Πακιστάν ΠΑΚΙΣΤΑΝ. Στα χνάρια του Μ. Αλέξανδρου

[travelbreak]

Από το φανατικό Swat στο φιλελεύθερο Chitral.

Σε αυτή τη χώρα τα πρωινά (breakfast) τους δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον. Εγώ κάθε πρωί αν δεν έτρωγα ομελέτα θα έμενα νηστικός. Είχε πράγματα να φας, όπως για παράδειγμα κοτόπουλο ή ρεβίθια. Αυτά όμως δεν τρώγονται το πρωί από Έλληνες. Συνήθως έχει και κάποιο είδος ψωμιού όπου μπορείς να βάλεις μαρμελάδα και βούτυρο ή μόνο το ένα από αυτά. Άρα μένει μόνο η ομελέτα ή τα αυγά μάτια. Στα μισά ξενοδοχεία δεν έχει καφέ. Είτε πρέπει να τον πληρώσεις είτε δεν έχει καθόλου. Νομίζω τα καλύτερα πρωινά τα φάγαμε στο Islamabad και στη Λαχόρη. Όσο καλά και να είναι τα ξενοδοχεία της επαρχίας υστερούν σε μερικά πράγματα, μεταξύ αυτών και στο πρωινό. Πάντως σχεδόν κάθε μέρα κάτι βρίσκουμε να φάμε το οποίο θα μας κρατήσει μέχρι το βράδυ. Συνήθως όλη την υπόλοιπη μέρα δεν βάζω τίποτα στο στόμα μου. Εξαίρεση είναι μερικές φορές κάποια φρούτα. Κάθε τόσο αγοράζαμε από τους πλανόδιους βερίκοκα, μήλα, μάγκο ή ροδάκινα.
Η αστυνομικοί συνοδοί μας:

Το πρόγραμμα της σημερινής ημέρας είχε απλώς μετακίνηση από το Swat μέχρι την περιοχή Chitral που θα μέναμε στο χωριό Ayun. Ο Σαχίντ μου είχε πει ότι εκεί υπάρχει ένα καταπληκτικό ξενοδοχείο. Περίμενα με ανυπομονησία να φτάσουμε για να το απολαύσω. Η απόσταση ήταν 230 χιλιόμετρα και το google την έδινε σε περίπου 6 ώρες. Όμως ο ξεναγός μας ήθελε να φύγουμε νωρίς και μόνο πολύ αργότερα καταλάβαμε το λόγο. Στο πρόγραμμα δεν υπήρχε καμία επίσκεψη, αν και κοντά στη διαδρομή υπήρχαν κάποια ενδιαφέροντα σημεία που μπορούσαμε να δούμε. Εμείς ακολουθήσαμε απλά την πορεία μας και παρόλα αυτά φτάσαμε μετά από 12 ώρες στο ξενοδοχείο, όταν πια είχε πέσει το σκοτάδι για καλά. Πράγματι το ξενοδοχείο ήταν πολύ καλό. Έστω και μέσα στο σκοτάδι μπορούσαμε να καταλάβουμε πόσο ωραίο ήταν, απλά και μόνο βλέποντας τους κήπους. Τα δωμάτια ήταν τεράστια αλλά δεν θα έλεγα ότι ήταν τόσο μοντέρνα.

Στο Swat και ακριβώς στις 8:00 το πρωί μας περίμενε μία μοτοσυκλέτα με δύο αστυνομικούς για να μας συνοδέψει. Αυτή τη φορά και οι δύο αστυνομικοί κρατούσαν μεγάλα όπλα. Για να μην τα πολυλογώ, αφού τα έχω ξαναπεί, μέχρι περίπου τις μία το μεσημέρι η συνοδεία μας άλλαζε κάθε 5 με 10 km. Μερικές φορές ίσως και λίγο παραπάνω. Άλλοτε ήταν δύο μοτοσικλετιστές και άλλοτε αυτοκίνητο με τουλάχιστον τέσσερις αστυνομικούς. Οι δύο από αυτούς βρίσκονταν στο πίσω μέρος κρατώντας τα όπλα τους έτοιμα για να αντιμετωπίσουν τον εχθρό. Με όλους αυτούς τους αστυνομικούς δεν είχαμε ιδιαίτερες σχέσεις γιατί με κάποιους δεν ήρθαμε καν σε επαφή. Και αυτό γιατί την ώρα που σταματούσαν οι προπορευόμενοι αστυνομικοί, ταυτόχρονα ξεκινούσαν οι επόμενοι (που μας περίμεναν σε προκαθορισμένο σημείο) κι εμείς τους ακολουθούσαμε χωρίς καν να σταματήσουμε.

Με μερικούς όμως βγάλαμε πολλές φωτογραφίες καθώς και βίντεο. Μάλιστα ο ένας μου έδωσε και τον αριθμό WhatsApp και μου ζήτησε να του στείλω ένα βίντεο που τράβηξα με το κινητό μου. Όλοι αυτοί πιστεύουν ότι τα δικά τους κινητά είναι υποδεέστερα των δικών μας. Εγώ δεν μπορώ να ξέρω αλλά η αλήθεια είναι ότι το δικό μου βγάζει πολύ καλές φωτογραφίες και βίντεο. Μπορεί να μην είναι ένα ακριβό samsung ή iphone αλλά εγώ είμαι ευχαριστημένος. Το βράδυ που είχα καλό ίντερνετ του έστειλα το βίντεο και ο άνθρωπος με ευχαρίστησε. Μάλιστα και εκείνος μου έστειλε ένα δικό του. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι νέα παιδιά, λίγο πάνω από τα 25, αλλά υπάρχουν και κάποιοι που είναι στα 50.

Ακόμα και όταν είχαμε τη συνοδεία των αστυνομικών εμείς σταματούσαμε για φωτογραφίες, ουσιαστικά όποτε θέλαμε. Το ίδιο φυσικά έκαναν και εκείνοι, αφού έπρεπε να παραμένουν δίπλα μας. Στις περιπτώσεις που σταματήσαμε για καφέ ή για βενζίνη και εμείς βγήκαμε και περπατήσαμε λίγο πιο πέρα, πάντα ένας οπλισμένος από αυτούς ερχόταν κοντά μας. Τρελή αυτή η ιστορία με τους αστυνομικούς. Ευτυχώς στη μέση της διαδρομής μας παράτησαν και συνεχίσαμε μόνοι μας στους δικούς μας ρυθμούς.
Το παιδί εδώ είναι μαθητής που περνάμε αυτό το βαγόνι απέναντι το ποτάμι:

Στην αρχή της διαδρομής μας το πρωί είχαμε εκνευριστεί γιατί θεωρήσαμε ότι αυτή η μέρα θα ήταν χαμένη. Η ιστορία με την επικοινωνία με τους αστυνομικούς δεν μας έλεγε πλέον και πολλά πράγματα. Μάλλον μας κούραζε κιόλας. Μάλιστα το ένα αστυνομικό αυτοκίνητο έτρεχε σαν τρελό με αποτέλεσμα να νιώθουμε ότι κινδυνεύουμε να συγκρουστούμε ή να σκοτώσουμε κάποιον πεζό ή μοτοσικλετιστή. Ο Asif φώναζε στον οδηγό μας να πηγαίνει πιο αργά και ας κάνουν ό,τι ήθελαν οι προπορευόμενοι αστυνομικοί. Εκείνος όμως έτρεχε γιατί φαίνεται τους φοβόταν.

Στην αρχή πράγματι η διαδρομή δεν είχε μεγάλο ενδιαφέρον. Έτσι κάναμε λίγες στάσεις. Προς το τέλος όμως δηλαδή στα τελευταία 50 χιλιόμετρα ήταν πάρα πολύ όμορφη η φύση δίπλα στο ποτάμι, που είχε το όνομα της περιοχής του Chitral. Εμείς βέβαια επιδιδόμασταν μέσα από το αυτοκίνητο σε διαγωνισμό καλύτερης φωτογραφίας μουσουλμάνων γυναικών. Είχε πλάκα γιατί όταν έδειχνε ο ένας στον άλλον τη φωτογραφία που τράβηξε δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε εύκολα αν ήταν από μπροστά ή από το πίσω μέρος του κεφαλιού. Τόσο πολύ κουκουλωμένες ήταν πολλές από αυτές. Μάλιστα οι πιο πολλές φορούσαν ροζ φορέματα από πάνω μέχρι κάτω. Προσέχαμε βέβαια να μη μας πάρουν χαμπάρι και ας βρισκόμασταν μέσα στο αυτοκίνητο. Φυσικά δεν είναι και χαζές και καταλάβαιναν τι γίνεται, οι περισσότερες πιστεύω.

Από τη στιγμή που έφυγαν οι αστυνομικοί που μας συνόδευαν, νιώσαμε πολύ πιο όμορφα αφού θα κάναμε όσες στάσεις θέλαμε. Και είναι αλήθεια ότι κάναμε πάρα πολλές. Εγώ σε μία από αυτές αγόρασα ένα κιλό μάνγκο και περίπου 1 κιλό ροδάκινα, πληρώνοντας 500 ρουπίες δηλαδή περίπου 1,7 ευρώ. Όταν βέβαια είδα πόσο πολλά ήταν αναρωτιόμουν πότε θα προλάβουμε να τα φάμε πριν ωριμάσουν πολύ και τα πετάξουμε. Άσε που έχουμε ακόμα μήλα που είχαμε πάρει πριν από μία βδομάδα. Τελικά τα φάγαμε όλα. Ειδικά τα μάνγκο έφυγαν με την πρώτη επίθεση που τους κάναμε το βράδυ στο δωμάτιο. Δε φτουράνε κιόλας, είναι και νόστιμα!

