Των λιμνών τα παραμύθια

[Klair]

Τι μου θυμισες τωρα,εκανα το αγροτικο μου εκει σαν γιατρος το 2003.Εκεινο το χειμωνα η Μικρη Πρεσπα ειχε παγωσει τελειως και καθε βραδυ ακουγες τον παγο τα τριζει.Ωραια ιστορια,μας ταξιδεψες σε μερη μαγικα

Ευχαριστώ πολύ γιατρέ!! Θα πρέπει να ήταν απίστευτη εμπειρία η διαμονή στην Πρέσπα και μάλιστα τον χειμώνα!!

Και ο δικός μου γιος σπουδάζει Ιατρική (είναι στο τελευταίο έτος), θα ήταν και γι' αυτόν μάθημα ζωής, πιστεύω, να έμενε για ένα χρονικό διάστημα εκεί, προσφέροντας τις υπηρεσίες του στους κατοίκους των χωριών.

 

[Klair]

Μια φορά και έναν καιρό μια αρχαία πολιτεία βρισκόταν στην περιοχή των Πρεσπών. Ένα πριγκιπόπουλο αγάπησε κάποτε μια νεράϊδα. Θαμπώθηκε από την ομορφιά της, σαν την είδε να λούζεται μια μέρα και της ζήτησε να γίνει γυναίκα του.

-"Αν δεχτώ, θα φέρω συμφορά και κακό μεγάλο στο βασίλειό σου", είπε η νεράϊδα. Μα το πριγκιπόπουλο επέμενε μέχρι που την έπεισε κι αυτήν και τον βασιλιά πατέρα του. Ξεκίνησαν λοιπόν οι γάμοι με κάθε μεγαλοπρέπεια. Στολίστηκε η πολιτεία κι ολόκληρος ο νεραϊδόκοσμος. Ντύθηκαν τα ξωτικά με υφάσματα αραχνοΰφαντα, με κοσμήματα κρυστάλλινα και άρχισαν να τραγουδούν τα πιο απόκοσμα τραγούδια για χατίρι της αγαπημένης τους αδελφής. Μα εκεί που το γλέντι είχε ανάψει και χαιρόταν ο κόσμος όλος, ο ουρανός σκοτείνιασε.

Αστραπές και κεραυνοί άρχισαν να τον αυλακώνουν, απ’ άκρη σ’ άκρη και μια τρομερή μπόρα ξέσπασε από το πουθενά. Έβρεχε και έβρεχε χωρίς σταματημό, μέχρι που τα νερά πνίξανε και σπίτια και ανθρώπους. Χάθηκε για πάντα η αρχαία Πολιτεία. Τα νούφαρα που φυτρώνουν κάθε καλοκαίρι στην επιφάνεια της λίμνης, άσπρα και κίτρινα είναι οι ψυχές των αγοριών και των κοριτσιών που χάθηκαν τη μέρα εκείνη.

Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση, η λεκάνη των Πρεσπών δημιουργήθηκε από μια βρύση, από την οποία οι κάτοικοι έπαιρναν νερό. Οι ντόπιοι ήξεραν να την κλείνουν καλά κάθε φορά που έπαιρναν νερό. Μια μέρα ήρθε στον τόπο τους μια ξένη. Πήγε να πάρει νερό και ξέχασε τη βρύση ανοιχτή. Έτσι πλημμύρισε η κοιλάδα και σχηματίστηκαν οι λίμνες.

Πηγή:florina-history.blogspot.gr


3η μέρα

Ξυπνήσαμε πολύ ξεκούραστοι και αναζωογονημένοι από τον ήρεμο ύπνο που κάναμε στον ξενώνα των Ψαράδων. Η μέρα ήταν ηλιόλουστη αλλά κρύα. Το πρωινό σερβιριζόταν στην ταβέρνα “Ακρολιμνιά”. Στο κέντρο της αίθουσας έκαιγε η ξυλόσομπα και καθίσαμε σε ένα τραπέζι δίπλα στην τζαμαρία για να έχουμε θέα έξω.

Αυγά μάτια από τις κοτούλες, μαρμελάδα σπιτική από τα χεράκια των κοριτσιών της οικογένειας, ψωμί σπιτικό, τοστ, τσάι του βουνού και καφές! Απλά πράγματα, ουσιαστικά, χωρίς εντυπωσιασμούς! Όταν είχαμε σχεδόν τελειώσει το φαγητό, μας πλησίασε ο κύριος Λάζαρος, (ο μπαμπάς-βαρκάρης-υπεύθυνος της ταβέρνας), για να συστηθούμε και να κανονίσουμε για τη βαρκάδα στη λίμνη και τα Ασκηταριά.

Πιάσαμε την κουβέντα για αρκετή ώρα και μάθαμε επίσης πολλά πράγματα για την περιοχή, το χωριό και τη λίμνη. Ο κύριος Λάζαρος δεν τσιγκουνευόταν τα λόγια και είχε όρεξη και διάθεση να μας δώσει εξηγήσεις και πληροφορίες για τον τόπο. Δεν μπόρεσα τελικά να καταλάβω, αν οι άνθρωποι με τους οποίους συναναστραφήκαμε αυτές τις δύο μέρες, “έτυχε” να είναι ανοιχτόκαρδοι και ομιλητικοί λόγω του χαρακτήρα τους ή αν τους κάνει η απομόνωση του τόπου, να θέλουν και να έχουν τόση μεγάλη ανάγκη να εκφραστούν και να επικοινωνήσουν με άλλους ανθρώπους.

Πάντως, ότι απ’ τα δύο και αν ισχύει, εμείς μόνο θετικά συμπεράσματα αποκομίσαμε από την επαφή με τους κατοίκους των χωριών των λιμνών.

Εδώ λοιπόν, στις Πρέσπες, αλλά κυρίως στους Ψαράδες και τον Άγιο Αχίλλειο, τα τελευταία χρόνια, έρχονται πολλοί Ισραηλίτες τουρίστες, πλήρως ενημερωμένοι για την ιστορία του τόπου και ζητούν να κάνουν τη βαρκάδα στη Μεγάλη Πρέσπα, για να δουν τα περίφημα Ασκηταριά που είναι τρυπωμένα μέσα στα απότομα βράχια της λίμνης. Τον χειμώνα η θερμοκρασία στους Ψαράδες μπορεί να φτάσει ακόμα και τους -15 βαθμούς και φέτος (2017), η Φλώρινα έπιασε τους -23 βαθμούς.

Ακριβώς απέναντι από το χωριό των Ψαράδων, στο βουνό, υπάρχει ένα και μοναδικό κτίριο, το οποίο είναι ξενοδοχείο. Από εκεί, ξεκινάει ένα μονοπάτι, που μετά από 20 λεπτά περπάτημα, καταλήγει στο ακρωτήριο Ρότι, ένα υπέροχο "μπαλκόνι", πάνω από τη Μεγάλη Πρέσπα με απερίγραπτη θέα, στα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας και των Σκοπίων και φυσικά στη λίμνη, η οποία σου δίνει την εντύπωση ότι είναι θάλασσα με το τεράστιο μέγεθός της. Κατά τη διάρκεια της βαρκάδας, στο ακρωτήριο Ρότι, ο κύριος Λάζαρος έκανε στάση, για να θαυμάσουμε τη θέα και την απεραντοσύνη της λίμνης αλλά περισσότερα για αυτά θα πω στη συνέχεια.

Το ξενοδοχείο στο απέναντι βουνό και αρχή του μονοπατιού

Μεγάλη εντύπωση μου είχαν προκαλέσει κάποιες μεγάλες ντάνες από καλάμια στη μέση των χωραφιών. Προσπαθούσα να σκεφτώ σε τι μπορεί να χρησιμεύουν όλα αυτά τα καλάμια στοιβαγμένα μέσα στα χωράφια και η απάντηση ήρθε από τον κύριο Λάζαρο φυσικά!

Αυτά τα καλάμια χρησιμοποιούνται για τη στήριξη των φασολιών βέβαια! Απόρησα με τον εαυτό μου, πως δεν σκέφτηκα το αυτονόητο, αλλά δεν το σκέφτηκα, δεν μου πέρασε καν από το μυαλό. Νόμιζα πως τα κόβουν, για να καθαρίζουν τα χωράφια κοντά στις όχθες της λίμνης και ότι μετά τα καίνε, όπως είδα να κάνουν και με τα βάτα, στην άκρη του χωραφιού.

Οι αγρότες λοιπόν, κάνουν μυτερή τη μια άκρη του καλαμιού, για να μπαίνει ευκολότερα στο χώμα και στηρίζουν τις νέες φασολιές σε αυτό, μέχρι να ωριμάσει ο καρπός. Στη συνέχεια βγάζουν τα καλάμια και αφήνουν τα φυτά να πέσουν στο έδαφος, μέχρι να ξεραθούν. Την ολοκλήρωση της παραγωγής αναλαμβάνει πλέον ένα μηχάνημα, το οποίο συλλέγει τις ξερές φασολιές από το έδαφος, πετάει από τη μια τα ξερά κλαδιά και από την άλλη τους καρπούς, που είναι προστατευμένοι ανά μικρές ομάδες, 4-8 σπερμάτων, μέσα στις γνωστές σε όλους μας θήκες. Η τελική συγκομιδή του πολύτιμου καρπού γίνεται με τα χέρια, αφού ανοιχτούν αυτές οι θήκες και βγουν όλα τα σπέρματα, τα οποία αποθηκεύονται και μπορούν να διατηρηθούν 2 και 3 χρόνια, χωρίς το παραμικρό πρόβλημα.

Ο κύριος Λάζαρος συνέχισε να μας μιλάει και για την προσωπική του ζωή, για τον στρατό στην Αθήνα, για τις ενέσεις που έμαθε να κάνει σε κάποιο νοσοκομείο που υπηρέτησε, ως…...τι;; θα σας γελάσω, δεν το συγκράτησα, αλλά σίγουρα συγκράτησα το γεγονός, ότι από τότε που γύρισε στο χωριό μέχρι και σήμερα, έχει κάνει χιλιάδες ενέσεις σε όσους είχαν ανάγκη, χωρίς την παραμικρή αμοιβή.

-"Άντε, τώρα που φάγατε μπορούμε να ξεκινήσουμε τη βαρκάδα", είπε ο κύριος Λάζαρος κάποια στιγμή, μετά από μια μικρή παύση της συζήτησης.

-"Δώσε μας λίγο χρόνο για ένα τσιγάρο", είπε ο σύζυγος και σηκώθηκε να πάει έξω, στα τραπεζάκια, για να καπνίσει. Βλέπετε εδώ, στην ταβέρνα “Ακρολιμνιά”, συνέβαινε ακόμη ένα μικρό θαύμα!

