Κιργιστάν Ουζμπεκιστάν Τατζικιστάν Τουρκμενιστάν Τέσσερα "Σταν" (Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν, Τατζικιστάν, Κιργιστάν) και μια απουσία (Καζακστάν)

[silversurfer]

Θα έχει κ Τατζικιστάν η ιστορία ??

 

[isabelle]

Θα έχει κ Τατζικιστάν η ιστορία ??

Δεν γίνεται αλλιώς. Ήταν προεκλογική εξαγγελία ήδη από το κεφάλαιο 4, δηλαδή ... για κάτσε να δεις ... από το 2011 αν θυμάμαι καλά . Ε, τώρα λοιπόν που διανύω τα μέσα της δεύτερης τετραετίας καιρός να πράξω ο,τι έταξα. Όχι μόνο Τατζικιστάν, αλλά και Κιργιστάν θα έχει η ιστορία (το τελευταίο με έξωθεν, ζυρίνεια βοήθεια).

Και με την ευκαιρία να σε ρωτήσω το εξής ως moderator: Αφού ολοκληρωθεί η ιστορία και πάει για μεταφορά στις "ταξιδιωτικές ιστορίες-Ασία", γίνεται να της αλλάξεις τον τίτλο καθώς δεν ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο της;

Πιο συγκεκριμένα, ένας τίτλος που θα μπορούσε να παίξει είναι:
Τέσσερα "Σταν" (Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν, Τατζικιστάν, Κιργιστάν) και μια απουσία (Καζακστάν).

Όσο για τον τωρινό τίτλο, θα μπορούσε να μπει ως υπότιτλος στο πρώτο κεφάλαιο "Μέρος Α' Ουζμπεκιστάν:Ορεκτικό στη Χίβα, κρύο πιάτο στην Αράλη". Πώς το βλέπεις; Γίνεται;

 

[silversurfer]

Και με την ευκαιρία να σε ρωτήσω το εξής ως moderator: Αφού ολοκληρωθεί η ιστορία και πάει για μεταφορά στις "ταξιδιωτικές ιστορίες-Ασία", γίνεται να της αλλάξεις τον τίτλο καθώς δεν ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο της;

Πιο συγκεκριμένα, ένας τίτλος που θα μπορούσε να παίξει είναι:
Τέσσερα "Σταν" (Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν, Τατζικιστάν, Κιργιστάν) και μια απουσία (Καζακστάν).

Όσο για τον τωρινό τίτλο, θα μπορούσε να μπει ως υπότιτλος στο πρώτο κεφάλαιο "Μέρος Α' Ουζμπεκιστάν:Ορεκτικό στη Χίβα, κρύο πιάτο στην Αράλη". Πώς το βλέπεις; Γίνεται;

Δεν χρειάζεται να περιμένουμε να ολοκληρωθεί -- το έκανα απο τώρα

 

[isabelle]

Δεν χρειάζεται να περιμένουμε να ολοκληρωθεί -- το έκανα απο τώρα

Είσαι αστέρι λέμε!

 

[isabelle]

Πρώην σοβιετικά "Σταν", Μέρος Δ' Τατζικισταν - Στη γη της αρχαίας Σογδιανής

Μεταλαμπαδευτής πολιτισμού ή σφαγέας των λαών, ο διασημότερος Μακεδόνας όλων των εποχών; Στην καρδιά της αρχαίας Σογδιανής, στο σημερινό Τατζικιστάν, η ίδια η Φύση ακυρώνει το ερώτημα. Το μόνο βέβαιο είναι ότι κανένας άνθρωπος, δεν θα ξεκίναγε πριν από κοντά δυόμισι χιλιάδες χρόνια από την άλλη άκρη του τότε γνωστού κόσμου για να διασχίσει αυτά τα απίστευτα κακοτράχαλα βουνά με τα πενιχρά μέσα της εποχής αν πάνω απ’ όλα δεν τον κινούσε μια παθιασμένη ψυχή ταξιδιώτη κι εξερευνητή.

Η σχετική ανάρτηση υπάρχει και στο σάιτ μας, στο λινκ
ΤΑΤΖΙΚΙΣΤΑΝ, ΣΤΗ ΓΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΣΟΓΔΙΑΝΗΣ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

Τατζικιστάν; Πώς σας ήρθε πάλι τούτο; απορούσαν γνωστοί και φίλοι όποτε τύχαινε ν’ ακούσουν για το ταξιδιωτικό μας σχέδιο, ομολογώντας την ίδια στιγμή, οι περισσότεροι τουλάχιστον, ότι δεν γνωρίζανε σχεδόν τίποτε για τη χώρα, αρχής γενομένης από το κατά πού πέφτει πάνω στον παγκόσμιο χάρτη. Για να μην μιλήσω για κείνον τον συνάδελφο -ονόματα δεν λέμε, υπολήψεις δεν θίγουμε- που αγνοούσε ακόμα και το γεγονός ότι η εν λόγω ονομασία αναφέρεται σε ανεξάρτητη κρατική οντότητα και όχι ενδεχομένως σε κάποιο εξωτικό έδεσμα με βάση το τζατζίκι; (όχι, δεν αστειεύομαι, το περιστατικό είναι πραγματικό).

Και να λοιπόν που υπακούοντας σε κάποιον ακούσιο υπόγειο συνειρμό μου’ρχεται ξανά στο νου η συγκεκριμένη στιχομυθία ενώ εγκαταλείπουμε με τον Κώστα την ουζμπέκικη επικράτεια από τη συνοριακή έξοδο λίγα χιλιόμετρα ανατολικά της Σαμαρκάνδης, και βαδίζουμε μία από τις πιο μοναχικές πορείες της ζωής μας, με τα σακίδια στην πλάτη και έναν δολοφονικό ήλιο ντάλα στο κεφάλι, καλύπτοντας εκατοντάδες επί εκατοντάδων ερημικών μέτρων χωρίς να διαφαίνεται πουθενά το παραμικρό ίχνος τατζίκικου φυλάκιου που να υποστασιοποιεί την ύπαρξη αντίστοιχου κράτους. Μα τι διάολο γίνεται, λες να μην… ; Ώσπου, ω του θαύματος, η (πιο) νεκρή (δεν γίνεται) ζώνη επιτέλους ζωντανεύει προσκρούοντας πάνω στη γνώριμη γκρίζα ακολουθία από αίθουσες ελέγχου όπου ως μοναδικοί πελάτες νοηματοδοτούμε επί μιάμιση περίπου ώρα το λόγο επαγγελματικής ύπαρξης έξι-εφτά συνοριοφυλάκων , πηγαινοερχόμενοι από τον ένα στον άλλο για συμπλήρωση εντύπων, υπογραφές και σφραγίδες, μέχρι ν’ ακουστεί επιτέλους το πολυπόθητο «περάστε» συνοδευόμενο μάλιστα από ένα welcome to Tajikistan. Σκέψου δηλαδή να μην ήμασταν και welcome…!

Μια ανάδελφη περσογενής σφήνα

Μα τι προστατεύουν τέλος πάντων τόσο ζηλότυπα οι Τατζίκοι πίσω από τα σύνορα τους; «Ουζμπέκοι όχι καλοί, έκλεψαν Μπουχάρα και Σαμαρκάνδη από Τατζικιστάν» δίνει ο Νασρεντίν την δική του εκδοχή για τα αίτια της τατζίκικης καχυποψίας. Μεσολάβησε μια κοπιώδη αναζήτηση των κατάλληλων αγγλικών λέξεων μέσα από το περιορισμένο οπλοστάσιό του.

