Μάλτα Σαράντα βαθμοί, λιώνει το κορμί στης Μάλτας το νησί!

[Klair]

Σε ευχαριστώ γιατί και εγώ στο St.Julian's έμενα αλλά έφαγα τη χειρότερη πίτσα ever

Η αλήθεια είναι ότι το Claudio’ s το ανακάλυψε ο σύζυγος μετά από ενδελεχή έρευνα που έκανε στο διαδίκτυο. Είχε πολύ καλές αξιολογήσεις και είπαμε να το δοκιμάσουμε. Το φαγητό του μας δικαίωσε.

Εγώ είχα κάνει μια λίστα με διάφορα εστιατόρια για να έχουμε λύσεις, όμως δεν τρώω κρέας, και έτσι συνήθως καταλήγουμε να τρώμε ζυμαρικά ή πίτσα στα ταξίδια μας. Πάντως, γενικά, στη Μάλτα φάγαμε πολύ καλά. Τιμήσαμε και διάφορα ψαρικά (θα αναφερθώ στη συνέχεια της ιστορίας).

Κρίμα που είχες αυτήν τη δυσάρεστη εμπειρία στο ταξίδι σου. Δυστυχώς κάποιες φορές είναι τέτοιες οι συγκυρίες στα ταξίδια που, μη έχοντας λύσεις ή χρόνο για ψάξιμο, μπορεί να αναγκαστούμε να φάμε και κάτι λιγότερο καλό ή ποιοτικό. Σε όλους νομίζω ότι έχει συμβεί κάτι τέτοιο.

 

[Klair]

Marsaxlokk-St. Peter΄s Pool-Blue Wall and Grotto Viewpoint
Τρίτη 28 Ιουνίου 2022

Ξυπνήσαμε γύρω στις 8:00 σε ένα παγωμένο από τον κλιματισμό δωμάτιο. Ανοίγοντας τη μπαλκονόπορτα για να βγούμε στο μπαλκόνι ήταν σαν να ανοίξαμε την πόρτα του φούρνου την ώρα που ψήνεται το φαγητό. Μα είναι δυνατόν 8 η ώρα το πρωί να κάνει τόση ζέστη; Και όμως είναι! Ξεκινήσαμε τις ετοιμασίες και μετά από λίγη ώρα βρεθήκαμε, στην ακόμα πιο παγωμένη, αίθουσα του πρωινού. Μεγάλη ποικιλία εδεσμάτων μας περίμενε αραδιασμένη πάνω σε μπουφέδες ή μέσα σε ζεστές βιτρίνες. Ένα κιόσκι με πιατέλες γεμάτες με διάφορα φρούτα βρισκόταν στο μέσον της σάλας. Εμείς συνήθως προτιμάμε κλασικά πράγματα για το πρωινό μας. Εγώ βολεύομαι με ψωμάκι, βούτυρο, μέλι, κανένα κρουασάν ή κανένα κομμάτι κέικ. Ο σύζυγος συνοδεύει το ψωμάκι του με τυρί και κάποιο αλλαντικό. Αποφεύγουμε πάντα τις ομελέτες, τα βραστά αυγά, τα λουκάνικα και γενικώς τα βαριά φαγητά πρωινιάτικα. Κάποιο φρούτο ή κάποιο γλυκάκι είναι πάντα καλοδεχούμενα αλλά στη Μάλτα, όπου κι αν έφαγα γλυκό, το βρήκα υπερβολικά γλυκό για τα γούστα μου. Το ξενοδοχείο περιελάμβανε κάμποσα είδη γλυκών στο πρωινό μενού, όπως cannoli με διάφορες γεμίσεις, κεκάκια με κομματάκια σοκολάτας κλπ. τα οποία απέρριψα από την πρώτη κιόλας μπουκιά. Όλα ήταν υπερβολικά γλυκά. Πάντως σηκωθήκαμε χορτάτοι από το τραπέζι και πανέτοιμοι για το ξεκίνημα του σημερινού road trip στις ομορφιές του νησιού.

Πρώτος σταθμός του σημερινού οδοιπορικού ήταν το χωριό-στολίδι της Μάλτας Marsaxlokk. Μπήκαμε στο κόκκινο αυτοκινητάκι μας, βάλαμε μπρος τη μηχανή, ανοίξαμε το air condition, ορίσαμε στο gps προορισμό Marsaxlokk και ξεκινήσαμε για το νοτιοανατολικό κομμάτι του νησιού. Μετά από οδήγηση 12,5 χιλιομέτρων συναντήσαμε το παραδοσιακό ψαροχώρι το όνομα του οποίου προέρχεται από το αραβικό «marsa» που σημαίνει λιμάνι και το μαλτέζικο «xlokk» που είναι μια τοπική ονομασία για τη λέξη νοτιοανατολικός άνεμος. Διασχίσαμε τον κεντρικό δρόμο του χωριού ο οποίος πλαισιώνεται από διώροφα σπιτάκια στο χρώμα της άμμου και παρκάραμε το αυτοκίνητο στον παραλιακό δρόμο σε σημείο με λευκή διαγράμμιση στο οδόστρωμα.

Ξεκινήσαμε την περατζάδα μας κατά μήκος του κλειστού λιμανιού και τα βλέμματά μας ταξίδεψαν στα ήρεμα τιρκουάζ νερά της θάλασσας που πάνω τους λικνίζονταν με απαλές, σχεδόν αισθησιακές, κινήσεις οι βάρκες luzzu, το σήμα κατατεθέν της Μάλτας. Τις luzzu τις συναντήσαμε σε όλο το νησί, αλλά εδώ, στον όμορφο κόλπο του Marsaxlokk, είναι πραγματικά αμέτρητες. Με τα δυό τους μάτια, τα οποία λέγεται ότι είναι ζωγραφισμένα για καλή τύχη και προστασία των ψαράδων όταν βρίσκονται στη θάλασσα, κοιτάζουν βαθιά μέσα στο βλέμμα σου και σε υπνωτίζουν με τα έντονα χρώματά τους και τη μοναδικότητά τους.

Πολλά κλικ της φωτογραφικής μηχανής ακούστηκαν εκείνο το ήσυχο πρωινό στο, απαλλαγμένο από τουρίστες, γραφικό ψαροχώρι και πολλά χρώματα, μπλε-κόκκινο-κίτρινο και πράσινο, φυλακίστηκαν για πάντα από τον φωτογραφικό μας φακό. Κυρίως όμως, όλες αυτές οι παραδοσιακές εικόνες αποτυπώθηκαν μέσα μας με ανεξίτηλο μελάνι, παραμένοντας ζωντανές για να μας θυμίζουν μια από τις παλαιότερες παραδόσεις της Μάλτας που χρονολογείται από την εποχή των Φοινίκων. Βέβαια, κατά τους Φοινικικούς χρόνους, οι luzzu ήταν μικρότερες και εξοπλισμένες με πανιά κάτι που δεν ισχύει πλέον καθώς σήμερα οι περισσότερες είναι ελαφρώς μεγαλύτερες και μηχανοκίνητες. Με πανιά ή χωρίς οι βάρκες αυτές είναι χάρμα οφθαλμών, είτε χρησιμοποιούνται για αλιευτικούς σκοπούς είτε για μεταφορά επιβατών.

Οι ταβέρνες, που βρίσκονται αραδιασμένες στη σειρά κατά μήκος του λιμανιού και προσφέρουν άφθονο φρέσκο ψάρι, ήταν σχεδόν άδειες.

Ένας Μαλτέζος καθόταν σε μια από αυτές τις ταβέρνες και μόλις περάσαμε από μπροστά του μας χαιρέτησε και μας έπιασε την κουβέντα θέλοντας να μάθει από πού ερχόμαστε και αν μας αρέσει το νησί του. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης παρατηρήσαμε ότι κρατούσε ένα μικρό ψαλιδάκι και ένα κομμάτι μαύρο χαρτί το οποίο είχε ξεκινήσει να ψαλιδίζει με αριστοτεχνικές κινήσεις. Μετά από ένα-δυό λεπτά μας παρουσίασε το «έργο τέχνης» που με μεγάλη μαεστρία είχε φιλοτεχνήσει. Ισχυρίστηκε ότι είχε φτιάξει το πορτρέτο του συζύγου, αποτυπώνοντας το μούσι και το καπελάκι που φορούσε. Το κόλλησε σε ένα οβάλ πλαίσιο και μας το προσέφερε. Όταν έβγαλα να του δώσω ένα ευρώ διαμαρτυρήθηκε και μου ζήτησε άλλο ένα. Του έδωσα το δίευρο και απομακρυνθήκαμε συνεχίζοντας τη βόλτα μας παραλιακά.

Λίγο παρακάτω μας την «έπεσαν» από ένα κιόσκι για να μας πουλήσουν βαρκάδα για το St. Peter΄s Pool. Αρνηθήκαμε ευγενικά την προσφορά τους αφού ο εν λόγω προορισμός ήταν στα αμέσως επόμενα σχέδιά μας.

Δεν είναι, όμως, μόνο η μαρίνα που μαγνητίζει τον επισκέπτη, αλλά ολόκληρο το χωριό που αναμφισβήτητα μπορεί να χαρακτηριστεί σαν ένας όμορφος πίνακας ζωγραφικής. Επιστρέφοντας προς το κέντρο του συναντήσαμε την αγορά-παζάρι με τα τοπικά προϊόντα, αλλά και τα κάθε λογής εμπορεύματα, από πετσέτες θαλάσσης και μαγιό μέχρι κεντήματα και μαγνητάκια. Σε αυτό το ταξίδι στη Μάλτα αγόρασα τα περισσότερα μαγνητάκια που έχω αγοράσει ποτέ σε ταξίδι. Με τιμές 1-1,5 ευρώ, όπου βρισκόμουν και στεκόμουν αγόραζα κάμποσα από αυτά. Αυτό έκανα και στο πολύχρωμο παζάρι του Marsaxlokk.

Λίγο μετά την υπαίθρια αγορά συναντηθήκαμε με το άγαλμα του Ψαρά

και αμέσως μετά τριγυρίσαμε στη μικρή πλατεία όπου βρίσκεται το γλυπτό του St. Andrew

Το γλυπτό του St. Andrew ​

αλλά και η ρωμαιοκαθολική ενοριακή εκκλησία Our Lady of Pompei (Santwarju tal-Madonna ta’ Pompei) η οποία ιδρύθηκε όταν οι ψαράδες άρχισαν να χτίζουν σπίτια κοντά στην ακτή της θάλασσας. Η εκκλησία περιλαμβάνεται στον Εθνικό Κατάλογο της Πολιτιστικής Περιουσίας των Νήσων της Μάλτας και είναι ορατή από κάθε σημείο του λιμανιού και όχι μόνο.

H Our Lady of Pompei (Santwarju tal-Madonna ta’ Pompei)​

Επιστρέψαμε στο αυτοκίνητο και ξεκινήσαμε για τον επόμενο προορισμό αποχαιρετώντας το ψαροχώρι Marsaxlokk που χρωμάτισε τις αναμνήσεις μας με όμορφες και πολύχρωμες εικόνες.

Αφήνοντας πίσω μας το λιμάνι του Marsaxlokk ακολουθήσαμε την Triq Il Wilga. Τη σωστή πορεία μας ήρθε να επιβεβαιώσει και η μπλε ταμπέλα με τα λευκά γράμματα που έγραφε: St. Peter΄s Pool. Κινηθήκαμε για λίγο παράλληλα με την ακτογραμμή έχοντας θέα προς τον κόλπο και το χωριό Marsaxlokk

και στη συνέχεια στρίψαμε αριστερά στην Power House έχοντας πάντα σύμμαχο την άψογη σήμανση του οδικού δικτύου του νησιού. Είχαμε αρχίσει να εξοικειωνόμαστε με την ανάποδη για εμάς οδήγηση, αλλά όταν φτάναμε σε κυκλικούς κόμβους υπήρχε μια σύγχυση και μια αμηχανία, για κλάσματα του δευτερολέπτου, μέχρι ο εγκέφαλος να κατανοήσει και να δώσει διαφορετική εντολή πορείας από αυτήν που έχει ριζωθεί βαθιά μέσα στα κύτταρά μας ως συνήθεια.

Στην πορεία μας συναντήσαμε μικρά χωριά με καλαίσθητα κτίρια τριγυρισμένα από λουλουδιασμένες αυλές, ενώ ψηλοί φοίνικες και ολάνθιστες βουκαμβίλιες συμπλήρωναν την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική της επαρχίας του νησιού. Να και μια εκκλησιά με ζευγαρωμένους πύργους και τρούλο βαμμένο στο χρώμα του σκούρου σομόν πάνω στην Triq Delimara. Είναι η Church of Our Lady of tas-Silg (Il-Knisja tal-Madonna tas-Silg).

