Αζερμπαϊτζάν Αρμενία Γεωργία Καύκασος: Στην άκρη της Ευρώπης

[travelbreak]

Εύξεινος Πόντος και Γεωργιανά βουνά.

Τώρα είναι βράδυ κοντά στα μεσάνυκτα και βρισκόμαστε κοντά στα σύνορα με την Αρμενία, στην περιοχή της Vardzia. Παρασκευή, 27/7/2018

Και σήμερα η μέρα είχε το ανάλογο ενδιαφέρον και φυσικά το σχετικό τρέξιμο για να προλάβουμε όσο γίνεται περισσότερα σε τούτη τη χώρα. Φύγαμε αρκετά νωρίς από το ξενοδοχείο που μείναμε και πήραμε κατεύθυνση για το Μπατούμι, να δούμε αυτή την πόλη που είχαμε ακούσει ότι είναι όμορφη. Αλλά ο δρόμος δεν ήταν και τόσο καλός. Βέβαια δεν υπήρχε χωματόδρομος, όμως για να διανύσουμε αυτά τα 100 χιλιόμετρα που έμεναν κάναμε σχεδόν τρεις ώρες και χωρίς ιδιαίτερες στάσεις. Η περιοχή ήταν τελείως επίπεδη και δεν είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Μόνο μία στάση 10 λεπτών κάναμε σε κάποιο παραλιακό χωριό για να δούμε τον Εύξεινο Πόντο, ο οποίος σε κείνο το σημείο είχε μία πολύ όμορφη παραλία που ήταν γεμάτη κόσμο που έκανε μπάνιο. Η θάλασσα φαινόταν καλή αλλά δεν είχαμε καθόλου διάθεση, μα ούτε και χρόνο για μία βουτιά, αν και κρατάμε το μαγιό μας.

Όταν πήγαμε στο Μπατούμι παρκάραμε για μία περίπου ώρα κοντά στην παραλία και στο κέντρο της πόλης και κάναμε βόλτα. Η πόλη πραγματικά μας μάγεψε με τα ωραία κτίρια και την καθαριότητά της. Δεν είναι μεγάλη και ωραία όσο η Τιφλίδα, όμως έχει ωραία κτίρια και όχι ιδιαίτερα μεγάλα. Και σήμερα στο Μπατούμι βρίσκουμε πολλές αναφορές στην αργοναυτική εκστρατεία, όπως είχαμε δει και στην Τιφλίδα. Για παράδειγμα σήμερα είδαμε ένα πολύ υψηλό άγαλμα με την Μήδεια να κρατάει το χρυσόμαλλο Δέρας. Νομίζω ότι οι γεωργιανοί είναι περήφανοι που η πατρίδα τους ήταν τόσο σημαντική για τους Αρχαίους Έλληνες. Τόσο με τους αργοναύτες όσο και με τον Προμηθέα. Ένα άλλο ελληνικό στοιχείο που βρίσκουμε συχνά εδώ είναι στις εικόνες των εκκλησιών, όπου πολλές από αυτές έχουν τα ονόματα των Αγίων που απεικονίζουν με ελληνική γραφή. Για παράδειγμα έχουμε δει τον Άγιο Γεώργιο, την Αγία Ελένη, τον Άγιο Κωνσταντίνο, την Παναγία την Φανερωμένη και πολλά άλλα. Μάλλον πρόκειται για σχετικά παλιές εικόνες.

Είναι λίγο μακρύς ο λαιμός της.

Ο τελικός προορισμός της σημερινής μέρας ήταν η περιοχή της Βάρτζια, Vardzia. Απέχει από το Μπατούμι ίσως και περισσότερα από 150 χιλιόμετρα. Ξεκινήσαμε λοιπόν το μεσημέρι πια από το Μπατούμι. Στο πρόγραμμα (αν διαμέναμε στην πόλη) ήταν να ξεκινήσουμε το αργότερο στις δέκα το πρωί. Αλλά είχε χαθεί αρκετός χρόνος.

Στην αρχή ο δρόμος ήταν αρκετά καλός αλλά μετά μπήκαμε σε ένα ατελείωτο και πανέμορφο φαράγγι. Ο δρόμος ήταν βέβαια άσφαλτος, αλλά με αρκετά προβλήματα στο οδόστρωμα. Εννοείται ότι κάναμε συχνότατες στάσεις για να αποθανατίσουμε τα όμορφα ποτάμια και τα γραφικότατα χωριά. Αυτά τα χωριά, όπως και του Καυκάσου είναι πραγματικά υπέροχα. Τις περισσότερες φορές είναι χαμένα στα δάση. Από την πλευρά του δρόμου τα βλέπεις στην απέναντι μεριά του φαραγγιού να σκαρφαλώνουν στις πλαγιές ή να κάθονται σε πλατώματα, συνήθως αρκετά υψηλά.

Πώληση καπνού:

Ο δρόμος (που επίσημα ονομάζεται Batumi-Akhaltsikhe) άρχισε να χαλάει όταν φτάσαμε σε κάποιο χωριό που ονομάζεται Khulo και από τότε έγινε χωματόδρομος που δεν μπορείς να τον τρέξεις με περισσότερα από 20 χιλιόμετρα την ώρα. Ανεβαίνει πάνω σε ένα βουνό από ένα πέρασμα που είναι σε υψόμετρο σχεδόν δύο χιλιομέτρων. Το οδόστρωμα του χωματόδρομου είναι σε σχετικά κακή κατάσταση γι αυτό και πολύ συχνά βλέπαμε μηχανήματα και ανθρώπους να επιδίδονται στην κατασκευή και βελτίωση του. Κατά διαστήματα είχε άσφαλτο σε κακή κατάσταση για λίγα μέτρα. Φαινόταν ότι πριν χρόνια είχε κατασκευαστεί και τότε ήταν καλός, αλλά με το να μη γίνεται συντήρηση έγινε χάλια.

Στην κορφή του βουνού που περάσαμε, και ονομάζεται Goderdzi Pass, ήταν ένα πολύ όμορφο χωριό το οποίο ήταν πολύ γραφικό. Πολλοί άνθρωποι ήταν στους δρόμους και κοιτούσαν τους περαστικούς και άλλοι μάζευαν τα βόδια τους.

Ο δρόμος είχε αρκετή κίνηση και έτσι αν και κακός δεν μας τρόμαζε γιατί ξέραμε ότι και να συνέβαινε κάτι στο αυτοκίνητό μας, κάποιος θα μας βοηθούσε. Εντάξει, δεν ήταν τόσο κακός όσο στο Ushguli, δυο μέρες πριν. Από ένα σημείο και μετά, όταν το αυτοκίνητο πατούσε λίγη άσφαλτο ακούγαμε να κάνει η ρόδα μπροστά δεξιά ένα κρότο, σαν κάτι να είχε καρφωθεί στη ρόδα. Ο Γιάννης έλεγε να το ψάξουμε αλλά η Ντίνα έλεγε να μην το κάνουμε μέχρι να φτάσουμε σε κάποια πόλη, δηλαδή στο Akhaltsikhe. Με τα πολλά το αποφασίσαμε και κοιτάξαμε, οπότε είδαμε ότι είχε καρφωθεί μία χοντρή βίδα στη ρόδα μας. Προχωρήσαμε χωρίς να κάνουμε τίποτα και λίγο αργότερα φτάσαμε σε κανονικό δρόμο με άσφαλτο. Ρωτώντας στα βενζινάδικα αν υπάρχει κάποιο βουλκανιζατέρ μας είπαν ότι έχει παρακάτω. Το πρώτο που βρήκαμε ήταν ήδη κλειστό αφού η ώρα είχε πάει 7:30.

Εμείς τρέχαμε γρήγορα στον άσφαλτο για να προλάβουμε πριν τις 8:00 μη τυχόν και κλείσει το όποιο βουλκανιζατέρ. Εγώ είπα στους υπόλοιπους να μην τρέχουμε γρήγορα γιατί η βίδα μπορεί να φύγει ωθούμενη από την φυγόκεντρο δύναμη. Εκείνοι με κοίταξαν σαν χάνοι αφού δεν κατάλαβαν και πολλά. Ψήφισαν να τρέξω όσο μπορώ και αφού δεν είχε φύγει ως τότε δε θα έφευγε και τώρα. Εγώ τους εξήγησα ότι λόγω ταχύτητας θα φύγει η βίδα. Επέμεναν. Το πάτησα κι εγώ μέχρι τα 100 και έγινε το αναπόφευκτο: με τη φυγόκεντρο δύναμη η βίδα εκσφενδονίστηκε με συνέπεια σε ένα λεπτό το λάστιχο να ξεφουσκώσει τελείως. Ενώ πριν δεν είχε χάσει σχεδόν καθόλου αέρα. Όλοι μαζί, και ιδιαίτερα εγώ με τον Γιάννη βοηθήσαμε ώστε να αλλάξουμε το λάστιχο γρήγορα και να βάλουμε τη ρεζέρβα. Λίγα χιλιόμετρα αργότερα βρήκαμε το βουλκανιζατέρ όπου με 10 λάρι καταφέραμε και φτιάξαμε το λάστιχο. Έτσι μας έφυγε το άγχος.

Αρχικά, όταν φτάσαμε στο βουλκανιζατέρ, το οποίο είναι τμήμα ενός βενζινάδικου, οι άνθρωποι πήγαν να μας πλύνουν το αυτοκίνητο (και με το δίκιο τους) γιατί νόμιζαν ότι αυτό θέλαμε, αφού ήταν τόσο βρώμικο. Μου λένε να κλείσω τα παράθυρα. Με νοήματα όλα αυτά γιατί φυσικά οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν σχεδόν καθόλου αγγλικά. Τότε καταλάβαμε την παρεξήγηση και μετακινηθήκαμε στο αντίστοιχο τμήμα.

Από το βουλκανιζατέρ βλέπαμε δίπλα μας το φρούριο του Akhaltsikhe:

Κατόπιν είχαμε αλλά 55 χιλιόμετρα μέχρι τον προορισμό μας, αφού το ξενοδοχείο μας δεν είναι μέσα στο χώρο της Vardzia αλλά 5 χιλιόμετρα πριν. Είναι αρκετά φθηνό. Δεν είναι κάτι ιδιαίτερο, αλλά πρέπει να είναι όμορφο. Δεν το είδαμε πολύ καλά γιατί φτάσαμε νύχτα. Ευτυχώς από το Μπατούμι είχαμε αγοράσει τρόφιμα και μπύρα και έτσι καταφέραμε και φάγαμε αρκετά καλά με την Ντίνα. Το ίδιο έκαναν και ο Γιάννης με τη Μαρ στο δωμάτιό τους. Τα τρόφιμα εδώ, όπως και όλα τα πράγματα είναι πολύ φθηνά, για παράδειγμα σε σούπερ μάρκετ, μία μπύρα δυόμιση λίτρων κάνει επτά λάρι που σημαίνει λιγότερο από δυόμιση ευρώ.

