joss
Member
- Μηνύματα
- 524
- Likes
- 156
- Επόμενο Ταξίδι
- Αγνωστο...
- Ταξίδι-Όνειρο
- Πολλα...
Αφου διαβασα τις απιστευτες ιστοριες για τις 2 χωρες που βρισκονται στον πατο τις λιστας των χωρων που θελω να επισκεφτω (Βορ. Κορεα και Αλβανια), αποφασισα να σας γραψω και εγω οσα θυμαμαι απο «αλλες εποχες». Ετσι θα σας γραψω για το πρωτο μου ταξιδι στο εξωτερικο που ετυχε να περασει και απο την πρωην ΕΣΣΔ (νυν Ουκρανια). Μαλιστα θα σας γραψω για ενα απο τα σημερινα πιο ΙΝ μερη για θερινο τουρισμο των πλουσιων Ρωσων και Ουκρανων (δηλ. σημερινη Μαφια!). Με λιγα λογια πως ηταν η επισκεψη μου στη Γιαλτα τον Αυγουστο του 1977!
Ας αρχισουμε λοιπον…
Οπως ολοι οι παλαιοτεροι γνωριζουν, τις προηγουμενες δεκαετιες σχεδον κανεις δεν τολμουσε να παει στο εξωτερικο λογω χαωδους διαφορας της αξιας της Δραχμουλας και των κυριοτερων Δυτικοευρωοπαικων νομισματων. Η μονη περιπτωση ηταν να ειναι σχετικα φτηνη η εκδρομη προς το «Ανατολικο Μπλοκ», να ειναι φυσικα με γκρουπ και παντα ΚΑΠΟΙΟΣ ΝΑ ΤΟ ΨΑΞΕΙ για να αρχισει το ψησιμο. Ετσι και εγινε τοτε.
Καποιοι φιλοι του πατερα μου του αρχισαν το ψηστιρι του τυπου «ελα θα περασουμε καλα, θα ειμαστε φοβερη παρεα, κλπ.». Ετσι τον ψησανε και μη τυχον και βαρεθει με την ολη φαση αποφασισε να μου κανει δωρο λογω καλων βαθμων στο Γυμνασιο, το να με παρει μαζι αφηνοντας τα υπολοιπα «γυναικοπαιδα» πισω στην Αθηνα.
Σε αυτο το σημειο να γνωρισω (και να θυμισω στους νεωτερους) οτι στα τελη του ’70 η Ελλαδα ειχε ακομη πολλες αγκυλωσεις και υπηρχε ο ελεγχος του «κρατους» σχεδον παντου. Ηταν σχετικα δυσκολο και απαιτουνταν πολλα δικαιολογητικα για να βγαλει καποιος διαβατηριο (χρονοβορα διαδικασια τοτε και δυσκολη για καποιον που δεν ειχε παει φανταρος – εγω δηλαδη). Ετσι το πρωτο μου διαβατηριο θυμαμαι εγραφε «Για εν ταξιδιον με επιστροφη»!.
Υπηρχε επισης παντα ο φοβος μη τυχον και αλλαξει η ισοτιμια Δραχμης / Δολλαριου και αναγκαστουμε να πληρωσουμε περισσοτερα στο πρακτορειο και η αναμονη της επιβεβαιωσης οτι ολα ειναι ΟΚ λιγες ημερες πριν το ταξιδι (βλεπετε τοτε δεν υπηρχαν ουτε φαξ, ουτε email),
Ακομη και η ευρεση εξτρα Δολλαριων εκτος του επιτρεπομενου αστειου ποσου σε τουριστικο συναλλαγμα ηταν προβλημα. Τοτε επιτρεποταν να εχει καθε τουριστας μαζι του μεχρι 50 ή 80 Δδολλαρια αν θυμαμαι καλα, και ολοι εκαναν προσπαθειες να βρουνε απο τη «πιατσα» (κυριως ναυτικους) περισσοτερα Δολλαρια για να τα «περασουνε» κρυφα σε καμια καλτσα. Για οσους δεν το προλαβαν, πολλοι ναυτικοι που ξεμπαρκαρανε δεν δηλωναν τα δολλαρια που φερνανε ωστε να τα μοσχοπουλησουν στη «μαυρη αγορα». Ετσι διαφορα «λαμογια» στα στενα στην Ομονοια και στο λιμανι του Πειραια τα πουλουσαν σε διαφορουςμε το αντιστοιχο κερδος. Φυσικα και στο ταξιδι οι περισσοτεροι ειχαν βρει απο διαφορους παραπανω απο το επιτρεπτο οριο δολλαρια για να εχουν στο ταξιδι. Αλλες … εποχες!
Ετσι αφου καναμε τις προκαταρκτικες κινησεις που απαιτουνταν για το ταξιδι, ξεκινησαμε απο Αθηνα για Θεσσαλονικη μιας και απο εκει εφευγε το κρουαζιεροπλοιο για τη κρουαζιερα στον Ευξεινο Ποντο οπως διαφημιζοταν το ταξιδι - παρεπιπτοντως, αυτη ηταν και η πρωτη μου επισκεψη στη «Συμπρωτευουσα».
Αφου οι αρχες με ειχαν «ψαρωσει» λιγο (υπηρχαν τοτε ακομη τα καταλοιπα της «7ετιας» στην Αστυνομια περι «εξουσιας» που σε κοιτουσε με μικρο ματι) τελικα περασαμε τον ελεγχο των διαβατηριων και φτασαμε στο κρουαζιεροπλοιο μας, με την συνοδο να προσπαθει να μας ελεγχει συνεχως λογω ευθυνης και απειριας (δικης της και πολυ περισσοτερο δικης μας).
Το πλοιο ηταν Βουλγαρικο, μικρο αλλα αρκετα πολυτελειας για εκεινη την εποχη, αφου λογω ελειψης συναλλαγματος ολες οι πρωην ανατολικου μπλοκ χωρες εψαχναν μανιωδως να βρουν δολλαρια. Φανταζομαι θα θυμαστε (οι πιο μεγαλοι σε ηλικια) τα υπερπολυτελειας Ρωσικα κρουαζιεροπλοια που φτανανε στον Πειραια στα τελη των 80’ς και τα Δυτικα δεν μπορουσαν να τα ανταγωνιστουν σε τιμες για τις παρεχομενες υπηρεσιες. Ο λογος ηταν αφ’ ενός οι πολυ χαμηλοι μισθοι στο Ανατολικο μπλοκ, και αφ’ ετερου το οτι οι κρατικες ναυτιλιακες εταιρειες στο Ανατολικο Μπλοκ δεν θελανε να βγαλουν κερδος αλλα να βρουν με καθε τροπο δολλαρια. Ετσι τα «πακετα» που προσεφεραν ηταν στο κοστος και κατα συνεπεια απλησιαστα απο τα Δυτικα κρουαζιεροπλοια.
Επιβιβαστηκαμε λοιπον στο πλοιο οπου οι Βουλγαροι νομιζαν οτι ειμαστε Αραβες σειχηδες. Το κρουαζιεροπλοιο ηταν αρκετα καλο για τα δεδομενα της εποχης με πολλες ανεσεις, και οι καμπινες αν και λιγο μικρες ειχαν σχεδον τα παντα για την τοτε εποχη. Οι μεγαλοι καναπεδες και το βελουδο ηταν παντου (σικ τοτε, κιτς τωρα – πως να το κανουμε). Υπηρχε κλειστη ντισκοτεκ και εστιατοριο στο κατω ντεκ, ανοικτη ντισκοτεκ, μπαρ και ξαπλωστρες για ηλιοθεραπεια στο επανω ντεκ. Αρκετα καλα για την εποχη τους.
Η κρουαζιερα ξεκινησε σε ηρεμη θαλασσα – βορειο Αιγαιο βλεπετε, που δεν το πιανει το Μελτεμι – με πρωτη σταση στο Τσανακαλε* της Τουρκιας. Ενα μικρο ψαροχωρι ηταν τοτε με πολυ λιγη τουριστικη αναπτυξη, σε αντιθεση με τωρα που οι γειτονες μας εχουν προχωρησει πολυ στον τομεα του τουρισμου. Αν και ειχαν περασει τοτε μονο 3 χρονια απο την εισβολη στη Κυπρο δεν ειχαμε κανενα προβλημα στον ελεγχο διαβατηριων. Οι μυστακιοφοροι Τουρκοι αστυνομικοι στην ιδεα των φρεσκων δολλαριων που μπαινουν στη χωρα δεν κανανε τους δυσκολους. Εκτος απο την ωραια θεα στη παραλια και το φτηνο τσαι (οι Τουρκοι ως γνωστον δεν πινουν καφε και ας λεμε εμεις «ο τουρκικος καφες») τιποτα το ιδιαιτερο δεν υπηρχε που να αξιζει αναφορας*.
Μετα απο σταση μερικων ωρων στο Τσανακαλε φυγαμε για Κωνσταντινουπολη*, οπου φτασαμε την αλλη μερα το πρωι. Θυμαμαι οτι με το που μπαιναμε στον Βοσπορο ολοι οι Βουλγαροι ναυτες βγαλανε τα αυτοματα καλαμια ψαρεματος και πηγαν στο πισω μερος του πλοιου για να ψαρεψουν «τσαπαρι». Με μεγαλη μου εκπληξη ειδα να ανεβαζουν τακοκκαλια και τα ασπροσαυριδα κατα 4αδες και 5αδες.
ΣΗΜ: Ως φανατικος ψαρας, να εξηγησω εδω στους μη γνωστες οτι το τσαπαρι ειναι περιπου 8-15 αγκιστρια με δολωμα «φτερα γλαρου» και χρησιμοποιειται για το ψαρεμα αφροψαρων. Οταν υπαρχουν αφροψαρα σε κοπαδια ειναι πολυ αποτελεσματικος τροπος ψαρεματος να φερεις επανω «με τη μια» απο 2 εως και 6 ή 10 ψαρια μαζι.
