Ινδονησία Ο θάνατος στην Tana Toraja (Νότιο Sulawesi, Ινδονησία)

[xenos]

Kαλώς ήρθες! Υπέροχη και πολλά υποσχόμενη η νέα ιστορία σου! Είμαι συντονισμένη και περιμένω το επόμενο επεισόδιο!

Πιθανολογω κρινοντας απο τον τιτλο της ιστοριας το επομενο η μεθεπομενο κεφαλαιο ναχει λουτρο αιματος(οχι ανθρωπινο).
Να δουμε σε ποσους θα αρεσει???
Εγω παντως περιμενω την καθε λεξη που θα γραφτει.
Ιδωμεν.....

 

[hydronetta]

Πιθανολογω κρινοντας απο τον τιτλο της ιστοριας το επομενο η μεθεπομενο κεφαλαιο ναχει λουτρο αιματος(οχι ανθρωπινο).
Να δουμε σε ποσους θα αρεσει???
Εγω παντως περιμενω την καθε λεξη που θα γραφτει.
Ιδωμεν.....

Mέσα έπεσες!!

 

[hydronetta]

Κεφ.2: Eισαγωγή στη Tana Toraja

Μια ωρίτσα και κάτι κράτησε η πτήση της Lion Air που μας έφερε από το νησί της Ιάβας στη πόλη Makassar του νότιου Sulawesi. Παλιό αεροπλάνο, μικρή καθυστέρηση στην αναχώρηση, αλλά για να σας γράφω σημαίνει ότι η πτήση ήταν απροβλημάτιστη. Η προσγείωση στο αεροδρόμιο του Makassar ήταν έκπληξη. Το νεόδμητο Sultan Hassanudin σε τίποτα δεν έχει να ζηλέψει από ευρωπαϊκά αεροδρόμια.

Στην έξοδο μας περίμενε χαμογελαστός ο κύριος Dodo.
Ήταν ο κύριος που είχε προγραμματίσει την 4ήμερη παραμονή, μετακίνηση και ξενάγησή μας στη Tana Toraja (http://dodopenman.blogspot.com). Κόστος περί τα 170 ευρώ το κεφάλι λιγότερα όσων κοστολογούσαν τουριστικά πρακτορεία. Τα στοιχεία του συγκεκριμένου τα είχα τσιμπήσει από το φόρουμ του Lonely Planet όπου είχε καλές συστάσεις. Και οφείλω να ομολογήσω ότι η ηλεκτρονική επικοινωνία μαζί του ήταν εξαιρετική και υπήρξε συνεπέστατος σε ότι συμφωνήθηκε.

Αφού μπήκαμε στο βανάκι υπό ψιλόβροχο με κατεύθυνση το κέντρο του Makassar όπου και θα διανυκτερεύαμε, μας ανακοίνωσε πασίχαρης ότι ήμασταν τυχεροί που θα παρακολουθούσαμε νεκρική τελετή καθώς και την εβδομαδιαία ζωοπανήγυρη στο Rantepao, τη σημαντικότερη πόλη της Tana Toraja και έδρα των εξορμήσεων μας στη περιοχή.

Είμαι σίγουρος ότι θα κουνήσατε το κεφάλι σαν διαβάσατε ότι κάναμε ολόκληρο ταξίδι για να δούμε μια… κηδεία!! Όμως όσο παράδοξο κι αν ακούγεται, ο θάνατος στην Tana Toraja είναι το σημαντικότερο γεγονός της κοινωνικής ζωής των ντόπιων. Κι η εμπειρία μιας κηδείας, πέραν του εξαιρετικού φυσικού τοπίου και της μοναδικής αρχιτεκτονικής, αυτό που αναζητούν οι ταξιδευτές σ’αυτή τη γωνιά της Ινδονησίας.

Το σημερινό κεφάλαιο λοιπόν θα έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα (πριν καταγράψω τις εμπειρίες μου), αποκαλύπτοντάς σας πολυαγαπημένοι μου αναγνώστες την Tana Toraja και τα έθιμά της.

Η περιοχή Toraja (TanaToraja) είναι μια ορεινή περιοχή στο Νότιο Sulawesi, απομονωμένη (μόνο οδική επικοινωνία - κοντά 9 ώρες δρόμο από το Makassar). Τoraja σημαίνει «άνθρωποι των υψιπέδων». Μεγαλύτερη πόλη, το Rantepaο που αποτέλεσε τη βάση εξόρμησής μας στα αξιοθέατα της γύρω περιοχής (μέχρις εκεί εξαντλούνται οι αναφορές για την αδιάφορη αυτή πόλη).