Το ξενοδοχείο που μείναμε στο Ayun λέγεται Ayun fort. Για να φτάσουμε σε αυτό, όταν κάναμε την παράκαμψη από το δρόμο που πηγαίνει στο Chitral, την πόλη εννοώ τώρα, ενώ μας έμεναν πέντε, έξι χιλιόμετρα, κάναμε περίπου μισή ώρα για να φτάσουμε, γιατί ο δρόμος ήταν πολύ κακός. Μας είχε βγει πια η ψυχή και δεν είχαμε καμία όρεξη για να ευχαριστηθούμε το ίδιο το ξενοδοχείο.

Από το απόγευμα ο ξεναγός μας είχε τηλεφωνήσει και είχε παραγγείλει το φαγητό που θα τρώγαμε. Ο λόγος είναι ότι δεν έχει πολύ κόσμο να μένει στο ξενοδοχείο και έπρεπε είτε να πάνε να ψωνίσουν είτε να ετοιμάσουν το φαγητό στην ώρα που το θέλαμε. Εμείς τους είπαμε ότι το θέλαμε στις 8:30. Πράγματι εκείνη την ώρα πήγαμε και περιμέναμε να έρθουν να μας σερβίρουν. Εγώ με την Ντίνα παραγγείλαμε μισό κιλό αρνάκι καυτερό και ο Γιάννης άλλο μισό κιλό αρνάκι αλλά όχι καυτερό. Καθίσαμε στο τραπέζι και περιμέναμε αλλά μας έφεραν μονάχα μισό κιλό αρνάκι το οποίο δεν ήταν καυτερό. Οι άνθρωποι δεν παίζονται. Σχεδόν κάθε φορά που πηγαίνουμε να φάμε σε αυτό το ταξίδι γίνονται τέτοια λάθη.

Εγώ μόλις είδα ότι δεν μου έφεραν φαγητό και μου πρότειναν να μου ετοιμάσουν κοτόπουλο για να φάω, τσαντίστηκα. Γι’ αυτό σηκώθηκα και έφυγα και είπα στην παρέα ό,τι πηγαίνω να φάω τα φρούτα που είχα αγοράσει το απόγευμα. Πράγματι πήγα στο δωμάτιο και αν και η Ντίνα ήρθε σε λίγο να μου προτείνει να γυρίσω πίσω, εγώ έκατσα και έφαγα τα φρούτα μου, ενώ η Ντίνα γύρισε στην υπόλοιπη παρέα.

Και εγώ όμως όταν έφαγα αρκετά από τα φρούτα, πήρα ένα ποτήρι με λίγη ρακή και πήγα στο εστιατόριο ξανά. Τους είπα τα καθέκαστα και καθίσαμε σαν μία ωραία παρέα και τα λέγαμε, εμείς οι τέσσερις εκδρομείς και ο οδηγός με τον ξεναγό. Εγώ πραγματικά δεν είχα πρόβλημα που έγινε έτσι, γιατί ήξερα ότι και να μου έφερναν το αρνάκι πιο πολύ ώρα θα έγλειφα τα κόκκαλα παρά που θα μάσαγα το κρέας. Πήγαμε και λίγο στους κήπους με ωραίο φωτισμό και κυρίως με θέα στα απέναντι βουνά και στο χωριό από κάτω. Κατά τις 10 φύγαμε όλοι από το εστιατόριο και πήγαμε για ξεκούραση στα τεράστια δωμάτιά μας.

Να και η διαδρομή μας:

Εδώ έχουμε και 3 βίντεο:

 

[travelbreak]

Στις κοιλάδες των Καλάς. 1.

Το ωραίο μέρος που μέναμε και η θέα από αυτό:

Πριν ξεκινήσουμε αυτό το ταξίδι, θεωρούσα ότι η πιο σημαντική μέρα θα ήτανε η σημερινή, αφού θα επισκεπτόμασταν την θρυλική για τους Έλληνες περιοχή των Καλάς. Χρόνια πολλά τώρα ακούμε και διαβάζουμε για κάποιους υποτιθέμενους απογόνους των στρατιωτών του Μεγάλου Αλεξάνδρου, οι οποίοι υπάρχουν στο Πακιστάν. Είναι η περίφημη φυλή των Καλάς που διαφέρουν πολύ από όλους τους κατοίκους των γύρω περιοχών. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν είναι τόσο μελαμψοί και έχουν ξανθά μαλλιά και πολύ από αυτούς γαλανά μάτια.
Στον πηγαιμό μας:

Δεν πίστευα πριν από μερικά χρόνια ότι θα μπορούσα να επισκεφτώ αυτό το μέρος. Το Πακιστάν ήταν μία επικίνδυνη περιοχή όπως διαβάζαμε, με πολύ συχνές ταραχές, ειδικά σε αυτή την περιοχή που ζούσαν οι Καλάς, αφού συνορεύει με το Αφγανιστάν. Αυτό σημαίνει ότι οι Ταλιμπάν κατά καιρούς έβρισκαν καταφύγιο σ’ αυτά τα βουνά και μάλιστα από το 2007 μέχρι το 2009 αυτές τις περιοχές του Πακιστάν τις είχαν κατά κάποιο τρόπο κατακτήσει. Είχα ακούσει επίσης για έναν καθηγητή τον επαγγελματικών λυκείων με το όνομα Αθανάσιος Λερούνης, ο οποίος από το 1995 ταξίδευε στην περιοχή αυτή και βοηθούσε τους ανθρώπους που ήταν σε κακή κατάσταση, για να ορθοποδήσουν. Είχε κάνει προσπάθειες να μαζέψει χρήματα στην Ελλάδα και να τα μεταφέρει στην περιοχή ώστε να χτιστούν σχολεία και άλλα κοινωφελή κτίρια για υπηρεσίες. Έτσι σήμερα οι Καλάς παραδέχονται ότι ο Αθανάσιος όπως το λένε, τους βοήθησε πολύ.

Με τις δικές του εκκλήσεις η Ελληνική κυβέρνηση έστειλε αρκετή βοήθεια, κυρίως οικονομική, στην περιοχή αυτή των απογόνων των Ελλήνων στρατιωτών του Αλεξάνδρου. Επιπλέον πολύ Έλληνες εθελοντές έρχονται συχνά και συμμετέχουν σε κατασκευές και άλλες δραστηριότητες των ντόπιων κατοίκων. Στα χωριά που επισκεφθήκαμε όλα αυτά τα είδαμε σε αυτά που μας έλεγαν οι ίδιοι οι Καλάς. Είδαμε και πολλές ταμπέλες οι οποίες έγραφαν στα ελληνικά και στα αγγλικά για τη συμμετοχή της ελληνικής κυβέρνησης για κατασκευή κάποιων έργων στην περιοχή. Αυτή την περίοδο που πήγαμε, μάλλον δεν υπήρχε κάποιος Έλληνας εθελοντής στους Καλάς, όπως μας είπε μία κοπέλα, η οποία ανέκαθεν συμμετείχε στις δραστηριότητες των Ελλήνων.

Τον Λερούνη τον είχαν απαγάγει οι ταλιμπάν τον Σεπτέμβριο του 2009 και τον κράτησαν όμηρο για οκτώ μήνες. Πρόσφατα εξέδωσε τρίτομο βιβλίο για τη φυλή των Καλάς (Καλάσσα). Δείτε εδώ:

Το πρωί ξεκινήσαμε στις 8:00 με ένα Τoyota Ρrado και ένα καταπληκτικό οδηγό, εμείς οι 4 μαζί με τον Asif για μία ολοήμερη εκδρομή στην περιοχή των Καλάς. Η φυλή των Καλάς κατοικεί σε τρεις κοιλάδες, η μεγαλύτερη από τις οποίες ονομάζεται Bumburet. Ήταν η κοιλάδα που θα πηγαίναμε αφού είχε το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Η απόσταση από το Ayun που μέναμε δεν ήταν μεγάλη. Όμως ο δρόμος ήταν άθλιος, αλλά για μας τους τουρίστες καταπληκτικός, και αυτός ήταν ο λόγος που πήραμε το Ρrado. Κάναμε λίγο πάνω από μία ώρα για να φτάσουμε στο μουσείο, το οποίο και αυτό είναι χτισμένο με τη συνδρομή των Ελλήνων. Το μουσείο είναι λαογραφικό και είχε πολύ ενδιαφέρον.

Δίπλα από αυτό ακούγαμε φωνές από παιδιά και καταλάβαμε ότι πρέπει να ήταν σχολείο. Πράγματι ήταν ένα δημοτικό σχολείο των Καλάς και πήγαμε στο κτίριο, που ήταν ουσιαστικά το ίδιο με το κτίριο του μουσείου να δούμε τι γίνεται. Είδαμε πέντε τάξεις με μικρά παιδιά και μόλις μιλήσαμε σε ένα δάσκαλο και του είπαμε ότι ήμασταν Έλληνες, άρχισε αμέσως να μας φέρεται πολύ φιλικά και μας έβαλε μέσα στην τάξη για να δούμε τα παιδιά. Αυτό έγινε και με τους υπόλοιπους δασκάλους και δασκάλες των άλλων τάξεων.