Η κουβέντα διεξάγεται περιδιαβαίνοντας τα απομεινάρια της αρχαίας πόλης του Πέντζικεντ, ή αλλιώς Μπούτζικαντ, στις όχθες του ποταμού Ζαραβσάν, βασικού τροφοδότη του Άμου Ντάρια. Είμαστε οι μοναδικοί επισκέπτες ενός από τους σημαντικότερους υποτίθεται αρχαιολογικούς χώρους του Τατζικιστάν που ωστόσο δείχνει να τελεί υπό συνθήκες πλήρους εγκατάλειψης. Αιτία γι αυτό η συνήθης, δηλαδή η χρόνια δυστοκία στη ροή πιστώσεων μετά τη διάλυση της πρώην Σοβιετίας.

Τα άτακτα ερείπια που απλώνονται μπροστά μας, κυρίως θεμέλια σπιτιών και υπολείμματα της αρχαίας αγοράς καθώς και δύο ζοροαστρικών ναών, καλύπτουν μια περίοδο από τον 5ο μέχρι τον 8ο μ.Χ. αιώνα.

Στην πραγματικότητα όμως η γη πάνω στην οποία πατάμε κρύβει πολλά περισσότερα απ’ όσα κατάφερε μέχρι σήμερα ν’αναδείξει η αρχαιολογική σκαπάνη. Γεωγραφικά βρισκόμαστε στην καρδιά της αρχαίας Σογδιανής - της γνωστής σε μας από τις αλεξανδρινές εκστρατείες - η επικράτεια της οποίας περιέκλειε όχι μόνο ολόκληρο το σημερινό Τατζικιστάν, αλλά και το νοτιοανατολικό ένα τρίτο περίπου του τωρινού ουζμπέκικου εδάφους, όπου καμαρώνουν περίλαμπρες η Μπουχάρα και η Σαμαρκάνδη. Με καταβολές από τους Πέρσες Σαμανίδες που κατά τον 9ο και 10ο αιώνα ανέδειξαν τις δύο αυτές ιστορικές πόλεις ως τα αστραφτερότερα κοσμήματα της δυναστείας τους, δεν είναι λίγοι οι σύγχρονοι Τατζίκοι που όπως ο Νασρεντίν επιμένουν να αναφέρονται σ’ αυτές ως αναπόσπαστο κομμάτι της εθνικής και πολιτισμικής τους ταυτότητας.

Εθνικιστική εμμονή; Η πραγματικότητα είναι μάλλον πιο σύνθετη.

Ανάδελφη περσογενής σφήνα - γλωσσικά και πολιτισμικά - μέσα σε μια πλημμυρίδα από τουρκομογγολικά φύλα (Καζάκοι, Ουζμπέκοι, Τουρκομάνοι, Κιργίζιοι κλπ.), οι Τατζίκοι έχουν βάσιμο ιστορικό παράπονο από την σοβιετική διοίκηση για τον τρόπο που συνέβαλε άθελά της στο κουτσούρεμα του μετέπειτα ανεξάρτητου κράτους τους.

Η έριδα ξεκινάει από το 1929, όταν ιδρύθηκε η «αυτόνομη σοβιετική σοσιαλιστική δημοκρατία του Τατζικιστάν» ακρωτηριασμένη εξ’ αρχής από την περιοχή της Σαμαρκάνδης και της Μπουχάρα, οι οποίες για λόγους πολιτικο-οικονομικούς εντάχθηκαν στην αντίστοιχη ΣΣΔ του Ουζμπεκιστάν, παρά την πλειοψηφικά τατζίκικη σύνθεση του πληθυσμού τους. Τότε βέβαια ο διακανονισμός αυτός αφορούσε απλά τα εσωτερικά σύνορα της ενιαίας Σοβιετίας, δηλαδή μια διαίρεση με διοικητική μόνο σημασία. Να όμως που με την κατάρρευση της αυτοκρατορίας και την ανεξαρτητοποίηση των κεντρασιατικών δημοκρατιών, τα σύνορα αυτά απέκτησαν ξαφνικά διεθνή υπόσταση με αποτέλεσμα οι Τατζίκοι να βρεθούν ντε φάκτο απογυμνωμένοι από την ιστορική τους κοιτίδα. Εξ’ ου και η πικρία τους προς τους ευνοημένους γείτονες που από την πλευρά τους δεν ιδρώνει τ’ αυτί τους για «επανόρθωση της αδικίας» και παραχώρηση τους ενός τρίτου του εδάφους τους στους Τατζίκους για λόγους «ιστορικότητας». Κι εδώ που τα λέμε ποιο κράτος θα έπραττε διαφορετικά αυτοβούλως;

Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!

Ο Νασρεντίν είναι ο κλήρος που έφερε στο δρόμο της ζωής μας η αναγκαιότητα εύρεσης μεταφορικού μέσου. Τραχύς και λιγομίλητος, στο τιμόνι ενός άλλοτε κυριλάτου και τώρα πλήρως ξεχαρβαλωμένου Μόσκοβα, ενσαρκώνει με τον πιο συμβολικό τρόπο το νέο ανεξάρτητο Τατζικιστάν που καλείται να επιβιώσει μέσα από τις στάχτες της άλλοτε κραταιάς σοβιετικής αυτοκρατορίας. Καθόλου εύκολη υπόθεση όπως θα έχουμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε ταξιδεύοντας στα ενδότερα.

Λίγα χιλιόμετρα μετά το Πέντζικεντ, η καλλιεργημένη κοιλάδα παραχωρεί τη θέση της στην οροσειρά των Φαν οπότε και ο δρόμος αρχίζει να τραβάει την ανηφόρα παρακολουθώντας από κοντά τον ρου του ποταμού Ζαραβσάν.

Mε έντεκα κορυφές πάνω από τα πέντε χιλιάδες μέτρα, αν τα βουνά αυτά βρίσκονταν σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή του κόσμου, θα έχαιραν φυσιολογικά μια φήμης ανάλογης με το μπόι τους, ελάχιστα πιο χαμηλό απ’ αυτό του Καυκάσου, και σαφώς μεγαλύτερο από των ευρωπαϊκών Άλπεων. Γεννημένα ωστόσο στη σκιά των ξακουστών Παμίρ που σκεπάζουν ολόκληρο το ανατολικό Τατζικιστάν με τους ιλιγγιώδεις βράχινους όγκους τους των εφτά και βάλε χιλιομέτρων ύψους, τα Φαν αντιμετωπίζονται περίπου σαν μικρά αδελφάκια τους, οπότε και διαβιούν στην αφάνεια που η μοίρα επιφυλάσσει συνήθως στους φτωχούς συγγενείς.

