Γιορτές, φεστιβάλ και έθιμα

[Bahari]

Καταβολές των εθίμων

Για την προκείμενη περίοδο που διανύουμε, στη χώρα του Σιντοϊσμού και του Βουδισμού δεν έχουμε βέβαια το αντίστοιχο θρησκευτικό εορταστικό πλαίσιο. Τα Χριστούγεννα είναι μία γιορτή που οι Πορτογάλοι και οι Ισπανοί προσπάθησαν μεταξύ άλλων να επιβάλουν το 16ο αιώνα στην Ιαπωνία, δίχως μεγάλη επιτυχία. Ο θρησκευτικός εορτασμός αυτού του τύπου είναι εξαιρετικά περιορισμένος και η ημέρα δεν αποτελεί αργία. Το γεγονός το οποίο εορτάζεται ενθέρμως τόσο στην Ιαπωνία, όσο και σε ολόκληρο τον υπόλοιπο κόσμο, δεν είναι άλλο από την υποδοχή του καινούργιου έτους.

Το καλωσόρισμα της νέας χρονιάς, αποτελεί μαζί με τις ξεχασμένες σήμερα για τη δυτική κοινωνία γιορτές του καλοκαιριού, το αποκορύφωμα ενός κύκλου εορτών, που είχαν σχέση με την γη και την καλλιέργειά της –συνήθεια αρχαιότατη των αγροτικών κοινωνιών. Οι συγκεκριμένες περιστάσεις και η διαδικασία ανταλλαγής δώρων στη διάρκειά τους ονομάζονται στην ιαπωνική γλώσσα O-seibo για το Χειμώνα και O-chūgen για το Καλοκαίρι αντίστοιχα. Αντίστροφα, η συνήθεια ανταλλαγής δώρων ήταν ανέκαθεν συνδεδεμένη με τις συγκεκριμένες γιορτές: μέρος της παραγωγής έπρεπε να επιστρέψει ως προσφορά στην όποια θεότητα και αυτή με τη σειρά της θα ανταπέδιδε με την εύνοια της δηλαδή, με πλούσια παραγωγή. Το γεγονός ότι η τροφή αυτή καταναλωνόταν από τους παρευρισκόμενους πιστούς μετά το πέρας της τελετής βασιζόταν στην πεποίθηση ότι με τον τρόπο αυτό, μέρος από τη δύναμη της θεότητας θα περνούσε στους ανθρώπους.

Πρόκειται για τη μία, την υπερφυσική τρόπο τινά πλευρά των πραγμάτων. Από την άλλη παρατηρεί κανείς στην ιστορία των μύθων της ανθρωπότητας ότι ουσιαστικά, οι άνθρωποι έφτιαχναν ιστορίες μυθοπλασίες προκειμένου να περιγράψουν και να ισχυροποιήσουν τις υπάρχουσες κοινωνικές δεσμεύσεις τους. Αυτό το οποίο ανέκαθεν εξασφάλιζε στον άνθρωπο την επιβίωση, είναι η κοινωνική συνοχή. Αν δεν υπήρχε αυτή η συνοχή, αν δεν υπήρχε η συνεργασία, η ομάδα θα ήταν αδύνατο να επιβιώσει. Το δώρο, ίδιας ποιότητας από όλους και προς όλους, τονίζει την αξία της ίσης συμμετοχής. Ακόμη και σήμερα το έθιμο επιβάλλει η επίσκεψη σε ένα σπίτι να συνοδεύεται από την προσφορά τροφής ή ποτού (σάκε ή κατά το ευρωπαϊκό πρότυπο, ουίσκι) ως δώρο. Γενικά προτιμώνται σε κάθε περίπτωση τα πρακτικά δώρα τα οποία φέρουν και την ειδική ονομασία temiyage. Σημαντικό στην περίπτωση της Πρωτοχρονιάς είναι η διαδικασία ανταλλαγής δώρων να επαναλαμβάνεται κάθε χρονιά εκ νέου, διαφορετικά θεωρείται ρήξη των φιλικών δεσμών –όπως αντίστοιχα ανά νέο έτος προσφέρονταν τα δώρα στη θεότητα.