Πριν από λίγο βγήκα και είδα την ολική έκλειψη σελήνης που έχει σήμερα 27 Ιουλίου 2018. Εκεί έξω βρήκα και το ζευγάρι τους ιδιοκτήτες του ξενοδοχείου και τους την έδειξα και καθότανε αρκετή ώρα και την κοιτούσαν. Αυτοί οι άνθρωποι δεν ξέρουν σχεδόν καθόλου αγγλικά. Το ίδιο συμβαίνει στους περισσότερους από τους ιδιοκτήτες των καταλυμάτων που έχουμε μείνει εδώ, διότι είναι άνθρωποι των χωριών και της πόλης οι οποίοι δεν ξέρουν τίποτε παραπάνω από τη δικιά τους γλώσσα. Έτυχε όμως να έχουν ή να κατασκευάσουν ένα κατάλυμα το οποίο διαθέτουν αρκετά φθηνά για μας ώστε να συμπληρώνουν το εισόδημά τους.

 

[travelbreak]

Βάρτζια και Αρμενία​

Κυριακή πρωί, 29/7/2018, και βρισκόμαστε στην πρωτεύουσα της Αρμενίας το Ερεβάν και στο ξενοδοχείο μας.

Λίγο πριν ξεκινήσουμε την σημερινή εκδρομή μας θα περιγράψω τη χθεσινή μέρα. Είχαμε μείνει προχθές το βράδυ στην περιοχή της Vardzia που βρίσκεται στην νότια Γεωργία και κοντά στα σύνορα με την Αρμενία. Όμως εκεί, χθες το πρωί όταν σηκώθηκα, διαπίστωσα ότι είχα πρόβλημα με τον δεξιό μηνίσκο στο πόδι μου. Με πιάνει μερικές φορές και έχω πρόβλημα στο περπάτημα. Δυστυχώς ήδη πέρασαν 24 ώρες και το πρόβλημα δε διορθώθηκε. Με πονάει αρκετά και περπατάω με δυσκολία. Πρέπει να δω τα μέρη που πηγαίνουμε όμως και προχωρώ, ενώ πονάω πάρα πολύ. Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορώ να ισιώσω το πόδι μου χωρίς να πονάω. Έχει σπάσει από παλιά ο μηνίσκος σε κομμάτια (κανονικά έπρεπε να κάνω αρθροσκόπηση για να το διορθώσω, αλλά το αποφεύγω) και κάποιο από αυτά μπαίνει ανάμεσα στα κόκαλα και ενοχλεί την κίνηση. Μέχρι να φύγει αυτό το κομμάτι του μηνίσκου, έχω πρόβλημα. Φεύγει βέβαια, αλλά μετά από μερικά λεπτά ή ώρες ή και μέρες. Τέλος πάντων.

Ευτυχώς μπορώ και οδηγώ χωρίς ιδιαίτερο πρόβλημα. Έτσι φύγαμε από το ξενοδοχείο που μέναμε, το οποίο ήταν ένα πολύ όμορφο Gust House, με πέτρες χτισμένο. Βρισκόταν δίπλα σε μία πολύ μικρή αλλά ειδυλλιακή λιμνούλα. Δυστυχώς δεν μπόρεσα να το απολαύσω το πρωινό που ήταν και πολύ όμορφο. Με κάθε δυσκολία κατάφερα και μάζεψα τα πράγματά μας για να ξεκινήσει η μέρα μας περίπου στις 8:00 το πρωί.

Το ξενοδοχείο μας:

Αρχικά πήγαμε και είδαμε ένα κάστρο (Khertvisi Fortress) που βρισκόταν λίγο πριν, όπως ερχόμασταν στο ξενοδοχείο μας και σε απόσταση 16 χιλιόμετρα από την Βάρτζια. Όμως ήταν νωρίς και ήταν κλειστά και η υπόλοιπη παρέα μου που ανέβηκε δεν μπόρεσε να το επισκεφτεί. Εγώ έμεινα κάτω λόγω του ποδιού μου και τράβηξα μερικές φωτογραφίας.

Φύγαμε από εκεί για να πάμε να δούμε τις σπηλιές της Βάρτζια. Γενικά πριν πάμε εκεί το ψάξαμε λίγο στην περιοχή και είδαμε ωραία φύση και ένα μικρό μοναστήρι γυναικών του οποίου το όνομα δεν θυμάμαι.

Επιστρέψαμε για να δούμε τις σπηλιές. Αυτές κατασκευάστηκαν επί σειρά ετών από το 1000 πΧ μέχρι το 1000 μΧ. Η ώρα ήταν λίγο πριν τις 10 αλλά έπρεπε να περιμένουμε ως τις 10 που άνοιγε ο χώρος αυτός. Πληρώσαμε ένα φθηνό εισιτήριο με τιμή στα 7 λάρι δηλαδή ούτε δυόμιση ευρώ και με ένα μικρό πουλμανάκι ανεβήκαμε μέχρι την είσοδο (ευτυχώς για μένα).

Μετά εγώ με χίλια βάσανα άρχισα να προχωρώ για να διασχίσω το χώρο εκεί και να δω τα πολύ ενδιαφέροντα κατασκευάσματα. Θέλω να πω ότι ήταν πολύ όμορφα γενικά η περιοχή και οι σπηλιές είχαν αρκετό ενδιαφέρον. Αν και γενικά ήταν σχεδόν όλες ίδιες, η περιήγηση κράτησε λίγο πάνω από μία ώρα γιατί ο χώρος είναι τεράστιος και στο περπάτημα με βοηθούσε και η Ντίνα. Ευτυχώς είχε κάποιες κουπαστές για να στηρίζομαι όταν είχε σκαλιά. Όμως όταν τελείωσε η βόλτα εκεί το πόδι μου είχε πρηστεί για τα καλά.

Μετά την επίσκεψή μας πήραμε το αυτοκίνητο για να βρούμε τα σύνορα με την Αρμενία. Όμως η περιοχή δεν έχει καλή σήμανση και έτσι κάναμε λίγα χιλιόμετρα παραπάνω μέχρι να βρούμε τον σωστό δρόμο. Ως συνήθως σε αυτή την περιοχή του κόσμου, πρόβλημα είχε και το GPS τόσο του Google όσο και εκείνο που έχει το κινητό μου. Τελικά ρωτήσαμε αστυνομικούς που βρήκαμε, αλλά ούτε και οι άνθρωποι αυτοί ήξεραν να μας βοηθήσουν. Χρησιμοποιήσαμε λίγο και την λογική και έτσι βρήκαμε το δρόμο μας.

Η διαδρομή μέχρι τα σύνορα ήταν πολύ καλή αλλά όχι τόσο καλός ο δρόμος (συνηθισμένο αυτό). Μάλιστα σε μία στροφή ένας οδηγός από απέναντι που έκανε προσπέραση σε ένα φορτηγό, λίγο έλειψε να έχουμε κάποιο ατύχημα. Αναγκάστηκα και μπήκα στο χωράφι δίπλα στο δρόμο. Ευτυχώς δεν υπήρχε κάποιο χαντάκι. Γενικά εδώ έχουμε πει ότι η οδήγηση είναι πολύ επικίνδυνη, γιατί οι οδηγοί είναι πολύ απρόσεκτοι και πιστεύουν ότι ο άλλος οδηγός θα κάνει στην άκρη ώστε να του δώσει προτεραιότητα, Αυτό κάνω και εγώ γιατί δεν γίνεται διαφορετικά.

Και εδώ μαζεύουν καβαλίνες για το χειμώνα:

Στα σύνορα που φτάσαμε το μεσημέρι, ίσως η ώρα ήταν μία, οι διατυπώσεις ήταν λίγο πολύπλοκες και χρονοβόρες, αλλά όχι τόσο δύσκολες για να καταφέρουμε να περάσουμε. Απλά δείξαμε πολλές φορές τα διαβατήριά μας και τα χαρτιά του αυτοκινήτου. Αναγκαστήκαμε και αγοράσαμε και μία μικρή ασφάλεια για το αυτοκίνητο, για τις μέρες που θα βρισκόμαστε στην Αρμενία. Ευτυχώς εδώ όλα είναι φθηνά και έτσι δεν είχαμε κάποιο πρόβλημα. Η όλη διαδικασία κράτησε λιγότερο από μία ώρα. Οι Αρμένιοι φάνηκαν λίγο ψίρες. Όταν μετά από μέρες μπαίναμε ξανά στην Γεωργία, τα πράγματα ήταν σαφώς καλύτερα και απλούστερα, και από τις δυο πλευρές.

Αυτές τις σωλήνες τις βλέπαμε συνέχεια, ιδιαίτερα στα χωριά. Περνά νερό ή φυσικό αέριο:

Από την στιγμή που μπήκαμε στην Αρμενία το τοπίο άλλαξε τελείως. Πρώτον, δεν υπήρχαν καθόλου δέντρα πλέον και η ατμόσφαιρα ήταν γεμάτη σκόνη από το ερημικό τοπίο. Δεύτερον, τα χωριά ήταν πιο φτωχικά, όμως το καλό ήταν ότι οι δρόμοι ήταν καλύτεροι από της Γεωργίας. Στη διαδρομή μας επισκεφθήκαμε την μεγάλη πόλη Γκιουρμί (Gyurmi) για λίγη ώρα ώστε να βγάλουμε μερικές φωτογραφίες, μόνο από την κεντρική πλατεία που είχε λίγο ενδιαφέρον. Συνεχίσαμε κατευθείαν για το Ερεβάν διότι αν και είχαμε σκοπό να επισκεφτούμε κάποια σημεία ακόμα πιο νοτιοδυτικά της Αρμενίας και κοντά στα σύνορα με την Τουρκία φοβηθήκαμε ότι ίσως μας έπαιρνε πολύ χρόνο και γι αυτό τα παραλείψαμε. Ήθελα να επισκεφτώ την περιοχή Kharkov και από εκεί να δω τις εκκλησιές της περιοχής Ani, που βρίσκονται στην Τουρκία. Ίσως καλύτερα που δεν πήγαμε γιατί έμαθα ότι η περιοχή είναι στρατιωτική και δεν μπαίνεις. Μου φαίνεται για να δω τις εκκλησιές του Ani πρέπει να κάνω όλο το ταξίδι μέχρι εκεί μέσω Τουρκίας.