Η δασκάλα αυτή πήγαινε στο σχολείο με το μωρό της:

Το ωραίο ήταν ότι τα αγόρια φορούσαν μία συγκεκριμένη τυπική στολή του σχολείου αλλά τα κορίτσια φορούσαν την παραδοσιακή στολή της περιοχής των Καλάς. Για πάνω από μισή ώρα καθόμασταν στις τάξεις και βλέπαμε τα παιδιά και μιλούσαμε με τους δασκάλους. Όταν χτύπησε το κουδούνι βγήκαν τα παιδιά διάλειμμα. Και όταν λέμε κουδούνι μιλάμε για ένα παιδί που κρατούσε ένα σίδερο και το χτυπούσε πάνω σε ένα άλλο σίδερο που ήταν κρεμασμένο σε ένα τοίχο. Έτσι έβγαινε ο ήχος που έδωσε το σύνθημα στα παιδιά να κάνουν διάλειμμα. Και εκεί στο διάλειμμα είχαμε επαφή με τα παιδιά και τους δασκάλους, για φωτογραφίες κυρίως. Μας κάλεσαν επίσης οι δάσκαλοι και μας προσέφεραν ένα υπέροχο τσάι.

Μετά από αυτή τη μεγάλη στάση ανεβήκαμε στο τελευταίο χωριό των Καλάς, πού ονομάζεται Karakul. Εκεί επισκεφθήκαμε τον νεκροταφείο, όπου μέχρι πριν από κάμποσα χρόνια οι άνθρωποι έβαζαν σε κάποια κουτιά τους νεκρούς, τα οποία άφηναν ανοιχτά σε αυτό τον χώρο. Όμως λόγω της δυσοσμίας η κυβέρνηση απαγόρευσε αυτό τον τρόπο και τους υποχρέωσε να θάβουν κανονικά τους νεκρούς τους.

Το χωριό από κει που ήμασταν δεν φαινόταν, πέρα από κάποια μαγαζιά που ήταν στον κεντρικό δρόμο. Όμως ο ξεναγός μας ήξερε και μάς έστειλε να κάνουμε μία βόλτα ανηφορικά που ήταν το ίδιο το χωριό. Τα σπίτια ήταν χτισμένα σε μία απότομη πλαγιά του βουνού. Δεν ήταν πολλά και το ένα ήταν κολλητό με το άλλο. Δεν είδαμε πολλούς άντρες στο χωριό γιατί δούλευαν στα χωράφια. Και εκείνοι που είδαμε δούλευαν σε εργασίες κατασκευής και επιδιόρθωσης των κατοικιών του χωριού. Όμως υπήρχαν πολλές γυναίκες και ήταν όλες ντυμένες με τις παραδοσιακές πολύχρωμες στολές τους και αυτό το ιδιαίτερο καπέλο με την ουρά. Μάλιστα από ένα μαγαζάκι η Ντίνα αγόρασε ένα τέτοιο καπέλο σε εξευτελιστική τιμή, δηλαδή χίλιες ρουπίες.

Μιλήσαμε με μία οικογένεια που ήταν στο σπίτι της. Μόλις τους είπαμε ότι είμαστε Έλληνες χάρηκαν πολύ και μας κάλεσαν για τσάι ακόμα και για φαγητό. Ειδικά ο άντρας μας έλεγε περήφανος ότι η παππούδες του ήταν Έλληνες. Εμείς φυσικά δεν μείναμε για φαγητό, αλλά αφού βγάλαμε κάποιες φωτογραφίες συνεχίσαμε τη βόλτα μας στο χωριό. Είδαμε κάποιες γυναίκες και τις τραβήξαμε φωτογραφία. Μερικές από αυτές δεν ήθελαν και έτσι εμείς δεν επιμέναμε. Όμως καμία δεν μας ζήτησε χρήματα. Σε άλλη περίπτωση μόνο 2 γυναίκες ζήτησαν χρήματα αλλά όχι για φωτογράφηση αλλά μάλλον για να εκμεταλλευτούν τους τουρίστες πού ήρθαν στο χωριό τους.

Αφού κάναμε την βόλτα μας προχωρήσαμε στο επόμενο χωριό που έχει το όνομα Batrik. Κάναμε κι εκεί μια μικρή βόλτα και μιλήσαμε με μία οικογένεια ηλικιωμένων ανθρώπων, οι οποίοι μαγείρευαν το φαγητό τους. Οι γυναίκες ήταν λίγο ντροπαλές και δεν ήθελαν και τόσο πολλές φωτογραφίες, αλλά δεν είχαν και μεγάλο πρόβλημα.

Κάναμε μία τρίτη στάση στο πρώτο χωριό που ήταν το σχολείο. Αυτό μάλλον είχε το περισσότερο ενδιαφέρον από τα τρία χωριά που είδαμε. Τα σπίτια ήταν κολλητά το ένα με το άλλο και οι δρόμοι πάρα πολύ στενοί που ίσα-ίσα μπορεί να χωρέσει ένα μηχανάκι. Έτσι οι άνθρωποι αναγκάζονται και κουβαλούν με ζώα ή στα χέρια τους ακόμα και τα πιο βαριά πράγματα. Η βόλτα μας είχε μεγάλο ενδιαφέρον αφού βρήκαμε και μία κοπέλα που μας είπε διάφορα πράγματα για τις δραστηριότητες των Ελλήνων εθελοντών και της κυβέρνησης. Μιλούσε καλά αγγλικά.

Αυτή η επικοινωνία με τους ανθρώπους μάς χαροποίησε και μάς συγκίνησε όλους. Νομίζω ότι αν δεν ήμασταν Έλληνες δεν θα είχαν τόσο ενδιαφέρον να μάς μιλήσουν οι άνθρωποι εκεί. Ούτε και εμείς φυσικά θα δείχναμε τόσο ενδιαφέρον γι’ αυτά τα χωριά. Όμως πιστεύω ότι ένας οποιοσδήποτε τουρίστας πρέπει να επισκέπτεται αυτή την περιοχή που έχει μία ιδιαιτερότητα για τα έθιμα και για τις στολές των γυναικών. Ίσως θα έπρεπε να το κανονίσω να επισκεφθούμε τους Καλάς περίπου μία εβδομάδα αργότερα που θα είχαν τις γιορτές τους. Κάνουν φεστιβάλ για να αποχαιρετήσουν το καλοκαίρι. Όμως έχουμε και εμείς διάφορα στην Ελλάδα και δεν μπορούσα να ξεπεράσω την 20η Αυγούστου σε αυτό το ταξίδι. Τα ελληνικά πρακτορεία που φέρνουν τουρίστες στους Καλάς μένουν σε κάποιο από τα χωριά να δουν το βράδυ αυτές τις γιορτές. Τώρα δεν υπήρχε κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον και γι’ αυτό η περιήγησή μας τελείωσε σχετικά σύντομα. Έτσι ενώ θεωρητικά η βόλτα μας ήταν για όλη τη μέρα, εμείς από τις 1:00 το μεσημέρι δεν είχαμε πια τι να κάνουμε.

 

[travelbreak]

Στις κοιλάδες των Καλάς. 2.

Καθίσαμε λίγο να ξεκουραστούμε σε ένα καφενείο και συζητώντας με τον Asif τον ρωτήσαμε αν μπορούσαμε να πάμε σε μία δεύτερη περιοχή που έχει και εκεί ένα χωριό των Καλάς και δεν βρισκόταν μακριά. Η περιοχή αυτή βρίσκεται στην κοιλάδα Rumbur. Μια τρίτη περιοχή είναι στην κοιλάδα Birir, πού βρίσκεται αρκετά πιο μακριά αλλά έχει και το λιγότερο ενδιαφέρον. Ο Asif λοιπόν μας είπε ότι επειδή οι κοιλάδα Ρουμπούρ δεν ήταν στο πρόγραμμα θα έπρεπε να την πληρώσουμε extra. Εγώ βέβαια διαμαρτυρήθηκα λίγο γιατί το πρόγραμμα ήταν ολοήμερο και εμείς θα είχαμε τελειώσει από τις δύο και θα βρισκόμασταν στο ξενοδοχείο. Όμως εκείνος έβαλε ως πρόφαση τα επιπλέον χιλιόμετρα και τον κακό δρόμο και έτσι είπε ότι θα μας κάνει μία καλή τιμή για να μας πάει. Εμείς βέβαια θέλαμε να πάμε γιατί δεν είχαμε και τι να κάνουμε και όσα και να ζητούσε θα του τα δίναμε, κατά πάσα πιθανότητα. Εκείνος έκανε την πονηράδα και δεν μας ζήτησε κατευθείαν τα λεφτά γιατί δήθεν δεν ήξερε το κόστος, αλλά μας εγγυήθηκε ότι δεν θα ήταν μεγάλο. Το βράδυ που έμαθε το κόστος μας ζήτησε 50 δολάρια από όλους μαζί. Εμείς φυσικά του τα δώσαμε και η αλήθεια είναι ότι θα χάναμε εάν δεν είχαμε πάει. Μπορεί το ξενοδοχείο μας να έχει όμορφος κήπους και να το ευχαριστιόμασταν αν είχαμε γυρίσει νωρίς, αλλά δεν είναι στόχος του ταξιδιού η ωραίοι κήποι και τα ξενοδοχεία.

Όπως φύγαμε το πρωί από το ξενοδοχείο για να πάμε στην πρώτη περιοχή, αφού οδηγήσαμε περίπου μία ώρα, φτάσαμε στο γεφύρι ενός ποταμού και στρίψαμε αριστερά, δηλαδή δυτικά, πολύ κοντά προς το Αφγανιστάν. Για την κοιλάδα Ρουμπούρ που πήγαμε, μετά από το γεφύρι στρίψαμε δεξιά και μετά από μισή ώρα είχαμε φτάσει στο χωριό. Εκεί είδαμε ωραίες εικόνες στο ποτάμι με τα παιδιά να κάνουν μπάνιο και τις γυναίκες να πλένουν τα μαλλιά τους. Οι γυναίκες ήταν ντυμένες, απλά δύο, δύο έπλεναν τα μαλλιά τους και η μία χτένιζε την άλλη.