Χαρακτηριστικό τοπίο στη Tana Toraja

Η Toraja είναι γνωστή για τα ιδιόμορφα παραδοσιακά σπίτια (γνωστά ως tongkonan) με τα περίτεχνα πολύχρωμα ξυλόγλυπτα γεμάτα συμβολισμούς καθώς και για τις νεκρικές τελετές και τους τάφους.

Οι οικογενειακοί δεσμοί είναι πολύ ισχυροί στην κοινωνική ζωή των Τοραγιανών. Στην ουσία ένα χωριό μπορεί να είναι μια εκτεταμένη οικογένεια καθώς γάμοι με μακρινά ξαδέλφια επιτρέπονται (από 4ο και πάνω). Ταυτόχρονα το κοινωνικό στάτους είναι πολύ σημαντικό. Ευγενείς και ποπολάροι είναι διακριτές κοινωνικές ομάδες και αποφεύγεται ο γάμος με κατώτερη κοινωνική κάστα (ιστορία τύπου «Η αρχόντισσα και ο αλήτης» δεν μου αναφέρθηκε). Η κοινωνική τάξη κληρονομείται από τη μητέρα.

Γοητευτική παρουσία με τη παραδοσιακή ενδυμασία

Η περιοχή κατοικείται από πληθυσμό που στην πλειονότητά του είναι Χριστιανοί! Παράδοξο πρώτο λοιπόν σε μια χώρα όπου κυριαρχεί το ισλαμικό στοιχείο. Η Χριστιανική πίστη (προέκυψε από τους Ολλανδούς) όμως, είναι σε απόλυτη συνάφεια με έθιμα τα οποία δεν κρύβουν τις ανιμιστικές τους καταβολές. Μια κατάδυση στη μελέτη του πολυθεϊστικού ανιμισμού (aluk) των Τοραγιανών είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διότι λαμβάνει και διαστάσεις κοινωνικού και ηθικού κώδικα. Θεωρούν ότι ο κόσμος μοιράζεται στον ουρανό, τη γη και τον κάτω κόσμο και η κοσμοθεωρία αυτή επηρέασε ακόμα και την αρχιτεκτονική των σπιτιών τους. Οι δε πρόγονοί τους προήλθαν από τον ουρανό και κατέβηκαν στη γη με…σκάλες. Ας μην αναφέρω το πάνθεόν τους…μέχρι και θεότητα των σεισμών έχουνε.


Η πρώτη ιδιαιτερότητα της Toraja είναι τα παραδοσιακά σπίτια tongkonan (tongkon=κάθομαι) που αποτελούν και το κέντρο της κοινωνικής τους ζωής.

Τυπικό παραδοσιακό χωριο στη Tana Toraja

Στηρίζονται πάνω σε ξύλινα δοκάρια με περίφραξη όπου στεγάζονται τα οικόσιτα ζώα (είναι ο κάτω κόσμος της κοσμοθεωρίας τους). Μια μικρή ξύλινη σκάλα σε οδηγεί στη λιτή και στενάχωρη κύρια κατοικία με 2 μικρές κρεβατοκάμαρες και στη μέση το χώρο της εστίας (αυτή είναι η γη). Τέλος την μεγαλύτερη ιδιαιτερότητα παρουσιάζει η εντυπωσιακή ημικυκλική οροφή από μπαμπού (είναι ο ουρανός).

Όλο το κτήριο κοσμείται από περίτεχνα ξυλόγλυπτα σε κόκκινο (χρώμα του αίματος και της ζωής), μαύρο (χρώμα του σκότους και του θανάτου), κίτρινο (θεϊκή ευλογία), και άσπρο (αγνότητα) χρώμα. Τα μοτίβα αναπαριστούν σύμβολα όπως ο βούβαλος (πλούτος), ο κόκορας, ο ήλιος ή ζώα του νερού (γονιμότητα).

Tυπική κατανομή στη σκαλιστή πρόσοψη: 2 αντικρυστοί κόκορες πάνω σε ήλιο με μοτίβα κεφαλής βούβαλου ανάμικτα με γεωμετρικά σχήματα

Την πρόσοψη κοσμεί και μια κεφαλή νεροβούβαλου ενώ και στο κεντρικό δοκάρι τοποθετούνται κέρατα νεροβουβαλων. Όσα περισσότερα τα κέρατα τόσο πιο υψηλή η κοινωνική θέση.