Από τη διαδρομή προς το Ερεβάν:

Το ξενοδοχείο μας βρίσκεται στο κέντρο της πόλης του Ερεβάν, πιο κέντρο δεν γίνεται. Αλλά είναι πολύ μικρό, όμως πολύ καθαρό. Όταν φτάσαμε εδώ η ώρα ήταν επτά το απόγευμα και αφού μετά κόπων και βασάνων (λόγω του ποδιού μου) κουβάλησα κάποια πράγματα στο δωμάτιο και τα υπόλοιπα η Ντίνα. Ξεκουράστηκα λίγο και κάναμε και ένα μπάνιο.

Όπως στην Γεωργία έτσι και εδώ έχω αγοράσει μία κάρτα SIM με 5 ευρώ και έχω τηλέφωνα να κάνω και μέσα στη Γεωργία αλλά νομίζω και προς το εξωτερικό συν 2 Gigabyte internet. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί μόνο στην Ελλάδα είναι τόσο δύσκολη η πρόσβαση στο internet και τόσο ακριβή. Εδώ βέβαια για να σου δώσουν την κάρτα sim τους δίνεις διαβατήριο το στέλνουν online σε κάποια υπηρεσία και παίρνουν το Okay για να σου δώσουν την κάρτα.

Τελικά στις 9 το βράδυ ξεκινήσαμε οι τέσσερις της παρέας για να κάνουμε τη βόλτα μας εδώ στο Ερεβάν. Το ξενοδοχείο μας βρίσκεται 100 μέτρα από την όπερα όπου πήγαμε και μετά προχωρήσαμε προς την πλατεία Δημοκρατίας.

Στο δρόμο βρήκαμε ένα εστιατόριο, που εκ των υστέρων αντιληφθήκαμε ότι ήταν γερμανικής κουζίνας, και παραγγείλαμε να φάμε. Εγώ έφαγα ένα κρεατικό όπως και οι άλλοι της παρέας, όμως ο Γιάννης επειδή το δικό του είχε λίγο πιπέρι δεν το δοκίμασε και άρχισε να γκρινιάζει. Θα έμενε νηστικός.

Όπως καθόμασταν και τρώγαμε δεν άργησε να έρθει στην παρέα μας ένας άντρας και μία κοπέλα. Αυτοί οι δύο είναι συνεργάτες της αδερφής του Γιάννη σε τουριστικά επαγγέλματα και ο Γιάννης του είχε τηλεφωνήσει νωρίτερα από το ξενοδοχείο και ο άνθρωπος ήρθε να μας συναντήσει. Έχουν τουριστικό γραφείο εδώ στην Αρμενία. Χθες το βράδυ αυτοί άρχισαν να μας λένε για τις υπόλοιπες μέρες μας στην Αρμενία που είναι 5-6 και να μας τις τροποποιούν ώστε να περάσουμε και καλύτερα και να δούμε πιο αξιόλογα πράγματα. Έτσι σήμερα κανόνισαν και θα πάμε με το πρακτορείο τους σε κάποια χωριά και μάλιστα με δικό τους αυτοκίνητο. Αύριο θα κάνουμε το ίδιο και κανόνισε να πάμε στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Εγώ βέβαια ακύρωσα ένα ξενοδοχείο και θα πρέπει να ακυρώσω άλλο ένα στη λίμνη Σεβάν.

Πιστεύω ότι έτσι η εκδρομή μας θα γίνει καλύτερη, αν και όταν ανακατεύεται το πρόγραμμα εμένα αυτό δεν μου αρέσει. Ο άνθρωπος χθες φάνηκε τόσο ευγενικός και μας πλήρωσε όλα τα έξοδα του φαγητού και φοβάμαι θα πληρώσει και όλα αυτά τα οποία θα κάνουμε μαζί από τώρα και στο εξής.

Τέλος πάντων θα ακολουθήσουμε το πρόγραμμα και ό,τι γίνει. Έτσι κι αλλιώς σίγουρα θα είναι καλύτερα, αν και δεν θα δούμε τόσο πολλά πράγματα όσα είχα προγραμματίσει. Το σίγουρο είναι ότι εμείς δεν θα πηγαίναμε στον θύλακα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Ενώ τώρα θα πάμε (ελπίζω) και αυτό είναι το σημαντικότερο.

Χθες στην βόλτα που κάναμε για φαγητό είδαμε ότι η πόλη εδώ (βέβαια ήταν Σάββατο) είναι πολύ ζωντανή και μέχρι τις 1:00 το βράδυ που γυρίσαμε στο ξενοδοχείο, κόσμος πολύς τριγυρνούσε στους δρόμους και στις πλατείες. Σε λίγο θα πάμε για πρωινό εδώ στο ξενοδοχείο, όλα τα ξενοδοχεία στην Αρμενία έχουν πρωινό, και είναι και αρκετά φθηνά. Βέβαια ετούτο που μένουμε νομίζω είναι το ακριβότερο από όλα επειδή βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, αλλά το κόστος του δεν ξεπερνάει τα 36 ευρώ.

 

[travelbreak]

Ερεβάν και η περιοχή γύρω. Δεύτερη μέρα.

Δευτέρα πρωί στο Ερεβάν. (Τρίτη μέρα στην πόλη)

Από προχθές το βράδυ που γνωρίσαμε τους ντόπιους τουριστικούς πράκτορες εδώ, άλλαξε τελείως το πρόγραμμα αυτής εδώ της εκδρομής. Ο τύπος το πήρε προσωπικά και απέρριψε κάποιους προορισμούς που θεωρούσε είτε ως μη αξιόλογους είτε ως δύσκολα προσβάσιμους.

Χθες το πρωί λοιπόν, αφού στις 8 πήραμε πρωινό εδώ στο μικρό ξενοδοχείο που μένουμε στο κέντρο του Ερεβάν, βγήκαμε έξω και μας περίμενε απέναντι στο παρκάκι ένα μεγάλο αυτοκίνητο του πρακτορείου για να μας κάνει κάποιες βόλτες, στην γύρω περιοχή σε μέρη που το πρακτορείο τους πάει τον κόσμο επαγγελματικά. Ήταν ο οδηγός με μία ξεναγό που ονομάζεται Λιλή και ξεκινήσαμε για μια ξενάγηση. Το αυτοκίνητο ήταν τεράστιο (οκτώ ατόμων) και πολυτελές. Δεν πίστευα ότι υπάρχουν τέτοια αυτοκίνητα για τουρίστες.

Ξεκινήσαμε να πάμε πρώτα σε ένα μοναστήρι, το Geghard. Βρίσκεται το πολύ 30 χιλιόμετρα έξω από το Ερεβάν. Στη διαδρομή η Λίλη μας έλεγε διάφορα πράγματα για τη χώρα. Το μοναστήρι ήταν πάρα πολύ όμορφο αλλά η θέση του δεν ήταν τόσο καλή όσο εκείνων στη Γεωργία, γιατί στην Αρμενία τα μοναστήρια είναι όπως στην Ελλάδα, δηλαδή κρυμμένα μέσα στα βουνά. Αντιθέτως στην Γεωργία ήταν σκαρφαλωμένα στις πιο μεγάλες και απόκρημνες βουνοκορφές. Το συγκεκριμένο μοναστήρι ήταν αρκετά μεγάλο και ένα τμήμα του είναι χτισμένο μέσα σε βράχο που τον έχουν λαξεύσει, ενώ το υπόλοιπο είναι χτισμένο δίπλα. Στην περιοχή, μέχρι να φύγουμε εμείς, συνέρρευσε πολύς κόσμος για να κάνει την εκδρομή του, αφού ήταν Κυριακή.

Αργότερα φύγαμε από εκεί για να επισκεφτούμε ένα άλλο μνημείο στην ίδια περιοχή στο χωριό Garni. Το μνημείο αυτό ονομάζεται το τέμπλο του Γκαρνί. Είναι ένα μνημείο που θυμίζει Ελλάδα και προέρχεται από τα βάθη των αιώνων. Είναι το μοναδικό στη χώρα που δεν κατέστρεψαν οι χριστιανοί. Αναστηλώθηκε από τους σοβιετικούς τη δεκαετία του 70. Σαν μνημείο δεν είναι κάτι ιδιαίτερο, αλλά είναι σε μία θέση πολύ όμορφη που από κάτω βλέπεις φαράγγια και ένα ποταμό να τρέχει.

Απέναντι τα βράχια που μοιάζουν με Όργανο:

Όταν τελειώσαμε από εκεί την πλήρη ξενάγηση της Λίλη, η ώρα είχε πάει περίπου 12 και φύγαμε για να πάμε στο ίδιο το χωριό Garni. Εκεί βρίσκεται ένα συγκρότημα το οποίο ανήκει στην οικογένεια του πράκτορα που έλεγα. Αυτό το συγκρότημα είναι ταυτόχρονα σπίτι, ξενοδοχείο και έχει και δυο τουλάχιστον μεγάλα με υπέροχη θέα εστιατόρια. Είναι πάρα πολύ όμορφο και τεράστιο με μπαλκόνια τα οποία βλέπουν το τέμπλο που είχαμε επισκεφτεί λίγο πριν. Εκεί οι άνθρωποι ασχολούνται με βιολογικά γεωργικά προϊόντα. Φτιάχνουν κρασί και διάφορα γλυκά. Οι άνθρωποι εκεί μας περιποιήθηκαν κάνοντας μας ένα υπέροχο τραπέζι με διάφορα φαγητά, κυρίως όμως σαλάτες. Φάγαμε σε ένα τεράστιο μπαλκόνι που θα μπορούσε να φιλοξενήσει ίσως και 200 άτομα, αλλά εμείς ήμασταν μόνοι μας, και βλέπαμε απέναντι το τέμπλο του Γκαρνί και οι υπάλληλοι του ξενοδοχείου μας περιποιούνταν.

Το κυρίως εστιατόριο με τη θέα προς το τέμπλο:

Εκεί είδαμε τις κυρίες αυτές να ετοιμάζουν το ντόπιο ψωμί, που ονομάζεται λαβάς:

Με όλη την τέχνη τους:

Το οποίο φυσικά δοκίμασα ζεστό:

Λίγο μετά τις 2:00 αποφασίσαμε να φύγουμε για να πάμε στα δωμάτιά μας να ξεκουραστούμε. Φυσικά επιστρέψαμε με το αυτοκίνητο το οποίο μας είχε πάει μέχρι εκεί. Ξεκουραστήκαμε στα δωμάτιά μας όχι τόσο από το περπάτημα που (δεν) κάναμε αλλά από το φαγητό και το κρασί που ήπιαμε.

