Ιδέες για αποδράσεις του Σαββατοκύριακου στην Αρκαδία!

[Klair]

Τι παραμυθενιες φωτογραφίες!

Σε ευχαριστώ πολύ @Smaragda53!

 

[Klair]

Βαλτεσινίκο-Μονή Αγίου Νικολάου-Μονή Φιλοσόφου-Ζάτουνα

Το τριήμερο 3-4-5 Νοεμβρίου του 2023 βρέθηκα για μια ακόμα φορά στην Ορεινή Αρκαδία. Όμως, σε αυτήν μου την εξόρμηση πρωτοτύπησα και δεν έμεινα στο Δάρα. Έκλεισα ένα δωμάτιο στον ξενώνα "Πέτρα και Έλατο" στο Βαλτεσινίκο. Από τις αρχές Οκτώβρη του 2023 έχει εγκατασταθεί στο χωριό η κοπέλα του γιου μου η οποία διορίστηκε εδώ αγροτική γιατρός. Όπως είναι, λοιπόν, αναμενόμενο τα πήγαινε-έλα στην Αρκαδία θα ενισχυθούν ακόμα περισσότερο αφού, εκτός από την αγάπη μας για την περιοχή, έχουμε και καινούριο, σημαντικότατο λόγο, για πυκνές επισκέψεις στον Νομό. Φτάσαμε στο χωριό, μαζί με τον γιο μου, Παρασκευή απογευματάκι. Η διαφορά θερμοκρασίας σε σχέση με την Αθήνα έγινε αμέσως αισθητή. Ένα αμάνικο γιλεκάκι ήταν λίαν απαραίτητο κατά τη διάρκεια του πρώτου περίπατου στα ανηφορικά δρομάκια του οικισμού.

Τσιμπήσαμε κάτι πρόχειρο στο σπίτι της Φ. γιατί το βράδυ θα πηγαίναμε στην ταβέρνα Βασιλικός στην οποία διοργανώνεται τα τελευταία 15 χρόνια η γιορτή του κρασιού. Γύρω στις 21:30 περάσαμε την πόρτα του μαγαζιού. Η κράτηση ήταν επιβεβλημένη, αλλά τελικά μας τακτοποίησαν σε ένα τραπέζι στον όροφο του κτιρίου. Εμείς, περισσότερο ενδιαφερόμασταν για το φαγητό-αφού η συγκεκριμένη ταβέρνα προσφέρει καλής ποιότητας εδέσματα-και λιγότερο για το γλέντι. Μάλιστα, οι πληροφορίες μας έλεγαν ότι η γιορτή θα ξεκινούσε αργά-γύρω στις 23:30. Η πρώτη απογοήτευση ήρθε μόλις καθίσαμε. Η σερβιτόρα-κόρη του ιδιοκτήτη μας ενημέρωσε ότι λόγω της γιορτής το μενού είναι συγκεκριμένο και περιορισμένο. Πάνε τα νόστιμα ψαρονέφρια και οι τρυφερές μοσχαρίσιες γάλακτος, πάνε τα ζουμερά φιλέτα κοτόπουλου, τα άγρια χόρτα και ο κόκορας κοκκινιστός με τις ντόπιες χυλοπίτες. Μόνο χοιρινά σουβλάκια, πατάτες τηγανιτές, λάχανο-καρότο για σαλάτα και κάτι ελάχιστα ορεκτικά μας ανακοίνωσε η κοπέλα. Σοκ! Δε γινόταν και να φύγουμε! Παραγγείλαμε σουβλάκια-αναγκαστικά-για τον γιο μου και πατάτες τηγανιτές για εμένα και τη Φ. Η σερβιτόρα έκανε μια μικρή υποχώρηση λέγοντάς μας ότι θα μας φτιάξουν, τουλάχιστον, μια χωριάτικη σαλάτα.

Το περιορισμένο δείπνο μας κάποια στιγμή φαγώθηκε, αλλά το μαγαζί ήταν ακόμη άδειο. Περιμέναμε και ξαναπεριμέναμε να φανεί ο κόσμος, αλλά τίποτα. Μετά τις 23:00 με 23:30 άρχισαν σιγά-σιγά να γεμίζουν τα τραπέζια. Και πολύ after….. το πάρτι του κρασιού στο Βαλτεσινίκο! Η ορχήστρα άρχισε να παίζει μουσική μετά τα μεσάνυχτα, αλλά η φίρμα-τραγουστής ήταν άφαντη μέχρι τις 00:20 που εμείς αποφασίσαμε να εγκαταλείψουμε τον χώρο.

Ξεμακραίνοντας από την πλατεία, τότε ακούσαμε τον αοιδό να παίρνει το μικρόφωνο και να καλωσορίζει τον κόσμο: "Καλησπέρα και καλή βραδιά" είπε αυτός, "καληνύχτα και καλά γλέντια" απαντήσαμε εμείς, τραβώντας ο καθένας για το σπίτι του. Για την ιστορία να αναφέρω ότι το πάρτι τελείωσε στις 8 το πρωί. Όλη τη νύχτα τα κλαρίνα ακούγονταν σε όλο το χωριό. Τα παιδιά με δυσκολία κατάφεραν να κλείσουν για μόλις λίγες ώρες τα μάτια τους, αφού το σπίτι της Φ. βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, λίγα μόλις μέτρα από την πλατεία και την ταβέρνα. Στο δικό μου κατάλυμα, που απέχει περίπου 600-700 μέτρα από το κέντρο και είναι εκτός οικισμού, ευτυχώς δεν ακουγόταν τίποτα.

Πριν καταλήξω στο δωμάτιό μου έκανα μια μεταμεσονύκτια βόλτα στο χωριό.

Το επόμενο πρωί έβρεχε καταρρακτωδώς. Ήταν το ξεκίνημα της κακοκαιρίας “Π” που έπληξε εκείνο το διήμερο τη χώρα μας με θυελλώδεις ανέμους και ισχυρές βροχοπτώσεις που προξένησαν ζημιές και προβλήματα σε αρκετές περιοχές. Πήρα το πρωινό μου στον ξενώνα, μάλιστα η οικοδέσποινα είχε καλέσει αποβραδίς και τα παιδιά να έρθουν για πρόγευμα μαζί μου, χωρίς να δεχτεί επ΄ ουδενί χρήματα για το φαγητό. Ευτυχώς, όταν είχαμε όλοι αποφάει, σταμάτησε και η βροχή. Αποφασίσαμε ομόφωνα να κάνουμε επίσκεψη στο μοναστήρι του Αγίου Νικολάου που βρίσκεται χτισμένο στο φαράγγι του Ρεντεζέλα. Για τα παιδιά θα ήταν η πρώτη φορά που θα αντίκριζαν αυτό το μοναδικό θέαμα. Εγώ, είχα ξαναβρεθεί στο φαράγγι και στο μοναστήρι, σε μια solo εξόρμηση, στις 24 Μαΐου του 2021.

Όταν τον Αύγουστο του 2023 είχαμε έρθει στο Βαλτεσινίκο για να βρούμε σπίτι για τη Φ., είχαμε πληροφορηθεί ότι το μοναστήρι ήταν κλειστό λόγω ανακαίνισης. Ο πρόεδρος του χωριού μας είχε πει ότι οι εργασίες βρίσκονταν σε εξέλιξη, ότι ένα καινούριο μονοπάτι κατά μήκος του φαραγγιού έχει ανοιχτεί, έχει στρωθεί με πέτρα και ότι, πλέον, η πρόσβαση θα είναι πιο εύκολη και πιο φιλική προς τον επισκέπτη. Τώρα, λοιπόν, αυτές οι εργασίες έχουν ολοκληρωθεί, το μοναστήρι είναι ανοιχτό και μάλιστα εργάζονται καθημερινά κάποιοι συντηρητές των τοιχογραφιών-βραχογραφιών.

Έτσι, προσεγγίσαμε το φαράγγι και τη Μονή του Αγίου Νικολάου με τον καινούριο τρόπο. Αφήσαμε το αυτοκίνητο σε ένα σημείο όπου μια πινακίδα δείχνει τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει ο πεζοπόρος, πλέον, επισκέπτης.

Ένα καλοσχηματισμένο πέτρινο μονοπάτι, στα ριζά του βράχου, ακολουθεί τη ροή του φαραγγιού προσεγγίζοντας το μοναστήρι.

Η παλιά τσιμεντένια σκάλα, που εγώ είχα κατέβει το 2021, έχει γίνει τώρα πέτρινη και μια μάντρα έχει χτιστεί και στις δύο πλευρές για προστασία.

2021​

2021​

2021​

2023​

2023​

Η στέγη έχει αλλάξει, στιβαρά κάγκελα με ξύλινες κουπαστές έχουν προστεθεί στα πλαίσια της ανακαίνισης και οι παλιές πόρτες έχουν αντικατασταθεί με καινούριες.

2021​

2021​

2023​

Ένα ακόμη ζευγάρι είχε έρθει να επισκεφθεί το μοναστήρι και μέχρι να βγάλουμε εμείς φωτογραφίες και να κάνουμε τις απαραίτητες φωτογραφικές συγκρίσεις με την προηγούμενη κατάσταση της Μονής, εκείνοι είχαν ήδη γνωριστεί και πιάσει την κουβέντα με τους δύο συντηρητές, έναν άντρα και μια γυναίκα. Μπήκαμε στο εσωτερικό το οποίο ήταν “γυμνό” αφού οι εργασίες δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί.

2021​

2023​

Τρυπώσαμε παντού, βγήκαμε και στον “εξώστη”, το στενό πέρασμα εκτός της σπηλιάς και βρεθήκαμε να κοιτάμε το χάος του φαραγγιού πίσω από την ανακαινισμένη, καλοφτιαγμένη και ασφαλή, πλέον, μάντρα. Ο τρύπιος τοίχος, που έμπαζε νερά στο εσωτερικό, έχει αποκατασταθεί κι έτσι οι τοιχογραφίες δε θα κινδυνεύουν να καταστραφούν από την υγρασία.

2021​

2023​

Ανεβήκαμε στον ξύλινο εξώστη και τρυπώσαμε μέσα στο βουνό, στη σήραγγα που οδηγεί έξω από το μοναστήρι που, πλέον, έχει φωτιστεί με λάμπες εδάφους. Την προηγούμενη φορά, που ήμουν εντελώς μόνη, δεν είχα καν διανοηθεί ότι θα μπορούσα να χωθώ εκεί μέσα, στα μαύρα σκοτάδια, και κάνοντας μια σκυφτή διαδρομή να βγω έξω από τον ναό. Τώρα, όμως, ήταν εντελώς εφικτό αφού η διαδρομή ήταν επαρκώς φωτισμένη και ουσιαστικά ακίνδυνη παρόλο που στην “οροφή” του τούνελ κρέμονταν νυχτερίδες.

Βγήκαμε από μια τρύπα εκτός ναού και από ψηλά ατενίσαμε το μοναστήρι και τους συντηρητές να κάνουν διάλειμμα και να συνομιλούν με το ζευγάρι των επισκεπτών.

Σαν τα κατσίκια κατρακυλήσαμε μια απότομη, λασπωμένη κατηφόρα για να φτάσουμε στον αυλόγυρο του Αγίου Νικολάου. Η αγριάδα του καιρού ταίριαζε απόλυτα με την τραχιά και απόκοσμη αγριάδα του τοπίου.

Η ψιλή βροχούλα που ξεκίνησε μας ανάγκασε να επιταχύνουμε την αναχώρησή μας προς το αυτοκίνητο. Για όποιον ενδιαφέρεται να μάθει την προηγούμενη (αναλυτική) εμπειρία μου από τη Μονή Αγίου Νικολάου Βαλτεσινίκου μπορεί να διαβάσει το κεφάλαιο 16 αυτής της ιστορίας.

Επιστρέφοντας στο Βαλτεσινίκο, αποφάσισα να κάνω μια μεγάλη βόλτα στο χωριό, όσο ο καιρός κρατούσε και δεν έβρεχε βαριά. Πήρα τις ανηφοριές, τρυπώνοντας σε κάθε στενοσόκακο που μου τραβούσε το ενδιαφέρον. Κινήθηκα σε γνώριμα μονοπάτια, που είχα ξαναπερπατήσει σε προηγούμενες επισκέψεις, αλλά ανακάλυψα και καινούριες γειτονιές, κήπους και αυλές. Μάζεψα καρύδια που βρήκα πεσμένα στο διάβα μου και βρήκα καταφύγιο κάτω από τοξωτές καμάρες σαν μ΄ έπιασε η μπόρα στις ψηλότερες συνοικίες του χωριού.

Χώθηκα μέσα στα έλατα και τις κιτρινισμένες φτέρες του Μαινάλου έχοντας για ομπρέλα τον θυμωμένο και γκριζοφορεμένο ουρανό.

Κατέληξα στο δωμάτιο για ξεκούραση. Όλο το απόγευμα έβρεχε ασταμάτητα και με ένταση. Το βραδάκι, επιτέλους, κόπασε η καταιγίδα και ξεμύτισα από το δωμάτιο. Συναντήθηκα με τα παιδιά και δειπνήσαμε στη δεύτερη ταβέρνα του χωριού, την Κληματαριά.