Η Church of Our Lady of tas-Silg (Il-Knisja tal-Madonna tas-Silg)
​

Δεν αργήσαμε να αφήσουμε τον κεντρικό δρόμο πορευόμενοι σε στενά, γεμάτα στροφές δρομάκια που μας προσέφεραν μια πανοραμική θέα στον ανοιχτό όρμο Il-Ħofra ż-Żgħira με το σκοροφαγωμένο κορμί και τις μεγάλες σκοτεινές τρύπες στην άκρη του βραχίονά του. Όμορφες εικόνες, πλαισιωμένες από το βαθύ μπλε της θάλασσας με τα τιρκουάζ μπαλώματα, και το ξερακιανό τοπίο με τους χρυσοκίτρινους θάμνους να γατζώνονται με αγωνία στα απότομα ασβεστολιθικά τοιχώματα.

Ο όρμος Il-Ħofra ż-Żgħira​

Ο όρμος Il-Ħofra ż-Żgħira​

Δεν είναι μυστικό ότι η Μάλτα φημίζεται για τα εκπληκτικά παράκτια τοπία της και τους ιδιαίτερους γεωλογικούς σχηματισμούς που προσφέρουν σημεία κολύμβησης σε κρυστάλλινα γαλαζοπράσινα νερά. Ένα τέτοιο σημείο κοντεύαμε να προσεγγίσουμε, κατηφορίζοντας τον στενό χωματόδρομο στον οποίο, για καλή μας τύχη, δε συναντήσαμε κανένα άλλο όχημα να κινείται με αντίθετη φορά.

Μια τεράστια χωμάτινη αλάνα-parking υποδέχτηκε το μικρό μας αυτοκίνητο. Περιμέναμε λίγα λεπτά να καταλαγιάσει ο κουρνιαχτός που σηκώθηκε στο πέρασμά μας και κατεβήκαμε παίρνοντας μαζί μας τα λιγοστά εφόδια (δυό πετσέτες και νερό) που θα εξασφάλιζαν την ολιγόωρη παραμονή μας στο St. Peter΄s Pool. Στην κορυφή του βουνού, δίπλα στο parking, υπάρχει ένα λιτό αναψυκτήριο το οποίο διασχίσαμε για να βρούμε το μονοπάτι και τα λαξευμένα στους βράχους σκαλιά που θα μας οδηγούσαν κάτω στην πισίνα του Αγίου Πέτρου.

Η φυσική στρογγυλή πισίνα με τα βαθιά τιρκουάζ νερά εμφανίστηκε μπροστά στα μάτια μας και εκεί ψηλά σταθήκαμε για λίγο να απολαύσουμε το θέαμα και να πάρουμε τις πρώτες μας φωτογραφίες.

Κατηφορίσαμε στην πλαγιά με τον ήλιο να σιγοψήνει το ακάλυπτο κεφάλι μου (ο σύζυγος φορούσε το καπελάκι του). Τα λευκά διαβρωμένα ασβεστολιθικά πετρώματα αντανακλούσαν τις ακτίνες του δημιουργώντας ένα εκτυφλωτικό φως που έκαιγε τα λευκά και «άβγαλτα» στο καλοκαίρι κορμιά μας. Σκιά ούτε για αστείο! Φτάσαμε στο τέλος του δεξιού «μπράτσου», εκεί που στην αποπάνω φωτογραφία διακρίνεται μια πορτοκαλί τέντα.

Ήταν το μοναδικό σημείο που τα βράχια σχημάτιζαν μια ρηχή φωλίτσα με σκιά και μισοχωθήκαμε από κάτω στρώνοντας τη μια από τις δύο πετσέτες που είχαμε μαζί μας. Πέταξα μονομιάς τα λιγοστά ρούχα που φορούσα και πήδηξα από τα βράχια στα δροσερά νερά λυτρώνοντας το σώμα μου από το ανελέητο κάψιμο του ήλιου. Κολύμπησα πολύ, μέχρι την είσοδο του όρμου όπου υπάρχει τοποθετημένο σχοινί το οποίο σηματοδοτεί την ασφαλή περιοχή κολύμβησης και την απαγόρευση εισόδου στα σκάφη. Κάποιοι έκαναν άλματα βουτώντας στη θάλασσα από τα απέναντι ψηλότερα βράχια. Τα νερά είναι βαθιά καθιστώντας το μέρος ιδανικό για τέτοιες βουτιές. Για τους μη τολμηρούς υπάρχουν και σκαλίτσες από τις οποίες μπορούν να προσεγγίσουν το νερό ή να βγουν πιο εύκολα από αυτό μετά το μπάνιο τους.

Πήραμε τον ανήφορο κάνοντας μικρές-μικρές στάσεις για να βοηθήσουμε την ανάσα μας, αλλά και για να καλοχωνέψουμε το θέαμα που αντικρίζαμε για τελευταία φορά από εκεί ψηλά. Χωθήκαμε ξανά μέσα στην καντίνα, αγοράσαμε κάμποσα παγωμένα νερά και καταλήξαμε στη χωμάτινη αλάνα αντικρίζοντας το κόκκινο αυτοκίνητο ακόμα πιο κόκκινο από το κοκκινόχωμα που είχε τυλίξει κάθε σπιθαμή του κορμιού του. Πάντως, ο υπάλληλος της AVIS με είχε διαβεβαιώσει ότι δεν ήταν υποχρεωτικό να παραδώσουμε το αυτοκίνητο πλυμένο.

Ξεκινήσαμε ντάλα μεσημέρι, πια, για τον επόμενο προορισμό. Το air condition δούλευε στο full καθώς ανηφορίζαμε τους στενούς δρόμους της χερσονήσου Delimara. Ορίσαμε στο gps τη διεύθυνση Ħaġar Qim Temples (Ναοί Χαγκάρ Κιμ) και με λιγότερο πλέον άγχος για την οδήγηση αφεθήκαμε και χαλαρώσαμε για να φχαριστηθούμε και να απολαύσουμε την πορεία μας μέχρι τους ναούς.

Ο Triq Xrobb L-Għaġin, που ακολουθούσαμε για κάμποσα χιλιόμετρα, ήταν ένας πολύ στενός δρόμος που έτρεχε ανάμεσα σε επίπεδα χωράφια με κοκκινόχωμα, ενώ δεξιά και αριστερά του, σε όλο το μήκος του, υψώνονταν μάντρες κατασκευασμένες από πέτρες στο χρώμα της ώχρας. Το σκηνικό θύμιζε κυκλαδίτικα τοπία με τη διαφορά ότι οι οικισμοί που φύτρωναν στην πορεία του δρόμου δεν είχαν σπιτάκια λευκά με μπλε πορτοπαράθυρα, αλλά κίτρινα ή μπεζ με σκαλιστά κάγκελα στα μπαλκόνια.

Οδηγώντας στον φαρδύ δρόμο Dawret Ħal Għaxaq και περνώντας από το χωριό Ħal Għaxaq χτύπησε το τηλέφωνο. Απαντήσαμε στον άγνωστο αριθμό και προς μεγάλη μας έκπληξη ακούσαμε τον συνομιλητή μας να συστήνεται ως ο επικεφαλής ή ιδιοκτήτης της AVIS στη Μάλτα. Μας είπε, λοιπόν, ότι είχε επιληφθεί ο ίδιος αυτοπροσώπως το θέμα της αναβάθμισης του αυτοκινήτου μας, από χειροκίνητο σε αυτόματο, με την προϋπόθεση ότι η αλλαγή μπορούσε να γίνει μόνο στο γραφείο της εταιρείας στο αεροδρόμιο. Η πλάκα είναι ότι το Διεθνές Αεροδρόμιο της Μάλτας βρισκόταν εκείνη τη στιγμή μπροστά μας, σε απόσταση 2,5 μόλις χιλιομέτρων. Το σκεφτήκαμε γρήγορα, ζυγίσαμε τις παραμέτρους και πήραμε την απόφαση να μην προχωρήσουμε στην αλλαγή. Ο σύζυγος-οδηγός είχε ήδη εξοικειωθεί με την οδήγηση οπότε δε θέλαμε, σε καμία περίπτωση, να χάσουμε χρόνο από την πολύ όμορφη εκδρομή μας με νέα χαρτούρα και τυχόν χρονοβόρες διαδικασίες που μπορεί να συναντούσαμε στο γραφείο του αεροδρομίου.

Έτσι, περνώντας ξυστά από το αεροδρόμιο το αφήσαμε πίσω μας, συνεχίζοντας ακάθεκτοι την πορεία μας επί της Triq Il-Belt Valletta η οποία μας οδήγησε στην πόλη Żurrieq, μια από τις πιο παλιές πόλεις στο νοτιοδυτικό κομμάτι του νησιού. Ένα από τα πιο δημοφιλή ορόσημα της περιοχής είναι το Blue Grotto, τοπικά γνωστό ως «Il-Ħnejja» (η αψίδα).

Η Triq Wied Iż-Żurrieq μας οδήγησε στο Blue Wall and Grotto Viewpoint όπου κάναμε στάση για να απολαύσουμε από ψηλά αυτήν την ιδιαίτερη δημιουργία της φύσης. Ο δρόμος κάνει ένα άπλωμα στο σημείο εκείνο, όπου τα αυτοκίνητα σταματούν και ο κόσμος κατεβαίνει για μερικές πανοραμικές φωτογραφίες του απέραντου γαλάζιου και της επιβλητικής, σμιλεμένης από την οργή των κυμάτων, καμάρας. Εμείς ακολουθήσαμε ένα πλακόστρωτο κατηφορικό μονοπάτι που ξεκινάει από τον κεντρικό δρόμο και οδηγεί πάνω από την αψίδα. Πήραμε μερικές φωτογραφίες και δώσαμε ραντεβού με την Blue Grotto μερικές ώρες αργότερα.

Στο μέσον του μονοπατιού υπήρχε μια ομπρέλα θαλάσσης και κάτω από αυτήν κάθονταν δύο άνδρες, ενώ ανάμεσά τους υπήρχε μια κολόνα πάνω στην οποία καθόταν ένα γεράκι ζωντανό, ολοζώντανο. Παραδίπλα μια πινακίδα εξηγούσε την ύπαρξη αυτού του αλλόκοτου θεάματος που μόλις είχαμε αντικρίσει.

Εκ των υστέρων έψαξα πληροφορίες για την ιστορία του γερακιού στη Μάλτα και διάβασα ότι έχει δημιουργηθεί το Malta Falconry Center το οποίο είναι το πρώτο Bird of Prey κέντρο που αναπτύχθηκε με τους στόχους:

• Να εισαγάγει εκ νέου την αρχαία τέχνη του γερακιού στη Μάλτα
• Να εκτρέφει τα πουλιά
• Να επανεισάγει τα ιθαγενή είδη αρπακτικών πτηνών στη Μάλτα

Το κέντρο είναι επισκέψιμο επιτρέποντας σε κάθε επισκέπτη να γνωρίσει αυτά τα υπέροχα πουλιά τα οποία αναβιώνουν μια τεχνική 4.000 ετών. Όποιος επιθυμεί να μάθει περισσότερες πληροφορίες μπορεί να τις βρει στους παρακάτω συνδέσμους:

[IN PICTURES] Falconry in Malta: from king’s tribute to ancient art revived

Malta Falconry Centre

Το επόμενο parking που μας υποδέχθηκε ήταν αυτό των Ħaġar Qim Temples στο οποίο μας οδήγησε η Triq il-Wied.

 

[Klair]

Ħaġar Qim and Mnajdra Temples
Τρίτη 28 Ιουνίου 2022

Μπαίνοντας στο parking των Ναών συναντήσαμε μια καντίνα η οποία σίγουρα θα μας φαινόταν χρήσιμη κατά την αναχώρησή μας για αγορά παγωμένου νερού. Για την ώρα ήμασταν καλυμμένοι με αυτά που είχαμε προμηθευτεί από την καντίνα στο St. Peter΄s Pool. Προχωρήσαμε στο εκδοτήριο και βγάλαμε τα εισιτήρια για την είσοδό μας στον αρχαιολογικό χώρο. Το κόστος ανέρχεται στα 10 €/άτομο αλλά υπάρχουν και εισιτήρια για Senior Citizens (60+) στα 7,5 €/άτομο. Νέοι (12-17) και φοιτητές πληρώνουν 7,5 €/άτομο και τα παιδιά (6-11) 5,5 €/άτομο.