Καθώς ωστόσο χωνόμαστε όλο και πιο βαθιά στην δύσβατη αγκαλιά τους αναλογίζομαι τι μπορεί να έσπρωξε τους πρώτους κάτοικους της περιοχής να επιλέξουν αυτά τα απίστευτα κακοτράχαλα μέρη ως τόπο εγκατάστασης. Γυμνή πέτρα πάνω στη γυμνή πέτρα, όσο γοητευτικό κι αν φαντάζει στα μάτια μου αυτό το σκληρό ορυκτό τοπίο, άλλο τόσο εχθρικό στέκει αντικειμενικά προς την ανθρώπινη επιβίωση. Τι να φυτέψεις και τι να καρπίσει σ’ αυτή τη χέρσα γη που τσιγκουνεύεται ακόμα και τα λίγα αγριόχορτα για τα κατσίκια;

Και να που σε μια από τις στροφές του δρόμου, ξεπροβάλουν ξαφνικά τα τεκμήρια της πρόσφατης απόπειρας του ανθρώπου να παράγει υπερβαίνοντας τις αντιξοότητες του φυσικού περιβάλλοντος.

Πλάι σε μιαν σιδερένια γέφυρα με ξύλινο σανίδωμα που διασχίζει το ορμητικό ποτάμι,

μια μικρή βιομηχανική μονάδα σοβιετικής κοπής παρακμάζει πλέον αδρανής ελλείψει προφανώς δυνατοτήτων διοχέτευσης της παραγωγής της.

Και όμως τόσο οι απλωμένες μπουγάδες όσο και ένα γιγάντιο γκράφιτι του Λένιν πρόσφατα φρεσκαρισμένο μαρτυράει ότι οι δύο παρακείμενες εργατικές πολυκατοικίες εξακολουθούν να κατοικούνται.

Από τι να ζούνε άραγε αυτοί οι άνθρωποι σε τούτην εδώ την άγρια ερημιά τώρα που έκλεισε το εργοστάσιο;

Αδύνατον ν’ απαντηθεί το ερώτημά μας από τον Νασρεντίν που ωστόσο σχολιάζει:

- Κόσμος εδώ αγαπάει πολύ Λένιν.

«Κι εμείς το ίδιο», φροντίζει να δώσει το πολιτικό μας στίγμα ο Κώστας, αδυνατώντας όμως να προχωρήσει τη συζήτηση πέρα απ’ αυτό το σημείο καθώς το φράγμα της γλώσσας υψώνεται δυστυχώς απροσπέλαστο όσο και τα βουνά που μας περιτριγυρίζουν.

Το εμπόδιο αυτό δεν φαίνεται πάντως να γίνεται αντιληπτό ως τέτοιο από τον μέχρι πρότινος φειδωλό στα λόγια οδηγό μας που, φανερά συγκινημένος από την απάντηση, εγκαταλείπει μονομιάς την εγκράτειά του για να ξεχυθεί σ έναν ακατάσχετο λεκτικό χείμαρρο στα ρωσικά χειρονομώντας ζωηρά σαν παλιός μπολσεβίκος στο βήμα εργατικής συνέλευσης.

Τα δειλά μας «we don’t understand Russian» επουδενί δεν κάμπτουν το φρόνημά του, χρωματίζοντας αντίθετα με αυξημένη ορμή και πάθος την ακατανόητη σε μας αγόρευσή του, που διανθίζεται πολλάκις με το όνομα του Λένιν και εν τέλει ολοκληρώνεται μ’ ένα πλατύ φωτεινό χαμόγελο και απανωτά φιλικά χτυπηματάκια στην πλάτη του Κώστα συνοδευόμενα από ισάριθμα «ταβάριτς».

Ντα, ντα, ο,τι πεις Νασρεντίν, προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!

Δεν χαίρει όμως μόνο ο πρωτομάστορας της Οχτωβριανής Επανάστασης υψηλής δημοτικότητας στην πρώην ΣΣΔ του Τατζικιστάν, αλλά και κάποιο ακόμα ιστορικό πρόσωπο, όπως θα δούμε στο επόμενο επεισόδιο.

 

[isabelle]

Ο Μέγας περίεργος

Όπως ήδη είπαμε, εκτός από τον Λένιν, την τιμητική του εδώ έχει και ένα ακόμη ιστορικό πρόσωπο. Από τα μέρη μας αυτός, ο Αλέξανδρος με τ’ όνομα. Ε ναι, ποιος άλλος θα μπορούσε να είναι;

Τον απαντάμε στην πορεία μας προς τα βόρεια, πότε ως ποτάμι Ισκαντέρ Ντάρια, και πότε ως αλπική λίμνη Ισκαντέρ Κουλ όπου και διανυκτερεύουμε στις εγκαταστάσεις μιας θερινής κατασκήνωσης της σοβιετικής εποχής.

Τυλιγμένοι στην ομίχλη και το παγωμένο ψιλοβρόχι, με τις φλοκάτες του χιονιού ακόμα απλωμένες Ιούνιο μήνα στις απόκρημνες πλαγιές, τα πυρακτωμένα πεδινά αποτελούνε πλέον μια μακρινή ανάμνηση. Το ίδιο και το ερώτημα που με στοίχειωνε επίμονα ξεκινώντας αυτό το ταξίδι: Ήταν μόνο η ματαιοδοξία της κατάχτησης - ή αλλιώς «η φλόγα για τη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού» σύμφωνα με την εθνικά politically correct διατύπωση - αυτό που εν τέλει οδήγησε τον εκ Μακεδονίας ορμώμενο τόσες χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από το ωραίο του παλατάκι στην Πέλλα, να τρέχει πάνω κάτω τα όρη και τις στέπες της Κεντρικής Ασίας μέχρι τις όχθες του Ινδού ποταμού;

Ξεπαγιάζοντας από το κρύο σε υψόμετρα που ξεπερνάνε κατά πολύ αυτό της ψηλότερης κορυφής του Ολύμπου, με το αυτοκίνητο ν’ αγκομαχάει για να σκαρφαλώσει το μισοκαταστραμένο από το χιόνι και τον πάγο δρόμο, η ίδια η πραγματικότητα έχει προ πολλού επιβάλει την απάντηση : Καμία καταχτητική φιλοδοξία δεν επαρκεί από μόνη της για να σπρώξει κάποιον να διασχίσει τα όρια του γνωστού στην εποχή του κόσμου και να περιπλανηθεί σ’ αυτά τα ύψη, χωρίς χάρτες, χωρίς γνώση των περασμάτων, με τα ελάχιστα μέσα του τότε, σε μέρη όπου τίποτε το ουσιαστικό δεν υπάρχει προς κατάχτηση, αν δεν τον κατατρώει πάνω απ’ όλα το σαράκι του εξερευνητή.

Πρόδρομος κατά δεκαοχτώ αιώνες ενός Ντιάζ, ενός Κολόμβου ή ενός Μαγγελάνου - κι ας μην μνημονεύεται γι αυτό ως όφειλε - αν ο Αλέξανδρος υπήρξε αδιαμφισβήτητα μέγας σε κάτι, αυτό δεν είναι για την εξ ορισμού αντιφατική ιδιότητά του ως «στρατηλάτη εκπολιτιστή» αλλά γι αυτό που πάντα αποτέλεσε κι αποτελεί βασικό μοχλό της ιστορικής εξέλιξης στην ανθρώπινη περιπέτεια: την περιέργεια και την ακαταμάχητη έλξη για το άγνωστο.


Ισταραβσάν

Ισταραβσάν, η αλλιώς αρχαία Κυρόπολη, ένας ακόμη σταθμός στο δρόμο του γιου του Φιλίππου. Από το οχυρό που κατέλαβε μετά από σύντομη μάχη ο Ισκαντέρ δεν απομένουν πια παρά μερικά ανάξια λόγου και φωτογράφησης διάσπαρτα θεμέλια.