Την Κυριακή ο καιρός ήταν άστατος. Άλλοτε βαριά μαύρα σύννεφα σκέπαζαν τον ουρανό και άλλοτε, από κάτι μικρούς “φεγγίτες”, ξεπρόβαλε ο ήλιος. Με ηλιοφάνεια ξεκίνησα από το δωμάτιό μου με σκοπό να φτάσω στην πλατεία και στο σπίτι της Φ. για να οργανώσουμε τις βόλτες και το φαγητό της ημέρας. Έπεσαν διάφορες ιδέες στο τραπέζι και τελικά καταλήξαμε να ξεκινήσουμε τη μέρα μας επισκεπτόμενοι τη Μονή Φιλοσόφου και μετά να πάμε στο Ζυγοβίστι για φαγητό. Μέχρι να ξεκινήσουμε, η βαριά συννεφιά είχε επιστρέψει στον ουρανό. Αφήσαμε πίσω μας το Βαλτεσινίκο την ώρα που 2 εκδρομικά πούλμαν είχαν σταθμεύσει στην πλατεία κατεβάζοντας τον κόσμο.

Για να φτάσει κανείς στη Μονή Φιλοσόφου υπάρχουν δύο τρόποι. Από το Κέντρο Υγείας της Δημητσάνας, ξεκινάει ένας δρόμος ο οποίος μέσω Ζάτουνας και Μάρκου οδηγεί στο μοναστήρι. Εμείς δεν ακολουθήσαμε αυτήν τη διαδρομή επιλέγοντας τη δεύτερη εκδοχή προσέγγισης της Μονής. Διασχίσαμε τη Δημητσάνα και στη συνέχεια ακολουθήσαμε τον δρόμο που οδηγεί στο Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης. Λίγο πριν το parking του Μουσείου υπάρχει πινακίδα που δείχνει δεξιά, τον δρόμο προς το Παλαιοχώρι και προς τη Μονή Φιλοσόφου. Ακολουθώντας, λοιπόν, τη στενή Επαρχιακή Οδό Λουσίου φτάσαμε στο Παλαιοχώρι. Το Παλαιοχώρι ή Παλιοχώρι Δημητσάνας είναι χτισμένο σε υψόμετρο 740 μέτρων στις βορειοδυτικές πλαγιές της Κλινίτσας (τμήμα του Μαινάλου). Δυτικά του χωριού περνάει ο Λούσιος ποταμός. Η παλιά του ονομασία κρατάει από την εποχή της Τουρκοκρατίας και το χωριό συμμετείχε πάντα στους αγώνες εναντίον των Τούρκων. Οι ντόπιοι το αναφέρουν και ως "το περιβόλι της Δημητσάνας". Πράγματι, το χωριό περιτριγυρίζεται από οργιώδη βλάστηση με δέντρα, κήπους και μποστάνια.

Δε διασχίσαμε ολόκληρο τον οικισμό, αλλά συναντώντας τα πρώτα σπίτια είδαμε μια πινακίδα που έγραφε “Μονοπάτια Λούσιου” και άλλη μια, κάπως παράξενη ταμπέλα, που έγραφε “Ι. Μ. ΦΙΛΟΣΟΦΟΥ-ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ ΤΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΜΕΣΩ ΔΗΜΗΤΣΑΝΑΣ-ΖΑΤΟΥΝΑΣ-ΜΑΡΚΟΥ”. Αγνοήσαμε το “μήνυμα” και συνεχίσαμε να ακολουθούμε την οδό Λουσίου. Στα αυτιά μας έφτασαν κλαρίνα και τραγούδια από το Παλαιοχώρι. Εκ των υστέρων διάβασα ότι εκείνη την Κυριακή (5-11-2023) γινόταν η γιορτή του τσίπουρου με χορούς και πανηγύρια, παρόλη την κακοκαιρία "Π" που βρισκόταν σε εξέλιξη.

Ο δρόμος θεόστενος, σκοροφαγωμένος γεμάτος τρύπες, το τοπίο καταπληκτικό, η βλάστηση οργιώδης. Συκιές, καρυδιές, ελιές και ένα σωρό άλλα δέντρα ομόρφαιναν τη διαδρομή μας. Ο Λούσιος ποταμός, γνωστός και ως Γορτύνιος συνέβαλε στην ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής που διασχίζει. Σπάνια ομορφιά και καταπράσινα τοπία μαγεύουν και ταυτόχρονα χαλαρώνουν τους λάτρεις του ποταμού που μανιωδώς επιδίδονται στην ανακάλυψη ακόμα και των πιο απόκρυφων σημείων του. Κατηφορίζοντας, πλέον, ερχόμασταν όλο και πιο κοντά στο φαράγγι που διαρρέει ο ποταμός. Σύμφωνα με την παράδοση πήρε το όνομα αυτό επειδή στα νερά του έλουσαν τον νεογέννητο Δία οι Νύμφες Νέδα, Αγνώ και Θεισόα. Αφού περάσει δυτικά της Δημητσάνας, όπου υπάρχει το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης, ο ποταμός διασχίζει ένα εντυπωσιακό φαράγγι μήκους 15 χιλιομέτρων και πλάτους περίπου 2 χιλιομέτρων, προτού καταλήξει στον Αλφειό, κοντά στην Καρύταινα. Στις δύο πλευρές του φαραγγιού βρίσκονται δύο ιστορικές μονές, η Μονή Προδρόμου και η Μονή Φιλοσόφου την οποία κοντεύαμε να προσεγγίσουμε.

Λίγο πριν το γεφύρι της Μονόπορης κάποια μηνύματα γραμμένα με σπρέι στη μέση του κακοσυντηρημένου δρόμου μας ανάγκασαν να σταματήσουμε:

Λίγο αργότερα θα καταλαβαίναμε πραγματικά τη σημασία αυτών των μηνυμάτων, αλλά και την προειδοποιητική ταμπέλα που είχαμε συναντήσει πριν λίγη ώρα στο Παλαιοχώρι η οποία συνιστούσε τον δρόμο μέσω Ζάτουνας για την προσέγγιση της Μονής.

Για την ώρα ας απολαύσουμε ανέμελοι το μυθικό ποτάμι με τα ορμητικά νερά του και το μονότοξο πέτρινο γεφύρι του που χτίστηκε μεταξύ του 1875 και του 1885.

Το παράδοξο με αυτό το γεφύρι είναι ότι λείπει το πέτρινο στηθαίο της μιας του πλευράς, ενώ ένα αταίριαστο κάγκελο είναι τοποθετημένο για προστασία. Το γεφύρι της Μονόπορης ήταν ένα από τα καλύτερα γεφύρια της περιοχής μέχρι το 1982. Το έτος αυτό, εξαιτίας της κατάρρευσης μιας άλλης γέφυρας, της Γέφυρας Μπαρμπίνη, διεκόπη κάθε επικοινωνία με τη Ζάτουνα και κάποια άλλα χωριά. Πλέον, η επικοινωνία μπορούσε να διεξαχθεί μόνο από το γεφύρι της Μονόπορης το οποίο, όμως, ήταν πολύ στενό και τα μεγάλα οχήματα, π.χ φορτηγά, δε χωρούσαν να διέλθουν από εδώ. Ο τότε πρόεδρος της Δημητσάνας, για να εξυπηρετήσει τη Ζάτουνα, γκρέμισε το ένα στηθαίο του γεφυριού. Η ζημιά δεν αποκαταστάθηκε ποτέ και οι μεγάλες πελεκητές πέτρες του γκρεμισμένου στηθαίου πετάχτηκαν στο ποτάμι ή κλάπηκαν και πουλήθηκαν ως διακοσμητικά στοιχεία για σπίτια ή κήπους.

Διασχίσαμε το γεφύρι ακολουθώντας, τώρα, ανηφορική πορεία σε έναν σχεδόν κατεστραμμένο δρόμο. Από το οδόστρωμα έλειπαν τεράστια κομμάτια ασφάλτου και ολόκληρες “χαράδρες” ήταν σχηματισμένες, άλλοτε στη μέση και άλλοτε στην άκρη του δρόμου, με αποτέλεσμα το αυτοκίνητο να χοροπηδάει σαν κατσίκι πάνω κάτω παρόλη τη χαμηλή ταχύτητα με την οποία κινούμασταν. Καλύτερα να ήταν χωματόδρομος, παρά αυτό το χάλι. Κάτι ήξερε, λοιπόν, αυτός που έγραψε το μήνυμα πριν το γεφύρι της Μονόπορης. Το τοπίο, όμως, δεν μπορώ να πω….καθηλωτικό! Η αλήθεια είναι ότι η υπομονή μας δοκιμάστηκε για αρκετή ώρα, μέχρι που αντικρίσαμε από εκεί ψηλά την πορεία του φαραγγιού και τα δύο μοναστήρια να στέκονται αντικριστά πάνω από την “άβυσσο”. Τι ανυπέρβλητο θέαμα ήταν αυτό! Χαλάλι το ταρακούνημα και η ταλαιπωρία που υπέστη το κακόμοιρο το αυτοκίνητο και τα καινούρια του λάστιχα.

Χτισμένη στη δυτική πλευρά του φαραγγιού του Λούσιου ποταμού, η Μονή Φιλοσόφου αποτελείται από δύο μοναστηριακά συγκροτήματα, ένα παλαιό και ένα νέο, τα οποία βρίσκονται σε μικρή απόσταση μεταξύ τους, και είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Η παλαιά Μονή είναι η πιο ιστορική και πιο παλαιά μονή της Αρκαδίας και από τα παλαιότερα βυζαντινά μνημεία της Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 963 από τον Ιωάννη Λαμπαρδόπουλο από τη Δημητσάνα, τον επονομαζόμενο “φιλόσοφο”, ο οποίος ήταν γραμματέας του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά. Από το προσωνύμιό του πήρε και η Μονή το όνομά της.

Παρκάραμε το αυτοκίνητο δίπλα στον μεγάλο σταυρό την ώρα που είχε ξεκινήσει ένα πολύ απαλό ψιλόβροχο. Αρχίσαμε να κατηφορίζουμε την πετρόχτιστη μουσκεμένη διαδρομή την οποία στόλιζαν τα πεσμένα κιτρινοκόκκινα φύλλα των δέντρων. Το φθινόπωρο δήλωνε, ολόγυρά μας, με κάθε δυνατό τρόπο την παρουσία του.

Φτάνοντας στον αυλόγυρο μερικές γάτες και ένας καλόγερος μας καλωσόρισαν στο μοναστήρι. Ο μοναχός έδωσε κάποιες εξηγήσεις στα παιδιά που είχαν φτάσει πρώτα κοντά του. Εγώ είχα μείνει λίγο πιο πίσω απαθανατίζοντας τα πετρόχτιστα κτίρια του συμπλέγματος, αλλά και τη μαυροφορεμένη φιγούρα του καλόγερου.

Προσεγγίσαμε τη Νέα Μονή Φιλοσόφου, η οποία εννοείται πως δεν είναι και τόσο νέα, αφού χτίστηκε τον 17ο αιώνα, πριν το 1691. Κατά τα πρώτα χρόνια της Ενετοκρατίας, οι μοναχοί της Παλαιάς Μονής, αποφάσισαν να ιδρύσουν ένα νέο μοναστήρι σε μια πιο προσιτή θέση. Το σημείο που επιλέχθηκε, ήταν ένας βράχος 400 μέτρα βορειότερα της Παλαιάς Μονής, με ανοιχτό ορίζοντα και κοντά σε πηγές πόσιμου νερού. Αρχικά, χτίστηκε ο σταυροειδής με τρούλο, βυζαντινός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου.

Μπήκαμε στο εσωτερικό από αυτήν τη στενή πορτούλα

και εντυπωσιαστήκαμε από τον πλούσιο διάκοσμο. Ο τρούλος στηρίζεται σε τέσσερις καμάρες που ακουμπούν σε κολόνες. Οι τοίχοι είναι γεμάτοι με τοιχογραφίες, οι οποίες αποτελούν ένα πολύ σημαντικό ζωγραφικό σύνολο. Το τέμπλο είναι ξυλόγλυπτο με εξαιρετική διακόσμηση και φέρει εικόνες κρητικής τεχνοτροπίας που αποδίδονται στο ζωγράφο Βίκτωρα (1663). Ο ναός αγιογραφήθηκε το 1693 με δαπάνη του Μαυραηδή-πασά Φαρμάκη από τη Στεμνίτσα, ο οποίος είχε εξισλαμισθεί, αλλά επανήλθε στον Χριστιανισμό επί Ενετοκρατίας.

