Κιργιστάν Ουζμπεκιστάν Τατζικιστάν Τουρκμενιστάν Τέσσερα "Σταν" (Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν, Τατζικιστάν, Κιργιστάν) και μια απουσία (Καζακστάν)

[mikrh tsopana]

Επίλογος
έβαια ο κίνδυνος να σημειωθεί ξαφνικά μια γεωμετρική άνοδος μέσα στα επόμενα 5-10 χρόνια πάντα ελλοχεύει, με ότι αυτό συνεπάγεται πάνω στην μελλοντική ποιότητα της ταξιδιωτικής εμπειρίας. Γι αυτό και όσοι αναζητάτε κατά το δυνατόν αυθεντικές καταστάσεις βιαστείτε!

Μεγαλειώδη Φύση, ανθρωπολογικές διαφορετικότητες, αρχαίοι πολιτισμοί, εντυπωσιακά μνημεία, παράδοξα απομεινάρια από μια πολύ ιδιαίτερη πρόσφατη ιστορία, και ελάχιστοι αναλογικά επισκέπτες, η Κεντρική Ασία τα έχει όλα. Μαζί με το ανεκτίμητο δώρο του άπλετου άδειου χώρου και των ανοικτών οριζόντων. Αγάπη για το αχανές! Αγάπη για την στέπα! Τι παραπάνω να ζητήσει ένας ταξιδιώτης για να νοιώσει ευτυχής;

Σας τα λέγαμε παλιά μας φωνάζατε φρικιά, που λέει και το άσμα. Συμφωνώ απόλυτα, αυτά ακριβώς είναι και τα δικά μου επιχειρήματα για να πείσω τους κακόμοιρους που θα με ακολουθήσουν(γιατί θα το κάνουν-αυτή είναι η μοίρα τους) στα -σταν που τα χω βάλει στο μάτι εδώ και καιρό. Αγάπη για το αχανές λοιπόν!

 

[isabelle]

Σας τα λέγαμε παλιά μας φωνάζατε φρικιά, που λέει και το άσμα. Συμφωνώ απόλυτα, αυτά ακριβώς είναι και τα δικά μου επιχειρήματα για να πείσω τους κακόμοιρους που θα με ακολουθήσουν(γιατί θα το κάνουν-αυτή είναι η μοίρα τους) στα -σταν που τα χω βάλει στο μάτι εδώ και καιρό. Αγάπη για το αχανές λοιπόν!

Μπραβο κοριτσι μου, αξια, επιβεβαιωνεις την συγγραφικη αγαπη που σου εχω. Εμπρος της γης οι αλλοπαρμενοι!

Υ. Γ. Και Μογγολια, ε! Σαν πρωην σταν κι αυτη, και βεβαιως χρυσο μεταλλιο για το απολυτο αχανες. Γη κι ελευθερια!

 

[KIKI]

Πρώην σοβιετικά "Σταν", Μέρος Δ' Τατζικισταν - Στη γη της αρχαίας Σογδιανής

View attachment 219522

Μεταλαμπαδευτής πολιτισμού ή σφαγέας των λαών, ο διασημότερος Μακεδόνας όλων των εποχών; Στην καρδιά της αρχαίας Σογδιανής, στο σημερινό Τατζικιστάν, η ίδια η Φύση ακυρώνει το ερώτημα. Το μόνο βέβαιο είναι ότι κανένας άνθρωπος, δεν θα ξεκίναγε πριν από κοντά δυόμισι χιλιάδες χρόνια από την άλλη άκρη του τότε γνωστού κόσμου για να διασχίσει αυτά τα απίστευτα κακοτράχαλα βουνά με τα πενιχρά μέσα της εποχής αν πάνω απ’ όλα δεν τον κινούσε μια παθιασμένη ψυχή ταξιδιώτη κι εξερευνητή.

