Βίτσι I

[Borealis]

Ανοιξοκαλοκαιράκι στο ομορφότερο μέρος του μυαλού, Βίτσι I

Για την Πτολεμαΐδα θα αδιαφορήσεις, γρήγορα γρήγορα θα στρίψεις από τη Γκιόλα δεξιά (στα Τεχνικά Λύκεια ) και ένας μικρός ασφάλτινος δρόμος θα σε φέρει προς το Κουρί. Τα δέντρα που τον αγκαλιάζουν μεγάλωσαν πλέον και το καλοκαίρι σκορπίζουν το ίσκιο τους μαζί με ένα αεράκι που φέρνει από το δάσος. Θα είσαι τυχερός αν περάσεις την άνοιξη, τσαμπιά από υπόλευκα άνθη θα κάνουν τη βόλτα σου γιορτινή και θα φωτίζουν το νυχτερινό δρόμο σου. Θα κατηφορίσεις από το Κνουφ, θα μπεις στην ομίχλη της Μόκραινας μέσα από βυζαντινά υδραγωγεία και τούρκικα χαμάμ, θα στρίψεις στη Ζάζαρη. Στο στοιχειωμένο Χειμάδι το μάτι θα πέσει αναπόφευκτα στις καβάντζες, χρησιμοποιημένα προφυλακτικά…θα χαθείς και εσύ μέσα στις καλαμιές, θα κρυφτείς πίσω από τις ξεχασμένες πλάβες.
Ξανά στην ανηφόρα, αριστερά το μοναστήρι της Παναγιάς, πανάρχαιο, καταδεκτικό, κάποια καντήλια τρεμοσβήνουν και όλο νομίζεις ότι θα το χάσεις από τα μάτια σου. Η Βλαχοκλεισούρα φωτεινή κρέμεται από την πλαγιά και έτσι να… λίγο και θα κατρακυλήσει. Ο Άη Δημήτρης, ο Άη Νικόλας από τη μια μεριά το Κάλε των ρωμαίων και των βυζαντινών από την άλλη. Το αγκωνάρι με το πέρασμα στην Ορεστίδα. Τούρκοι, Βούλγαροι, Σλάβοι, Έλληνες, Γερμανοί, κανένας δεν τους θυμάται πλέον. Το Βίτσι , το δέντρο (δρυς) ο Τσέρος, η Οξυά, το Λέχοβο…
Αν αποφασίσεις να ακολουθήσεις τα χνάρια του κακόμοιρου του Παύλου θα χαθείς στα δάση της οξυάς, θα δεις το χιόνι να λειώνει όπως θα κατεβαίνεις το πέρασμα του Στρέμπενου και παγωμένοι χείμαροι θα κάνουν τα πάντα για να αλλάξεις πορεία…
συνεχίζεται…

 

[Borealis]

Καστοριά 1948, Βίτσι I (συνέχεια)

Περίεργη πόλη η Καστοριά, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα χαθείς την πρώτη φορά που θα πας. Η μισή βλέπει στο Βορρά και η άλλη μισή στο Νότο. Έται ήταν για πολλούς αιώνες και οι κάτοικοί της, οι μισοί με το μάτι στο Βορρά και οι άλλοι μισοί με τη καρδιά στο Νότο. Αλλά Καστοριά δεν είναι μόνο η πόλη είναι και η λίμνη, ο θεός να τη κάνει... Ενας νερόλακκος που πάγωνε το χειμώνα γεμάτος νερόφιδα και χέλια που γίνεται ένας απέραντος βούρκος όταν κατεβαίνουν οι χείμμαροι από το Βίτσι.
Στη νότια πλευρά, στο Ντολτσό δηλαδή και πάνω στο παραλιακό δρόμο, σώζεται μέχρι σήμερα ένα πετρινο παλιό κτήριο, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για ένα διάστημα στον εμφύλιο σαν κρατητήριο (σήμερα είναι εστιατόριο).
Από εδώ κάποιοι λένε (και τους άκουσα και εγώ ο ίδιος) Ο Δημήτρης ο Καφφές, ένας κοκκινοτρίχης αρβανιτόβλαχος 21 χρονών, έσκαψε ένα λαγούμι στο κελλί του και από εκεί βγήκε στην άκρη της χερσόνησου, περνώντας από τη Μαυριώτισσα, από όπου κολύμπησε απέναντι στο Μαύροβο και από εκεί περνώντας τη Ζαγορίτσανη έφτασε στη Ράχη του Λέχοβου όπου και συνάντησε τον Καπετάνιο του τον Αμύντα. Κανένας δεν τόλμησε να αμφισβητήσει το μύθο. Κανένας δεν τόλμησε να αναρωτηθεί πως ο Δημήτρης έσκαψε τοίχο ενός μέτρου χωρίς να γίνει αντιληπτός, κανένας δεν αναρωτήθηκε που έμαθε ο βλάχος που μόνο πρόβατα έβοσκε, κολύμπι και κανένας φυσικά δεν δοκίμασε να κολυμπήσει στην Ορεστίδα μέσα στο καταχείμωνο. Εμένα πάλι η ιστορία αυτή του Δημήτρη από το Λέχοβο (που θα μας απασχολήσει και στη συνέχεια) μου φέρνει στο νου ένα άλλο μύθο, πολυ παλιότερο, που θα σας τον διηγηθώ κάποια στιγμή στη συνέχεια.