Από τα μέσα του 17ου αιώνα λειτουργούσε στη Νέα Μονή η “Σχολή της Δημητσάνας”, σχολή Γορτύνιων κληρικών, από τις πλέον σημαντικές ιερατικές σχολές στην Τουρκοκρατία. Ανέδειξε πλήθος δασκάλων, ιερέων, ιεροκηρύκων, μοναχών, ανώτερων κληρικών, καθώς και ηγετικές μορφές της Εκκλησίας. Προσέφερε τέσσερις πατριάρχες Ιεροσολύμων, δύο Οικουμενικούς Πατριάρχες, πολλούς ανώτατους εκκλησιαστικούς άνδρες (Γρηγόριος ο Ε΄, Παλαιών Πατρών Γερμανός), συνολικά 80 μητροπολίτες και επτά πατριάρχες. Η Μονή υπήρξε κέντρο πνευματικής αντίστασης στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Μεταξύ του 1834 και του 1836 η Μονή διαλύθηκε με βάση το βασιλικό διάταγμα της Βαυαρικής Αντιβασιλείας περί διαλύσεως των μονών και με το σκεπτικό ότι είχε κάτω από 6 μοναχούς. Μετά από αυτό, ερήμωσε. Σήμερα λειτουργεί ως ανδρικό μοναστήρι και μετόχι (με βασιλικό διάταγμα του 1922) της γειτονικής Μονής Τιμίου Προδρόμου Στεμνίτσας. Το 1955 χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο και από το 1992 άρχισε να ανακαινίζεται από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Από τον αυλόγυρο του ναού της Νέας Μονής ξεκινά κατηφορικό μονοπάτι που οδηγεί στην Παλαιά Μονή Φιλοσόφου. Αυτή η διαδρομή συνεχίζει να κατηφορίζει προς τις όχθες του Λούσιου ποταμού και προς τη Μονή Προδρόμου, που βρίσκεται στον απέναντι βράχο. Πριν αρκετά χρόνια είχαμε περπατήσει αυτό το καταπληκτικό τμήμα φτάνοντας μέχρι τη Μονή Προδρόμου. Τώρα είχαμε σκοπό να περπατήσουμε τα περίπου 600 μέτρα για να δούμε το “Κρυφό Σχολειό” δηλαδή τα απομεινάρια της Παλαιάς Μονής Φιλοσόφου. Όπως είπα και πιο πριν, η Παλαιά Μονή Φιλοσόφου είναι η πιο ιστορική και πιο παλαιά μονή της Αρκαδίας και από τα παλαιότερα βυζαντινά μνημεία της Ελλάδας. Εκτείνεται σε μια στενή και επιμήκη κοιλότητα του κατακόρυφου βράχου και αποτελεί θαυμαστό δείγμα βυζαντινής αρχιτεκτονικής του 10ου αιώνα με αξιόλογες τοιχογραφίες. Η Μονή, σε όλο σχεδόν το μήκος της κοιλότητας, ήταν περιτειχισμένη με ψηλό τείχος που είχε φυλάκιο και στενά παρατηρητήρια για την προστασία της από τους επιδρομείς. Στη θέση αυτή σώζονται σήμερα ο βυζαντινός ναός (Καθολικό), πραγματικό αριστούργημα αρχιτεκτονικής. Συχνά η Μονή αποκαλούνταν από τον λαό και ως “Κρυφό Σχολειό”, καθώς λόγω της απρόσιτης θέσης της, οι μοναχοί δίδασκαν σχεδόν ανενόχλητοι τα ελληνόπουλα.

Βγαίνοντας από την εκκλησία στον προαύλιο χώρο, διαπιστώσαμε ότι το απαλό ψιλόβροχο είχε δυναμώσει και είχε γίνει κανονική βροχούλα. Ο καλόγερος-άγρυπνος φρουρός του μοναστηριού-μας προέτρεψε να κεραστούμε λουκουμάκια από τη διπλανή αίθουσα. Μπήκαμε, λοιπόν, να φάμε λουκουμάκι και να χαζέψουμε τις κεραλοιφές και τα κομποσκοίνια που πουλάνε οι καλόγεροι ελπίζοντας, εν τω μεταξύ, στην υποχώρηση της βροχόπτωσης. Ο καιρός, όμως, εκείνη τη στιγμή δεν ήταν σύμμαχός μας. Άνοιξαν οι ουρανοί και μια καταιγίδα μας εγκλώβισε για τα επόμενα 30 λεπτά, ίσως και παραπάνω, μέσα σε αυτό το δωμάτιο. Από την ανοιχτή πόρτα παρατηρούσαμε τις χοντρές σταγόνες να "βομβαρδίζουν" ακατάπαυστα τα κτίρια και την αυλή.

Έτσι, ήταν αδύνατον να συνεχίσουμε την πορεία μας στο κατηφορικό λασπωμένο και γλιστερό μονοπάτι για να φτάσουμε στην Παλαιά Μονή-Κρυφό Σχολειό. Το μόνο που μπορώ να κάνω σε αυτό το σημείο είναι να βάλω μια παλιά φωτογραφία από την προηγούμενη επίσκεψή μας.

Υπομονετικά περιμέναμε μέχρι που κόπασε η καταιγίδα. Ανηφορίσαμε τα πέτρινα σκαλιά στα οποία έτρεχαν ρυάκια νερού και μπήκαμε στο αυτοκίνητο. Δε διανοηθήκαμε καν να επιστρέψουμε από τον ίδιο δρόμο μετά από την άγρια νεροποντή. Ακολουθήσαμε την άλλη διαδρομή μέσω Μάρκου-Ζάτουνας. Κάποια στιγμή, στη μέση του πουθενά, είδαμε ένα όμορφο πέτρινο κτίριο και τριγύρω ένα σωρό αυτοκίνητα παρκαρισμένα. Αμέσως μου ήρθε αναλαμπή! και έβαλα τις φωνές! “Παιδιά, αυτή πρέπει να είναι η Ζέρζοβα”! είπα, θυμούμενη μια ανάρτηση του @GTS στο φόρουμ και ένα σχόλιό του για το καλύτερο φαγητό στην περιοχή.

Ο γιος μου σταμάτησε στη μέση του δρόμου και μου είπε: “Τρέχα να δεις για τραπέζι”, γιατί εκείνη τη στιγμή είχαν καταφτάσει μερικά ακόμα αυτοκίνητα που έψαχναν κατάλληλο σημείο για να σταθμεύσουν. Όταν μπήκα μέσα στο μαγαζί δεν υπήρχε κανείς άλλος σε αναμονή πριν από εμένα. Απευθύνθηκα στον πρώτο διαθέσιμο υπάλληλο για τραπέζι. -“Περιμένετε λιγάκι” μου απάντησε. Εν τω μεταξύ, πίσω μου άρχισε να μαζεύεται κόσμος. Προς στιγμήν είχα μεγάλες ελπίδες, ίσως και βεβαιότητα, ότι θα καταφέρουμε να καθίσουμε εδώ για φαγητό. Μάλιστα, τα παιδιά είχαν ήδη παρκάρει και είχαν έρθει και αυτά στο μαγαζί. Η κρυολουσία, όμως, ήρθε από τα χείλη του μεγάλου αφεντικού που κατέφτασε μπροστά μας, μετά από αρκετή ώρα και κάμποσες διαβουλεύσεις με τον υπάλληλο που με είχε σε αναμονή τόση ώρα. - “Δυστυχώς, δεν μπορούμε να εξυπηρετήσουμε κανέναν από εσάς” είπε απευθυνόμενος στο πλήθος που είχε μαζευτεί στη είσοδο του μαγαζιού. -“Περιμένουμε κρατήσεις στα άδεια τραπέζια που βλέπετε”. Κάναμε επιτόπου μεταβολή και αναχωρήσαμε. Ίσως κάποια άλλη φορά.

Παρακάτω συναντήσαμε το χωριό Μάρκος το οποίο είvαι χτισμέvo στoυς πρόπoδες τoυ όρους Μελικάγκoυρo, σε 900 μέτρα υψόμετρo. Η βουνοκορφή του Μελικάγκουρου αποτελεί τη δυτικότερη απόληξη του ορεινού όγκου του Μαινάλου και η θέση του χωριού στην πλαγιά το καθιστά ένα από τα ελάχιστα χωριά πoυ συvαvτάει καvείς με τόσo μεγάλη πανοραμική θέα.

Αφήνοντας πίσω μας τον Μάρκο και ακολουθώντας, πλέον, την Επαρχιακή Οδό Δημητσάνας-Γέφυρας Μπερτσάς υποχρεωθήκαμε σε μια ολιγόλεπτη στάση, αφού στο βάθος ξεπρόβαλε ένα συγκλονιστικό θέαμα. Τοπίο στην ομίχλη! Η Ζάτουνα αριστερά, η Δημητσάνα δεξιά, στολισμένες με τα πέτρινα σπίτια τους και στεφανωμένες με αέρινα πέπλα έμοιαζαν εξωπραγματικές.

Μπήκαμε στη Ζάτουνα και παρκάραμε στον κεντρικό δρόμο. Αναζητήσαμε τραπέζι στο “Ου Μπλέξεις” το οποίο ήταν κατάμεστο. Μας είπαν να κάνουμε μια σύντομη βολτίτσα και να επιστρέψουμε σε ένα εικοσάλεπτο. Σταθήκαμε μπροστά στο καφενείο του Μίκη και διηγήθηκα στα παιδιά την ιστορία για τα χρόνια της εξορίας του μουσικοσυνθέτη στο χωριό. Η ιστορία της Ζάτουνας και του Μίκη υπάρχει, ήδη, καταγεγραμμένη στο κεφάλαιο 42 αυτής της ιστορίας.

Πλησιάσαμε στα παράθυρα του καφενείου για να δούμε από κοντά τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες που είναι κολλημένες στο τζάμι.

Το φαγητό ήταν ικανοποιητικό και οι μερίδες μεγάλες. Είναι μια αξιοπρεπής λύση για κάποιον που βρίσκεται στην περιοχή. Ακολούθησε βόλτα στο χωριό το οποίο ήταν τώρα τυλιγμένο, απ΄ άκρη σ΄ άκρη, στην ομίχλη. Μαγικές εικόνες σε γήινους τόνους συνόδευσαν κάθε μας βήμα στα σοκάκια και στις ανηφοριές του.

Από το ψηλότερο σημείο η θέα ήταν αδύνατη. Ένα αδιαπέραστο, υπόλευκο πέπλο είχε εξαφανίσει τα όμορφα σπίτια με τις κόκκινες στέγες, ακόμη και ολόκληρο τον όγκο του ελατοσκέπαστου βουνού.

Γέμισαν τα μάτια μας με τα φθινοπωρινά χρώματα και τα πνευμόνια μας με τα αρώματα του βρεγμένου χώματος και σαν ξεκίνησε να πέφτει το σκοτάδι πήραμε τον δρόμο της επιστροφής για το Βαλτεσινίκο.

 

[GTS]

Εκεί στο γεφύρι του Μονοπορη από κάτω απολαύσαμε το μπάνιο μας το καλοκαίρι. Μαγική Αρκαδία όλες τις εποχές.

 

[Klair]

Εκεί στο γεφύρι του Μονοπορη από κάτω απολαύσαμε το μπάνιο μας το καλοκαίρι. Μαγική Αρκαδία όλες τις εποχές.

Μόλις είδα τις «λιμνούλες» ακριβώς το ίδιο σκέφτηκα και εγώ @GTS. Τί ωραία καβάτζα για μπάνιο είπα! Θα ακολουθήσει και καλοκαιρινή εξόρμηση σε αυτά τα μαγικά μέρη!

 

[Klair]

Ο μετανάστης Γεώργιος Στρατήγης από τα Βούρβουρα ήταν στο Ellis Island το 1901

Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι συνυφασμένη με τη μετανάστευση. Και η Αρκαδία από τα αρχαία χρόνια έχει μακρά παράδοση. Δεν υπάρχει ούτε μια αρκαδική οικογένεια που να μην έχει αποχαιρετήσει στο παρελθόν ένα μέλος της που ξεκίνησε για τον δύσκολο αγώνα να αναζητήσει μια καλύτερη τύχη σε μακρινούς τόπους. Στις αποβάθρες των λιμανιών κρέμονταν σαν τα σταφύλια οι συγγενείς των ανθρώπων που ξεκινούσαν για να χτίσουν μια νέα ζωή μακριά από τον τόπο τους. Πολλοί από εκείνους δε γύρισαν ποτέ πίσω. Πολλοί από εκείνους, επίσης, γύρισαν, έφτιαξαν κληροδοτήματα, έχτισαν σχολεία και νοσοκομεία.

Ο ερευνητής και συγγραφέας Πέτρος Σαραντάκης έχει ασχοληθεί επισταμένως με την ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ. Στο δίτομο έργο του «Οι Αρκάδες της Αμερικής: Ιστορία και προσφορά» αναφέρεται διεξοδικά στη μετανάστευση των Αρκάδων στις ΗΠΑ και παρουσιάζει τους καρπούς μιας επταετούς έρευνας.

Τα τεκμήρια, βέβαια, μιλούν πολύ πιο δυνατά από τις λέξεις. Ένα τέτοιο τεκμήριο δημοσίευσε ο κ. Σαραντάκης στη σελίδα του στο Facebook. Πρόκειται για μια φωτογραφία από το Ellis Island, το νησί στο λιμάνι της Νέας Υόρκης που αποτέλεσε τον πιο πολυσύχναστο σταθμό επιθεώρησης μεταναστών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Από το 1892 έως το 1954, σχεδόν 12 εκατομμύρια μετανάστες που έφτασαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης και του Νιου Τζέρσεϊ υποβλήθηκαν σε ελέγχους εκεί σύμφωνα με την ομοσπονδιακή νομοθεσία.

Το 1901 ο Γεώργιος Στρατήγης από τα Βούρβουρα βρέθηκε εκεί, για τον καθιερωμένο έλεγχο, προκειμένου να αναζητήσει στη συνέχεια μια καλύτερη ζωή στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Άφησε πίσω του ένα χάραγμα σε τοίχο που γράφει:

«Γεώργιος Στρατήγης, εκ Βουρβούρων Επαρχίας Κυνουρίας. Εις αυτά τα κρεβάτια εκοιμήθηκα νύκτες (3) και ο θεός γιγνώσκει πόσες θα κοιμηθώ ακόμη. 22/3/1901».

Ένα χάραγμα στον τοίχο, ένα σπάραγμα της ιστορίας της μετανάστευσης της Αρκαδίας.

Πηγή: Ο μετανάστης Γεώργιος Στρατήγης από τα Βούρβουρα ήταν στο Ellis Island το 1901... (pic)

 

[Smaragda53]

Καταπληκτικό!