Eδώ ο ιδιοκτήτης μας ενημερώνει άμεσα για το κοινωνικό του status

Τα σπίτια διατάσσονται σε απόλυτη σειρά. Ακριβώς απέναντί τους με ανάλογη διάταξη είναι μικρότερου μεγέθους πανομοιότυπες κατασκευές που αποτελούν τις αποθήκες ρυζιού. Η μόνη διαφορά τους είναι ότι το κάτω τμήμα δεν στεγάζει ζώα αλλά φέρει μια εξέδρα όπου μπορούν οι άνθρωποι να ξεκουράζονται και να συνδιαλέγονται.

Η ρυζαποθήκη. Διακρίνεται στο κάτω μέρος η εξέδρα για ανάπαυση

Παρά το υψηλό κόστος κατασκευής τους, παραδοσιακά σπίτια εξακολουθούν να χτίζονται ακόμα και σήμερα με τροποποιήσεις βέβαια (μεταλλική οροφή, μεγαλύτεροι εσωτερικοί χώροι).


Πάμε στη κηδεία τώρα.
Η νεκρική τελετή είναι το σημαντικότερο, εντυπωσιακότερο και συνάμα πιο πολυδάπανο γεγονός στη κοινωνία των Τοραγιανών. Έχεις λεφτά; Πρέπει να έχει γκλάμουρ η κηδεία σου. Εξ’ου και η τελετή κρατά πολλές ημέρες, η συμμετοχή είναι μαζική (μπορεί να είναι χιλιάδες οι συμμετέχοντες) και η προετοιμασία πολύμηνη.
Πολύμηνη;;;; Μα καλά θα μου πείτε πέθανε ο άνθρωπος και δεν τον θάβουνε τις επόμενες μέρες;; Αυτό πολυαγαπημένοι μου αναγνώστες νόμιζα κι εγώ ο ανυποψίαστος, που είπα ότι τον γκαντέμιασα τον άνθρωπο και απεδήμησε εις Κύριον για να ευφρανθούν τα διαστροφικά ταξιδιωτικά μου ενδιαφέροντα. Όοοοοχι.

Ο αποδημήσας μπορεί να έχει πεθάνει εδώ και μερικούς μήνες ή ακόμα και χρόνια(!!) . Οι Τοραγιανοί πιστεύουν ότι ο θάνατος είναι ένα προοδευτικό πέρασμα στη γή των πνευμάτων (Puya) και του νεκρού του πρέπει ένα μεγαλειώδες ταξίδι. Εκτός αν είσαι πτωχός ή βρέφος όπου οι διαδικασίες είναι συνοπτικές. Όσο γηραιότερος δε τόσο μεγαλύτερη η τελετή.

Για το λόγο αυτό επιλέγεται αρχικά μια περιοχή (rante) για τη νεκρική τελετή όπου στήνονται εξέδρες από μπαμπού όπου θα στηθεί το φέρετρο και θα φιλοξενηθούν οι καλεσμένοι. Η διαδικασία αυτή απαιτεί χρόνο και άφθονο χρήμα και σας διαβεβαιώνω επικρατεί οργασμός εργασιών (το είδαμε). Ταυτόχρονα λαξεύεται κι ο τάφος (άλλη χρονοβόρα διαδικασία).
Στο διάστημα αυτό ο νεκρός σαβανώνεται, μπαίνει στο περίτεχνο φέρετρό του και… παραμένει εντός οικίας (!!) όπου θεωρείται ότι «κοιμάται» και το πνεύμα του τριγυρνά ανάμεσα στους ζωντανούς μέχρι να ταφεί και να αρχίσει το ταξίδι του στη γη των πνευμάτων.