 

[Borealis]

Οι τελευταίοι άρχοντες, Βίτσι I (συνέχεια)

Χρόνια ολόκληρα μαλλιοτραβιούνται οι ιστορικοί για την καταγωγή αυτής της περίεργης φάρας, των Βλάχων δηλαδή. Από τους αρχαίους Θράκες προέρχονται λένε κάποιοι, καθώς βρίσκουν μεγάλες ομοιότητες στα έθιμα, από τους Φρύγες λένε άλλοι, καθώς σκορπίστηκαν από τα κεντρικά σε όλα τα Βαλκάνια, Ρωμαίοι φύλακες των καίριων περασμάτων ισχυρίζονται άλλοι, πράγμα που δικαιολογεί και την λατινογενή γλωσσα τους.
Η Κλεισούρα βρίσκεται όντως σε πέρασμα, αυτό που ενώνει την Ορεστίδα με την Εορδαία και την Κάτω Μακεδονία, την Αλβανία με την Ελλάδα. Και ήτανε κλειδάτορες πάντα, τα δικά τους ζωντανά διακινούσαν όλα τα αγαθά της περιοχής. Όμως και αυτοί (επαγγελματικά τουλάχιστον) ήταν διχασμένοι. Οι μισοί κατέκτησαν με τα καραβάνια τους τη Μεσευρώπη και οι αλλοι μισοί δημιούργησαν τεράστια κοπάδια από ζώα στο τόπο τους.
Στο Βελιγράδι, στο Ζέμουν, στη Βιέννη και τη Βουδαπέστη οι βλάχοι της Κλεισούρας γίνονται μεγαλοέμποροι και τραπεζίτες, απολαμβάνουν τίτλους βαρώνων και είναι καλεσμένοι στους αυτοκρατορικούς χορούς.
Στην Κλεισούρα αντίθετα δημιουργούν τεραστια κοπάδια ζώων τα οποία μετακινούν από τόπο σε τόπο προς ανεύρεση τροφής.
Τρεις μέρες αναφέρει ο Παύλος ότι χρειάστηκαν τα κοπάδια της Κλεισούρας για να διασχίσουν το πέρασμα του Ζέλενιτς στο δρόμο τους για τα βοσκοτόπια του Βερμίου.
Ο πατέρας της Μαρίας δεν ευτύχησε να έχει δικό του κοπάδι, παραπαίδι δούλευε στα κοπάδια των άλλων. Το σπίτι τους σώζεται ακόμη και σήμερα στη γειτονιά του Αη Δημήτρη. Η Μαρία ερωτεύτηκε έναν κτίστη από το Λέχοβο που δούλευε στη Κλεισούρα. Δεν περίμενε την ευχή του πατέρα, την έκλεψε και την έφερε στο Χειμάδι χωρίς να το μάθει για πολύ καιρό κανείς.
Ο πρώτος τους γιος, ο Παντελής ο Καφφές ποτέ δεν τα κατάφερε σαν κτίστης καλά. Στην Κλεισούρα δεν μπορούσε να δουλέψει στα κοπάδια επειδή ήταν της ''κλεμμένης'' και έτσι αναγκάστηκε να βοσκει γελάδια στα πεδινά.
Γελάδια έβοσκε και την πρώτη φορά που αντίκρυσε τον Παύλο.