 

[Klair]

Βλαχορράπτης-Γεφύρι Κούκου-Καταρράκτης Βρόντου

Ένας νέος προορισμός έρχεται να προστεθεί σε αυτήν την ιστορία για την Αρκαδία. Με ορμητήριο τη Βυτίνα ξεκινήσαμε, στις 24 Φεβρουαρίου του 2024, να ανακαλύψουμε και να εξερευνήσουμε ένα πολύ όμορφο χωριό, έναν εντυπωσιακό και θορυβώδη καταρράκτη και ένα ιστορικό γεφύρι απαράμιλλης τέχνης και μαεστρίας. Ο γνωστός, πλέον, δρόμος μας οδήγησε στη Δημητσάνα, αλλά πριν μπούμε στο χωριό-στο σημείο που βρίσκεται το Κέντρο Υγείας-στρίψαμε δεξιά ακολουθώντας την Επαρχιακή Οδό Δημητσάνας-Γέφυρας Μπερτσάς μέσω της οποίας φτάσαμε στο χωριό Μάρκος, αφού πρώτα διασχίσαμε, για μια ακόμη φορά, την ιστορική και πανέμορφη Ζάτουνα. Μπαίνοντας στον Μάρκο, είδαμε την ταμπέλα που έγραφε: Βλαχορράπτης-Ατσίχολος-Καρύταινα και ακολουθήσαμε τον στενό και κατηφορικό δρόμο που ονομάζεται Οδός Αγίου Ιωάννη Προδρόμου.

Αφήνοντας πίσω μας τα τελευταία σπίτια του χωριού, μπροστά μας ξεδιπλώθηκε μια πανοραμική θέα ενός μεγάλου τμήματος της Πελοποννήσου, αφού από εδώ ψηλά φαίνεται η πεδιάδα της Μεγαλόπολης, το Λύκαιο Όρος αλλά και ένα σωρό άλλες βουνοκορφές καθώς και κατάφυτα μικρά και μεγάλα φαράγγια. Η διαδρομή πολύ στενή και κατηφορική, γεμάτη φουρκέτες. Παίρνοντας μερικές κλειστές στροφές είδαμε τα σπίτια του Μάρκου να αιωρούνται πάνω από τα κεφάλια μας.

Συνεχίσαμε να κατηφορίζουμε απολαμβάνοντας τη μοναχικότητα, το εναλλασσόμενο τοπίο με την οργιώδη βλάστηση, αλλά και τα κατακίτρινα επίπεδα ξέφωτα. Κάποια στιγμή, ο στενός δρόμος με την παμπάλαια ασφαλτόστρωση μετατράπηκε σε χωματόδρομο. Ήταν αρκετά βατός και ευτυχώς σύντομης διάρκειας.

Η επιστροφή μας στην άσφαλτο έγινε περνώντας από μια ιδιαίτερη και πρωτότυπη «πύλη». Δύο πανύψηλα και αντικριστά δέντρα, σαν άλλοι ακοίμητοι φρουροί της μοναχικής οδού, σηματοδότησαν την επιστροφή μας στην ασφάλτινη διαδρομή.

Κι άλλες φουρκέτες, κι άλλη κατηφοριά, κι άλλη πυκνή βλάστηση, ώσπου είδαμε στο απέναντι βουνό έναν δρόμο να σχίζει σαν μαχαιριά την πρασινάδα. Αυτή ήταν η συνέχεια της διαδρομής μας, με ανηφορική τώρα εξέλιξη. Κοντεύαμε να προσεγγίσουμε τον προορισμό μας. Πράγματι, παίρνοντας μια ακόμα στροφή φανερώθηκε κάτω από τις ρόδες μας ο μικρός οικισμός να απλώνει τις γειτονιές του αντικριστά στις κατάφυτες πλαγιές με τις έντονες κλίσεις. Σταματήσαμε σε ένα πλάτωμα για πανοραμικές φωτογραφίες του Βλαχορράπτη ή Βλαχορράφτη με τη σημερινή ονομασία Μάραθα. Από εκεί ψηλά η δόμηση μας φάνηκε αρκετά αραιή με άπλετο ελεύθερο χώρο μεταξύ των πετρόχτιστων σπιτιών με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Πολύ ενδιαφέρουσα και καλαίσθητη ήταν η πρώτη εντύπωση που μας εξέπεμψε ο παραδοσιακός οικισμός με τα διώροφα λιθόκτιστα οικοδομήματά του.

Μπήκαμε στο αυτοκίνητο και συνεχίσαμε την πορεία μας φτάνοντας στα πρώτα σπίτια του χωριού. Δύο ξύλινες ταμπέλες μας έδειξαν αμέσως τη διαδρομή που έπρεπε να ακολουθήσουμε για να ανακαλύψουμε το κρυμμένο υδάτινο μυστικό της πανέμορφης περιοχής. Αφήσαμε τη γνωριμία με το χωριό για αργότερα και αμέσως βάλαμε πλώρη για το Γεφύρι του Κούκου και τον Καταρράκτη του Βρόντου.

Μια ασφάλτινη φιδίσια διαδρομή, με πανοραμική θέα, μας έφερε μετά από 5 χιλιόμετρα στην είσοδο του Γεφυριού και 34 μέτρα πάνω από το στενό φαράγγι του Αλφειού ποταμού. Το παλιό πέτρινο Γεφύρι του Κούκου, στο πιο στενό πέρασμα του Αλφειού, συνέδεε τις επαρχίες Ολυμπίας και Γορτυνίας. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό το πώς κατόρθωσε ο Λαγκαδινός πρωτομάστορας Αντώνης Κάτσαινος να το χτίσει εκεί πάνω, σε ένα στενό μεν, αλλά πολύ επικίνδυνο σημείο δε. Τριάντα τέσσερα μέτρα ύψος, και από κάτω ο αφρισμένος ποταμός.

Βρίσκεται στο πιο στενό βραχώδες πέρασμα του Αλφειού, στη θέση «Τρία Αλώνια» και διευκόλυνε την επικοινωνία των χωριών της Δυτικής Γορτυνίας με την Ανδρίτσαινα. Χτίστηκε το 1880 και είναι μονότοξο. Το όνομά του το οφείλει, σύμφωνα με την παράδοση, στον Κούκο που τον μαχαίρωσε ο Μπραΐμης, ο νονός του, σε μια συναλλαγή που είχαν για ένα σφαχτό, λένε κάποιοι, ενώ άλλοι λένε ότι η συναλλαγή δεν ήταν ακριβώς συναλλαγή αλλά κλεψιά. Ο Κούκος έπιασε τον Μπραΐμη να κλέβει ένα ζώο από το κοπάδι του και πάνω στον καβγά, ο Μπραΐμης τον μαχαίρωσε στην καρδιά.

Το 1878 αποφασίστηκε από το κράτος, με πρωτοβουλία του Λαγκαδινού πολιτικού Αθανασίου Βαλαβάνη, η κατασκευή του Γεφυριού με κρατική επιχορήγηση 17.254 δραχμών. Η επιλογή έγινε στο πιο στενό σημείο του Αλφειού. Κανένας, όμως, μηχανικός του κράτους δεν αναλάμβανε την κατασκευή του, λόγω της δυσκολίας του ύψους και της ορμής του νερού. Τότε, ανέλαβε να το χτίσει ο πρωτομάστορας Αντώνης Κάτσαινος από τα Λαγκάδια. Η κατασκευή του κράτησε 2 χρόνια και τελείωσε το 1880. Η παράδοση λέει ότι ο Κάτσαινος κατάφερε να φτιάξει το Γεφύρι, ενώ άλλοι είχαν αποτύχει, στηρίζοντας τη σκαλωσιά σε δίχτυ που έφτιαξε από 13.000 οργιές τριχιά, που στη συνέχεια κρέμασε σε δέντρα στις δύο πλευρές του φαραγγιού. Κατασκευάστηκε κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες χάρη στη μαστοριά και την εξυπνάδα του πρωτομάστορα.

Σταθήκαμε στη μέση του Γεφυριού κοιτάζοντας από το ύψος των 34 μέτρων τον Αλφειό ποταμό, αφουγκραζόμενοι το τραγούδι των αφρισμένων γαλαζοπράσινων νερών του. Τα πετρογέφυρα είναι στοιχεία του λαϊκού μας πολιτισμού και πρέπει να τα προστατεύουμε και να τα διαφυλάττουμε ως κόρη οφθαλμού. Είναι πραγματικά στολίδια χτισμένα από σπουδαίους μαστόρους που έφευγαν για καιρό μακριά από τα σπίτια τους δουλεύοντας υπό αντίξοες συνθήκες για την κατασκευή τους. Μέχρι και κωδική γλώσσα μιλούσαν για να μην φανερώνουν τα μυστικά της τέχνης τους.

Λίγο μετά το Γεφύρι του Κούκου αφήσαμε το αυτοκίνητο σε ένα άπλωμα

και κατρακυλήσαμε σε ένα κακοτράχαλο, γλιστερό μονοπάτι για να ανακαλύψουμε τον Καταρράκτη του Βρόντου. Ένα υψηλής φυσικής ομορφιάς τοπίο μας τύλιξε στην αγκαλιά του και μας ξεμυάλισε. Πανύψηλα δέντρα που έκρυβαν τον ουρανό και πυκνοί θάμνοι αποτελούσαν το σκηνικό μέσα στο οποίο περπατούσαμε. Διασχίσαμε τη στεγνή κοίτη ενός χειμάρρου την οποία κάλυπταν ογκώδεις πέτρες που ήταν ντυμένες με καταπράσινες βελούδινες φορεσιές. Πάνω από τα κεφάλια μας έγερναν κορμοί δέντρων στολισμένοι με κισσούς, περικοκλάδες και απαλά σμαραγδένια βρύα και λειχήνες. Τοπίο απείρου κάλλους και μυστηρίου. Σε κάθε σου βήμα νόμιζες ότι θα πεταχτούν μπροστά σου νεράιδες και ξωτικά του δάσους.

Κάποια στιγμή έφτασε στα αυτιά μας το βουητό του νερού που πέφτει από ψηλά και σε λίγο αντικρίσαμε τον μεγαλόπρεπο πρωταγωνιστή της περιοχής να κατακρημνίζει τα αφρισμένα ύδατά του από μεγάλο ύψος. Ο Καταρράκτης του Βρόντου δεν οφείλει το όνομά του σε κάποιο πρόσωπο, αλλά στον βρόντο που κάνουν τα νερά του καθώς γκρεμίζονται από ύψος 17 μέτρων στην απότομη και κατάφυτη πλαγιά του βουνού.

Ένα γάργαρο ποτάμι σχηματίζεται εδώ, με μικρές πισίνες ανάμεσα σε τεράστιες πέτρες που ενδείκνυνται για καλοκαιρινό μπανάκι. Το νερό κυλάει στο ονειρικό αυτό σκηνικό για να ενωθεί μετά από λίγο με τον Αλφειό ποταμό.

Ακολουθώντας ένα στενό χωμάτινο μονοπάτι συναντήσαμε, σε ένα ξέφωτο, μια μεγάλη πράσινη σκηνή η οποία αποτελεί spot των προγραμμάτων rafting στον Λούσιο και τον Αλφειό ποταμό. Η κατάβαση ξεκινάει από το Γεφύρι του Ατσίχολου στον ποταμό Λούσιο. Η κωπηλασία γίνεται στα κρυστάλλινα νερά μέσα σε ένα στενό φαράγγι. Οργιώδης βλάστηση, φυσικές πηγές και πανέμορφα τοξωτά γεφύρια συμπληρώνουν αυτήν τη μοναδική εμπειρία. Οι επιβλητικοί βράχοι εκατέρωθεν του ποταμού δημιουργούν συναρπαστικά περάσματα και εμπόδια για ατελείωτη διασκέδαση και μεγάλες δόσεις αδρεναλίνης. Η διαδρομή καταλήγει στον ποταμό Αλφειό και τερματίζει στο πέτρινο Γεφύρι του Κούκου και ακριβώς στο σημείο που βρισκόμασταν εμείς.

Πλησιάσαμε την όχθη του Αλφειού έχοντας θέα στο στενό φαράγγι και στο ιστορικό Γεφύρι. Τα νερά άφριζαν και μούγκριζαν από την ορμή, ο ουρανός είχε μια γκριζάδα που ταίριαζε απόλυτα στο τοπίο. Δεν έκανε καθόλου κρύο, αντιθέτως μια γλυκιά θαλπωρή τύλιγε απαλά τα κορμιά μας καθώς στεκόμασταν πάνω στις λείες πέτρες και δίπλα στη ροή του νερού. Πόση ομορφιά να αποτυπωθεί στις φωτογραφίες;

Δίπλα μας ένας μικρός καταρράκτης διοχεύεται τα νερά του Βρόντου στον Αλφειό. Μαγικό σκηνικό, μαγικό τοπίο, μαγική Αρκαδία!

Ακολουθώντας το ίδιο μονοπάτι φτάσαμε εντυπωσιασμένοι στο αυτοκίνητο αναχωρώντας για τη γνωριμία μας με τον Βλαχορράπτη. Ο αμαξιτός δρόμος κόβει στα δύο το χωριό.

Καταλήγοντας στην άκρη του παραδοσιακού οικισμού, παρκάραμε το αυτοκίνητο έξω από το πρώην Δημοτικό Σχολείο στο οποίο σήμερα στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο.

Κυκλώσαμε το πέτρινο κτίριο το οποίο συνορεύει με τον μεταβυζαντινό ναό του Αγίου Δημητρίου.

Εδώ, είδαμε τοποθετημένους μερικούς ογκόλιθους από το αρχαίο κάστρο του Αγίου Νικολάου (4ος αιώνας π.Χ).

