λογής φυτά σε έντονα χρώματα, κατά προτίμηση φωσφοριζέ. Κόκκινο της φωτιάς, τριανταφυλλί, βιολετί, λαχανί, φούξια, λεμονί… τα δυο τελευταία στην γνωστή απόχρωση των αυτοκρατορικών καθισμάτων μας στο καφέ, με τα οποία μοιράζονται εξάλλου το ίδιο πολύτιμο υλικό κατασκευής: Αθάνατο ανόθευτο πλαστικό.

Προχωρώντας στα ενδότερα, η εμφανής πατούλεια επίδραση στην διακόσμηση του σαλονιού στέλνει απανωτά ρίγη εθνικής ανάτασης στην ραχοκοκαλιά μου με τη σκέψη ότι η γνωστή καλαισθησία του περιφερειάρχη μας δεν γνωρίζει σύνορα και έχει φτάσει μέχρι και στο μακρινό Σουδάν. Τις βαρύτιμες πορφυρού χρώματος ψευτοβελουτέ κουρτίνες των παραθύρων, με την ασημί μπορντούρα και τις γλώσσες με τα κρόσια έρχονται να διασκεδάσουν τα παιχνιδιάρικα καλύμματα των καθισμάτων από γυαλιστερό ροζ μπονμπόν σατέν ύφασμα, σε μια τέλεια κιτς αντίστιξη. Την οριστική πινελιά αδιαμφισβήτητης μεγαλοπρέπειας προσδίδει η παχιά μοκέτα με τα λεοπαρδαλέ μοτίβα που ξετυλίγεται αιλουροειδώς καλύπτοντας όλο το μήκος του διαδρόμου. Η άγρια ζούγκλα στα πόδια μας!

… Και η έρημος έξω από τα παράθυρά μας. Όση τέλος πάντων καταφέρνουμε να διακρίνουμε ανάμεσα στους πορφυρούς φραμπαλάδες των κουρτινών. Τοπίο ισόπεδο και αμμώδες που διανθίζουν πότε πότε μερικές σποραδικές καμήλες, ένα μοναχικό τζαμί, κάποιοι σκόρπιοι οικισμοί από δέκα είκοσι χαμόσπιτα.

Απύθμενη φτώχεια. Τι κάνουν οι άνθρωποι εδώ; Από τι ζούνε; Γιατί επέλεξαν να κατοικήσουν στα συγκεκριμένα σημεία, και όχι, ας πούμε δυο χιλιόμετρα πριν ή μετά; Τι παραπάνω ή διαφορετικό βρήκαν εδώ; Ερωτήματα που μάλλον θα παραμείνουν εσαεί αναπάντητα…

Προς στιγμή έχω ξεχάσει πού πάμε. Δεν έχει εξάλλου καμιά σημασία. Πιότερο απ’ ό,τι έχει να μας προσφέρει ο οποιοσδήποτε προορισμός, η πεμπτουσία του ταξιδιού συνοψίζεται σε όσα ζούμε αυτήν την ώρα μέσα σε τούτο εδώ το λεωφορείο. Οι γυναίκες με τα καλυμμένα πρόσωπα που μας κοιτάζουν κλεφτά πίσω από την αμπάγια. Τα παιδιά που μας εξετάζουν απροσποίητα και ασκαρδαμυκτί με τη γνώριμη αθωότητά τους. Που σιγά σιγά ξετσουμίζουν και σκάνε σε γάργαρα γέλια με τις γκριμάτσες και τα πειράγματα του Ζυρ. Ο πατέρας που σε λίγο μας πλησιάζει για να μαζέψει τις κορούλες του μήπως και μας ενοχλούν, κι όταν του δίνουμε να καταλάβει ότι το διασκεδάζουμε επιστρέφει με ένα πακέτο μπισκότα για να μας φιλέψει.

