Αφού γύρισα κι εγώ από 16 δεκεμβριανά βράδια στην Κούβα είπα να γράψω κάποια πράγματα, όχι σαν απολογισμό ταξιδιού αλλά μερικές εμπειρίες που μπορεί να βοηθήσουν όποιον το επιχειρήσει στο μέλλον. Κάποια ίσως έχουν γραφτεί εδώ, διάβασα όλες τις σελίδες πριν φύγω και κράτησα γύρω στις 10 με σημειώσεις από κόπι πέιστ. Να σημειώσω ότι συνήθως κάνω το ταξίδι του mochillero (κι ας μην πήρα καμιόνι)!
Για αρχή, έμεινα 4 βράδια στο Βεδάδο, αλλά έχω να παρατηρήσω πως μου φάνηκε αρκετά μακριά από το κέντρο όπου έχει περισσότερη ζωή. Και χρησιμοποιούσα τα τοπικά λεωφορεία, όμως και πάλι το να γυρίσω σπίτι να κάνω ένα μπάνιο και να βγω μου φαινόταν διαδικασία. Εδώ ομολογώ ότι δεν δοκίμασα τα almedrones, ίσως γιατί δεν βόλευαν οι κεντρικοί δρόμοι στα σπίτια που έμενα, ίσως γιατί φοβήθηκα ότι θα με χρεώσουν σαν τουρίστα. Αντίθετα στην Havana vieja που έμεινα τα τελευταία δύο βράδια όλα μου φαίνονταν κοντά ανά πάσα στιγμή. Ειδικά αριστερά όπως κοιτάς το Καπιτώλιο ήταν και λιγότερο τουριστικά και μπορούσες να ψωνίσεις καφέ και τοστ από τα μαγαζιά που αγοράζουν και οι ντόπιοι. 1 καφές cubano 1 πέσο νασιονάλ! Εκεί βρήκα και την Grandma, για πρώτη φορά, μια μέρα πριν γυρίσω Ελλάδα.
Αν κατεβάσατε την εφαρμογή Habanatrans έχει όλα τα δρομολόγια των λεωφορείων και τις στάσεις καθώς και το σημείο που βρίσκεσαι οπότε είναι πολύ βολικό. Στην παραλία Σάντα Μαρία πήγα δύο φορές με το λεωφορείο Α40 με εισιτήριο 1 πέσο νασιονάλ. Το παίρνεις από το σημείο που κάνει τελευταία στάση το λεωφορείο Ρ2. Πάντως τα κουβανέζικα αστικά λεωφορεία είναι εμπειρία, πολύ στριμωξίδι αλλά από τους λίγους τρόπους να δεις την real life των ντόπιων. Να ξεκινάει το λεωφορείο και να κρέμεται ο κόσμος από το σκαλάκι με την πόρτα ανοιχτή! Στην αρχική στάση ρωτάς ποιος είναι τελευταίος και παίρνεις σειρά για να μπεις. Οι ουρές γενικά είναι στην κουλτούρα των ντόπιων.
Για την Αβάνα να πω ότι το πιο value for money εστιατόριο είναι το Los Nardos, κρίμα που δεν το ανακάλυψα νωρίτερα παρά μόνο το τελευταίο βράδυ εκεί. Μιλάμε για πιάτα που έχουν 6 κουκ και οι ποσότητες είναι τόσο μεγάλες που μάλλον θα το πάρεις σε ταπεράκι –πράγμα που διαπίστωσα ότι γίνεται + ότι τα κοκτέιλ έχουν 2 κουκ και το περιβάλλον περιλαμβάνει και ντόπιους και όχι μόνο τουρίστες όπως στις, πολλές, παγίδες της παλιάς πόλης. Άλλο τίμιο μαγαζί στο Βεδαδο ήταν το Locos por Cuba, ειδικά αν βρεις θέση στο μπαλκονάκι.