Στον ίδιο λόφο τώρα δεσπόζει το νεότευκτο μνημείο με τον επιβλητικό μπλε τρούλο, που εγκαινιάστηκε προσφάτως για τα δυόμισι χιλιάδες χρόνια από την ίδρυση της πόλης.

Οι εικόνες της μέρας:
Τα σοκάκια της παλιάς πόλης και το λασπωμένο της παζάρι,

τα δεκάδες μικρομάγαζα και τα σιδηρουργεία όπου μπαινοβγαίνουμε σαν στο σπίτι μας,

το τραγούδι της βροχής πάνω στα τσίγκινα υπόστεγα,

ο πρόθυμος μουφτής που ξεκλειδώνει για χάρη μας την παλιά μαντρέσα,

Ο παππούς με το σφυροδρέπανο και το κορίτσι με το μόνοφρυδο

η παρακμασμένη τσαικάνα, εστιατόριο και πανδοχείο μαζί, όπου καταλύουμε εξουθενωμένοι για φαγητό και ξεκούραση.

Στην Εσχάτη Αλεξάνδρεια

Και να λοιπόν που αγγίξαμε τον τελικό στόχο αυτού του οδοιπορικού στο Τατζικιστάν. Με θερμές χειραψίες και ανταλλαγές ηλεκτρονικών διευθύνσεων, αποχαιρετούμε τον Νασρεντίν μπροστά στην πύλη του ξενοδοχείου στην Κοτζάντ, πρώην Λενίναμπαντ, την πόλη που είδε το φως της μέρας πριν από εικοσιτρείς και κάτι αιώνες φέροντας άλλοτε το όνομα του ιδρυτή της, χωρίς ωστόσο να απομείνει από εκείνη την περίοδο το παραμικρό υλικό ίχνος παρά μόνο η εσαεί εγγραφή στην ιστορική μνήμη: Αλεξάνδρεια η Εσχάτη.

Η πρώτη αναγνωριστική γύρα αποκαλύπτει μια μάλλον ευχάριστη σύγχρονη πόλη, με άνετη κυκλοφορία, φαρδιά πεζοδρόμια, χώρους πρασίνου και περιπάτου, καθώς και κάποιες ενδιαφέρουσες γωνιές όπως τα αναστηλωμένα μεσαιωνικά τείχη και το πολύχρωμο παζάρι γύρω από την πλατεία Πομπέντι.

Κι άλλη με μονόφρυδο. Κάτι σαν μόδα, όπως οι χρυσές οδοντοστοιχίες στο Ουζμπεκιστάν.

Σε όλα σχεδόν τα ταξίδια, ο Ζυρ βρίσκει την χρυσή ευκαιρία να επισκευάσει τα μποτάκια του

- Τι λες, πάμε μια βόλτα και προς το ποτάμι;

Καθισμένοι σε υπερυψωμένο αναψυκτήριο με λευκές πλαστικές καρέκλες και σιντριβάνι με χρυσόψαρα πίνουμε εμφιαλωμένους χυμούς με κατ’ ευθείαν θέα πάνω στον Συρ Ντάρια, τον αρχαίο Ιαξάρτη. Ακριβώς από κάτω μας, δυο άντρες ψαρεύουν με πετονιά από μια μικρή εξέδρα. Κάπου μακριά, στην απέναντι όχθη, με φόντο μερικές δεκάδες εργατικές πολυκατοικίες αστράφτει στον ήλιο ένας μεταλλικός Λένιν εικοσιδύο μέτρων, μάλλον το ψηλότερο διασωθέν ομοίωμά του σε ολόκληρη την πρώην αυτοκρατορία και σίγουρα το ασχημότερο που έχουν δει τα μάτια μου.

Αντιλαμβάνομαι ότι η παραπάνω πραγματικότητα δεν ταιριάζει «κανονικά» με τις ρομαντικές περιγραφές που θα περίμενε κανείς να διαβάσει για μια φορτισμένη ιστορικά τοποθεσία. Και σίγουρα δεν εξηγεί «λογικά» την παράξενη συγκίνηση και τη χαρά που μ’ έχουν παρ’ όλα αυτά πλημμυρίσει για το γεγονός και μόνο ότι βρίσκομαι εδώ. Ίσως όμως αυτό το παράδοξο να είναι και η καλύτερη απόδειξη ότι τελικά το ταξίδι δεν είναι τόσο υπόθεση γεωγραφικής μετακίνησης όσο πριν και πάνω απ’ όλα παιχνίδι φαντασίας και κατάσταση του νου.

Επιστροφή στην Τασκένδη

Και πάλι σύνορα εν όψει. Τα τέταρτα χερσαία αυτού του ταξιδιού. Τι να λέμε τώρα επί της διαδικασίας ... τα μάθαμε πια, κι εσείς μαζί μας. Είμαστε πλέον όλοι βετεράνοι στο σπορ "πέρασμα από Σταν σε Σταν".

Τρίτη είσοδος στο Ουζμπεκιστάν και επιστροφή οδικώς στην Τασκένδη. Την οποία ξαναβρίσκω, οφείλω να πω, με μια παράξενη συγκίνηση. Που απορρέει από ένα αίσθημα οικειοτητας. Κάτι σαν το σπίτι "μου" στην περιοχή. Είναι ωραίο πότε πότε αυτό το διάλειμμα στην εξερεύνηση και η επιστροφή σε κάτι γνώριμο.
Το διάλειμμα εξάλλου είναι πολύ σύντομο. Ίσα για ένα βράδυ. Αύριο πρωί πετάμε για το Μπίσκεκ και το τελευταίο Σταν αυτού του ταξιδιού. Αυτή τη φορά, ούτε μνημεία, ούτε άλλες Αλεξάνδρειες, παρά μονάχα Φύση. Τα βουνά του Κιργιστάν μας περιμένουν.

 

[isabelle]

Πρώην σοβιετικά "Σταν", Μέρος Ε' Κιργιζσταν - Στη χώρα των αλόγων

Αεροδρόμιο Μπίκσεκ. Μετράω ένα, δύο, τρία … δώδεκα αμερικάνικα πολεμικά αεροπλάνα σταθμευμένα εδώ. Τι ωραία, τι καλά! Και πόσο, μα πόσο ασφαλής νοιώθω ενώ πατάω στο έδαφος «συμμάχου χώρας» που διατυμπανίζει, από το αεροδρόμιο κι όλας, ότι παρέχει γη, ύδωρ και, κυρίως, βάσεις στην αγαπημένη μου υπερδύναμη για να βομβαρδίζει απρόσκοπτα το Αφγανιστάν κι ό,τι άλλο κινείται στην Κεντρασία.

Βέβαια υπάλληλο στο γκισέ για “Visa on arrival” δεν υπάρχει, αλλά έτσι είναι η ζωή, δεν μπορεί να τα έχει κανείς όλα. Άσε που έχουμε παρέα πέντε Κορεάτες που απ’ ό.τι μαθαίνω έχουν φτάσει εδώ και καμιά ώρα με κάποια προηγούμενη πτήση και περιμένουν, και περιμένουν, και περιμένουν, και περιμένουν… να σκάσει μύτη ο «αρμόδιος», πλην όμως δεν...