Κάναμε βόλτα και στο χωριό, όπου ανεβήκαμε πάλι μία ανηφόρα. Εκεί ήταν μια μικρή πλατεία και υπήρχαν κάποιες γυναίκες, ντυμένες φυσικά με τις παραδοσιακές στολές. Με αυτές πιάσαμε λίγο μία υποτυπώδη κουβέντα. Εκεί ήρθε ένας άνδρας και μου ζήτησε να μου δώσει το δικό του παραδοσιακό καπέλο για να πάρει το δικό μου. Έτσι κάναμε μία τίμια ανταλλαγή. Η αλήθεια είναι ότι εγώ ήθελα να έχω ένα από τα όμορφα καπέλα αυτών των ανθρώπων που δεν είναι μόνο για τους Καλάς αλλά γενικότερα του βορείου Πακιστάν τα καπέλα. Δεν είναι τα κλασικά φέσια που φορούν αλλού και που ξέρουμε από τους τούρκους στην Ελλάδα, αλλά ένα πράγμα σαν μπερές που έχει και ένα φτερό μπροστά να προεξέχει. Τελικά το καπέλο το πέταξα όταν γύρισα στην Ελλάδα, γιατί είχα την υποψία ότι μπορεί να είχε ψύλλους ή κοριούς. Κάποιοι πιστεύουν ότι αυτά τα καπέλα είχαν και οι Μακεδόνες του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Πολύ μάγκας η τύπισσα:

Πιο πάνω ήταν ένας ιερός βράχος στον οποίο ανέβηκα και απόλαυσα τη θέα του χωριού:

Στο χωριό αυτό μείναμε αρκετή ώρα και είδαμε επιτέλους και κάποιους άλλους τουρίστες, οι οποίοι όμως ήταν ντόπιοι από την περιοχή Γκιλκγκίτ που είχαμε πάει αρκετές μέρες πριν.

Η Ντίνα δεν έχανε ευκαιρία να ποζάρει με κορίτσια:

Στο ξενοδοχείο γυρίσαμε περίπου στις 6, και μέχρι τις 8 που φάγαμε, απολαύσαμε τους κήπους με την καταπληκτική θέα στην κοιλάδα του ποταμού Chitral. Γενικώς οι κήποι δεν είναι ότι ήταν μόνο όμορφοι και περιποιημένοι με διάφορα καθίσματα για να μπορέσεις να τους απολαύσεις, αλλά είχαν και πολύ όμορφη θέα στην κοιλάδα και στα βουνά. Και όταν λέμε βουνά μιλάμε για κάποια που πλησιάζουν τα 5 χιλιόμετρα σε υψόμετρο. Το περίεργο βέβαια είναι ότι δεν είχαν καθόλου χιόνι αυτή την εποχή. Και γενικώς παρότι το υψόμετρο ήταν κοντά στα 1500 μέτρα δεν πρέπει να έχει πολύ χιόνι το χειμώνα. Μας το έλεγαν και οι Καλάς που είχαμε πάει το μεσημέρι. Οι θερμοκρασίες αυτή την περίοδο, Αύγουστος, το μεσημέρι ήταν γύρω στους 30 βαθμούς, αλλά έκανε ζέστη λόγω του ότι ο ήλιος ήταν πολύ δυνατός στο υψόμετρο των δύο περίπου χιλιομέτρων που βρίσκεται η περιοχή των Καλάς. Όμως όταν βραδιάσει καθώς και μέχρι το πρωί οι θερμοκρασίες είναι πολύ όμορφες αφού μπορείς να είσαι με το κοντομάνικο έξω χωρίς κανένα πρόβλημα.

Στις 8 πήγαμε για να φάμε πίτσα που είχαμε παραγγείλει πάλι από νωρίς. Είχαμε παραγγείλει δύο ίδιες πίτσες και εμείς και οι φίλοι μας, με μέγεθος 10 ιντσών. Όμως η δικιά μας ήταν τουλάχιστον 12, ενώ των άλλων ήταν 11 ίντσες (τις μετρήσαμε και ήμασταν σίγουροι). Έτσι ενώ θέλαμε να φάμε λίγο φάγαμε πάλι αρκετά. Γι’ άλλη μία φορά φάνηκε ότι αυτοί εδώ οι Πακιστανοί στα ξενοδοχεία έχουν λίγο μεσάνυχτα από παραγγελίες. Άλλα τους λες δηλαδή και άλλα σου φέρνουν. Για Πακιστάν η πίτσα βέβαια που μας έφεραν ήταν σχετικά ακριβή, αφού έκανε περίπου 12€. Τέτοιες πίτσες τρώγαμε σε άλλες περιοχές με περίπου τα μισά χρήματα. Μετά το φαγητό καθίσαμε λίγο στην αυλή και μιλάγαμε με όλη την παρέα. Εκείνος που απείχε ήταν ο οδηγός μας, ο οποίος είχε ξεκουραστεί όλη τη μέρα στο ξενοδοχείο, αλλά αυτός έτσι κι αλλιώς δεν ξέρει καλά αγγλικά, συν το ότι μιλά συνέχεια στο τηλέφωνο.

Οι μικρές σημερινές διαδρομές μας στις δυο κοιλάδες των Καλάς:

Ορίστε και το σχετικό μας βίντεο:

 

[travelbreak]

Στο Πεσαβάρ.

Στο ωραίο ξενοδοχείο που μείναμε στο Αγιούν για να είμαστε κοντά στους Καλάς, συναντήσαμε και δύο Αυστραλούς. Εγώ δεν μίλησα μαζί τους, αλλά αυτό που θέλω να σημειώσω είναι ότι κυκλοφορούσαν στο Πακιστάν με δύο μοτοσυκλέτες, μικρού κυβισμού σχετικά, τις οποίες είχαν προφανώς νοικιάσει από το Ισλαμαμπάντ, όπως είδα και έγραφαν στις πινακίδες τους. Μαζί τους είχαν και έναν άλλον που ήταν Πακιστανός, με μηχανή και αυτός, και έτσι ταξίδευαν στο Πακιστάν. Άρα μπορεί να υπάρξει στο Πακιστάν και τουρισμός με μοτοσυκλέτα, την οποία θα νοικιάσεις σε κάποια πόλη ή πιθανώς και να αγοράσεις. Θα νοικιάσεις επίσης και έναν οδηγό-ξεναγό ταυτόχρονα (πιστεύω υποχρεωτικά) για να σε βοηθήσει στις διαδρομές που θέλεις να κάνεις. Τους είδαμε όταν πηγαίναμε στους Καλάς να ακολουθούν την ίδια διαδρομή με μας μέχρι κάποιο σημείο και να σταματούν για φωτογραφίσεις όπου ήθελαν.

Το Google maps δίνει την απόσταση ανάμεσα στο ξενοδοχείο που μείναμε στο Ayun και σε εκείνο στο Πεσαβάρ, Peshawar, 340 χιλιόμετρα και χρόνο οδήγησης περίπου 7,5 ώρες. Σύμφωνα με το πρόγραμμα η σημερινή μέρα περιελάμβανε μόνο αυτή τη μετακίνηση. Και μάλιστα τα δύο τρίτα της διαδρομής ήταν γνωστά από προηγούμενες μέρες. Μόνο το τελευταίο κομμάτι λίγο πάνω από τα 100 χιλιόμετρα πριν φτάσουνε στο Πεσαβάρ δεν το είχαμε ξανακάνει. Αλλά και αυτό δεν είχε σχεδόν κανένα ενδιαφέρον, αφού πλέον είχαμε φύγει από τα βουνά και μάλιστα είχαμε μπει σε ένα μεγάλο αυτοκινητόδρομο με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Τελικά ήταν η πιο βαρετή μέρα αυτού του ταξιδιού. Είχαμε και άλλες ημερήσιες μετακινήσεις με πολλές ώρες οδήγησης, αλλά είχαμε και κάτι ενδιαφέρον να δούμε. Τη σημερινή μέρα τα πράγματα ήταν δύσκολα. Αρχικά έκανε δροσιά, αλλά όταν πέρασε η ώρα και ο ήλιος σηκώθηκε λίγο πιο ψηλά, η ζέστη δυνάμωσε και όταν φτάναμε στο Πεσαβάρ, η θερμοκρασία ξεπέρασε άνετα τους 40 βαθμούς. Τουλάχιστον η αίσθηση ήταν τέτοια, αφού είχε και μεγάλη υγρασία. Σε όλη τη διαδρομή κάναμε δυο τρεις στάσεις για τον οδηγό, κι άλλες τόσες για να τραβήξουμε φωτογραφίες. Φτάσαμε στο ξενοδοχείο στις έξι το απόγευμα.

Η ζέστη ήταν αφόρητη και αν είχαμε κάποια ιδέα για να βγούμε εκτός ξενοδοχείου την εγκαταλείψαμε γι’ αυτό το λόγο πολύ σύντομα. Φυσικά και έξω από το ξενοδοχείο δεν προσφερόταν το μέρος για βόλτες, αφού δεν υπήρχε κάτι ενδιαφέρον. Ήταν έξω από την πόλη, δίπλα στον αυτοκινητόδρομο από τον οποίο πήγαμε. Έτσι μείναμε στα δωμάτια και κατά τις 8 πήγαμε να φάμε στο εστιατόριο λίγο φαγητό. Και λέω λίγο γιατί είχαμε αγοράσει μάνγκο και ροδάκινα και επειδή πεινούσαμε όταν φτάσαμε, φάγαμε αρκετά από αυτά.

Έτσι για τη σημερινή ημέρα δεν έχω και πολλά να πω και δεν τραβήξαμε περισσότερες από 30 φωτογραφίες.