Τελικα σε λιγο εφτασε και ο μαγειρας του πλοιου με ενα μεγαλο πλαστικο βαρελι οπου καθαριζε και αποκεφαλιζε τα ψαρια που πιανανε, και τα πεταγε στο νερο που ειχε στο βαρελι. Αμεσως καταλαβα τι θα ειχε το μενου το βραδυ. Ετσι ειπα να δωσω ενα χερακι και εγω. Ζητησα απο εναν Βουλγαρο - σε σπαστα Αγγλικα που μιλουσα τοτε - να μου δωσει και εμενα να ψαρεψω λιγο. Πραγματι θα επιασα γυρω στα 20 ψαρια απ’ οτι θυμαμαι.
Σε περιπου 1 ωρα ειχε σχεδον γεμισει το βαρελι απο ψαρια. Παντως κοιτωντας το καφε χρωμα της θαλασσας δεν ειχα ενθουσιαστει με την ιδεα του αποψινου μενου. Με καθησυχασαν οτι δεν υπηρχε προβλημα – τωρα παντως αν με ρωταγατε, δεν θα τα ετρωγα με τιποτα αυτα τα ψαρια.
Οταν δεσαμε και αφου παλι δεν ειχαμε κανενα προβλημα με τον ελεγχο διαβατηριων, μπηκαμε σε πουλμαν για να δουμε την Πολη. Απο τα γνωστα αξιοθεατα πηγαμε στην Αγ. Σοφια, στο μπλε τζαμι, στο Φαναρι, στο παζαρι κλπ. Θυμαμαι ποσο εντυπωση μου ειχε κανει οταν ειδα τον πολυελαιο (με κυροπηγια) που κρεμοταν απο τον τρουλο της Αγ. Σοφιας, το σημαδι απο το χερι (οπως λενε οι ντοπιοι) του Μωαμεθ επανω στο αλογο οταν μπηκε στην Αγ. Σοφια και το οτι μου ειχαν ζητησει να βγαλω τα παπουτσια μου πριν μπουμε στο μπλε τζαμι. Στο παζαρι ολοι οι συνταξιδιωτες μας ειχαν επικεντρωθει στο Ελληνικο σπορ του νεοελληνα το Shopping. Μεγαλη εμφαση τοτε δινοταν στα περιφημα δερματινα της Τουρκιας που ηταν πολυ καλης πιοτητας και φθηνοτερα απο την Ελλαδα οπως ακουγα. Ετσι ακολουθησα και εγω χωρις πολυ ενδιαφερον την ομαδα και μετα απο σκληρα παζαρια με τους Τουρκους εμπορους φυγαμε με 2 δερματινα σακκακια και 2 δερματινα παλτα. Μαλλον ηταν καλη αγορα (απο τιμη δεν ξερω αν ηταν) γιατι δυο απο αυτα υπαρχουν ακονη σε καποια ντουλαπα και οπως τα βλεπω ειχαν καλη ποιοτητα, αλλα απο εμφανιση «αστα να πανε».
Αφου δοκιμασαμε πραγματικη Τουρκικη κουζινα (πολυ νοστιμη) σε καποιο εστιατοριο το απογευμα γυρισαμε στο πλοιο για σιεστα. Το βραδυ αφου φαγαμε τα ψαρια μας η παρεα των «μεγαλων» ειχε κανονισει να παμε σε νυκτερινο κεντρο με χωρο της κοιλιας. Θυμαμαι οτι το μαγαζι ειχε ισογειο,(οπου στο κεντρο του μαγαζιου ηταν η πιστα) και εξωστη για τους καλους πελατες (τρομαρα μας) οπου μας βαλανε μαζι με αλλους Τουρκους μεγαλοεπιχειρηματιες. Δεν θα ξεχασω ποτε το ντουμανι που ερχοταν επανω. Μιλαμε δεν πρεπει να υπηρχε ατομο που να μην καπνιζε και φυσικα για κλιματισμο ουτε λογος. Κοντεψα να λιποθυμησω. Το θεαμα παντως με τις λικνιζομενες νεαρες ηταν καλο με τους Τουρκους να τους πετανε χαρτονομισματα (Τουρκικες λιρες). Αφου μας γυρισε ταξι αργα τις πρωινες ωρες στο πλοιο, πεσαμε ξεροι για υπνο και ξυπνησαμε αργα την επομενη ημερα.
Επομενος σταθμος μετα απο καποιες ημερες στη θαλασσα, ηταν η Γιαλτα* στη Κριμαια*. Η Γιαλτα αποτελουσε και τοτε (ποσο μαλλον σημερα) τον Νο1 θερινο τουριστικο προορισμο των υψηλων προσωπων της πρωην ΕΣΣΔ. Ηταν (ελπιζω να ειναι ακομη) μια πολυ ομορφη πολη με πολυ πρασινο και ομορφη παραλια (για τα δεδομενα των χωρων του Ευξ. Ποντου βεβαια). Τα κτιρια οπως φαινοντουσαν απο μακρυα ηταν κλασσικα και υπηρχαν πολλα παρκα για βολτα και ποδηλατο. Επισης η πρωτη μου αποψη απο τη ζωη σε κομμουνστικο καθεστως ηταν τα πολυ λιγα αυτοκινητα (παντοτε LADA και BOLGA) στους δρομους.
Οταν το πλοιο εδεσε, ηλθε η πρωτη ψυχρολουσια. Περιπου 15 στρατιωτες με οπλα και αξιωματικοι μπηκαν για τον ελεγχο των διαβατηριων λες και ειχε ελθει αμερικανικο πλοιο με το σημα της CIA απ’ εξω. Μιλαμε για πολυ σχολαστικο ελεγχο στα διαβατηρια και πολλες ερωτησεις κυριως στο Βουλγαρικο πληρωμα αλλα και σε εμας. Ρωταγανε το συνηθως ηλιθιο ερωτημα «σκοπος της επισκεψης σας?». Λες και αν ηθελες να κατασκοπευσεις κρατικα μυστικα θα τους το ελεγες. Τελικα αφου το ολο πανηγυρι κρατησε περιπου 45 λεπτα μας αφησαν να βγουμε εξω ενας-ενας ψαχνοντας τις τσαντες που ειχαν μαζι τους οι γυναικες και υπο κοντινη επιτηρηση μην τυχον και μιλησουμε σε κανεναν ντοπιο στο λιμανι. Πιο περα περιμενε το πουλμαν που θα μας πηγαινε στα αξιοθεατα. Μιλαμε ειχα παθει πλακα με την κατασταση που ηταν αν και ανηκε στη κρατικη τουριστικη εταιρεια της χωρας. Μιλαμε για πουλμαν σε στυλ εκεινων που βλεπουμε στις ταινιες του 60, χωρις τασακια στα καθισματα και με τα χρωματα απο την ταπετσαρια να εχουν γινει απο κοκκινο, καφε με το χρονο. Αφου καναμε τη βολτα μας στη πολη και ειδαμε καποια αξιοθεατα μας πηγαν σε καποια μαγαζια για τουριστες οπου επαιρναν μονο Δδολλαρια. Δεν ειχε τιποτα που να αξιζει μονο μπαμπουσκες, ξυλογλυπτα και διαφορα αλλα χαζα σουβενιρ.
Οταν ρωτησαμε που αλλαζουμε συναλλαγμα μας εδειξαν καποια Τραπεζα. Στη πορεια για εκει και πριν φτασουμε βγαινανε απο καθε γωνια διαφορα «λαμογια» που σου αλλαζανε τα Δολλαρια σε Ρουβλια σε καλυτερη τιμη απο την Τραπεζα. Φυσικα σαν επαγγελματιες συνηθως σε κλεβανε οπως ενας απο το γκρουπ μας που του δωσανε διπλωμενα τα μετρημενα Ρουβλια και οταν τα μετρησε βρηκε μισα χαρτονομισματα και ελειπαν αρκετα. Το ξερανε καλα το κολπο βλεπετε.
Αφου αλλαξαμε λοιπον τα Δολλαρια πηγαμε σε καποιο μαγαζι που ειχε ρουχα, παπουτσια κλπ. Εκει ηλθε το πρωτο σοκ της «ελεγχομενης οικονομιας». Ειδα ενα ζευγαρι γυναικεια πεδιλα που ηθελα να παρω σαν δωρο σε καποια φιλη (ηταν σε πολυ καλυ τιμη) αλλα ηταν κοκκινα της φωτιας και δεν μου ταιριαζανε στο ματι. Οποτε ρωταω αφελης «σε τι αλλα χρωματα υπαρχουν?» Η απαντηση της πωλητριας: «στο εργοστασιο ο διευθυντης αποφασισε να βγαινουν μονο σε αυτο το χρωμα» Προσπαθησα να εξηγησω οτι δεν δειχνουν καλα σε αυτο το χρωμα αλλα ματαια. Βλεπετε τοτε δεν αγοραζες οτι σου αρεσε, αλλα οτι υπηρχε διαθεσιμο. Του στυλ «αυτο ειναι, ΑΝ σ’ αρεσει».
Περπατωντας παρατηρησαμε οτι δεν υπηρχαν και πολλα μαγαζια. Τοτε ο Σοβιετικος συνοδος μας μας ενημερωσε οτι υπηρχαν τα παντα. Καταστημα τροφιμων, καταστημα ενδυσης / υποδησης, καταστημα οικιακων συσκευων. Αυτα! Μιλαμε η λεξη PR και μαρκετινγκ δεν υπηρχαν στο λεξικο.
Μαλιστα υπηρχαν πολυ λιγα εστιατορια γιατι σχεδον κανεις δεν τολμουσε να αντεξει οικονομικα να φαει εξω, και οχι στο σπιτι του. Κυριως τα εστιατορια ηταν για τουριστες, για τα μελη του Πολιτμπιουρο, και τους Κομισαριους. Επισης οποια καλα αυτοκινητα εβλεπες στους δρομους ανοικαν σε εξεχοντα στελεχη του κομματος.