Στην κορυφή ενός λόφου, δίπλα στο χωριό και σε δεσπόζουσα θέση, με ορατότητα μέχρι και το Ιόνιο Πέλαγος, σώζονται ερείπια αρχαίου τείχους και υπολείμματα αρχαίου κάστρου το οποίο, πιθανώς, χρησιμοποιούνταν για την προστασία της Αρχαίας Γόρτυνας. Εκεί, βρίσκεται σήμερα το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου. Το αρχαίο αυτό φρούριο είναι χαρακτηρισμένο ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Φεύγοντας από το χωριό κάναμε μια προσπάθεια να προσεγγίσουμε τον λόφο για να δούμε τα αρχαία ερείπια. Όμως, ο χωματόδρομος μας φάνηκε αρκετά δύσβατος για να θέσουμε σε ταλαιπωρία το αυτοκίνητο με το οποίο κάναμε την εξόρμηση. Αυτές οι extreme διαδρομές είναι δική μου αποκλειστικότητα τις οποίες φέρνω εις πέρας με το δικό μου εκπαιδευμένο σε τέτοιους κακοτράχαλους δρόμους αυτοκινητάκι και συνήθως σε solo εξορμήσεις. Έτσι, η εξερεύνηση του αρχαίου φρουρίου έμεινε σε εκκρεμότητα την οποία υποσχέθηκα στον εαυτό μου να καλύψω την επόμενη φορά που θα βρεθώ σε αυτά τα μέρη.

Επανέρχομαι, λοιπόν, εκεί που είχαμε μείνει, δηλαδή στον ναό του Αγίου Δημητρίου από τον περίβολο του οποίου θαυμάσαμε ένα άλλο κομμάτι του οικισμού με τα αμφιθεατρικά πετρόχτιστα σπίτια του, τα περισσότερα πολύ καλά συντηρημένα ή αναπαλαιωμένα, να σκαρφαλώνουν στην κατάφυτη πλαγιά.

Με έντονα λιτό ύφος, με χαγιάτια, με μικρά παράθυρα και αυλές όλα τα κτίρια του Βλαχορράπτη αποπνέουν αρχοντιά και καλαισθησία. Ανάμεσα στα λιγοστά, πλέον, κατοικημένα σπίτια χάσκουν αρκετά χαλάσματα και αυτά όμως με φανερά τα σημάδια της θαυμάσιας πέτρινης τέχνης, της παλιάς αίγλης και της αυθεντικότητας.

Δίπλα στο παλιό Σχολείο βρίσκεται η ιδιαίτερα φροντισμένη πλατεία του Βλαχορράπτη, με τις προτομές των μελών της γνωστής οικογένειας των Αγγελοπουλαίων (του πατέρα Θεόδωρου και των παιδιών του Παναγιώτη, Άγγελου, Δημητρίου και Γιάννη), η οποία κατάγεται από το χωριό. Τα μέλη της, και ιδιαίτερα ο Παναγιώτης Αγγελόπουλος, είναι ευεργέτες του χωριού και της ευρύτερης περιοχής, αφού με δική τους χρηματοδότηση έγιναν πολλά σημαντικά κοινωφελή έργα (δρόμος Ατσίχολου-Βλαχορράπτη, ανακαίνιση του Δημοτικού Σχολείου, υδροδότηση κ.α.

Οι Λαγκαδινοί μάστορες που έφτιαξαν το Γεφύρι του Κούκου στον Αλφειό ποταμό έχτισαν και την Αγία Τριάδα, την ενοριακή εκκλησία του χωριού (1830). Μπροστά της ορθώνεται το Ηρώο των Πεσόντων στους βαλκανικούς πολέμους, στον ελληνοϊταλικό πόλεμο και στην Εθνική Αντίσταση

Απέναντί της στέκεται ένα ακόμα πέτρινο οικοδόμημα το οποίο στεγάζει το μονοθέσιο Δημοτικό Σχολείο του Βλαχορράπτη.

Εδώ, συναντήσαμε και την ταβέρνα του χωριού η οποία ήταν ανοιχτή και είχε κόσμο που γευμάτιζε.

Αν και το σημερινό χωριό ιδρύθηκε γύρω στα 1600 μ.Χ. από έναν ποιμένα που έραβε βλάχικα ρούχα (έτσι προέκυψε και το όνομά του) η περιοχή είχε κατοικηθεί από την αρχαιότητα. Ο περιηγητής Παυσανίας, αφήνοντας τον Βουφάγο ποταμό (παραπόταμο του Αλφειού) τράβηξε για τα αρχαία Μάραθα. Ο αρχαίος ταξιδιώτης γράφει: «προχωρώντας απ’ τις πηγές του ποταμού Βουφάγου θα συναντήσεις πρώτα το χωριό Μάραθα και μετά απ’ αυτό τη Γόρτυνα, που σήμερα είναι κώμη, ενώ παλαιότερα ήταν πόλη». Τα Μάραθα του Παυσανία ταυτίζονται με την τοποθεσία «Μαραθιά», του Βλαχορράπτη. Από τον κάμπο της περιοχής περνούσαν αρχαίοι δρόμοι, όπως η 5η Μυκηναϊκή Οδός που αργότερα ονομάστηκε από τους Ρωμαίους σε 84η Ρωμαϊκή Οδό.

Σήμερα το χωριό αποτελεί πολύ καλή αφετηρία εναλλακτικού τουρισμού, αφού η πρόσβαση στα ποτάμια (Αλφειό και Λούσιο) και στα φαράγγια της περιοχής είναι ιδιαίτερα εύκολη. Εδώ, έχει τη βάση της η Trekking Hellas Arcadia η οποία προσφέρει ανεπανάληπτες δράσεις στη φύση, κυρίως rafting στον Λούσιο και τον Αλφειό.

«Μικρές και μεγάλες παρέες εκπαιδεύονται στις απαραίτητες τεχνικές κατάβασης, φορούν τον απαραίτητο εξοπλισμό και μπαίνουν στις βάρκες για να ζήσουν μια μοναδική εμπειρία σε δύο από τα ομορφότερα ποτάμια της Ελλάδας! Με τις βάρκες μας, έχουμε την ευκαιρία να προσεγγίσουμε δυσπρόσιτα μέρη μοναδικής ομορφιάς, να ανακαλύψουμε τα κρυμμένα θαύματα του ποταμού, να διασκεδάσουμε ενώ κωπηλατούμε και να κολυμπήσουμε στα κρυστάλλινα νερά» αναφέρουν οι έμπειροι εκπαιδευτές. Εμείς κάναμε μια μικρή βόλτα στον καλόγουστο υπαίθριο χώρο με τα ξύλινα παγκάκια, είδαμε τις αραγμένες βάρκες και αποχωρήσαμε λέγοντας μεταξύ μας ότι κάποια στιγμή πρέπει να γευτούμε αυτήν τη μοναδική εμπειρία.

Όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να αντλήσει πληροφορίες από εδώ: Rafting σε Λούσιο - Αλφειό

Η επιστροφή μας στο χωριό Μάρκος έγινε από την ίδια διαδρομή. Όμως, η προσέγγιση στον Βλαχορράπτη μπορεί να γίνει από διαφορετικό και καλύτερο δρόμο, δηλαδή από Καρύταινα ακολουθώντας την Επαρχιακή Οδό Καρύταινας-Λουτρών Ηραίας.

Στον Μάρκο σταματήσαμε για φαγητό. Στον περίβολο μιας μικρής εκκλησίας υπάρχει το «Άλλοθι», ένα χουχουλιάρικο ταβερνάκι με μια σόμπα που εκπνέει ζεστασιά και θαλπωρή, με παραδοσιακά φαγητά και πεντανόστιμα ντόπια κρέατα. Ήταν η καλύτερη επιλογή για να κλείσει αυτή η τόσο περιεκτική και πανέμορφη εκδρομή στα «μυστικά» μέρη της Ορεινής Αρκαδίας.

Αλλοθι στου μαρκου - Κριτικές για Άλλοθι, στου Μάρκου, Δημητσάνα, Ελλάδα - Tripadvisor

Άλλοθι, στου Μάρκου | Dimitsána

 

[Smaragda53]

Αυτό το συνεχες ξεδίπλωμα της Ελλαδας με τα χιλιάδες μυστικα που την κάνουν απεραντη, με αφήνει πάντα αφωνη

 

[Elena2508]

Ανεξάντλητη σε ομορφιές η Αρκαδία!!
Υπέροχες φωτογραφίες και λογοτεχνική η περιγραφή των διαδρομών και του τόπου!!
Αχ βρε Κλαίρη! Θα μπορούσε να γίνει λεύκωμα για την Αρκαδία αυτή η ιστορία σου!!
Πόσο με συγκινεί αυτή η αγάπη για τον τόπο σου που ξεχειλίζει από τις περιγραφές σου!!

 

[Klair]

Αυτό το συνεχες ξεδίπλωμα της Ελλαδας με τα χιλιάδες μυστικα που την κάνουν απεραντη, με αφήνει πάντα αφωνη

Και μένα το ίδιο @Smaragda53

 

[Klair]

Ανεξάντλητη σε ομορφιές η Αρκαδία!!
Υπέροχες φωτογραφίες και λογοτεχνική η περιγραφή των διαδρομών και του τόπου!!
Αχ βρε Κλαίρη! Θα μπορούσε να γίνει λεύκωμα για την Αρκαδία αυτή η ιστορία σου!!
Πόσο με συγκινεί αυτή η αγάπη για τον τόπο σου που ξεχειλίζει από τις περιγραφές σου!!

@Elena2508 μου πόσο υπέροχα λόγια! Με σκλαβώνεις! Σε ευχαριστώ πάρα πολύ! Η αλήθεια είναι ότι αγαπώ πολύ αυτόν τον τόπο και ποτέ δεν θα σταματήσω να τον εξερευνώ, να τον εξυμνώ και να τον αποθεώνω μέσα από αυτήν την ιστορία.

Όπως έχω αναφέρει και παλαιότερα, στόχος μου είναι αυτή η ιστορία να μεγαλώνει και να εξελίσσεται όσο θα συνεχίζω να ταξιδεύω στις ατελείωτες ομορφιές της Αρκαδίας. Έχω πολύ δρόμο ακόμα, ο τόπος είναι ανεξάντλητος, μα όσο έχω την υγειά μου θα προσπαθώ και θα επιδιώκω, σε κάθε ευκαιρία που θα μου δίνεται, να γνωρίζω και να εξερευνώ υπέροχα χωριά, κρυμμένα μοναστήρια, παρατημένους από την πολιτεία αρχαιολογικούς χώρους, γεφύρια, εκκλησιές, και ό,τι άλλο μπορεί να μου χαρίσει αυτό το μικρό, μα τόσο θαυματουργό κομμάτι της Ελλάδας.

Σε ευχαριστώ και πάλι

 

[Klair]

Βυζίκι-Κάστρο της Άκοβας-Ιερά Μονή Ευαγγελισμού

Αν και βρίσκομαι από τις αρχές Απριλίου στη Βυτίνα μόλις την Παρασκευή 26/4/2024 κατάφερα να κάνω μια solo εξόρμηση για να γνωρίσω από κοντά ένα χωριό, ένα κάστρο και ένα μοναστήρι του νομού Αρκαδίας. Από τη μια οι επισκέψεις φίλων και οι ξεναγήσεις στο βαρύ πυροβολικό της περιοχής, από την άλλη η αφρικανική σκόνη και οι λασποβροχές με κράτησαν όλο αυτό το διάστημα μακριά από την αγαπημένη μου συνήθεια, δηλαδή την εξερεύνηση και τη γνωριμία των “θαυμάτων” της Ορεινής Αρκαδίας.

Εκμεταλλευόμενη την ηλιόλουστη μέρα, ξεκίνησα να οργανώνω τη επίσκεψή μου στο Βυζίκι, ένα χωριό που από καιρό είχα βάλει στο ταξιδιωτικό μου στόχαστρο, κυρίως για το Κάστρο της Άκοβας που βρίσκεται πολύ κοντά του. Το πρώτο μέλημά μου, πριν φύγω από το σπίτι, ήταν να εφοδιαστώ με νερό και το δεύτερο-πολύ σημαντικό-εφόδιο που έπρεπε να πάρω μαζί μου ήταν κροκέτες και κονσέρβες για τα σκυλιά. Έχω πολλές φορές αναφέρει στα κεφάλαια αυτής της ιστορίας ότι ο μόνος φόβος που με διακατέχει όταν τριγυρίζω ολομόναχη στα βουνά, στα λαγκάδια και στις ερημιές είναι η πιθανότατη συνάντησή μου με τσοπανόσκυλα ή αδέσποτα σκυλιά. Έχω, λοιπόν, την αίσθηση ή ίσως την ψευδαίσθηση ότι αν συναντηθούν οι δρόμοι μας θα τα καλοπιάσω με την τροφή και δεν θα με ξεσκίσουν με τα κοφτερά τους δόντια.

Πανέτοιμη άφησα πίσω μου τη Βυτίνα οδηγώντας στην Επαρχική Οδό Τρίπολης-Ολυμπίας, έναν αγαπημένο μου δρόμο, ο οποίος μου ανεβάζει ακόμα περισσότερο τη διάθεση για ταξίδι αφού κινείται μέσα στο ελατοσκέπαστο Μαίναλο, και απ’ ότι θυμάμαι, σχεδόν πάντα, σταματάω για να πάρω την πρώτη φωτογραφία της εξόρμησής μου. Έτσι για να ξεκινήσει ευχάριστα και χωρίς απρόοπτα το ταξίδι.

Δεν άργησα πολύ να φτάσω στα Λαγκάδια, η κίνηση ήταν ανύπαρκτη στον δρόμο, σταματώντας στο viewpoint για να απαθανατίσω το “κρεμαστό χωριό” το οποίο είναι ξακουστό για τους χτιστάδες της πέτρας, αλλά και για τη συμμετοχή πολλών αγωνιστών του στην Επανάσταση του 1821 η οποία κηρύχθηκε στο χωριό στις 23 Μαρτίου (κεφάλαιο 21 αυτής της ιστορίας: Ιδέες για αποδράσεις του Σαββατοκύριακου στην Αρκαδία!)