Η γεωργία δεν είναι μία εύκολη υπόθεση, ούτε οι σπόροι φυτρώνουν δίχως κόπο. Οι άνθρωποι χρειαζόταν να δουλέψουν σαν κουρδισμένο ρολόι, με αρμοδιότητες και συγκεκριμένες ευθύνες προς διεκπεραίωση –διαφορετικά δε θα είχαν φαγητό να φάνε. Αναλάμβαναν λοιπόν ρόλους και είναι ακριβώς η διαφοροποίηση ως προς την προσφορά που αντιλαμβάνονται οι Ιάπωνες ακόμη και σήμερα. Σαφώς και στην ιαπωνική κοινωνία υπάρχουν άνθρωποι με περισσότερη δύναμη στους οποίους οι ασθενέστεροι καταφεύγουν για την πραγματοποίηση κάποιας χάρης, συνοδεύοντας και εδώ το αίτημα τους με ένα δώρο. Η διαφορά ωστόσο αυτών των δώρων-χάρης, με τα υπόλοιπα, είναι ξεκάθαρη ήδη από τη γλώσσα όπου χρησιμοποιείται όχι ο όρος giri όπως είδαμε προηγουμένως, αλλά η λέξη on (δηλαδή, ʽγια χάρηʼ). Το δώρο στην προκειμένη περίπτωση δε χάνει το ήθος του, όπως στο δικό μας ʽρουσφέτιʼ ή ʽφακελάκιʼ, αλλά έχει μία δική του ξεχωριστή σημασία και ένα ολότελα διαφορετικό τυπικό.

 

[Bahari]

Τεχνικές συσκευασίας και η σημασία τους

Σε εμάς αυτό που μετράει είναι το περιεχόμενο του δώρου και όχι το περιτύλιγμα. Περιτυλίγουμε τα δώρα τα οποία προσφέρουμε, για να επιτείνουμε την έκπληξη της θέασης του τόσο σημαντικού περιεχομένου. Θέτουμε έτσι τον άλλο σε κατάσταση αναμονής, με πολύ απλά λόγια, για ελάχιστα δευτερόλεπτα ασκούμε επάνω του εξουσία (πράξη απόλυτα αποδεκτή σύμφωνα με τις δυτικές αντιλήψεις περί δώρου, όπως παρουσιάστηκαν ανωτέρω). Στην Ιαπωνία το δώρο είναι σημαντικό από μόνο του ως χειρονομία, ανεξάρτητα από το τι ακριβώς δώρο είναι. Για το λόγο αυτό, δίνεται ιδιαίτερη φροντίδα στην παρουσίαση του. Το περιτύλιγμα δεν εξυπηρετεί την απόκρυψη του δώρου αλλά αγκαλιάζει το ήδη υπάρχον συμβολικό περιεχόμενο της χειρονομίας ή, όπως οι ίδιοι λένε: «όταν τυλίγεις ένα δώρο, είναι σα να τυλίγεις την καρδιά κάποιου.» Η διαδικασία, ειδικά όταν αναφερόμαστε στο χαρτί, ονομάζεται στα ιαπωνικά tsutsumi και όπως αντιλαμβάνεται κανείς υπάρχουν άπειρα διαφορετικά είδη, ανάλογα με την περίσταση και τα εκφραζόμενα συναισθήματα. Μία σειρά άλλων παραγόντων διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο, όπως για παράδειγμα, η εποχή.

Κυρίαρχο υλικό συσκευασίας είναι εκτός από το χαρτί, το ύφασμα (furoshiki), αλλά επίσης διαφόρων ειδών φυσικά υλικά όπως το μπαμπού. Το δέσιμο της συσκευασίας, αντίθετα με τη δική μας διακοσμητική χρήση (καθώς κολλάμε το χαρτί με σελοτέιπ) έχει διπλή αξία: συγκρατεί το υλικό συσκευασίας, αλλά ταυτόχρονα σύμφωνα με τα έθιμα της Ιαπωνίας, προστατεύει το δώρο από την εισροή αρνητικών δυνάμεων. Έτσι, υφίσταται αντίστοιχα ιδιαίτερος τρόπος χρήσης των κορδονιών συσκευασίας. Τα κορδόνια χρησιμοποιούνται σε ζευγάρια και το χρώμα τους το καθορίζει επίσης η περίσταση, όπως π.χ. λευκό–λευκό κορδόνι χρησιμοποιείται σε δώρα για κηδείες. Αναλόγως της περίστασης ένα δώρο μπορεί να συσκευαστεί περισσότερες της μίας φορές.