Απαγορευόταν το κάπνισμα εντός της “αιθούσης"!

-"Όποιος θέλει να καπνίσει μέσα, καλύτερα ας μην καθίσει στο μαγαζί μου", είπε ο κύριος Λάζαρος και συνέχισε να μονολογεί: -"Είναι δυνατόν να έρχονται εδώ μέσα γονείς με μικρά παιδιά και να θέλουν να καπνίζουν δίπλα τους;" και εγώ δεν μπόρεσα, παρά να συμφωνήσω μαζί του, να τον θαυμάσω για την άποψή του, αλλά και για την οικειοθελή τήρηση του αντικαπνιστικού νόμου.

-"Δώσε μας λίγο χρόνο κύριε Λάζαρε, να ζεστάνει η μέρα, γιατί θα ξεπαγιάσουμε στη βαρκάδα και σε μια ωρίτσα θα είμαστε εδώ, για να ξεκινήσουμε“, του είπα και σηκώθηκα και εγώ για να βγω έξω.

Περπατήσαμε στον πεζόδρομο, μέχρι το τέλος του. Εκεί βρίσκεται η άλλη διάσημη ταβέρνα του χωριού, η “Συντροφιά". Έξω από το μαγαζί υπήρχε ένα μεγάλο ενυδρείο, με δύο πολύ μεγάλα ψάρια, τα τσιρόνια, τα οποία περίμεναν υπομονετικά, να γίνουν τροφή των επισκεπτών του μαγαζιού.

Κατεβήκαμε προς το λιμανάκι. Ο πελεκάνος πάλι έκανε τη βόλτα του κοντά στις βάρκες. Βλέπετε μόλις είχε καταφτάσει μια πλάβα, με γυναίκα ψαρά παρακαλώ (τη μοναδική στις Πρέσπες, απ’ ότι έχω ακούσει), η οποία ξεφόρτωνε την ψαριά σε ένα σταματημένο φορτηγάκι, στο τέλος του χωματόδρομου, πάνω από τη λίμνη. Μέσα σε πλαστικά τελάρα σπαρταρούσαν ακόμα, τεράστιοι πρασινοκίτρινοι κυπρίνοι.

-"Πόσα κιλά είναι το καθένα"; ρωτήσαμε. -"Γύρω στα 12 με 15 κιλά", μας απάντησε αυτός που τα φόρτωνε στο αυτοκίνητο, αλλά "πιάνουμε και μεγαλύτερα, 20 με 25 κιλά, ανάλογα τη μέρα" και έφυγε γρήγορα, για να προλάβει να παραδώσει το εμπόρευμα ζωντανό, σε κάποιο ενυδρείο κάποιας άλλης ταβέρνας.

Στην άκρη της προβλήτας ξεκουράζονταν κοπάδια από ψαροπούλια, οι βάρκες λικνίζονταν απαλά στην επιφάνεια της λίμνης και ο οικισμός φαινόταν φωτεινός, λουσμένος στο πρωινό φως.

Καλημερίσαμε την κυρία ψαρά, που μόλις είχε δέσει τη βάρκα της και είχε βγει στη στεριά. Τη ρωτήσαμε αν υπάρχει κάποιο δρομάκι, που να βγάζει στην πάνω πλευρά του χωριού, χωρίς να αναγκαστούμε να γυρίσουμε πάλι πίσω από τον πεζόδρομο και εκείνη μας προσκάλεσε να περάσουμε μέσα από την αυλή του σπιτιού της, γιατί δεν υπήρχε άλλη πρόσβαση προς τον επάνω δρόμο.

Περπατήσαμε ανάμεσα από πέτρινα σπίτια, πλακόστρωτα δρομάκια, χαλάσματα, αυλές και κήπους με κότες και κοκόρια και καταλήξαμε πάλι στον πεζόδρομο (κυκλώνοντας ουσιαστικά τον οικισμό), οδεύοντας προς την ταβέρνα, για το ραντεβού μας με τον κύριο Λάζαρο.

Επιβιβαστήκαμε στο σκάφος και ξεκινήσαμε. Ο κύριος Λάζαρος είχε στρώσει κουβέρτες, στα νοτισμένα από την υγρασία καθίσματα και μας είπε, ότι αν κρυώνουμε, μπορούμε να τυλιχτούμε με αυτές αλλά δε χρειάστηκε. Ήμασταν ντυμένοι με ζεστά ρούχα και είχαμε κουκούλες για το κεφάλι.

Η Μεγάλη Πρέσπα χωρίζεται ανάμεσα στην Ελλάδα 22%, την ΠΓΔΜ 60% και την Αλβανία 18% και σου δίνει την αίσθηση της θάλασσας παρά της λίμνης, αφού όταν βρίσκεσαι με σκάφος, μέσα στην υγρή αγκαλιά της, το βλέμμα σου χάνεται στον ορίζοντα, αντικρίζοντας μόνο νερό και ψηλά βουνά.

Από τον 13ο αιώνα αναπτύχθηκε στην περιοχή και ειδικά γύρω από τις απότομες όχθες και τις μικρές σπηλιές της Μεγάλης Πρέσπας το φαινόμενο του μοναχισμού-ασκητισμού. Το δύσβατο της περιοχής, η ησυχία που εκπέμπει ο τόπος, η διάβρωση των βράχων κοντά στις λίμνες συνέτειναν στην επιλογή του χώρου αυτού, για τον ασκητισμό μέσα στα σπήλαια. Το φαινόμενο παρατηρείται σε διάφορα σημεία, που σήμερα ανήκουν και στις τρεις χώρες που διαχειρίζονται τη λίμνη.

Τρία είναι τα σημαντικότερα Ασκηταριά της Ελληνικής πλευράς:

1. Το Ασκηταριό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος:

Χρονολογείται από τον 13ο αιώνα, ο ναός είναι μονόχωρος και καμαροσκέπαστος, ενώ διασώζονται ελάχιστα λείψανα τοιχογραφιών στην καμάρα. Στα βόρεια του ναού σώζονται επίσης ερείπια των μοναστικών κελιών. Ήταν το πρώτο Ασκηταριό που συναντήσαμε στη διαδρομή μας και εδώ μπορεί κανείς να φτάσει και με τα πόδια, ακολουθώντας το μονοπάτι που τελικά καταλήγει στο ακρωτήρι Ρότι, όπως έχω προαναφέρει.

Στάση έγινε και στο ακρωτήριο Ρότι, για να δούμε και από την πλευρά της λίμνης το ξύλινο κιόσκι, στην άκρη του γκρεμού, με την υπέροχη θέα και στις τρεις χώρες.

Ακρωτήριο Ρότι

Μάθαμε ακόμα και για έναν άλλο μύθο, ο οποίος συνδέει τη λίμνη και τη στάθμη των νερών της, με διάφορα πολύ συνταρακτικά γεγονότα της ιστορίας, όπως για παράδειγμα ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Η λίμνη εκφράζει τη λύπη της απέναντι σε αυτά τα δυσάρεστα γεγονότα, φουσκώνοντας τα νερά της μέχρι 2 και 3 μέτρα, αφήνοντας εμφανή σημάδια στα βράχια των απότομων ακτών, τα οποία μας έδειξε ο βαρκάρης.

2. Το Aσκηταριό της Μικράς Αναλήψεως του Σωτήρος:

Χρονολογείται από τον 15ο αιώνα, είναι χτισμένο μέσα σε απόκρημνο βράχο με δύσκολη πρόσβαση και ο μονόχωρος ναός έχει διαστάσεις 2,40 X 3,10 μέτρα. Οι τοιχογραφίες είναι αξιόλογες και σώζονται: η Πλατυτέρα, ο Άγιος Συμεών ο Στυλίτης και ο Άγιος Στέφανος.

Στην παρακάτω φωτογραφία βρισκόμαστε πάνω από το βαθύτερο σημείο της Μεγάλης Πρέσπας (50-55m) έχοντας στο βάθος μπροστά μας, το “τριεθνές”, το σημείο δηλαδή που συναντώνται οι αόρατες υδάτινες γραμμές των συνόρων με την Αλβανία και την ΠΓΔΜ.

Το τρεθνές. Τα χιονοσμένα βουνά αριστερά είναι η Αλβανία και δεξιά τα Σκόπια

Αξιόλογες είναι και οι βραχογραφίες που συναντήσαμε κατά τη διάρκεια της διαδρομής όπως, της Παναγίας της Βλαχερνίτισσας του 15ου αιώνα:

και της Παναγίας Δεξιοκρατούσας του 14ου αιώνα:

3. Το Aσκηταριό της Παναγίας Ελεούσης:

Χρονολογείται από τον 14ο αιώνα και αποτελεί το καλύτερα διατηρημένο Aσκηταριό. Οι ντόπιοι το ονομάζουν και Ασκηταριό του Αγίου Πέτρου. Δεσπόζει ο καμαροσκεπής ναός της Παναγίας Ελεούσης. Στο υπέρθυρο της εισόδου έχει φιλοτεχνηθεί η Παναγία. Πάνω από την εικόνα υπάρχει δυσανάγνωστη επιγραφή: “Δέησις του δούλου του Θεού“.

Στο εσωτερικό του διασώζονται πανέμορφες τοιχογραφίες. Αυτό είναι και το μοναδικό επισκέψιμο Ασκηταριό από τους τουρίστες.

Το σκάφος έδεσε σε μια μικροσκοπική προβλήτα και πηδήξαμε όλοι έξω, πάνω σε μια λευκή και βοτσαλωτή παραλία.

Πήραμε να ανηφορίζουμε τα απότομα σκαλιά για να προσεγγίσουμε τη μεγάλη τρύπα στον απότομο βράχο και να καταλήξουμε μπροστά στον μικρό ναΐσκο της Παναγίας Ελεούσης. Μόλις έφτασα στον ναό και κοίταξα προς τη λίμνη, τότε μπόρεσα ίσως να καταλάβω, έναν από τους πολλούς λόγους, που κρατούσαν αυτούς τους ανθρώπους δεμένους σε αυτόν τον απότομο γκρεμό.

Κάθε μέρα ξυπνούσαν, έχοντας μπροστά στα μάτια τους ένα ανοιχτό παράθυρο, βλέποντας τον παράδεισο!!

Επιστρέψαμε ενθουσιασμένοι από τη βόλτα μας στη Μεγάλη Πρέσπα, αφού κατά τη διάρκειά της είδαμε ακόμη ψαράδες επί τω έργω, κορμοράνους και πελεκάνους να ξεκουράζονται πάνω στα βράχια ή να ψαρεύουν πλάι-πλάι με τους βαρκάρηδες και ευχαριστήσαμε θερμά τον ξεναγό και βαρκάρη μας, κύριο Λάζαρο.