Γενικα παντως οι κατοικοι ηταν φιλικοι και δεν εδειχναν την «κακομοιρια» που θα περιμενε κανεις να δει. Αυτο θα δειτε παρακατω οτι οφειλονταν στο οτι η Γιαλτα ηταν καπως πιο πλουσιος τοπος ως προορισμος για λιγους και προνομιουχους.
Την επομενη ξεκινησαμε για την Οδησσο οπου μετα απο πολυωρο ταξιδι φτασαμε πρωι. Μπαινοντας στο λιμανι, διαπιστωνα με εκπληξη οτι ηταν ενα αχανες εμπορικο λιμανι με πολλους γερανους – πολυ περισσοτερους απο του Πειραια. Επισης ειδα και τα πρωτοεμφανιζομενα στη Ελλαδα τοτε «ιπταμενα δελφινια» να υπαρχουν εκει σε διαφορα μεγεθη.
ΣΗΜ. Για οσους δεν το γνωριζουν τα ιπταμενα δελφινια (υδροπτερυγα) ηλθαν στην Ελλαδα στα μεσα του 70. Στην πρωην ΕΣΣΔ τα χρησιμοποιουσαν κυριως για να κινουνται γρηγορα στα μεγαλα ποταμια (κυριως στον Βολγα) και εφεραν επανασταση στις ακτοπλοιες στην Ελλαδα οπου μεχρι τοτε επικρατουσαν πλοια πολλων ετων (σκυλοπνικτες) με αρχαιες μηχανες που δεν πηγαινανε περισσοτερο απο 10 μιλια. Τα ιπταμενα δελφινια επειδη «εβγαιναν» επανω απο το κυμα, αν και ειχαν μικρες μηχανες, λογω μικρης αντιστασης ετρεχαν με 33 μιλια την ωρα!
Περιμενοντας να μας πουν που θα δεσουμε ειδα και την αλλη πλευρα του κομμουνιστικου καθεστωτος. Καποιο υδροπτερυγο ενω προχωρουσε ευθεια μεσα στο λιμανι (πιθανως επειδη κολλησε το πηδαλιο του για καποιο λογο) εκανε ξαφνικα στροφη 90 μοιρων και επεσε με δυναμη στη προβλητα. Μιλαμε για σφοδρο κτυπημα οπου βγηκε απο το νερο «ξυριζοντας» ολα τα πτερυγια του απο κατω, Ευτυχως βγηκαν σωοι τα 3-4 μελη του πληρωματος, με το υδροπτερυγο να βρισκεται σε γωνια 45 μοιρων «καθισμενο» στον κυμματοθραυστη της προβλητας. Σχεδον ολοκληρο φαινοταν να ειναι εξω απο τη θαλασσα.
Αφου μας δεσανε σε καποιο σημειο της προβλητας για κρουαζιεροπλοια, βλεπω προς εκπληξη μου οτι σε μιση ωρα ειχε ελθει ειδικος γερανος που πηρε το κτυπημενο υδροπτερυγο και το πηγαινε σε αλλο σημειο στο λιμανι για επισκευη. Το αφησαν σε καποιο σημει στο μωλο οπου φαινοταν απο το πλοιο μας. Ετσι και εγω σταματησα να ασχολουμαι και αρχισα να ετοιμαζοομαι για να βγω εξω.
Αφου επαναληφθηκε το ιδιο σκηνικο με τους στρατιωτες στον ελεγχο διαβατηριων, μπηκαμε στο πουλμαν για ξεναγηση στη πολη. Η Οδυσσος* ηταν πολυ μεγαλυτερη πολη απο τη Γιαλτα αλλα οχι και το ιδιο ομορφη. Επιπλεον τοτε ειδα για πρωτη φορα τα περιβοητα πολυοροφα μπλοκ διαμερισματων ανατολικου τυπου. Μιλαμε για το απολυτο μουντο τοπιο. Σε επιανε η ψυχη σου. Οπως σε επιανε η ψυχη σου οταν βλεπες και στα προσωπα των ντοπιων κατοικων την «κακομοιρια» που εψαχνε ελπιδα «στον ηλιο».
ΣΗΜ.: Σε αντιστοιχια οι Κουβανοι που ειδα το 2003 ηταν εξω καρδια και αν και εχουν τον «πλουτο» (βλεπε τουρισμος) να γυροφερνει επιδεικτικα γυρω τους, δεν χανουν το κεφι τους.
Αφου ειχαμε τα γνωστα «λαμογια» στους δρομους και γυρισαμε σε διαφορα καταστηματα με ειδη χωρις ενδιαφερον, περπατησαμε στη πολη. Τοτε ειδα και ενα κρεοπωλειο οπου μπηκαμε να ρωτησουμε μηπως ειχαν λουκανικα για να μας τα ψηναμε στο καταστρωμα του πλοιου – οι μεγαλυτεροι συνταξιδιωτες μου τα θελανε ως μεζε για τις μπυρες τους. Με μεγαλη μου εκπληξη ειδα τη βιτρινα με τα τροφιμα να εχει μονο 4 λουκανικα σκουρου καφε χρωματος (αηδιασα οταν τα ειδα) και κατι μικρα κομματια απο κοτοπουλο αν θυμαμαι καλα. Τοτε ρωτησαμε αν ειχαν τα αλλα τροφιμα στο ψυγειο. Η κυρια με τον λευκο σκουφα μας απαντησε ευγενικα οτι ΑΥΤΑ ηταν τα τροφιμα που ειχε! Κοιταζαμε ο ενας τον αλλον. Φανταστειτε ενα ολοκληρο κρεοπωλειο να μην εχει αλλα τροφιμα. Αρχισα να συνειδητοποιω τη λειτουργια που ειχε για το «συστημα» αυτο. Γυριζοντας μετα απο 2-3 ωρες στο πλοιο, ειδα μπαινοντας απο μακρυα λαμψεις απο συγκολλησεις στο υδροπτερυγο. «Θα κοβουν τα επικινδυνα κομματια που εξεχουν» σκεφτηκα.
Αφου φαγαμε και πεσαμε για μεσημεριανη σιεστα, κατα το απογευμα βγαινω στο καταστρωμα και μενω αφωνος. Το «ξυρισενο» υδροπτερυγο το εβαζε γερανος στο νερο και ηταν ετοιμο να επιστρεφει στα δρομολογια του!! Φανταζομαι σκεφτεστε και εσεις ποσεις εβδομαδες θα χρειαζοντουσαν στην Ελλαδα μεχρι να εγκρινει η Ελληνικη γραφειοκρατεια τις απαραιτητες αδειες για παρομοια επισκευη. Βεβαια εκει υπηρχε ομπαμπουλας που λεγοταν Κομισαριος που αν δεν ειχε ξυπνησει καλα και χρειαζοταν αμεσα να χρησιμοποιηθει το υδροπτερυγο, μπορει την επομενη ημερα ο προισταμενος του συνεργειου να ξεκιναγε ενα «ωραιοτατο ταξιδι» με τραινο προς τη Σιβηρια.
Σε αυτο το σημειο να πω οτι διαπιστωσα οτι ειχαμε δεσει σε μια απομακρυσμενη προβλητα, εξω απο ενα κλασσικο κτιριο που δεν μπορουσα να καταλαβω τι ηταν. Το βραδυ μετα το δειπνο στο επανω ντεκ του κρουαζιεροπλοιου μας ο Βουλγαρος dj ειχε αρχισει να ετοιμαζει το βραδυνο προγραμμα της ντισκοτεκ (μη ξεχνατε οτι μιλαμε για τελος των 70’s) με τις τοτε επιτυχιες των « Boney M »! Αφου σιγα σιγα αρχιζαμε ολοι να χορευουμε και να υπαρχει κεφι τοτε βλεπω με μεγαλη μου εκπληξη να «σκανε μυτη» διαφορα ατομα απο την «ταρατσα» του απεναντικτιριου. Παρατηρωντας καλυτερα και ρωτωντας τους Βουλγαρους στο πλοιο, εμαθα οτι αυτο το κτιριο ηταν το καλυτερο «κεντρο διασκεδασης / χορου» της πολης. Αφου πηγα λιγο παραπερα για να ακουω καλυτερα, διαπιστωσα οτι τα περιεργα αυτα ατομα που μας εβλεπαν ηταν νεοι που χορευαν με τις κοπελιες τους (οι οποιες ηταν ντυμενες με φουστανακια της δεκαετιας του 40 – κατι σαν τη «μικρη Ολλανδεζα») σε ρυθμους κλασσικης μουσικης. Βαλς και τετοια. Φυσικα οταν ακουσαν το «μπιτ» των Boney M («απαγορευμενη μουσικη των Δυτικων που θα κατεστρεφε τη νεολαια» οπως μας ειπαν οι Βουλγαροι οτι τους ελεγαν οι Κομισαριοι) επαθαν πλακα. Ειχαν κατσει σαν αποχαυνωμενοι στο μπαλκονι «στο ρετιρε» του κτιριου και μας χαζευαν με το στομα ανοικτο. Εβλεπαν το πως διασκεδαζαν οι «Δυτικοι» και πως τολμουσαν να κανουν ανοικτα «καμακι» και οι κοπελιες για τα ρουχα που φορουσαν οι «Δυτικες / Ελληνιδες» που φυσικα ηταν πολυ προχωρημενα για εκεινες. Σε λιγο απο οτι καταλαβα ο αμοιρος ο Σοβιετικος dj εβαζε μουσικη και την ακουγε μονος του, αφου το μπαλκονι του «ρετιρε» ειχε γεμισει απο κοσμο που απολαμβανε το θεαμα. Εκει πραγματικα τους λυπηθηκα μπορω να πω. Φυσικα οι στρατιωτες που ηταν απο κατω στην εισοδο δεν τους επετρεπαν επ’ ουδενι να πλησιασουν το πλοιο «της ακολασιας».