Στην αίθουσα των εκδοτηρίων συναντήσαμε όλα κι όλα τρία ακόμη άτομα. Ένας υπάλληλος οδήγησε εμάς τους δύο και μια ακόμα κοπέλα σε μια σκοτεινή και παγωμένη από τον κλιματισμό αίθουσα. Μας έδωσε τα ειδικά γυαλιά με τα οποία μπορείς να δεις 4D εικόνες και καθίσαμε αναπαυτικά στα καθίσματα για να παρακολουθήσουμε στην οθόνη το film που παρουσιάζει την ιστορία και τη δημιουργία των Ναών. Ήταν εξαιρετικό και μας μετέφερε χιλιάδες χρόνια πίσω δείχνοντάς μας την εύφορη πεδιάδα και την κορυφή του ακρωτηρίου πάνω στην οποία δημιουργήθηκε μια ομάδα μεγαλιθικών κτιρίων με θέα τη θάλασσα. Όταν τελείωσε η ταινία βγήκαμε σε έναν χώρο-μουσείο όπου εκτίθενται διάφορα ευρήματα, αλλά και οι μακέτες των κτισμάτων του αρχαιολογικού χώρου.

Χτισμένα πριν από 5.000 χρόνια, από έναν λαό γνωστό ως «Πολιτισμός των Ναών», τα μυστηριώδη μνημεία που υπάρχουν σε διάφορες περιοχές του νησιού της Μάλτας, αλλά και του νησιού Gozo, προβληματίζουν τους επιστήμονες εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Ο «Λαός των Ναών» άκμασε επί 1.000 χρόνια, μα ξαφνικά εξαφανίστηκε γεννώντας ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της αρχαίας ιστορίας. Ποιοι ήταν αυτοί οι άνθρωποι και γιατί εξαφανίστηκαν; Γιατί χτίστηκαν οι τεράστιοι μεγαλιθικοί Ναοί και τί προκάλεσε το τέλος τους; Θεωρίες υποστηρίζουν πως η κλιματική αλλαγή και η επανάσταση έφεραν τον χαμό του πολιτισμού τους, ενώ άλλοι πιστεύουν πως ευθύνεται η πτώση μετεωρίτη. Όποια κι αν ήταν η αιτία σημασία έχει πως οι ιεροί τόποι του «Πολιτισμού των Ναών» αποκαλύπτουν συναρπαστικά στοιχεία της ιστορίας τους. Οι αρχαίοι ιεροί Ναοί της Μάλτας είναι από τους παλαιότερους πάνω στον πλανήτη.

Χτίστηκαν μεταξύ του 3500 και του 2500 π.Χ. Προηγούνται του Στόουνχεντζ και των Πυραμίδων της Αιγύπτου κατά πολλούς αιώνες. Τα ευρήματα δείχνουν με ποιο τρόπο επιβίωνε ο «Πολιτισμός των Ναών» σε αυτήν τη βραχώδη γη, αλλά και γιατί εξαφανίστηκε από τη Μάλτα, γύρω στο 2300 π.Χ. Το εύλογο ερώτημα είναι: πώς ο «Λαός των Ναών» ανέπτυξε σε ένα τόσο αφιλόξενο περιβάλλον μια τόσο εξελιγμένη κοινωνία που έχτιζε τόσο επιβλητικούς και σύνθετους Ναούς; Οι ειδικοί έχουν τις απαντήσεις. Οι Ναοί είναι εσκεμμένα χτισμένοι σε μέρη με το καλύτερο χώμα για καλλιέργεια. Πιστεύεται πως το χώμα ήταν το μυστικό της επιβίωσης του λαού αυτού στη βραχώδη γη για τόσα χρόνια. Σπάνια βρέχει στη Μάλτα. Τα ποτάμια μπορεί να είναι ξεραμένα όλο τον χρόνο. Το καλό χώμα είναι δυσεύρετο. Οι αναλύσεις που έγιναν φανέρωσαν καψαλισμένους σπόρους οι οποίοι είναι 5.000 ετών. Εξωπραγματική ανακάλυψη!

Οι σπόροι αυτοί φυτεύτηκαν από τον «Λαό των Ναών» ο οποίος έφερε επιπλέον στη Μάλτα το λεγόμενο «νεολιθικό πακέτο», δηλαδή οικόσιτα ζώα και φυτά που με αυτά θεμελίωσαν τις βάσεις για την οικονομία τους. Οι γεωργοί αυτού του λαού είχαν αναπτύξει πολύ εκλεπτυσμένα συστήματα γεωργίας και παρήγαγαν κριθάρι, φασόλια, φακές και φρούτα καθώς και κρέας και γαλακτοκομικά από τα κοπάδια τους. Αυτή η ευρεία και πλούσια διατροφή επέτρεψε την ανάπτυξή τους. Προσπαθούσαν, μέσω πειραματισμών, να λατρεύουν τη γη στην οποία ζούσαν. Ήταν πολύ ανθεκτικός λαός και είχαν κατανοήσει πως έπρεπε να προστατεύουν με κάθε τρόπο τη γη όπου έμεναν. Η ανάλυση ισοτόπων επέτρεψε στους επιστήμονες να ανακαλύψουν τί θρεπτικά συστατικά αντλούσαν οι σπόροι από το χώμα στο οποίο φυτεύονταν. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως οι γεωργοί αναμείγνυαν το ξερό χώμα με λίπασμα. Το έσκαβαν, το άνοιγαν και προσέθεταν κοπριά και άλλα υλικά για να γίνει πιο γόνιμο.

Οι επιστήμονες έχουν αποδείξει ότι ο «Λαός των Ναών» χρησιμοποιούσε κάποιες εξέδρες των Nαών ως μέρος ενός τελετουργικού όπου παρουσίαζαν τη σοδειά τους. Επιπλέον, στο εσωτερικό των Nαών ανακαλύφθηκαν τρύπες σε κάθετες πέτρες στις οποίες έδεναν κατσίκες ή αγελάδες για τις θυσίες τους. Σε κάποιους βωμούς βρέθηκαν ίχνη καψαλισμένης σάρκας. Οι ιεροί Ναοί που βρίσκονται σε όλη την επικράτεια των νησιών δεν ήταν μόνο κλασικά μέρη λατρείας. Σχεδιάστηκαν για να τιμούν και το φαγητό, για να γίνονται και θυσίες στη φύση, αλλά και για να μοιράζεται η αφθονία σε όλους. Η θυσία ήταν ένα μνημειώδες γεγονός και όταν συνέβαινε συγκεντρωνόταν τροφή που έπρεπε να καταναλωθεί γρήγορα. Το αποτέλεσμα ήταν ένα πλουσιοπάροχο γεύμα για όλους. Οι άνθρωποι εκείνοι ήθελαν να μαζεύονται όλοι μαζί, να τρώνε και να πίνουν παρέα. Η κοινωνία ήταν συνεργατική και φιλική που μοιραζόταν τα πάντα. Το γεγονός ότι μοιράζονταν την τροφή επέτρεψε στον «Λαό των Ναών» να ακμάσει ειρηνικά για αιώνες και να χτίσει πρωτοφανείς Ναούς για την εποχή εκείνη.

Τα γεύματά τους, όμως, δίνουν απάντηση και σε ένα άλλο μυστήριο. Τα μοναδικά τους αγαλματίδια αναπαριστούσαν θεές της γονιμότητας. Η γονιμότητα είχε τεράστια σημασία για τους νεολιθικούς ανθρώπους. Εκείνη την εποχή η γονιμότητα των ίδιων, των καλλιεργειών και των ζώων ήταν σημαντική. Πέρα όμως από τη γονιμότητα, οι εύσωμες φιγούρες έδειχναν, επίσης, το ιδανικό σώμα που επιθυμούσαν να έχουν οι ίδιοι. Μελέτες των οστών τους δείχνουν πως ήταν λιγνά και σφιχτά κορμιά από τον μόχθο της αδιάκοπης εργασίας. Θα τους άρεσε, όμως, να είναι ευτραφείς έως και υπέρβαροι. Γνωρίζοντας πως η πηγή τροφής τους ήταν επισφαλής απέκτησαν μανία με το φαγητό. Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν πως οι Ναοί είχαν κι άλλη μια χρησιμότητα. Λειτουργούσαν σαν καταστήματα ή κέντρα αναδιανομής φαγητού. Οι ιεροί αυτοί τόποι κυριολεκτικά συντηρούσαν τη ζωή. Αυτή η τόσο σημαντική λειτουργία χρειαζόταν επίβλεψη από μια ελίτ κάστα ιερέων. Η σημασία του ρόλου των ιερέων στην κοινότητα έχει επιβεβαιωθεί από τις ανασκαφές. Εκτός από τα ιερά καθήκοντα της ταφής και των τελετουργικών γύρω από αυτές, οι προνομιούχοι ιερείς ήλεγχαν την αποθήκευση και τον διαμοιρασμό της τροφής. Διοργάνωναν πλουσιοπάροχα γεύματα για τη φυλή σε καιρούς αφθονίας και είχαν την απόλυτη εξουσία πάνω στην τροφή. Ήταν οι άρχοντες της ζωής και του θανάτου. Για περισσότερα από 1.000 χρόνια διασφάλιζαν την ακμή του λαού σε αυτό το απαιτητικό περιβάλλον.

Νέες έρευνες αποκάλυψαν πως, παρά τις ενδείξεις αφθονίας, το ευαίσθητο χώμα αποδυναμωνόταν. Κάποια στιγμή ολόκληρος ο πολιτισμός τους βρέθηκε στο χείλος του γκρεμού. Μετά από χρόνια αφθονίας οι καλλιέργειες του «Λαού των Ναών» άρχισαν να μην ευδοκιμούν. Αντιμέτωπος με το χάος και την πιθανή πείνα ο λαός εξεγέρθηκε. Ένας εντυπωσιακός πολιτισμός του προϊστορικού παρελθόντος βρέθηκε στα όρια της κατάρρευσης.

Στους Ναούς Ħaġar Qim και Mnajdra, που βρισκόμασταν, ο «Λαός των Ναών» είχε δεξαμενές που αποθήκευε το σημαντικότερο αγαθό που δεν είναι άλλο από το νερό. Πάνω στους βράχους υπάρχουν αυτές οι δεξαμενές που πιθανότατα δημιουργήθηκαν την ίδια περίοδο με αυτά τα μνημειώδη κτίρια που σε λίγο θα εξερευνούσαμε από πολύ κοντά. Ο «Λαός των Ναών» θεωρούσε το νερό ιερό. Σε όλους τους Ναούς υπάρχουν παράξενες τρύπες στο έδαφος τις οποίες οι αρχαιολόγοι ονομάζουν τρύπες σπονδής. Σε αυτούς τους μικρούς λάκκους έχυναν νερό ως ευχαριστία για τη γενναιοδωρία της γης. Με αυτές τις σπονδές ήθελαν να κρατήσουν τη σταθερότητα του οικοσυστήματος. Όμως, κατά τα τελευταία χρόνια του πολιτισμού τους στη Μάλτα, το πολύτιμο οικοσύστημα που τους κρατούσε στη ζωή άρχισε να καταρρέει. Παρά τις ελάχιστες βροχοπτώσεις ο «Λαός των Ναών» έκανε σωστή διαχείριση του λιγοστού νερού διασφαλίζοντας τη γονιμότητα της γης. Συνέβη όμως κάτι δραστικό.

Γύρω στο 2350 π.Χ το κλίμα άλλαξε ξαφνικά και δραματικά. Συχνές καταιγίδες χτύπησαν τα νησιά παρασύροντας το πολύτιμο χώμα. Οι γεωργοί αναγκάστηκαν να κουβαλούν μέσα σε καλάθια το παρασυρμένο χώμα μεταφέροντάς το πίσω στα χωράφια τους. Αποδείξεις για την καταπόνηση από τη χειρωνακτική εργασία βρέθηκαν στα οστά που ανακαλύφθηκαν. Τα οστά μαρτυρούν κι άλλη ιστορία. Φαίνεται πως κατά τους τελευταίους αιώνες του «Πολιτισμού των Ναών» ο πληθυσμός αυξήθηκε καθώς μεγάλος αριθμός μεταναστών ήρθε στα νησιά. Με την αύξηση του πληθυσμού χρειάζονταν μεγαλύτερες και πιο πλούσιες σοδειές. Το κλίμα, όμως, ήταν εκείνο που καθόρισε την επιβίωση αυτών των ανθρώπων. Γινόταν ολοένα και θερμότερο και η βλάστηση συνεχώς μειωνόταν. Η κλιματική αλλαγή επηρέασε τον τόπο στον οποίο ζούσαν. Αυτό που συνέβη το 2300 π.Χ δεν είχε ξανασυμβεί. Οι πρακτικές τους δεν ήταν, πλέον, βιώσιμες και ο πολιτισμός τους τελικά κατέρρευσε. Η λεπτή ισορροπία της φύσης που ήθελαν να διατηρήσουν με θυσίες ζώων, συνεχή μόχθο και τελετουργικά νερού απέτυχε.