Ήταν να μην γίνει η αρχή… Λες και δόθηκε κάποιο σύνθημα και μέσα σε λίγα λεπτά έχουν ορμήσει οι πάντες για να μας τρατάρουν. Φυστίκια, σποράκια, καραμέλες, τσιπς, τσάι, πορτοκαλάδες, μπουκαλάκια νερού… Πόσα να φας και πόσα να πιείς; Αλλά και πώς ν’ αρνηθείς χωρίς να προσβάλεις αυτούς τους τόσο καλόκαρδους ανθρώπους;

Είμαστε οι μόνοι ξένοι. Και φυσικά οι μόνοι λευκοί. Αν πρωταγωνιστούσαμε σε κάποια αμερικάνικη ταινία, τότε, με βάση τα στερεότυπα, θα μας είχαν ήδη απαγάγει και κλείσει σε κάποιο στρατόπεδο ισλαμιστών εν αναμονή αποκεφαλισμού. Αντ’ αυτού, στην πραγματική ζωή, έχουμε γίνει η μασκότ μιας πενηνταριάς κατάμαυρων Σουδανών μουσουλμάνων που πασχίζουν με κάθε τρόπο να δείξουν ημών των αλλόθρησκων με το χλωμό δέρμα πόσο καλοδεχούμενοι είμαστε.


Οτελ Χίπτον

«Οτέλ Χίπτον», παραγγέλλω στον ταξιτζή που μας πλεύρισε μόλις κατεβήκαμε στο τέρμα των λεωφορείων λίγα χιλιόμετρα έξω από την Κάσαλα. Δι μπεστ! επιδοκιμάζει εκείνος με πλατύ χαμόγελο, επιβεβαιώνοντας έτσι και τις σχετικές πληροφορίες που έχω συλλέξει από το Πορτ Σουδάν. Με όλη τη σχετικότητα που εμπεριέχει βεβαίως ο όρος «καλύτερο» (σε σύγκριση με τι σ’ ένα ξεχασμένο μέρος κάπου στην ανατολική Αφρική. Σούπερ λουξ, συμπληρώνει ο ταξιτζής, και μου κλείνει το μάτι. Ε ναι, αλίμονο, πώς θα μπορούσε κοτζάμ διεθνούς φήμης θέρετρο όπως η Κάσαλα να μην διαθέτει και το ανάλογο υπερπολυτελές ξενοδοχείο, έστω και με ένα γράμμα διαφορά από τα Χίλτον της γνωστής αλυσίδας!

Στη ρεσεψιόν πληροφορούμαστε ότι το εν λόγω VIP κατάλυμα τιμάται δέκα ολόκληρα ευρώ το δίκλινο (πόσο φθηνότερα κοστίζουν δηλαδή τα υποδεέστερα, οι δε παροχές περιλαμβάνουν - εκτός από διπλό κρεββάτι με στριγκλίζον σομιέ – μια πλάσμα τηλεόραση (ουάου!), ψυγείο (χαλασμένο), ανεμιστήρα οροφής (διακοσμητικού χαρακτήρα όπως το ψυγείο), καθώς και αιρ κοντίσιον που αν το θέσεις σε λειτουργία μουγκρίζει σαν μοτοσικλέτα με κομμένη εξάτμιση στην ανηφόρα, οπότε και το κλείνουμε άπαξ δια παντός.

Το δωμάτιο διαθέτει επίσης πλακόστρωτο δάπεδο που έχει να σκουπιστεί από την ήμερα των εγκαινίων, τουαλέτα με λεκάνη χωρίς καπάκι (καλά, για χαρτί υγείας δεν το συζητάμε καν!), δυο μαδημένες γκρι πετσέτες που πρέπει να ξεκίνησαν κάποτε την καριέρα τους ως λευκές, έναν νιπτήρα που δακρύζει αδιάλειπτα από αδιευκρίνιστη ανείπωτη θλίψη καθώς και μια διόλου ευκαταφρόνητη αποικία από εύρωστες κατσαρίδες. Με λίγα λόγια το κατάλυμα ταιριάζει γάντι στο ταξιδιωτικό μας προφίλ, γνωστό για τον καθωσπρεπισμό και τις υψηλές αξιώσεις σε ζητήματα άνεσης, και κερδίζει επαξίως περίοπτη θέση στην μακριά λίστα από ανάλογα ξενοδοχειακά διαμάντια που έχουν στεγάσει τα κορμιά μας κατά τις περιπλανήσεις μας στις περιφρονημένες γειτονιές του κόσμου.