Η σχετική ανάρτηση υπάρχει και στο σάιτ μας, στο λινκ
ΤΑΤΖΙΚΙΣΤΑΝ, ΣΤΗ ΓΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΣΟΓΔΙΑΝΗΣ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν

Τατζικιστάν; Πώς σας ήρθε πάλι τούτο; απορούσαν γνωστοί και φίλοι όποτε τύχαινε ν’ ακούσουν για το ταξιδιωτικό μας σχέδιο, ομολογώντας την ίδια στιγμή, οι περισσότεροι τουλάχιστον, ότι δεν γνωρίζανε σχεδόν τίποτε για τη χώρα, αρχής γενομένης από το κατά πού πέφτει πάνω στον παγκόσμιο χάρτη. Για να μην μιλήσω για κείνον τον συνάδελφο -ονόματα δεν λέμε, υπολήψεις δεν θίγουμε- που αγνοούσε ακόμα και το γεγονός ότι η εν λόγω ονομασία αναφέρεται σε ανεξάρτητη κρατική οντότητα και όχι ενδεχομένως σε κάποιο εξωτικό έδεσμα με βάση το τζατζίκι; (όχι, δεν αστειεύομαι, το περιστατικό είναι πραγματικό).

Και να λοιπόν που υπακούοντας σε κάποιον ακούσιο υπόγειο συνειρμό μου’ρχεται ξανά στο νου η συγκεκριμένη στιχομυθία ενώ εγκαταλείπουμε με τον Κώστα την ουζμπέκικη επικράτεια από τη συνοριακή έξοδο λίγα χιλιόμετρα ανατολικά της Σαμαρκάνδης, και βαδίζουμε μία από τις πιο μοναχικές πορείες της ζωής μας, με τα σακίδια στην πλάτη και έναν δολοφονικό ήλιο ντάλα στο κεφάλι, καλύπτοντας εκατοντάδες επί εκατοντάδων ερημικών μέτρων χωρίς να διαφαίνεται πουθενά το παραμικρό ίχνος τατζίκικου φυλάκιου που να υποστασιοποιεί την ύπαρξη αντίστοιχου κράτους. Μα τι διάολο γίνεται, λες να μην… ; Ώσπου, ω του θαύματος, η (πιο) νεκρή (δεν γίνεται) ζώνη επιτέλους ζωντανεύει προσκρούοντας πάνω στη γνώριμη γκρίζα ακολουθία από αίθουσες ελέγχου όπου ως μοναδικοί πελάτες νοηματοδοτούμε επί μιάμιση περίπου ώρα το λόγο επαγγελματικής ύπαρξης έξι-εφτά συνοριοφυλάκων , πηγαινοερχόμενοι από τον ένα στον άλλο για συμπλήρωση εντύπων, υπογραφές και σφραγίδες, μέχρι ν’ ακουστεί επιτέλους το πολυπόθητο «περάστε» συνοδευόμενο μάλιστα από ένα welcome to Tajikistan. Σκέψου δηλαδή να μην ήμασταν και welcome…!

View attachment 219555

Μια ανάδελφη περσογενής σφήνα

Μα τι προστατεύουν τέλος πάντων τόσο ζηλότυπα οι Τατζίκοι πίσω από τα σύνορα τους; «Ουζμπέκοι όχι καλοί, έκλεψαν Μπουχάρα και Σαμαρκάνδη από Τατζικιστάν» δίνει ο Νασρεντίν την δική του εκδοχή για τα αίτια της τατζίκικης καχυποψίας. Μεσολάβησε μια κοπιώδη αναζήτηση των κατάλληλων αγγλικών λέξεων μέσα από το περιορισμένο οπλοστάσιό του.

Η κουβέντα διεξάγεται περιδιαβαίνοντας τα απομεινάρια της αρχαίας πόλης του Πέντζικεντ, ή αλλιώς Μπούτζικαντ, στις όχθες του ποταμού Ζαραβσάν, βασικού τροφοδότη του Άμου Ντάρια. Είμαστε οι μοναδικοί επισκέπτες ενός από τους σημαντικότερους υποτίθεται αρχαιολογικούς χώρους του Τατζικιστάν που ωστόσο δείχνει να τελεί υπό συνθήκες πλήρους εγκατάλειψης. Αιτία γι αυτό η συνήθης, δηλαδή η χρόνια δυστοκία στη ροή πιστώσεων μετά τη διάλυση της πρώην Σοβιετίας.