Στις 6 το απόγευμα ξεκινήσαμε τη βόλτα με τα πόδια στην πόλη του Ερεβάν. Εδώ γύρω είναι η όπερα και η πλατεία Δημοκρατίας και εκεί τριγυρίζαμε γιατί την προηγούμενη το βράδυ δεν τα είχαμε δει καλά και ήταν και νύχτα. Είχε πάρα πολύ κόσμο στους δρόμους και μας άρεσε με τόσα όμορφα σιντριβάνια, πλατείες και καταστήματα που είχε η περιοχή. Μάλιστα στις 8 πήγαμε και καθίσαμε σε ένα από τα καταστήματα στην πλατεία Δημοκρατίας, στον τρίτο του όροφο και βλέπαμε την πλατεία και το σιντριβάνι με τα νερά και τους προβολείς να χορεύουν πάρα πολύ όμορφα.

Το μαγαζί που καθίσαμε δεν ήταν και τόσο φθηνό για Αρμενία, λεγόταν Diamond. Βέβαια είχε μπύρα που έκανε 2 ευρώ και ο καφές έκανε δυόμιση. Είχε όμως και μπύρα που έκανε 6 ευρώ και φαγητά σχετικά ακριβά. Εμείς δεν φάγαμε Φυσικά μετά από τόσο μεσημεριανό φαγητό, και στις 9:30 σιγά-σιγά ξεκινήσαμε την επιστροφή για τα δωμάτιά μας όπου φτάσαμε λίγο πριν τις 11:00. Όχι επειδή είναι μακριά αλλά επειδή κοιτάζαμε τον κόσμο στους πεζόδρομους και διάφορους μουσικούς που έπαιζαν εκεί. Αρκετοί από τον κόσμο που τους παρακολουθούσε χόρευαν και νομίζω διασκέδαζαν αρκετά.

Ο κόσμος διασκεδάζει στους δρόμους με το ελάχιστο:

 

[travelbreak]

Ερεβάν, ημέρα τρίτη.

Φυσικά όπως καταλαβαίνετε το πρόγραμμα της ημέρας άλλαξε τελείως γιατί ο Αρτούρ, έτσι λεγόταν ο τουριστικός πράκτορας στο Ερεβάν που μας καθοδηγούσε πλέον, μας είπε ότι πολλά από τα σημεία που ήθελα να επισκεφθώ και έξω από το Ερεβάν δεν αξίζουν τόσο πολύ. Μάλιστα Χθες το μεσημέρι που τρώγαμε μαζί αποφασίσαμε και αλλάξαμε οριστικά και αμετάκλητα το πρόγραμμα έτσι ώστε να πάμε στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Αυτό θα γίνει από αύριο και μετά που θα φύγουμε από το Ερεβάν και θα πάμε προς το Νότο. Εγώ νομίζω ότι εάν καταφέρουμε και πάμε στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, αξίζει περισσότερο από τα μέρη που είχα βάλει στο πρόγραμμα για να επισκεφτούμε. Θα το δούμε αυτό.

Μέχρι στιγμής ουσιαστικά δεν κάναμε κάτι λιγότερο λόγω του προβλήματος στο γόνατό μου. Το Ερεβάν έτσι όπως το είδαμε χθες το απόγευμα μας άρεσε αρκετά, γιατί είναι πολύ ζωντανό και έχει ωραίες πλατείες και πεζόδρομους. Βέβαια δεν έχει καμία σχέση με την ομορφιά της Τιφλίδας. Το Μπακού πάλι είναι τελείως διαφορετικό και πιο σύγχρονο. Ανάμεσα στις τρεις πόλεις νομίζω με διαφορά είναι καλύτερη η Τιφλίδα. Με αυτά και με αυτά χθες δεν μετακινήσαμε καθόλου το αυτοκίνητο που έχουμε νοικιάσει και δεν αποκλείεται να γίνει το ίδιο και σήμερα. Θα το δούμε.

Με το WiFi που έχουμε εδώ στο ξενοδοχείο αλλά και την κάρτα με το internet που αγόρασα στα σύνορα έχω συνεχή επαφή με Ελλάδα αλλά και με την πληροφόρηση γενικότερα. Μάλιστα με αυτό το τηλέφωνο μπορώ να κάνω και τηλεφώνημα στην Ελλάδα όπως έκανα χθες. (Τελικά με αυτό το τηλεφώνημα έφαγα όλα τα λεφτά που είχε για τηλέφωνα, οπότε δεν μπορούσα να επικοινωνήσω ούτε μέσα στην Αρμενία τις υπόλοιπες ημέρες.) Διαβάζω τα νέα από τις πυρκαγιές της περασμένης εβδομάδας και τα θύματα και λέω εδώ στην παρέα αυτά που μαθαίνω. Εννοώ την μεγάλη πυρκαγιά στο Μάτι της 27ης Ιουλίου που κόστισε τη ζωή σε 99 άτομα μέχρι σήμερα (21/9/2018). Πολλοί από τους ντόπιους εδώ που μιλάμε ή οι τουρίστες που γνωρίσαμε στην Γεωργία ρωτάνε και τους φαίνεται αδιανόητο πώς μπορεί να κάηκε τόσος κόσμος μέσα σε τόσο λίγη ώρα.

Είναι Τρίτη πρωί και βιαζόμαστε να αναχωρήσουμε για την Νότια Αρμενία.

Χθες το πρόγραμμα ήταν παρόμοιο με το προχθεσινό, αλλά με άλλους προορισμούς. Δηλαδή ήρθε από δω το ίδιο αυτοκίνητο, με άλλο όμως οδηγό, και την Λίλη ως ξεναγό για να μας πάει επίσκεψη σε ορισμένα μέρη της περιοχής κοντά στο Ερεβάν και προς τη Βόρεια κατεύθυνση. Ξεκινήσαμε αρχικά από τον χώρο που είναι φτιαγμένο το Αρμένικο Αλφάβητο με πέτρα. Είναι ένας χώρος ο οποίος δεν σε εμπνέει αλλά γι αυτούς είναι σημαντικό το ότι κατασκευάστηκε εκεί το πέτρινο αλφάβητο (τα γράμματα με ύψος ως και δυο μέτρα) και στο συγκεκριμένο υψόμετρο. Εκτός από τα γράμματα εκεί υπάρχουν και διάφορα άλλα αγάλματα. Θεωρώ αυτή την ιδέα πολύ ιδιαίτερη και μοναδική. Σε αυτό το ταξίδι πολλές φορές εντυπωσιαστήκαμε με τη φαντασία των ανθρώπων της περιοχής, σύγχρονων και παλιότερων. Ορισμένες φορές σου έδινε την εντύπωση πως ζεις στο ταξίδι σαν σε ένα παραμύθι διαρκείας και ολοζώντανο. Ας πούμε, προσπαθούσαμε να δούμε όλες τις μέρες το περίφημο Αραράτ, το οποίο όμως δε φαινόταν, χαμένο μέσα στη σκόνη και στην υγρασία. Αραράτ! Ένα βουνό-θρύλος, που το ακούμε από πέντε χρονών. Πιο θρυλικό και από το Έβερεστ ή τις Άλπεις! Άντε οι Άνδεις να σε εμπνέουν φτάνοντας λίγο κοντά στη μαγεία του Αραράτ.

Δεν είναι σουρεαλιστικό;

Να και κάτι ιδιαίτερο (για μένα):

Από κει προχωρήσαμε για επίσκεψη στο φρούριο και την εκκλησία με το όνομα Amberd. Εκεί ήταν αρκετά όμορφα αφού βρίσκεται σε υψόμετρο 2300 μέτρα στο όρος Aragats. Το φρούριο ήταν λίγο εγκαταλειμμένο, αφού χτίστηκε και τον 7ο αιώνα. Και ευτυχώς που πήγαμε πρωί και δεν είχε πολύ κόσμο.

Αν κάποιος θέλει φωτογραφίες από το εσωτερικό των εκκλησιών να μου το πει. Έχω.

Από κει συνεχίσαμε με το αυτοκίνητο την ανηφόρα και φτάσαμε μέχρι υψόμετρο 3.200 μέτρα σε μία κορυφή του όρους Αραγκατς, που έχει υψηλότερη κορφή στα 4095 μέτρα. Εκεί υπήρχε μία μικρή λίμνη και πάρα πολύς κόσμος που είτε πήγε για να δει το σημείο, και κάποιοι έκαναν κάμπινγκ. Επίσης υπάρχει και ένα μισό-εγκαταλειμμένο αστεροσκοπείο που σήμερα χρησιμοποιείται για έρευνες της κοσμικής ακτινοβολίας. Δεν είχαμε καλή ορατότητα ούτε από κει, όπως και γενικότερα αυτές τις ημέρες στην Αρμενία, γιατί είτε έχει πολύ σκόνη είτε έχει υγρασία και δεν καταφέραμε να δούμε το Αραράτ. Βέβαια να σημειώσω ότι το βουνό αυτό είναι ιερό για τους Αρμένιους και νιώθουν πολύ άσχημα που βρίσκεται στην περιοχή της Τουρκίας.

Σε όλες αυτές τις βόλτες η Λίλη μας εξηγούσε τα πάντα και τη ρωτούσαμε ό,τι θέλαμε, είτε για την χώρα είτε για τα μέρη που επισκεπτόμασταν. Μετά προχωρήσαμε στο κατέβασμα του βουνού αλλά εδώ θέλω να συμπληρώσω τις πολύ όμορφες εικόνες που βλέπαμε και από το βουνό αλλά ιδιαίτερα από τους νομάδες της φυλής Γιαζίντι, που ασχολούνται με την κτηνοτροφία και έχουν ανέβει στα βουνά για να βοσκήσουν τα πρόβατά τους. Κάθε τόσο βλέπαμε μεγάλα τσαντίρια, σαν τις γιούρτες στη Μογγολία, και άλλες κατασκευές για διαμονή ανθρώπων και ζώων.