Φευγοντας απο την Οδησσο ξεκινησαμε για τον επομενο σταθμο μας τη Κωσταντζα* της Ρουμανιας. Μετα απο αλλη μια ημερα στο πλοιο, φτασαμε στη Κωσταντζα. Μπαινοντας στο λιμανι εντυπωση εκαναν οι τεραστιες πετρελαικες εγκαταστασεις και τα πολλα τανκερ που υπηρχαν «αροδου». Με τοσο πετρελαιο θα περιμενε κανεις να ηταν αρκετα πιο πλουσιοι οι Ρουμανοι απο τους υπολοιπους πολιτες του Ανατολικου μπλοκ. Δυτυχως οπως γινεται σχεδον παντα (εξαιρεση η Νορβηγια) ο ορυκτος πλουτος του κρατους ειναι για λιγους «εκλεκτους».
Δενοντας, τα μετρα ασφαλειας ηταν σαφως πιο χαλαρα απ’ οτι στην ΕΣΣΔ. Στις μετακινησεις μας με το πουλμαν στη πολη εβλεπες οτι ναι μεν οι κατοικοι ηταν φτωχοι αλλα καμια σχεση με τα «χαλια» στην ΕΣΣΔ. Τροφιμα υπηρχαν και γενικα απο το ντυσιμο εβλεπες οτι οι Ρουμανοι ηταν σε καλυτερο βιοτικο επιπεδο. Παντως εντυπωση μου ειχε κανει οτι σε ολους τους συνταξιδιωτες μας τους «κλεψαν» στην ανταλλαγη δολλαριων σε ντοπια Λει. Οι Ρουμανοι ηταν «επαγγελματιες» στη «λαμογια» απο πολλες δεκαετιες – πραγμα που νομιζω οτι διατηρουν στο DNAτους μεχρι και σημερα – [αυτο ειναι προσωπικη αποψη χωρις καμια διαθεση ρατσισμου απο μερους μου].
Το βραδυ θυμαμαι ειχαμε παει για να φαμε σε καποιο εστιατοριο και το φαγητο ηταν εξαιρετικο (μπριζολες, σαλατες, κρασια, γλυκα κλπ.) και παμφτηνο. Τοτε αφου ειχα βαρεθει την παρεα των μεγαλυτερων μου, ειπα να παω εκει διπλα στα μαγαζια για να αγορασω τιποτα σουβενιρ. Αντι των σουβενιρ βρηκα ενα βιβλιοπωλειο και ειπα να αγορασω ειδη γραφικης υλης για το σχολειο ( η επομενη χρονια θα ξεκιναγε σε 2-3 εβδομαδες)αφου μαλλον θα ηταν φτηνοτερα. Οντως θυμαμαι οτι εδωσα για 4 τετραδια, κατι μαρκαδορους και 2 κουτια στυλο, οσα κοστιζε στην Ελλαδα 1 τετραδιο! Αθανατη Δραχμουλα!
Την επομενη ξεκινησαμε για το τελευταιο λιμανι της κρουαζιερας μας που ηταν η Βαρνα* της Βουλγαριας. Φτανοντας και αφου δεν ειχαμε ιδιαιτερο προβλημα με τον ελεγχο διαβατηριων λογω Βουλγαρικου πλοιου, μας περιμενε το πουλμαν να μας παει οδικως στη Σοφια. Απο τοτε ειχε η Βουλγαρια πολυ πρασινο. Καμια σχεση με Ελλαδα. Εδω χτιζαμε πολυκατοικιες, ενω εκει ειχε πανεμορφες μονοκατοικιες στην εξοχη. Οι δρομοι βεβαια ηταν στενοι αφου υπηρχαν λιγα αυτοκινητα, αλλα με σχετικα καλο οδοστρωμα για την εποχη του. Στο τελος καταληξαμε στα προαστια εξω απο τη Σοφια σε πανδοχειο απο ξυλο μεσα σε καποιο δασος, με πολυ ωραιο τοπιο και πεντακαθαρα δωματια. Το βραδυ διαπιστωσαμε οτι και η Βουλγαρια ειχε πολυ φτηνες τιμες και εξ’ ισου καλο φαγητο με τη Ρουμανια. Δυστυχως απο Night life το μερος εκεινο δεν ειχε τιποτα.
Την επομενη ημερα ξεκιναγαμε για την επιστροφη μας οδικως στην Ελλαδα μεσω Σοφιας. Η Σοφια ηταν συμπαθητικη και αρκετα καθαρη πολη σε σχεση με της αλλες πολεις στις προηγουμενες χωρες του Ανατολικου μπλοκ. Με αρκετο πρασινο στους δρομους, με λιγοστα αυτοκινητα και δενδρα στις νησιδες που εκαναν το τοπιο ευχαριστο για να ζει καποιος. Καμια σχεση με τον τοτε (σκεφτειτε τι γινεται σημερα) «οπτικο θορυβο» που υπηρχε στην Ελλαδα (δηλ. Αφισες, ταμπελες καταστηματων, καθε λογης διαφημισεις κλπ.). Ετσι αφου ειδαμε τα κυριοτερα αξιοθεατα της Σοφιας περιμεναμε σε καποιο σημειο στη τεραστια κεντρικη πλατεια (οσοι εχουν παει προσφατα θα θυμουνται το ονομα της, εμενα μετα τοσα χρονια μου διαφευγει) με το γραφικο «καλντεριμι». Εκει που περιμεναμε να ελθει το πουλμαν και ειχε αρκετη ζεστη μου λεει ο πατερας μου να παρω κατι νομισματα Λεβα και να παω να παρω κανενα αναψυκτικο για να πιουμε απο καποιο πλανωδιο που ηταν παρακατω. Παω και εγω λοιπον και βλεπω κατι αναψυκτικα με γευση μηλο («μηλαδα» με ανθρακικο) ρωταω ποσο εχει και κατι δεν μου παει καλα. Ξαναρωταω σε σπασμεναΑγγλικα και παλι ιδια. Τελικα καταλαβαινω οτι οσο ειχε περιπου ενα αναψυκτικο στην Ελλαδα ειχε εκει ενα καφασι και μισο!! Ευτυχισμενος που εκανα καλη αγορα επιστρεφω και εγω με ψηλα το κεφαλι στη παρεα του πατερα μου. «Ελατε, κερναω αναψυκτικα» λεω γεματος υπερηφανεια. Οταν τους εξηγησα ποσο κοστιζανε τα αναψυκτικα τρελλαθηκαν. Αρχισαμε να καταλαβαινουμε ποσο μεγαλη διαφορα ειχε τοτε η Δυση με την Ανατολη. Χαωδης διαφορα πραγματικα.
Αφου γεμισαμε το πουλμαν με καφασια Βουλγαρικες «μηλαδες» (σε ολους αρεσε η ιδεα μου βλεπετε) ξεκινησαμε για τα πατρια εδαφη. Μετα απο ολιγον τι κουραστικο ταξιδι μεσα απο τα λιβαδια της νοτιας Βουλγαριας το βραδυ αργα φτασαμε στους Ευζωνους. Πριν περασουμε τα συνορα σταματησαμε στο κρατικο Βουλγαρικο καταστημα τυπου Duty Free για να ξοδεψουμε και τα τελευταια μας Λεβα. Ειχε διαφορα ειδη λαικης τεχνης, υφαντα ρουχα, σουβενιρ (της κακιας ωρας) και αλλα διαφορα ειδη. Εμενα μου εκανε εντυπωση ενα σερβιτσιο με 1 πυλινη κανατα και 6 πυλινα ποτηρια για μπυρα, αλλα δεν περιμενα να μου φτασουν τα λιγα νομισματα που μου ειχαν μεινει. Αφου ρωταω την τιμη μενω για αλλη μια φορα εκπληκτος για το ποσο φτηνα ηταν τα παντα στο πρωην Ανατολικο Μπλοκ και ποσο ακριβοτερα ηταν τοτε στην Ελλαδα (ας μη μιλαμε για το σημερινο κοστος στην Ελλαδα γιατι θα γελασει και ο καθε πικραμενος!). Ετσι πηρα και το τελευταιο ενθυμιο απο τη Βουλγαρια το οποιο μεχρι και σημερα εχει περιοπτη θεση σε καποιο ραφι στο εξοχικο μου.
Μπαινοντας στα συνορα μας την πεσανε οι τελωνιακοι να ψαξουν τις βαλιτσες μας.
ΣΗΜ.:Οι νεωτεροι ας ρωτησουν τους μεγαλυτερους να μαθουν τι «παρτυ» γινοταν με τους τελωνιακους πριν απο 3-4 δεκαετιες με τους λιγους Ελληνες τουριστες που επεστρεφαν στην Ελλαδα και τη φορολογια «στα παντα» που ηταν ανεκδοτο.
Αφου επεσε το σχετικο «λαδωμα» με αφορολογητα τσιγαρα απο το Duty Free της Βουλγαριας για να μην αρχισουν να ανοιγουν βαλιτσες και καθυστερησουμε (εξ’ αλλου δεν μπορουσες να φερεις και τιποτα της προκοπης απο τις ανατολικες χωρες τοτε), και αφου δωσαμε και μερικα πακετα τσιγαρα στους φανταρους που ηταν σκοπια στα συνορα, φυγαμε ακαθεκτοι για Θεσσαλονικη οπου τελειωνε το ταξιδι μας.
Ηταν η πρωτη φορα που εβγαινα απο τη χωρα και ηταν αρκετα επιμορφωτικο να βλεπει καποιος τις διαφορες για τις οποιες μαχονταν τοτε οι υπερμαχοι του «δυτικου» και του «ανατολικου» τυπου οικονομιας (και πολιτισμου).