View attachment 219525

View attachment 219526

View attachment 219527

Τα άτακτα ερείπια που απλώνονται μπροστά μας, κυρίως θεμέλια σπιτιών και υπολείμματα της αρχαίας αγοράς καθώς και δύο ζοροαστρικών ναών, καλύπτουν μια περίοδο από τον 5ο μέχρι τον 8ο μ.Χ. αιώνα.

Στην πραγματικότητα όμως η γη πάνω στην οποία πατάμε κρύβει πολλά περισσότερα απ’ όσα κατάφερε μέχρι σήμερα ν’αναδείξει η αρχαιολογική σκαπάνη. Γεωγραφικά βρισκόμαστε στην καρδιά της αρχαίας Σογδιανής - της γνωστής σε μας από τις αλεξανδρινές εκστρατείες - η επικράτεια της οποίας περιέκλειε όχι μόνο ολόκληρο το σημερινό Τατζικιστάν, αλλά και το νοτιοανατολικό ένα τρίτο περίπου του τωρινού ουζμπέκικου εδάφους, όπου καμαρώνουν περίλαμπρες η Μπουχάρα και η Σαμαρκάνδη. Με καταβολές από τους Πέρσες Σαμανίδες που κατά τον 9ο και 10ο αιώνα ανέδειξαν τις δύο αυτές ιστορικές πόλεις ως τα αστραφτερότερα κοσμήματα της δυναστείας τους, δεν είναι λίγοι οι σύγχρονοι Τατζίκοι που όπως ο Νασρεντίν επιμένουν να αναφέρονται σ’ αυτές ως αναπόσπαστο κομμάτι της εθνικής και πολιτισμικής τους ταυτότητας.

Εθνικιστική εμμονή; Η πραγματικότητα είναι μάλλον πιο σύνθετη.

Ανάδελφη περσογενής σφήνα - γλωσσικά και πολιτισμικά - μέσα σε μια πλημμυρίδα από τουρκομογγολικά φύλα (Καζάκοι, Ουζμπέκοι, Τουρκομάνοι, Κιργίζιοι κλπ.), οι Τατζίκοι έχουν βάσιμο ιστορικό παράπονο από την σοβιετική διοίκηση για τον τρόπο που συνέβαλε άθελά της στο κουτσούρεμα του μετέπειτα ανεξάρτητου κράτους τους.

Η έριδα ξεκινάει από το 1929, όταν ιδρύθηκε η «αυτόνομη σοβιετική σοσιαλιστική δημοκρατία του Τατζικιστάν» ακρωτηριασμένη εξ’ αρχής από την περιοχή της Σαμαρκάνδης και της Μπουχάρα, οι οποίες για λόγους πολιτικο-οικονομικούς εντάχθηκαν στην αντίστοιχη ΣΣΔ του Ουζμπεκιστάν, παρά την πλειοψηφικά τατζίκικη σύνθεση του πληθυσμού τους. Τότε βέβαια ο διακανονισμός αυτός αφορούσε απλά τα εσωτερικά σύνορα της ενιαίας Σοβιετίας, δηλαδή μια διαίρεση με διοικητική μόνο σημασία. Να όμως που με την κατάρρευση της αυτοκρατορίας και την ανεξαρτητοποίηση των κεντρασιατικών δημοκρατιών, τα σύνορα αυτά απέκτησαν ξαφνικά διεθνή υπόσταση με αποτέλεσμα οι Τατζίκοι να βρεθούν ντε φάκτο απογυμνωμένοι από την ιστορική τους κοιτίδα. Εξ’ ου και η πικρία τους προς τους ευνοημένους γείτονες που από την πλευρά τους δεν ιδρώνει τ’ αυτί τους για «επανόρθωση της αδικίας» και παραχώρηση τους ενός τρίτου του εδάφους τους στους Τατζίκους για λόγους «ιστορικότητας». Κι εδώ που τα λέμε ποιο κράτος θα έπραττε διαφορετικά αυτοβούλως;

Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!