Δεν ξέρω γιατί αυτές οι σκηνές μου άρεσαν ιδιαίτερα:

Επίσης πρέπει να πω το πολύ σημαντικό σε σχέση με το πόδι μου, ότι δηλαδή δεν είχε πλέον αυτή τη μέρα κανένα ιδιαίτερο πρόβλημα. Δεν χρησιμοποίησα το μπαστούνι και ούτε πονούσα ιδιαίτερα, αν και μία ενόχληση την είχα όλη τη μέρα. Ήμουν, θεωρώ, μία χαρά και εγώ δεν το πίστευα αλλά ούτε και οι υπόλοιποι της παρέας.

Η επόμενη στάση μας ήταν στην Etchmiadzin. Εκεί το 303 χτίστηκε η πρώτη χριστιανική εκκλησία της Αρμενίας. Ο χώρος δεν είχε κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον αλλά για τους Αρμένιους είναι πολύ σημαντικός. Θεωρείται ότι για τους επισκέπτες είναι υποχρεωτική μια επίσκεψη εδώ. Για μας ήταν λίγο δύσκολο αφού ήταν καταμεσήμερο και η ζέστη μεγάλη. Ανακουφιστήκαμε όταν αποφασίσαμε να φύγουμε και να πάμε για φαγητό.

Ο καθεδρικός υπό ανακαίνιση:

Μέσα στην πόλη εκείνη, που τη βρήκα και με το όνομα Vagharshapat, πήγαμε σε ένα καταπληκτικό εστιατόριο και φάγαμε. Δεν έμαθα το όνομά του όμως ήταν πολύ γραφικό και το φαγητό ήταν αρκετά καλό. Και αυτό ήταν προσφορά του πρακτορείου Actitour του Αρτούρ. Γενικά αυτός ο άνθρωπός μας έχει υποχρεώσει με την εξυπηρέτηση που μας παρείχε στην επίσκεψή μας εδώ.

Η αυλή του εστιατορίου:

Και λίγο από το εσωτερικό του:

Φεύγοντας από το εστιατόριο επισκεφθήκαμε μία εκκλησία, πολύ παλιά, στην ίδια πόλη, όπου γινόταν ένας γάμος μες στο μεσημέρι και στους 40 περίπου βαθμούς Κελσίου. Βασικά τους πετύχαμε την ώρα που τέλειωνε ο ένας γάμος και άρχιζε ένας άλλος. Σα να έβλεπα γάμο στην Ελλάδα: καλοντυμένους όλους τους προσκεκλημένους, φωτογραφίες του ζευγαριού και βιντεοσκόπηση με drone.

Φύγαμε από κει με κατεύθυνση το Ερεβάν. Σταματήσαμε στην είσοδο της πόλης να δούμε ένα τεράστιο άγαλμα που δεσπόζει. Παριστάνει μια γυναίκα με ένα τεράστιο σπαθί στα χέρια, σαν έτοιμη να το δώσει σε ένα μαχητή και ονομάζεται Μνημείο της Μητέρας Αρμενίας. Βρίσκεται σε μία ψηλή κορυφή και αγναντεύει όλη την πόλη. Δεν μείναμε πολύ λόγω ζέστης και πήγαμε να δούμε ένα άλλο σημείο της πόλης κοντά στο ξενοδοχείο μας. Είναι μια τεράστια σκάλα με λουλούδια, μικρά κτήρια και αγάλματα που ανεβάζει σε ένα μικρό λόφο. Μετά φύγαμε για να πάμε να ξεκουραστούμε στο δωμάτιό μας. Άλλωστε το βράδυ είχαμε κανονίσει μέσω της Λίλη να πάμε σε ένα εστιατόριο με φολκλορικό πρόγραμμα.

Σήμερα είδαμε αρκετά αλλά στο δικό μου πρόγραμμα ήταν και άλλα που τα χάσαμε. Σύμφωνα με τον Αρτούρ είδαμε τα σημαντικότερα, αλλά εγώ ας πούμε ήθελα να δω και το μνημείο της νίκης των Αρμενίων κατά των Τούρκων και την πόλη Ταλίν. Ίσως πάλι αν ήμασταν μόνοι μας να μην τα προλαβαίναμε. Νιώθω πάντως γεμάτος από την επίσκεψή μας στο Ερεβάν.

Η πόλη έχει υπέροχα αγάλματα!

Επανέρχομαι στο βράδυ της ημέρας. Κατά τις 19:00 βρισκόμασταν σε ένα μαγαζί μεγάλο με πολλούς χώρους, κοντά στο ξενοδοχείο μας, και παρακολουθήσαμε μία παράσταση με τραγούδια και χορούς της Αρμενίας τρώγοντας πολύ νόστιμο φαγητό, κατά γενική ομολογία. Οι τιμές εδώ στα εστιατόρια είναι αρκετά χαμηλές. Βέβαια δεν τρώμε και τόσο πολύ όσο στην Ελλάδα αλλά ένα πιάτο φαγητό κάνει από 3 μέχρι 8 ευρώ και η μπύρα ανάλογα το εστιατόριο μπορεί να κάνει από ενάμιση ευρώ μέχρι και 3. Εμείς για παράδειγμα χθες στον πολύ ωραίο χώρο που φάγαμε και είδαμε τους χορούς πληρώσαμε κατά άτομο περίπου 12 ευρώ. Εκεί είχαν το ιδιαίτερο ότι το φαγητό ναι μεν ήταν φθηνό αλλά κάθε ένας πλήρωνε περίπου 4 ευρώ επειδή έβλεπε την παράσταση. Εκεί βρισκόταν και ένα τραπέζι με μια δεκαριά τουρίστες, αλλά και αρκετά τραπέζια με ντόπιους. Μάλιστα μου έκανε εντύπωση ότι ερχόταν οικογένειες με παιδιά, που χόρευαν και διασκέδαζαν παίρνοντας ταυτόχρονα και το φαγητό τους. Και ήταν μια καθημερινή και όχι σαββατοκύριακο. Εμείς καθίσαμε όσο θέλαμε και φεύγοντας αυτοί συνέχιζαν το πρόγραμμά τους για τους θαμώνες που ήταν εκεί ή συνέχισαν να προσέρχονται. Ίσως ήταν καλύτερα να πηγαίναμε λίγο αργότερα κι εμείς για να ξεκουραζόμασταν καλύτερα. Όμως όλα καλά, γιατί είχαμε χρόνο και για βραδινή βόλτα στην πόλη που ήταν ολοζώντανη.

Από το μαγαζί αυτό φύγαμε περίπου στις 9:30 και κατευθυνθήκαμε στην πλατεία Δημοκρατίας για να δούμε άλλη μία φορά το υπέροχο σιντριβάνι με τα νερά τα οποία με φωτισμό διαφόρων χρωμάτων χορεύουν στο ρυθμό της μουσικής που παίζει από τεράστια ηχεία. Μιλάμε για εκατοντάδες βρύσες οι οποίες στέλνουν το νερό προς τα πάνω ή πλαγίως. Η μουσική δεν είναι ίδια συνέχεια αλλά κάθε 3-4 λεπτά αλλάζει το κομμάτι. Εμείς καθίσαμε εκεί τουλάχιστον μισή ώρα και μας έκανε εντύπωση ότι ένα μουσικό κομμάτι που ακούστηκε ήταν το συρτάκι. Αυτή τη φορά απολαύσαμε τα νερά από κοντά ενώ προχθές όχι τόσο πολύ γιατί ήμασταν ψηλά στο μαγαζί και ναι μεν βλέπαμε τα νερά όμως δεν ακουγόταν η μουσική και αυτό ήταν μειονέκτημα.

Και φυσικά στους πεζόδρομους έχει βρύσες για να δροσίζεται ο κόσμος:

Και όποιος θέλει να πει σε όλους πόσο ερωτευμένος είναι, πάει βόλτα την αγάπη του με τούτο το αμάξι:

Επειδή το Σάββατο και την Κυριακή βλέπαμε πολύ κόσμο να κυκλοφορεί στις πολλές και μεγάλες πλατείες, λέγαμε: είναι αργίες και ο κόσμος πηγαίνει να διασκεδάσει. Όμως χθες που ήταν Δευτέρα ο κόσμος ήταν εξίσου πολύς και τα καταστήματα ήταν γεμάτα κόσμο, είτε για ποτό είτε για φαγητό. Αλλά ακόμα και πολλά εμπορικά ήταν ανοιχτά μέχρι αργά το βράδυ. Αυτό μας άρεσε πολύ στους Αρμένιους, που βγαίνουν δηλαδή και διασκεδάζουν.

 

[travelbreak]

Δείτε και ένα μικρό βίντεο από τη βραδιά στην ταβέρνα με τη μουσική του Ερεβάν.

 

[travelbreak]

Μοναστήρια (Khor Virap, Noravank) και Λουτρόπολη (Jermuk )

Τώρα βρισκόμαστε στο Jermuk και είναι Τρίτη βράδυ, 31/7/2018.

Σε λίγο θα πέσουμε για ύπνο. Μόλις τελειώσαμε ένα αρκετά ωραίο δείπνο σε ένα εστιατόριο αυτής της πόλης. Ουσιαστικά είναι το εστιατόριο του ξενοδοχείου που μένουμε. Όταν τρώμε έξω τρώμε όλοι μαζί, παρέα και οι τέσσερις, όπως έγινε και πριν από λίγο. Εγώ με τη Ντίνα φάγαμε μία μπριζόλα και ένα εστραγκόν και ήπιαμε και τρεις μπύρες. Μαζί και με μία πατάτες τηγανιτές το κόστος ήταν για μας περίπου 11 ευρώ. Είναι πολύ φθηνό το φαγητό εδώ σε αυτή τη χώρα, όπως έχω ξαναπεί. Και δε θα κουραστώ να το λέω γιατί σε μερικά ταξίδια δεν έχουμε πατήσει όχι μόνο σε εστιατόριο αλλά ούτε και σε πιτσαρία ή φαστφουντάδικο.

Στην πόλη εδώ βρεθήκαμε με προτροπή του Αρτούρ. Φυσικά στο δικό μου πρόγραμμα την είχα βάλει να την επισκεφτούμε, αλλά δεν είναι σίγουρο ότι θα το προλαβαίναμε. Στο Ερεβάν μας έκλεισε δωμάτια στο ξενοδοχείο Verona τούτης της πόλης. Είναι το ακριβότερο από όλα που πήγαμε (και θα πάμε) και κοστίζει περίπου 60 ευρώ η βραδιά. Όμως είναι πολύ ωραία και μεγάλα τα δωμάτια και το ξενοδοχείο σε περίοπτη θέση, δίπλα σε μία λίμνη.