Στις 14 Αυγούστου, που ήταν η σημερινή μέρα, οι Πακιστανοί έχουν την εθνική τους γιορτή. Γιορτάζουν δηλαδή τη μέρα της εθνικής τους ανεξαρτησίας και το χωρισμό τους από την Ινδία. Γιορτάζουν αυτή τη μέρα με ιδιαίτερο τρόπο, βγαίνοντας έξω στους δρόμους πανηγυρίζοντας. Έτσι οι δρόμοι ήταν γεμάτοι αυτοκίνητα και μηχανές, και σχεδόν όλοι είχαν από μία ή και περισσότερες σημαίες του Πακιστάν και οι άνθρωποι έκαναν πολύ φασαρία με ντουντούκες. Πολλά αυτοκίνητα που είχαν καρότσα ήταν γεμάτα με κόσμο σε αυτήν. Ο ξεναγός μου είπε ότι είναι γνωστοί και φίλοι ή συγγενείς. Εγώ νόμισα κάποια στιγμή ότι μπορεί να κάνουν ένα τύπου οτοστόπ και να γεμίζουν έτσι τα αυτοκίνητα με διάφορους ανθρώπους. Ήμασταν τυχεροί που η συντριπτική πλειοψηφία των οχημάτων είχε αντίθετη κατεύθυνση από τη δική μας. Αυτό ήταν καλό γιατί στη δική μας κατεύθυνση δεν υπήρχαν παρά ελάχιστα αυτοκίνητα. Θεωρητικά όλοι αυτοί που πανηγύριζαν πήγαιναν κάπου να είναι ψηλά και δροσερά, ώστε να γιορτάσουν την ιδιαίτερη μέρα τους. Η φασαρία στους δρόμους ήταν υπερβολική αλλά αυτοί οι άνθρωποι δεν νομίζω ότι έχουν πολλές ευκαιρίες για διασκέδαση.

Οι δρόμοι είχαν επίσης και πολλούς πεζούς, ειδικά μέσα ή λίγο έξω από τα χωριά. Τις πιο πολλές φορές καταλάβαινες τι έκαναν, αλλά κάποιες άλλες δεν μπορούσα να αντιληφθώ που πήγαιναν μέσα στις ερημιές. Επίσης επειδή συνήθως στο Πακιστάν όπου και να πηγαίναμε είχαμε δίπλα μας και ένα ποτάμι, ειδικά αυτή τη μέρα βλέπαμε πολύ κόσμο που κολυμπούσε. Και δεν ήταν μόνο παιδιά 12 ή 15 ετών, αλλά και μεγαλύτεροι άνθρωποι. Αλλά μη φανταστεί κανείς ότι ήταν και κανένας πάνω από τα 30, εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις. Δεν είδαμε φυσικά καμία γυναίκα να κολυμπάει και οι άνδρες και τα παιδιά που κολυμπούσαν συνήθως φορούσαν τα κανονικά τους ρούχα. Δηλαδή μακρύ παντελόνι και από πάνω μπλούζα μέχρι τα γόνατα. Αυτό δεν μπορώ να το καταλάβω. Η θρησκεία πιστεύω τους έχει κάνει να υποφέρουν χωρίς λόγο ακόμα και οι άντρες.

Στη διαδρομή περιμέναμε από κάποιο σημείο και μετά να συνοδευόμασταν από αστυνομικά οχήματα. Όμως αυτό δεν έγινε σε καμία περίπτωση. Ο Asif μας είπε ότι όταν μιλούσε με αστυνομικούς ζητούσε να μην έχει συνοδεία γιατί δεν υπήρχε πρόβλημα. Αυτό μας το έλεγε και τις προηγούμενες μέρες, μας το είπε και αυτή τη μέρα. Δεν ξέρω αν αυτός ήταν πράγματι ο λόγος, αλλά εμείς είχαμε σήμερα την ησυχία μας.

Σε αυτό το ταξίδι, ήμασταν αρκετά τυχεροί για διάφορους λόγους. Ένας λόγος ήταν ότι δεν μας έβρεξε σχεδόν καθόλου. Μπορεί σε ελάχιστες διαδρομές να συναντήσαμε βροχή, αλλά όταν ήμασταν έξω από το αυτοκίνητο ποτέ δεν έβρεχε. Μόνο μια φορά για λίγο στο Καριμαμπάντ. Ομπρέλες δηλαδή δεν χρειαστήκαμε σε καμία περίπτωση. Μια άλλη τύχη που είχαμε είναι ότι δεν συναντήσαμε κατολισθήσεις που θα μας εμπότιζαν το δρόμο και θα είχαμε καθυστερήσεις. Και σε αυτή τη χώρα βρέχει πάρα πολύ και η βροχή προκαλεί την πτώση είτε βράχων είτε χώματος. Εμείς είδαμε κατολισθήσεις που είχαν γίνει πρόσφατα, αλλά είχε ήδη καθαριστεί ο δρόμος όταν περνούσαμε. Επίσης δεν συναντήσαμε χαλασμένα γεφύρια. Τη σημερινή ημέρα μόνο σε ένα σημείο είχε μεγάλο μποτιλιάρισμα μέχρι που φτάσαμε σε ένα γεφύρι και είδαμε ότι το μισό είχε πέσει στο ποτάμι. Ευτυχώς από τα άλλο μισό μπορούσε ένα αυτοκίνητο τη φορά να περνάει.

Το ξενοδοχείο στο Peshawar ήταν αρκετά καλό και το δωμάτιο εξαιρετικό και ως προς το μέγεθος και ως προς την καθαριότητα.

 

[travelbreak]

Γνωριμία με το Πεσαβάρ.

Στο Peshawar νιώσαμε την μεγαλύτερη ζέστη του ταξιδιού. Ίσως η θερμοκρασία να μην ήταν τόσο μεγάλη τελικά αλλά ήταν η υγρασία που σίγουρα πλησίαζε το 100%. Μόλις ανοίγαμε την πόρτα του δωματίου ερχόταν ένα ζεστό κύμα αέρα και σε έκανε να θες να γυρίσεις πίσω στη δροσιά του δωματίου. Ο ξεναγός μας ο Asif μας έλεγε ότι πήγε και νοίκιασε ένα δωμάτιο χωρίς κλιματισμό σε ένα φθηνό ξενοδοχείο. Όμως επειδή δεν μπορούσε να κοιμηθεί από τη ζέστη πλήρωσε τη διαφορά και πήγε σε δωμάτιο με κλιματιστικό μηχάνημα. Γενικά ο ξεναγός μας και ο οδηγός δεν κοιμούνταν στα ξενοδοχεία που κοιμόμασταν εμείς. Έβρισκαν ένα φθηνότερο κατάλυμα για να μην ξοδεύουν πολλά χρήματα. Μερικές φορές όμως τα ξενοδοχεία στα οποία μέναμε διέθεταν φαίνεται και κάποια φθηνά δωμάτια για τους συνοδούς των τουριστών και τα έδιναν σε αυτούς.

Το ραντεβού για αναχώρηση ήταν στις 08:45. Αυτό σημαίνει ότι ήμασταν άνετοι στο να παίρναμε το πρωινό μας. Και ενώ πήγαμε από τις οκτώ το πρωί, τα άτομα που ήταν στην κουζίνα μας έφεραν το πρωινό μετά από τουλάχιστον 20 λεπτά. Δεν υπήρχε άλλος επισκέπτης στο εστιατόριο για να περιμένει να φάει και παρόλα αυτά, οι αρμόδιοι στην κουζίνα φαίνεται είχαν πιάσει την κουβέντα και δεν ετοίμασαν τις ομελέτες και το ψωμί. Πήγαμε δύο τρεις φορές και τους ζητήσαμε να μας φέρουν να φάμε γιατί βιαζόμασταν. Δεν ξέρω γιατί το κάνουν μερικές φορές. Μάλλον δεν υπάρχει λόγος.

Πολλές φορές στο Πεσαβάρ η αστυνομία συνοδεύει τους αλλοδαπούς τουρίστες, γιατί η πόλη θεωρείται πολύ επικίνδυνη. Απέχει πολύ λίγο από τα σύνορα με το Αφγανιστάν (βλέπε επόμενο χάρτη) και έτσι έχουν εισέλθει στη χώρα εκτός από τους πρόσφυγες και διάφοροι άλλοι Ταλιμπάν. Γενικά στην πόλη βλέπουμε πολλή αστυνομία, αλλά για καλή μας τύχη εμάς δεν μας συνόδεψαν στις βόλτες που κάναμε στην πόλη. Ο Asif μας είχε προειδοποιήσει ότι ενδέχεται να τους έχουμε από κοντά στις μετακινήσεις μας, σε όλη αυτή την περιοχή.

Πάντως φύγαμε στην ώρα μας και πήγαμε κατευθείαν στο μουσείο της πόλης που άνοιγε στις 9 η ώρα. Ήταν ένα όμορφο κτίριο που είχαν κατασκευάσει η Άγγλοι στις αρχές του εικοστού αιώνα. Στο εσωτερικό του είχε πολύ ενδιαφέροντα αντικείμενα, αλλά έκανε τόση ζέστη που δεν μπορούσαμε να μείνουμε περισσότερο από μισή ώρα συνολικά για να τα δούμε. Κάποιοι ανεμιστήρες που δούλευαν υποτονικά έμοιαζε να μας κοροϊδεύουν. Μόνο αν καθόσουν ακριβώς από κάτω ένιωθες λίγο τον αέρα τους.