Τι υπομονή, τι καρτερικότητα αυτοί οι Κορεάτες! Με βλέπουν να πηγαινοέρχομαι στο information desk (όπου βεβαίως δεν μιλάνε γρι από την γλώσσα της χώρας στην οποία παρέχουν στρατιωτική βάση) και σε ο,τι άλλο desk υπάρχει τέλος πάντων μέσα στο γ@μ@αεροδρόμιο, κι αυτοί τίποτε. Κάθονται ήσυχα ήσυχα, ο ένας πλάι στον άλλο, και κοιτάνε σιωπηλοί το υπερπέραν. Μοιρολατρία; Αφασία; Μαστούρα; Θα σας γελάσω. Τέλος πάντων, με τα πολλά, σε κάνα εικοσάλεπτο εμφανίζεται ο πολυαναμενόμενος «αρμόδιος», κάθεται στη θέση του ατάραχος, μας κοιτάζει έναν-έναν ψυχρός, απαθής και με ύφος εκατό παλιών σοβιετικών αξιωματούχων και ... ναι ... ξεπετάει τα πέντε κορεάτικα διαβατήρια συν τα δυο δικά μας μέσα σε ένα τεταρτάκι της ώρας. Το γράφω τώρα κι ακόμα να το πιστέψω!

Το Μπίσκεκ δεν είναι ούτε ωραίο ούτε άσκημο. Μάλλον αδιάφορο θα το έλεγα. Είναι πράσινο, απλωμένο, με σχετικά αραιή δόμηση και δύο βασικές κεντρικές αρτηρίες όπου και συγκεντρώνονται τα, ας πούμε, αξιοθέατα, που δεν είναι δα και πολλά. Εξάλλου χρόνο στην πόλη δεν προβλέπεται, πέρα από ένα απόγευμα ίσα για μια βόλτα. Το είπαμε ήδη: Έχοντας χορτάσει αρχαιολογικούς χώρους, πόλεις και μνημεία στα υπόλοιπα τρία Σταν, στο Κιργιστάν ήρθαμε για την φύση του. Τελεία και παύλα.

Η συνέχεια είναι με copy paste από κείμενο του σύντροφου Ζυρ που θα βρείτε εδώ

ΚΙΡΓΙΣΤΑΝ, ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΑΛΟΓΩΝ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

Ο οδηγός μας που ακούει στο όνομα Γιουσούφ είναι πολύ συμπαθής, αναμφίβολα πιστός μουσουλμάνος, όχι όμως και φανατίλας. Αφού εμείς δεν μιλάμε τα ρώσικα κι αφού αυτός δεν μιλάει τ’ αγγλικά, καταφεύγουμε, ως συνήθως, στη διεθνή νοηματική, υποβοηθούμενη, βεβαίως, και από ηχητικά θραύσματα διαφόρων γλωσσών, όπως «γκουντ», «σπασίμπα», «μερσί», «ταβάριτς» και άλλα.

Δεν έχω ιδέα του περί πόσες ώρες θα κάνουμε για να φτάσουμε σ’ αυτήν την Σον Κολ. Ξέρω όμως ότι θα κοιμηθούμε σε κάτι γιούρτες σαν κι αυτές που έχω δει σε μια θαυμάσια ταινία του Μιχάλκοφ, όπου μια γιαγιά σκότωνε τον χρόνο της σπάζοντας τσίκι τσίκι τις φουσκάλες από ένα πλαστικό υλικό συσκευασίας. Αυτή η ταινία με την γιαγιά μας έφερε μέχρις εδώ. Βέβαια το συγκεκριμένο φιλμ αναφερόταν στη Μογγολία, γιούρτες ωστόσο διαθέτει και η Κιργισία, οπότε στο μεταξύ θα βολέψουμε την φαντασίωσή μας μ’ αυτές. Όσο για τη Μογγολία, που θα μας πάει, αργά ή γρήγορα θα την επισκεφτούμε κάποτε κι αυτήν! (Σημείωση δική μου: Στο μεταξύ το πράξαμε )

Μερικά τοπία καθ' οδόν για την Σον Κολ

Χωματόδρομος. Απ’ αυτούς που βλέπεις ν’ αγκομαχάει κάποιο σαράβαλο φορτηγό και λες, να, όπου να’ ναι γκρεμοτσακίζεται. Υψόμετρο τρεις χιλιάδες και βάλε. Στο φόντο του πίνακα, απαστράπτοντα ρυάκια και πάλλευκα σύννεφα σε καταμπλέ ουρανούς. Ένας ορίζοντας που χύνεται στο άπειρο.

Στο βάθος, μακριά, γυαλίζει ένα μέρος από τη λίμνη του φανερού πόθου μας και κάποια σκόρπια κοπάδια από νωθρά μεγαλόσωμα χορτοφάγα. Από τον Γιουσούφ θα πληροφορηθούμε πως, αν θέλουμε, μπορούμε να τη διατρέξουμε περιφερειακά ιππαστί, αλλά θα χρειαστούν τρεις ημέρες. Άσε καλύτερα! Εγώ ούτε γάιδαρο δεν μπορώ να κουμαντάρω.

Τζένγκις Χαν

Είναι ένας μικρός οικισμός νομάδων, όχι πολύ μακριά από την αναποφάσιστη όχθη της Σον Κολ. Μετρώ δεκαέξι γιούρτες, συν δυο-τρεις πρόχειρες λαμαρινοκατασκευές κι ένα εντελώς ξεκούδουνο, σκουριασμένο βαγόνι φορτηγού τρένου, λίγο μακρύτερα.

Περιβαλλόμαστε από πράσινα λιβάδια και από μερικές βουνοκορφές που έχουν κρατήσει το χιόνι τους για να ξεχαρμανιάσει η φωτογραφική μου. Μες στο οπτικό μας πεδίο ξεσέλωτα άτια. Έχουν, βεβαίως, ιδιοκτήτη, αλλά έτσι όπως είναι αφημένα να βόσκουν και να παίζουν μοιάζουν άγρια. Κι όπως ξέρεις, κάθε τι άγριο είναι πάντα πιο ωραίο…Έκβους! Ξαφνικά όμως μπορεί ν’ αρχίσουν να καλπάζουν παιχνιδιάρικα, πέντε-πέντε, δέκα-δέκα μαζί, με τις χαίτες ορθωμένες, αλλάζοντας λιβάδι και πηγαίνοντας να βοσκήσουν στο παραδίπλα. Ενίοτε κάνει την εμφάνισή του ένας καβαλάρης, που τα κουμαντάρει, τα κατευθύνει και μετά τα ξαναφήνει στη βοσκή και τα παιχνίδια τους. Επίσης και πρόβατα και κατσίκια, που κι αυτά περιφέρονται σκοπίμως.