Χωρίς άλλη καθυστέρηση, μπήκαμε στο αυτοκίνητο και ξεκινήσαμε με πολλή διάθεση και προσμονή, για τον επόμενο προορισμό μας, που δεν ήταν άλλος από τον Άγιο Αχίλλειο!

ΑΓΙΟΣ ΑΧΙΛΛΕΙΟΣ

Μια καταπράσινη κουκίδα γης, στη δροσερή και υγρή αγκαλιά της Μικρής Πρέσπας. Εδώ η ζωή ξεκίνησε ενώνοντας με έναν ομφάλιο λώρο, το παιδί-νησί με τη μητέρα-γη.

Όλα ξεκίνησαν όταν ένα μικρό κοριτσάκι, η Ντάνα Παρασκευοπούλου, μαθήτρια του δημοτικού τότε, έγραψε ένα γράμμα ζητώντας από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο, να κατασκευαστεί μια πεζογέφυρα, η οποία θα έβγαζε το νησάκι από την απομόνωση. Αυτή και οι λιγοστοί συμμαθητές της, αναγκάζονταν να περνούν καθημερινά με βάρκες απέναντι στη στεριά, για να μπορέσουν στη συνέχεια να μεταφερθούν στους Ψαράδες, στο σχολείο τους. Πολλές φορές τον χειμώνα, που η λίμνη πάγωνε, περπατούσαν πάνω στον πάγο, διακινδυνεύοντας τις ζωές τους, για να κάνουν αυτό το καθημερινό δρομολόγιο. Στο νησί δεν πήγαινε κόσμος και οι κάτοικοι ήταν εντελώς απομονωμένοι στο έλεος των καιρικών συνθηκών και της μοίρας τους.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανταποκρίθηκε στο αίτημα της μικρής και έτσι κατασκευάστηκε μια πεζογέφυρα 700 περίπου μέτρων, κάνοντας ευκολότερη τη ζωή και την καθημερινότητα των λιγοστών κατοίκων του Αγίου Αχιλλείου. Η Ντάνα μεγάλωσε, σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών Φλώρινας και σήμερα λειτουργεί τον μοναδικό ξενώνα πάνω στο νησί καθώς και την ταβέρνα με το όνομα "Άγιος Αχίλλειος".

Περπατήσαμε και εμείς τη θρυλική γέφυρα, θαυμάζοντας τις βάρκες των ψαράδων να περνούν από κάτω, αγναντεύοντας γύρω-γύρω το γαλήνιο τοπίο, βάζοντας σε τάξη τις σκέψεις, κάνοντας κι άλλο χώρο στο μυαλό, για να χωρέσουμε τις καινούριες πρωτόγνωρες εικόνες, που μόλις είχαν αρχίσει να ξεδιπλώνονται μπροστά στα μάτια μας.

Καλαμιές κοσμούσαν τις όχθες της λίμνης, βατράχια τραγουδούσαν ασταμάτητα, πουλιά πετούσαν ή φώλιαζαν στην ακρολιμνιά, συνταξιοδοτημένες βάρκες σάπιζαν στα ρηχά νερά και η λίμνη…αχ.... αυτή η λίμνη, σαν ένας τεράστιος καθρέφτης αντανακλούσε την ομορφιά των φιλάρεσκων ολόλευκων σύννεφων και των βουνών, δίνοντάς σου την αίσθηση ότι περπατάς στον ίδιο τον παράδεισο.

Το χωριό αποτελείται από 11 σπίτια και μάλιστα ο θρύλος λέει πως εάν χτιστεί άλλο, κάποιο θα πέσει. Περπατώντας το μονοπάτι, στις παρυφές του λόφου, συναντήσαμε τον ναό του Αγίου Γεωργίου και δίπλα ακριβώς το μικρό κοιμητήριο του νησιού.

Ανηφορίσαμε τον μικρό καταπράσινο λόφο και βρεθήκαμε έξω από τη νέα εκκλησία του Αγίου Αχιλλείου. Η θέα ήταν απερίγραπτη, η μέρα πολύ ζεστή και όλα γύρω έμοιαζαν μαγικά και εξωπραγματικά.

-"Βλέπετε εκείνον τον λόφο στο τέλος του νησιού", ρώτησα τους δικούς μου. -"Εκεί υπάρχει ένας τεράστιος σταυρός και άπλετη θέα σε ολόκληρη τη λίμνη. Εκεί θα πάμε τώρα" τους είπα, περιμένοντας να ακούσω αντιδράσεις για την παράτολμη ιδέα μου. Η αλήθεια είναι ότι δεν περίμενα να ενθουσιαστούν, ούτε και να συμφωνήσουν εύκολα με την επιθυμία μου.

-"Δεν είσαι με τα καλά σου που θα φτάσουμε εκεί πέρα με τόση ζέστη. Ξέρεις πόσο μακριά είναι από εδώ που είμαστε; Πάνω από 2 χιλιόμετρα απόσταση". -"Εγώ θα πάω, τους είπα" και χώρισαν οι δρόμοι μας…

Αυτοί τράβηξαν για την ταβέρνα και εγώ για τον…...Γολγοθά μου!!

Η παρακάτω φωτογραφία δείχνει αριστερά το λευκό εκκλησάκι απ’ όπου ξεκίνησα την πεζοπορία και δεξιά στο τέλος του νησιού, τον λόφο με τον σταυρό που κατέληξα:

Μονοπάτι παίρνω, μονοπάτι αφήνω, ανεβοκατεβαίνω μικρά καταπράσινα υψωματάκια και κοιτάζω γύρω μου σαν υπνωτισμένη!

Δεν μπορεί να υπάρχει τόση ομορφιά, μάλλον κοιμάμαι και βρίσκομαι μέσα σε κάποιο παραμύθι, στο οποίο μου έχει δοθεί ο πρωταγωνιστικός ρόλος και πρέπει να εκτελέσω την αποστολή μου, φτάνοντας εκεί πάνω ψηλά στην κορυφή του λόφου, κλέβοντας τις ωραιότερες φωτογραφίες από τη φύση και φυλακίζοντάς τες με ένα κλικ, για πάντα, στο μαγικό μου κουτάκι.

Μετά από αρκετή ώρα βρέθηκα σε μια "διασταύρωση". Ένα μονοπάτι αριστερά οδηγούσε στην εκκλησία της Παναγίας της Πορφύρας και ευθεία μπροστά μου ξεκινούσε ο πυκνόφυτος λόφος, στον οποίο όμως πλέον δεν έβλεπα κάποιο ευδιάκριτο μονοπάτι, παρά μόνο πυκνούς θάμνους, δέντρα και πολύ χορτάρι. Αποφάσισα ακολουθώντας το ένστικτό μου, να ανηφορίσω πρώτα τον λόφο και στο κατέβασμα να πάω στο εκκλησάκι της Πορφύρας.

Περιττό να σας πω ότι μου βγήκε η γλώσσα μέχρι να φτάσω επάνω. Η ανάβαση ήταν πολύ απότομη και κάθε λίγα βήματα, αναγκαζόμουν να σταματώ για αναπνοές. Αποζημιώθηκα όμως για όλο αυτό το εγχείρημα από τη συγκλονιστική θέα και την απόλυτη γαλήνη του τοπίου!!

Η κατάβαση ήταν ακόμα πιο δύσκολη και για να μη με πάρει η κατηφόρα και βρεθώ να κολυμπάω στη λίμνη, αναγκαζόμουν να κρατιέμαι από τα χαμηλά κλαδιά, πολλές φορές να σκύβω για να βρω πέρασμα κάτω από αυτά, μέχρι που βρέθηκα πάλι στη διασταύρωση για το εκκλησάκι της Παναγίας της Πορφύρας.

Χάρηκα πολύ όταν βρέθηκα σε εκείνο το σημείο, γιατί κατάφερα να μην χάσω τον προσανατολισμό μου. Η αλήθεια είναι ότι ένα άγχος το είχα, να κυκλοφορώ μόνη μου μες την ερημιά και την πυκνή βλάστηση, αλλά απ’ την άλλη γνώριζα, ότι στον Άγιο Αχίλλειο (και στο παραμύθι μου), δεν υπάρχει ο κακός ο λύκος, παρά μόνο καλοκάγαθες αγελάδες και παιχνιδιάρικα γουρουνάκια και αυτή η ιδέα με ανακούφιζε και με παρηγορούσε.

Παναγία Πορφύρα

Από τη μονή μόνον ο ναός διατηρείται σε καλή κατάσταση σήμερα. Το παλαιότερο τμήμα του ναού ανήκει στις αρχές του 16ου αιώνα, ενώ τα κελιά και τα προσκτίσματα που διακρίνονται σήμερα, τοποθετούνται στον 18ο αιώνα. Την ίδια εποχή έγινε και η ριζική ανακαίνιση του ναού, κατά την οποία αυξήθηκαν και οι διαστάσεις του, νότια και ανατολικά.

Από τον αρχικό ναό διατηρείται μόνον ο μεσότοιχος, ο οποίος σώζει και τις αρχαιότερες τοιχογραφίες.

Πάντως αν επισκεφθείτε το εκκλησάκι, φεύγοντας, μην ξεχάσετε να δέσετε με το σκοινάκι καλά την πόρτα και μπουν μέσα τα ζώα.

Πήρα το μονοπάτι της επιστροφής και με γοργό πλέον ρυθμό, χωρίς πολλές ενδιάμεσες στάσεις για φωτογραφίες και επιφωνήματα θαυμασμού, έφτασα στην ταβέρνα. Καθίσαμε έξω στη βεράντα που είχε ωραία θέα και παραγγείλαμε φαγητό. Θελήσαμε να δοκιμάσουμε την περίφημη σπεσιαλιτέ των Πρεσπών, το γριβάδι.

Δεν ξέρω αν μπορώ με τα λόγια, να σας μεταφέρω την απαίσια γεύση, που μας άφησε στο στόμα, η πρώτη μπουκιά από αυτό το λιμνίσιο ψάρι. Νόμισα πως βούτηξα τη γλώσσα μου στον βούρκο, στις όχθες της λίμνης, εκεί που κυλιούνται οι νεροβούβαλοι και τρυπώνουν τα βατράχια.

Όταν η Ντάνα μας ρώτησε γιατί δεν φάγαμε το ψάρι, ευγενικά της απαντήσαμε, ότι δεν ήταν στις γεύσεις που μας αρέσουν. Το δοκιμάσαμε αλλά, μέχρις εκεί.