Φυσικά βγαίνοντας από το μουσείο είχαμε να αντιμετωπίσουμε χειρότερη ζέστη. Ένα μικρό διάλειμμα έγινε στο αυτοκίνητο, με το κλιματιστικό, που μας μετέφερε στην παλιά πόλη και μετά ξανά στη ζέστη, που ήταν χειρότερη από εκείνη του μουσείου. Ξεκινήσαμε να κάνουμε τη βόλτα μας στα μαγαζιά της παλιάς πόλης και στο παζάρι Qissa Khawani Bazar. Όμως οι δυσωδία ήτανε μεγάλη σε μερικά σημεία, ειδικά εκεί που πουλούσαν κρέατα.

Μέσα από τα στενά κατευθυνθήκαμε στο τζαμί. Ήταν μια μεγάλη κατασκευή αλλά δεν είχε αίθουσα για τους παρευρισκόμενους αλλά μονάχα εξωτερικά μία αυλή. Όμως το κτίριο ήταν πανέμορφο και υπέροχα διακοσμημένο. Σίγουρα θέλει πολύ δουλειά ακόμα για να βελτιωθεί η κατάστασή του. Και γενικότερα στο Πακιστάν δεν έχουν γίνει πολλές αναπαλαιώσεις. Το είδαμε αυτό παντού.

Στους δρόμους της αγοράς και της παλιάς πόλης που περπατούσαμε βλέπαμε παλιά, αλλά τελείως ασυντήρητα, σπίτια, τα οποία μαρτυρούσαν ότι κάποτε υπήρχε μία πλούσια εποχή στην περιοχή αυτή. Κρίμα που σήμερα, ακόμα και σε αυτή την κατάσταση, τα σπίτια δεν μπορείς να τα διακρίνεις καλά, αφού υπάρχουν τέντες στους δρόμους και χιλιάδες καλώδια που κρέμονται ή ενώνουν το ένα σπίτι με το άλλο και τις κολώνες. Τα πιο ωραία σπίτια ήταν στην οδό Sethi. Ένα από αυτά ήταν επισκέψιμο και οι γυναίκες της παρέας μας μπήκαν μέσα, αλλά όχι εγώ με τον Γιάννη. Εγώ θεώρησα ότι θα έκανε πιο πολύ ζέστη εκεί και δεν θα είχε και τόσο ενδιαφέρον. Όμως όταν βγήκαν μας είπαν ότι ήταν πολύ ευχάριστη ατμόσφαιρα καθώς και αυτά που είδαν. Τα είδα και σε φωτογραφίες και πραγματικά ήταν όμορφα. Συνεχίσαμε με τα πόδια και καταλήξαμε σε ένα χώρο με κήπους που υπήρχε μία παλιά στούπα. Κάναμε και εκεί μια μικρή βόλτα ώσπου η ώρα πήγε περίπου 11:30.

 

[travelbreak]

Αρχαιότητες Takht i Bahi και επιστροφή στο Ισλαμαμπάντ.

Τότε πήραμε το δρόμο για το Ισλαμαμπάντ. Προηγουμένως όμως είχαμε κανονίσει να μας κάνει μία εκτός προγράμματος επίσκεψη σε ένα παλιό βουδιστικό μοναστήρι που όμως είναι πολύ σημαντικό. Σήμερα μάλιστα προστατεύεται από την Ουνέσκο ο χώρος του μοναστηριού αυτού. Είναι το μοναστήρι Takht i Bahi. Απέχει από το Πεσαβάρ περίπου 65 χιλιόμετρα που σημαίνει μιάμιση ώρα δρόμο. Όμως ουσιαστικά είναι στο δρόμο για το Ισλαμαμπάντ με μία παράκαμψη 30 περίπου χιλιομέτρων κι άλλο τόσο η επιστροφή. Δεν ήταν στο πρόγραμμα που μας είχε δώσει το πρακτορείο από την αρχή, όπως και πολλά άλλα κενά που είχε. Απορώ πως ένα τέτοιο τουριστικό γραφείο δε μας κανόνισε επίσκεψη σε ένα τέτοιου μεγέθους μνημείο. Και περνούσαμε από δίπλα! Η Ντίνα, που το είχε δει σε ένα πρόγραμμα άλλου πρακτορείου, επέμενε να πάμε να το δούμε, και τελικά ο Asif μας πήγε. Τώρα και τρεις μέρες η Ντίνα το είχε βάλει σκοπό να πάει να το δει και είχε πάρει από κοντά τον ξεναγό μας για να το κανονίσει. Ευτυχώς γιατί ήταν ίσως ο καλύτερος αρχαιολογικός χώρος που είδαμε στο Πακιστάν.

Όταν φτάσαμε εκεί πληρώσαμε τα εισιτήρια μας και είδαμε ότι όταν ξεκινούσαμε μας συνόδευαν τουλάχιστον τέσσερις αστυνομικοί με τα όπλα στη μασχάλη. Καταλάβαμε ότι η περιοχή πρέπει να είναι πολύ επικίνδυνη γιατί υπήρχαν και άλλοι αστυνομικοί γενικότερα στο χώρο. Το παλιό αυτό βουδιστικό μοναστήρι, είναι πάνω σε διάφορους λόφους. Υπάρχει ένα κεντρικό τμήμα, αλλά διάσπαρτα στους λόφους τριγύρω βλέπεις και άλλα μισογκρεμισμένα κτίρια. Τα κεντρικά κτίρια βρίσκονται σε σχετικά καλή κατάσταση αποκατεστημένα. Έχει γίνει μία πολύ καλή αναστήλωση, αν και είναι προφανές από αυτό που βλέπεις ότι σχεδόν όλα τα τμήματα είναι καινούργια.

Ήταν λίγο κουραστικό μέχρι να ανέβουμε επάνω στο πιο ψηλό σημείο, αλλά ανταμειφθήκαμε από την ομορφιά όχι μόνο του τοπίου αλλά κυρίως των κτισμάτων που βλέπαμε κοντά αλλά και μακριά μας. Εννοείται ότι βγάλαμε πολλές φωτογραφίες και με τους αστυνομικούς που μας συνόδευαν. Έβγαλαν βέβαια και εκείνοι με τα δικά τους κινητά μαζί μας. Κάποια στιγμή είδαμε στον ουρανό μαύρα σύννεφα και ακούσαμε βροντές. Ήταν ώρα μας να φύγουμε, αλλά βιαστήκαμε λίγο παραπάνω για να μη μας προλάβει η βροχή.

Αυτή τη φορά η στρατιωτικοαστυνομική συνοδεία ήταν άνευ προηγουμένου:

Και οι σχετικές φωτογραφίες απαραίτητες:

Πράγματι μόλις φύγαμε άρχισε να ψιχαλίζει και λίγο αργότερα πέσαμε σε μία τρομερή μπόρα. Παρόλα αυτά δεν συναντήσαμε πρόβλημα στην κίνηση αφού μπροστά μας είχαμε ένα αυτοκίνητο της αστυνομίας που μας άνοιγε το δρόμο. Μας οδήγησε με ασφάλεια μέχρι την εθνική οδό που συνδέει το Πεσαβάρ με το Ισλαμαμπάντ. Η βροχή συνεχίστηκε μέχρι να φτάσουμε στο γνωστό ξενοδοχείο μας. Όμως η ένταση της βροχής είχε μειωθεί πάρα πολύ μέχρι που θα έλεγες ότι απλά ψιχαλίζει. Φτάσαμε στο ξενοδοχείο στις 5:00 το απόγευμα. Δώσαμε ραντεβού με τον Γιάννη στις 8:00 για φαγητό και εγώ με την Ντίνα πήγαμε να ψωνίσουμε κάποια πράγματα από ένα mall που είχε εκεί κοντά. Μετά συνεχίσαμε και μία μικρή βόλτα στην περιοχή. Επιστρέψαμε στο δωμάτιο για να κάνουμε μπάνιο και να ετοιμαστούμε για το βραδινό φαγητό.

Στις 8 πήγαμε με την παρέα μας σε ένα γνωστό μας υπαίθριο μαγαζί που φτιάχνει πολύ καυτερά κεμπάπ, αλλά μπορεί και δίνει στο Γιάννη κοτόπουλο που να μην είναι καθόλου καυτερό. Βέβαια τα κεμπάπ τα οποία μας δίνει είναι καυτερά και στην Ελλάδα τουλάχιστον πολύ λίγοι θα ήταν εκείνοι που θα τα έτρωγαν. Όμως ειδικά στη Ντίνα άρεσαν πολύ. Ήταν μεγάλα και κόστιζαν 0,75 ευρώ το ένα. Με 5 ευρώ τρώνε άνετα δυο άτομα, μαζί με λίγο ψωμί και ένα μεγάλο μπουκάλι νερό για το κάψιμο. Φυσικά γλυτώναμε πολλά λεφτά που δεν μας έδιναν αλκοόλ.
Η Ντίνα με τον φρουρό στο ξενοδοχείο:

Στις 9:30 επιστρέψαμε στο ξενοδοχείο. Εκείνη την ώρα βλέπουμε και τον Asif να έρχεται κοντά μας. Μας είπε ότι τον πήραν τηλέφωνο από το ξενοδοχείο μας να τον ρωτήσουν αν ένας από τους τουρίστες του, δηλαδή εμάς τους τέσσερις, ήταν ένας μεθυσμένος που ήταν έξω από το ξενοδοχείο. Πράγματι είχαμε δει νωρίτερα έναν κοντά στα 70 ασπρομάλλη, να τρεκλίζει έξω από το ξενοδοχείο, αλλά δεν περιμέναμε ότι θα ήταν μεθυσμένος. Ο καημένος ο Asif έτρεξε να δει αν ήταν ένας από μας αφού τον κάλεσαν. Και βέβαια δεν ήρθε από κοντινή απόσταση, γιατί μόλις είχε φτάσει στο ξενοδοχείο που θα κοιμόταν. Έτσι μιλήσαμε για λίγο αλλά ήμασταν πολύ κουρασμένοι και πήγαμε στο δωμάτιο να ξεκουραστούμε.