* Δεν αναφερω πολλες λεπτομεριες για τις εκαστοτε πολεις που ειχαμε επισκεφτει για αφ’ ενος δεν θυμαμαι και πολλα πραγματα, και αφ’ ετερου ολο και καποιο μελος του forum θα ειχει πιο προσφατες λεπτομερεις μπειριες να διηγηθει απο εκει. Αν λοιπον καποιος πηγε προσφατα στα μερη που ανεφερα, ας γραψει τις εμπειριες του για να δουμε ποσο εχουν αλλαξει τα πραγματα μεσα σε 32 χρονια.
Ας αρχισουμε λοιπον…
Οπως ολοι οι παλαιοτεροι γνωριζουν, τις προηγουμενες δεκαετιες σχεδον κανεις δεν τολμουσε να παει στο εξωτερικο λογω χαωδους διαφορας της αξιας της Δραχμουλας και των κυριοτερων Δυτικοευρωοπαικων νομισματων. Η μονη περιπτωση ηταν να ειναι σχετικα φτηνη η εκδρομη προς το «Ανατολικο Μπλοκ», να ειναι φυσικα με γκρουπ και παντα ΚΑΠΟΙΟΣ ΝΑ ΤΟ ΨΑΞΕΙ για να αρχισει το ψησιμο. Ετσι και εγινε τοτε.
Καποιοι φιλοι του πατερα μου του αρχισαν το ψηστιρι του τυπου «ελα θα περασουμε καλα, θα ειμαστε φοβερη παρεα, κλπ.». Ετσι τον ψησανε και μη τυχον και βαρεθει με την ολη φαση αποφασισε να μου κανει δωρο λογω καλων βαθμων στο Γυμνασιο, το να με παρει μαζι αφηνοντας τα υπολοιπα «γυναικοπαιδα» πισω στην Αθηνα.
Σε αυτο το σημειο να γνωρισω (και να θυμισω στους νεωτερους) οτι στα τελη του ’70 η Ελλαδα ειχε ακομη πολλες αγκυλωσεις και υπηρχε ο ελεγχος του «κρατους» σχεδον παντου. Ηταν σχετικα δυσκολο και απαιτουνταν πολλα δικαιολογητικα για να βγαλει καποιος διαβατηριο (χρονοβορα διαδικασια τοτε και δυσκολη για καποιον που δεν ειχε παει φανταρος – εγω δηλαδη). Ετσι το πρωτο μου διαβατηριο θυμαμαι εγραφε «Για εν ταξιδιον με επιστροφη»!.
Υπηρχε επισης παντα ο φοβος μη τυχον και αλλαξει η ισοτιμια Δραχμης / Δολλαριου και αναγκαστουμε να πληρωσουμε περισσοτερα στο πρακτορειο και η αναμονη της επιβεβαιωσης οτι ολα ειναι ΟΚ λιγες ημερες πριν το ταξιδι (βλεπετε τοτε δεν υπηρχαν ουτε φαξ, ουτε email),
Ακομη και η ευρεση εξτρα Δολλαριων εκτος του επιτρεπομενου αστειου ποσου σε τουριστικο συναλλαγμα ηταν προβλημα. Τοτε επιτρεποταν να εχει καθε τουριστας μαζι του μεχρι 50 ή 80 Δδολλαρια αν θυμαμαι καλα, και ολοι εκαναν προσπαθειες να βρουνε απο τη «πιατσα» (κυριως ναυτικους) περισσοτερα Δολλαρια για να τα «περασουνε» κρυφα σε καμια καλτσα. Για οσους δεν το προλαβαν, πολλοι ναυτικοι που ξεμπαρκαρανε δεν δηλωναν τα δολλαρια που φερνανε ωστε να τα μοσχοπουλησουν στη «μαυρη αγορα». Ετσι διαφορα «λαμογια» στα στενα στην Ομονοια και στο λιμανι του Πειραια τα πουλουσαν σε διαφορουςμε το αντιστοιχο κερδος. Φυσικα και στο ταξιδι οι περισσοτεροι ειχαν βρει απο διαφορους παραπανω απο το επιτρεπτο οριο δολλαρια για να εχουν στο ταξιδι. Αλλες … εποχες!
Ετσι αφου καναμε τις προκαταρκτικες κινησεις που απαιτουνταν για το ταξιδι, ξεκινησαμε απο Αθηνα για Θεσσαλονικη μιας και απο εκει εφευγε το κρουαζιεροπλοιο για τη κρουαζιερα στον Ευξεινο Ποντο οπως διαφημιζοταν το ταξιδι - παρεπιπτοντως, αυτη ηταν και η πρωτη μου επισκεψη στη «Συμπρωτευουσα».
Αφου οι αρχες με ειχαν «ψαρωσει» λιγο (υπηρχαν τοτε ακομη τα καταλοιπα της «7ετιας» στην Αστυνομια περι «εξουσιας» που σε κοιτουσε με μικρο ματι) τελικα περασαμε τον ελεγχο των διαβατηριων και φτασαμε στο κρουαζιεροπλοιο μας, με την συνοδο να προσπαθει να μας ελεγχει συνεχως λογω ευθυνης και απειριας (δικης της και πολυ περισσοτερο δικης μας).
Το πλοιο ηταν Βουλγαρικο, μικρο αλλα αρκετα πολυτελειας για εκεινη την εποχη, αφου λογω ελειψης συναλλαγματος ολες οι πρωην ανατολικου μπλοκ χωρες εψαχναν μανιωδως να βρουν δολλαρια. Φανταζομαι θα θυμαστε (οι πιο μεγαλοι σε ηλικια) τα υπερπολυτελειας Ρωσικα κρουαζιεροπλοια που φτανανε στον Πειραια στα τελη των 80’ς και τα Δυτικα δεν μπορουσαν να τα ανταγωνιστουν σε τιμες για τις παρεχομενες υπηρεσιες. Ο λογος ηταν αφ’ ενός οι πολυ χαμηλοι μισθοι στο Ανατολικο μπλοκ, και αφ’ ετερου το οτι οι κρατικες ναυτιλιακες εταιρειες στο Ανατολικο Μπλοκ δεν θελανε να βγαλουν κερδος αλλα να βρουν με καθε τροπο δολλαρια. Ετσι τα «πακετα» που προσεφεραν ηταν στο κοστος και κατα συνεπεια απλησιαστα απο τα Δυτικα κρουαζιεροπλοια.
Επιβιβαστηκαμε λοιπον στο πλοιο οπου οι Βουλγαροι νομιζαν οτι ειμαστε Αραβες σειχηδες. Το κρουαζιεροπλοιο ηταν αρκετα καλο για τα δεδομενα της εποχης με πολλες ανεσεις, και οι καμπινες αν και λιγο μικρες ειχαν σχεδον τα παντα για την τοτε εποχη. Οι μεγαλοι καναπεδες και το βελουδο ηταν παντου (σικ τοτε, κιτς τωρα – πως να το κανουμε). Υπηρχε κλειστη ντισκοτεκ και εστιατοριο στο κατω ντεκ, ανοικτη ντισκοτεκ, μπαρ και ξαπλωστρες για ηλιοθεραπεια στο επανω ντεκ. Αρκετα καλα για την εποχη τους.
Η κρουαζιερα ξεκινησε σε ηρεμη θαλασσα – βορειο Αιγαιο βλεπετε, που δεν το πιανει το Μελτεμι – με πρωτη σταση στο Τσανακαλε* της Τουρκιας. Ενα μικρο ψαροχωρι ηταν τοτε με πολυ λιγη τουριστικη αναπτυξη, σε αντιθεση με τωρα που οι γειτονες μας εχουν προχωρησει πολυ στον τομεα του τουρισμου. Αν και ειχαν περασει τοτε μονο 3 χρονια απο την εισβολη στη Κυπρο δεν ειχαμε κανενα προβλημα στον ελεγχο διαβατηριων. Οι μυστακιοφοροι Τουρκοι αστυνομικοι στην ιδεα των φρεσκων δολλαριων που μπαινουν στη χωρα δεν κανανε τους δυσκολους. Εκτος απο την ωραια θεα στη παραλια και το φτηνο τσαι (οι Τουρκοι ως γνωστον δεν πινουν καφε και ας λεμε εμεις «ο τουρκικος καφες») τιποτα το ιδιαιτερο δεν υπηρχε που να αξιζει αναφορας*.
Μετα απο σταση μερικων ωρων στο Τσανακαλε φυγαμε για Κωνσταντινουπολη*, οπου φτασαμε την αλλη μερα το πρωι. Θυμαμαι οτι με το που μπαιναμε στον Βοσπορο ολοι οι Βουλγαροι ναυτες βγαλανε τα αυτοματα καλαμια ψαρεματος και πηγαν στο πισω μερος του πλοιου για να ψαρεψουν «τσαπαρι». Με μεγαλη μου εκπληξη ειδα να ανεβαζουν τακοκκαλια και τα ασπροσαυριδα κατα 4αδες και 5αδες.
ΣΗΜ: Ως φανατικος ψαρας, να εξηγησω εδω στους μη γνωστες οτι το τσαπαρι ειναι περιπου 8-15 αγκιστρια με δολωμα «φτερα γλαρου» και χρησιμοποιειται για το ψαρεμα αφροψαρων. Οταν υπαρχουν αφροψαρα σε κοπαδια ειναι πολυ αποτελεσματικος τροπος ψαρεματος να φερεις επανω «με τη μια» απο 2 εως και 6 ή 10 ψαρια μαζι.
Τελικα σε λιγο εφτασε και ο μαγειρας του πλοιου με ενα μεγαλο πλαστικο βαρελι οπου καθαριζε και αποκεφαλιζε τα ψαρια που πιανανε, και τα πεταγε στο νερο που ειχε στο βαρελι. Αμεσως καταλαβα τι θα ειχε το μενου το βραδυ. Ετσι ειπα να δωσω ενα χερακι και εγω. Ζητησα απο εναν Βουλγαρο - σε σπαστα Αγγλικα που μιλουσα τοτε - να μου δωσει και εμενα να ψαρεψω λιγο. Πραγματι θα επιασα γυρω στα 20 ψαρια απ’ οτι θυμαμαι.