Εδώ η πόλη έχει ζεστά λουτρά για τον κόσμο και είναι άλλη μία πόλη του είδους που την εποχή των σοβιετικών σίγουρα θα είχε τρομερή άνθιση και κόσμο. Ενώ σήμερα ίσως τα περισσότερα ξενοδοχεία δεν λειτουργούν ή υπολειτουργούν. Η κίνηση πρέπει να έχει μειωθεί αλλά να μην οφείλεται αποκλειστικά στην πτώση του σοβιετικού καθεστώτος αλλά ίσως και στον πόλεμο στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, που βρίσκεται κοντά. Πάντως εδώ βλέπεις τεράστια ξενοδοχεία τα οποία είναι άδεια ή μισό-εγκαταλειμμένα με πολύ λίγα δωμάτια να λειτουργούν.

Να ένα:

Όμως είναι μία πολύ όμορφη πόλη, με πράσινο και πολλά νερά. Συν το ότι έχει πολύ δροσιά αφού βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου δύο χιλιομέτρων. Εμείς πριν φτάσουμε εδώ λέγαμε ότι θα φύγουμε το απόγευμα για να πάμε να κάνουμε κάποιο δρομολόγιο λίγο πιο μακριά, όμως βλέποντας αυτή την ομορφιά αποφασίσαμε να μείνουμε εδώ. Αφού ξεκουραστήκαμε περίπου δύο ώρες στα δωμάτιά μας, πήγαμε όλοι μαζί μία βόλτα. Όμως τότε άρχισε να ψιχαλίζει κατά διαστήματα, αλλά αυτό δεν μας πτόησε. Συνεχίσαμε τη βόλτα μας έστω και με ομπρέλες.Δίπλα στην πόλη εδώ, ένας δρόμος οδηγεί στο κάτω μέρος του φαραγγιού όπου ένα μικρό ποτάμι τρέχει και υπάρχει και ένας καταρράκτης. Γι αυτό πήραμε το αυτοκίνητο και κατεβήκαμε να απολαύσουμε το όμορφο τοπίο. Μετά γυρίσαμε και κάναμε βόλτα στο χωριό όπου συναντήσαμε και έναν Αρμένιο ο οποίος ζει στην Αθήνα και ήρθε εδώ για διακοπές. Δεν είπαμε και πολλά γιατί κοίταζε να μας βάλει να ψωνίσουμε από κάτι γνωστές του που είχαν ένα υπαίθριο μαγαζάκι.

Η μικρή αυτή πόλη έχει τουριστική κίνηση αλλά ο κόσμος που μένει στα ξενοδοχεία καταλάβαμε ότι δεν απομακρύνεται και πολύ από αυτά. Δεν ξέρουμε το λόγο αλλά ψάχνοντας για εστιατόριο το βράδυ δεν βρήκαμε κάποιο που να έχει κόσμο, γι αυτό και καταλήξαμε στο εστιατόριο του ξενοδοχείου μας και φάγαμε δίπλα στην όμορφη λίμνη. Αν και με το σκοτάδι δεν βλέπαμε από τις θέσεις μας και πολλά πράγματα από αυτήν.

Το πρωί είχαμε αφήσει την όμορφη πόλη του Ερεβάν και ως πρώτο προορισμό θέσαμε την παλιά πόλη με το όνομα Dvin. Μας ταλαιπώρησε λίγο το GPS για να μας οδηγήσει εκεί, αλλά αυτό που είδαμε ήταν απογοητευτικό, δηλαδή λίγα εγκαταλειμμένα αρχαία, χωρίς κανένα ενδιαφέρον για μας. Έτσι φύγαμε άμεσα από εκεί με κατεύθυνση το Khor Virap. Αυτό ήταν αρκετά όμορφο και συγκεκριμένα ήταν ένα μοναστήρι πάνω σε ένα λόφο. Σιγά το περίεργο θα μου πεις. Σίγουρα δεν είναι αλλά το ιδιαίτερο ήταν για μας ότι από εκεί καταφέραμε και είδαμε έστω και αμυδρά το όρος Αραράτ. Ήταν όντως θεαματικό με το ύψος του (ύψος 5137 μέτρα), τα σχήμα του (κώνος, σχεδόν τέλειος), και τα λίγα χιόνια που το σκέπαζαν. Ίσως αυτή η καταχνιά που το περιέβαλε να ήταν και το μυστηριακό που έχει γιατί δε σου δίνεται εύκολα. Όπως το Φούτζι στην Ιαπωνία, πας δεκαπέντε μέρες και δεν το βλέπεις. Όταν κοιτάς στην Ελλάδα τις φωτογραφίες στα περιοδικά λες, εντάξει, πάω να το δω. Αμ δε!

Η διαδρομή μέχρι εκεί, λίγο μετά που φύγαμε από το Ερεβάν, ήταν πεδινή με πολλά χωράφια που είχαν δέντρα με φρούτα και λαχανικά. Επιτέλους είδαμε και λίγο πράσινο σε αυτήν τη χώρα. Μάλλον ήταν αρκετό αυτό το πράσινο που είδαμε. Στην άκρη των δρόμων εννοείται ότι έχουν στημένα μαγαζάκια οι μικροπωλητές των γεωργικών προϊόντων της περιοχής, πράγμα που γινόταν και στην Γεωργία που ήμασταν πριν φτάσουμε εδώ. Στη Γεωργία κυριαρχούσαν καρπούζια και πεπόνια και δευτερευόντως τα ροδάκινα και οι ντομάτες. Εδώ προτεραιότητα έχουν τα τελευταία.

Η Τελευταία στάση που κάναμε πριν φτάσουμε εδώ ήταν σε άλλο ένα μοναστήρι με το όνομα Noravank. Αυτό το μοναστήρι πραγματικά βρισκόταν σε μία καταπληκτική τοποθεσία. Αφού περάσαμε ένα μεγάλο και όμορφο φαράγγι φτάσαμε στο μοναστήρι. Αν και το φαράγγι συνεχιζόταν και πιο μετά, εμείς δε συνεχίσαμε. Μείναμε για λίγο στο μοναστήρι. Σαν εκκλησία δεν έλεγε και τόσα πολλά, όπως γενικότερα όλες οι εκκλησίες αυτής της εκδρομής. Όμως το σημαντικό τελικά είναι η διαδρομή μέχρι να φτάσεις εκεί και η θέα που έχεις. Σημαντικό επίσης είναι και το αν σου προκαλεί κάποιο δέος όταν βλέπεις από λίγο μακριά το μέρος αυτό. Και αυτό τις περισσότερες φορές υπήρχε. Όχι για θρησκευτικούς λόγους αλλά για φυσιολατρικούς.

 

[travelbreak]

Αζερμπαϊτζάν, ένα μικρό βίντεο από την επίσκεψή μας.

 

[travelbreak]

Επίσκεψη στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Τετάρτη βράδυ και βρισκόμαστε στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και συγκεκριμένα στην πρωτεύουσά του, το Στεπανακέρτ.

Αυτό ήταν μία ανέλπιστη επιτυχία του ταξιδιού μας και οφείλεται στον Αρτούρ στο Ερεβάν.

Η σημερινή μέρα ήταν πολύ γεμάτη και πολύ ενδιαφέρουσα, από τις πιο ωραίες μέρες του ταξιδιού μας. Φύγαμε το πρωί από το Jermuk και πήραμε πορεία προς το Νότο. Ο δρόμος ήταν σχετικά καλός και έτσι η πορεία μας πραγματοποιήθηκε γρήγορα σχετικά. Όλη τη σημερινή ημέρα διάφορα προβλήματα με το GPS τα διόρθωνα με το Google maps. Είμαστε συνηθισμένοι πλέον σε αυτά.

Σύμφωνα με επιγραφή που υπήρχε εκεί, βρισκόμασταν στο δρόμο του μεταξιού.

Κάπου 70 χιλιόμετρα μετά την αναχώρησή μας κάναμε την πρώτη στάση σε μία περιοχή που έχει διάφορα ονόματα μεταξύ των οποίων και το Karahunj (Sisian). Αυτό με τα ονόματα στην Αρμενία και λιγότερο στη Γεωργία, είναι ένα θέμα. Ολόκληρες περιοχές μετονομάζονται από το όνομα ενός μοναστηριού, αλλά τους μένει και το παλιότερο. Ας είναι. Στο Karahunj είναι μία περιοχή η οποία έχει πάρα πολλές στημένες όρθιες πέτρες, βράχους θα έλεγα καλύτερα, πολλές εκ των οποίων έχουν κάποιες τρύπες διαμέτρου 5-6 εκατοστών και ορισμένες άλλες έχουν βραχογλυφικά. Βρίσκονται σε μία σχετικά μεγάλη έκταση και ακόμα δεν έχει γίνει γνωστό ο λόγος για τον οποίο έχουν κατασκευαστεί και τοποθετηθεί εκεί στο μακρινό παρελθόν. Μάλιστα σε ένα σημείο ήταν 12 με 13 τέτοιες πέτρες σχετικά μεγάλες, που ήταν τοποθετημένες κυκλικά σε μία διάμετρο περίπου 10-12 μέτρων και θύμιζε την περιοχή της Αγγλίας, το Stonehenge. Μας άρεσε πάρα πολύ και ευτυχώς δεν είχε ακόμα αρχίσει να μαζεύεται ο κόσμος και έτσι ευχαριστηθήκαμε την βόλτα μας εκεί.

Όποιος βρεθεί στην Αρμενία και δεν το δει, χάνει:

Η επόμενη στάση θα ήταν στην περιοχή του Tatev και στο εκεί ομώνυμο μοναστήρι. Είχαμε αποφασίσει να μην πάμε στο μοναστήρι αυτό με το αυτοκίνητο αλλά με ένα τελεφερίκ, το οποίο θεωρείται το μεγαλύτερο του κόσμου, χωρίς πολλά στηρίγματα. Βασικά είναι μερικές μικρές καμπίνες (20-25 ατόμων περίπου) οι οποίες σε μεταφέρουν σε μία τεράστια απόσταση, νομίζω κοντά στα 6 χιλιόμετρα πάνω από χωριά και από φαράγγια, μέχρι το Μοναστήρι, το οποίο όμως όταν το δεις από εκείνο το σημείο που σε πάει το μηχάνημα δεν το ευχαριστιέσαι, γιατί δεν έχεις πολύ καλή θέα. Θεωρώ ότι αν πηγαίναμε οδικώς θα είχαμε καλύτερη ορατότητα του μοναστηριού, όμως μπορεί να χρειαζόμασταν και μία ώρα οδήγηση, μόνο για να πάμε και άλλη τόση για να γυρίσουμε. Η θέση του μοναστηριού νομίζω είναι υπέροχη. Απλά εμείς δεν μπορούσαμε να ευχαριστηθούμε την θέα από μακριά, (αφού βρισκόμασταν κοντά) γιατί δεν μπορούσαμε να απομακρυνθούμε από αυτό και ταυτόχρονα να έχουμε και την οπτική επαφή μας. Βρισκόταν στην άκρη ενός βράχου, σαν γκρεμός που ήταν, και έτσι δεν μπορούσαμε να πάμε να το δούμε από το πλάι. Με το τελεφερίκ φαινόταν λίγο όταν πλησιάζεις ή απομακρύνεσαι όμως η υπόλοιπη θέα από ψηλά όσο μας πήγαινε η καμπίνα ήταν καταπληκτική. Και το κόστος δεν ήταν και τόσο μεγάλο: για κάθε άτομο ήταν περίπου 10 ευρώ.