​

Και ένα βίντεο για το Πεσαβάρ:

 

[maratha]

Το ταξίδι σας μοναδικό κ εγώ ταξιδεύω μαζί σας !!! Ευχαριστώ πολύ !!!

 

[varioAthens]

Συμφωνω! Αν καποιος δεν εχει τοσες μερες στη διαθεση του, ποια ειναι τα must που πρεπει να δει κανεις;

 

[travelbreak]

Συμφωνω! Αν καποιος δεν εχει τοσες μερες στη διαθεση του, ποια ειναι τα must που πρεπει να δει κανεις;

Λοιπόν εγώ θα δώσω ένα κατάλογο με τα πιο ενδιαφέροντα σημεία. όμως όλη η ομορφιά είναι στις διαδρομές μέχρι εκεί και από εκεί στην επόμενη στάση. Έχομε και λέμε (η σειρά είναι εκείνη που εμείς κάναμε το ταξίδι μας):

1. Lahore
2. Rohtas fort
3. Karakoram Highway (KKH)
4. Περιοχή Hunza
5. Rakaposhi Mt and Glacier
6. Karimabad
7. Hooper Glacier
8. Attabad Lake
9. Passu
10. Skardu
11. Swat
12. Φυλή Kalash
13. Takht i Bahi

Στον επόμενο χάρτη βλέπουμε τα νούμερα 4 ως και 9. Τα μέρη που βλέπετε είναι σε μια απόσταση 150 χιλιομέτρων.

Αν αφαιρέσουμε τα μέρη του προηγούμενου χάρτη έχουμε τον επόμενο:

Στο χάρτη αυτό, η διαδρομή από τη Λαχώρη στους Καλάς είναι κάπου 2500 χλμ.
Και για να καταλάβετε που βρισκόμαστε, δείτε τον τελευταίο χάρτη:

Αν κάποιος έχει δέκα μέρες, σίγουρα δεν μπορεί να τα δει όλα αυτά, παρά μόνο τρέχοντας. Αλλά αυτό δεν είναι ταξίδι φυσικά.
Ξέρω ότι έχει αεροδρόμιο στο Σκαρντού, οπότε με λίγη τύχη μπορείς να φτάσεις στην περιοχή και να την εξερευνήσεις, χάνοντας όμως τον ΚΚΗ.
Σε 10 μέρες νομίζω ότι βγαίνει το κομμάτι, αν εξαιρέσεις τα μέρη του πρώτου χάρτη. Αλλά τότε μην πας. Ίσως θα προτιμούσα να χάσω το νότιο κομμάτι και να χαρώ το βόρειο.

 

[varioAthens]

Α σε ευχαριστω πολυ για τον κοπο να γραψεις τοσες λεπτομερειες και να βαλεις και διαδρομες!
Χμμ σπανια διαθετω πανω απο 10-12 μερες....

 

[maratha]

Αυτά τα ταξίδια θέλουν αρκετές μέρες , πολύ καλή προετοιμασία κ κάμποσα χρήματα , όμως αξίζει , είναι ταξίδια ζωής !

 

[travelbreak]

Taxila και city tour στο Ισλαμαμπάντ

Το Ισλαμαμπάντ είναι μία πόλη την οποία σχεδίασε το γραφείο Δοξιάδη πριν από περίπου 60 ή 70 χρόνια, ώστε να γίνει η καινούργια πρωτεύουσα του Πακιστάν. Εμείς, αν και μείναμε τρεις βραδιές δεν μπορέσαμε να δούμε και να αξιολογήσουμε το σχεδιασμό αυτό, παρόλο που δεν είμαστε αρμόδιοι. Με την Ντίνα κάναμε μία μεγάλη βόλτα την πρώτη μέρα και όντως είδαμε μεγάλους δρόμους και πάρκα, τα οποία όμως ήταν λίγο παρατημένα στη μοίρα τους. Οι άνθρωποι στο Πακιστάν δεν νομίζω να ασχολούνται τόσο πολύ με την καθαριότητα και με την περιποίηση των χώρων κοινής ωφελείας. Δεν ξέρω καν αν και τα σπίτια τους είναι σχετικά καθαρά.

Το Islamabad θα το βλέπαμε καλύτερα σήμερα που θα κάναμε το λεγόμενο city tour, σύμφωνα με το πρόγραμμά μας. Γενικά όμως είναι μία πόλη που είναι πολύ απλωμένη και δεν έχει κάποιο κέντρο που να είναι μαζεμένα πολλά ενδιαφέροντα μαγαζιά ή και υπηρεσίες. Θεωρητικά εμείς μέναμε στο κέντρο και όντως εδώ έχει πολλά μαγαζιά, αλλά είναι τελείως πακιστανικής ή ασιατικής μορφής. Δηλαδή είναι μικρά και τα περισσότερα είναι φαγάδικα και τα υπόλοιπα είναι εμπορικά και χρυσοχοΐα. Δεν ξέρω ποιοι είναι εκείνοι που αγοράζουν τόσα χρυσά κοσμήματα. Ίσως είναι επισκέπτες και οι χρυσοχόοι περιμένουν έστω και ένα αντικείμενο να πουλήσουν την ημέρα για να βγάλουν το μεροκάματό τους. Το ίδιο είδαμε και στο Πεσαβάρ. Σε μία αγορά που θα έλεγες ότι βρωμούσε, υπήρχαν δεκάδες χρυσοχοΐα στη σειρά. Νομίζω μόνο σε δύο είδα κάποιο πελάτη μέσα.

Την τελευταία μας μέρα στη χώρα πάλι σηκωθήκαμε αρκετά νωρίς το πρωί, όπως κάθε μέρα. Όμως δεν βιαζόμασταν, αφού είχαμε κανονίσει να φύγουμε από το ξενοδοχείο περίπου στις 10:00 το πρωί, γιατί θέλαμε να τελειώσουμε τις περιηγήσεις μας στο Ισλαμαμπάντ όσο γινόταν πιο αργά, μιας και η πτήση μας ήταν στις τρεις τα ξημερώματα. Μάλιστα πήγαμε για πρωινό λίγο πριν κλείσουν στις 9:00 (σχετικά αργά δηλαδή) για να φάμε καλά ώστε να μην πεινάμε όλη μέρα, γιατί μάλλον δεν θα τρώγαμε τίποτα μέχρι να πάμε στο αεροπλάνο. Και έτσι έγινε, αφού κάθε μέρα στο ταξίδι τρώγαμε μόνο πρωινό και βραδινό. Εγώ έφαγα ένα σωρό πράγματα, αλλά η Ντίνα μόνο λίγα γλυκάκια και ψωμί με βούτυρο. Αυτά με κράτησαν πραγματικά και δεν πείνασα καθόλου όλη τη μέρα.

Για την σημερινή ημερά είχαμε αφήσει την επίσκεψη στην αρχαία πόλη Ταξίλα καθώς και τα ενδιαφέροντα σημεία του Ισλαμαμπάντ, στο λεγόμενο City tour. Έτσι περίπου στις 10 ξεκινήσαμε για να πάμε στα Taxila, τα οποία απέχουν λίγο από το Ισλαμαμπάντ, αλλά εμείς κάναμε σχεδόν μία ώρα για να φτάσουμε, λόγω στάσεων και κίνησης. Το πρώτο που κάναμε εκεί ήταν να πάμε στο μουσείο όπου είχε κάποια ενδιαφέροντα πράγματα. Εκεί διαπιστώσαμε ότι η αρχαία πόλη περιλαμβάνει διάφορα σημεία τα οποία μεταξύ τους απέχουν μεγάλες αποστάσεις. Τα Taxila είναι μία παλιά πόλη, από την οποία πέρασαν διάφοροι λαοί. Μεταξύ αυτών βέβαια ήταν και ο Μέγας Αλέξανδρος με το στρατό του, ο οποίος άφησε το στίγμα του, αλλά αυτό το έκαναν κυρίως οι επίγονοί του.

Δυστυχώς όμως εκεί είχε πολλή ζέστη και πολύ σύντομα τα ρούχα μας μούσκεψαν από τον ιδρώτα. Έτσι οι επόμενες μετακινήσεις μας έγιναν με αρκετή δυσκολία και δυσφορία, στους χώρους των ερειπίων. Πρώτα πήγαμε στο χώρο του μοναστηριού Dharmarajika, στον οποίο υπήρχε και μία μεγάλη μισοκατεστραμμένη στούπα. Περιφερθήκαμε εκεί αν και η αποκατάσταση των μνημείων δεν ήταν και τόσο καλή. Τα πιο πολλά μνημεία ήταν τοίχοι χαμηλού ύψους που είχαν μείνει από το παλιό μοναστήρι. Όπου βρίσκαμε σκιά σταματούσαμε και περιμέναμε μήπως φυσήξει έστω και ο ελάχιστος αέρας για να δροσιστούμε. Οι μετακινήσεις από τον ένα χώρο στον άλλο γινόταν βέβαια με το αυτοκίνητο.

Επόμενη στάση ήταν τα ερείπια του Sirkap. Εκεί υπήρχε ένας μεγάλος δρόμος με μήκος περίπου 500 μέτρα, ίσως και παραπάνω, όπου δεξιά και αριστερά του υπήρχαν διάφορα μνημεία, αλλά σε μία κατάσταση που δεν μπορούσε να μας τραβήξει το ενδιαφέρον. Κάναμε όμως βόλτα μέσα στη ζέστη και στην υγρασία και τραβήξαμε τις απαραίτητες φωτογραφίες.