Σε περιπου 1 ωρα ειχε σχεδον γεμισει το βαρελι απο ψαρια. Παντως κοιτωντας το καφε χρωμα της θαλασσας δεν ειχα ενθουσιαστει με την ιδεα του αποψινου μενου. Με καθησυχασαν οτι δεν υπηρχε προβλημα – τωρα παντως αν με ρωταγατε, δεν θα τα ετρωγα με τιποτα αυτα τα ψαρια.
Οταν δεσαμε και αφου παλι δεν ειχαμε κανενα προβλημα με τον ελεγχο διαβατηριων, μπηκαμε σε πουλμαν για να δουμε την Πολη. Απο τα γνωστα αξιοθεατα πηγαμε στην Αγ. Σοφια, στο μπλε τζαμι, στο Φαναρι, στο παζαρι κλπ. Θυμαμαι ποσο εντυπωση μου ειχε κανει οταν ειδα τον πολυελαιο (με κυροπηγια) που κρεμοταν απο τον τρουλο της Αγ. Σοφιας, το σημαδι απο το χερι (οπως λενε οι ντοπιοι) του Μωαμεθ επανω στο αλογο οταν μπηκε στην Αγ. Σοφια και το οτι μου ειχαν ζητησει να βγαλω τα παπουτσια μου πριν μπουμε στο μπλε τζαμι. Στο παζαρι ολοι οι συνταξιδιωτες μας ειχαν επικεντρωθει στο Ελληνικο σπορ του νεοελληνα το Shopping. Μεγαλη εμφαση τοτε δινοταν στα περιφημα δερματινα της Τουρκιας που ηταν πολυ καλης πιοτητας και φθηνοτερα απο την Ελλαδα οπως ακουγα. Ετσι ακολουθησα και εγω χωρις πολυ ενδιαφερον την ομαδα και μετα απο σκληρα παζαρια με τους Τουρκους εμπορους φυγαμε με 2 δερματινα σακκακια και 2 δερματινα παλτα. Μαλλον ηταν καλη αγορα (απο τιμη δεν ξερω αν ηταν) γιατι δυο απο αυτα υπαρχουν ακονη σε καποια ντουλαπα και οπως τα βλεπω ειχαν καλη ποιοτητα, αλλα απο εμφανιση «αστα να πανε».
Αφου δοκιμασαμε πραγματικη Τουρκικη κουζινα (πολυ νοστιμη) σε καποιο εστιατοριο το απογευμα γυρισαμε στο πλοιο για σιεστα. Το βραδυ αφου φαγαμε τα ψαρια μας η παρεα των «μεγαλων» ειχε κανονισει να παμε σε νυκτερινο κεντρο με χωρο της κοιλιας. Θυμαμαι οτι το μαγαζι ειχε ισογειο,(οπου στο κεντρο του μαγαζιου ηταν η πιστα) και εξωστη για τους καλους πελατες (τρομαρα μας) οπου μας βαλανε μαζι με αλλους Τουρκους μεγαλοεπιχειρηματιες. Δεν θα ξεχασω ποτε το ντουμανι που ερχοταν επανω. Μιλαμε δεν πρεπει να υπηρχε ατομο που να μην καπνιζε και φυσικα για κλιματισμο ουτε λογος. Κοντεψα να λιποθυμησω. Το θεαμα παντως με τις λικνιζομενες νεαρες ηταν καλο με τους Τουρκους να τους πετανε χαρτονομισματα (Τουρκικες λιρες). Αφου μας γυρισε ταξι αργα τις πρωινες ωρες στο πλοιο, πεσαμε ξεροι για υπνο και ξυπνησαμε αργα την επομενη ημερα.
Επομενος σταθμος μετα απο καποιες ημερες στη θαλασσα, ηταν η Γιαλτα* στη Κριμαια*. Η Γιαλτα αποτελουσε και τοτε (ποσο μαλλον σημερα) τον Νο1 θερινο τουριστικο προορισμο των υψηλων προσωπων της πρωην ΕΣΣΔ. Ηταν (ελπιζω να ειναι ακομη) μια πολυ ομορφη πολη με πολυ πρασινο και ομορφη παραλια (για τα δεδομενα των χωρων του Ευξ. Ποντου βεβαια). Τα κτιρια οπως φαινοντουσαν απο μακρυα ηταν κλασσικα και υπηρχαν πολλα παρκα για βολτα και ποδηλατο. Επισης η πρωτη μου αποψη απο τη ζωη σε κομμουνστικο καθεστως ηταν τα πολυ λιγα αυτοκινητα (παντοτε LADA και BOLGA) στους δρομους.
Οταν το πλοιο εδεσε, ηλθε η πρωτη ψυχρολουσια. Περιπου 15 στρατιωτες με οπλα και αξιωματικοι μπηκαν για τον ελεγχο των διαβατηριων λες και ειχε ελθει αμερικανικο πλοιο με το σημα της CIA απ’ εξω. Μιλαμε για πολυ σχολαστικο ελεγχο στα διαβατηρια και πολλες ερωτησεις κυριως στο Βουλγαρικο πληρωμα αλλα και σε εμας. Ρωταγανε το συνηθως ηλιθιο ερωτημα «σκοπος της επισκεψης σας?». Λες και αν ηθελες να κατασκοπευσεις κρατικα μυστικα θα τους το ελεγες. Τελικα αφου το ολο πανηγυρι κρατησε περιπου 45 λεπτα μας αφησαν να βγουμε εξω ενας-ενας ψαχνοντας τις τσαντες που ειχαν μαζι τους οι γυναικες και υπο κοντινη επιτηρηση μην τυχον και μιλησουμε σε κανεναν ντοπιο στο λιμανι. Πιο περα περιμενε το πουλμαν που θα μας πηγαινε στα αξιοθεατα. Μιλαμε ειχα παθει πλακα με την κατασταση που ηταν αν και ανηκε στη κρατικη τουριστικη εταιρεια της χωρας. Μιλαμε για πουλμαν σε στυλ εκεινων που βλεπουμε στις ταινιες του 60, χωρις τασακια στα καθισματα και με τα χρωματα απο την ταπετσαρια να εχουν γινει απο κοκκινο, καφε με το χρονο. Αφου καναμε τη βολτα μας στη πολη και ειδαμε καποια αξιοθεατα μας πηγαν σε καποια μαγαζια για τουριστες οπου επαιρναν μονο Δδολλαρια. Δεν ειχε τιποτα που να αξιζει μονο μπαμπουσκες, ξυλογλυπτα και διαφορα αλλα χαζα σουβενιρ.
Οταν ρωτησαμε που αλλαζουμε συναλλαγμα μας εδειξαν καποια Τραπεζα. Στη πορεια για εκει και πριν φτασουμε βγαινανε απο καθε γωνια διαφορα «λαμογια» που σου αλλαζανε τα Δολλαρια σε Ρουβλια σε καλυτερη τιμη απο την Τραπεζα. Φυσικα σαν επαγγελματιες συνηθως σε κλεβανε οπως ενας απο το γκρουπ μας που του δωσανε διπλωμενα τα μετρημενα Ρουβλια και οταν τα μετρησε βρηκε μισα χαρτονομισματα και ελειπαν αρκετα. Το ξερανε καλα το κολπο βλεπετε.
Αφου αλλαξαμε λοιπον τα Δολλαρια πηγαμε σε καποιο μαγαζι που ειχε ρουχα, παπουτσια κλπ. Εκει ηλθε το πρωτο σοκ της «ελεγχομενης οικονομιας». Ειδα ενα ζευγαρι γυναικεια πεδιλα που ηθελα να παρω σαν δωρο σε καποια φιλη (ηταν σε πολυ καλυ τιμη) αλλα ηταν κοκκινα της φωτιας και δεν μου ταιριαζανε στο ματι. Οποτε ρωταω αφελης «σε τι αλλα χρωματα υπαρχουν?» Η απαντηση της πωλητριας: «στο εργοστασιο ο διευθυντης αποφασισε να βγαινουν μονο σε αυτο το χρωμα» Προσπαθησα να εξηγησω οτι δεν δειχνουν καλα σε αυτο το χρωμα αλλα ματαια. Βλεπετε τοτε δεν αγοραζες οτι σου αρεσε, αλλα οτι υπηρχε διαθεσιμο. Του στυλ «αυτο ειναι, ΑΝ σ’ αρεσει».
Περπατωντας παρατηρησαμε οτι δεν υπηρχαν και πολλα μαγαζια. Τοτε ο Σοβιετικος συνοδος μας μας ενημερωσε οτι υπηρχαν τα παντα. Καταστημα τροφιμων, καταστημα ενδυσης / υποδησης, καταστημα οικιακων συσκευων. Αυτα! Μιλαμε η λεξη PR και μαρκετινγκ δεν υπηρχαν στο λεξικο.
Μαλιστα υπηρχαν πολυ λιγα εστιατορια γιατι σχεδον κανεις δεν τολμουσε να αντεξει οικονομικα να φαει εξω, και οχι στο σπιτι του. Κυριως τα εστιατορια ηταν για τουριστες, για τα μελη του Πολιτμπιουρο, και τους Κομισαριους. Επισης οποια καλα αυτοκινητα εβλεπες στους δρομους ανοικαν σε εξεχοντα στελεχη του κομματος.
Γενικα παντως οι κατοικοι ηταν φιλικοι και δεν εδειχναν την «κακομοιρια» που θα περιμενε κανεις να δει. Αυτο θα δειτε παρακατω οτι οφειλονταν στο οτι η Γιαλτα ηταν καπως πιο πλουσιος τοπος ως προορισμος για λιγους και προνομιουχους.