Τότε εκείνη μας εξήγησε, ότι δύο πράγματα συμβαίνουν με το συγκεκριμένο έδεσμα: ή αρέσει από την πρώτη δοκιμή ή δεν αρέσει καθόλου. Μάλιστα μας είπε, ότι το γριβάδι που μας σέρβιρε ήταν ψαρεμένο το πρωινό εκείνης της μέρας και πως υπάρχουν πολλοί πελάτες της, οι οποίοι έρχονται στο μαγαζί της, μόνο και μόνο για να φάνε αυτό το ψάρι. Αν τύχει κάποια φορά και δεν έχει γριβάδι, δεν παραγγέλνουν τίποτε άλλο και φεύγουν. Αυτά τα ολίγα περί ορέξεως! Κατά τα άλλα, ό,τι άλλο φάγαμε εκεί ήταν πραγματικά νοστιμότατο, η χοιρινή μπριζόλα δε, ήταν από τις καλύτερες που έχω δοκιμάσει.

Βασιλική Αγίου Αχιλλείου

Τελευταία αφήσαμε την περίφημη Βασιλική του 10ου αιώνα. Χτίστηκε από τον Τσάρο Σαμουήλ της Βουλγαρίας και εκεί μεταφέρθηκαν από τα βουλγαρικά στρατεύματα, τα λείψανα του Επισκόπου της Λάρισας, Αγίου Αχιλλείου. Είναι μια τρίκλιτη, ξυλόστεγη Βασιλική με νάρθηκα και αποτέλεσε για πέντε αιώνες τον επισκοπικό ναό της Πρέσπας. Έδωσε το όνομα στο νησί και πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες Βασιλικές.

Εδώ βρέθηκε θαμμένο σε μια άλλη λάρνακα, λείψανο σκεπασμένο με πορφυρό σεντόνι, χρυσοποίκιλτα υφάσματα και χιτώνες με κεντημένους αετούς. Το λείψανο εικάζεται πως ανήκει στον Σαμουήλ, αυτό λένε οι μελετητές.

"Μα πως ξέρουμε πως ήταν το λείψανο του Σαμουήλ;" Η ιατροδικαστική έρευνα έδειξε πως το ρινικό οστό, μαρτυρά σαφή καταγωγή από την Αρμενία. Η μητέρα του Σαμουήλ ήταν Αρμένια! Επίσης το χέρι από το λείψανο έδειχνε πως ήταν κάποτε σπασμένο. Και του Σαμουήλ το χέρι είχε σπάσει σε μάχη, πιθανώς. Οπότε όλα μαρτυρούν, πως εδώ θάφτηκε ο διάσημος Βούλγαρος Τσάρος, ηγεμόνας πολλών περιοχών των Βαλκανίων και μεγάλος εχθρός των βυζαντινών Αυτοκρατόρων.

Στο νησί υπήρχε Ρωμαϊκός και Βυζαντινός οικισμός ο οποίος σύμφωνα με επιγραφές που ανακαλύφθηκαν ταυτίζεται με την αρχαία πόλη Λύκα. Τα ευρήματα ήταν μεγάλα αποθηκευτικά αγγεία, κάποια όστρακα από μεγαρικούς σκύφους και πυξίδες Ελληνιστικής εποχής. Επίσης ένα χάλκινο νόμισμα και λίγα μετάλλινα αντικείμενα. Οι ίδιες ανασκαφές αποκάλυψαν, πως η Βασιλική χτίστηκε με υλικό από την αρχαία αυτή Μακεδονική πόλη, η οποία μάλλον βρισκόταν χτισμένη στη δυτική πλευρά του νησιού του Αγίου Αχιλλείου.

Όποια ώρα της ημέρας και να βρεθείς εδώ το μόνο σίγουρο είναι ότι θα γευτείς ένα συναρπαστικό τοπίο. Μέσα από τις τρεις καμάρες του ιερού ξεπροβάλλουν τα καλάμια, η λίμνη και διαγράφονται τα απέναντι ψηλά βουνά.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, ότι αυτός ο ιερός χώρος έχει επιλεχθεί εδώ και χρόνια για τα “Πρέσπεια”, τις μουσικές εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται στο τέλος του καλοκαιριού, με μεγάλη προσέλευση κόσμου.

Κατά την αποχώρησή μας από το νησί, στο τέλος της πεζογέφυρας, αγοράσαμε γίγαντες και φασόλια, από την κυρία που είχε στήσει εκεί την πραμάτεια της. Είχαμε ακόμη αρκετό χρόνο στη διάθεσή μας και αποφασίσαμε να μην επιστρέψουμε αμέσως στους Ψαράδες, αλλά να συνεχίσουμε τη βόλτα μας με το αυτοκίνητο, προς τα χωριά Πύλη και Βροντερό, τα οποία δεν ήταν ενταγμένα στο πρόγραμμα από την αρχή του ταξιδιού, γιατί δεν γνωρίζαμε πως θα μας βγει ο χρόνος.

Την ιδέα ενίσχυσαν περισσότερο και τα φασόλια, γιατί το καρτελάκι που είχαν μέσα έγραφε: Τόπος παραγωγής: Πύλη.

ΠΥΛΗ-ΒΡΟΝΤΕΡΟ

Η Πύλη λεγόταν παλιά Βίβανη ή Βίνωνη. Εδώ εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τον Πόντο 1924-1925. Το αρχικό χωριό ήταν κοντά στη λίμνη, αλλά το 1934 μεταφέρθηκε μακριά από το νερό, γιατί η ελονοσία θέριζε τους κατοίκους. Η Πύλη έπαιξε σημαντικό ρόλο στον εμφύλιο, καθώς εδώ είχαν εγκαταστήσει οι αντάρτες του δημοκρατικού στρατού, τη βραχύβια κυβέρνησή τους και το γενικό αρχηγείο τους.

Γύρω στα 9-10 χιλιόμετρα μετά την Πύλη, μετά από μια φανταστική διαδρομή μέσα από δάση βελανιδιάς, σε υψόμετρο 1.100 μέτρων βρίσκεται το τελευταίο ποιμενικό χωριό πριν τα σύνορα με την Αλβανία, το Βροντερό. Αυτό το χωριό δεν έχει θέα στη λίμνη και περιτριγυρίζεται από καταπράσινες κοιλάδες και δάση. Παλιά λεγόταν Γκράσδενι και το 1926 πήρε τη σημερινή ονομασία του. Είναι πολύ γνωστό για τη σπηλιά του Κόκκαλη. Εκεί ήταν το μέρος όπου ο γιατρός Πέτρος Κόκκαλης, χειρουργούσε και έσωζε τους αντάρτες, την περίοδο του εμφυλίου πολέμου. Λέγεται ότι υπήρχαν και άλλες σπηλιές όπου νοσηλεύονταν χτυπημένοι αντάρτες, όμως η σπηλιά του Κόκκαλη είναι η πιο γνωστή.

Όταν φτάσαμε στο χωριό μια ψιλή-ψιλή βροχούλα είχε ξεκινήσει, οπότε αρκεστήκαμε να γυρίσουμε τους δρόμους του με το αυτοκίνητο και φυσικά δε ρισκάραμε να πάμε στη σπηλιά, γιατί την προηγούμενη μέρα, ο ταβερνιάρης στον Άγιο Γερμανό, μας είχε πει ότι ο δρόμος είναι άσχημος και ίσως να χρειάζεται τζιπ για να φτάσεις κοντά στη σπηλιά. Στη συνέχεια, (απ’ όσα γνωρίζω) έχει και ποδαρόδρομο.

Επιστροφή στους Ψαράδες και βόλτα στα λιγοστά δρομάκια του οικισμού και τον πεζόδρομο μέχρι να έρθει η ώρα για το ηλιοβασίλεμα, το οποίο θα απολαμβάναμε και πάλι από το λιμανάκι μαζί με τις βάρκες.

Ο πελεκάνος μπήκε πάλι στο λιμάνι, έκανε γύρω-γύρω τη βόλτα του

οι αγελάδες πήραν πάλι τον δρόμο του γυρισμού προς το σπίτι τους, την ίδια ακριβώς ώρα, με τον ίδιο ακριβώς ρυθμό

και ο ήλιος μας χάρισε για ακόμα μια φορά μαγικές εικόνες με φόντο τους Ψαράδες, εμπλουτίζοντας με υπέροχα χρώματα, το τελευταίο βράδυ μας σε αυτόν τον πανέμορφο και ιδιαίτερο τόπο!!

 

[dpapatsimpas]

Απλα σεβασμος ως προς τη συγγραφικη σου ικανοτητα.Τα συγχαρητηρια μου...

 

[Elena2508]

Δεν βρίσκω λόγια να περιγράψω τον ενθουσιασμό μου για την ιστορία σου!!!
Έχω επισκεφτεί σχεδόν όλα τα μέρη που περιγράφεις, εκτός από κάποια μικρά χωριά, και θέλω τώρα να ξαναπάω μετά την ανάγνωση της ιστορίας σου! Την τελευταία φορά που πήγα στις Πρέσπες ήταν Γενάρης του 2009 και λόγω του πολύ χιονιού που είχε προηγηθεί μας ήταν πολύ δύσκολο να κάνουμε αυτές τις φοβερές διαδρομές στη φύση που μας περιέγραψες καθώς και την βαρκάδα στη λίμνη για να δούμε τις αγιογραφίες... Χαρήκαμε βέβαια τα χιονισμένα τοπία και τις πίστες του Πισοδερίου, αλλά δεν χαρήκαμε αυτήν την απίστευτη ομορφιά που κατέγραψες με τις εκπληκτικές φωτογραφίες σου!!!
Οι Πρέσπες είναι ένας προορισμός που αποπνέει γαλήνη! Αυτήν που σου αφήνει και η δικιά σου γλαφυρή και ποιητική περιγραφή της όμορφης εκδρομής σου!!
Θα ανεβάσω και 2 φωτογραφίες από το χιονισμένο νησάκι του Αγ. Αχιλλείου για να εμπλουτίσουμε την ιστορία σου με στιγμιότυπα μιας άλλης εποχής....
Σε ευχαριστώ θερμά γιατί μου έδωσες κίνητρο για να ξαναεπισκεφτώ την περιοχή.

Άγιος Αχίλλειος Πρεσπών

• Elena2508
• 18 Μαϊου 2017

Η τρίκλιτη Βασιλική του Αγίου Αχιλλείου

Άγιος Αχίλλειος

• Elena2508
• 18 Μαϊου 2017

Άγιος Αχίλλειος, το νησάκι που βρίσκεται στη λίμνη της Μικρής Πρέσπας.

 

[Klair]

Απλα σεβασμος ως προς τη συγγραφικη σου ικανοτητα.Τα συγχαρητηρια μου...

Ευχαριστώ πάρα πολύ. Το σχόλιο αυτό με τιμά ιδιαιτέρως.