Επόμενος χώρος που επισκεφθήκαμε ήταν από τους πιο ενδιαφέροντες στα Taxila. Το όνομά του ήταν Mohra Moradu. Και αυτός εκεί ήταν ένας χώρος που ήταν μοναστήρι και είχε και διάφορες στούπες. Ήταν προφυλαγμένος με σκέπαστρα.

Σε πολλούς από τους χώρους στην περιοχή υπήρχαν βέβαια φύλακες οι οποίοι σε συνόδευαν και είχαν κλειδιά για να ανοίγουν κάποια παράθυρα ή μικρές πόρτες, ώστε να βλέπεις προφυλαγμένα εκθέματα. Ουσιαστικά αυτά ήταν τμήματα του χώρου τα οποία δεν τα έχουν μεταφέρει σε μουσείο και έτσι τα προφυλάσσουν από την βροχή και ίσως την υγρασία. Τελευταίος χώρος που επισκεφθήκαμε, που μάλλον είχε το πιο μεγάλο ενδιαφέρον και ήταν ο Jaulian.

Όλες αυτές οι βόλτες κράτησαν πολλές ώρες και η ώρα πλέον είχε πάει σχεδόν δύο το μεσημέρι. Ο ξεναγός και οδηγός μας πήγαν εκείνη την ώρα για να κάνουν την προσευχή τους. Ήταν κάτι που δεν έκαναν πολύ συχνά, αλλά επειδή ήταν Παρασκευή ήθελαν οπωσδήποτε να προσευχηθούν σε κάποιον τζαμί, το οποίο έτυχε και δεν ήταν πολύ μακριά από εκεί.

Μετά πήραμε το αυτοκίνητο για να επιστρέψουμε στην πόλη. Πρώτα όμως θέλαμε να επισκεφθούμε έναν καταπληκτικό παλιό σιδηροδρομικό σταθμό με το όνομα Golra Sharif. Εκεί είδαμε ωραίες εικόνες. Αρχικά με το σταθμό που ως κτήριο δεν ήταν κάτι ιδιαίτερο, αλλά τα δέντρα που ήταν δίπλα στις γραμμές ήταν τεράστια και πολύ όμορφα. Εκεί επίσης είχαν και μερικά παλιά τρένα τα οποία παρουσίαζαν ως εκθέματα για τον κόσμο. Υπήρχε πολύς κόσμος ο οποίος περίμενε το τρένο του. Μάλιστα εμείς είδαμε δύο τρένα, το ένα που έφευγε και το άλλο που ερχόταν. Αλλά δυστυχώς δεν τα προλάβαμε σε καλή στιγμή και δεν έχουμε πολύ καλές φωτογραφίες. Όμως αυτή η φάση ήταν πολύ ενδιαφέρουσα.

Επόμενη στάση μας ήταν το Heritage Museum της πόλης. Ήταν ένας μεγάλος χώρος που είχε πολύ κόσμο και αρκετά μαγαζιά. Εκτός όμως από τα μαγαζιά, που απευθύνονταν σε ανθρώπους με παιδιά και τουρίστες, υπήρχε και το μουσείο το οποίο ήταν πολύ όμορφο. Εσωτερικά του κτηρίου λοιπόν υπήρχαν διάδρομοι όπου έβλεπες ουσιαστικά την ιστορία του Πακιστάν και όλες τις επιρροές που είχε από γειτονικούς λαούς. Θεωρώ ότι έτσι όπως το έχουν στήσει θα έπρεπε να έχουν περισσότερες ενημερωτικές πινακίδες. Διαφορετικά μόνο αν είχες αγοράσει κάποια συσκευή που να σου λέει την ιστορία από κάθε σημείο που περνούσες θα καταλάβαινες τι πραγματικά ήταν αυτό που έβλεπες. Όμως έτσι κι αλλιώς αυτά που είδαμε είχαν πολύ ενδιαφέρον, αφού ήταν κυρίως αναπαραστάσεις με πλαστικά ομοιώματα ανθρώπων και ζώων που φορούσαν οι άνθρωποι τις αντίστοιχες φορεσιές.

Επομένη στάση που κάναμε ήταν το πολύ όμορφο Μνημείο της Ανεξαρτησίας του Πακιστάν. Ήταν πάνω σε ένα λόφο και πολύς κόσμος πήγαινε εκεί για να κάνει βόλτες να δει το μνημείο, αλλά και την πόλη που φαινόταν χαμηλά. Και εκεί περάσαμε μισή ώρα περίπου, που είχε αρκετό ενδιαφέρον, αλλά έπρεπε να συνεχίσουμε τις βόλτες μας. Να σημειώσω ότι χάνουμε πολύ χρόνο στις φωτογραφίες με τους ντόπιους. Αλλά είναι και αυτό μέσα στο πρόγραμμα.

Επόμενη στάση ήταν το τζαμί Faisal Masjid. Πήγαμε περίπου στις 7 και ήταν η ώρα της προσευχής. Ο Asif θα προσπαθούσε να μας βάλει μέσα ακριβώς εκείνη την ώρα που οι άλλοι προσεύχονται. Είναι κάτι πολύ δύσκολο γιατί δεν σε αφήνουν να μπεις εάν δεν είσαι ομόθρησκος. Όμως για καλή μας τύχη ο ξεναγός μας είχε έναν γνωστό, ο οποίος ήταν στην είσοδο και έλεγχε τον κόσμο που έμπαινε. Αφού τον χαιρέτησε του είπε ότι θα μπούμε και εμείς μέσα μαζί του και δεν είχε αντίρρηση. Προηγουμένως είχε βάλει την γυναικεία παρέα μας για να ανέβουν στον γυναικωνίτη. Οι γυναίκες δεν επιτρέπεται αν προσεύχονται κάτω με τους άνδρες. Μετά μπήκαμε και εμείς στο κάτω μέρος του τζαμιού. Δεν γέμισε τελικά, γιατί ήταν έτσι κι αλλιώς τεράστιο, αλλά εμείς με τον Γιάννη τραβήξαμε υπέροχες φωτογραφίες, από ένα μέρος που δύσκολα μπαίνει ένας Έλληνας ή οποιοσδήποτε χριστιανός.

Από τη στιγμή που μπήκαμε δεν μας ενόχλησε κανένας και μπορούσαμε να τραβάμε φωτογραφίες και βίντεο με το κινητό, όχι με κάτι μεγαλύτερο. Το ίδιο άλλωστε έκαναν και οι ντόπιοι. Πολλοί από τους ντόπιους φαινόταν ότι έρχονταν για πρώτη φορά στο τζαμί. Η προσευχή δεν κράτησε περισσότερο από 15 λεπτά και όταν τελείωσε ήρθε ο Asif, ο οποίος βέβαια προσευχόταν όλη αυτή την ώρα, και μας πήρε για να συνεχίσουμε τις βόλτες μας.

Αν και είχε ήδη βραδιάσει, επισκεφτήκαμε άλλα δύο σημεία. Το ένα ήταν σε ένα λόφο επάνω, που πάλι ήταν μαζεμένοι εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες Πακιστανοί για να δουν το Ισλαμαμπάντ που ήταν φωτισμένο, αφού ήταν πλέον σκοτάδι και νύχτα. Κάναμε λοιπόν και εκεί μια μικρή στάση για να δούμε το μέρος.

Μετά πάλι συνεχίσαμε σε ένα άλλο σημείο, που μας είπε ο Asif ότι ήταν χωριό. Μάλλον παλιά, πριν χτιστεί η πόλη θα ήταν εκεί κάποιο χωριουδάκι και τώρα έχει πνιγεί μέσα στα κτήρια. Στο χώρο που πήγαμε συνδυάζονταν τρεις διαφορετικές θρησκείες, αφού σε ένα σημείο υπήρχε ένας μικρός (τεσσάρων αιώνων) Ινδουιστικός ναός, ένας άλλος ναός των Σιχ και φυσικά και ένα τζαμί. Όμως ήταν σκοτάδι και δεν μπορούσαμε να τα δούμε πολύ καλά όλα αυτά. Εκεί είχε και πολλά μαγαζιά για φαγητό. Μάλιστα φαίνονταν καλής ποιότητας.

Συνεχίσαμε λοιπόν για να πάμε στο ξενοδοχείο που είχαμε μείνει την προηγούμενη μέρα. Εκεί κανόνισε ο Asif να πλυθούμε λίγο, να αλλάξουμε και να ετοιμαστούμε για το ταξίδι της επιστροφής. Εκεί τους δώσαμε και ένα φιλοδώρημα.

Περίπου στις 10 το βράδυ ο Ασίφ μας πήγε στο αεροδρόμιο και μας συνόδεψε μέχρι το σημείο που δεν μπορούσε πλέον εκείνος να προχωρήσει περισσότερο. Τον αποχαιρετήσαμε όπως και τον οδηγό. Τους ευχαριστήσαμε και τους δύο και φύγαμε. Να σημειώσω ότι στο ξενοδοχείο που είχαμε μείνει το βράδυ για λίγο για να πλυθούμε, ο Ασίφ μας πήρε μία μικρή συνέντευξη και την κατέγραψε με το κινητό του. Είπε ότι θα την ανεβάσει στο google και στην ιστοσελίδα του Ιndus Ηolidays που είναι το πρακτορείο που μας έκανε το ταξίδι. Τελικά το πρακτορείο στο Tripadvisor και στο Google εμφανίζεται με το όνομα Lahore Guided Tours. Πουθενά δεν το είδα ως Ιndus Ηolidays