Ο Νασρεντίν είναι ο κλήρος που έφερε στο δρόμο της ζωής μας η αναγκαιότητα εύρεσης μεταφορικού μέσου. Τραχύς και λιγομίλητος, στο τιμόνι ενός άλλοτε κυριλάτου και τώρα πλήρως ξεχαρβαλωμένου Μόσκοβα, ενσαρκώνει με τον πιο συμβολικό τρόπο το νέο ανεξάρτητο Τατζικιστάν που καλείται να επιβιώσει μέσα από τις στάχτες της άλλοτε κραταιάς σοβιετικής αυτοκρατορίας. Καθόλου εύκολη υπόθεση όπως θα έχουμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε ταξιδεύοντας στα ενδότερα.

Λίγα χιλιόμετρα μετά το Πέντζικεντ, η καλλιεργημένη κοιλάδα παραχωρεί τη θέση της στην οροσειρά των Φαν οπότε και ο δρόμος αρχίζει να τραβάει την ανηφόρα παρακολουθώντας από κοντά τον ρου του ποταμού Ζαραβσάν.

View attachment 219529

Mε έντεκα κορυφές πάνω από τα πέντε χιλιάδες μέτρα, αν τα βουνά αυτά βρίσκονταν σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή του κόσμου, θα έχαιραν φυσιολογικά μια φήμης ανάλογης με το μπόι τους, ελάχιστα πιο χαμηλό απ’ αυτό του Καυκάσου, και σαφώς μεγαλύτερο από των ευρωπαϊκών Άλπεων. Γεννημένα ωστόσο στη σκιά των ξακουστών Παμίρ που σκεπάζουν ολόκληρο το ανατολικό Τατζικιστάν με τους ιλιγγιώδεις βράχινους όγκους τους των εφτά και βάλε χιλιομέτρων ύψους, τα Φαν αντιμετωπίζονται περίπου σαν μικρά αδελφάκια τους, οπότε και διαβιούν στην αφάνεια που η μοίρα επιφυλάσσει συνήθως στους φτωχούς συγγενείς.

View attachment 219541

View attachment 219544

View attachment 219545

View attachment 219546

Καθώς ωστόσο χωνόμαστε όλο και πιο βαθιά στην δύσβατη αγκαλιά τους αναλογίζομαι τι μπορεί να έσπρωξε τους πρώτους κάτοικους της περιοχής να επιλέξουν αυτά τα απίστευτα κακοτράχαλα μέρη ως τόπο εγκατάστασης. Γυμνή πέτρα πάνω στη γυμνή πέτρα, όσο γοητευτικό κι αν φαντάζει στα μάτια μου αυτό το σκληρό ορυκτό τοπίο, άλλο τόσο εχθρικό στέκει αντικειμενικά προς την ανθρώπινη επιβίωση. Τι να φυτέψεις και τι να καρπίσει σ’ αυτή τη χέρσα γη που τσιγκουνεύεται ακόμα και τα λίγα αγριόχορτα για τα κατσίκια;

View attachment 219562

Και να που σε μια από τις στροφές του δρόμου, ξεπροβάλουν ξαφνικά τα τεκμήρια της πρόσφατης απόπειρας του ανθρώπου να παράγει υπερβαίνοντας τις αντιξοότητες του φυσικού περιβάλλοντος.

Πλάι σε μιαν σιδερένια γέφυρα με ξύλινο σανίδωμα που διασχίζει το ορμητικό ποτάμι,

View attachment 219531

μια μικρή βιομηχανική μονάδα σοβιετικής κοπής παρακμάζει πλέον αδρανής ελλείψει προφανώς δυνατοτήτων διοχέτευσης της παραγωγής της.

View attachment 219535

View attachment 219536

View attachment 219538

Και όμως τόσο οι απλωμένες μπουγάδες όσο και ένα γιγάντιο γκράφιτι του Λένιν πρόσφατα φρεσκαρισμένο μαρτυράει ότι οι δύο παρακείμενες εργατικές πολυκατοικίες εξακολουθούν να κατοικούνται.

View attachment 219534

Από τι να ζούνε άραγε αυτοί οι άνθρωποι σε τούτην εδώ την άγρια ερημιά τώρα που έκλεισε το εργοστάσιο;

View attachment 219539

View attachment 219540

View attachment 219547

View attachment 219548

View attachment 219553

Αδύνατον ν’ απαντηθεί το ερώτημά μας από τον Νασρεντίν που ωστόσο σχολιάζει:

- Κόσμος εδώ αγαπάει πολύ Λένιν.