Τα τελευταία χρόνια του «Πολιτισμού των Ναών» οι ιερείς-φύλακες της τροφής αποκλείστηκαν από τον λαό. Σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να διατηρήσουν τον έλεγχο σφράγισαν τους Ναούς κρατώντας τα τρόφιμα μακριά από τους ανθρώπους της φυλής. Αυτό ήταν η αρχή του τέλους της περιόδου των Ναών. Ανθρώπινα λείψανα εκείνης της εποχής αποκαλύπτουν σημάδια τραγωδίας και δυστυχίας. Τα στοιχεία δείχνουν τεράστια παιδική θνησιμότητα. Το 50% των σκελετών που βρέθηκαν ανήκουν σε άτομα που δεν είχαν ενηλικιωθεί. Μέσα σε λίγες μόνο δεκαετίες ο «Λαός των Ναών» εξαφανίστηκε τελείως από τα νησιά. Η κλιματική αλλαγή, η διάβρωση του εδάφους και ο λιμός ανάγκασαν αυτόν τον ειρηνικό λαό να εγκαταλείψει σπίτια και Ναούς και να μην ξαναγυρίσει. Μια θεωρία είναι ότι όσοι επέζησαν αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν.

Διάφορα σενάρια έρχονται να ερμηνεύσουν πώς και γιατί άλλαξε τόσο δραστικά το κλίμα. Επιστήμονες πιστεύουν πως ένα κατακλυσμιαίο γεγονός μπορεί να προκάλεσε χάος στο οικοσύστημα του πλανήτη. Σύμφωνα με άλλο σενάριο υπήρξε έκρηξη κάποιου ηφαιστείου το οποίο έστειλε μεγάλα σύννεφα τέφρας στον ουρανό στερώντας το φως από τα φυτά άρα και την τροφή των ανθρώπων. Άλλος τρόπος για να γεμίσει σκόνη η ατμόσφαιρα ήταν μια κοσμική σύγκρουση. Ίσως, υπήρξε ένας τεράστιος κομήτης στο ηλιακό σύστημα που προκάλεσε παλιρροϊκά κύματα και βροχή τέφρας. Κάτι, λοιπόν, προκάλεσε την αλλαγή και το τέλος του «Λαού των Ναών». Η Μάλτα είναι ένα ζωντανό αρχαίο παράδειγμα για το τί μπορεί να συμβεί και στον δικό μας κόσμο σήμερα. Η κλιματική αλλαγή έχει χτυπήσει και τη δική μας πόρτα με τις αλλαγές να είναι, πλέον, κάτι παραπάνω από ορατές και σε κάποιες περιπτώσεις μη αναστρέψιμες. Ο σύγχρονος κόσμος έχει πολλά να μάθει από τους ιερούς τόπους της Μάλτας και την ιστορία της κατάρρευσής τους. Έχουμε όμως τη βούληση, έστω και τώρα, να αναστρέψουμε την κατρακύλα; Μπορεί ναι, αλλά τα πράγματα δείχνουν πως, μάλλον, όχι.

Οι Ħaġar Qim και Mnajdra Temples δεν είναι οι μοναδικοί Ναοί που επισκεφτήκαμε στη Μάλτα. Γνωρίσαμε, επιπλέον, τους Tarxien Temples, το Ħal Saflieni Hypogeum και το Ġgantija Archaeological Park στο νησί Gozo. Οπότε, στη συνέχεια της ιστορίας έχουμε πολλά ακόμα να μάθουμε για αυτόν τον αξιοθαύμαστο λαό.

Βγήκαμε έξω στο μεσημεριανό λιοπύρι για να περιηγηθούμε στο μεγαλιθικό συγκρότημα των Ναών που χρονολογείται από το 3600 έως το 3200 π.Χ. Οι Μεγαλιθικοί Ναοί της Μάλτας είναι από τους αρχαιότερους θρησκευτικούς χώρους στον πλανήτη και περιγράφονται από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς ως «μοναδικά αρχιτεκτονικά αριστουργήματα». Το 1992, η UNESCO αναγνώρισε τους Ħaġar Qim και τέσσερις άλλες μεγαλιθικές δομές της Μάλτας ως Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Οι άνθρωποι που κατασκεύασαν τους Ναούς Ħaġar Qim χρησιμοποίησαν τον ασβεστόλιθο globigerina του νησιού με αποτέλεσμα τα κτίρια να υποφέρουν από τις δύσκολες καιρικές συνθήκες. Έτσι, οι ειδικοί κατασκεύασαν μια τεράστια τέντα για την προστασία τους η οποία προστάτεψε και εμάς από τις καυτές ακτίνες του ήλιου όση ώρα επεξεργαζόμασταν, με μεγάλη προσήλωση και θαυμασμό, αυτό το αριστούργημα. Το υπέροχο της υπόθεσης είναι ότι επιτρέπεται να περιηγηθείς και να κινηθείς μέσα στις δομές. Θεωρείται ότι το συγκρότημα Ħaġar Qim χτίστηκε σε τρία στάδια, ξεκινώντας από τις βόρειες αψίδες του «Παλιού Ναού», ακολουθούμενο από τον «Νέο Ναό» και τελικά την ολοκλήρωση όλης της κατασκευής.

Σε απόσταση 500-600 μέτρων από τους Ħaġar Qim Temples υπάρχουν οι Ναοί Mnajdra. Σταθήκαμε στην αρχή της τσιμεντένιας κατηφόρας που οδηγεί στο δεύτερο συγκρότημα και δικαίως αναρωτηθήκαμε: -«Καλή η κατηφόρα, αλλά μετά ποιος τρελός την ανεβαίνει κάτω από ήλιο με τη θερμοκρασία να έχει χτυπήσει τους 37 με 38 βαθμούς Κελσίου;» Και σαν τρελοί που είμαστε κατηφορίσαμε.

Τώρα είχαμε θέα στη θάλασσα και στο νησάκι Filfla το οποίο είναι ένα από τα μικρότερα νησιά του αρχιπελάγους της Μάλτας πάνω στο οποίο βρέθηκαν προϊστορικά κεραμικά.

Το νησάκι Filfla
​

Στα αριστερά μας είδαμε να ορθώνεται ο Ħamrija Tower ο οποίος είναι ένας εκ των δεκατριών πύργων της ακτής που χτίστηκαν από τον Μεγάλο Μάγιστρο de Riden από το 1657 έως το 1660. Αυτοί οι πύργοι αποτελούσαν μέρος της άμυνας των νησιών.

Ο Ħamrija Tower
​

Όταν φτάσαμε στο κιόσκι για τον έλεγχο των εισιτηρίων, ζεματισμένοι από την κάψα του ήλιου, κάναμε μια ανακάλυψη η οποία μας έστειλε στον 7ο ουρανό. Στο τέλος του μονοπατιού και πριν την είσοδο στους Mnajdra Temples υπήρχαν σταθμευμένα golf carts τα οποία με 1 €/άτομο εκτελούσαν το πήγαινε-έλα της διαδρομής μεταξύ των Ναών. Απλά έτυχε την ώρα που εμείς εξερευνούσαμε τους πάνω Ναούς να μην έχει γίνει κάποια μεταφορά επισκεπτών ώστε να καταλάβουμε ότι το αρχαιολογικό πάρκο διαθέτει αυτήν την υπηρεσία. Άλλωστε ήμασταν μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού όσοι βρισκόμασταν στον αρχαιολογικό χώρο τη δεδομένη στιγμή. Τέλεια, λοιπόν!

Μην έχοντας, πλέον, κανέναν προβληματισμό για την επιστροφή μας αφεθήκαμε και αρχίσαμε να ταξιδεύουμε νοερά, χιλιάδες χρόνια πίσω, τρυπώνοντας μέσα στους διαδρόμους και τα δωμάτια των Ναών Mnajdra.

Οι Mnajdra Temples είναι κατασκευασμένοι από κοραλλιογενή ασβεστόλιθο ο οποίος είναι πολύ πιο σκληρός από τον μαλακό ασβεστόλιθο globigerina των Ναών Ħaġar Qim. Η προϊστορική δομή αποτελείται από τρεις Ναούς, ενωμένους, αλλά όχι συνδεδεμένους: τον Άνω, τον Μεσαίο και τον Κάτω. Ο Άνω Ναός είναι η παλαιότερη κατασκευή στο συγκρότημα Mnajdra και χρονολογείται από το 3600 έως το 3200 π.Χ. Ο χαμηλότερος Ναός είναι αστρονομικά ευθυγραμμισμένος και έτσι πιθανότατα χρησιμοποιήθηκε για αστρονομική παρατήρηση ή ως ημερολογιακή τοποθεσία.

Η πόρτα του νότιου κτιρίου είναι ευθυγραμμισμένη με την ανατολή του ηλίου κατά τη διάρκεια των ανοιξιάτικων και φθινοπωρινών ισημεριών. Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών ο ήλιος ανατέλλει σε ευθεία με τους κεντρικούς άξονες του Ναού. Κατά τη διάρκεια του χειμερινού και του θερινού ηλιοστασίου, οι ακτίνες του ανατέλλοντος ηλίου ευθυγραμμίζονται με τις γωνίες των πλευρών της κύριας πόρτας κι έτσι μια στενή δέσμη φωτός εισέρχεται μέσα στον Ναό.

Αυτές οι κατασκευές δεν χρησιμοποιήθηκαν ως τάφοι, αφού στους συγκεκριμένους Ναούς δε βρέθηκαν ανθρώπινα λείψανα. Υπάρχουν, όμως, πέτρινοι πάγκοι και τραπέζια που φανερώνουν τη χρήση τους. Πολλά τεχνουργήματα ανακτήθηκαν μέσα και από τα δύο συγκροτήματα υποδηλώνοντας ότι οι Ναοί χρησιμοποιήθηκαν και για θρησκευτικούς σκοπούς, ίσως για να θεραπεύσουν ασθένειες ή και για να προωθήσουν τη γονιμότητα. Οι Mnajdra Temples προσφέρουν ένα εντυπωσιακό θέαμα, αφού για την κατασκευή τους έχουν χρησιμοποιηθεί τεράστιοι λίθοι. Ένας από αυτούς είναι η μεγαλύτερη πέτρα που χρησιμοποιήθηκε στους Ναούς της Μάλτας, βάρους επτά τόνων.

Κάπου εδώ τελείωσε η επίσκεψή μας και η πρώτη μας γνωριμία με τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της Μάλτας. Όπως, όμως, προείπα θα υπάρξει και συνέχεια. Για την ώρα «τσιμπήσαμε» ένα golf cart το οποίο μας άφησε στην κορυφή του λόφου και μετά περπατήσαμε μέχρι το parking.

Έγινε η απαραίτητη τροφοδοσία σε νερά από την καντίνα και η αναχώρηση για το ραντεβού μας με το γεωλογικό φαινόμενο Blue Grotto ήταν γεγονός.

 

[Klair]

Blue Grotto (Taħt il-Ħnejja)-Ġnejna Bay-Għajn Tuffieħa-Golden Bay (Ir-Ramla tal-Mixquqa)
Τρίτη 28 Ιουνίου 2022

Το Blue Grotto είναι ένα σύμπλεγμα θαλάσσιων σπηλαίων κατά μήκος του νοτιοανατολικού τμήματος της Μάλτας. Η δημοφιλής τοποθεσία προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες ετησίως, με τους τουρίστες να συρρέουν εδώ, για να δουν το εκπληκτικό σπήλαιο με εκδρομικά σκάφη. Βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το μικρό νησάκι Filfla (το γνωρίσαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο) και λιγότερο από ένα (1) χιλιόμετρο δυτικά του ψαρολιμανιού Wied iż-Żurrieq. Το Blue Grotto πήρε το όνομα αυτό στις αρχές της δεκαετίας του 1950, όταν το προσωπικό του βρετανικού στρατού, που βρισκόταν τότε στη Μάλτα, συνήθιζε να ζητά από τον ντόπιο ψαρά να τους πηγαίνει εκδρομή με βάρκα στις θαλάσσιες σπηλιές. Οι Βρετανοί στρατιώτες, που στάθμευαν εδώ κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950, γνώριζαν ότι το Malta Blue Grotto μοιάζει πολύ με το Grotta Azzurra του Capri της Ιταλίας.