 

[Borealis]

Μικρή παρενθεση για βοήθεια προς τυχόν ιστοριοδίφες ή φυσιολάτρες. Βίτσι I (συνέχεια)

Ποιος ήταν ο Παύλος? το ερώτημα αυτό ταλανίζει ακόμη και χωρίζει τους ιστορικούς του τόπου μας. Ένας φιλόδοξος μπούλης ανέτοιμος να αντιμετωπίσει πραγματικές δυσκολίες για τους μεν, που το μόνο σημαντικό που έκανε στην ζωή του ήταν να σκοτωθεί την κατάλληλη ώρα. Ενας φλογερός πατριώτης που παράτησε τη βολή και την οικογένειά του για τους υπόλοιπους, ο οποίος δεν δίστασε να δώσει και την ζωή του στον αγώνα. Εδώ δεν θα δώσω εγώ απάντηση στο ερώτημα, θα σας δώσω όμως την τελευταία του πορεία στο Βίτσι και όποιος ενδιαφέρεται μπορει να ζητήσει περισσότερες πληροφορίες καθώς την έχω κάνει όλη σχεδόν βήμα προς βήμα.
Καταρχήν πριν μπω στο Βίτσι να αναφέρω πληροφοριακά τους γύρω σταθμούς. Στην Κοζάνη ήλθε νωρίτερα, σώζεται η μητροπολιτική κατοικία που φιλοξενήθηκε (ανακαινίστηκε και είναι υπέροχη). Από την κοζάνη εκείνης της εποχής σώζονται ελάχιστα πράγματα (ξεχωρίζει το αρχοντικό Λασσάνη που λειτουργεί σαν έκθεση χαρτών σήμερα). Για τα Γρεβενά ισχύει το ίδιο, σχεδόν τίποτα δεν σώζεται. Αντίθετα το Σπήλαιο είναι ένας σχεδον όμορφος οικισμός με ερείπια κάστρου και υπέροχο φυσικό περιβάλλον και φυσικά με τα διάσημα γεφύρια (αναπαλαιωμένα όλα). Ο Πεντάλοφος είναι ένας προσεγμένος εξαιρετικός παραδοσιακός οικισμός και με το περίφημο μοναστήρι, ο Αυγερινός στο Βόιο είναι και αυτός πετρόκτιστος και ωραιότατος.
Στο Βίτσι τώρα,
Για την Καστοριά τα είπαμε λίγο και μάλλον ξέρετε από τις επισκέψεις σας μια και είναι δημοφιλής προορισμός.
Το Μοναστήρι του Άη Νικόλα (τσιρίλοβο) είναι αναπαλαιωμένο και πανέμορφο. Στο διπλανό χωριό σώζονται αυθεντικά αρχοντικά και σπίτια πολύχρωμα του 19ου αιώνα. Στο Βογατσικό το ιδιο, υπέροχη αρχιτεκτονική υπέροχοι ξενώνες. Για την Κλεισούρα είπα και θα πω. Το μοναστήρι της Παναγιάς κατανυκτικό (δεν φιλοξενεί επιτρέπεται η επίσκεψη) η διαδρομή προς Λέχοβο μοναδική, προς Βλάστη μεσα σε αρχαία δάση οξυάς με κορμούς τεράστιους. Από τα πιο όμορφα μέρη της Ελλάδας. Στη Βλάστη οι όμορφοι ξενώνες περισσεύουν (γι αυτό δυστυχώς και κάποιοι κλείνουν...)
Το Λέχοβο πετρόκτιστο μοναδικό, στα Ασπρόγεια προτείνω βόλτα με άλογα, η Περικοπή εγκατελειμένη αλλά πανέμορφη μέσα σε αλπικά λιβάδεια και γύρω γύρω ελατα και οξυές. Το Νυμφαίο, τι να πει κανείς παραπάνω για το Νυμφαίο? Η Δροσοπηγή, αχ η Δροσοπηγή, και τέλος ο Μελάς (πρώην Στάτιστα) είναι το μόνο χωριό που εχει ανάποδη προσβαση εκτός αν είστε οδοιπόροι ή καβαλλάρηδες. Εδώ ετελεύτησε ο Παύλος, όμως αυτή την ιστορία θα την πούμε παρακάτω...