Δηλώνω πολύ ευτυχής από τη γιούρτα μας. Είμαι αραχτός στο στρωμένο με κουρελούδες, κιλίμια, χράμια και ψάθες πάτωμά της και την περιεργάζομαι. Στρωματάκια και σεντονομαξιλαροθήκες πεντακάθαρα και διπλωμένα στο γιούκο. Κι ένα τραπέζι ύψος δυο πιθαμών, το πολύ, γύρω από το οποίο καθόμαστε οκλαδόν, ή διπλωμένοι, για να τρώμε ένα πράγμα από ζυμάρι και … ίσως και κρέας μέσα, αγγουροντομάτα, τσάι αντί για νερό και μαρμελάδες δυο, τριών γεύσεων και αποχρώσεων. Τώρα, θα μου πεις που κολλάνε οι μαρμελάδες σ’ αυτή τη σύνθεση. Τρέχα γύρευε. Αυτά μας δίνουν, αυτά τρώμε. Πάντως, κανείς δεν μου είπε ότι δεν πρέπει να ανάβω το τσιμπούκι μου εντός γιούρτας, αφού οι ίδιοι μέχρι και μαγκάλι ανάβουν απ’ ότι πήρε το μάτι μου. Απολύτως αμόλυντοι για την ώρα, από την κατά την άποψή μου, αμερικανόπνευστη και υστερόβουλη αντικαπνιστική εκστρατεία.

Από το μικρό άνοιγμα, που δεν μπορεί παρά να θεωρείται είσοδος, με περιεργάζεται ένα σοβαρό μουτράκι. Ένα Κιργιζάκι. Έλα ‘δω, έλα ‘δω, μη φεύγεις! Δεν φεύγει, αλλά ούτε με πλησιάζει. Με περιεργάζεται, διεισδυτικό, άφοβο και αγέλαστο. Πόσο χρονών το υπολογίζεις; Όχι πάνω από τριών. Του κάνω τις συνήθεις γκριμάτσες και διάφορες άλλες διεθνούς αναγνωρισιμότητας σαχλαμάρες μπας και … Τίποτε. Σοβαρό και αγέλαστο.

Τώρα έχει επικεντρώσει την προσοχή του στο πτυσσόμενο τριπόδι της φωτογραφικής μου που συνέπεσε να καθαρίζω. Του το κάνω πάσα χωρίς δισταγμό. Με κοιτάζει σαν να θέλει να βεβαιωθεί για την ειλικρίνεια των προθέσεών μου. Έχει αποτυπώσει όλες τις κινήσεις που έκανα λίγο πριν για να το ξεδιπλώσω και ξεκινάει προσεκτικά από την τελευταία. Δεν σηκώνει κεφάλι. Καταφέρνει να το αναπτύξει και, περίπου, να το στερεώσει. Με κοιτάζει σοβαρός με μια συγκρατημένη λάμψη θριάμβου στο παιδικό βλέμμα του. Φεύγει σαν να θέλει ν’ απολαύσει μόνος του τη νίκη. Τον ονοματίσαμε αυθορμήτως Τζένγκις Χαν.

Ιδού, ιππεύοντας τον γάιδαρο της γιαγιάς του

 

[isabelle]

Κιργιστάν συνέχεια, με copy paste από κείμενο του σύντροφου Ζυρ που θα βρείτε εδώ

ΚΙΡΓΙΣΤΑΝ, ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΑΛΟΓΩΝ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

Ανάσκελα στο εσωτερικό της γιούρτας. Η μουσική της βροχής καθώς πέφτει στην υφασμάτινη στέγη. Η Ισαβέλλα έχει πάει στην τουαλέτα. Η τουαλέτα είναι τριακόσια μέτρα από ‘δω. Μιλάμε για ένα τετράπλευρο παραπέτασμα με πλευρές ένα επί δύο, εκ των οποίων η μία είναι πτυσσόμενη κάνοντας χρέη πόρτας. Που έτσι κι αλλιώς δεν κλείνει. Ανοιχτό από πάνω και, κατά συνέπεια, αυτή τη στιγμή η καλή μου κάνει ότι κάνει και βρέχεται συγχρόνως.

Όμως, επιστρέφει πανευτυχής. Δηλώνει ότι μαζί με τη βροχή ρίχνει και χαλάζι. Η αίσθηση, λέει, είναι ανεπανάληπτη… Δεν θυμάται να έχει βιώσει άλλη φορά κάτι παρόμοιο. Κουρνιάζει δίπλα μου στο αυτοσχέδιο κρεβάτι που στο μεταξύ σκάρωσα από τα άφθονα στρωσίδια της γιούρτας. Κάτι υπέροχα παπλώματα με πολύ ωραία υφάσματα, με διάφορα σχέδια, κεντητά, χρωματιστά, περίεργα…

Τρώμε όλοι μαζί γύρω από το χαμηλό τραπέζι. Η γιουρτονοικοκυρά μας ακούει στο όνομα Μάχαμπατ. Είναι μια γλυκύτατη και ξύπνια κοπέλα. Συνεννοούμαστε σαν μουγκοί εις την νοηματική πολύ αποτελεσματικά. Μας πληροφορεί ότι είναι είκοσι οκτώ χρονών κι ότι έχει δυο κουτσούβελα, ένα εκ των οποίων είναι ο μικρός Τζένγκις Χαν. Αυτή μας μαγειρεύει. Είναι και η γιαγιά εδώ με την εγγονή, μια νόστιμη πιτσιρίκα, περίπου οκτώ χρονών, που ακούσει στο όνομα Αϊντάν. Αγία Οικογένεια.

Έφιπποί! Θυμάμαι να έχω καβαλήσει γάιδαρο στα παιδικάτα μου, κι ένα μουλάρι, αργότερα, ως φαντάρος, που με πέταξε κάτω, κι έκτοτε αποφάσισα ότι δεν είμαι γεννημένος για ιππέας. Μόνο για δικυκλιστής. Εξάλλου σ’ αυτόν τον αιώνα της παρακμής πιο εύκολα βρίσκεις βενζίνη παρά σανό. Σιγά σιγά όμως ξεψάρωσα απέναντι στην τωρινή εμπειρία και ίππευσα. Τα μόνα αξεσουάρ που μου λείπουν για να ολοκληρώσω τη σεκάνς είναι το δόρυ και το ανάστροφο μαγειρικό σκεύος που στήριζε στο κεφάλι του το ίνδαλμά μου: ο Δον Κιχώτης.

Δεν παύει πάντως να με απασχολεί και το ενδεχόμενο να πάρει ανάποδες αυτό το άτι και ν’ αρχίσει να καλπάζει. Τι γίνεται τότε; Ας κάνω θετικές σκέψεις καλύτερα!... «Τι ωραία Φύση»! Και στο κάτω της γραφής έχουμε μαζί μας κι έναν τρίτο, πρώτη φορά τον βλέπω, που μας τον κότσαραν για φύλακα άγγελό μας. Να ‘ναι καλά οι άνθρωποι! Ξεπεζεύουμε, επιτέλους, για την ανάγκη μιας παρατεταμένης φωτογραφικής συγκομιδής στις γύρω γιούρτες και στα βουκολικά θέματα που πλαισιώνουν τη λίμνη.

Χάραμα. Εγερτήριο χωρίς πρεμούρα. Τα χρειώδη για το πρώτο καφεδάκι μου. Διπλώνω ένα από τα δεκάδες παπλώματα και σκαρώνω ένα καθιστικό στην είσοδο της γιούρτας. Έξω το πρώτο φως προμηνύει λιακάδα. Φυσάει όμως. Φυσάει και κάνει ψύχρα. Φυσσάει και κάπου μακρυά βρέχει. Αλλά μια ατμόσφαιρα καταπληκτικής ομορφιάς και διαύγειας.