Η αλήθεια είναι ότι σε αυτό το ταξίδι, είχα μάτια και αυτιά ορθάνοιχτα και ρούφηξα την κάθε εικόνα και την κάθε λέξη, που μου προσφέρθηκε απλόχερα.
Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, να μου προκύψουν όμορφα συναισθήματα και "ποιητικές λέξεις" που μετέφερα και στην ιστορία.
Ο τόπος και οι άνθρωποι συνέβαλλαν πάρα πολύ, ώστε να μου βγει αβίαστα ο λόγος και η περιγραφή.
Δεν ξέρω αν είναι συγγραφική ικανότητα, είναι μία απλή κατάθεση μιάς ανυπέρβλητης ομορφιάς, που μου θα μου μείνει για πάντα μέσα στο μυαλό μου.
Και όταν θα κλείνω τα μάτια, θα βλέπω μπροστά μου τοπία που θα με γαληνεύουν.

 

[Klair]

Δεν βρίσκω λόγια να περιγράψω τον ενθουσιασμό μου για την ιστορία σου!!!
Έχω επισκεφτεί σχεδόν όλα τα μέρη που περιγράφεις, εκτός από κάποια μικρά χωριά, και θέλω τώρα να ξαναπάω μετά την ανάγνωση της ιστορίας σου! Την τελευταία φορά που πήγα στις Πρέσπες ήταν Γενάρης του 2009 και λόγω του πολύ χιονιού που είχε προηγηθεί μας ήταν πολύ δύσκολο να κάνουμε αυτές τις φοβερές διαδρομές στη φύση που μας περιέγραψες καθώς και την βαρκάδα στη λίμνη για να δούμε τις αγιογραφίες... Χαρήκαμε βέβαια τα χιονισμένα τοπία και τις πίστες του Πισοδερίου, αλλά δεν χαρήκαμε αυτήν την απίστευτη ομορφιά που κατέγραψες με τις εκπληκτικές φωτογραφίες σου!!!
Οι Πρέσπες είναι ένας προορισμός που αποπνέει γαλήνη! Αυτήν που σου αφήνει και η δικιά σου γλαφυρή και ποιητική περιγραφή της όμορφης εκδρομής σου!!
Θα ανεβάσω και 2 φωτογραφίες από το χιονισμένο νησάκι του Αγ. Αχιλλείου για να εμπλουτίσουμε την ιστορία σου με στιγμιότυπα μιας άλλης εποχής....
Σε ευχαριστώ θερμά γιατί μου έδωσες κίνητρο για να ξαναεπισκεφτώ την περιοχή.

Άγιος Αχίλλειος Πρεσπών

• Elena2508
• 18 Μαϊου 2017

Η τρίκλιτη Βασιλική του Αγίου Αχιλλείου

Άγιος Αχίλλειος

• Elena2508
• 18 Μαϊου 2017

Άγιος Αχίλλειος, το νησάκι που βρίσκεται στη λίμνη της Μικρής Πρέσπας.

Σε ευχαριστώ και εγώ πολύ για τα όμορφα λόγια σου.
Ο ενθουσιασμός που μου προκάλεσαν τα γαλήνια ανοιξιάτικα τοπία, οι ήρεμες λίμνες, οι απλοί άνθρωποι, η ενέγγιχτη φύση, η φυσική συνύπαρξη ζώων και ανθρώπων, τα αισθήματα ελευθερίας ανάμεσα σε δάση και λιβάδια, όλα αυτά και πολλά ακόμη μου έβγαλαν αυτή τη γλαφυρή περιγραφή για τις Πρέσπες.

Σίγουρα θα ενθουσιαστείς και εσύ αν ξαναπάς την άνοιξη και δεις όλα αυτά τα υπέροχα τοπία καταπράσινα και λουλουδιασμένα και τις λίμνες ήρεμες.
Και εγώ έχω ήδη εντάξει από τώρα στο πρόγραμμα, μία δεύτερη εξόρμηση στην περιοχή, για να δω και το χειμωνιάτικο πρόσωπό της. Είμαι απολύτως σίγουρη ότι θα ενθουσιαστώ διπλά, γιατί λατρεύω και τα χιονισμένα τοπία.

Ευχαριστώ και για τις χειμερινές εικόνες του Αγίου Αχιλλείου!!

 

[Klair]

Μια φορά και έναν καιρό σε ένα κομμάτι γης πάνω σε μια λίμνη, ιδρύθηκε μια πόλη, η Καστοριά, από τον Ορέστη προς τιμήν της αδερφής του Ηλέκτρας και οι κάτοικοί της για να τον τιμήσουν, έδωσαν το όνομά του στην πανέμορφη λίμνη που μετρά 10.000.000 έτη ζωής.

Άλλοι πάλι λένε, ότι η πόλη πήρε το όνομά της από τους κάστορες που ζούσαν σε αφθονία στην συγκεκριμένη περιοχή, ενώ άλλη εκδοχή είναι, ότι ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του γιου του Δία, του Μυθικού Διόσκουρου, Κάστορα.

Άλλη μια φήμη συνδέει τη λίμνη, με ένα παράξενο φαινόμενο που συμβαίνει κάθε Αύγουστο. Οι κάτοικοι το αποκαλούν “αρρώστησε το νερό”. Για 8 μέρες μέχρι τις 15 Αυγούστου, το νερό κρυώνει και αποκτά χρώμα σαν μελάνι, τα ψάρια ανεβαίνουν στην επιφάνεια και είναι τόσο ζαλισμένα, που οι κάτοικοι τα μαζεύουν με τα χέρια.

ΟΡΕΣΤΙΑΔΑ Ή ΛΙΜΝΗ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

Είναι και αυτή μια από τις ομορφότερες λίμνες της χώρας μας, άρρηκτα συνδεδεμένη με τη φυσιογνωμία της πόλης, ένας υδάτινος παράδεισος μοναδικής ομορφιάς, που αποτελεί καταφύγιο σημαντικού αριθμού πουλιών και ψαριών. Σχεδόν κάθε χειμώνα τα νερά παγώνουν και περιβάλλεται από παραλίμνιο δάσος, λιβάδια, καλαμιώνες και πλατάνια μέχρι τις όχθες της. Απλώνεται στη λεκάνη που σχηματίζουν πανύψηλα βουνά, όπως το Βίτσι και ο Γράμμος. Έχει χαρακτηριστεί μνημείο φυσικού κάλλους και είναι επίσημα ενταγμένη στο Ευρωπαϊκό δίκτυο, Natura 2000. Η έκτασή της ξεπερνά τα 28 τετραγωνικά χιλιόμετρα, βρίσκεται 630 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και το μέγιστο βάθος της φτάνει τα 10 μέτρα. Τροφοδοτείται με ύδατα από εννέα ρέματα και από αρκετές υπολίμνιες πηγές, ενώ θεωρείται η δεύτερη πιο παραγωγική σε αλιεύματα λίμνη της χώρας. Φιλοξενεί σημαντικό αριθμό υδρόβιων θηλαστικών, αλλά και περισσότερα από 150 είδη πτηνών, μερικά από τα οποία ξεχειμωνιάζουν εδώ. Στην Ορεστιάδα γίνονται διάφορες δραστηριότητες, όπως κωπηλασία, ιστιοπλοΐα, σέρφινγκ και σκι.

4η μέρα

Θέλοντας να αποχαιρετήσουμε τους Ψαράδες, κρατώντας μερικές ακόμα ζωντανές εικόνες του οικισμού, αλλά και της λίμνης από ψηλά, ανεβήκαμε στο σημείο που είναι χτισμένος ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου του 19ου αι. με το πέτρινο Καμπαναριό.

Έχοντας πλέον ολοκληρώσει την επίσκεψή μας στη Μεγάλη και στη Μικρή Πρέσπα, γεμάτοι με φανταστικές εικόνες, καινούριες γνώσεις και εμπειρίες, ξεκινήσαμε για τον επόμενο προορισμό μας, ο οποίος δεν μπορούσε να μην έχει και αυτός λίμνη, αφού αυτό το ταξίδι ήταν, το “Ταξίδι των Λιμνών”.

Έτσι ορίσαμε στο gps Καστοριά και ξεκινήσαμε….

ΚΑΣΤΟΡΙΑ

Είναι μια πόλη που έχει χτιστεί αμφιθεατρικά, σε υψόμετρο 620 μέτρων, στον λαιμό μιας μικρής χερσονήσου, που μπαίνει μέσα στη λίμνη και τα σπίτια της είναι σκαρφαλωμένα στους γύρω λόφους. Προστατεύεται από τα βουνά Βίτσι και Γράμμο και λόγω της στρατηγικής της θέσης, υπήρξε μήλον της Έριδος για πολλούς κατακτητές.

Επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, το 550 μ.Χ ο Ιουστινιανός, μετονόμασε την πόλη της Καστοριάς σε Ιουστινιανούπολη, περιτειχίζοντάς την με διπλό Κάστρο, υπολείμματα του οποίου σώζονται μέχρι σήμερα. Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, κατέληξε υπό την κατοχή των Τούρκων, για πέντε αιώνες, διατηρώντας ωστόσο πάντα τον εμπορικό και πνευματικό της χαρακτήρα.

Η Καστοριά ήταν η περιοχή απ΄ όπου πυροδοτήθηκε ο Απελευθερωτικός Μακεδονικός Αγώνας. Η αντιστασιακή δράση εναντίον των Βουλγάρων οργανώθηκε εδώ, με πρωτεργάτη τον Παύλο Μελά, ο οποίος σκοτώθηκε το 1904 στο χωριό Μελάς. Η πόλη διαθέτει 80 ναούς, οι οποίοι χρονολογούνται από τον 9ο μέχρι τον 14ο αιώνα και βρίσκονται εντός και εκτός του Τείχους, αποτελώντας αριστουργήματα της Βυζαντινής τέχνης. Η ημέρα της απελευθέρωσης από Τούρκους, Σέρβους και Βούλγαρους ήρθε την 11η Νοεμβρίου του 1912.

Μετά από περίπου μιας ώρας διαδρομή συναντήσαμε τα “προάστεια” της πόλης, όπου βρισκόταν το ξενοδοχείο στο οποίο θα διανυκτερεύαμε.

Στον επαρχιακό δρόμο Καστοριάς-Νεστωρίου, στον οικισμό Μανιάκοι, 3,5 Κm από το κέντρο της πόλης, παρκάραμε το αυτοκίνητο στο πάρκινγκ του Νόστος Hotel.