Διέσχισα το όμορφο χωριό

ακολουθώντας, πλέον, κατηφορική πορεία. Τα σπάρτα στην άκρη του δρόμου ήταν ανθισμένα σκορπώντας τη μοσχοβολιά τους στον καθαρό αέρα. Ακόμα και πάνω στον γρανιτένιο βράχο, η ζωή βρίσκει τις διεργασίες για την αυτοσυντήρησή της.

Ένα διαφορετικό τοπίο με συνόδευε τώρα. Τα έλατα έδωσαν τη θέση τους στα κυπαρίσσια, στα πλατάνια, στους κέδρους και σε ένα σωρό άλλα δέντρα και φυτά.

Πέρασα τις “συμπληγάδες πέτρες” και συνέχισα να κατηφορίζω τον γεμάτο στροφές δρόμο.

Μερικά χιλιόμετρα αργότερα μπήκα στο Λευκοχώρι, παλαιότερα γνωστό ως Ρεκούνι. Διασχίζοντας τη δημοσιά δεν αντιλαμβάνεσαι την έκτασή του. Πρέπει να απομακρυνθείς από το χωριό και να σταματήσεις παρακάτω για να το απολαύσεις, καθώς τα λευκά του σπίτια κατρακυλούν στην πλαγιά χτισμένα πάνω από το φαράγγι του Τουθόα ποταμού. Το Λευκοχώρι διατηρεί τον παραδοσιακό του χαρακτήρα παρόλη την πληθυσμιακή του κατάρρευση, γνωστό φαινόμενο άλλωστε και άλλων χωριών της Αρκαδίας.

Έξι χιλιόμετρα χωρίζουν το Λευκοχώρι από το επόμενο χωριό, το Σταυροδρόμι.

Όνομα και πράγμα το Σταυροδρόμι Γορτυνίας αφού είναι χτισμένο στη διασταύρωση της Εθνικής Οδού Τρίπολης-Ολυμπίας και της Επαρχιακής Οδού Κοντοβάζαινας-Τροπαίων. Μέχρι τις 20/8/1927 το χωριό ονομαζόταν “Αλβάνιτσα”. Αντικρίζοντάς το από μακριά υποτάχθηκα σε στάση.

Ο αυλόγυρος του ναού του Αγίου Χαραλάμπους-λίγο πριν την είσοδο του χωριού-αποτέλεσε το ιδανικό σημείο για όμορφες φωτογραφικές λήψεις. Ο επιβλητικός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου (1896-1910 η αρχική κατασκευή του), από τους πιο ωραίους πετρόχτιστους ναούς της Γορτυνίας, και η όμορφη γειτονιά γύρω από αυτόν τράβηξαν τα κλικ του φωτογραφικού μου φακού.

Χορτασμένη από το θέαμα και τις φωτογραφίες μπήκα στο αυτοκίνητο διασχίζοντας το χωριό. Μόλις έφτασα στο σταυροδρόμι έστριψα δεξιά ακολουθώντας, πλέον, την Επαρχιακή Οδό Κοντοβάζαινας-Τροπαίων.

Μόλις τρία χιλιόμετρα με χώριζαν τώρα από το Βυζίκι, όμως πριν φτάσω εκεί έκανα μια ακόμα στάση. Μια ταμπέλα που έγραφε: ΣΚΟΝΤΑΙΝΑ-ΠΕΤΡΙΝΟ ΓΕΦΥΡΙ ΤΟΥ 1910 με ανάγκασε-σχεδόν με διέταξε-να σταματήσω το αυτοκίνητο στην άκρη και να κατέβω για να θαυμάσω από απόσταση μερικών μέτρων αυτό το θαυμάσιο γεφύρι, που ευτυχώς δεν καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της κατασκευής της επαρχιακής οδού, αλλά αντιθέτως διατηρήθηκε για να περάσει ο αμαξιτός δρόμος πάνω από τη γέρικη, αλλά ανθεκτική και ακούραστη πλάτη του.

Επιτέλους, μετά από όλες αυτές τις στάσεις, αντίκρισα το Βυζίκι.

Το Βυζίκι, παλαιότερα γνωστό ως Βυζίτσι ή Βυζίτζι, είναι ορεινό χωριό χτισμένο σε υψόμετρο 750 μέτρων με βασική παραγωγική δραστηριότητα την κτηνοτροφία και τη γεωργία. Είναι παραδοσιακός οικισμός χτισμένος σε κατάφυτο περιβάλλον. Για πρώτη φορά γίνεται αναφορά στο Βυζίκι το 1688. Πάρκαρα το αυτοκίνητο στον κεντρικό δρόμο, ανάμεσα στις δύο αντικριστές πλατείες. Και οι δύο πλατείες, ανατολική και δυτική, βρίσκονται σε ευθεία γραμμή με τον Ενετικό Πύργο και το Λαογραφικό Μουσείο, χωρίζονται δε, όπως προείπα, από τον κεντρικό δρόμο.

Ξεκίνησα να περιεργάζομαι τη δυτική πλατεία στην οποία ορθώνεται το σπίτι του αείμνηστου γιατρού Ι.Κ Στασινόπουλου (Μπαλάση). Η πλατεία φιλοξενεί, επίσης, το άγαλμα της “Ανώνυμης Ηρωίδας Μάνας” (που φιλοτεχνήθηκε το 1972 με έξοδα του Πάϊκου Πετρόπουλου) “για να τιμήσει την άφθαστη αγάπη και την ισόβια θυσία της για τα παιδιά της”.

Στην ανατολική-νεότερη-πλατεία, έχει στηθεί από το 1968 στήλη προς τιμήν του γιατρού Μπαλάση (ο οποίος διετέλεσε και πρώτος Κοινοτάρχης του Βυζικίου).

Λίγα βήματα πιο πέρα στέκεται ακόμη όρθιο το Αρχοντικό-Πύργος του Στασινόπουλου. Ο Πύργος κατασκευάστηκε, κατά την παράδοση, από τον σύνδικο της Ἀκοβας Στασινό Παλαιολόγο. Από τον Στασινό η οικογένεια έλαβε το επώνυμο Στασινόπουλος. Ο Πύργος είναι γνωστός και ως Πύργος του Μπαμπίνη. Στη σημερινή του μορφή έχει κάτοψη σχήματος Γ.

Πρόκειται για μεγάλων διαστάσεων δίδυμη οχυρή κατοικία. Ίσως χτίστηκε σε δύο φάσεις, πιθανότατα με μικρή χρονολογική απόσταση μεταξύ τους. Είναι ένα σημαντικό ιστορικό μνημείο με βάση την αρχιτεκτονική μορφή του και τα ιδιαίτερα φρουριακά χαρακτηριστικά του. Ανέβηκα τα ετοιμόρροπα σκαλιά και βρέθηκα έξω από τη σκουριασμένη-πλην όμορφη-είσοδο του κτιρίου.

Σήκωσα ψηλά τα μάτια μου για να δω την εντυπωσιακή καταχύστρα-φρουρό πάνω από την κύρια είσοδο του ερειπωμένου τμήματος, ενώ στα τεράστια τοιχία του κτιρίου παρατήρησα τις λοξές τυφεκιοθυρίδες και τις πολεμίστρες.

Όση ώρα περιεργαζόμουν το οικοδόμημα ένας κύριος από το απέναντι σπίτι μετέφερε πράγματα στο αυτοκίνητό του το οποίο ήταν παρκαρισμένο δίπλα στον Πύργο. Ήταν θέμα ολίγων λεπτών να πιάσουμε την κουβέντα και να συστηθούμε. Έμαθα, λοιπόν, από αυτόν-και το μεταφέρω με κάθε επιφύλαξη-πως το καλοδιατηρημένο τμήμα ανήκει σε ιδιώτες (σε δύο ηλικιωμένες αδελφές, χωρίς απογόνους) και πως κάποιο τμήμα του άλλου κτιρίου κατέρρευσε (έτσι μου είπε) και αναστηλώθηκε. Οι δικές μου πληροφορίες λένε πως το 1980 έγιναν εργασίες συντήρησης της τοιχοποιίας από την τότε αρμόδια 5η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

Χώθηκα σε ένα στενάκι και βγήκα στο Δημοτικό Σχολείο του χωριoύ στο οποίο σήμερα στεγάζεται το Πολιτιστικό-Πνευματικό Κέντρο του Βυζικίου. Βλέπετε, λόγω έλλειψης μαθητών, το σχολείο έπαψε να λειτουργεί από το 2003. Μόνο το χορταριασμένο γήπεδο του μπάσκετ, η σκουριασμένη κούνια, η ξεχαρβαλωμένη τσουλήθρα και το μονόζυγο έμειναν για να θυμίζουν ότι κάποτε στο χωριό υπήρχε νεανική και παιδική ζωή.

Υπήρξε εποχή που το Βυζίκι είχε:

• 2 μαγαζιά γενικού εμπορίου
• 6 μπακάλικα
• 3 οινοπωλεία - αποθήκες κρασιού
• 2 χασάπικα
• 2 καφενεία
• 2 σιδεράδικα
• 2 σαγματοποιεία
• 4 υδρόμυλους
• τυροκομείο
• κουρείο, αλευράδικο, οξυγονοκόλληση, μέχρι και οπλουργείο!

Σήμερα δεν υπάρχει, σχεδόν, τίποτα από όλα αυτά. Περιδιαβαίνοντας όλες τις γειτονιές του χωριού δεν είδα κανένα μαγαζί ανοιχτό. Ούτε καφενείο, ούτε ταβέρνα. Ίσως το καλοκαίρι να ανοίγουν και να βγάζουν τραπεζάκια και καρέκλες τις δύο αντικριστές πλατείες. Ίσως…Πάντως στην είσοδο του σχολείου, αφού εκεί βρίσκομαι σε αυτό το σημείο της αφήγησης, η αναρτημένη ταμπέλα προειδοποιεί για “πάσα αποποίηση ευθύνης των αρμοδίων”:

Η ανατολική-νεότερη-πλατεία συνορεύει με το Λαογραφικό Μουσείο και με τον Ιερό Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου. Έξω από αυτόν τον ναό, του 1650, βρέθηκα φεύγοντας από το σχολείο.

Η Κρύα Βρύση είναι μια πετρόκτιστη κρήνη δίπλα στον ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου. Τεράστια πλατάνια ορθώνονται μπροστά της χαρίζοντας πλούσια σκιά στον γύρω χώρο. Λέγεται και “Γριά” ή “Παλιά Βρύση” και κατασκευάστηκε το 1867. Στα χρόνια της έλλειψης νερού, στη βρύση αυτή σχηματίζονταν ουρές από τις γυναίκες που περίμεναν με τις ώρες για να γεμίσουν τα βαρελάκια τους. Έτσι, η Κρύα Βρύση είχε μεταβληθεί σε κέντρο πληροφοριών και μετάδοσης ειδήσεων χωριών και περιχώρων.

Τον επόμενο προορισμό προς εξερεύνηση μου τον υπέδειξε η ταμπέλα δίπλα στην Κρύα Βρύση. Έγραφε: ΧΡΥΣΟΠΗΓΑΔΟ 300 Μ.

Ξεκίνησα προς την κατεύθυνση που υπεδείκνυε η πινακίδα ακολουθώντας ανηφορική πορεία η οποία με οδήγησε λίγο έξω από το χωριό.

Βαδίζοντας στο χορταριασμένο μονοπάτι έστρεψα το βλέμμα μου προς τη συνοικία Ρούγα βλέποντας μισογκρεμισμένα αρχοντικά, με περίτεχνους πέτρινους σχηματισμούς γύρω από τα παράθυρα, να κρέμονται πάνω από το κεφάλι μου. Άκουσα σκυλιά να αλυχτάνε γιατί προφανώς είχαν καταλάβει την παρουσία ξένου κοντά στο σπιτικό τους. Ήλπιζα να μην κατρακυλήσουν στην κατηφόρα και βρεθούν στον δρόμο μου.

Έφτασα στο Χρυσοπήγαδο. Στα χρόνια της λειψυδρίας, και εδώ χτυπούσε η καρδιά του Βυζικίου, αφού σε αυτό το πηγάδι μαζεύονταν άνθρωποι και ζωντανά για να ξεδιψάσουν. Το σημείο αυτό μου χάρισε όμορφες εικόνες μιας άλλης γειτονιάς του χωριού την οποία θα εξερευνούσα λίγο αργότερα.

Επέστρεψα από το ίδιο μονοπάτι.

Φωτογράφησα το Λαογραφικό Μουσείο το οποίο στεγάζεται σε ένα πέτρινο κτίριο

και ακολούθησα τον πολύ ανηφορικό δρόμο

ο οποίος με οδήγησε στο ύψωμα που στέκεται ο εντυπωσιακός καθεδρικός ναός του Βυζικίου, ο Άγιος Νικόλαος. Η αλήθεια είναι ότι αυτός ο ναός κυριαρχεί στην περιοχή και κάνει αισθητή την παρουσία του από κάθε δρόμο και δρομάκι ή γωνιά του χωριού.

Είναι ένα πραγματικό κόσμημα για το Βυζίκι το οποίο χτίστηκε στην τετραετία 1928-1932 πάνω από πολύ μικρότερη και πολύ παλαιότερη εκκλησία (πιθανόν του 1220!), η οποία και κατεδαφίστηκε για τον σκοπό αυτό. Η κατασκευή ανατέθηκε από τους δωρητές (Γιαννακελαίους) σε Τήνιους τεχνίτες, παραδοσιακούς γνώστες της κατεργασίας του μαρμάρου. Αυτοί αξιοποίησαν τον λευκό ασβεστόλιθο που υπήρχε ανατολικά του Βυζικίου, μεγάλα κομμάτια του οποίου μετέφερε με το κάρο του ο Θεοφίλης Μακρής από τους Μαυράδες. Το όλο έργο συμπληρώθηκε σταδιακά στα επόμενα χρόνια (κωδωνοστάσια, κλίμακες, ρολόι, αγιογράφηση) με δωρεές πολλών ακόμη Βυζικιωτών.