Την επομενη ξεκινησαμε για την Οδησσο οπου μετα απο πολυωρο ταξιδι φτασαμε πρωι. Μπαινοντας στο λιμανι, διαπιστωνα με εκπληξη οτι ηταν ενα αχανες εμπορικο λιμανι με πολλους γερανους – πολυ περισσοτερους απο του Πειραια. Επισης ειδα και τα πρωτοεμφανιζομενα στη Ελλαδα τοτε «ιπταμενα δελφινια» να υπαρχουν εκει σε διαφορα μεγεθη.
ΣΗΜ. Για οσους δεν το γνωριζουν τα ιπταμενα δελφινια (υδροπτερυγα) ηλθαν στην Ελλαδα στα μεσα του 70. Στην πρωην ΕΣΣΔ τα χρησιμοποιουσαν κυριως για να κινουνται γρηγορα στα μεγαλα ποταμια (κυριως στον Βολγα) και εφεραν επανασταση στις ακτοπλοιες στην Ελλαδα οπου μεχρι τοτε επικρατουσαν πλοια πολλων ετων (σκυλοπνικτες) με αρχαιες μηχανες που δεν πηγαινανε περισσοτερο απο 10 μιλια. Τα ιπταμενα δελφινια επειδη «εβγαιναν» επανω απο το κυμα, αν και ειχαν μικρες μηχανες, λογω μικρης αντιστασης ετρεχαν με 33 μιλια την ωρα!
Περιμενοντας να μας πουν που θα δεσουμε ειδα και την αλλη πλευρα του κομμουνιστικου καθεστωτος. Καποιο υδροπτερυγο ενω προχωρουσε ευθεια μεσα στο λιμανι (πιθανως επειδη κολλησε το πηδαλιο του για καποιο λογο) εκανε ξαφνικα στροφη 90 μοιρων και επεσε με δυναμη στη προβλητα. Μιλαμε για σφοδρο κτυπημα οπου βγηκε απο το νερο «ξυριζοντας» ολα τα πτερυγια του απο κατω, Ευτυχως βγηκαν σωοι τα 3-4 μελη του πληρωματος, με το υδροπτερυγο να βρισκεται σε γωνια 45 μοιρων «καθισμενο» στον κυμματοθραυστη της προβλητας. Σχεδον ολοκληρο φαινοταν να ειναι εξω απο τη θαλασσα.
Αφου μας δεσανε σε καποιο σημειο της προβλητας για κρουαζιεροπλοια, βλεπω προς εκπληξη μου οτι σε μιση ωρα ειχε ελθει ειδικος γερανος που πηρε το κτυπημενο υδροπτερυγο και το πηγαινε σε αλλο σημειο στο λιμανι για επισκευη. Το αφησαν σε καποιο σημει στο μωλο οπου φαινοταν απο το πλοιο μας. Ετσι και εγω σταματησα να ασχολουμαι και αρχισα να ετοιμαζοομαι για να βγω εξω.
Αφου επαναληφθηκε το ιδιο σκηνικο με τους στρατιωτες στον ελεγχο διαβατηριων, μπηκαμε στο πουλμαν για ξεναγηση στη πολη. Η Οδυσσος* ηταν πολυ μεγαλυτερη πολη απο τη Γιαλτα αλλα οχι και το ιδιο ομορφη. Επιπλεον τοτε ειδα για πρωτη φορα τα περιβοητα πολυοροφα μπλοκ διαμερισματων ανατολικου τυπου. Μιλαμε για το απολυτο μουντο τοπιο. Σε επιανε η ψυχη σου. Οπως σε επιανε η ψυχη σου οταν βλεπες και στα προσωπα των ντοπιων κατοικων την «κακομοιρια» που εψαχνε ελπιδα «στον ηλιο».
ΣΗΜ.: Σε αντιστοιχια οι Κουβανοι που ειδα το 2003 ηταν εξω καρδια και αν και εχουν τον «πλουτο» (βλεπε τουρισμος) να γυροφερνει επιδεικτικα γυρω τους, δεν χανουν το κεφι τους.
Αφου ειχαμε τα γνωστα «λαμογια» στους δρομους και γυρισαμε σε διαφορα καταστηματα με ειδη χωρις ενδιαφερον, περπατησαμε στη πολη. Τοτε ειδα και ενα κρεοπωλειο οπου μπηκαμε να ρωτησουμε μηπως ειχαν λουκανικα για να μας τα ψηναμε στο καταστρωμα του πλοιου – οι μεγαλυτεροι συνταξιδιωτες μου τα θελανε ως μεζε για τις μπυρες τους. Με μεγαλη μου εκπληξη ειδα τη βιτρινα με τα τροφιμα να εχει μονο 4 λουκανικα σκουρου καφε χρωματος (αηδιασα οταν τα ειδα) και κατι μικρα κομματια απο κοτοπουλο αν θυμαμαι καλα. Τοτε ρωτησαμε αν ειχαν τα αλλα τροφιμα στο ψυγειο. Η κυρια με τον λευκο σκουφα μας απαντησε ευγενικα οτι ΑΥΤΑ ηταν τα τροφιμα που ειχε! Κοιταζαμε ο ενας τον αλλον. Φανταστειτε ενα ολοκληρο κρεοπωλειο να μην εχει αλλα τροφιμα. Αρχισα να συνειδητοποιω τη λειτουργια που ειχε για το «συστημα» αυτο. Γυριζοντας μετα απο 2-3 ωρες στο πλοιο, ειδα μπαινοντας απο μακρυα λαμψεις απο συγκολλησεις στο υδροπτερυγο. «Θα κοβουν τα επικινδυνα κομματια που εξεχουν» σκεφτηκα.
Αφου φαγαμε και πεσαμε για μεσημεριανη σιεστα, κατα το απογευμα βγαινω στο καταστρωμα και μενω αφωνος. Το «ξυρισενο» υδροπτερυγο το εβαζε γερανος στο νερο και ηταν ετοιμο να επιστρεφει στα δρομολογια του!! Φανταζομαι σκεφτεστε και εσεις ποσεις εβδομαδες θα χρειαζοντουσαν στην Ελλαδα μεχρι να εγκρινει η Ελληνικη γραφειοκρατεια τις απαραιτητες αδειες για παρομοια επισκευη. Βεβαια εκει υπηρχε ομπαμπουλας που λεγοταν Κομισαριος που αν δεν ειχε ξυπνησει καλα και χρειαζοταν αμεσα να χρησιμοποιηθει το υδροπτερυγο, μπορει την επομενη ημερα ο προισταμενος του συνεργειου να ξεκιναγε ενα «ωραιοτατο ταξιδι» με τραινο προς τη Σιβηρια.
Σε αυτο το σημειο να πω οτι διαπιστωσα οτι ειχαμε δεσει σε μια απομακρυσμενη προβλητα, εξω απο ενα κλασσικο κτιριο που δεν μπορουσα να καταλαβω τι ηταν. Το βραδυ μετα το δειπνο στο επανω ντεκ του κρουαζιεροπλοιου μας ο Βουλγαρος dj ειχε αρχισει να ετοιμαζει το βραδυνο προγραμμα της ντισκοτεκ (μη ξεχνατε οτι μιλαμε για τελος των 70’s) με τις τοτε επιτυχιες των « Boney M »! Αφου σιγα σιγα αρχιζαμε ολοι να χορευουμε και να υπαρχει κεφι τοτε βλεπω με μεγαλη μου εκπληξη να «σκανε μυτη» διαφορα ατομα απο την «ταρατσα» του απεναντικτιριου. Παρατηρωντας καλυτερα και ρωτωντας τους Βουλγαρους στο πλοιο, εμαθα οτι αυτο το κτιριο ηταν το καλυτερο «κεντρο διασκεδασης / χορου» της πολης. Αφου πηγα λιγο παραπερα για να ακουω καλυτερα, διαπιστωσα οτι τα περιεργα αυτα ατομα που μας εβλεπαν ηταν νεοι που χορευαν με τις κοπελιες τους (οι οποιες ηταν ντυμενες με φουστανακια της δεκαετιας του 40 – κατι σαν τη «μικρη Ολλανδεζα») σε ρυθμους κλασσικης μουσικης. Βαλς και τετοια. Φυσικα οταν ακουσαν το «μπιτ» των Boney M («απαγορευμενη μουσικη των Δυτικων που θα κατεστρεφε τη νεολαια» οπως μας ειπαν οι Βουλγαροι οτι τους ελεγαν οι Κομισαριοι) επαθαν πλακα. Ειχαν κατσει σαν αποχαυνωμενοι στο μπαλκονι «στο ρετιρε» του κτιριου και μας χαζευαν με το στομα ανοικτο. Εβλεπαν το πως διασκεδαζαν οι «Δυτικοι» και πως τολμουσαν να κανουν ανοικτα «καμακι» και οι κοπελιες για τα ρουχα που φορουσαν οι «Δυτικες / Ελληνιδες» που φυσικα ηταν πολυ προχωρημενα για εκεινες. Σε λιγο απο οτι καταλαβα ο αμοιρος ο Σοβιετικος dj εβαζε μουσικη και την ακουγε μονος του, αφου το μπαλκονι του «ρετιρε» ειχε γεμισει απο κοσμο που απολαμβανε το θεαμα. Εκει πραγματικα τους λυπηθηκα μπορω να πω. Φυσικα οι στρατιωτες που ηταν απο κατω στην εισοδο δεν τους επετρεπαν επ’ ουδενι να πλησιασουν το πλοιο «της ακολασιας».