Επιλέξαμε αυτό το τετράστερο ξενοδοχείο, γιατί είχε δικό του χώρο στάθμευσης, ήταν οικονομικό για τις παροχές που προσέφερε, πεντακάθαρο και είχε πρωινό μπουφέ με μεγάλη ποικιλία. Τακτοποιηθήκαμε στο δωμάτιο και γρήγορα φύγαμε για το κέντρο της Καστοριάς, χωρίς κάποιο ιδιαίτερα πιεστικό πρόγραμμα. Αναλόγως πως θα ήταν η κίνηση στην πόλη και αν θα βρίσκαμε εύκολα να αφήσουμε κάπου το αυτοκίνητο, θα καθορίζαμε από που θα ξεκινούσαμε τις βόλτες μας. Ένα γενικό πλάνο εννοείται ότι υπήρχε, με τα αξιοθέατα και τις γειτονιές της πόλης που θέλαμε να δούμε, αλλά όχι με κάποια συγκεκριμένη σειρά.

Στο κέντρο γινόταν ο κακός χαμός από κίνηση, αυτοκίνητα και κόσμο. Στο Πάρκο Ολυμπιακής Φλόγας ήταν στημένοι πάγκοι λαϊκής και πανηγυριού, ένα λούνα παρκ, με ρόδα και συγκρουόμενα αυτοκινητάκια και γινόταν το αδιαχώρητο. Στις παραλίμνιες καφετέριες δεν έπεφτε καρφίτσα. Μποτιλιάρισμα και κορναρίσματα στον παραλιακό δρόμο, μας έκαναν να αποφασίσουμε αμέσως, ότι για την ώρα, έπρεπε να εξαφανιστούμε από εδώ και να προτιμήσουμε το ξεκίνημα γνωριμίας της πόλης με κάτι πιο ήσυχο, όπως ο μικρός γύρος της λίμνης, το Σπήλαιο του Δράκου, το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου και την Παναγία την Μαυριώτισσα. Όλα αυτά βρίσκονται στον παραλιακό δρόμο, μετά το νοσοκομείο, όπου πλέον η διαδρομή δίπλα στη λίμνη είναι φανταστική.

Αυτή η διαδρομή είναι από τις πιο κλασικές που κάνει όποιος έρχεται για πρώτη φορά στην πόλη. Αυτός ο δενδροσκέπαστος δρόμος είναι γεμάτος με πλατάνια, που γέρνουν πάνω από τα νερά της λίμνης, ψαράδες με καλάμια στη σειρά να ψαρεύουν, ποδηλάτες και περιπατητές που απολαμβάνουν την πόλη τους, δίπλα στην ηρεμία της λίμνης, μακριά από το θορυβώδες και πολύβουο κέντρο. Η θέα στις απέναντι όχθες, οι βάρκες και τα καραβάκια που διασχίζουν τα νερά είναι εικόνες και στιγμιότυπα, που αποτυπώνονται στο μυαλό του κάθε επισκέπτη, μένοντας ζωντανά όσα χρόνια κι αν περάσουν.

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΔΡΑΚΟΥ

Το Σπήλαιο βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της πόλης, στο 2ο χιλιόμετρο της παραλίμνιας οδού και λίγο πριν από τη Μονή της Παναγίας Μαυριώτισσας. Η είσοδος απέχει περίπου 20 μέτρα από τις όχθες της λίμνης και 14 μέτρα από τον δρόμο. Στο εσωτερικό του υπάρχουν μεγάλα χερσαία και λιμναία τμήματα, με εντυπωσιακό σταλακτικό διάκοσμο, καθώς περιλαμβάνει επτά υπόγειες λίμνες, δέκα αίθουσες και πέντε διαδρόμους-σήραγγες. Η μεγαλύτερη αίθουσα του Σπηλαίου έχει διαστάσεις 45X17 μέτρα, με το κεντρικό της τμήμα υπερυψωμένο και τις πλευρές της να καταλήγουν σε λίμνες. Η μεγάλη λίμνη του Σπηλαίου που είναι και η βαθύτερη, βρίσκεται δυτικά. Η θερμοκρασία εντός του Σπηλαίου είναι σταθερή όλες τις εποχές του χρόνου, στους 16 έως 18 βαθμούς Κελσίου, ενώ η υγρασία φτάνει στο 90%.

Στο εσωτερικό του Σπηλαίου του Δράκου εντοπίστηκαν παλαιοντολογικά κατάλοιπα, με κυριότερα τα οστά σπηλαίας άρκτου ή αρκούδας των σπηλαίων (Ursus Speleaus). Το είδος αυτό έζησε στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Πλειστόκαινου και εξαφανίστηκε πριν από περίπου 10.000 χρόνια. Το όνομά της οφείλεται στο γεγονός ότι τα απολιθωμένα λείψανά της, εντοπίστηκαν σχεδόν αποκλειστικά μέσα σε σπήλαια, όπου προφανώς διέμενε για περισσότερο χρονικό διάστημα σε αντίθεση με την καφέ αρκούδα, η οποία χρησιμοποιούσε τα σπήλαια μόνο κατά τη διάρκεια της χειμερίας νάρκης. Υπολογίζεται ότι το βάρος των αρσενικών ζώων έφτανε τα 400 έως 500 κιλά και των θηλυκών τα 200 έως 250 κιλά. Ήταν κατά βάση φυτοφάγο και περιστασιακά σαρκοφάγο ζώο.

Το Σπήλαιο έχει μήκος 300 μέτρα φυσικής διαδρομής, ενώ η έξοδος του επισκέπτη γίνεται μέσω τεχνητής σήραγγας 35 μέτρων. Η φυσική ομορφιά της διαδρομής οφείλεται στον πλούσιο σταλακτιτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο και στις τέσσερις λίμνες που συναντάμε. Ο επισκέπτης περνάει όμορφα κατασκευασμένες γέφυρες, δύο συμπαγείς και μια πλωτή.

Καστοριανοί ερασιτέχνες εξερευνητές, τη δεκαετία του 1940, εποχή που διανοίχτηκε και ο παραλίμνιος δρόμος ήταν οι πρώτοι που ανακάλυψαν και περιέγραψαν το απαράμιλλης ομορφιάς Σπήλαιο και έριξαν την πρώτη ιδέα για την αξιοποίησή του.

Και επειδή παραμύθι χωρίς δράκο δεν γίνεται, ορίστε και ο μύθος, όπως μας τον περιέγραψε ο ξεναγός του Σπηλαίου:

«Πριν από πολλούς αιώνες η μεγάλη σπηλιά ήταν χρυσορυχείο και το φύλαγε ένας δράκος που ανέπνεε και έβγαζε από το στόμα του φλόγες και δηλητηριασμένους ατμούς. Ύστερα από το χτίσιμο της Καστοριάς, ο πρώτος βασιλιάς ο Κάστωρ, θέλοντας να διασκεδάσει τον φιλοξενούμενο αδελφό του Πολυδεύκη και τον πεθερό του Κέλι, ιερέα του θεού, αποκάλυψε το τεράστιο αυτό Σπήλαιο. Η παρουσία όμως του δράκου τους εμπόδιζε την είσοδο στη σπηλιά. Τότε ο βασιλιάς υποσχέθηκε μεγάλα δώρα σ’ αυτόν, που θα σκότωνε τον δράκο. Ένας νέος δυνατός εμφανίστηκε. Ακολούθησε άγρια πάλη με τον δράκο. Χτυπώντας τον με το κοντάρι του έτρεμαν οι γύρω βράχοι και αναταράζονταν τα νερά της λίμνης. Το τέρας κτυπήθηκε και έπλεε νεκρό πάνω στα νερά της λίμνης. Πανηγύρισαν το γεγονός και ευχαρίστησαν τον Θεό Πάνα. Και κατόπιν με αναμμένους δαυλούς, προχώρησαν στη σπηλιά με σκυφτά τα κεφάλια τους, για να μην χτυπήσουν στους σταλακτίτες. Το βάθος εκτεινόταν σε χιλιόμετρα και η ατμόσφαιρα γινόταν πνιγηρή από έλλειψη οξυγόνου. Σε ένα μέρος που η σήραγγα στενεύει έσβησαν τα δαδιά και πηχτό σκοτάδι τους τύλιξε όλους. Τότε άκουσαν μια απόκοσμη φωνή να λέει : «Εκείνος που θα σκύψει να πάρει μια χούφτα της λάσπης που πατάει, θα μετανιώσει». Οι πιο θαρραλέοι έσκυψαν, πήραν λάσπη και γέμισαν τους κόρφους τους. Οι άλλοι φοβήθηκαν και δεν τόλμησαν να πάρουν. Όταν βγήκαν στο φως του ηλίου εκείνοι που κρατούσαν τη λάσπη είδαν με έκπληξη πως κρατούσαν υγρή χρυσόσκονη…»

Λίγα μέτρα μετά το Σπήλαιο του Δράκου, συναντήσαμε το γραφικό ξωκκλήσι του Αγίου Νικολάου πάνω στον βράχο.

Η διαδρομή μέχρι την εκκλησία της Παναγίας Μαυριώτισσας γίνεται ακόμα ομορφότερη, με τεράστια πλατάνια, βλάστηση, θάμνους ανθισμένους, πελεκάνους να κολυμπούν νωχελικά και βάρκες να λικνίζονται αγναντεύοντας τα σπίτια στον απέναντι καταπράσινο λόφο.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΑΥΡΙΩΤΙΣΣΑ

Χτισμένη στα χρόνια του Αλεξίου Α’ Κομνηνού προσέλκυσε το θρησκευτικό ενδιαφέρον πολλών αξιωματούχων του Βυζαντίου. Βρίσκεται σε σημείο που υπάρχει εύκολη πρόσβαση, τόσο από τη λίμνη όσο και από τη στεριά. Ήταν τόπος στρατηγικός με ουσιαστικό ρόλο σε όλες τις φάσεις της ιστορίας της Καστοριάς. Ο ζωγραφικός διάκοσμος του ναού φαίνεται πως είναι επηρεασμένος από τις τεχνικές της ανατολικής μεσογειακής λεκάνης. Οι σημαντικότερες αναπαραστάσεις της Μονής είναι: η Σταύρωση, η Κοίμηση της Θεοτόκου και η Δευτέρα Παρουσία.

Πρέπει επίσης να τονίσουμε ότι η Μονή μετά το πέρας της Τουρκοκρατίας είναι λεηλατημένη, με έντονα σημάδια, κυρίως στα πρόσωπα και τα μάτια των Αγίων. Η περίοδος ακμής του μοναστηριού, ταυτίζεται με τη χρυσή περίοδο της Καστοριανής γουνοποιίας. Ο πλάτανος 900 ετών, έξω από την εκκλησία, έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο της φύσης.