Αφήσαμε την Triq il-Wied (επιστρέφοντας από τους Ħaġar Qim και Mnajdra Temples) και αρχίσαμε να κατηφορίζουμε τη στριφογυριστή Triq Wied Iż-Żurrieq. Στα αριστερά μας απλωνόταν η καταγάλανη θάλασσα και στο βάθος βλέπαμε το νησάκι-καταφύγιο πουλιών Filfla. Πρώτα συναντήσαμε το μεγάλο, δωρεάν, δημόσιο parking αυτοκινήτων. Απέναντί του, στην άκρη του γκρεμού, είδαμε να ορθώνεται o Xutu Tower (Torri Xutu), ένας ακόμα πύργος-φρούριο της αμυντικής γραμμής των νησιών.

O Xutu Tower (Torri Xutu). Λήψη από τη βάρκα, καθ΄ οδόν για τo Blue Grotto​

Δεν αφήσαμε το αυτοκίνητο σε αυτόν τον χώρο στάθμευσης, αλλά συνεχίσαμε να κατηφορίζουμε διασχίζοντας το μικρό ψαροχώρι με τις ταβέρνες και τα λιγοστά καφέ. Τελικά, παρκάραμε δωρεάν σε ένα άλλο λιλιπούτειο parking με λευκή διαγράμμιση στο τέλος του χωριού και πριν την κατηφορική ράμπα που οδηγεί στο εκδοτήριο εισιτηρίων για το tour στο Blue Grotto.

Οκτώ (8) ευρώ το άτομο, μόνο σε μετρητά, μας στοίχισε αυτή η τουριστική ξεπέτα. Αλλά στη Μάλτα είμαστε, αφού! να μη δούμε και αυτό το αξιοθέατο;

Η κατηφορική ράμπα, με τις ξύλινες δοκούς στη μέση για το γλίστρημα των σκαφών στη θάλασσα, καταλήγει στο στόμιο ενός μικρού φιόρδ-λιμανιού που ονομάζεται Blue Grotto Canal.

Σαν τις μύγες γύρω από τη γαβάθα με το γάλα είχαν απλωθεί πάνω στα βράχια οι λουόμενοι οι οποίοι κολυμπούσαν ανάμεσα στις πάρα πολλές βάρκες που ήταν αραγμένες στα γαλήνια νερά του στενού καταφυγίου.

Η βάρκα μας γέμισε αμέσως και φορώντας τα σωσίβιά μας ξεκινήσαμε τη θαλάσσια εκδρομή μας. Ευτυχώς η θάλασσα ήταν πολύ ήρεμη και απολαύσαμε τη βαρκάδα μας στα γαλάζια νερά ταξιδεύοντας κατά μήκος της νότιας ακτογραμμής της Μάλτας με την ιδιαίτερη μορφολογία. Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, οι σειρήνες μάγευαν τους ναυτικούς εδώ. Στην πιο πρόσφατη ιστορία, την παραμονή της Μεγάλης Πολιορκίας του 1565, οι Μαλτέζοι υπερασπίστηκαν το νησί τους μαχόμενοι κατά μιας Τουρκικής Αρμάδας σε αυτήν την τοποθεσία.

Η βαρκούλα, άλλοτε πλησίαζε τα βράχια και τις τρύπες, και άλλοτε έμπαινε μέσα στις βαθιές κοιλότητες, που τα μανιασμένα κύματα έχουν σμιλέψει με την επίμονη αγριάδα τους μέσα στους αιώνες.

Επιστρέψαμε στο μικρό λιμανάκι χωρίς να έχουμε εντυπωσιαστεί ιδιαίτερα από αυτήν τη δραστηριότητα.

Το Blue Grotto Canal από το σημείο που είχαμε παρκάρει​

Μπήκαμε στο αυτοκίνητο διασχίζοντας ξανά το χωριό. Πριν, όμως, το εγκαταλείψουμε οριστικά σκεφτήκαμε να τσιμπήσουμε κάτι ώστε να κρατηθούμε ακμαίοι για τη συνέχεια της ημερήσιας εκδρομής η οποία είχε πολύ δρόμο ακόμα.

Φτάσαμε στο μεγάλο parking και αφήσαμε εκεί το αυτοκίνητο. Μπροστά μας εμφανίστηκε ξαφνικά, σαν να έπεσε με αλεξίπτωτο από τον ουρανό, ο γνωστός μας χαρτζιλικοεισπράκτορας. Του αφήσαμε 1 ευρουλάκι και κινήσαμε για το μαγαζί που θα μας έκανε το κλικ για να καθίσουμε. Σκεφτήκαμε, αρχικά, να επιλέξουμε κάποια ταβέρνα, αλλά γρήγορα διώξαμε την ιδέα γιατί φοβηθήκαμε την τουριστίλα στο φαγητό. Εν τέλει, βρήκαμε κάπως συμπαθητικό το καφέ STEP ΄N΄ CAFE και παραγγείλαμε 2 XL toasts, αναψυκτικά και νερά. Μια χαρά ήταν όλα, ο λογαριασμός στα 14,90 € και καρδαμωμένοι, πλέον, ξεκινήσαμε για άλλα μέρη του νησιού.

Παρακάτω αφήνω το ωράριο των εκδρομών και τις τιμές για όσους ενδιαφέρονται. Οι εκδρομές με τις βάρκες γίνονται καθημερινά, ανάλογα πάντα με τον καιρό:

• Θερινή ώρα: 09:00 έως 17:00
• Χειμερινή ώρα: 09:00 έως 15:30
• Ενήλικες: 8,00 €
• Παιδί: 4,00 €

Συνεχίσαμε να κινούμαστε δυτικά με προορισμό μια όμορφη τοποθεσία, τους Dingli Cliffs, οι οποίοι αποτελούν το ψηλότερο σημείο του νησιού προσφέροντας ανεμπόδιστη θέα στη Μεσόγειο Θάλασσα από ύψος 253 μέτρων πάνω από την επιφάνειά της. Η μεγάλη έκταση των πανύψηλων ασβεστολιθικών Βράχων σχηματίζει ένα από τα πιο δραματικά τοπία της χώρας. Οι Βράχοι Dingli εκτείνονται για περισσότερα από 2 χιλιόμετρα, από τη Bahrija έως το Mungar, και σχηματίστηκαν λόγω ενός ρήγματος που προκάλεσε την ανύψωσή τους. Τα χαμηλότερα τμήματα του γκρεμού είναι μερικά από τα παλαιότερα εκτεθειμένα πετρώματα στη Μάλτα, και υπολογίζεται ότι σχηματίστηκαν πριν από περίπου 25-30 εκατομμύρια χρόνια.

Η ιδανική ώρα για να φτάσει κανείς στους Βράχους είναι λίγο πριν το ηλιοβασίλεμα, αλλά εμείς σταματήσαμε μπροστά από το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίας Μαγδαληνής γύρω στις 17:45, όταν ο ήλιος ήταν ακόμα ψηλά.

To Saint Magdalen's Chapel στους Dingli Cliffs​

Από το χείλος του γκρεμού αφήσαμε τα βλέμματά μας να ταξιδέψουν μέχρι το σημείο της ζεύξης ουρανού και θάλασσας, αλλά και στα μικροσκοπικά χωράφια που στριμώχνονται στις απότομες πλαγιές του συμπαγούς αυτού όγκου τα οποία καλλιεργούνται με μεράκι και μόχθο από τους κατοίκους του ομώνυμου χωριού και της γύρω περιοχής. Το μικροσκοπικό ακατοίκητο νησί Filfla πρωταγωνιστούσε, και πάλι, στις εικόνες που έφταναν στα μάτια μας.

Radar 'Il Ballun' στους Dingli Cliffs:

Οι βορειοδυτικές παραλίες Ġnejna Bay, Għajn Tuffieħa και Golden Bay (Ir-Ramla tal-Mixquqa) του νησιού μας καλούσαν, πλέον, επιτακτικά οπότε αφήσαμε πίσω μας τους γκρεμούς και τους απόρθητους Βράχους Dingli και ξεκινήσαμε να τις συναντήσουμε. Η ώρα άφιξής μας θα ήταν η πλέον ιδανική για άραγμα στις αμμουδιές με το ιδιαίτερο χρυσοκόκκινο χρώμα αφού ο ήλιος θα είχε χαμηλώσει και δε θα είχαμε την ανάγκη για ομπρέλα θαλάσσης.

Δρόμο παίρναμε και δρόμο αφήναμε, εμφανώς πιο αεράτοι με την ανάποδη οδήγηση, σε δρόμους σαν αυτούς των παρακάτω φωτογραφιών.

Δρόμος διπλής κυκλοφορίας στο επαρχιακό δίκτυο της Μάλτας​

Δρόμος διπλής κυκλοφορίας στο επαρχιακό δίκτυο της Μάλτας​

Η επιβλητική παρουσία της Parish Church of the Assumption of the Blessed Virgin Mary into Heaven του χωριού Mġarr μας ανάγκασε να σταματήσουμε στην άκρη του δρόμου και να την φωτογραφήσουμε από το ανοιχτό παράθυρο.

Ο προορισμός μας απείχε μόλις 2,5 χιλιόμετρα από το χωριό Mġarr. Φτάσαμε στο μεγάλο parking που απλώνεται πριν την αμμώδη παραλία Ġnejna. Επικρατούσε το αδιαχώρητο από τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα. Βρήκαμε, όμως, θέση για να σταθμεύσουμε και αυτό οφείλεται, ξεκάθαρα, στο κοκαλάκι της νυχτερίδας που πάντα συνοδεύει τον σύζυγο με επιτυχία σε τέτοιες δύσκολες καταστάσεις.

Ο Ġnejna Bay είναι η πρώτη αμμώδης παραλία της αλυσίδας παραλιών της περιοχής, μαζί με την Għajn Tuffieħa και τον Golden Bay, ωστόσο η Ġnejna είναι η μικρότερη. Προχωρήσαμε προς την παραλία για μια πρώτη αναγνωριστική βόλτα. Η πρώτη εντύπωση ήταν σοκαριστική! Καλέ, από ποιον πλανήτη έχουν μαζευτεί όλοι αυτοί εδώ; Πού είναι οι ομπρελοξαπλώστρες με τα παχιά στρώματα, τα μπιτσόμπαρα με την εκκωφαντική μουσική, οι wannabe σελέμπριτιζ με τις ακριβές μαγιουδάρες και οι άτριχοι από τα λέιζερ με τα καλογυμνασμένα γυαλιστερά κορμιά άντρες; Καλέ, αυτοί εδώ είναι κανονικοί άνθρωποι!

Πιστεύω πως καταλάβατε ότι τρολάρω και αστειεύομαι με όλα τα παραπάνω, αλλά ήταν μια εικόνα που σε καμία περίπτωση δεν περιμέναμε να αντικρίσουμε σε αυτήν την τόσο δημοφιλή περιοχή του νησιού. Αυτή η απλότητα και η χαλαρότητα μας εξέπληξε πάρα πολύ ευχάριστα και η «χύμα» κατάσταση που επικρατούσε στην παραλία ανέσυρε από τη μνήμη μας ξεχασμένες εικόνες από τις δικές μας αμμουδιές τις οποίες σήμερα, όλοι εμείς που δεν αγαπάμε τις οργανωμένες παραλίες, ψάχνουμε, όχι με το κιάλι, αλλά με το τηλεσκόπιο. Μια τόσο δημοφιλή παραλία στη χώρα μας θα την είχε καταπιεί ο «αρμαγεδδών» της «οργάνωσης» και αμφιβάλλω αν θα υπήρχε έστω και ένα μέτρο ακάλυπτο για να μπορεί να στρώσει κανείς την πετσετούλα του βυθίζοντας τα πόδια του στην άμμο.

Μπάνιο αποφασίσαμε να μην κάνουμε εδώ γιατί θέλαμε να δούμε και τις επόμενες δύο παραλίες της αλυσίδας. Μείναμε, όμως, κάμποση ώρα γιατί θέλαμε να παρατηρήσουμε προσεκτικά το τοπίο και να το αποτυπώσουμε με κάθε λεπτομέρεια στη μνήμη μας. Στα δεξιά είδαμε μεγάλα επίπεδα βράχια πάνω στα οποία είχαν αράξει πολλοί λουόμενοι. Οι τρεις διαδοχικοί κόλποι με τις παραλίες τους χωρίζονται από ψηλές χερσονήσους με πλαγιές από πηλό και ασβεστολιθικούς βράχους. Πάνω από τον κόλπο, σε μια ψηλή, βραχώδη προεξοχή, είδαμε τον Πύργο Lippia (επίσης γνωστό ως Ta' Lippia ή Ġnejna Watch Tower), που χτίστηκε το 1637 από τον Vincenzo Maculani κατόπιν εντολής του Μεγάλου Μαγίστρου Giovanni Paolo Lascaris. Ο Πύργος Lippia αποτελούσε μέρος του περίπλοκου παράκτιου αμυντικού δικτύου που κατασκευάστηκε από τους Ιππότες του Αγίου Ιωάννη.