Πολλοί ανθρωπολόγοι και κοινωνιολόγοι έχουν προσπαθήσει να ερμηνεύσουν αυτή την εμμονή των Ιαπώνων με τη συσκευασία, η οποία εκτός από τα δώρα είναι ίδιον της καθημερινότητας. Στα δυτικά κράτη η συσκευασία στην καθημερινότητα αφορά ως επί το πλείστον τα τρόφιμα μίας υπεραγοράς –κατά το αμερικάνικό πρότυπο. Στην Ιαπωνία ακόμη και το τσάι που θα πιεις σε ένα φιλικό σπίτι συνοδεύεται από συσκευασμένα, ατομικά κουλουράκια και διόλου απίθανο να σου προσφερθεί ένα ατομικό, επίσης με κάποιο τρόπο συσκευασμένο κουταλάκι. Πρακτική διάσταση της ίδιας εμμονής μπορεί να παρατηρήσει κάποιος στην παραδοσιακή ενδυμασία kimono.

Η πιο πιθανή εξήγηση είναι ότι η έντονη αυτή τάση –να συσκευάζονται τα πράγματα με πολλούς, διαφορετικούς τρόπους και αναλόγως της περίστασης– αποτελεί το οπτικό αντίστοιχο του τρόπου με τον οποίο γίνεται αντιληπτή η ιαπωνική γλώσσα. Στην ελληνική γλώσσα έχουμε μόλις δύο αριθμούς για δύο κύριες περιστάσεις: τον πληθυντικό ως επίσημη γλώσσα και τον ενικό για την οικεία γλώσσα. Η ιαπωνική γλώσσα είναι πολύ πιο περίπλοκη ακόμη και για να προφέρεις έναν απλό χαιρετισμό στο δρόμο. Αν θες να είσαι ευγενικός, θα χρησιμοποιήσεις μία τελείως διαφορετική γλώσσα από αυτή της καθημερινότητας, ενώ παράλληλα πρέπει να προσέξεις την ποσότητα τρόπο τινά ευγένειας την οποία θα διοχετεύσεις μέσα στο λόγο σου, ανάλογα με την περίσταση.

Ο βαθμός στον οποίο γνωρίζεις να χειρίζεσαι τη γλώσσα αναλόγως των περιστάσεων δείχνει το μορφωτικό και συνακόλουθα, το κοινωνικό σου επίπεδο. Ομοίως κατά τη διαδικασία της συσκευασίας, δημιουργείται οι ανάγκη στα πράγματα (όχι μόνο στα δώρα) να αποδίδεται η πρέπουσα φροντίδα, διότι αυτό είναι ίδιον μίας κάποιας ανωτερότητας. Είναι δύναμη να κατέχεις τη γλώσσα, που θα πει, να ξέρεις ποιο σημείο της ταιριάζει που. Το καθετί εκεί που του αρμόζει, καθάριο από υπονοούμενα και προσχήματα, έτσι ακριβώς όπως είναι, είτε αυτό είναι λέξη, είτε πράγμα. Διόλου άδικα ο Ρολάν Μπαρτ, χαρακτήρισε την Ιαπωνία ως Χώρα της Γραφής.

Επίλογος

Στη σύγχρονη Ιαπωνία, τα παραπάνω χαρακτηρίζονται συχνά ως «τυπολατρία» ή ακόμη και ως «φεουδαρχικό κατάλοιπο» και δε μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι αυτοί οι χαρακτηρισμοί δεν εμπεριέχουν ισχυρή δόση αλήθειας. Επίσης, όπως συμβαίνει με πολλά έθιμα διαφόρων λαών, έτσι και στη συγκεκριμένη χώρα το εμπόριο εισχωρεί πάντοτε εκεί που η γνώση της ιστορίας και της παράδοσης έχει λησμονηθεί. Μεγάλα πολυκαταστήματα έναντι αδρής αμοιβής αναλαμβάνουν τη συσκευασία του δώρου, ή πολλές φορές κάτω από το προϊόν αναγράφεται η ένδειξη «στη τιμή περιλαμβάνεται η συσκευασία».