 

[Borealis]

Οι Δωριείς του Μεσαίωνα, Βίτσι I (συνέχεια)
Καθώς για την κάθοδο και την εξάπλωση των Αρβανιτών στη Πελοπόνησσο και την Αττικοβοιωτία τα πράγματα είναι λίγο πολύ γνωστά, αδιευκρίνιστη παραμένει η καταγωγή των Αρβανιτών του Βίτσι. Σίγουρα κάποιοι μεταακινήθηκαν μετά από την καταστροφή της Μοσχόπολης, όταν οι βλαχόφωνοι της σπουδαίας αυτής πόλης εποίκισαν τον Γράμμο και το Βίτσι, κάποιοι σίγουρα προέρχονται από τα χωριά του Σουλίου και την Τσαμουριά και κάποιοι (χωρίς αποδείξεις αυτό) ίσως να προέρχονται από χωριά της Πελοπονήσσου και γύρω από την Κόρινθο, τα οποία εγκατέλειψαν κυνηγημένοι. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οργανωμένοι οικισμοί αρβανιτών στο Βίτσι παρατηρούνται μετά το τέλος του 15ου αιώνα. Η Δροσοπηγή και το Λέχοβο είναι τα κεφαλοχώρια τους.
Λιτοί από την φύση τους και απέριττα ''Δωρικοί'' συνέχισαν το πατροπαράδοτο πελέκημα της πέτρας και το κτίσιμο. Κάθε ανοιξη ολόκληρες κομπανίες πελεκάνων ταξίδευαν σε ολόκληρη την Ελλάδα προς ανεύρεση εργασίας.
Μπορεί να μην έκτισαν το κόσμο αλλά σίγουρα έκτισαν ένα μεγάλο και όμορφο κομμάτι του.
Στη Δροσοπηγή εκτός από κτιστάδες αναδείχθηκαν και σπουδαίοι ζωγράφοι οι οποίοι συμμετέχουν στην άνθηση της περίφημης αγιογραφικής σχολής του Βιτσίου. Έργα τους βρίσκονται σε ολόκληρη την Ελλάδα και συναγωνίζονται την ομορφιά των Χιοναδιτών.
Λένε ότι όταν έφτασε ο Παύλος στη Ράχη, τα πόδια του ήταν πληγωμένα από τα τσαρούχια, στα οποία ήταν άμαθος, και δεν μπορούσε να κάνει βήμα χωρίς ανυπόφορους πόνους. Ο Ζήσης έδωσε παραγγελιά για καινούργια τσαρούχια που θα ανακούφιζαν τον αρχηγό. Ο Παύλος είχε ανάγκη τους ντόπιους αρχηγούς (λίγο πατριώτες λίγο κατσικοκλέφτες λίγο κατσιαπλάδες) αλλά δεν τους είχε και απόλυτη εμπιστοσύνη έτσι που του φάνταζαν λίγο περισσότερο άγριοι και ακοινώνητοι.
Ο Παντελής ο Καφφές στρατολογήθηκε άμεσα. Γνώριζε όλες τις γλώσσες που μιλούνταν στη περιοχή (και τα τούρκικα) και όλα τα μονοπάτια σαν τη παλάμη του χεριού του. Δεν θα μπορούσε να έχει καλύτερο δώρο ο Παύλος! Τρεις μόνο μέρες κράτησε η συνεργασία τους. Τρεις μέρες μετά ο Παύλος θα ήταν νεκρός.
Ο Παντελής επέζησε όμως, τραυματισμένος. Πριν μείνει εντελώς ανάπηρος πρόλαβε να κάνει εκτός από τον Δημήτρη άλλα τρία παιδιά. Ο Γιώργος πέθανε μόλις πριν λίγα χρόνια, η μεγάλύτερη κόρη λένε ότι αποτρελλάθηκε εντελώς και πέθανε σε ίδρυμα στη Καστοριά, αφού πρώτε είδε τον αδερφό της το Δημήτρη να βασανίζεται ανελέητα στις φυλακές της πόλης. Η άλλη κόρη του Παντελή μετά την ήττα πέρασε τα σύνορα της Αλβανίας και μετά χάθηκε. Τα τελευταία χρόνια η κόρη της επέστρεψε στο Βίτσι, ακόμη τα ελληνικά της είναι ελάχιστα. Ο Δημήτρης...μείναμε εκεί που το έσκασε από τη φυλακή και ξαναβρήκε τον Αμύντα στη Ράχη...