Ο Ġnejna Bay και ο Ġnejna Watch Tower (Ta' Lippia) στην κορυφή του λόφου​

Επιστρέψαμε στο αυτοκίνητο και ορίσαμε στο gps τον επόμενο προορισμό μας. Διασχίσαμε το Mġarr, το αγροτικό χωριό που περιβάλλεται από εύφορη γεωργική γη και αμπέλια. Στο τέλος του χωριού μια ταμπέλα έγραφε: Għajn Tuffieħa και το βέλος έδειχνε αριστερά. Η Triq Għajn Tuffieħa ήταν η οδός στην οποία οδηγούσαμε τώρα, ενώ γύρω μας απλώνονταν χαμηλοί λοφίσκοι και καλλιεργήσιμα χωράφια. Οι μεγάλες συστάδες με τις φραγκοσυκιές στην άκρη του δρόμου ήταν μια πολύ γνώριμη και οικεία εικόνα. Δεν εγκαταλείψαμε ποτέ την πορεία μας επί της Triq Għajn Tuffieħa, ακόμα κι όταν βρεθήκαμε σε μια διασταύρωση που έδειχνε δεξιά προς Golden Bay, και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να καταλήξουμε στο τέλος του δρόμου, στην κορυφή της χερσονήσου, και στο δημόσιο parking αυτοκινήτων. Ξεκινήσαμε έναν περίπατο, εκεί ψηλά, στα χωμάτινα μονοπάτια της λωρίδας που χωρίζει τους δύο κόλπους (Għajn Tuffieħa και Golden Bay) έχοντας απλωμένη μπροστά μας την απέραντη θάλασσα.

Στην άκρη του γκρεμού στέκεται ακλόνητος άλλος ένας Πύργος, ο Għajn Tuffieħa Tower. Είναι σχεδόν πανομοιότυπος με τον Πύργο Lippia που είχαμε δει πριν λίγο στον Ġnejna Bay, και το βρίσκω λογικό, αφού και αυτός χτίστηκε με εντολή του Μεγάλου Μαγίστρου Giovanni Paolo Lascaris. Οι Πύργοι Għajn Tuffieħa και Lippia είναι οι δύο (2) από τους επτά (7) πύργους που χτίστηκαν σε διάφορα ευάλωτα σημεία του νησιού. Αυτοί οι δύο, πάντως, είναι οι μοναδικοί που χτίστηκαν στη βορειοδυτική Μάλτα. Αυτό οφειλόταν στο γεγονός ότι υπάρχουν πολύ λίγοι φυσικοί και ευάλωτοι όρμοι για αποβίβαση οθωμανικών στρατευμάτων ή μουσουλμάνων κουρσάρων.

Ο Għajn Tuffieħa Tower​

Από εδώ ψηλά το θέαμα ήταν συναρπαστικό! Κοιτώντας προς τη θάλασσα είχαμε στα αριστερά μας την Għajn Tuffieħa

και στα δεξιά μας την Golden Bay.

Ήταν και οι δύο πολύ θελκτικές στα μάτια και τα γούστα μας, αφού και στις δύο υπήρχε άπλετος, μη κατειλημμένος από ομπρέλες και ξαπλώστρες, χώρος. Κάθε μια έχει τον δικό της χαρακτήρα και αυτό οφείλεται στους ψηλούς, βραχώδεις σχηματισμούς της χερσονήσου που δημιουργούν τον πλήρη διαχωρισμό μεταξύ των κόλπων, καθιστώντας τον καθένα ξεχωριστό και μοναδικό.

Għajn Tuffieħa σημαίνει «Μάτι της Μηλιάς» και η άλλη ονομασία της είναι Riviera Martinique. Ακούγεται πολύ εξωτικό! Μήπως να την προτιμήσουμε έναντι της Golden Bay;

Η Għajn Tuffieħa ή Riviera Martinique​

Από το δίλημμα μας έβγαλε η πρόσβαση στην κάθε μια από αυτές. Αν επιλέγαμε την Għajn Tuffieħa θα έπρεπε να κατέβουμε 200 σκαλιά τα οποία, φυσικά, θα τα ανεβαίναμε στη συνέχεια. Δε σφάξανε με τέτοια ζέστη όταν, σε μόλις λίγα λεπτά με το αυτοκίνητο μπορούσαμε να παρκάρουμε στο parking της Golden Bay και να την προσεγγίσουμε, άνετα και ξεκούραστα, περπατώντας πάνω στην απαλή χρυσοκκόκινη άμμο.

Η Golden Bay ​

Οδηγώντας προς τη Χρυσή Παραλία συναντήσαμε ένα χαριτωμένο μποτιλιάρισμα. Εδώ, υπάρχει η Golden Bay Horse Riding και κάμποσα άλογα με τους αναβάτες τους είχαν βγει στον δρόμο για την απογευματινή τους βόλτα.

Ένα ακόμα δωρεάν δημόσιο parking, χωρίς χαρτζιλικοεισπράκτορα αυτήν τη φορά, μας υποδέχτηκε πριν την Golden Bay. Στη δεξιά πλευρά του κόλπου είδαμε να ορθώνεται το ξενοδοχείο 5 αστέρων Radisson Blu Resort & Spa, Malta Golden Sands. Πήραμε τα σύνεργα για το μπάνιο μας, αγοράσαμε νερά από ένα μαγαζί στην αρχή της παραλίας, και αράξαμε σε ένα σημείο με λίγους λουόμενους γύρω μας.

Στην Golden Bay υπάρχει ένα μικρό κομμάτι οργανωμένο (στην άκρη του κόλπου-φαίνεται στην αποπάνω φωτογραφία) με ομπρέλες και ξαπλώστρες, αλλά το μεγαλύτερο τμήμα της πιο δημοφιλούς-και το τονίζω αυτό-παραλίας του νησιού είναι χύμα στο κύμα και καθένας πορεύεται όπως γουστάρει. Ρίξαμε τις βουτιές μας, ξεπλύναμε τον ιδρώτα και τη σκόνη από τα καψωμένα κορμιά μας, και αφεθήκαμε στην απογευματινή ραστώνη.

 

[thanos75]

Αχχχ...με γύρισες σε ωραίες αναμνήσεις. Στη Ghajn Tuffieha είχα κάνει πολύ ωραίο μπανάκι. Πίστεψέ με τα σκαλιά δεν ήταν τίποτα. Μια χαρά μπορούσε κανείς να τα ανέβει κανείς παρ'όλη τη ζέστη που πετύχαμε και εμείς. Το μαγαζάκι δίπλα (φαίνεται στη φωτο σου) είχε επίσης συμπαθέστατο φαγητό και ποτά, ενώ μπορούσες (με κέρμα) να κάνεις και ντουζ.
Μου θύμισε όντως και εμένα ελληνική παραλία από τα παλιά....

 

[Klair]

Αχχχ...με γύρισες σε ωραίες αναμνήσεις.

@thanos75 χαίρομαι παρά πολύ για αυτό. Οι ταξιδιωτικές ιστορίες έχουν και αυτόν τον σκοπό. Μας ξυπνάνε όμορφες αναμνήσεις από το δικό μας ταξίδι στον ίδιο προορισμό και μας βάζουν σε μια διαδικασία σύγκρισης εμπειριών.

Στη Ghajn Tuffieha είχα κάνει πολύ ωραίο μπανάκι. Πίστεψέ με τα σκαλιά δεν ήταν τίποτα. Μια χαρά μπορούσε κανείς να τα ανέβει παρ'όλη τη ζέστη που πετύχαμε και εμείς.

Δε διαφωνώ καθόλου σε αυτό. Στη δική μας περίπτωση είχε προηγηθεί το κατέβα-ανέβα στο μονοπάτι για την πρόσβαση στη St. Peter’s Pool και η επίσκεψη στους Ħaġar Qim και Mnajdra Temples, οπότε η συσσωρευμένη ζέστη (και όχι η κούραση) ήταν, ήδη, πάρα πολλή. Ευτυχώς και οι δύο παραλίες (Għajn Tuffieħa και Golden Bay) κάλυπταν απόλυτα τα γούστα μας και έτσι εκείνη την ώρα αποφασίσαμε να κάνουμε οικονομία δυνάμεων για τη συνέχεια της εκδρομής (η οποία είχε ακόμα δρόμο) επιλέγοντας την ευκολότερα προσβάσιμη. Σε διαφορετική περίπτωση θα είχαμε, σίγουρα, κατέβει τα σκαλιά χωρίς να πτοηθούμε.

Το μαγαζάκι δίπλα (φαίνεται στη φωτο σου) είχε επίσης συμπαθέστατο φαγητό και ποτά, ενώ μπορούσες (με κέρμα) να κάνεις και ντουζ.

Πολύ χρήσιμη αυτή η πληροφορία για μελλοντικούς ταξιδιώτες.

Μου θύμισε όντως και εμένα ελληνική παραλία από τα παλιά....

Μπράβο και πάλι μπράβο στη Μάλτα που έχει κρατήσει αυτόν τον χαρακτήρα στις παραλίες της. Για εμάς ήταν μια από τις ωραιότερες εκπλήξεις. Χαίρομαι που αποκομίσαμε και οι δύο την ίδια εντύπωση.

 

[Klair]

Popeye Village-Saint Agatha's Tower (Torri ta' Sant' Agata)-Coral Lagoon
Τρίτη 28 Ιουνίου 2022

Στη βορειοδυτική ακτή του νησιού της Μάλτας, ο κόλπος Anchor βρίσκεται περίπου 10-15 λεπτά οδικώς από το χωριό Mellieħa. Σε αυτόν, λοιπόν, τον κλειστό κόλπο δημιουργήθηκε το Popeye Village, γνωστό και ως Sweethaven Village, ένα ειδικά σχεδιασμένο χωριό-σκηνικό για τα γυρίσματα της ταινίας Popeye, του 1980, με πρωταγωνιστή τον συγχωρεμένο Robin McLaurin Williams και τη Shelley Alexis Duvall. Για την κατασκευή του χωριού, που αποτελείται από ξύλινα σπιτάκια, χρειάστηκε ένα κατασκευαστικό συνεργείο 165 ατόμων το οποίο εργάστηκε για διάστημα 7 μηνών. Εκατοντάδες κορμοί και αρκετές χιλιάδες ξύλινες σανίδες εισήχθησαν από την Ολλανδία, ενώ 8 τόνοι καρφιών χρησιμοποιήθηκαν για τις κατασκευές. Η ταινία, λέγεται, ότι δεν είχε μεγάλη επιτυχία, ωστόσο το χωριό-σκηνικό παραμένει σε μεγάλες δόξες και είναι ένα αξιοθέατο που προσελκύει πολλούς επισκέπτες οι οποίοι καλούνται να πληρώσουν ένα αρκετά τσουχτερό εισιτήριο: Ενήλικες & Έφηβοι: 20,00 € / Παιδιά (3-12 ετών): 15,00 € / Συνταξιούχοι: 15,00 €

Περισσότερες πληροφορίες εδώ: Home - Popeye Village Malta

Η δική μας σχέση με το εν λόγω αξιοθέατο του νησιού θα περιοριζόταν μόνο σε μια οπτική επαφή, από το απέναντι από το χωριό σημείο, που στον χάρτη αναγράφεται ως: Popeye Village Viewpoint. Αυτήν την εντολή δώσαμε στο gps, φεύγοντας από την Golden Bay, και αρχικά ακολουθήσαμε, για περίπου 3 χιλιόμετρα, την Triq il-Mellieħa. Έπειτα, στρίψαμε στην Triq tal-Prajjet, έναν θεόστενο μονόδρομο που διασχίζει τα ξερακιανά και άνυδρα κορφοβούνια του νησιού και καταλήγει πάνω από τον Anchor Bay.

Triq tal-Prajjet-φωτογραφία από Google Maps​

Triq tal-Prajjet-φωτογραφία από Google Maps​

Φτάσαμε στο View Point, πηδήξαμε τη χαμηλή προστατευτική μάντρα, και σταθήκαμε στη άκρη του γκρεμού για καλύτερη θέα και για ευκολότερες φωτογραφικές λήψεις.

Αυτό, επίσης, το σημείο είναι μια από τις καλύτερες τοποθεσίες για να απολαύσει κανείς το ηλιοβασίλεμα στη Μάλτα.