Τις ημέρες που πραγματοποιείται η πολυήμερη κηδεία και της οποίας οι ημερομηνίες μπορεί να είναι γνωστές μήνες πριν ώστε να προσέλθουν όλοι οι καλεσμένοι (κι οι τουρίστες καλοδεχούμενοι), το έθιμο περιλαμβάνει τη σφαγή ενός ή περισσοτέρων νεροβούβαλων. Ο νεροβούβαλος θεωρείται ότι βοηθά τη ψυχή του νεκρού να πάει γρηγορότερα στη γη των πνευμάτων. Τώρα όσο πιο πλούσιος είσαι, τόσο περισσότεροι νεροβούβαλοι θα σφαχτούν. Το όριο πλούτου ορίζεται στους 24 νεροβούβαλους και άνω.
Παράλληλα σφάζονται και μερικές εκατοντάδες γουρούνια τα οποία είναι «δώρο» των καλεσμένων προς την οικογένεια του εκλιπόντος. Κάθε γουρούνι μαζί με το μπιλιετάκι… Φανταστείτε τώρα να πρέπει να πας σε καμιά ντουζίνα κηδείες προσφορά από ένα γουρούνι… Νομίζω ότι εκτινάσσεται ο οικογενειακός προϋπολογισμός στα ύψη!

Η ιδιαιτερότητα όμως δεν αφορά μόνο στη τελετή της κηδείας, αλλά και στους χώρους ταφής. Λαξευτοί τάφοι, κρεμαστοί τάφοι, τάφοι σε σπηλιές ή και σε δέντρα (;!) αποτελούν κομμάτι των επόμενων κεφαλαίων, μαζί με την εμπειρία μιας νεκρικής τελετής (με εκτενή φωτογραφική κάλυψη του γεγονότος), έτσι για να κρατήσω το ενδιαφέρον σας αμείωτο….


Συμπληρωματικές χρηστικές πληροφορίες κατ’απαίτησιν του αναγνωστικού κοινού

Το ταξίδι σχεδάστηκε ιδία μέριμνα, αν και αυτή τη φορά ήμουν επιεικώς απαράδεκτος που έφτασα τελευταία ώρα να κλείνω δωμάτια. Όπως προανέφερα ήταν 3 μέρες Ιάβα (Yogyakarta), 4 μέρες Sulawesi (Tana Toraja) και 6 μέρες Bali. Ευτυχώς δε που τα κινητά πιάνουν στην Ινδονησία γιατί είχα άγνοια βασικών πραγμάτων ακόμα κι όταν ήμουν εκεί (έστελνα sms σε συμφορουμίτη για βοήθεια – αίσχος και ντροπή μου).

Εσωτερικές πτήσεις κάναμε συνολικά τέσσερις: Jakarta – Yogyakarta με Air Asia (αξιόπιστη αλλά με στενάχωρες θέσεις). Surabaya - Makassar με Lion Air (παλιό αεροσκάφος, στενάχωρες θέσεις, το μόνο που καθυστέρησε στην αναχώρηση). Makassar – Bali με Garuda Indonesia (εδώ όλα καλά, αλλά ήταν και το ακριβότερο). Τέλος Bali– Jakarta με Lion Air (καινούργιο αεροπλάνο, όλα εξαιρετικά). Γενικά μας είχαν στα ώπα ώπα καθώς μας έβαζαν σε εξόδους κινδύνου κι έτσι άπλωνα τις ποδάρες μου άνετα. Ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζεις είναι ότι δεν μπορείς πλην της Air Asia να κάνεις κράτηση εισιτηρίου online. Έτσι ψάχνοντας ψάχνοντας βρήκα ένα πρακτορείο (www.travelindo.com) που αγόρασε και μου έστειλε τα ηλεκτρονικά εισιτήρια με e-mail και πληρώθηκε μέσω paypal με μια επιβάρυνση 10-15 ευρώ ανά εισιτήριο. Μόνο το κομμάτι Bali-Jakarta αγοράστηκε επιτόπου στην Ινδονησία και πληρώθηκε με πιστωτική κάρτα άνετα κι ωραία. Συνολικά το κόστος και των 4 πτήσεων πρέπει να κυμάνθηκε πάνω κάτω 300 ευρώ

Oι διαμονές (1 νύχτα Jakarta, 3 Yogyakarta) κλείστηκαν μέσω ίντερνετ (www.asiarooms.com, www.laterooms.com). Στο Bali η κράτηση έγινε απευθείας με το guesthouse Κunang-Kunang στο Ubud που μου πρότεινε συμφορουμίτισα την οποία και ευχαριστώ θερμά. Στο Sulawesi ήταν το μόνο μέρος που μου τα είχαν όλα έτοιμα στο πιάτο (έγραψα πρωτύτερα)

Ιδού και φωτό του μνημειώδους Grand Palace Hotel στην Yogyakarta από την ιστοσελίδα του ξενοδοχείου:


Παρακαλώ τους 2 Δον Κιχώτηδες στην είσοδο μην ξεχάσετε

Για τις ξεναγήσεις στη Yogyakarta κλείσαμε επιτόπου στο Tourist Information (συνεργαζόταν με πρακτορείο), ενώ στο Bali βρήκαμε τον οδηγό στο δρόμο και κάναμε συμφωνία (ούτως ή άλλως στην πέφτουν συνεχώς). Στο Sulawesi είπαμε….απροβλημάτιστοι!!