Να σου και ο φίλος μου. Υποψιάζομαι ότι καραδοκούσε να ξεμυτίσω. Είναι παθιασμένος με τα παράδοξα παιχνίδια που διαθέτω, όπως το φωτογραφικό μου εξοπλισμό, ας πούμε. Τώρα, έκπληκτος, εντοπίζει γύρω του, αλλά και πάνω του, μια κόκκινη κουκκίδα λέιζερ που όταν κάνει να την αγγίξει αυτή τινάζεται γι αλλού. Την πλησιάζει κι αυτή ξανατινάζεται. Ο μικρούλης Τζένγκις Χαν με κοιτάζει καχύποπτα. Δεν με θεωρεί εντελώς άσχετο απ’ αυτό το παράδοξο φαινόμενο. Ευτυχώς και για τους δυο μας έχω δυο τέτοιους φακούς. Χαλάλι σου, μικρέ Τζένγκις Χαν. Παρ’ τον. Έφυγε τρεχάλα για να δείξει στη γιαγιά του το νέο του απόκτημα. Ξαναγύρισε σοβαρός για να μου δώσει να καταλάβω ότι τώρα θα ήθελε να χαρχαλέψει τις φωτογραφικές μου, κι αυτό γιατί κατάλαβε ότι είμαι ενδοτικός και ότι εκεί είναι το ψητό. Α, όχι, φιλαράκο! Το πολύ πολύ να σ’ αφήσω να κοιτάξεις μέσα από το σκόπευτρο.


Ο αετός πεθαίνει στο κοτέτσι του

Κοντεύει μεσημέρι. Θα κάνουμε μια στάση κάπου στην πολίχνη Κόσκορ ίσα για να θαυμάσουμε εκ του σύνεγγυς τον άρχοντα των ουρανών, τον αγέρωχο αετό. Βρήκαμε τον υπερεξηντάχρονο εκπαιδευτή ο οποίος εκτρέφει δυο τεράστιους αετούς και βγάζει το ψωμί του με το να τους δείχνει σε κάτι … περαστικούς σαν κι εμάς.

Κάποτε το σόου προέβλεπε ν’ αφήνει ένα περιστέρι ή ένα κοτσύφι, δεν ξέρω, κι αμέσως μετά να αμολάει το λιμασμένο αρπακτικό για να ηδονίζονται οι πελάτες του με τον άγριο εναέριο κατασπαραγμό. Τώρα φαίνεται έχει ξεπέσει αυτό το σόου. Ίσως και να παραγέρασαν οι αετοί του και να είναι στη σύνταξη. Τώρα τους βγάζει από το κελί που έχουν καλοσυνηθίσει, ίσα για να ισορροπήσουν στο βραχίονά του. Και στο δικό μου, που έπρεπε να το υποστώ για να με απαθανατίσει η Ισαβέλλα σ’ αυτό το ραντεβού μας με την «άγρια Φύση». Τέλος πάντων! Πάμε γι άλλα.

Δεν ξέρω πόσες ώρες βροντοχτυπιόμαστε στους επισφαλείς για συμβατικά οχήματα ορεινούς ξεχαρβαλωμένους δρόμους των οποίων μερικά τμήματα θα πρέπει να χρημάτισαν κάποτε ως άσφαλτοι. Εκείνο που ξέρω είναι πως τα τοπία είναι άπαιχτα. Άγρια, μοχθηρά, ατίθασα και, κυρίως, γοητευτικά.

Το ταλαίπωρο όχημα του Γιουσούφ υπερκερά και την τελευταία δύστροπη ραχούλα για ν’ αποκαλυφθεί μπροστά μας ένα ανυπέρβλητο τοπίο, που πάντως, για να λέμε και του στραβού το δίκιο, ελβετοφέρνει λιγάκι. Πρόκειται για την ορεινή κοιλάδα Καρακόλ. Καμιά ομοιότητα με την υψιπεδική στέπα του μικρού Τζένγκις Χαν. Λιβάδια καλλιεργημένα και στοιχημένα έλατα παραγωγής, γάργαρα ποταμάκια, ξύλινες γεφυρούλες. Σαν παλιό θέρετρο σοβιετικής νομενκλατούρας. Ο Γιουσούφ επιβεβαιώνει την εντύπωσή μου. Η διαφορά είναι ότι τώρα το απολαμβάνει η νεοκαπιταλιστική κιργισιανή νομενκλατούρα. Σιγά τη διαφορά, θα μου πεις! Προχωρήσαμε πάντως σε περιοχές τις οποίες ακόμη και ο Γιουσούφ αγνοούσε.

Χοληστερίνη

Στη νέα μας γιούρτα. Μια γιαγιά εδώ πολύ δυναμική με έχει όλο στο φάε το ένα και φάε το άλλο. Λες και είμαι πετσί και κόκκαλο. Η δε, αναμφιβόλως άφθονη, προμήθειά της συνίσταται σ’ ένα τυρί μυζήθρα, σ’ ένα άλλο επίσης τυρί, περίπου σαν μυζήθρα, ζάχαρη σε κύβους, ζάχαρη σε σκόνη, γάλα φοράδας, μαρμελάδες δυο-τριών χρωμάτων και ίδιων γεύσεων, και κάτι σαν βουτυροειδές καϊμάκι… Κι από πάνω μια Ισαβέλλα να μουρμουράει για την ενδεχόμενη ποσότητα χοληστερίνης που πρόκειται οσονούπω να με αποδομήσει βιολογικά.

Έξω ο καιρός λυσσομανά. Ο ουρανός μαστιγώνει τη γιούρτα μας μ’ ένα χοντρό χαλάζι. Άγρια κλασσική μουσική βροχής με βρόντους από πλήκτρα ενός αλλοπαρμένου Μπετόβεν. Η γιαγιά μας λέει κάτι σαν καληνύχτα και χάνεται σαν αερικό μες στη βροχή και την αντάρα.

Ξυπνάμε με στρωμένο το χαλάζι έξω από την γιούρτα. Απίστευτη παγωνιά αλλα΄, ευτυχώς, έχουμε σπουδαία παπλώματα. Ο ψυχανώμαλος καιρός αλλάζει άρδην τα κέφια του και γλυκαίνει προς το φως. Δεν ξέρουμε πόσο θα κρατήσει η ανακωχή, αλλά ο τολμών νικά ή … χάνει. Θα πάρουμε αυτό το μονοπάτι που τρυπώνει στο ελατοδάσος και ο γέγονε γέγονε.

Μια ταραχώδης ανώμαλη, παρατεταμένη, συναρπαστική και πολύ καταπονητική λόγω λασπουριάς πορεία. Γιούρτες διάσπαρτες, μοναχικές, κοπάδια βοοειδών ανέμελα που αγνοούν τη μοίρα τους, πρασινάδες, έλατα, ένα τοπίο που σε κερδίζει για πάντα.

Φτάσαμε κάποια στιγμή στον περίφημο καταρράκτη, ο οποίος δεν ήταν ανάξιος λόγου. Έπεφτε από μια τριανταριά μέτρα με ασίγαστο θυμό.