Αν θα είχαμε ωστόσο να διδαχτούμε κάτι από αυτή τη τόσο μακρινή χώρα –όπως είναι ο σκοπός κάθε ταξιδιού– μας προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι έστω και υπό την τυποποίηση των κανόνων, το ιαπωνικό δώρο είναι πάντοτε ένα σύστημα αμφίδρομο. Όχι ελεημοσύνη, μήτε επίδειξη ισχύος: ο ευεργετημένος γίνεται ευεργέτης και αντίστροφα, ρόλοι σε διαρκή και ατέρμονη εναλλαγή με άξονα το δώρο, πάνω στην οποία δομείται μία κοινωνία αλληλεγγύης (σάμπως και, στιγμιαία έστω, να ισχύουν σήμερα οι παρατηρήσεις από το Δοκίμιο για το Δώρο του Μαρσέλ Μος).
Πηγή:Ήθη και Έθιμα στην Ιαπωνία - Η Αυγή online

 

[Pandora]

Η Ημέρα της Ίδρυσης του Ιαπωνικού Κράτους
(Kenkoku Kinen-bi)

Η 11η Φεβρουαρίου είναι εθνική αργία προς τιμή της ίδρυσης του έθνους και της αρχής της αυτοκρατορικής διαδοχής από τον πρώτο μυθικό αυτοκράτορα, τον Jimmu.

 

[ΕΡΣΗ]

βρε σεις...έχω δακρύσει απ΄τα γέλια κι επειδή τα φασόλια έχουν τις συνέπειές τους, θα ψάξω για τις σοκολατίνες... είμαστε όλες σύμφωνες?

Απολυτως! Και αν δε βρεις σε σοκολατινες και τα προφιτερολ μου κανουν!

 

[Pandora]

Το φεστιβάλ του χιονιού

Το μεγαλύτερο φεστιβάλ χιονιού γίνεται τον Φεβρουάριο, στην πόλη Sapporo (Ηokkaido), γνωστή για τους χειμερινούς Ολυμπιακούς του 1972.

Το πάρκο Odori γεμίζει με γλυπτά φτιαγμένα από πάγο. Τα γλυπτά απεικονίζουν τεράστιους βουδιστικούς ναούς ή κάστρα, καθώς επίσης σκηνές από Ιαπωνικούς μύθους ή ήρωες κινουμένων σχεδίων, ζώα, πουλιά, αντικείμενα, οι διαστάσεις των οποίων ξεκινούν από μερικά εκατοστά και φτάνουν μέχρι χιλιόμετρα!

Το φεστιβάλ ξεκίνησε το 1950 όταν μαθητές σχολείων κατασκεύασαν τα γλυπτά από πάγο στο πάρκο Odori . Πάνω από 50 χιλ. άνθρωποι ήρθαν να θαυμάσουν τα έργα, ξεπερνώντας κάθε προσδοκία. Από τότε οργανώνεται κάθε χρόνο.

Με το πέρασμα των χρόνων εξελίχτηκε σε διεθνή εκδήλωση, καθώς συμμετέχουν καλλιτεχνικές ομάδες και οι θεατές είναι από όλα τα μέρη της γης.

Sapporo snow festival
















Sapporo Snow Festival - Wikipedia, the free encyclopedia

 

[Bahari]

Η Ημέρα της Ίδρυσης του Ιαπωνικού Κράτους
(Kenkoku Kinen-bi)

Η 11η Φεβρουαρίου είναι εθνική αργία προς τιμή της ίδρυσης του έθνους και της αρχής της αυτοκρατορικής διαδοχής από τον πρώτο μυθικό αυτοκράτορα, τον Jimmu.

Αργία, ε; Εμείς εδώ στο γκρουπ των γιαπωνεζόφιλων, πώς θα το γιορτάσουμε; Παρέλαση θα κάνουμε;

 

[coccobill]

Αργία, ε; Εμείς εδώ στο γκρουπ των γιαπωνεζόφιλων, πώς θα το γιορτάσουμε; Παρέλαση θα κάνουμε;

A, ωραια, ειναι και τα γενεθλια μου την προηγουμενη... Προτεινω να το κανουμε διημερο και να ξαμοληθουμε σ'ολα τα σουσι-μπαρ προς αξιολογηση και προπονηση πριν το ταξιδι..

 

[Pandora]

A, ωραια, ειναι και τα γενεθλια μου την προηγουμενη... Προτεινω να το κανουμε διημερο και να ξαμοληθουμε σ'ολα τα σουσι-μπαρ προς αξιολογηση και προπονηση πριν το ταξιδι..