Τα σουκ

Μπορεί οι περισσότεροι να αγνοούν την Κάσαλα ακόμα και ως κουκίδα στον χάρτη, η πόλη ωστόσο έχει παίξει άλλοτε κομβικό ρόλο κατά τον δέκατο όγδοο και δέκατο ένατο αιώνα ως διαμετακομιστικός σταθμός πάνω στον εμπορικό δρόμο που ένωνε την αφρικανική ενδοχώρα με τα λιμάνια της Ερυθράς, και ειδικότερα με το Σουάκιν (βλέπε ΣΟΥΔΑΝ 3 – ΣΟΥΑΚΙΝ, ΚΟΡΑΛΛΙΑ ΚΑΙ ΛΑΜΑΡΙΝΕΣ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν ) αλλά και την Μάσαγουα (στη σημερινή Ερυθραία). Με κοντά μισό εκατομμύριο πληθυσμό, παραμένει και σήμερα μια σφύζουσα από ζωή εμπορική μυρμηγκοφωλιά με επίκεντρο – τι άλλο; - τα σουκ. Τα οποία σουκ εκτείνονται έξω ακριβώς από την είσοδο του καταλύματός μας. Σαν να λέμε δηλαδή ότι εδρεύουμε στο Μανχάταν της Κάσσαλα, όπως είναι εξάλλου και το πρέπον για ένα σούπερ λουξ ξενοδοχείο του επιπέδου του δικού μας.

Χωματένιοι δρόμοι. Εξουθενωτική ζέστη. Τρομακτικό σκουπιδομάνι. Ασύλληπτος αριθμός από εικόνες. Άνθρωποι, ζώα, οχήματα, εμπορεύματα φύρδην μίγδην σε μια χαοτική αέναη κίνηση σαν ηλεκτρόνια σε απρόβλεπτη τροχιά, το καθένα γύρω από τον δικό του αόρατο πυρήνα. Συνθήκες που σχεδόν ακυρώνουν τις δυνατότητες φωτογράφησης μετατρέποντας την σ’ έναν συνεχή και συνήθως μάταιο αγώνα ταχύτητας μ‘ ένα «θήραμα» που ολοένα ξεφεύγει. Μέχρι να ξεχωρίσεις μια σκηνή, να φτιάξεις κάδρο και να νετάρεις, εννιά φορές στις δέκα το πουλάκι έχει πετάξει. Πότε κάποιος μετακινήθηκε χαλώντας την ισορροπία του καρέ, πότε έχει εισέλθει κάτι ανεπιθύμητο από τα πλάγια, πότε σ’ έχουν πάρει στο μεταξύ χαμπάρι τα υποψήφια «θύματα» οπότε και στήνονται επί τούτου (ό,τι απεχθάνομαι περισσότερο). Τι να γίνει, έτσι είναι αυτά. Οι δυσκολίες του «επαγγέλματος»!

Το μαυσωλείο του αγίου

Όσο ενδιαφέρον όμως κι αν παρουσιάζουν τα σουκ, ο μαγνήτης της Κάσαλα είναι άλλος και βρίσκεται έξι-εφτά χιλιόμετρα έξω από την πόλη. Το επόμενο πρωί μας βρίσκει επιβάτες σ’ ένα ο-αλλάχ-να-το-κάνει ταξί - ένα ημιθανές όχημα απροσδιόριστης, μάρκας, χρώματος και αιώνα κατασκευής - που διατρέχει την κάποτε άσφαλτο με ανάσα ασθμαίνουσα και στη συνέχεια όλο και συχνότερα διακοπτόμενη από οξύ λόξιγκα, για να παραδώσει εντέλει ψυχή καμιά διακοσαριά μέτρα πριν από τον προορισμό μας. Με περίλυπο και σχεδόν απεγνωσμένο ύφος, ο οδηγός μας κάνει νόημα να κατέβουμε, κάτι που ετοιμαζόμασταν έτσι κι αλλιώς να πράξουμε. Οπότε και ακολουθεί ολόκληρη μάχη για να δεχτεί το συμφωνηθέν αντίτιμο της διαδρομής, με εκείνον να επιμένει να μας επιστρέψει ένα μέρος του εφόσον δεν μας οδήγησε επακριβώς εκεί που θέλαμε! Το έχω πει, θα το λέω, θα το ξαναλέω και θα το ματαξαναλέω με κάθε ευκαιρία: τέτοια καλοσύνη και τιμιότητα σαν αυτή των Σουδανών δεν έχω συναντήσει πουθενά στην Αφρική, ίσως και σε ολόκληρο τον κόσμο.