Ο περίβολος του ναού είναι το καλύτερο σημείο για να αγναντέψεις όλους τους μαχαλάδες του χωριού, αλλά και τα Τρόπαια τα οποία απέχουν μόλις 1,5 χιλιόμετρα από το Βυζίκι.

Τα τελευταία σπίτια του Βυζικίου και στο βάθος τα Τρόπαια​

Τα τελευταία σπίτια του Βυζικίου και στο βάθος τα Τρόπαια​

Τα σύννεφα, εκείνη την ώρα, είχαν στήσει έναν ατέρμονο χορό πάνω από τις γειτονιές του χωριού και οι συνεχείς εναλλαγές φωτοσκιάσεων μου χάρισαν μια πανδαισία χρωμάτων και εικόνων η οποία κάλυψε στο έπακρο τη φωτογραφική μου απληστία.

Άφησα πίσω μου το ύψωμα και τον μεγαλοπρεπή ναό του Αγίου Νικολάου και κατηφόρησα το στενό δρομάκι για να γνωρίσω και άλλα σημεία του οικισμού.

Έκανα ένα πέρασμα από τη γειτονιά που είχα δει πριν λίγο από το Χρυσοπήγαδο και συνέχισα να περπατάω στη δημοσιά με κατεύθυνση προς τα Τρόπαια. Έβλεπα τώρα το Βυζίκι από διαφορετικό σημείο. Την παράσταση έκλεβε σίγουρα το ύψωμα με τον επιβλητικό ναό και την όμορφη γειτονιά του, αλλά και η χαμηλότερη συνοικία, στην απέναντι πλευρά, δεν υπολείπονταν κάλλους και προσοχής.

Βρήκα ένα ανεπαίσθητο μονοπάτι, που μόλις ξεχώριζε ανάμεσα στα ψηλά χόρτα, και το ακολούθησα. Δεν ήξερα που θα με οδηγήσει, αλλά συνέχισα.

Περπάτησα για λίγη ώρα σε ένα επίπεδο και ήσυχο τοπίο με καταπράσινο χορτάρι και πολλά δέντρα έχοντας στα αριστερά μου και πάνω από το κεφάλι μου τη συνοικία του Αγίου Νικολάου. Στο διάβα μου συνάντησα και δεύτερο πέτρινο πηγάδι.

Τελικά, αυτή η διαδρομή είχε έξοδο στο σημείο που βρίσκεται η Πλατεία Ηρώων, δηλαδή στο κεντρικότερο σημείο του χωριού. Στην ειδικά διαμορφωμένη Πλατεία έχουν τοποθετηθεί τα τελευταία χρόνια οι προτομές του Ν. Φλούδα (2002) και του Ι. Κουντάνη (2010), καθώς και το μνημείο Εθνικής Αντίστασης (2005).

Η Πλατεία Ηρώων όπως φαίνεται από τη γειτονιά του σχολείου​

Απέναντι από την Πλατεία Ηρώων ξεκινούν σκαλιά που σε ανεβάζουν στον ναό του Αγίου Νικολάου και στην πάνω γειτονιά. Στο μέσο των σκαλοπατιών είδα κι άλλο μνημείο. Κατασκευασμένο από Πεντελικό μάρμαρο, παριστάνει τη Νίκη που στεφανώνει σημαιοφόρο ο οποίος έπεσε στο πεδίο της μάχης. Στις πλευρές αναγράφονται τα ονόματα των Βυζικιωτών που έπεσαν υπέρ πατρίδος στους εθνικούς πολέμους από το 1821 έως το 1941, καθώς και τα ονόματα 39 αγωνιστών του '21. Τα αποκαλυπτήριά του έγιναν με κάθε επισημότητα στις 11 Σεπτεμβρίου του 1949.

Εδώ ολοκλήρωσα τη γνωριμία μου με το Βυζίκι και κίνησα για το αυτοκίνητο. Καθοδόν “έκλεψα” λίγα ακόμα στιγμιότυπα του χωριού.

Στην έξοδο του χωριού προς τα Τρόπαια υπάρχει ένας λοξός, στενός και ανηφορικός δρόμος που στο ξεκίνημά του έχει μια ταμπέλα που γράφει: Άκοβα. Εκεί έστριψα δεξιά.

Μετά από λίγο συνάντησα, στα αριστερά μου, το νεκροταφείο του χωριού.

Άφησα πίσω μου τα τελευταία σπίτια του Πάνω Μαχαλά και ακολούθησα τον χωματόδρομο που ανοίχτηκε μπροστά μου. Το ξωκλήσι του Αγίου Διονυσίου, στην άκρη της πλαγιάς, επιβεβαίωσε τη σωστή πορεία μου.

Στη διχάλα, που βρέθηκα αμέσως μετά, έστριψα αριστερά. Υπάρχει και ταμπέλα που εξηγεί που οδηγούν αυτοί οι δύο χωματόδρομοι, οπότε ο επισκέπτης δεν χάνεται.

Ο δρόμος, σε γενικές γραμμές, είναι αρκετά καλός. Υπάρχουν όμως και τμήματα με βαθιά νεροφαγώματα και μεγάλες πέτρες καταμεσής του.

Κόντευα να φτάσω στον προορισμό μου όταν πάνω στον δρόμο συνάντησα ένα κοπάδι πρόβατα να βόσκει αμέριμνο το πλούσιο καταπράσινο χορτάρι. Και φυσικά δεν ήταν μόνο του. Υπήρχε κοντά του και ο τσοπάνης, ο οποίος καθισμένος μέσα στο αυτοκίνητό του πρόσεχε τα ζωντανά του.

Σταμάτησα δίπλα του και κατεβαίνοντας από το αυτοκίνητο τον χαιρέτησα εγκάρδια. Βγήκε και αυτός από το δικό του όχημα και ακολούθησε ο παρακάτω διάλογος: - “Κοντεύω για το Κάστρο της Άκοβας?” -“Ναι, δε θέλεις πολύ δρόμο ακόμα”. - “Ξέρετε αν κυκλοφορούν τσοπανόσκυλα ελεύθερα εκεί γύρω ή τίποτα αδέσποτα σκυλιά από τα οποία μπορεί να κινδυνεύσω?”. - “Άκου, λίγο πιο κάτω θα συναντήσεις ένα μαντρί στο οποίο υπάρχουν σκυλιά που μόλις δουν το αυτοκίνητο θα αρχίσουν να το ακολουθούν και να γαβγίζουν. ΠΕΖΟΣ ΔΕΝ ΠΕΡΝΑΣ ΑΠΟ ΕΚΕΙ, αλλά με το αμάξι δε θα έχεις θέμα”. - “Ε ρε γλέντια που θα κάνω” είπα από μέσα μου αποχαιρετώντας και ευχαριστώντας τον βοσκό.

Πράγματι, πριν ακόμα πλησιάσω στο μαντρί, 4 με 5 τσοπανόσκυλα άρχισαν να τρέχουν από το βάθος των χωραφιών προς το μέρος μου. Έκλεισα γρήγορα το ανοιχτό παράθυρο. Το μαντρί ήταν φραγμένο με ψηλό συρματόπλεγμα το οποίο, καθόλου μα καθόλου, δεν εμπόδισε τα εξαγριωμένα αγρίμια να δώσουν ένα σάλτο περνώντας από πάνω του και να βρεθούν τάχιστα δίπλα μου ουρλιάζοντας με λύσσα. Μάλιστα, ένα διαλομένο καταύμαρο έμπαινε μπροστά στο αυτοκίνητο αναγκάζοντάς με να κοκαλώνω για να μην το πατήσω. Τα υπόλοιπα αλυχτούσαν τριγύρω μου. Έκανα πολλή ώρα να ξεμπλέξω από δαύτα γιατί δεν μπορούσα με τίποτα να αναπτύξω ταχύτητα και να απομακρυνθώ.

Ο φόβος μου ήταν μήπως με ακολουθήσουν μέχρι το Κάστρο, το οποίο απείχε πολύ λίγο από το σπιτικό τους, και δεν μπορέσω να βγω καν από το αυτοκίνητο. Ευτυχώς, όμως, δεν το έκαναν και έτσι μόλις αντίκρισα από τον δρόμο τον πέτρινο Πύργο σταμάτησα στην άκρη και κατέβηκα για τις πρώτες φωτογραφίες.

Βολιδοσκόπησα τη μορφολογία της περιοχής προσπαθώντας να καταλάβω από ποιο σημείο μπορώ να πλησιάσω το Κάστρο, το οποίο είναι χτισμένο πάνω σε πλάτωμα ενός δύσβατου λόφου. Σκαρφάλωσα στην πολύ απότομη πλαγιά

και μόλις είδα μια τρύπα-πέρασμα ανάμεσα στα πυκνά πουρνάρια χώθηκα εκεί, βαδίζοντας σκυφτά κάτω από τα κλαδιά.

Το έδαφος ήταν επικλινές και δυσκολευόμουν πολύ να κρατήσω την ισορροπία μου. Πιανόμουν από τα κλαδιά για να μην κατρακυλήσω στην κατηφόρα. Προχωρώντας, είδα τον Πύργο πίσω από την πυκνή βλάστηση, αλλά βρήκα μπροστά μου ένα πέτρινο τείχος και κατάλαβα ότι έχω κάνει λάθος στον τρόπο προσέγγισης.

Γύρισα πίσω και κοιτώντας γύρω-γύρω βρήκα τη λύση. Ανηφορίζοντας κι άλλο, σε ένα καταπράσινο ξέφωτο, βρήκα τη σωστή πορεία για να φτάσω στο μεγάλο πλάτωμα και να κοιτάξω κατάματα την ιστορία. Να κοιτάξω πίσω, στον 13ο αιώνα και στα χρόνια της Φραγκοκρατίας. Το Κάστρο της Άκοβας ήταν η έδρα μιας από τις μεγαλύτερες, μαζί με εκείνη της Καρύταινας, βαρονίες του Πριγκιπάτου της Αχαΐας, στις οποίες διαιρέθηκε η επικράτειά του μετά την ολοκλήρωση της φραγκικής κατάκτησης της Πελοποννήσου και οι οποίες διαμοιράστηκαν σε ευγενείς. Χτίστηκε το 1250 από τον Βουργουνδό ευγενή Gautier de Rosières, στον οποίο παραχωρήθηκε ως τιμάριο η ομώνυμη βαρονία, που περιελάμβανε συνολικά 24 φέουδα.

Το φοβερό Kάστρο Mattegriffon, έμεινε γνωστό ως Κάστρο της Άκοβας (Κάστρο του Γαλατά ή Κάστρο της Μονοβύζας). Έχοντας ως ρόλο να προστατεύει την κοιλάδα του Αλφειού και τον κάμπο της Ηλείας, και επειδή έπρεπε εκτός από ασφάλεια να δίνει τη δυνατότητα ελέγχου των περασμάτων προς τα δυτικά, ο Gautier de Rosières διάλεξε το γνώριμο στους Βυζικιώτες απότομο και βραχώδες ύψωμα ανατολικά του χωριού, εκεί που υπήρχε από την αρχαιότητα ακρόπολη-οχύρωμα προϊστορικού οικισμού.

Το 1273 ο βαρόνος de Rosières πέθανε άκληρος. Νόμιμος κληρονόμος του ήταν η κόρη της αδερφής του και του βαρόνου του Πασσαβά, Μαργαρίτα de Neuilly, πιο γνωστή ως Μαργαρίτα του Πασσαβά. Όμως, την εποχή του θανάτου του Rosières, η Μαργαρίτα ήταν όμηρος στην Κωνσταντινούπολη στα πλαίσια της συμφωνίας για την απελευθέρωση του Γουλιέλμου Β’ Βιλλεαρδουίνου που είχε αιχμαλωτιστεί μετά την ήττα του στη μάχη της Πελαγονίας.

Έτσι, η Μαργαρίτα δεν μπόρεσε να διεκδικήσει εγκαίρως την κληρονομιά της και την έχασε. Όταν επέστρεψε από την ομηρία, το 1275, ζήτησε πίσω την Άκοβα από τον Πρίγκιπα Γουλιέλμο Βιλλεαρδουίνο, αλλά εκείνος αρνήθηκε, παρόλο που τον είχε βοηθήσει με την ομηρία της. Με τα πολλά, και αφού μεσολάβησε μια έντονη διαδικασία διεκδίκησης που συγκλόνισε το Πριγκιπάτο, ο Γουλιέλμος συμφώνησε να της παραχωρήσει το ένα τρίτο της Βαρονίας της Άκοβας κρατώντας τα υπόλοιπα δύο τρίτα–μαζί με το Κάστρο–για τον εαυτό του.

Όταν ο πρίγκιπας Γουλιέλμος πέθανε παραχώρησε τα δύο τρίτα της Βαρονίας και το Κάστρο της Άκοβας ως προίκα στη δευτερότοκη κόρη του που λεγόταν επίσης Μαργαρίτα. Η “Κυρά της Άκοβας”, με την οποία συνδέει η παράδοση το Κάστρο, είναι πιθανότατα η Μαργαρίτα Βιλλεαρδουίνη, της οποίας οι διαρκείς αγώνες για να διατηρήσει τα δικαιώματά της επί της Βαρονίας την έκαναν να περάσει στη λαϊκή φαντασία ως Αμαζόνα. Για τον λόγο αυτό, δηλαδή για τον παραλληλισμό της Μαργαρίτας Βιλλεαρδουίνης με Αμαζόνα, το Κάστρο της Άκοβας έχει μείνει γνωστό και ως “το Κάστρο της Μονοβύζας”.