Είναι φανερή η βεβήλωση στα μάτια των Αγίων

Ο παραλίμνιος δρόμος συνεχίζει μετά την Παναγία Μαυριώτισσα για 3,5 ακόμα χιλιόμετρα και τελειώνει στον Ναυτικό Όμιλλο Καστοριάς.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΟΥΜΠΕΛΙΔΙΚΗ

Γυρίσαμε πάλι προς το κέντρο και παίρνοντας την οδό Μητροπόλεως (τον κεντρικό εμπορικό δρόμο της πόλης), ο οποίος ξεκινάει από την πλατεία Δαβάκη, φτάσαμε στην πλατεία Ομονοίας. Κάπου εκεί παρκάραμε το αυτοκίνητο για να επισκεφθούμε τη διάσημη εκκλησία της πόλης, την Παναγία Κουμπελίδικη.

Είναι η μοναδική εκκλησία της Καστοριάς που έχει τρούλο και από αυτό το χαρακτηριστικό, προκύπτει το προσωνύμιο “κουμπέ”, καθώς στα τουρκικά σημαίνει τρούλος. Η ανέγερσή της τοποθετείται γύρω στον 11ο αιώνα και ταυτίζεται με το ιστορικό γεγονός της λήξης των επιχειρήσεων, για την εκδίωξη των Βουλγάρων της ευρύτερης περιοχής, από τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Βασίλειο τον Βουλγαροκτόνο. Είναι μια από τις 80 εκκλησίες της πόλης που διασώζουν τη Βυζαντινή μνήμη, περισσότερο από 10 αιώνες.

Η ΒΟΛΤΑ ΣΤΟ ΝΤΟΛΤΣΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΑΠΟΖΑΡΙ

Στις γειτονιές αυτές αποτυπώνεται το λαμπρό παρελθόν της πόλης και εδώ στέκονται μεγαλόπρεπα τα Καστοριανά αρχοντικά που χτίστηκαν τον 17ο και 18ο αιώνα και είναι αδιάψευστοι μάρτυρες της οικονομικής άνθησης και των καλλιτεχνικών αναζητήσεων της εποχής.

Μεγάλο μέρος της παλιάς Καστοριάς που σώζεται ανέπαφο στο διάβα του χρόνου βρίσκεται στην περιοχή Ντολτσό. Αποτελείται από στενά πλακόστρωτα καλντερίμια, με πολλά αδιέξοδα που καταλήγουν στις αυλόπορτες κάποιων αρχοντικών. Η περιοχή βρίσκεται στη νότια πλευρά της πόλης και τα παραδοσιακά αρχοντικά σε ταξιδεύουν στο παρελθόν.

Περιπλανηθήκαμε στα στενά δρομάκια, τις πέτρινες σκάλες, τα αδιέξοδα και είδαμε ανακαινισμένα αρχοντικά με ξύλινες πόρτες και πολλά παράθυρα, αυλές και περιποιημένους κήπους, αλλά και σπίτια αφημένα στο έλεος του χρόνου, να θυμίζουν τις παλιές καλές εποχές της δόξας και της ευρωστίας της Καστοριανής γουνοποιΐας.

Στο Ντολτσό βρίσκεται το αρχοντικό Εμμανουήλ, που στεγάζει το Μουσείο Ενδυματολογίας και λίγο πιο πέρα, υπάρχει το Λαογραφικό Μουσείο, το οποίο στεγάζεται στο αρχοντικό των Νεράτζη-Αϊβάζη.

ΑΠΟΖΑΡΙ

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ

Τα περισσότερα αρχοντικά ήταν παραλίμνια και στις αυλές τους αποθέτονταν οι βάρκες που ήταν απαραίτητες για τις μετακινήσεις. Είχαν κήπους και εσωτερικές αυλές και στέκονται ακόμη και σήμερα αγέρωχα στο πέρασμα του χρόνου, αυτόπτες μάρτυρες της οικονομικής ανάπτυξης των γουνοποιών, όταν οι εμπορικές τους δραστηριότητες είχαν ξεπεράσει τα σύνορα με εξαγωγές στο εξωτερικό. Ήταν εναρμονισμένα με το περιβάλλον της περιοχής, αποτελώντας δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής.

Είναι διώροφα, στο ισόγειο υπήρχαν αποθηκευτικοί χώροι, στον μεσαίο όροφο, δωμάτια χειμερινής διαμονής και ένας εσωτερικός ξύλινος εξώστης, ενώ στον επάνω όροφο, ο οποίος είναι κατασκευασμένος με ελαφρότερα υλικά και διευρύνεται με στεγασμένες επιπλέον εξοχές, βρίσκονταν οι χώροι υποδοχής. Σε αρκετές περιπτώσεις ανάλογα με την κλίση του εδάφους, μπορεί να είναι τριώροφα ή τετραώροφα. Διαθέτουν κήπους, εσωτερική αυλή και περιτριγυρίζονται από ψηλό φράχτη. Το ισόγειο και το μεσοπάτωμα είναι πετρόχτιστα, με λίγα και μικρά ανοίγματα, ενώ οι επάνω όροφοι διαθέτουν περισσότερα παράθυρα. Η κατασκευή τους είχε ανατεθεί σε Μακεδόνες και Ηπειρώτες μάστορες, που φημίζονταν για την τέχνη τους.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΟΥΝΑΣ

Γυρνάμε πίσω στον 16ο αιώνα. Από τότε και μέχρι το 1980, η πόλη πλουτίζει από την παραγωγή και εκμετάλλευση της γούνας. Καραβάνια φορτωμένα ξεκινούσαν από την Καστοριά και διέσχιζαν ολόκληρη την Ευρώπη πουλώντας το πολύτιμο εμπόρευμα. Οι Καστοριανοί έμποροι πλούτιζαν και η φήμη της γούνας εξαπλωνόταν σε όλο τον κόσμο. Τότε ήταν που άρχισαν να χτίζονται τα πλούσια αρχοντικά που χαρακτηρίζουν σήμερα την πόλη. Το αποκορύφωμα ήταν τη δεκαετία του 1970, όταν λειτουργούσαν 6.000 μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις και απασχολούσαν περίπου 15.000 εργάτες. Η παρακμή άρχισε τη δεκαετία του 1980. Η παγκόσμια κρίση, η άνοδος της κινεζικής αγοράς, αλλά και τα οικολογικά κινήματα εναντίον της γούνας, έφεραν την πτώση της ζήτησης. Σήμερα η αγορά έχει συρρικνωθεί αρκετά.

Αναζητήσαμε το εστιατόριο “Ντολτσό”, στην μικρή πλατεία της συνοικίας, αλλά το βρήκαμε κλειστό, λόγω Μεγάλης Εβδομάδας, οπότε καταλήξαμε για φαγητό στο εστιατόριο “Παλιά Πόλη”, στην παραλιακή οδό Ορεστιάδος.

ΒΟΛΤΑ ΣΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ

Μια άλλη υπέροχη διαδρομή είναι αυτή που καταλήγει στον Προφήτη Ηλία. Ανεβαίνοντας την οδό Μητροπόλεως και φτάνοντας στην πλατεία Ομονοίας, ο δρόμος συνεχίζει να ανηφορίζει, ως το σημείο που βρίσκεται ο ναός του Προφήτη Ηλία. Από την αυλή του ναού και τον λόφο, η θέα είναι μοναδική. Στο απέναντι ύψωμα βρίσκεται η Καλλιθέα και ακριβώς από κάτω, ο δρόμος που ενώνει την πόλη με την περιοχή της Χλόης. Από εκεί ψηλά φαίνεται και η βόρεια πλευρά της πόλης, η συνοικία που ονομάζεται Απόζαρι.

Συνεχίζοντας την ανάβαση, κάπου στη μέση της διαδρομής, μέσα στα δέντρα υπάρχει ένας δρόμος και μια πινακίδα που σε οδηγεί προς το θεατράκι. Είναι αμφιθεατρικά χτισμένο και τα καλοκαίρια φιλοξενεί θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες. Από αυτό το σημείο απολαμβάνουμε τη θέα της νότιας πλευράς της πόλης.

Ανεβαίνοντας λίγο ακόμη, η διαδρομή αυτή καταλήγει στο ύψωμα του Αη Θανάση. Από εδώ μπορούμε να θαυμάσουμε την πόλη, τα γύρω χωριά και τις αντανακλάσεις όλων αυτών στα νερά της λίμνης.

Η κατάβαση είναι εξίσου όμορφη, καθώς μπροστά μας ανοίγεται ο ορίζοντας με καταπληκτική θέα στη λίμνη.

Κάναμε κάποιες ακόμα βολτίτσες σε διάφορα σημεία της πόλης με ψιλόβροχο, που μόλις είχε ξεκινήσει

και καταλήξαμε στον παραλιακό δρόμο, που πλέον είχε ηρεμήσει αισθητά, σε σχέση με την πρωινή παράνοια που αντιμετωπίσαμε φτάνοντας στην πόλη.

Είχε αρχίσει να σουρουπώνει, τα πουλιά στη λίμνη έψαχναν καταφύγιο για να βγάλουν τη νύχτα και οι ψαράδες με τα καλάμια τους είχαν πολλαπλασιαστεί, συζητώντας μεγαλόφωνα με πειράγματα ο ένας προς τον άλλο.

Η νυχτερινή ζωή της πόλης δεν μας ενθουσίασε. Ελάχιστα καφέ είχαν κόσμο στην παραλιακή και τα μεζεδοπωλεία και τα εστιατόρια ήταν άδεια. Μια εντελώς αντίθετη εικόνα, απ’ αυτήν που είχαμε δει το πρωί. Όταν ρωτήσαμε τον ξενοδόχο να μας πει, πού μπορούμε να κινηθούμε το βράδυ και πού μπορούμε να πάρουμε μια γεύση, για το πού βγαίνει και διασκεδάζει ο κόσμος, μας είχε πει ότι κυρίως στην παραλιακή είναι όλα τα μαγαζιά εξόδου των κατοίκων.

Κάναμε βόλτα και στα δρομάκια του κέντρου, αλλά και εκεί επικρατούσε ησυχία και η κίνηση ήταν υποτονική, οπότε είχε έρθει η ώρα για επιστροφή στο ξενοδοχείο, μετά απ’ όλη την κούραση της ημέρας.

Πριν επιστρέψουμε όμως δεν γινόταν να μην πούμε μια καληνύχτα στη λίμνη και στους υπέροχους κατοίκους της!