Με τα πολλά, ο άνθρωπος δέχεται τελικά την έτσι κι αλλιώς ασήμαντη αμοιβή του, με εκατό ευχαριστώ κι άλλα τόσα χαμόγελα, κι εκεί που είχα λογικά αποδώσει την στεναχώρια του στη βλάβη του οχήματος, από τις επόμενες κιόλας κινήσεις του γίνεται φανερό ότι το μόνο που τον νοιάζει είναι ότι δεν μας έχει εξυπηρετήσει «όπως θα έπρεπε». Ενώ λοιπόν το αναμενόμενο θα ήταν ν’ ασχοληθεί άμεσα με το πώς θα επισκευάσει το χαλασμένο μέσο βιοπορισμού του, το παρατάει όπως είναι, επιμένοντας να μας συνοδεύσει με τα πόδια μέχρι τον προορισμό μας, το μαυσωλείο του σούφι άγιου Σεγιντ Χασάν, μήπως και δυσκολευτούμε να το βρούμε. Τι να πεις…

Το χωριό Χατιμίγια όπου βρίσκεται το εν λόγω μαυσωλείο ακουμπάει με την πλάτη στους λόφους Τάκα, οι οποίοι και θεωρούνται ως το σήμα κατατεθέν της περιοχής. Πρόκειται για μια θεαματική λοφοσειρά από στρογγυλεμένους βράχους με παράξενα σχήματα που, εκτός των άλλων, προσφέρουν εξαιρετικό φωτογραφικό φόντο στα πλίνθινα σπίτια του χωριού.

Το μαυσωλείο αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου θρησκευτικού συμπλέγματος μοναδικού στο είδος του, από τα πιο παράδοξα και ενδιαφέροντα που έχω δει. Πλινθόκτιστο όλο, περιλαμβάνει κατ’ αρχάς ένα τζαμί, με τον απαραίτητο μιναρέ καθώς και μια ευρύχωρη αψιδωτή αίθουσα προσευχής με πολυάριθμες κολώνες που κάποτε συγκρατούσαν μια οροφή τώρα πια κατεστραμμένη. Δεδομένου του ζεστού και άνυδρου κλίματος της περιοχής, η έλλειψη στέγης δεν φαίνεται να επιδρά στη λειτουργία του χώρου, εξ ου μάλλον και η αδιαφορία για την αποκατάστασή της. Ο χώρος πάντως διατηρείται πεντακάθαρος ενώ την ώρα της δικής μας επίσκεψης ένας άντρας σκουπίζει επιμελώς το χωμάτινο δάπεδο με μια χόρτινη σκούπα.

Ακριβώς δίπλα από το τζαμί υψώνεται το μαυσωλείο, με ένα περίτεχνο δώμα που εκκινεί κυλινδρικά και στη συνέχεια τείνει ελαφρώς κωνοειδώς, και που εδράζεται πάνω σ’ ένα επίσης διακοσμημένο τετράγωνο κτίριο. Εκεί στεγάζεται ο τάφος του αγίου όπου καθημερινά συρρέουν πιστοί για προσκύνημα. Σ’ αυτό το σημείο μας αποχαιρετά κι ο οδηγός μας που μπαίνει στην ουρά για να υποβάλει κι αυτός τα σέβη του στον άγιο και ίσως, με την ευκαιρία, να τον παρακαλέσει για κάποια θαυματουργή θεραπεία του χαλασμένου ταξί.

Οι γύρω λόφοι Τάκα βρίθουν από μπαμπουίνους. Σόια ολόκληρα περιφέρονται μέσα στο οπτικό μας πεδίο και μας χλευάζουν κανονικότατα, τη μια συμπεριφερόμενοι σαν τάχα να μας καλούν κοντά τους με τα τερτίπια τους και την άλλη εξαφανιζόμενοι μόλις επιχειρούμε να πλησιάσουμε. Δούλεμα ψιλό γαζί. Ας είναι!

Ακολουθούμε με τα πόδια τον χωματόδρομο που τρέχει κατά μήκος των βράχων και ενάμιση περίπου χιλιόμετρο μετά φτάνουμε στο Τοτέιλ. Πρόκειται για το τελευταίο χωριό που φωλιάζει στα ριζά των λόφων στη νότια απόληξη τους. Εδώ πλέον το τοπίο παραπέμπει ευθέως στο νότιο Μαρόκο ενώ τα σπίτια με τα έντονα χρώματα σαν να κλείνουν το μάτι στη Λατινική Αμερική. Με επαναφέρουν στην πραγματικότητα οι άντρες με τις λευκές κελεμπίες, τα κάρα με τα γαϊδούρια και οι γυναίκες με τα ντροπαλά χαμόγελα και τα καλυμμένα κεφάλια.