 

[Rosa]

Απίστευτη διήγηση, φίλε μου καλέ!!! Αποκαλύπτεται ένα τεράστιο συγγραφικό ταλέντο!!!

υ.γ. το κακό με το να γεννηθείς Τοραγιανός, πάντως, είναι πως στο σημαντικότερο, εντυπωσιακότερο και πιο πολυδάπανο της ζωής σου είσαι καταδικασμένος να απουσιάζεις....το δεύτερο 'κακότερο' είναι να γεννηθείς τοραγιανός νεροβούβαλος...

 

[babaduma]

Εγώ περιμένω μετά τη σφαγή του βούβαλου (ελπίζω σε μια όσο-γίνεται-πιο-γκορ περιγραφή ) να μας πεις τι κοψίδια δοκίμασες!

Πέρα από πλάκα, είμαστε τυχεροί που κάποιος "δικός μας" βρέθηκε εκεί για να μας περιγράψει μια από τις πιο ενδιαφέρουσες τελετές της περιοχής για την οποία - κάποιοι από εμάς - είχαν μόνο διαβάσει από τρίτους. Ευχαριστούμε!

 

[galat]

Hydronetta, όπως πάντα εντυπωσιακός, περιεκτικός και ουσιαστικός στις αφηγήσεις σου.

Στην έξοδο μας περίμενε χαμογελαστός ο κύριος Dodo.

Βλέπω επίσης ότι βελτιώνεσαι. Ή άρχισες να απομνημονεύεις τα ονόματα των τουριστικών υπευθύνων, ή τα σημειώνεις....

 

[hydronetta]

Βλέπω επίσης ότι βελτιώνεσαι. Ή άρχισες να απομνημονεύεις τα ονόματα των τουριστικών υπευθύνων, ή τα σημειώνεις....

ήταν πρόσφατο και το όνομα εύκολο. Λες να τους βάφτιζα όλους Ντοντο ή Ντιντι (ναι κι αυτό μου προέκυψε) καλή ώρα σαν την ιστορία του Ιράν;
Πάντως σημειώσεις κράτησα

 

[Pandora]

Είμαι πολύ χαρούμενη που τα έζησες αυτά και άλλο τόσο μαγεμένη με την αφήγησή σου... Οι φωτογραφίες καταπληκτικές, όπως πάντα...

Γράφε, γράφε...δεν έχω καλύτερο...

 

[xenos]

hydronetta εξαιρετικη η ιστορια σου και με πολυτιμες πληροφοριες για τα ηθη και εθιμα αλλα και το πρακτικο μερος του ταξιδιου.
Μακαβριο αυτο που θα πω αλλα.... εισαι τυχερος που εζησες κηδεια στην Τανα Τορατζα.

Σχετικα με τους θανατους νομιζω το ιδιο ισχυει και στο Μπαλι.
Τους θαβουν προσωρινα μεχρι την ημερα της κηδειας καθοτι πανακριβες.

Περιμενω την συνεχεια για να δω ποσο πλουσιος ηταν "ο δικος σας νεκρος".

 

[ΕΡΣΗ]

Εχω μεινει ξερη σαν τον παππου που περιμενει στην σαλαμουρα να ταφει!
Παρακαλω θερμως να συνεχισεις συντομα τη διηγηση σου, ειδαλλιως θα μεινω ως επαιτης εξω απο την πορτα σου και θα τραγουδω το εξης ασμα.
ΥΓ Προσοχη Προσοχη! Η φωνη μου ουδεμια σχεση με αυτην της υποφαινομενης!

 

[ΕΡΣΗ]

Ααα και κατι αλλο! Το ξενοδοχειο σας στην Yogyakarta αρκουντως αποικιοκρατικο!

 

[hydronetta]

Ααα και κατι αλλο! Το ξενοδοχειο σας στην Yogyakarta αρκουντως αποικιοκρατικο!

Φροντίσανε να είναι βραδυνή η φωτό να επισκιάζεται το κιτσάτο του πράγματος