 

[dpapatsimpas]

πως τα φερνει η ζωη αγαπητη μου klair,το 3ημερο που μας περασε ημουν στα μερη που περιγραφεις.Θα ηθελα να προσθεσω σε οποιον επισκευθει την πανεμορφη αυτη γωνια της Ελλαδας,να αφιερωσει 30 λεπτα απο το χρονο του και να δει το σπιτι του καπεταν Κωττα στο ομωνυμο χωριο.Η ξεναγηση γινεται απο την απογονο του γραμματεα του Κωττα και ειναι πραγματικα συγκλονιστικη

 

[Klair]

πως τα φερνει η ζωη αγαπητη μου klair,το 3ημερο που μας περασε ημουν στα μερη που περιγραφεις.Θα ηθελα να προσθεσω σε οποιον επισκευθει την πανεμορφη αυτη γωνια της Ελλαδας,να αφιερωσει 30 λεπτα απο το χρονο του και να δει το σπιτι του καπεταν Κωττα στο ομωνυμο χωριο.Η ξεναγηση γινεται απο την απογονο του γραμματεα του Κωττα και ειναι πραγματικα συγκλονιστικη

Σίγουρα όλη η περιοχή είναι ανεξάντλητη και έχει να προσφέρει πολλά πράγματα ακόμη σε όσους την επισκεφθούν και από φύση-τοπία και από ιστορία.
Ευχαριστώ για την πληροφορία για τον καπετάν Κώττα. Στην έρευνά μου για την περιοχή, δεν έτυχε να διαβάσω κάτι σχετικό γύρω από την δράση του και τη ζωή του στο χωριό.
Επίσης πολύ θα ήθελα να έχω περισσότερο χρόνο και να επισκεφθώ το χωριό Μελάς αλλά δυστυχώς δεν πρόλαβα να το εντάξω αυτή τη φορά στο ταξίδι μας. Σίγουρα όμως θα γίνει στην επόμενη εξόρμηση στην περιοχή.

Συμπληρώνω λοιπόν την ιστορία μου και με την δράση του καπετάν Κώττα:

Το Σπίτι του Καπετάν Κώττα
Ένα από τα πιο σπουδαία ιστορικά γεγονότα της χώρας μας, της Ελλάδας, είναι ο Μακεδονικός Αγώνας, μια ένοπλη αντιπαράθεση στις αρχές του 20ου αιώνα που διήρκεσε περίπου 4 χρόνια (1904-1908) και διεξήχθη στη Μακεδονία μεταξύ κυρίως Βουλγάρων, Ελλήνων, Σέρβων, Τούρκων, ακόμα και των Ρουμάνων. Ξεκίνησε από την περιοχή της Καστοριάς και περί το τέλος του είχε επεκταθεί σ΄ όλη τη σημερινή Μακεδονία μέχρι και των περιοχών του Μοναστηρίου, Γευγελής, Δοϊράνης κ.λ.π. Σκοπός των αντιπάλων ήταν ο εκφοβισμός ή η εξόντωση των αντίθετων στοιχείων και ο προσεταιρισμός του πληθυσμού προς την Βουλγαρική και την Ελληνική εκκλησία και εθνικό φρόνημα, δράση η οποία γρήγορα εξελίχθηκε σε αγώνα αλληλοεξόντωσης των εκατέρωθεν ενόπλων τμημάτων.

Εξέχουσα παρουσία του αγώνα αυτού ήταν ο Καπετάν Κώττας, ένας άντρας γενναίος, επαναστάτης, ιδεολόγος αλλά πάνω από όλα άνθρωπος που αγαπούσε την πατρίδα και τους συμπατριώτες του.

Ο Κωνσταντίνος Χρήστου γεννήθηκε το 1860 στη Ρούλια (Κώτας) των Πρεσπών. Η οικογένεια του καπετάν Κώττα ήταν από τις παλαιότερες της Ρούλιας (Κώτα) και ζούσε στο χωριό, πριν ακόμα μεταφερθεί στη σημερινή του θέση.. Η θέση του χωριού, πάνω σε κύρια οδική αρτηρία, το είχε καταστήσει εύκολο στόχο σε Οθωμανικά στρατεύματα και άτακτες ένοπλες ομάδες που προκαλούσαν κατά καιρούς καταστροφές, λεηλασίες και φόνους. Έτσι, οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν και να κατοικήσουν στη σημερινή τοποθεσία, που τότε βρισκόταν ανάμεσα σε δάση και ήταν προστατευμένη.

Ο Κώττας πέρασε τα παιδικά του χρόνια στη Ρούλια. Δεν αγαπούσε ιδιαίτερα τα γράμματα, αλλά αναγκάστηκε για λόγους βιοποριστικούς να μάθει με μεγάλη επιμονή, ανάγνωση και γραφή. Μετά το θάνατο του πατέρα του Χρήστου, κρατούσε μόνος του τα βιβλία του οικογενειακού παντοπωλείου. Αργότερα άσκησε το επάγγελμα του αγωγιάτη και εξ αιτίας αυτού ταξίδευε για αρκετά χρόνια στη Θράκη, την Κωνσταντινούπολη φθάνοντας ως τη Σερβία. Το 1886 επέστρεψε στη Ρούλια και άσκησε εκεί τα επαγγέλματα του παντοπώλη, του υποδηματοποιού, του κηροπλάστη και του ξενοδόχου. Απέκτησε αρκετά χρήματα και μέρος αυτών διέθετε για την αρωγή των φτωχών συμπατριωτών του. Ανέγειρε ξενώνα στη Ρούλια, όπου παρέχονταν δωρεάν τροφή και στέγη στους άπορους.

Ήδη από το 1901 αγωνίστηκε σκληρά ενάντια στη βουλγάρικη τρομοκρατία και φρόντισε να κρατήσει ζωντανή την ελπίδα των Ελλήνων. Συνεργάστηκε με τον Γερμανό Καραβαγγέλη, Μητροπολίτη Καστοριάς και τον Παύλο Μελά.

Η επικράτηση των ακραίων στοιχείων στην ΕΜΕΟ οδήγησε σε σκλήρυνση της στάσης κατά των Ελλήνων με αποκορύφωμα την Εξέγερση του Ίλιντεν, κάτι που ο Κώττας προσπάθησε να αποτρέψει. Έως και την ύστατη στιγμή (1904) προσπάθησε να βρει τρόπους συνεννόησης με τοπικούς αρχηγούς της ΕΜΕΟ, κάτι που δεν έγινε αποδεκτό.

Στις 9 Ιουνίου 1904, κατόπιν προδοσίας των παλιών του συντρόφων στο VMRO, συνελήφθη από τους Τούρκους και μεταφέρθηκε στις φυλακές του Μοναστηρίου. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1905, ύστερα από δίκη, εκτελέστηκε με απαγχονισμό, παρά τις προσπάθειες του ελληνικού προξενείου να τον απελευθερώσει με δωροδοκίες. Τελευταίες λέξεις του Καπετάν Κώστα μπροστά στην αγχόνη, «Ζήτω ο Ελληνισμός!» στα βουλγαρικά, καθώς τα ελληνικά του ήταν από φτωχά έως ανύπαρκτα.

Το σπίτι του Κώττα ανακαινίστηκε και μετατράπηκε σε μουσείο, το οποίο λειτουργεί από το 1995 με τη βοήθεια του σωματείου «Οι φίλοι του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και με τα συνεργαζόμενα γυναικεία σωματεία. Πόσο δέος, θαυμασμό, συγκίνηση μπορεί να προκαλέσει μια επίσκεψη στο σπίτι αυτού του μεγάλου για την Ελλάδα ήρωα! Μόνο η αίσθηση ότι βρίσκεσαι στο χώρο όπου μεγάλωσε και έδρασε αυτή η εξέχουσα μορφή που κάνει κάθε Έλληνα περήφανο είναι αρκετή για να σε ωθήσει να επισκεφτείς αυτό το μέρος ξανά και ξανά!!!

Το σπίτι του Καπεταν Κώττα ήταν από τα πλουσιότερα της περιοχής και το μοναδικό που είχε το μπάνιο εντός σπιτιού. Το σπίτι αποτελείται από δύο ορόφους. Στο ισόγειο υπάρχουν πέντε χώροι με παραδοσιακά οικιακά σκεύη και εργαλεία. Στο πάνω όροφο εκτίθενται όπλα της εποχής του Μακεδονικού Αγώνα, μετάλλια και φωτογραφίες των Μακεδονομάχων οπλαρχηγών της περιοχής Φλώρινας, παραδοσιακές φορεσιές της οικογένειας καθώς και μια βιβλιοθήκη δωρεά από τον σύλλογο γυναικών Δυτικής Μακεδονίας.

Πηγή:www.ctp.gr/new/index.php/landscape-gr/89-kwttas.html

 

[Elena2508]

Υπέροχο και το φωτορεπορτάζ και οι ιστορικές αναφορές για την όμορφη πόλη της Καστοριάς!!
Tο εστιατόριο Ντολτσό που δυστυχώς δε βρήκες ανοιχτό είναι όντως το καλύτερο της περιοχής και το δικό μας αγαπημένο κάθε φορά που επισκεπτόμαστε την πόλη. Φανταστικές γεύσεις και χορταστικά πιάτα! Επίσης, να προσθέσω ότι ωραίο μέρος για καφεδάκι και ποτό είναι ο Ναυτικός Όμιλος Καστοριάς στη μια άκρη της λίμνης, αρκεί βέβαια να βρεις τραπέζι...

 

[Klair]

Υπέροχο και το φωτορεπορτάζ και οι ιστορικές αναφορές για την όμορφη πόλη της Καστοριάς!!
Tο εστιατόριο Ντολτσό που δυστυχώς δε βρήκες ανοιχτό είναι όντως το καλύτερο της περιοχής και το δικό μας αγαπημένο κάθε φορά που επισκεπτόμαστε την πόλη. Φανταστικές γεύσεις και χορταστικά πιάτα! Επίσης, να προσθέσω ότι ωραίο μέρος για καφεδάκι και ποτό είναι ο Ναυτικός Όμιλος Καστοριάς στη μια άκρη της λίμνης, αρκεί βέβαια να βρεις τραπέζι...

Κρίμα που δεν ήταν ανοιχτό το "Ντολτσό" γιατί και εμείς είχαμε διαβάσει τα καλύτερα για αυτό το εστιατόριο.
Αλλά και η "Παλιά Πόλη", μία χαρά ήταν.
Ωραίο φαγητό και μεγάλες μερίδες. Καθίσαμε έξω στην αυλή και ήταν όμορφα.
Μία άλλη εναλλακτική που είχαμε στις σημειώσεις μας, ήταν το επίσης πασίγνωστο, "Στέκι της Παρέας". Έχεις άποψη για αυτό το μαγαζί για να ξέρω για επόμενη φορά?

Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια.

 

[makisg]

κάθε φορά που επισκέπτομαι την Καστοριά, τουλάχιστον μια φορά τρώω στο " Στέκι της Παρέας" και το συστήνω.