Κινούμουν σχεδόν αποκλειστικά με Βιαζούλ (το δρομολόγιό μου ήταν Αβάνα-Βινιάλες-Σιενφουέγος-Τρινιδαδ (στάση Σάντα Κλάρα on the way)-Βαραδέρο-Ματάνσας-Αβάνα) και έχω να καταθέσω ότι σε όλες τις μετακινήσεις μου, πηγαίνοντας στον σταθμό την προηγουμένη του ταξιδιού μου ανακοίνωναν ότι το λεωφορείο είναι γεμάτο και να πάω μισή ώρα πριν την αναχώρηση που ανοίγουν οι ακυρώσεις (πήγαινα μία ώρα για να πιάσω θέση σε μία άτυπη σειρά, μιας και απλώς έχεις κατά νου ποιος ήρθε μετά από σένα). Σε όλες τις περιπτώσεις άνοιξαν οι ακυρώσεις και ταξίδεψα, οπότε το «γεμάτο λεωφορείο» δεν είναι αιτία πανικού(εκτός κι αν λέμε για 10 λεπτά πριν φύγει).
Βινιάλες-Σιενφουέγος το έκανα με taxi colectivo και άλλαξα τρία οχήματα και μη φανταστείτε ταξί, τα δύο ήταν παλιά φορτηγά. Ο τύπος που το έκλεισα στην πλατεία το προηγούμενο βράδυ μου είπε ότι θα είμαι εκεί μία ή ώρα και έφτασα τελικά 4 παρά, οπότε δεν το θεωρώ και τόσο αξιόπιστο όταν παίζουν προθεσμίες. Το καλό είναι ότι σε αφήνει και σε παίρνει από και στο κάζα-ξενοδοχείο οπότε δεν χρειάζεσαι μεταφορά από το σταθμό.
Πούρα στο Βινιάλες από τον αγρότη μην πάρετε με πάνω από 1 κουκ το πούρο. Οι ντόπιοι στην Αβάνα μου έλεγαν ότι αυτά τα παίρνουν με ένα πέσο νασιονάλ. Ξέρω ότι επειδή το φτιάχνει μπροστά σου, σου κάνει εντύπωση και ίσως έχεις και μια ιστορία να πεις μετά, αλλά αν πάτε μια βόλτα στις (άφθονες) fincas που είναι γύρω γύρω από το χωριό θα βρείτε πολύ φθηνότερα, ίσως και καλύτερης ποιότητας από αυτά που έχει έτοιμα ο αγρότης να ξεσκαρτάρει στους τουρίστες. Εγώ την πάτησα και πήρα από αυτόν που με πήγε ο τοπικός guide 25 πούρα με 40 κουκ μετά το σχετικό παζάρι μιας και η τιμή που λένε στους τουρίστες είναι 4 κουκ το ένα. Μετά από δυο ώρες σε μια φυτεία που βρέθηκα πηγαίνοντας για το Λος Ακουάτικος ο άνθρωπος με παρακαλούσε να πάρω 20 πούρα για 15κουκ και μου έδειχνε και τα χαρτάκια από τα Cohiba που κολλάνε και τα πουλάνε στους δρόμους τις Αβάνας σαν αυθεντικά, είχαν καλύτερη μυρωδιά από αυτά του τουρ αλλά είχα ήδη αρκετά και δεν πήρα. Για συσκευασμένα φθηνά πούρα, και καλύτερα από του αγρότη, είναι τα Guantanamera που κοστίζουν 1,3κουκ το ένα και στα δίνουν σε πλαστικό περιέκτη.
Στο Λος Ακουάτικος κάπου γράφεται πιο πίσω ότι είναι ωραία για ηλιοβασίλεμα, αλλά είναι για ανατολή. Εγώ που πήγα απόγευμα, ο ήλιος ήταν από ώρα πίσω από το βουνό. Απ’ότι μου είπε η κυρία της οικογένειας πάνε τουρίστες αρκετά συχνά το ξημέρωμα, όχι ότι γίνεται προσκύνημα όμως. Καλή θέα έχει, αλλά δεν βρήκα την πηγή με το νερό και ήπια μόνο όσο ζήτησα από την εν λόγω κυρία. Δεν ξέρω αν είναι θεραπευτικό όπως λένε, αλλά μετά από 11χλμ τρέκινγκ ήταν ότι πρέπει!