Στην άκρη του Τοτέιλ έχει διαμορφωθεί κάτι σαν χώρος αναψυχής. Πληρώνεις μάλιστα και εισιτήριο για να μπεις, ένα αστείο για μας ποσό, της τάξης των τριών σεντς. Μετά τη διάσχιση της πύλης εισόδου, επιτομή της ντόπιας αντίληψης περί υποβλητικότητας και μεγαλοπρέπειας,

ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα … χμμ … πώς να χαρακτηρίσω αλήθεια αυτό που βλέπουμε; Ας το πούμε φτωχική απομίμηση ντίσνειλαντ αχταρμά για μικρά και μεγάλα παιδιά. Η διακόσμηση περιλαμβάνει πληθώρα από γκράφιτι, με μια γκάμα που καλύπτει από τον γνωστό γάτο Τομ, κατάλληλο για τοίχο νηπιαγωγείου, μέχρι γνήσιες ναϊφ παραστάσεις αφρικανικής λαϊκής ζωγραφικής. Κατά τα λοιπά, ο χώρος φοντάρει πολύ όμορφα στους βράχους και είναι σπαρμένος με διάφορα περίπτερα-μαγαζάκια, κυρίως αναψυκτήρια, όπου ακόμα σήμερα αναρωτιέμαι σε ποια πελατεία στηρίζονται άραγε αφού στην πάνω από μια ώρα της δικής μας επίσκεψης δεν είδαμε ίχνος άλλου θαμώνα πλην ημών…

Ένα τσουνάμι τρυφερότητας

Επιλέξαμε ένα περίπτερο στην τύχη. Καθίσαμε κάτω από το καλαμωτό σκίαστρο, με τα χτιστά καναπεδάκια γύρω γύρω και τώρα πίνουμε έναν ακόμη εξαιρετικό καφέ με κάρδαμο, Είναι απ’ αυτές τις φαινομενικά ασήμαντες μα στην πραγματικότητα ευλογημένες στιγμές του ταξιδιού. Μια στιγμή χαλάρωσης όπου, μηρυκάζοντας τις εμπειρίες των ημερών, συνέχεια αναβλύζουν από μέσα σκέψεις και συναισθήματα. Τώρα δα για παράδειγμα, κοιτάζοντας και πάλι τον περίγυρο, νοιώθω να με κατακλύζει ένα τσουνάμι τρυφερότητας, που πνίγει από κάτω μια ελαφριά δόση ενοχής. Γιατί, άμα το καλοσκεφτείς, όλα αυτά που με περισσή ευκολία έκριναν ως αστεία, ελαφρώς κιτς, και μάλλον παιδιάστικα τα χορτάτα και ολίγον μπλαζέ δυτικά μας μάτια, συνοψίζουν στην πραγματικότητα την προσπάθεια αυτών των απλών ταπεινών ανθρώπων να φτιάξουν κάτι το ξεχωριστό για τα δικά τους μέτρα. Να εισάγουν με τα πενιχρά τους μέσα λίγο χρώμα και πολυτέλεια στη φτωχική ζωή τους, προσφέροντας καφέ σε πήλινα δοχεία, σερβιρισμένο σε δίσκο όπου καίει αρωματικό λιβάνι, σ’ ένα περιβάλλον περιπάτου με χαρούμενες ζωγραφιές στους τοίχους. Μόνο αγάπη λοιπόν, και σεβασμός απόλυτος. Αυτό και τίποτε άλλο!

Αύριο αποχαιρετούμε το ανατολικό Σουδάν. Μια οχτάωρη διαδρομή πεντακοσίων και βάλε χιλιομέτρων με το λεωφορείο μέσα από την έρημο θα μας οδηγήσει πίσω στο Χαρτούμ. Εκεί, ινσαλλάχ, θα σμίξουμε με τον Παναγιώτη για τα τραβήξουμε παρέα στον βορρά της χώρας, στην αρχαία Νουβία. Είμαστε δυο, θα γίνουμε τρεις! Το ταξίδι συνεχίζεται!

Ως προς την αφήγηση όμως, εδώ τελειώνει. Η χρωστούμενη "αρχή της ταινίας" ολοκληρώθηκε. Και έστω ανορθόδοξα, ο κύκλος έκλεισε. Πάμε γι άλλα!

 

[silversurfer]

Ερώτηση προς αμφότερους τους συγγραφείς --- να φτιάξουμε την ιστορία με χρονολογική σειρά ή να αφήσουμε τα κεφάλαια με τη σειρά που γράφτηκαν ?