Εικόνα από την τηλεκαμπίνα:

Η περιοχή αυτή του μοναστηριού ήταν γεμάτη με πράσινο, είτε δάση, είτε χωράφια φυτεμένα με καρποφόρα δέντρα. Το λέω αυτό, διότι στις υπόλοιπες περιοχές της νότιας Αρμενίας οι λόφοι είναι κυρίως γεμάτοι από χορτάρια και άλλα χόρτα σπαρμένη (στάρια κλπ.) με αποτέλεσμα αυτή την εποχή να είναι κατακίτρινοι. Μόνο τα χωριά ξεχωρίζουν με το πράσινο που έχουν από τα δέντρα που είναι φυτεμένα μέσα σε αυτά. Πάντως νερά υπάρχουν γιατί πολύ συχνά συναντάμε στην άκρη του δρόμου βρύσες οι οποίες τρέχουν συνέχεια δροσερό νερό, από το οποίο εμείς πίνουμε και γεμίζουμε τα μπουκάλια μας. Όσον αφορά όμως το νερό σε γενικές γραμμές δεν αγοράζουμε αλλά πίνουμε είτε από τις βρύσες των ξενοδοχείων είτε των δρόμων. Δεν ξέρω αν είναι τόσο καλό αλλά δεν έχουμε μέχρι τώρα ιδιαίτερα προβλήματα ή τα προβλήματα που έχουμε τα αποδίδουμε σε άλλες αιτίες.

Από τη διαδρομή μας:

Η επόμενη στάση που ήταν στο πρόγραμμά μας είχε αρκετό ενδιαφέρον για διάφορους λόγους. Πρώτον ήταν σε μία πολύ όμορφη περιοχή, ανεξάρτητα από τις λεπτομέρειες. Δηλαδή είχε φαράγγια, είχε πράσινο, είχε χωριά μέχρι να φτάσουμε. Δεύτερον είχε μία τεράστια γέφυρα που κρεμόταν ουσιαστικά στον αέρα με κάτι συρματόσχοινα και είχε μήκος πιστεύω πάνω από 100 μέτρα. Πέρναγες από το ένα άκρο στο άλλο κρατώντας γερά τα συρματόσχοινα, και έφτανες εκεί που ήταν το τρίτο ενδιαφέρον του μέρους αυτού: οι σπηλιές που ήταν σκαμμένες ή φυσικές και έτσι δημιουργούνταν το παλιό χωριό που πλέον δεν κατοικείται. Λίγο πιο πάνω υπάρχει το σημερινό υπέροχο, όπως είδαμε από μακριά, χωριό, το Khndzoresk. Τις σπηλιές αυτές τις χαρακτηρίζουν ως την Βάρτζια της Αρμενίας.

Για να κατέβεις μέχρι την αερογέφυρα αυτή κατεβαίνεις αρκετά ξύλινα σκαλοπάτια, αλλά είναι μέσα στα δέντρα και είναι πολύ όμορφα σε εκείνο το μέρος. Δεν καθίσαμε πολύ γιατί ήταν ήδη μεσημέρι και η ζέστη ήταν αρκετή, αλλά το κυριότερο ο ήλιος ήταν πολύ έντονος και για αυτό το λόγο στις σπηλιές δεν κάναμε πολλές βόλτες. Μέχρι τώρα όλα αυτά που είδαμε σήμερα βρίσκονται στην Αρμενία επισήμως.

Λίγο μετά όμως από εκεί περάσαμε το checkpoint για να μπούμε στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η διαδικασία δεν ήταν και τόσο μεγάλη. Απλά πήραν τα διαβατήριά μας και το διαβατήριό του αυτοκινήτου, μία κάρτα δηλαδή, και σε πέντε-δέκα λεπτά μας τα επέστρεψαν και μας είπαν να φύγουμε. Οι αστυνομικοί που μας έλεγξαν ήταν αρμένιοι, που μάλλον δεν ήξεραν καθόλου αγγλικά. Γενικά σε όλη την αυτόνομη αυτή περιοχή δεν είδαμε καθόλου Αζέρους. Δεν έγινε κάποιος άλλος έλεγχος στα πράγματα. Εκεί στα «σύνορα» οι ντόπιοι σταματούσαν και εκείνοι, αλλά περνούσαν πολύ πιο γρήγορα από εμάς. Μέσα σε δύο λεπτά η διαδικασία γι αυτούς είχε τελειώσει.

Η κατεύθυνσή μας ήταν το Στεπανακέρτ, η πρωτεύουσα της περιοχής, όμως πριν από αυτό μία δεκαριά χιλιόμετρα υπήρχε η μικρή πόλη με το όνομα Σούσα ή Σούσι και μας είχαν πει ότι εκεί υπάρχει ένα πολύ ωραίο φαράγγι. Φυσικά δεν είχαμε χρόνο να το διασχίσουμε με τα πόδια, αλλά υπήρχε ένα σημείο στο οποίο πήγαινες με λίγο περπάτημα και από κει έβλεπες από κάτω το φαράγγι και το απολάμβανες όσο γινόταν. Δεν μας πήρε και τα μυαλά!

Κάπου στις 7:00 φτάσαμε στο Στεπανακέρτ και πήγαμε στο ξενοδοχείο που θα μέναμε, και μένουμε δηλαδή, το οποίο είναι πάρα πολύ ωραίο και μάλιστα δεν πληρώνουμε τίποτα, γιατί μας το προσφέρει ο Αρτούρ και το γραφείο του. Ίσως είναι καλύτερο και από το χθεσινό (στο Jermuk) στο οποίο σημειώνω ότι σήμερα το πρωί είχαμε ένα πολύ δυνατό πρωινό. Έτσι πιστεύω θα είναι και αύριο εδώ πέρα.

Το ξενοδοχείο μας:

Κατά τις 8:30 βγήκαμε να κάνουμε βόλτα για δύο ώρες. Το ξενοδοχείο μας είναι στο κέντρο της πόλης και είδαμε τους ανθρώπους και την κίνηση, που θύμιζε πάρα πολύ το Ερεβάν: πάρα πολύς κόσμος ήταν στους δρόμους και στα μαγαζιά, αλλά ο πιο πολύς έκανε βόλτες και καθόταν στα παγκάκια. Εμείς λόγω κούρασης δεν περπατήσαμε και τόσο πολύ. Προτιμήσαμε να περπατήσουμεκαι να καθίσουμε σε ένα παγκάκι και να παρατηρούμε τους ντόπιους. Οι ντόπιοι λοιπόν μας φαίνονται αρκετά πολιτισμένοι και ευκατάστατοι, αφού και το ντύσιμό τους είναι πολύ καλό αλλά και τα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν είναι πολύ καλύτερα από το μέσο όρο των αυτοκινήτων στο Ερεβάν. Στο Στεπανακέρτ αυτή τη στιγμή γίνονται διάφορα έργα ώστε πιστεύω σε λίγα χρόνια θα γίνει μία πολύ όμορφη πόλη. Ελπίζω να μην γίνει πάλι κανένας πόλεμος και σκοτώνονται οι άνθρωποι και καταστρέφονται τα κτίρια.

Από την πόλη:

 

[travelbreak]

Ναγκόρνο Καραμπάχ ή Artsakh;

Ξημέρωσε και η Πέμπτη (προτελευταία μέρα στο ταξίδι) σε αυτό το καταπληκτικό ξενοδοχείο που ονομάζεται Vallex Garden στο Στεπανακέρτ.

Σε λίγο θα πάμε να πάρουμε και ένα πρωινό το οποίο θέλω να είναι πολύ δυνατό για μένα, έτσι ώστε να με κρατήσει μέχρι αργά το μεσημέρι, γιατί δεν θέλω να χαλάσω άλλα χρήματα αρμενικά. Πολλές αγορές και πληρωμές τις κάνω με την χρεωστική μου κάρτα, αφού εδώ οι περισσότεροι δέχονται κάρτες (εκτός από τα βενζινάδικα).

Το πρόβλημα εδώ στην Αρμενία είναι ότι κάθε μέρα έχουμε πρωινό σε όλα τα ξενοδοχεία και το πρωινό επειδή ξεκινάει στις 8:00, αναγκαστικά φεύγουμε από αυτά 8:30 με 9:00. Διαφορετικά μπορεί να φεύγαμε και από τις 7:00 ή 7:30. Εγώ έτσι και αλλιώς κάθε πρωί ξυπνάω και σηκώνομαι από τις 6:00 με αποτέλεσμα να πηγαίνει τουλάχιστον μία ώρα χαμένη. Νομίζω ότι και οι υπόλοιποι ξυπνάνε νωρίς. Όμως αν έχουμε να κάνουμε δρόμο θα ήταν καλό να ξεκινούσαμε νωρίς. Βέβαια εδώ οι αποστάσεις δεν είναι πολύ μεγάλες. Όποτε έχουμε διαδρομή όλη μέρα, αυτή δεν είναι περισσότερο από 300 χιλιόμετρα και μερικές φορές είναι και λιγότερο από 200. Ο χρόνος μας ξοδεύεται στις επισκέψεις αλλά και στους κακούς δρόμους που αναγκαζόμαστε να οδηγούμε πολύ αργά. Δεν μπορώ να πω ότι αυτή η εκδρομή-ταξίδι είναι χαλαρό. Όμως μερικές φορές νιώσαμε την πίεση του χρόνου. Και βέβαια μερικές φορές, ειδικά στην αρχή, αναγκαστήκαμε να μην πάμε σε κάποια σημεία που ήταν στο πρόγραμμα.