Φευγοντας απο την Οδησσο ξεκινησαμε για τον επομενο σταθμο μας τη Κωσταντζα* της Ρουμανιας. Μετα απο αλλη μια ημερα στο πλοιο, φτασαμε στη Κωσταντζα. Μπαινοντας στο λιμανι εντυπωση εκαναν οι τεραστιες πετρελαικες εγκαταστασεις και τα πολλα τανκερ που υπηρχαν «αροδου». Με τοσο πετρελαιο θα περιμενε κανεις να ηταν αρκετα πιο πλουσιοι οι Ρουμανοι απο τους υπολοιπους πολιτες του Ανατολικου μπλοκ. Δυτυχως οπως γινεται σχεδον παντα (εξαιρεση η Νορβηγια) ο ορυκτος πλουτος του κρατους ειναι για λιγους «εκλεκτους».
Δενοντας, τα μετρα ασφαλειας ηταν σαφως πιο χαλαρα απ’ οτι στην ΕΣΣΔ. Στις μετακινησεις μας με το πουλμαν στη πολη εβλεπες οτι ναι μεν οι κατοικοι ηταν φτωχοι αλλα καμια σχεση με τα «χαλια» στην ΕΣΣΔ. Τροφιμα υπηρχαν και γενικα απο το ντυσιμο εβλεπες οτι οι Ρουμανοι ηταν σε καλυτερο βιοτικο επιπεδο. Παντως εντυπωση μου ειχε κανει οτι σε ολους τους συνταξιδιωτες μας τους «κλεψαν» στην ανταλλαγη δολλαριων σε ντοπια Λει. Οι Ρουμανοι ηταν «επαγγελματιες» στη «λαμογια» απο πολλες δεκαετιες – πραγμα που νομιζω οτι διατηρουν στο DNAτους μεχρι και σημερα – [αυτο ειναι προσωπικη αποψη χωρις καμια διαθεση ρατσισμου απο μερους μου].
Το βραδυ θυμαμαι ειχαμε παει για να φαμε σε καποιο εστιατοριο και το φαγητο ηταν εξαιρετικο (μπριζολες, σαλατες, κρασια, γλυκα κλπ.) και παμφτηνο. Τοτε αφου ειχα βαρεθει την παρεα των μεγαλυτερων μου, ειπα να παω εκει διπλα στα μαγαζια για να αγορασω τιποτα σουβενιρ. Αντι των σουβενιρ βρηκα ενα βιβλιοπωλειο και ειπα να αγορασω ειδη γραφικης υλης για το σχολειο ( η επομενη χρονια θα ξεκιναγε σε 2-3 εβδομαδες)αφου μαλλον θα ηταν φτηνοτερα. Οντως θυμαμαι οτι εδωσα για 4 τετραδια, κατι μαρκαδορους και 2 κουτια στυλο, οσα κοστιζε στην Ελλαδα 1 τετραδιο! Αθανατη Δραχμουλα!
Την επομενη ξεκινησαμε για το τελευταιο λιμανι της κρουαζιερας μας που ηταν η Βαρνα* της Βουλγαριας. Φτανοντας και αφου δεν ειχαμε ιδιαιτερο προβλημα με τον ελεγχο διαβατηριων λογω Βουλγαρικου πλοιου, μας περιμενε το πουλμαν να μας παει οδικως στη Σοφια. Απο τοτε ειχε η Βουλγαρια πολυ πρασινο. Καμια σχεση με Ελλαδα. Εδω χτιζαμε πολυκατοικιες, ενω εκει ειχε πανεμορφες μονοκατοικιες στην εξοχη. Οι δρομοι βεβαια ηταν στενοι αφου υπηρχαν λιγα αυτοκινητα, αλλα με σχετικα καλο οδοστρωμα για την εποχη του. Στο τελος καταληξαμε στα προαστια εξω απο τη Σοφια σε πανδοχειο απο ξυλο μεσα σε καποιο δασος, με πολυ ωραιο τοπιο και πεντακαθαρα δωματια. Το βραδυ διαπιστωσαμε οτι και η Βουλγαρια ειχε πολυ φτηνες τιμες και εξ’ ισου καλο φαγητο με τη Ρουμανια. Δυστυχως απο Night life το μερος εκεινο δεν ειχε τιποτα.
Την επομενη ημερα ξεκιναγαμε για την επιστροφη μας οδικως στην Ελλαδα μεσω Σοφιας. Η Σοφια ηταν συμπαθητικη και αρκετα καθαρη πολη σε σχεση με της αλλες πολεις στις προηγουμενες χωρες του Ανατολικου μπλοκ. Με αρκετο πρασινο στους δρομους, με λιγοστα αυτοκινητα και δενδρα στις νησιδες που εκαναν το τοπιο ευχαριστο για να ζει καποιος. Καμια σχεση με τον τοτε (σκεφτειτε τι γινεται σημερα) «οπτικο θορυβο» που υπηρχε στην Ελλαδα (δηλ. Αφισες, ταμπελες καταστηματων, καθε λογης διαφημισεις κλπ.). Ετσι αφου ειδαμε τα κυριοτερα αξιοθεατα της Σοφιας περιμεναμε σε καποιο σημειο στη τεραστια κεντρικη πλατεια (οσοι εχουν παει προσφατα θα θυμουνται το ονομα της, εμενα μετα τοσα χρονια μου διαφευγει) με το γραφικο «καλντεριμι». Εκει που περιμεναμε να ελθει το πουλμαν και ειχε αρκετη ζεστη μου λεει ο πατερας μου να παρω κατι νομισματα Λεβα και να παω να παρω κανενα αναψυκτικο για να πιουμε απο καποιο πλανωδιο που ηταν παρακατω. Παω και εγω λοιπον και βλεπω κατι αναψυκτικα με γευση μηλο («μηλαδα» με ανθρακικο) ρωταω ποσο εχει και κατι δεν μου παει καλα. Ξαναρωταω σε σπασμεναΑγγλικα και παλι ιδια. Τελικα καταλαβαινω οτι οσο ειχε περιπου ενα αναψυκτικο στην Ελλαδα ειχε εκει ενα καφασι και μισο!! Ευτυχισμενος που εκανα καλη αγορα επιστρεφω και εγω με ψηλα το κεφαλι στη παρεα του πατερα μου. «Ελατε, κερναω αναψυκτικα» λεω γεματος υπερηφανεια. Οταν τους εξηγησα ποσο κοστιζανε τα αναψυκτικα τρελλαθηκαν. Αρχισαμε να καταλαβαινουμε ποσο μεγαλη διαφορα ειχε τοτε η Δυση με την Ανατολη. Χαωδης διαφορα πραγματικα.
Αφου γεμισαμε το πουλμαν με καφασια Βουλγαρικες «μηλαδες» (σε ολους αρεσε η ιδεα μου βλεπετε) ξεκινησαμε για τα πατρια εδαφη. Μετα απο ολιγον τι κουραστικο ταξιδι μεσα απο τα λιβαδια της νοτιας Βουλγαριας το βραδυ αργα φτασαμε στους Ευζωνους. Πριν περασουμε τα συνορα σταματησαμε στο κρατικο Βουλγαρικο καταστημα τυπου Duty Free για να ξοδεψουμε και τα τελευταια μας Λεβα. Ειχε διαφορα ειδη λαικης τεχνης, υφαντα ρουχα, σουβενιρ (της κακιας ωρας) και αλλα διαφορα ειδη. Εμενα μου εκανε εντυπωση ενα σερβιτσιο με 1 πυλινη κανατα και 6 πυλινα ποτηρια για μπυρα, αλλα δεν περιμενα να μου φτασουν τα λιγα νομισματα που μου ειχαν μεινει. Αφου ρωταω την τιμη μενω για αλλη μια φορα εκπληκτος για το ποσο φτηνα ηταν τα παντα στο πρωην Ανατολικο Μπλοκ και ποσο ακριβοτερα ηταν τοτε στην Ελλαδα (ας μη μιλαμε για το σημερινο κοστος στην Ελλαδα γιατι θα γελασει και ο καθε πικραμενος!). Ετσι πηρα και το τελευταιο ενθυμιο απο τη Βουλγαρια το οποιο μεχρι και σημερα εχει περιοπτη θεση σε καποιο ραφι στο εξοχικο μου.
Μπαινοντας στα συνορα μας την πεσανε οι τελωνιακοι να ψαξουν τις βαλιτσες μας.
ΣΗΜ.:Οι νεωτεροι ας ρωτησουν τους μεγαλυτερους να μαθουν τι «παρτυ» γινοταν με τους τελωνιακους πριν απο 3-4 δεκαετιες με τους λιγους Ελληνες τουριστες που επεστρεφαν στην Ελλαδα και τη φορολογια «στα παντα» που ηταν ανεκδοτο.
Αφου επεσε το σχετικο «λαδωμα» με αφορολογητα τσιγαρα απο το Duty Free της Βουλγαριας για να μην αρχισουν να ανοιγουν βαλιτσες και καθυστερησουμε (εξ’ αλλου δεν μπορουσες να φερεις και τιποτα της προκοπης απο τις ανατολικες χωρες τοτε), και αφου δωσαμε και μερικα πακετα τσιγαρα στους φανταρους που ηταν σκοπια στα συνορα, φυγαμε ακαθεκτοι για Θεσσαλονικη οπου τελειωνε το ταξιδι μας.
Ηταν η πρωτη φορα που εβγαινα απο τη χωρα και ηταν αρκετα επιμορφωτικο να βλεπει καποιος τις διαφορες για τις οποιες μαχονταν τοτε οι υπερμαχοι του «δυτικου» και του «ανατολικου» τυπου οικονομιας (και πολιτισμου).
* Δεν αναφερω πολλες λεπτομεριες για τις εκαστοτε πολεις που ειχαμε επισκεφτει για αφ’ ενος δεν θυμαμαι και πολλα πραγματα, και αφ’ ετερου ολο και καποιο μελος του forum θα ειχει πιο προσφατες λεπτομερεις μπειριες να διηγηθει απο εκει. Αν λοιπον καποιος πηγε προσφατα στα μερη που ανεφερα, ας γραψει τις εμπειριες του για να δουμε ποσο εχουν αλλαξει τα πραγματα μεσα σε 32 χρονια.