Ο κόλπος Anchor λίγο πριν το ηλιοβασίλεμα​

Επειδή, όμως, η δύση του ήλιου αργούσε ακόμα συνεχίσαμε την εκδρομή μας για να συναντήσουμε το επόμενο αξιοθέατο που είχα σημειωμένο στη λίστα μου. Ο Πύργος της Αγίας Αγάθης (Torri ta' Sant' Agata), γνωστός και ως Κόκκινος Πύργος, είναι ένας μεγάλος προμαχώνας-παρατηρητήριο στη Mellieħa της Μάλτας. Το σχέδιό του είναι εντελώς διαφορετικό από τους υπόλοιπους Πύργους Lascaris που είχαμε συναντήσει προηγουμένως στο ταξίδι μας και ήταν ο τελευταίος μεγάλος προμαχώνας-πύργος που χτίστηκε στη Μάλτα. Ο Πύργος ήταν το ένα στοιχείο που μας οδήγησε σε αυτό το σημείο του νησιού. Το άλλο στοιχείο ήταν η επιθυμία μας να φτάσουμε στην κορυφογραμμή Marfa που το σύνολό της αποτελείται από ασβεστόλιθο globigerina από τον οποίο είναι κατασκευασμένοι οι Ħaġar Qim Temples που είχαμε επισκεφθεί στο ξεκίνημα αυτής της ημερήσιας εκδρομής. Επιπλέον, ήταν μια καλή ευκαιρία να δούμε από εκεί ψηλά ολόκληρο τον Mellieħa Bay, τον μεγαλύτερο κόλπο της Μάλτας, να απλώνεται πανοραμικά μπροστά στα μάτια μας.

Από το Popeye Village Viewpoint ακολουθήσαμε, ξανά, την Triq tal-Prajjet η οποία κατέληξε στην Triq Il-Marfa, έναν σύγχρονο αυτοκινητόδρομο που αγκαλιάζει τον μυχό του κόλπου Mellieħa και προσφέρει θέα στην Għadira Bay, την πολυσύχναστη και μεγαλύτερη αμμώδη παραλία του νησιού με τα πολλά εστιατόρια και τις σύγχρονες εγκαταστάσεις.

H Triq Il-Marfa, η οποία αγκαλιάζει τον μυχό του κόλπου Mellieħa και προσφέρει θέα στην Għadira Bay (φωτογραφία του 2016 από Google Maps-στις μέρες μας η Λεωφόρος έχει εκσυγχρονιστεί)​

Η Għadira Bay, η πολυσύχναστη και μεγαλύτερη αμμώδης παραλία του νησιού με τα πολλά εστιατόρια και τις σύγχρονες εγκαταστάσεις (φωτογραφία του 2016 από Google Maps)​

Όταν τελείωσε η συμπόρευση της Triq Il-Marfa με την παραλία, ο αυτοκινητόδρομος απέκτησε ανηφορική πορεία, και σε κάποιο σημείο η ταμπέλα μας υπέδειξε αριστερή, ακόμα πιο ανηφορική, κατεύθυνση. Μετά από λίγο ξεπρόβαλε ο Κόκκινος Πύργος να αγναντεύει αφ΄ υψηλού τους πάντες και τα πάντα.

Ο Πύργος της Αγίας Αγάθης (Torri ta' Sant' Agata)​

Κάναμε τη βόλτα μας γύρω από τον Πύργο και στρέψαμε τον φωτογραφικό μας φακό προς τον Mellieħa Bay και την πόλη Mellieħa που το όνομά της σημαίνει «αλάτι», από τις αρχαίες αλυκές που υπήρχαν στον ομώνυμο κόλπο. Είναι ένα δημοφιλές θέρετρο για τις αμμώδεις παραλίες του και το φυσικό του περιβάλλον.

Ο Mellieħa Bay και η πόλη Mellieħa. Λήψη από την κορυφογραμμή Marfa (Marfa Ridge)​

Ακολουθώντας την κακοτράχαλη και γεμάτη λακκούβες Triq Tad-Dahar της κορυφογραμμής Marfa, φτάσαμε στα κτίρια του Radar Station εκπληρώνοντας έτσι την επιθυμία μας να σεργιανίσουμε στις βορειότερες εσχατιές της Μάλτας. Αν ποτέ σας βγάλει ο δρόμος εδώ πάνω κάντε αυτό το δώρο στον εαυτό σας και φτάστε μέχρι το τέλος. Θα ανταμειφθείτε με ανυπέρβλητες εικόνες, με το βλέμμα σας να φτάνει μέχρι το Gozo και το Comino πλημμυρίζοντας με απέραντο γαλάζιο.

Radar Station
​

Ο επίλογος αυτής της υπέροχης εκδρομής γράφτηκε σε ένα απίστευτο φυσικό τοπίο και διανθίστηκε με χρώματα γαλάζια, τιρκουάζ και πορτοκαλοκόκκινα. Η Coral Lagoon είναι ένα από τα φυσικά θαύματα της Μάλτας με κρυστάλλινα νερά, κοντά στον κόλπο Armier, στην περιοχή Mellieħa. Η Λιμνοθάλασσα των Κοραλλιών είναι μια μικρή φυσική σπηλιά με ανοιχτή οροφή, εκτός πεπατημένης, αλλά με μεγάλο ενδιαφέρον. Συναντάται με δύο ακόμα ονομασίες: Coral Cave και Dragonara Cave. Με απλά λόγια είναι μια μεγάλη τρύπα σε μια βραχώδη περιοχή στο βορειοδυτικό σημείο της Μάλτας. Η τρύπα δεν είναι ολόγυρα κλειστή αλλά σχηματίζει μια μικρή «πορτούλα» που οδηγεί στη θάλασσα. Αυτή η ιδιαιτερότητα την κάνει πολύ δημοφιλή σε kayakers οι οποίοι φτάνουν ως εδώ από τις γειτονικές παραλίες.

Armier Bay και Coral Lagoon​

Φτάσαμε στην White Tower Bay, τη μικρή παραλία στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού, η οποία προσφέρει θέα προς το νησί Gozo και περιβάλλεται από μικρό οικισμό με χαμηλά σπιτάκια. Το μέρος ήταν πολύ ήσυχο. Αφήσαμε πίσω μας το χωριό και την παραλία και συνεχίσαμε για λίγο ακόμα την πορεία μας ώσπου συναντήσαμε το Malta Campsite. Σε αυτό το σημείο παρκάραμε το αυτοκίνητο και κατεβήκαμε.

Κοιτώντας γύρω-γύρω δεν υπήρχε καμία ένδειξη για το ιδιαίτερο αυτό γεωλογικό φαινόμενο που στολίζει την περιοχή. Χρειάστηκε να περπατήσουμε για λίγα λεπτά σε ένα βραχώδες, σεληνιακό έδαφος για να προσεγγίσουμε αυτό το θαύμα της φύσης, την Coral Lagoon. Σταθήκαμε στο χείλος της οβάλ τρύπας με κομμένη την ανάσα! Όταν η φύση έχει τα κέφια της πραγματικά ζωγραφίζει! Βρισκόμασταν την τέλεια ώρα στο τέλειο μέρος. Κάτω από τα πόδια μας έχασκε μια πελώρια τρύπα-σπηλιά με τόσο ήρεμα νερά που μπορούσες να καθρεφτίσεις το πρόσωπό σου μέσα σε αυτά.

H Coral Lagoon και απέναντί της το Comino και το Gozo​

Τριγύρω η Μεσόγειος Θάλασσα τελούσε σε πλήρη σύμπραξη με τα νερά της λιμνοθάλασσας, σιγοντάροντας τη νωχελική της διάθεση, αφού στην επιφάνειά της δε σχηματιζόταν ούτε ένας τόσο δα κυματισμός. Μόνο οι ψαρόβαρκες που έβγαιναν για το ψάρεμα διατάρασσαν, περιστασιακά και για λίγο, την απόλυτη αταραξία.

Στο βάθος ένας ολοστρόγγυλος χρυσός δίσκος κατρακυλούσε για την κρυψώνα του πίσω από το Comino και το Gozo πασπαλίζοντας με χρυσόσκονη τα γαλήνια νερά της Μεσογείου. Αν δεν είναι πίνακας ζωγραφικής αυτό το σκηνικό τότε τί είναι;

Την ονειροπόληση και τη μαγεία της στιγμής ήρθε να διαταράξει ένα αιμοβόρικο σμήνος κουνουπιών που μας έκανε ξαφνική επίθεση και μας υποχρέωσε σε άμεση και άτακτη φυγή προς το αυτοκίνητο στο οποίο βρήκαμε καταφύγιο μετά από πολύ γρήγορο βάδισμα-σχεδόν τρέξιμο-πάνω στις άγριες και κοφτερές μύτες των βράχων που περιβάλλουν τη Λιμνοθάλασσα των Κοραλλιών.

Η επιστροφή στο ξενοδοχείο μας, στο St. Julian΄s, έγινε χωρίς καμία περαιτέρω στάση ή καθυστέρηση οδηγώντας σε έναν σύγχρονο αυτοκινητόδρομο ο οποίος τρέχει κατά μήκος της βορειοανατολικής πλευράς του νησιού έχοντας την ευκαιρία, για όση ώρα υπήρχε ακόμα ημερήσιο φως, να πάρουμε γεύση και από αυτήν την πλευρά της Μάλτας, να δούμε πόλεις χτισμένες γύρω από φυσικούς κόλπους, και φυσικά να απολαύσουμε την απεραντοσύνη της γαλάζιας θάλασσας από κάθε σημείο της διαδρομής μας. Ουσιαστικά, είχαμε κάνει έναν πλήρη κύκλο του νησιού με σημείο εκκίνησης και τερματισμού το St. Julian΄s.

Πάλι βρήκαμε δωρεάν χώρο στάθμευσης έξω από το ξενοδοχείο μας. Μέχρι στιγμής, όλα μας είχαν πάει πρίμα σε αυτό το θέμα. Πουθενά δεν είχαμε συναντήσει δυσκολία και η ανησυχία και το άγχος για την ανάποδη οδήγηση είχαν εξαλειφθεί, σε αρκετά ικανοποιητικό βαθμό, μετά το πέρας αυτής της τόσο ενδιαφέρουσας ημερήσιας εκδρομής στο νησί.

Μπανιαριστήκαμε, σενιαριστήκαμε και βγήκαμε για φαγητό στη γειτονιά μας επιλέγοντας, για δεύτερη συνεχόμενη φορά, το Claudio΄s Pizza το οποίο αγαπήσαμε. Από τη στιγμή που το φαγητό είναι στα μέτρα μας και καλύπτει τις απαιτήσεις μας, προτιμάμε να καταλήγουμε στα σίγουρα παρά να ρισκάρουμε τη στομαχική μας ακεραιότητα (αυτήν τη λογική ακολουθούμε γενικά στα ταξίδια μας και δεν μας πειράζει να φάμε και να ξαναφάμε στο ίδιο εστιατόριο). Έτσι ολοκληρώσαμε με τις καλύτερες εντυπώσεις την τρίτη μέρα παραμονής μας στη Μάλτα. Αν δεν υπήρχε αυτή η αφόρητη ζέστη να μας ταλαιπωρεί, περισσότερο εμένα είναι η αλήθεια-ο σύζυγος δεν αντιμετώπιζε ιδιαίτερο πρόβλημα, όλα θα ήταν κάτι παραπάνω από υπέροχα.

 

[Klair]

Paola (Raħal Ġdid)-Ħal Saflieni Hypogeum-Tarxien Temples (It-Tempji ta' Ħal Tarxien)
Τετάρτη 29 Ιουνίου 2022

Μια καινούρια μέρα ξημέρωσε στο νησί της Μάλτας η οποία συνοδευόταν, ξανά, από πολλή ζέστη, άπνοια και υγρασία. Στην αίθουσα του πρωινού επικρατούσαν πολικές θερμοκρασίες και οι μπουφέδες ήταν γεμάτοι, για ακόμα μια φορά, με πάρα πολλά εδέσματα. Φάγαμε πολύ καλά γιατί το πρόγραμμα και της σημερινής μέρας ήταν γεμάτο με αξιοθέατα και επισκέψεις σε πολλές και διαφορετικές πόλεις του νησιού. Υπήρχε εκ των προτέρων πλάνο και είχε γίνει η σχετική έρευνα για κάποια εστιατόρια στα οποία θα μπορούσαμε να φάμε, αργότερα μέσα στη μέρα, αλλά ποτέ δεν ξέρεις πώς μπορεί να εξελιχθούν τα πράγματα σε ένα ταξίδι, οπότε ένα πλούσιο πρωινό είναι πολύ βοηθητικός παράγοντας αν υπάρξουν αναποδιές, καθυστερήσεις ή ανατροπές στον αρχικό σχεδιασμό.