Αργία, ε; Εμείς εδώ στο γκρουπ των γιαπωνεζόφιλων, πώς θα το γιορτάσουμε; Παρέλαση θα κάνουμε;

Ωραία σκέψη, μια συγκέντρωση με την ευκαιρία, είναι ότι πρέπει...
Ας πέφτουν οι ιδέες...για να δούμε τι θα κάνουμε

 

[Bahari]

Ωραία σκέψη, μια συγκέντρωση με την ευκαιρία, είναι ότι πρέπει...
Ας πέφτουν οι ιδέες...για να δούμε τι θα κάνουμε

Α, καλά... δεν περίμενα κάτι διαφορετικό από σένα Καλά σε έχω κόψει εγώ ότι πετάς τη σκούφια σου για κάτι τέτοια

Εγώ προτείνω να βρεθούμε για να εξασκηθούμε στη χρήση των chop sticks και για να διαπιστώσουμε κατά πόσο η ομάδα έχει προχωρήσει στην εκμάθηση της ιαπωνικής γλώσσας.

 

[coccobill]

Εγώ προτείνω να βρεθούμε για να εξασκηθούμε στη χρήση των chop sticks και για να διαπιστώσουμε κατά πόσο η ομάδα έχει προχωρήσει στην εκμάθηση της ιαπωνικής γλώσσας.

Α, εγω πια χωρις 'toh,toh' και 'maa maa' δεν μπορω να πιω γουλια μπυρα.. Δεν παει κατω, βρε αδερφε...

 

[Bahari]

Η γιορτή των κοριτσιών Hina-Matsuri

Στις 3 Μαρτίου γιορτάστηκε στην Ιαπωνία η γιορτή των κοριτσιών Χίνα Ματσούρι (Hina Matsuri). Σύμφωνα με το έθιμο,τα σπίτια στολίζονται με κούκλες που φορούν παραδοσιακά κοστούμια και αναπαριστούν το αυτοκρατορικό ζεύγος, τους αυλικούς και τους μουσικούς της αυτοκρατορικής αυλής. Έτσι οι γονείς εύχονται οι κόρες τους να έχουν υγεία, ομορφιά και να «καλοπαντρευτούν».

Η πόλη Κονόσου της Σαϊτάμα είναι φημισμένη για την παραγωγή των χίνα (κουκλών), εδώ και 350 χρόνια - από την εποχή του Έντο - και οι κάτοικοι της πόλης γιορτάζουν τη Χίνα Ματσούρι με ένα ξεχωριστό τρόπο.
Ο δήμος της Κονόσου μαζεύει κάθε χρόνο τις παλιές κούκλες από τα σπίτια που δεν τις χρειάζονται πια, είτε γιατί είναι παλιές είτε γιατί τα κορίτσια έχουν παντρευτεί. Οι Ιάπωνες πιστεύουν ότι όλα τα πράγματα έχουν ψυχή, πόσο μάλλον αυτά που έχουν ανθρώπινη μορφή όπως οι κούκλες, για αυτό και δεν τις πετάνε αν και η "αποστολή" τους στην οικογένεια έχει τελειώσει.

Οι κούκλες εκθέτονται σε πυραμίδες στις αίθουσες του δημαρχείου καθώς και στο πολυκατάστημα τις πόλης και οι κάτοικοι υπερηφανεύονται ότι έχουν τις πιο ψηλές πυραμίδες με κούκλες στην Ιαπωνία.
Φέτος, το φεστιβάλ στην Κονόσου ξεκίνησε στις 14 Φεβρουαρίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 6 Μαρτίου.
Πηγή: Konosu Bikkuri Hina-Matsuri

 

[Pandora]

Μάρτιος

Εκτός από το παραπάνω φεστιβάλ της κούκλας (Hina Matsuri), έχουμε και το :

O-mizu tori

Φεστιβάλ με ιστορία 1000 ετών και διάρκεια 14 ημερών στις αρχές του Μάρτη, που γίνεται στο Ναό Todaiji (στην πόλη Nara).

Ανάμεσα σε άλλα τελετουργικά που λαμβάνουν χώρα κατά την διάρκεια του φεστιβάλ, οι βουδιστές ιερείς συσσωρεύουν νερό από τις πηγές του ναού το οποίο πιστεύεται ότι είναι ιαματικό, και το προσφέρουν στις βουδιστικές θεότητες. Επίσης, τρέχουν στους διαδρόμους της αίθουσας Nigatsu-do κινώντας κυματιστά μεγάλους ξύλινους πυρσούς προς το πλήθος που είναι συγκεντρωμένο από κάτω. Όπως πιστεύεται, οι πύρινες σπίθες των πυρσών προστατεύουν από το κακό.