Στη Σάντα Κλάρα που ήταν στο δρόμο μου για Βαραδέρο από Τρινιδάδ, το μπακπακ το άφησα στην κυρία στο μαυσωλείο όπου αφήνεις τα πάντα πριν εισέλθεις. Γυρίζοντας μου έκανε κάποια διακριτικά παράπονα (γιατί έκανα και βόλτα στην πόλη) αλλά με ένα μικρό tip της πέρασε.
Στο Ματάνσας ωραίο αρτιστίκ μπαρ (φοβερά κοκτέιλ και με καλές τιμές) ήταν το ARTYS δίπλα στο ποτάμι.
Εκεί (Ματάνσας) και στο Σιένφουέγος ήταν τα μόνα μέρη που δεν ένιωσα όλα να γυρίζουν γύρω από τους τουρίστες. Στο Σιεν το παγωτατζίδικο copellia είχε μικρή ουρά και έφαγα παγωτό (0,6 του πέσο νασιονάλ η μπάλα) με τρεις άγνωστες κυριούλες, που παρήγγειλαν κάτι παγωτά υπερπαραγωγές πάμφθηνα.
Κάζας αν δεν έχετε κλείσει (αν και συνήθως ο ένας πάντα ξέρει κάποιον να σε στείλει στο επόμενο μέρος) μπορείτε να βρείτε και έξω από τους σταθμούς της βιαζούλ, όπου σε πλησιάζουν και σου προτείνουν οι ίδιοι οι σπιτονοικοκύρηδες, όμως να βεβαιωθείτε ότι είναι registered σπίτι για να φιλοξενεί, δηλαδή να δηλώσουν την άφιξή σας στην κυβέρνηση μέσω email. Η κυρία που με φιλοξένησε στο Βαραδέρο επέμενε σε αυτό, λέγοντας ότι οτιδήποτε άλλο είναι επικίνδυνο.
Στριφτό τσιγάρο δεν παίζει στην Κούβα. Έκανα το λάθος να μην πάρω μαζί χαρτάκια και όταν προσπαθούσα να εξηγήσω στα ψιλικατζίδικα τι εννοώ ότι βάζεις τον καπνό μέσα σε χαρτί και το καπνίζεις, με κοιτούσαν σαν εξωγήινο. Ξέμεινα να κάνω τα βιομηχανικά H.Upmann με 0,7 κουκ το πακέτο!
Τα ποτά στο αεροδρόμιο είναι ακριβότερα ένα δυο κουκ συγκριτικά με τις στάνταρ κρατικές τιμές και δεν έχει τα 350ml με το ωραίο-και βολικό για συναυλίες!- μπουκαλάκι. Βεβαιωθείτε ότι θα καρφιτσώσει την απόδειξη αγοράς μέσα στη σακούλα πριν την σφραγίσει, αν έχετε μετεπιβίβαση και δεν παραδίδετε αποσκευές.
Στο αεροδρόμιο επίσης μου ζήτησαν τη βίζα που ευτυχώς την είχα και δεν εξακρίβωσα αν ίσχυε αυτό που μου είπε αργότερα ένας φίλος ότι, αν δεν την είχα μαζί θα έπρεπε να πληρώσω fee εξόδου από τη χώρα. Την ταξιδιωτική ασφάλιση δεν μου τη ζήτησαν κατά την είσοδο και όταν ρώτησα σχετικά την κοπέλα που μου ζήτησε τη βίζα φεύγοντας, χαμογέλασε κάπως συνωμοτικά.