Στεπανακέρτ:

Έχουμε φτάσει στο Σεβάν, για την τελευταία μας διανυκτέρευση στην Αρμενία και γενικότερα στο ταξίδι. Είναι Πέμπτη βράδυ.

Βρισκόμαστε σε ένα μικρό ξενοδοχείο, πολύ λίγο έξω από την πόλη, 2 χιλιόμετρα από το κέντρο, και ετοιμάζουμε τα πράγματα μας γιατί σε λίγο θα βγούμε βόλτα. Η ώρα τώρα είναι 7:30 και φτάσαμε πριν από σχεδόν μία ώρα εδώ.

Το είδαμε λοιπόν και το Ναγκόρνο Καραμπάχ, το οποίο όμως πλέον δεν ονομάζεται έτσι αλλά έχει μετονομαστεί σε Artsakh. Όταν φεύγαμε το απόγευμα μας έδωσαν μία έντυπη βίζα για να μη μας βάλουν σφραγίδα, διότι εάν υπάρχει στο διαβατήριο η σφραγίδα τους, τότε το Αζερμπαϊτζάν δεν θα μας αφήσει να μπούμε εάν θέλουμε να πάμε σε αυτή τη χώρα. Φυσικά εμείς έχουμε πάει και δεν νομίζω ότι θα χρειαστεί να ξαναπάμε. Όμως η βίζα αυτή είναι όμορφη και θα την κολλήσουμε στο διαβατήριό μας, ο καθένας τη δική του.
Να η δική μου:

Δεν μπορώ να πω ότι αυτή η περιοχή μου άρεσε, η οποία έχει 150.000 κατοίκους και έκταση 4.400 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Έχει μερικά ωραία μοναστήρια και η πρωτεύουσα, το Στεπανακέρτ, δεν μου έλεγε κάτι ιδιαίτερο. Όχι ότι είναι άσχημη πόλη, είναι καλή. Αυτό και τίποτα παραπάνω.

Σήμερα το πρωί μετά από ένα πολύ πλούσιο πρωινό πήγαμε στο αρμόδιο γραφείο για να πάρουμε την γνωστή βίζα που δίνει η μικρή αυτή αυτόνομη περιοχή της Αρμενίας, ή του Αζερμπαϊτζάν, όπως θέλετε πείτε το. Η αναμονή δεν ήταν πάνω από 20 λεπτά για όλους μας, αλλά είχαμε πάει πρώτοι από όλους, αφού πήγαμε 5 λεπτά πριν ανοίξει το γραφείο. Στην έξοδό μας από την χώρα ίσα που είδαν τα χαρτιά μας και μας άφησαν να φύγουμε, διαδικασία που δεν κράτησε πάνω από ένα λεπτό. Ενώ όταν εισήλθαμε, χθες δηλαδή, κράτησε αρκετά λεπτά. Να σημειώσω ότι για την βίζα πλήρωσε ο καθένας μας σήμερα 3.000 ντραμ, δηλαδή περίπου 6 ευρώ. Στην πρωινή βόλτα βγάλαμε φωτογραφίες με το φως του ήλιου στα ίδια μέρη που είχαμε πάει και χθες το βράδυ. Πριν φύγουμε θέλαμε πρώτα να επισκεφτούμε μερικά μνημεία τα οποία είχαμε δει είτε σε φωτογραφίες, είτε όταν μπαίναμε στην πόλη χθες και έπρεπε να πάμε με το αυτοκίνητο. Νομίζω δεν έμεινε κάτι αξιόλογο στην πόλη που δεν το είδαμε εκτός ίσως από κάποιο μουσείο.

Η σημαία τους:

Χαρακτηριστική φωτογραφία της πόλης:

Ιδιαίτερο μνημείο έξω από το Στεπανακέρτ:

Μετά βάλαμε βενζίνη μόνο που δεν έπαιρναν με κάρτα τα χρήματα και αναγκαστήκαμε να αλλάξουμε ευρώ σε ένα ανταλλακτήριο πρώτα. Στα βενζινάδικα σε όλες τις άλλες περιοχές που πήγαμε σε τούτο το ταξίδι, δέχονται παντού κάρτα αρκεί να ψάξεις λίγο.

Η απόσταση του Σεβάν από το Στεπανακέρτ είναι περίπου 270 χιλιόμετρα και ο χρόνος για να πας είναι 5 με 6 ώρες, αν δεν σταματήσεις καθόλου. Εμείς όμως σταματήσαμε σε αρκετά σημεία, κυρίως δύο μοναστήρια (Davivank, Hayravank Monasteries) με τη σχετική παράκαμψη και σε ένα φαράγγι το οποίο ήταν πραγματικά καταπληκτικό. Κρίμα που έχουν κατασκευάσει το δρόμο μέσα σε αυτό, με αποτέλεσμα να έχει χαθεί η ομορφιά του. Αλλά για μας τους τουρίστες καλό ήταν που το είδαμε και αν δεν υπήρχε ο δρόμος δεν θα το βλέπαμε.

Κρίμα!

Η λίμνη Σεβάν:

Κάπως έτσι διαφημίζουν τα ψάρια που πουλάνε στο δρόμο δίπλα στη λίμνη (που όμως δε δοκιμάσαμε):

Αυτό μόνο στις περιοχές αυτές θα το βλέπαμε!

Παρασκευή πρωί στη λίμνη Σεβάν, ο μήνας Αύγουστος, και έχει τρεις

Έφτασε και η τελευταία μέρα της εκδρομής. Είναι Παρασκευή πρωί και βρισκόμαστε στη λίμνη Σεβάν και πρέπει μέχρι το βράδυ να έχουμε φτάσει στο αεροδρόμιο της Τιφλίδας, αφού τα ξημερώματα αύριο έχουμε πτήση για Αθήνα. Χτες βράδυ αφού ξεκουραστήκαμε λίγο στο δωμάτιό μας και εγώ έκανα ένα μπάνιο, λίγο πριν τις 8:00 φύγαμε να πάμε να δούμε την πόλη Σεβάν. Το ξενοδοχείο μας είναι λίγο έξω, 2-3 χιλιόμετρα από αυτήν. Η πόλη δεν είναι για πολλά πράγματα. Μία πόλη σοβιετικού στυλ με ένα κεντρικότατο δρόμο ο οποίος έχει κυρίως μικρά μαγαζιά και ευτυχώς βρήκαμε μία πιτσαρία για να καθίσουμε να φάμε κάτι καταναλώνοντας τα τελευταία μας νομίσματα από την Αρμενία. Το φαγητό ήταν ακόμα φθηνότερο από άλλες περιοχές πιο τουριστικές που πήγαμε. Για παράδειγμα οι τηγανητές πατάτες είχαν περίπου 60 λεπτά του ευρώ, ενώ ένα κοτόπουλο με τηγανιτές πατάτες έχει λιγότερο από 3 ευρώ και το πιάτο είναι αρκετά μεγάλο. Η μεγάλη μπύρα (εδώ δεν είδα και μικρές) επίσης έχει ένα ευρώ και είκοσι λεπτά.

Από τις πιο αγαπημένες φωτογραφίες αυτού του ταξιδιού:

Να πω λίγο για τις ισοτιμίες του ευρώ με τα νομίσματα εδώ πέρα των οποίων τα ονόματα ξεχνάω πάρα πολύ εύκολα. Στην Αρμενία με ένα ευρώ παίρνουμε 550 ντραμ. Το ίδιο νόμισμα έχουν και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Στην Γεωργία κατά μέσο όρο με ένα ευρώ παίρναμε 2,80 λάρι, ενώ στη ο Αζερμπαϊτζάν ισοτιμία ήταν ένα 1 ευρώ προς 1,9 μανάτ. Εκτός από το φαγητό δεν έχουμε ιδέα για τις τιμές στα άλλα είδη, εκτός από τα σουβενίρ, τα οποία δεν είναι αντίστοιχος φθηνά, ίσως επειδή πάμε και τα ψωνίζουμε από μέρη τα οποία είναι τουριστικά. Επίσης δεν είναι και πολύ φθηνά τα φρούτα, διότι αγοράζοντας αχλάδια και ροδάκινα το κόστος τους ήταν περίπου 1 ευρώ ανά κιλό. Τα ξενοδοχεία είναι από 20 μέχρι 30 ευρώ. Στο συγκεκριμένο που μένουμε σήμερα είναι 22 ευρώ και το δωμάτιο είναι ευπρεπές. Είχε και με 28 ευρώ ένα ακόμα μεγαλύτερο δωμάτιο αλλά δεν παρείχε τίποτα παραπάνω εκτός από χώρο. Εγώ δεν είχα αρμένικα χρήματα και τον πλήρωσα με 20 ευρώ συν 1100 ντραμ.

Αγαπητοί μου, κουράγιο. Το ξέρω σας κούρασα. Όχι βέβαια σαν κάποιους άλλους! Μια μέρα έμεινε και επιστρέφουμε Ελλάδα.

 

[giannismits]

Όντως πολύ ιδιαίτερη η φωτογραφία που αναφέρεις! Εμένα μου άρεσε και η από πάνω της με το παλιό λεωφορείο. Πολύ ατμοσφαιρική! Από τις πολύ ωραίες ιστορίες σου. Την οποία σίγουρα θα συμβουλευτώ κάποια στιγμή στο μέλλον.

 

[travelbreak]

Όντως πολύ ιδιαίτερη η φωτογραφία που αναφέρεις! Εμένα μου άρεσε και η από πάνω της με το παλιό λεωφορείο. Πολύ ατμοσφαιρική! Από τις πολύ ωραίες ιστορίες σου. Την οποία σίγουρα θα συμβουλευτώ κάποια στιγμή στο μέλλον.

Σίγουρα και η φωτογραφία με το λεωφορείο δείχνει αυτό το (χαμένο) παρελθόν που συνήθως (επειδή ήμασταν παιδιά) νοσταλγούμε. Μα είναι και η θέση που το έχουν παρατημένο!
Όσο για την ιστορία μου, δείχνω συνέχεια ότι αξίζει να πάει κανείς και να μην το φοβάται.
Ρώτησα μια κοπέλα από τη Γεωργία που ζει στην Ελλάδα, γιατί εδώ οι Γεωργιανοί έχουν κακό όνομα. Δεν μου το εξήγησε αλλά μου είπε ότι εδώ τους φοβάται, ενώ στην Τιφλίδα νιώθει πολύ άνετα με τους συμπατριώτες της.

 

[travelbreak]

Nagorno Karabakh ή Artsakh, όπως σας αρέσει.