Θα ήθελα να μην γυρίσουμε λόγω λασπουριάς και κατωφέρειας αλλά δεν γινότανε. Επιστρέψαμε στην ασφάλεια της βάσης μας, όπου μας περίμεναν, θέλοντας και μη, δυο άλογα. Πείσθηκα να ιππεύσω χωρίς μεγάλη δυσκολία αυτή τη φορά, διότι έχει αρχίσει να μου αρέσει το σπορ. Έμαθα μάλιστα και κάνα-δυο επιφωνήματα για να εκφράζω τις επιθυμίες μου σ’ αυτό το πανέξυπνο ζώο. Η Ισαβέλλα τα καταφέρνει πολύ καλύτερα από μένα. Ίσως να της δώσανε λιγότερο δύστροπο άλογο απ’ αυτό που ανέχεται το δικό μου βάρος. Τι να πεις…

Τώρα το βράδυ τρώμε μαζί με τη γριά τη … μητριάρχισσα και τον οδηγό μας τον Γιουσούφ, οι τέσσερις μας, και νοιώθω υπέροχα, ολοκληρωμένα, σχεδόν ενσωματωμένος με τον πολιτισμό της γιούρτας.

Δυστυχώς φεύγουμε απ’ αυτό το ανεπανάληπτο τοπίο. Είμαστε στον ορεινό χωματόδρομο της επιστροφής. Ένα στρατιωτικό φορτηγό με τη ρυμούλκα του και μια εκχιονιστική φαγάνα μας έχουνε κλείσει το δρόμο. Οι εργάτες και οι φαντάροι που τα χειρίζονται περιμένουν να δουν πως θα σκοτωθούμε, ή πως θα σπάσουμε το όχημά μας στις λακκούβες με τον γκρεμό να χάσκει δίπλα. Εν τέλει ο οδηγός μας αποδείχτηκε αστέρι. Και τώρα μια ξύλι νη γέφυρα κατειλημμένη από αγελάδες. Υπομονή!

Πλησιάζουμε στο Μπίσκεκ. Το αίσθημα του τέλους. Ενός ακόμη ταξιδιού.

 

[isabelle]

Επίλογος

Από τότε που ξεκίνησε η αφήγηση αυτής της ταξιδιωτικής ιστορίας (Σεπτέμβρης 2011) κι ακόμα περισσότερο από τότε που πραγματοποιήθηκε το εν λόγω κεντρασιατικό ταξίδι (Μάης-Ιούνης 2006), είναι αλήθεια ότι έχει κυλήσει ποοοοοολύ νερό στ ΄αυλάκι. Δώδεκα χρόνια για την ακρίβεια. Και όμως, κατά έναν περίεργο (και πολύ ευχάριστο) τρόπο, και σε αντίθεση με άλλες χώρες και περιοχές του κόσμου που μέσα στο ίδιο διάστημα έχουν κυριολεκτικά μεταλλαχθεί από περίπου off the beaten track προορισμούς σε τουριστικά σιχάματα πρώτης γραμμής (βλέπε π.χ. Κίνα), τα τέσσερα πρώην σοβιετικά Σταν της ιστορίας μας για την ώρα παραμένουν σε μεγάλο βαθμό, εξ όσων μαθαίνω, όπως περίπου τα γνώρισα.

Ασφαλώς στο μεταξύ έχει σημειωθεί και εκεί τουριστική αύξηση, και ειδικότερα στο Ουζμπεκιστάν και το Κιργιστάν όπου έχει τετραπλασιαστεί ο αριθμός των αφίξεων από το 2006 μέχρι σήμερα. Ωστόσο, επειδή ο αριθμός εκκινούσε έτσι κι αλλιώς από σχετικά χαμηλά επίπεδα δεν μπορείς να μιλήσεις (ακόμα τουλάχιστον) για χώρες αλωμένες και αλλοιωμένες από τον τουρισμό (μην τρελαθούμε κι όλας!). Βέβαια ο κίνδυνος να σημειωθεί ξαφνικά μια γεωμετρική άνοδος μέσα στα επόμενα 5-10 χρόνια πάντα ελλοχεύει, με ότι αυτό συνεπάγεται πάνω στην μελλοντική ποιότητα της ταξιδιωτικής εμπειρίας. Γι αυτό και όσοι αναζητάτε κατά το δυνατόν αυθεντικές καταστάσεις βιαστείτε!

Όσο για το Τατζικιστάν κι ακόμα περισσότερο το Τουρκμενιστάν, παραμένουν ευτυχώς σχεδόν αλώβητα από την σύγχρονη μάστιγα του κοπαδιαστού τουρισμού, με μόλις 10-20% περισσότερες αφίξεις απ’ ότι το 2006 (και με πολύ χαμηλούς αριθμούς έτσι κι αλλιώς). Πράγμα που σημαίνει ότι μπορούμε εύλογα να προσδοκούμε πως οι δυο χώρες αυτές θα συνεχίσουν και τα επόμενα χρόνια την παραδειγματική τους καριέρα ως road less traveled προς τέρψη ημών των τουριστοπροβατοφοβικών.

Το ισχυρίζομαι εδώ και χρόνια, θα το επαναλάβω κι εδώ: αν υπάρχει terra (σχετικά) incognita στον πλανήτη, αυτή δεν βρίσκεται στις απομακρυσμένες (από την Ευρώπη) «εσχατιές» όπου είθισται να την αποζητούμε (π.χ. Γη του Πυρός), αλλά σχετικά «κοντά», στον πρώην σοβιετικό χώρο και στον ευρύτερο χώρο της Κεντρασίας. Μέχρι να γραφτεί αυτή η ιστορία , είχα την ευκαιρία να ταξιδέψω μεταξύ άλλων στην Μογγολία, στο Σιν Γιανγκ της Δυτικής Κίνας (οριακά πρόλαβα τον εκεί Δρόμο του Μεταξιού πριν του αλλάξουν τον αδόξαστο οι Κινέζοι), στη Σιβηρία και στο Βόρειο Πακιστάν, ισχυροποιώντας κάθε φορά ακόμα παραπάνω αυτήν μου την πεποίθηση. Μεγαλειώδη Φύση, ανθρωπολογικές διαφορετικότητες, αρχαίοι πολιτισμοί, εντυπωσιακά μνημεία, παράδοξα απομεινάρια από μια πολύ ιδιαίτερη πρόσφατη ιστορία, και ελάχιστοι αναλογικά επισκέπτες, η Κεντρική Ασία τα έχει όλα. Μαζί με το ανεκτίμητο δώρο του άπλετου άδειου χώρου και των ανοικτών οριζόντων. Αγάπη για το αχανές! Αγάπη για την στέπα! Τι παραπάνω να ζητήσει ένας ταξιδιώτης για να νοιώσει ευτυχής;

 

[silversurfer]

Μεταφέρθηκε στις Ταξιδιωτικές Ιστορίες της Ασίας.

 

[KonstantinosAlyona]

Θαυμασμός, νοσταλγία, αίσθηση ελευθερίας πνεύματος, ακατανίκητη επιθυμία γνωριμίας με τούτα τα μέρη,τρέλα για να τα δούμε μαζί με το λιονταράκι μας, συγκίνηση για όλα τα θαυμαστά της φύσης και του ανθρώπου, διαπίστωση εν τέλει ότι πάνω στο αίμα μας χτίζουμε αιωνίως.
Να είστε καλά για την ευκαιρία να δούμε τις περιοχές αυτές μέσα από τα μάτια σας, και εις ανώτερα!

 

[isabelle]

Τυχη και συγκινηση να διαβαζω το σχολιο σου απο μια ακομη πρωην σοβιετικη δημοκρατια! Την αγαπη μου και στους τρεις σας απο την Οδυσσο.