 

[Borealis]

Le dernier seigneur des Balkans, Βίτσι I
O Necati Cumali, αγαπημένος συγγραφέας των τούρκων γεννήθηκε στη Φλώρινα. Στην ηλικία των ενάμισυ χρονών έφυγε από την Φλώρινα καθώς η οικογένειά του ακολούθησε τη μοίρα των ανταλλαγόμενων ελληνικών και τουρκικών πληθυσμών. Ο ίδιος σε συνεντεύξεις του έχει ισχυρισθεί ότι το μυαλό του σώζει εικόνες από τη Φλώρινα της εποχής και όταν την επισκέφθηκε οι οδηγοί του διαπίστωσαν έκπληκτοι να τους οδηγεί στο μέρος που βρίσκονταν κάποτε το σπίτι του. Δυστυχώς το σπουδαιότερο έργο του ''Ο Τελευταίος Άρχοντας των Βαλκανίων'' μετραφάσθηκε στα ελληνικά από τη γαλλική έκδοσή του και όχι κατευθείαν από την τουρκική, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σοβαρά λάθη κυρίως στα ονόματα και τα τοπωνύμια.
Το Γκόρτσκο (αγραπιδιά) είναι ένα μικρό χωριό στους πρόποδες του Βίτσι και πολύ κοντά στις λίμνες της Ζάζαρης και της Χειμαδίτιδας. Ακόμη και σήμερα ο επισκέπτης (αν ρωτήσει) μπορεί να βρει το σπίτι του Αγά (διαμορφωμένο σε σταύλο) από το οποίο διαφέντευε τα εύφορα εδάφη γύρω από το έλος των λιμνών και τα άφθονα κοπάδια της περιοχής.
Από καιρό έχω καταλήξει ότι ο Τσουμαλί στο έργο του αναφέρεται σε αυτή την περιοχή (υπάρχουν πολλοί λόγοι που συνηγορούν) καθώς η επιλογή των μεταφραστών να μεταφέρουν τη δράση στη Γκόριτσκα της Αλβανίας δεν μπορεί να δικαιολογηθεί παρά μόνο απο άγνοια καθώς φαίνεται να μην έχουν ιδέα από την τοπογραφία της περιοχής. Σήμερα στο αδιάφορο κατά τα άλλα χωριό, φιλοξενείται ένα καταφύγιο λύκων που δημιούργησε ο Αρκτούρος.
Ο Δημήτρης ο Καφφές ξαναγύρισε στην υπηρεσία του. Μετέφερε μηνύματα και οδηγίες στους καπετάνιους στο Βίτσι και το Μουρίκι. Μερικές φορές ανάμεσα στα δρομολόγια έβρισκε χρόνο να κατέβει στο χωριο για λίγα λεπτά και να συναντήσει την αγαπημένη του. Η τελευταία του αποστολή ήταν στο Αμύνταιο. Συνελήφθηκε από γερμανοτσολιάδες έξω από το Γκόρτσκο, μερικές εκατοντάδες μέτρα από εκεί που ο πατέρας του συνάντησε τον Παύλο. Οδηγήθηκε στις φυλακές της Φλώρινας αυτή τη φορά.

 

[Borealis]

Food and the Vitsi, Bίτσι I (συνέχεια)
Μπορεί ελάχιστα να αναφέρεται το Βίτσι στις αρχαίες πηγές (Βέρνον) όμως το νερό του ήταν πασίγνωστο από τότε. Οι πηγές του Ξινού Νερού αναφέρονται ήδη από τον Αριστοτέλη και αν βρεθείτε εκεί μη ξεχάσετε να το δοκιμάσετε. Εκτός των πηγών το Ξινό Νερό είναι γνωστό για την αρχιτεκτονική του όπως και τα υπόλοιπα χωριά στους πρόποδες ο Αετός (Αετόζι) και το Σκλήθρο (Ζέλενιτς). Εκτός του νερού την περιοχή χαρακτήριζαν πάντα οι απλωμένες κόκκινες πιπεριές, γνωστές ως Φλωρίνης! Τα τελευταία χρόνια διαπιστώσαμε με έκπληξη τα αγαπημένα μας φαγάδικα να καταλαμβάνουν σκούφους (χρυσούς ή μπακιρένιους θα σας γελάσω) και να εξυμνούνται από τους πρωτευουσιάνους και συμπρωτευουσιάνους με μία φωνή. Το τρίγωνο της γευστικής πανδαισίας:Σκλήθρο-Αετός-Ξινό Νερό. Για πίτες πάντως εμπιστευτείτε μόνο το Λέχοβο!
Λένε ότι σφάχτηκαν αρνιά για να καλωσορίσουν τον Παύλο στη Στάτιστα, λένε επίσης ότι η ομάδα του έγινε πολύ θορυβώδης και δεν κατάφερνε να ξεφύγει από την προσοχή των Τούρκων. Η επίσημη θεωρία είναι όμως ότι ο Παύλος προδόθηκε. Δεν πρόλαβε να τραβήξει ούτε το όπλο του. Το κεφάλι του έφυγε στο Μοναστήρι της Αγίας Τριάδας, το σώμα του το συλλαμβάνουν οι Τούρκοι. Ο Θοδωρής τραυματίζεται γυρνάει στη Ράχη όμως και για κανα δυο χρόνια ακόμα νταλαβερίζεται με το σώμα του Ζήση του Δημολιού. Τελευταία συμμετοχή του στην ιστορία είναι κατά την διάρκεια των βαλκανικών πολέμων που θα βρεθεί πάλι μέσα στη φωτιά.