«Κι εμείς το ίδιο», φροντίζει να δώσει το πολιτικό μας στίγμα ο Κώστας, αδυνατώντας όμως να προχωρήσει τη συζήτηση πέρα απ’ αυτό το σημείο καθώς το φράγμα της γλώσσας υψώνεται δυστυχώς απροσπέλαστο όσο και τα βουνά που μας περιτριγυρίζουν.

Το εμπόδιο αυτό δεν φαίνεται πάντως να γίνεται αντιληπτό ως τέτοιο από τον μέχρι πρότινος φειδωλό στα λόγια οδηγό μας που, φανερά συγκινημένος από την απάντηση, εγκαταλείπει μονομιάς την εγκράτειά του για να ξεχυθεί σ έναν ακατάσχετο λεκτικό χείμαρρο στα ρωσικά χειρονομώντας ζωηρά σαν παλιός μπολσεβίκος στο βήμα εργατικής συνέλευσης.

View attachment 219560

Τα δειλά μας «we don’t understand Russian» επουδενί δεν κάμπτουν το φρόνημά του, χρωματίζοντας αντίθετα με αυξημένη ορμή και πάθος την ακατανόητη σε μας αγόρευσή του, που διανθίζεται πολλάκις με το όνομα του Λένιν και εν τέλει ολοκληρώνεται μ’ ένα πλατύ φωτεινό χαμόγελο και απανωτά φιλικά χτυπηματάκια στην πλάτη του Κώστα συνοδευόμενα από ισάριθμα «ταβάριτς».

Ντα, ντα, ο,τι πεις Νασρεντίν, προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!

Δεν χαίρει όμως μόνο ο πρωτομάστορας της Οχτωβριανής Επανάστασης υψηλής δημοτικότητας στην πρώην ΣΣΔ του Τατζικιστάν, αλλά και κάποιο ακόμα ιστορικό πρόσωπο, όπως θα δούμε στο επόμενο επεισόδιο.

View attachment 219558

View attachment 219561

View attachment 219559

Τι κεφαλαιο και τι φωτογραφιες !! Υπεροχα !
Ευχαριστω που το μοιραζεσαι ....

 

[dim kyr]

Συγχωρω την ταξιδιωτική ασέβεια περί "τουριστικών σιχαμάτων" διότι η Κίνα ανήκει στον Μαο, δινω σγχαρητηρια για την μοναδική ιστορία και υπόσχομαι να καλύψω την απουσία του σουρεαλιστικού Καζακσταν λιαν συντόμως, αν μη τι άλλο, για να υπάρχει και η κάλυψη της επίσκεψης του μεγαλύτερου πεδιου πυρηνικών δοκιμών στον κόσμο.
Να ταξιδευεις και να γραφεις.

 

[silversurfer]

υπόσχομαι να καλύψω την απουσία του σουρεαλιστικού Καζακσταν λιαν συντόμως, αν μη τι άλλο, για να υπάρχει και η κάλυψη της επίσκεψης του μεγαλύτερου πεδιου πυρηνικών δοκιμών στον κόσμο.
Να ταξιδευεις και να γραφεις.

Οπα οπα κάτσε είσαι ακόμα στο σπίτι κάποιου Αχρόρ στο Τατζικιστάν --- first thing first !!!

 

[duty_free]

Σόρρυ Ευρώπη και μουσωνική άπω ανατολή, αλλά αυτά είναι ταξίδια!

 

[dim kyr]

Οπα οπα κάτσε είσαι ακόμα στο σπίτι κάποιου Αχρόρ στο Τατζικιστάν --- first thing first !!!

Ουπς! Με τσάκωσες..... Επανορθωνω αμέσως...

 

[fenia42]

Ουπς! Με τσάκωσες..... Επανορθωνω αμέσως...

Το καλό που σου θέλουμε!