Χωρίς (εύκολο) ίντερνετ χάνεται λίγο η αμεσότητα με τον κόσμο που γνωρίζεις και μου φάνηκε ότι όλα πρέπει να συντονίζονται από πριν, οπότε με δυσκόλεψε κάπως μιας και σε όλα τα ταξίδια είμαι της αντίληψης «πάμε και βλέπουμε on the flow».
Αυτά κι ελπίζω να βοήθησα.
Για αρχή, έμεινα 4 βράδια στο Βεδάδο, αλλά έχω να παρατηρήσω πως μου φάνηκε αρκετά μακριά από το κέντρο όπου έχει περισσότερη ζωή. Και χρησιμοποιούσα τα τοπικά λεωφορεία, όμως και πάλι το να γυρίσω σπίτι να κάνω ένα μπάνιο και να βγω μου φαινόταν διαδικασία. Εδώ ομολογώ ότι δεν δοκίμασα τα almedrones, ίσως γιατί δεν βόλευαν οι κεντρικοί δρόμοι στα σπίτια που έμενα, ίσως γιατί φοβήθηκα ότι θα με χρεώσουν σαν τουρίστα. Αντίθετα στην Havana vieja που έμεινα τα τελευταία δύο βράδια όλα μου φαίνονταν κοντά ανά πάσα στιγμή. Ειδικά αριστερά όπως κοιτάς το Καπιτώλιο ήταν και λιγότερο τουριστικά και μπορούσες να ψωνίσεις καφέ και τοστ από τα μαγαζιά που αγοράζουν και οι ντόπιοι. 1 καφές cubano 1 πέσο νασιονάλ! Εκεί βρήκα και την Grandma, για πρώτη φορά, μια μέρα πριν γυρίσω Ελλάδα.
Αν κατεβάσατε την εφαρμογή Habanatrans έχει όλα τα δρομολόγια των λεωφορείων και τις στάσεις καθώς και το σημείο που βρίσκεσαι οπότε είναι πολύ βολικό. Στην παραλία Σάντα Μαρία πήγα δύο φορές με το λεωφορείο Α40 με εισιτήριο 1 πέσο νασιονάλ. Το παίρνεις από το σημείο που κάνει τελευταία στάση το λεωφορείο Ρ2. Πάντως τα κουβανέζικα αστικά λεωφορεία είναι εμπειρία, πολύ στριμωξίδι αλλά από τους λίγους τρόπους να δεις την real life των ντόπιων. Να ξεκινάει το λεωφορείο και να κρέμεται ο κόσμος από το σκαλάκι με την πόρτα ανοιχτή! Στην αρχική στάση ρωτάς ποιος είναι τελευταίος και παίρνεις σειρά για να μπεις. Οι ουρές γενικά είναι στην κουλτούρα των ντόπιων.
Για την Αβάνα να πω ότι το πιο value for money εστιατόριο είναι το Los Nardos, κρίμα που δεν το ανακάλυψα νωρίτερα παρά μόνο το τελευταίο βράδυ εκεί. Μιλάμε για πιάτα που έχουν 6 κουκ και οι ποσότητες είναι τόσο μεγάλες που μάλλον θα το πάρεις σε ταπεράκι –πράγμα που διαπίστωσα ότι γίνεται + ότι τα κοκτέιλ έχουν 2 κουκ και το περιβάλλον περιλαμβάνει και ντόπιους και όχι μόνο τουρίστες όπως στις, πολλές, παγίδες της παλιάς πόλης. Άλλο τίμιο μαγαζί στο Βεδαδο ήταν το Locos por Cuba, ειδικά αν βρεις θέση στο μπαλκονάκι.