Σύμφωνα με τον θρύλο της Άκοβας, λοιπόν, το Κάστρο φυλασσόταν από μυθική Αμαζόνα η οποία έβγαινε από μυστική καταπακτή φραγμένη από μεγάλη πλάκα, φαίνονται δε, αποτυπωμένα το πέλμα του αλόγου της, το δικό της πέλμα και ο μόνος και μακρύς μαστός της, τον οποίο έριχνε πάνω από τον ώμο της. Η Αμαζόνα αυτή αναφέρεται από τη λαϊκή παράδοση ως “μόνη προμαχούσα επί του φρουρίου, η οποία ως άριστη ιππεύτρια οδηγούσε τους πολεμιστές της εναντίον του εχθρού”. Ο θρύλος της “Μονοβύζας” είναι ακόμη ένα λείψανο από την περίοδο της Φραγκοκρατίας στην Αρκαδία, μπολιασμένος με χαρακτηριστικά από τη ζωή των Αμαζόνων, που συνάδουν με τα ελληνικά γυναικεία πρότυπα, αλλά και με τους πολεμικούς αιώνες που πέρασαν πάνω από την Αρκαδία.

Η Μαργαρίτα Βιλλεαρδουίνου, ως Κυρά της Άκοβας, πάντρεψε το 1314 την κόρη της Ισαβέλλα με τον Φερδινάνδο της Μαγιόρκας, αρχιστράτηγο των Καταλανών της Σικελίας. Ο γάμος αυτός πρέπει να προκάλεσε αίσθηση την εποχή εκείνη, αφενός λόγω της εκπάγλου ομορφιάς της Ισαβέλλας, και αφετέρου επειδή ένα σπουδαίο Κάστρο πέρασε στα χέρια των Καταλανών. O Φερδινάνδος σκοτώθηκε στη μάχη της Μανωλάδας, το 1316, διεκδικώντας τον θρόνο του Πριγκιπάτου για λογαριασμό της γυναίκας του.

Το 1318–και ενώ Μαργαρίτα και Ισαβέλλα είχαν αποβιώσει–οι Καταλανοί πούλησαν το Κάστρο στους Βυζαντινούς και συγκεκριμένα στον Ανδρόνικο Ασάν-Παλαιολόγο (γνωστός και ως “Ασάνης”) ο οποίος ήταν Επίτροπος Μορέως. Το 1391, κατά την κάθοδο του Εβρενός-Μπέη στην Πελοπόννησο, η Άκοβα κυριεύτηκε από τους Τούρκους. Αργότερα την ξαναπήραν οι Βυζαντινοί του Δεσποτάτου του Μυστρά και επισκεύασαν το Κάστρο. Το 1423, ο Τουραχάν-Μπέης πέρασε από εδώ νικητής και το 1452 νέα καταστροφή της Άκοβας σημειώθηκε από τους γιους του Τουραχάν, Αχμέτ και Ομάρ, οι οποίοι έδωσαν πολλές μάχες μέχρι τη Λακωνία και τη Μεσσηνία, φέρνοντας την καταστροφή και την ερήμωση.

Τελικά, το 1458 καταλήφθηκε από τον Μωάμεθ Β’ τον Πορθητή οπότε και καταστράφηκε ξανά. Από το 1500 αποτέλεσε τμήμα του Βιλαετίου της Καρύταινας έχοντας καθεστώς αυτονομίας. Το 1684 καταλήφθηκε από τους Ενετούς (όπως ολόκληρη η Πελοπόννησος) και παρέμεινε σε αυτούς με τη συνθήκη του Κάρλοβιτς μέχρι το 1715, οπότε περιήλθε και πάλι στους Τούρκους. Μετά από αυτήν την περίοδο φαίνεται πως άρχισε να μαραζώνει. Η Άκοβα προσαρτήθηκε εκκλησιαστικά στη μητρόπολη Λακεδαίμονος το 1720 και το 1754 ενώθηκε με την πατριαρχική εξαρχία Ζαρνάτας που ανακηρύχθηκε σε Αρχιεπισκοπή. Κατά την Ελληνική Επανάσταση υπήρξε ιδιαίτερη στρατιωτική περιφέρεια. Μετά την ίδρυση του Νέου Ελληνικού Κράτους δεν υπάρχουν αναφορές πλέον για την Άκοβα.

Γνωρίζοντας την πολυτάραχη και μακραίωνη ιστορία του Κάστρου, τριγύριζα γοητευμένη ανάμεσα στα ερείπια. Ανεβαίνοντας τα λιγοστά εναπομείναντα πέτρινα σκαλιά προσπάθησα να φανταστώ τον έλεγχο που ασκούσε η θέση του στις κοιλάδες που απλώνονται ολόγυρα, αλλά και στα περάσματα μεταξύ Ηλείας, Αχαΐας και Αρκαδίας. Με είχε τόσο πολύ απορροφήσει η μαγεία της εξερεύνησης αυτού του τόσο ιστορικού Κάστρου, αλλά και η γύρω φύση που είχα ξεχάσει εντελώς τα σκυλιά και κάθε άλλο κίνδυνο που μπορεί να διέτρεχα ολομόναχη εκεί στις ερημιές.

Στην περιοχή υπάρχουν και πεζοπορικά μονοπάτια που περνούν από το Κάστρο της Άκοβας και σηματοδοτούνται με μπλε χρώμα.

Μόλις 350 μέτρα με χώριζαν από τον τελευταίο προορισμό της σημερινής μου εξόρμησης. Ο χωματόδρομος τελειώνει μπροστά στην πόρτα της Ιεράς Μονής Ευαγγελισμού.

Είδα το ωράριο αναρτημένο στην αριστερή πλευρά

και πιέζοντας το χερούλι της μαύρης πόρτας προς τα κάτω βρέθηκα σε ένα κατηφορικό μονοπάτι το οποίο ακολούθησα.

Άκουσα από μακριά να γαβγίζουν σκυλιά! Δεν μπορεί να είναι ελεύθερα σκέφτηκα….επιβραδύνοντας το βήμα μου για να ζυγίσω την κατάσταση. Λίγο παρακάτω είδα ένα μικρό μαντρί με μια κατσίκα και δίπλα του έναν περιφραγμένο χώρο μέσα στον οποίο υπήρχαν περιστέρια που φτερούγιζαν τρομαγμένα από την παρουσία μου.

Μετά τη στροφούλα φανερώθηκε στα μάτια μου το μοναστήρι. Γατιά ήταν ξαπλωμένα τριγύρω, ενώ στα δεξιά μου οι μαντρωμένες χήνες άρχισαν να κάνουν σαματά.

Ο περίβολος της μονής ήταν προστατευμένος με κάγκελα και υπήρχε μια κοντή πορτούλα με ένα μικρό καμπανάκι. Μέσα στην αυλή ένα μικρό καστανό σκυλάκι χοροπηδούσε πάνω κάτω γαβγίζοντας, ενώ άγρια γαβγίσματα ακούγονταν από πιο μακριά. Κατάλαβα ότι εκείνα τα σκυλιά ήταν δεμένα σε έναν χώρο λίγο μακρύτερα, αλλά με αυτό το μικρούλι που ξεφωνίζει πίσω από τα κάγκελα τι γίνεται?

Χτύπησα με δύναμη το καμπανάκι και περίμενα… Μετά από λίγο έκανε την εμφάνισή της η μοναχή, η μοναδική ψυχή που ζει εδώ φροντίζοντας το μοναστήρι και τα ζώα. Χαιρετηθήκαμε και μου είπε να μη φοβάμαι το σκυλάκι, ανοίγοντάς μου την πόρτα, γιατί είναι πολύ φιλικό. Πράγματι, μόλις μπήκα στην αυλή η σκυλίτσα άρχισε να τρίβεται στα πόδια μου και να αναζητά τα χάδια μου.

Η μοναχή με ρώτησε από που έρχομαι και αν είναι η πρώτη φορά που επισκέπτομαι τη Μονή του Ευαγγελισμού. Της αποκρίθηκα ότι έρχομαι από τη Βυτίνα και ότι είναι η πρώτη μου φορά. Στη συνέχεια άρχισε να μου λέει διάφορα πράγματα για εκείνη και για την ιστορία του χώρου. Το μοναστήρι ήταν εγκαταλελειμμένο για πολύ καιρό. Ο προηγούμενος μοναχός έζησε εδώ για 30 ολόκληρα χρόνια. Όταν απεβίωσε τάφηκε στην αυλή, δείχνοντάς μου τον τάφο του. Εκείνη ήρθε πριν από 3,5 χρόνια και με πολλή δουλειά έδωσε ξανά ζωή στο μοναστήρι εξαλείφοντας τα σημάδια της εγκατάλειψης.

Με οδήγησε στον ναό, βυζαντινού ρυθμού με οκτάπλευρο τρούλο, που χτίστηκε το 1889. Η εκκλησία διαθέτει εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τέμπλο. Η μοναχή με ενημέρωσε ότι την αυριανή μέρα (Σάββατο του Λαζάρου) θα τελούνταν στον ναό λειτουργία με μεγάλη προσέλευση κόσμου. Μου είπε ότι έρχονται πιστοί και προσκυνητές από πολλά μέρη της Πελοποννήσου για το συγκεκριμένο γεγονός. Δίπλα στον ναό βρίσκονται τα κελιά, η τραπεζαρία και το αρχονταρίκι.

Μου έδωσε και μια πληροφορία για το Κάστρο της Άκοβας, λέγοντάς μου ότι στη μεγάλη ρεματιά που βρίσκεται κάτω από το μοναστήρι υπάρχει μυστικό πέρασμα-σπήλαιο το οποίο επικοινωνεί με το Κάστρο.

Η αδελφή Μακρίνα μου έγραψε σε ένα χαρτάκι το τηλέφωνό της για να την καλέσω αν χρειαστώ το οτιδήποτε και με αποχαιρέτησε κάνοντάς μου δώρο ένα ξύλινο σταυρουδάκι και ένα κομποσκοίνι.

Πήρα τον δρόμο της επιστροφής. Φτάνοντας στο μαντρί ένας νέος γύρος “μάχης” με περίμενε με τα τσοπανόσκυλα. Ευτυχώς, τούτη τη φορά δεν εμφανίστηκε το μαύρο που έμπαινε μπροστά στο αυτοκίνητο και έτσι ξέμπλεξα ευκολότερα από τα υπόλοιπα που με κυνήγησαν για κάμποσα μέτρα.

Διέσχισα το Βυζίκι και στο Σταυροδρόμι έστριψα τώρα αριστερά. Φτάνοντας στο Λευκοχώρι είδα τα λευκά του σπίτια να έχουν βαφτεί κίτρινα από τα χρυσά χρώματα του δειλινού.

Ο ήλιος κατηφόριζε, ενώ εγώ ανηφόριζα τον φιδογυριστό επαρχιακό δρόμο Τρίπολης-Ολυμπίας. Λίγο πριν φτάσω στα Λαγκάδια μου ήρθε αναλαμπή! Θυμήθηκα ότι την προηγούμενη φορά που είχα επισκεφθεί το χωριό είχα αφήσει μια εκκρεμότητα. Για λίγα λεπτά δεν είχα προλάβει να δω το ηλιοβασίλεμα από την Παναγιά του Γούναρη. Το ξωκλήσι βρίσκεται ΒΔ των Λαγκαδίων, στην τοποθεσία “Γούναρη”, 300 περίπου μέτρα από την τελευταία γειτονιά με την ονομασία Αγία Τριάδα.

Πριν την είσοδο του χωριού υπάρχει ένας λοξός, πολύ ανηφορικός δρόμος που οδηγεί στην εν λόγω συνοικία, την Αγία Τριάδα. Στον χάρτη ονομάζεται Περιφερειακός Δρόμος Λαγκαδίων. Τον ακολούθησα και στην πρώτη διασταύρωση που συνάντησα έστριψα αριστερά, αρχίζοντας να απομακρύνομαι από τα τελευταία σπίτια. Μετά από λίγο έφτασα σε μια πετρόκτιστη κρήνη με τρεχούμενο γάργαρο νερό.

Εδώ άφησα το αυτοκίνητο και πήρα να ανηφορίζω τα τσιμεντένια ασβεστωμένα σκαλοπάτια

τα οποία με οδήγησαν έξω από το πετρόκτιστο, με την κεραμιδένια σκεπή, ξωκλήσι. Το εκκλησάκι, με το επίσημο όνομα Γεννέσιο της Θεοτόκου, του 1862, περιτριγυρίζεται από θεόρατα αιωνόβια πλατάνια απολαμβάνοντας την ομορφιά του τοπίου από ύψος 1050 μέτρων.

Η θέα από την Παναγιά του Γούναρη είναι ανεπανάληπτη για τον επισκέπτη, αφού από εδώ μπορεί να δει κανείς μεγάλο μέρος της δυτικής Γορτυνίας και της Ηλείας, μέχρι την Ολυμπία, το Κατάκολο και τη Ζάκυνθο και να απολαύσει αξέχαστα ηλιοβασιλέματα.

Ένα τέτοιο ηλιοβασίλεμα κάθισα να απολαύσω μέσα στην απόλυτη ησυχία για να σβήσω με τον ιδανικότερο τρόπο άλλη μια συναρπαστική solo εξόρμηση στην αγαπημένη μου Αρκαδία.

Σας εύχομαι Καλό Πάσχα με υγεία και ψυχική γαλήνη!!​