 

[Smaragda53]

"να χλευάζει σιωπηρά την ανθρώπινη ασημαντότητα μπροστά στο άπειρο του χρόνου". Αχ Ισαβέλλα...

 

[isabelle]

"να χλευάζει σιωπηρά την ανθρώπινη ασημαντότητα μπροστά στο άπειρο του χρόνου". Αχ Ισαβέλλα...

Με συγκινείς ιδιαίτερα που στάθηκες σ' αυτό

 

[Παρίσακτος]

Εξαιρετική ιστορία, με όμορφες πένες (εκτίμησα ιδιαιτέρως το πολιτικό σχόλιο -όπου υπήρχε- και το λεπτό χιούμορ που διακατείχε την αφήγηση), με γλαφυρές περιγραφές (ο μικρός Τζένγκις Χαν τρισδιάστατος κι ας μην είπε μια κουβέντα), ευκολοδιάβαστη εξιστόρηση κι όμορφες πληροφορίες όμορφα ειπωμένες, κι από τους 2 συγγραφείς, σε περιοχές για τις οποίες ακόμη (πόσο μάλλον μια δεκαετία πίσω) δεν γνωρίζουμε πολλά.
Ευχαριστούμε.

Υ.Γ. Να αναφέρω ότι με αφορμή ένα σχόλιο για το Πολυτεχνείο, έκανα μια σύντομη αναζήτηση κι εντυπωσιάστηκα από ορισμένα σημεία της ζωής σας, Ισαμπέλ και Κώστα, την οποία βρήκα μυθιστορηματική και για την οποία ευχαρίστως θα διάβαζα και περισσότερα.

 

[isabelle]

Εξαιρετική ιστορία, με όμορφες πένες (εκτίμησα ιδιαιτέρως το πολιτικό σχόλιο -όπου υπήρχε- και το λεπτό χιούμορ που διακατείχε την αφήγηση), με γλαφυρές περιγραφές (ο μικρός Τζένγκις Χαν τρισδιάστατος κι ας μην είπε μια κουβέντα), ευκολοδιάβαστη εξιστόρηση κι όμορφες πληροφορίες όμορφα ειπωμένες, κι από τους 2 συγγραφείς, σε περιοχές για τις οποίες ακόμη (πόσο μάλλον μια δεκαετία πίσω) δεν γνωρίζουμε πολλά.
Ευχαριστούμε.

Υ.Γ. Να αναφέρω ότι με αφορμή ένα σχόλιο για το Πολυτεχνείο, έκανα μια σύντομη αναζήτηση κι εντυπωσιάστηκα από ορισμένα σημεία της ζωής σας, Ισαμπέλ και Κώστα, την οποία βρήκα μυθιστορηματική και για την οποία ευχαρίστως θα διάβαζα και περισσότερα.

Να'σαι καλά, @Παρίσακτος , εγώ σ' ευχαριστώ για το ενδιαφέρον και τα θερμά λόγια! Η δε δήλωση ιδιαίτερης ευαρέσκειας στα πολιτικά σχόλια του οδοιπορικού, να ξέρεις ότι σε καθιστά πολύ φίλο μου

Όσο για τα, ας τα πούμε έτσι, μυθιστορηματικά σημεία της ζωής μας, υποθέτω ότι αναφέρεσαι στη σκευωρία της ασφάλειας το 1980. Είχαμε γράψει τότε ολόκληρο βιβλίο πεντακοσίων σελίδων και βάλε (κάτι πρέπει να κάνεις στη φυλακή για να περάσει η ώρα ) το οποίο εκδόθηκε το 1982 από τις εκδόσεις Διογένης. Και ο τίτλος αυτού (τι άλλο "Τρομοκράτες". Τώρα πια το βιβλίο είναι εξαντλημένο εδώ και πολλά χρόνια, το βρίσκεις όμως ίσως ακόμα σποραδικά σε κάποια παλαιοβιβλιοπωλεία.
Τρομοκράτες | Παλαιοβιβλιοπωλείο Ν. Χρυσός

Αν έχεις φ/μπ μπορείς να διαβάσεις στο παρακάτω λινκ κάποια λίγα στοιχεία για την σκευωρία .https://www.facebook.com/isazyr/posts/1262185230649778