Κινούμουν σχεδόν αποκλειστικά με Βιαζούλ (το δρομολόγιό μου ήταν Αβάνα-Βινιάλες-Σιενφουέγος-Τρινιδαδ (στάση Σάντα Κλάρα on the way)-Βαραδέρο-Ματάνσας-Αβάνα) και έχω να καταθέσω ότι σε όλες τις μετακινήσεις μου, πηγαίνοντας στον σταθμό την προηγουμένη του ταξιδιού μου ανακοίνωναν ότι το λεωφορείο είναι γεμάτο και να πάω μισή ώρα πριν την αναχώρηση που ανοίγουν οι ακυρώσεις (πήγαινα μία ώρα για να πιάσω θέση σε μία άτυπη σειρά, μιας και απλώς έχεις κατά νου ποιος ήρθε μετά από σένα). Σε όλες τις περιπτώσεις άνοιξαν οι ακυρώσεις και ταξίδεψα, οπότε το «γεμάτο λεωφορείο» δεν είναι αιτία πανικού(εκτός κι αν λέμε για 10 λεπτά πριν φύγει).
Βινιάλες-Σιενφουέγος το έκανα με taxi colectivo και άλλαξα τρία οχήματα και μη φανταστείτε ταξί, τα δύο ήταν παλιά φορτηγά. Ο τύπος που το έκλεισα στην πλατεία το προηγούμενο βράδυ μου είπε ότι θα είμαι εκεί μία ή ώρα και έφτασα τελικά 4 παρά, οπότε δεν το θεωρώ και τόσο αξιόπιστο όταν παίζουν προθεσμίες. Το καλό είναι ότι σε αφήνει και σε παίρνει από και στο κάζα-ξενοδοχείο οπότε δεν χρειάζεσαι μεταφορά από το σταθμό.
Πούρα στο Βινιάλες από τον αγρότη μην πάρετε με πάνω από 1 κουκ το πούρο. Οι ντόπιοι στην Αβάνα μου έλεγαν ότι αυτά τα παίρνουν με ένα πέσο νασιονάλ. Ξέρω ότι επειδή το φτιάχνει μπροστά σου, σου κάνει εντύπωση και ίσως έχεις και μια ιστορία να πεις μετά, αλλά αν πάτε μια βόλτα στις (άφθονες) fincas που είναι γύρω γύρω από το χωριό θα βρείτε πολύ φθηνότερα, ίσως και καλύτερης ποιότητας από αυτά που έχει έτοιμα ο αγρότης να ξεσκαρτάρει στους τουρίστες. Εγώ την πάτησα και πήρα από αυτόν που με πήγε ο τοπικός guide 25 πούρα με 40 κουκ μετά το σχετικό παζάρι μιας και η τιμή που λένε στους τουρίστες είναι 4 κουκ το ένα. Μετά από δυο ώρες σε μια φυτεία που βρέθηκα πηγαίνοντας για το Λος Ακουάτικος ο άνθρωπος με παρακαλούσε να πάρω 20 πούρα για 15κουκ και μου έδειχνε και τα χαρτάκια από τα Cohiba που κολλάνε και τα πουλάνε στους δρόμους τις Αβάνας σαν αυθεντικά, είχαν καλύτερη μυρωδιά από αυτά του τουρ αλλά είχα ήδη αρκετά και δεν πήρα. Για συσκευασμένα φθηνά πούρα, και καλύτερα από του αγρότη, είναι τα Guantanamera που κοστίζουν 1,3κουκ το ένα και στα δίνουν σε πλαστικό περιέκτη.
Στο Λος Ακουάτικος κάπου γράφεται πιο πίσω ότι είναι ωραία για ηλιοβασίλεμα, αλλά είναι για ανατολή. Εγώ που πήγα απόγευμα, ο ήλιος ήταν από ώρα πίσω από το βουνό. Απ’ότι μου είπε η κυρία της οικογένειας πάνε τουρίστες αρκετά συχνά το ξημέρωμα, όχι ότι γίνεται προσκύνημα όμως. Καλή θέα έχει, αλλά δεν βρήκα την πηγή με το νερό και ήπια μόνο όσο ζήτησα από την εν λόγω κυρία. Δεν ξέρω αν είναι θεραπευτικό όπως λένε, αλλά μετά από 11χλμ τρέκινγκ ήταν ότι πρέπει!