 

[ΕΡΣΗ]

Αν μου γραψεις τωρα και καμια ιστορια για το πανεμορφο Μπουφι, με τα αρχοντικα που τα παιρνει ο χρονος παραμαζωμα, θα σε κερασω οτι θελεις!

 

[Borealis]

Αν μου γραψεις τωρα και καμια ιστορια για το πανεμορφο Μπουφι, με τα αρχοντικα που τα παιρνει ο χρονος παραμαζωμα, θα σε κερασω οτι θελεις!

Επειδή βλέπω ότι το Βίτσι I έχει χιλιάδες αναγνώστες και μοσχοπουλιέται ετοιμάζω το Βαρνούντας I όπου ο Ακρίτας θα κυριαρχεί! Έρση δεν περίμενα ότι θα ξέρεις το Μπούφι! είσαι πραγματικά κοσμογυρισμένη!

 

[ΕΡΣΗ]

Ειχα πολυ καλους ξεναγους της περιοχης και μου ειπαν που πρεπει να παω.
Αν μπορουσα να βρω να αγορασω ενα απο αυτα τα αρχοντικα που ρημαζουν εκει και να το κανω σπιτι, θα ημουν ευτυχης! Ενα ενα τα εχω περπατησει και τα εχω θαυμασει. Το προβλημα ειναι οτι καποια στιγμη, νομιζω οτι τελη τους ενενηντα ηταν, εγινε καποιος σεισμος στην Φλωρινα, οχι τιποτε φοβερο, μονο καποιες υλικες ζημιες. Εδωσε λοιπον η Νομαρχια καποιες αποζημιωσεις. Οι κατοικοι του Ακριτα πηραν και αυτοι και εκτισαν καινουργια σπιτια η επισκευασαν καποια παλια χαλωντας αυτην την ατμοσφαιρα και ομοιογενεια που υπηρχε στο χωριο αυτο.
Αν ειχαμε λιγο μυαλο στα κεφαλι μας, δευτερο Νυμφαιο θα μπορουσε να γινει (και σε καλυτερο τοπιο, με την εννοια οτι δεν φαινονται οι καμιναδες της ΔΕΗ.)

 

[ΕΡΣΗ]

Και ξεχασα να πω ποσο πολυ μου αρεσει που δεν ειναι ευθυγραμμος ο χρονος της αφηγησης σου.

 

[Borealis]

Δυστυχώς ήταν και είναι σχεδόν αδύνατο να αγοράσεις σπίτι στον Ακρίτα. Οι κληρονόμοι είναι διασκορπισμένοι στην Αμερική το Καναδά την Αυστραλία και αυτοί που ήταν στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες κατάφεραν (επιτέλους) να ξανακερδίσουν μερίδια από τις περιουσίες τους. Μια λυση που έχει βρεθεί και δοκιμάζεται τώρα στη Φλώρινα είναι η μακροχρόνια ενοικίαση για μετατροπή σε ξενώνα. Στο συμβόλαιο προβλεπεται η δυνατότητα να φιλοξενούνται κάποιοι από τους κύριους ιδιοκτήτες όταν έρχονται στην Ελλάδα. Ελπίζω ότι θα έχει επιτυχία και θα εξαπλωθεί πριν καταστραφούν και τα τελευταία. Δυστυχώς η κρίση χτυπάει πλέον και τους ξενώνες της Φλώρινας...