Στη Σάντα Κλάρα που ήταν στο δρόμο μου για Βαραδέρο από Τρινιδάδ, το μπακπακ το άφησα στην κυρία στο μαυσωλείο όπου αφήνεις τα πάντα πριν εισέλθεις. Γυρίζοντας μου έκανε κάποια διακριτικά παράπονα (γιατί έκανα και βόλτα στην πόλη) αλλά με ένα μικρό tip της πέρασε.
Στο Ματάνσας ωραίο αρτιστίκ μπαρ (φοβερά κοκτέιλ και με καλές τιμές) ήταν το ARTYS δίπλα στο ποτάμι.
Εκεί (Ματάνσας) και στο Σιένφουέγος ήταν τα μόνα μέρη που δεν ένιωσα όλα να γυρίζουν γύρω από τους τουρίστες. Στο Σιεν το παγωτατζίδικο copellia είχε μικρή ουρά και έφαγα παγωτό (0,6 του πέσο νασιονάλ η μπάλα) με τρεις άγνωστες κυριούλες, που παρήγγειλαν κάτι παγωτά υπερπαραγωγές πάμφθηνα.
Κάζας αν δεν έχετε κλείσει (αν και συνήθως ο ένας πάντα ξέρει κάποιον να σε στείλει στο επόμενο μέρος) μπορείτε να βρείτε και έξω από τους σταθμούς της βιαζούλ, όπου σε πλησιάζουν και σου προτείνουν οι ίδιοι οι σπιτονοικοκύρηδες, όμως να βεβαιωθείτε ότι είναι registered σπίτι για να φιλοξενεί, δηλαδή να δηλώσουν την άφιξή σας στην κυβέρνηση μέσω email. Η κυρία που με φιλοξένησε στο Βαραδέρο επέμενε σε αυτό, λέγοντας ότι οτιδήποτε άλλο είναι επικίνδυνο.
Στριφτό τσιγάρο δεν παίζει στην Κούβα. Έκανα το λάθος να μην πάρω μαζί χαρτάκια και όταν προσπαθούσα να εξηγήσω στα ψιλικατζίδικα τι εννοώ ότι βάζεις τον καπνό μέσα σε χαρτί και το καπνίζεις, με κοιτούσαν σαν εξωγήινο. Ξέμεινα να κάνω τα βιομηχανικά H.Upmann με 0,7 κουκ το πακέτο!
Τα ποτά στο αεροδρόμιο είναι ακριβότερα ένα δυο κουκ συγκριτικά με τις στάνταρ κρατικές τιμές και δεν έχει τα 350ml με το ωραίο-και βολικό για συναυλίες!- μπουκαλάκι. Βεβαιωθείτε ότι θα καρφιτσώσει την απόδειξη αγοράς μέσα στη σακούλα πριν την σφραγίσει, αν έχετε μετεπιβίβαση και δεν παραδίδετε αποσκευές.
Στο αεροδρόμιο επίσης μου ζήτησαν τη βίζα που ευτυχώς την είχα και δεν εξακρίβωσα αν ίσχυε αυτό που μου είπε αργότερα ένας φίλος ότι, αν δεν την είχα μαζί θα έπρεπε να πληρώσω fee εξόδου από τη χώρα. Την ταξιδιωτική ασφάλιση δεν μου τη ζήτησαν κατά την είσοδο και όταν ρώτησα σχετικά την κοπέλα που μου ζήτησε τη βίζα φεύγοντας, χαμογέλασε κάπως συνωμοτικά.
Χωρίς (εύκολο) ίντερνετ χάνεται λίγο η αμεσότητα με τον κόσμο που γνωρίζεις και μου φάνηκε ότι όλα πρέπει να συντονίζονται από πριν, οπότε με δυσκόλεψε κάπως μιας και σε όλα τα ταξίδια είμαι της αντίληψης «πάμε και βλέπουμε on the flow».
Αυτά κι ελπίζω να βοήθησα.