Το αξιοθέατο με το οποίο θα ξεκινούσε η μέρα μας είναι ένα Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO για το οποίο είχαμε εκδώσει εισιτήρια έναν (1) μήνα πριν το ταξίδι. Αναφέρομαι, φυσικά, στο Ħal Saflieni Hypogeum για το οποίο επιβάλλεται η έγκαιρη προκράτηση της επίσκεψης, καθώς ο αριθμός των επισκεπτών είναι συγκεκριμένος ανά ημέρα.

Ξεκινήσαμε για την πόλη Paola (Raħal Ġdid), στα νοτιοανατολικά του νησιού, στην οποία βρίσκεται αυτό το εξαιρετικό υπόγειο ταφικό συγκρότημα που μαρτυρά έναν πολιτισμό που έχει εξαφανιστεί και ήταν σε χρήση μεταξύ 4000 π.Χ. και 1500 π.Χ. Το ραντεβού μας ήταν κλεισμένο για τις 10:00. Αυτή είναι η ώρα που ξεκινούν οι επισκέψεις. Όταν βρήκα ελεύθερες θέσεις στο πρώτο γκρουπ χάρηκα πάρα πολύ γιατί, μετά το πέρας της επίσκεψής μας στο Hypogeum, θα μπορούσαμε να υλοποιήσουμε απρόσκοπτα όλο το υπόλοιπο πρόγραμμα της ημέρας. Το εισιτήριο είναι ακριβό (35 €) αλλά πιστέψτε με αξίζει και με το παραπάνω για μια τέτοια εμπειρία.

Παρακάτω παραθέτω το ωράριο και τις τιμές για το Ħal Saflieni Hypogeum:

Δευτέρα έως Κυριακή: 10.00-18.00
Κλειστά: Μεγάλη Παρασκευή, Παραμονή & Ημέρα Χριστουγέννων, Παραμονή & Ημέρα Πρωτοχρονιάς

Ενήλικες (18+): 35,00 €
Νέοι (12-17): 20,00 €
Ηλικιωμένοι (60+): 20,00 €
Παιδιά (6-11): 15,00 €
Βρέφη (1-5): Δεν γίνονται δεκτά
Εισιτήρια τελευταίας στιγμής: 50,00 € (αν υπάρξουν ακυρώσεις)

Επιπλέον πληροφορίες: Οι επισκέπτες θα πρέπει να βρίσκονται στον χώρο 15 λεπτά πριν την έναρξη της περιήγησής τους. Πρέπει να φοράνε κλειστά άνετα παπούτσια. Επισκέπτες που φορούν ψηλοτάκουνα παπούτσια, σανδάλια ή σαγιονάρες δεν θα γίνονται δεκτοί αυστηρά. Δεν επιτρέπονται φωτογράφηση και κινηματογράφηση εντός του χώρου.

Φτάσαμε στην Paola αρκετά νωρίς. Βρήκαμε άνετα και εύκολα δωρεάν θέση στάθμευσης. Είχαμε αρκετό χρόνο στη διάθεσή μας για να κάνουμε βόλτα σε κεντρικά σημεία και έτσι κατευθυνθήκαμε στην Pjazza Antoine De Paule, την καρδιά της πόλης.

Triq Hal Luqa (ο κεντρικός δρόμος της Paola)​

Αρκετός κόσμος είχε, ήδη, πιάσει θέσεις κάτω από τα δέντρα ή τις ομπρέλες που έριχναν τη σκιά τους στις καρέκλες και τα τραπέζια που απλώνουν τα γύρω καφενεία πάνω στην Πλατεία.

Η Pjazza Antoine De Paule, Paola​

Η Basilica of Christ the King (Parroċċa Kristu Re Paola), η ενοριακή και μεγαλύτερη εκκλησία στα νησιά της Μάλτας, ήταν εκείνη που μας τράβηξε αμέσως προς το μέρος της και μας έκανε να ανέβουμε τα σκαλιά και να βρεθούμε στο εσωτερικό της.

Απέναντι από την εκκλησία είδαμε ένα όμορφο κτίριο στο οποίο στεγάζεται η Φιλαρμονική Εταιρεία του Μεγάλου Μαγίστρου Fra. Antoine De Paule.

H Φιλαρμονική Εταιρεία του Μεγάλου Μαγίστρου Fra. Antoine De Paule​

Η διαδρομή μέχρι την Triq iċ-Ċimiterju, όπου βρίσκεται η είσοδος του Ħal Saflieni Hypogeum, μας χάρισε όμορφες εικόνες οι οποίες περιελάμβαναν ήσυχους δρόμους με, κολλητά το ένα δίπλα στο άλλο, σπίτια στο χρώμα της ώχρας και της άμμου και μια χρωματική ποικιλία ξύλινων μπαλκονιών που ποτέ δεν μπορέσαμε να χορτάσουμε. Κάθε φορά, σε κάθε δρομάκι που στρίβαμε και τα βλέπαμε αραδιασμένα στη σειρά, εκφράζαμε τον ίδιο ενθουσιασμό και την ίδια χαρά σαν να ήταν η πρώτη φορά. Και ήταν τόσα πολλά στην Paola!

Στον τεράστιο τοίχο του σκούρου μπεζ κτιρίου έγραφε με μεγάλα γράμματα

και μια μπορντό πόρτα μας οδήγησε στον προθάλαμο όπου έγινε ο έλεγχος των εισιτηρίων μας.

Αμέσως μετά αφήσαμε σε lockers τα κινητά μας, τη φωτογραφική μηχανή και την τσάντα μου. Παραμείναμε για λίγη ώρα στον στενό χώρο-μπουτίκ όπου πωλούνται βιβλία, κάρτες και διάφορα άλλα σουβενίρ σχετικά με το αξιοθέατο. Εγώ αγόρασα μερικές κάρτες για ενθύμιο, αφού δε θα μπορούσα να έχω δικό μου φωτογραφικό υλικό.

Όταν συγκεντρώθηκε το γκρουπ των δέκα (10) ατόμων προχωρήσαμε σε μια μικρή αίθουσα στην οποία προβλήθηκε μια πολύ ενδιαφέρουσα ταινία για την ιστορία του Hypogeum. Στη συνέχεια αρχίσαμε να κατεβαίνουμε σκαλιά ακούγοντας παράλληλα την ξενάγηση από τα ακουστικά μας. Κρυμμένο βαθιά κάτω από τη γη, αόρατο στους περαστικούς, αυτό το μυστικιστικό προϊστορικό νεκροταφείο ανακαλύφθηκε μόλις το 1902, κατά λάθος, από έναν λιθοξόο που έβαζε τα θεμέλια για να χτίσει μια σειρά από σπίτια. Είναι ένα μοναδικό μνημείο που αποτελείται από αίθουσες, θαλάμους και περάσματα λαξευμένα στον ασβεστόλιθο globigerina. Το συγκρότημα είναι σκαμμένο σε τρία επίπεδα: το ανώτερο, το μεσαίο και το χαμηλότερο. Αποτελεί ένα κρυμμένο θαύμα κάτω από τη Μάλτα. Δεν υπάρχει τίποτα σαν αυτό στον κόσμο. Το έφτιαξε ο «Λαός των Ναών» πριν από 5.000 χρόνια. Αυτός ο λαβύρινθος, τον οποίο μόλις είχαμε αρχίσει να γνωρίζουμε, φτάνει στα εννέα (9) μέτρα κάτω από το έδαφος. Τότε χρησιμοποιούσαν εργαλεία από πέτρα και οστά. Δεν ήταν καθόλου εύκολο να λαξεύσουν τέτοιους χώρους. Είναι η υπόγεια έκδοση των Ναών που έχτισαν πάνω στα νησιά της Μάλτας. Πάνω στους πέτρινους τοίχους υπάρχουν ακόμα τα σημάδια των εργαλείων τους.

Παρά το πέρασμα πέντε (5) χιλιετιών είδαμε περίτεχνα σχέδια από κόκκινο χρώμα σε ορισμένα τοιχώματα του Υπογείου. Η επιβλητική αφήγηση, το σκοτάδι και η μουσική επένδυση μας ταξίδεψαν πίσω στον χρόνο και εξήραν τη φαντασία μας δημιουργώντας εικόνες μέσα από τις οποίες μπορέσαμε να φανταστούμε τους ανθρώπους εκείνους να κρατούν αναμμένες δάδες και να ζωγραφίζουν στο μισοσκόταδο όλες αυτές τις ζωγραφιές. Ξέθαψαν τόνους πέτρας, σμίλευσαν περίτεχνες αίθουσες και τις στόλισαν με κόκκινη ώχρα. Γιατί το έκαναν αυτό οι αρχαίοι αυτοί άνθρωποι;

Τα ζωγραφισμένα με κόκκινο χρώμα τοιχώματα του Υπογείου (Φωτογραφία από την αγορασμένη κάρτα)​

Όταν ανακαλύφθηκε το Υπόγειο, σε ορισμένες αίθουσες βρέθηκαν ανθρώπινα οστά, τόσο παλιά, που διαλύονταν κατά το άγγιγμα. Επομένως επρόκειτο, ξεκάθαρα, για υπόγειους προστατευόμενους χώρους ταφής. Ελάχιστα οστά σώθηκαν από το Ħal Saflieni. Μέχρι και 7.000 άτομα θάφτηκαν εδώ. Γυναίκες, άντρες και παιδιά στο ίδιο μέρος. Εκείνοι οι άνθρωποι, εκτός από τους τοίχους, κάλυψαν και τα κόκαλα με κόκκινη ώχρα, οπότε αυτό το τελετουργικό είχε να κάνει με το αίμα, με τη ζωή και με τον θάνατο. Οι μελέτες αποκαλύπτουν τη φύση των τελετών ταφής. Οι πεθαμένοι μεταφέρονταν στους υπόγειους χώρους όπου ξεκινούσε ένα απίστευτο τελετουργικό. Στα πλαίσια μιας διαδικασίας, γνωστής ως «εκσάρκωση», οι νεκροί αφήνονταν στο Υπόγειο επί μήνες μέχρι να φύγει όλη η σάρκα από τα κόκαλά τους. Όταν κάποιος πέθαινε τον έβαζαν σε κοινή θέα για μια περίοδο. Έπειτα, καθώς το πτώμα άρχιζε να αποσυντίθεται και να διαλύεται, έπαιρναν τα μέρη του και τα αναδιένειμαν. Τα μνημεία αποτελούσαν μια κάψουλα μέσα στην οποία τοποθετούνταν οι νεκροί αναπαριστώντας την κοινότητα που άντεχε στον χρόνο. Το να βρίσκεται κανείς εκεί δε θα ήταν και πολύ ευχάριστο. Σάπια σάρκα μύριζε παντού.

Αίθουσα του Υπογείου (Φωτογραφία από την αγορασμένη κάρτα)​

Παρότι έχουν περάσει χιλιάδες χρόνια, οι αρχαίοι αυτοί ιεροί χώροι κρύβουν ακόμα πολλά μυστήρια. Ένα από αυτά είναι ένα περίεργο άνοιγμα στο Ħal Saflieni Hypogeum, γνωστό ως «Άνοιγμα των Χρησμών», που φτιάχτηκε για να παράγει έναν τρομακτικό ήχο. Όταν κάποιος μιλούσε στο άνοιγμα, ο ήχος αντηχούσε παντού μέσα στον υπόγειο χώρο. Πρέπει να ήταν μια πολύ τρομακτική συνθήκη. Φαίνεται, πως ο «Λαός των Ναών» δημιουργούσε με τους ήχους υπερβατικές εμπειρίες κατά τις ταφές των νεκρών. Υπόγειοι χώροι με τρομακτικούς και παράξενους ήχους, κόκκινα σχέδια να «χορεύουν» υπό το φως των δαδών στους τοίχους, οι ταφές ήταν δυνατά βιώματα για τους ανθρώπους της κοινότητας. Με τις εμπειρίες που είχαν σε αυτά τα φρικιαστικά μέρη, δίπλα στους πεθαμένους προγόνους, με τη δυσοσμία σωμάτων σε αποσύνθεση, με τους τρομακτικούς επαναλαμβανόμενους ήχους, ίσως να έπεφταν σε έκσταση. Ήταν μια αισθητηριακή, ίσως και ψυχεδελική κατάσταση.

Πηγή των ανωτέρω τεσσάρων φωτογραφιών: https://visitmalta.canto.global/v/ViewingMalta/landing?viewIndex=0​

Τέτοιες υπερβατικές πρακτικές υποδεικνύουν πως αυτός ο Λαός λάτρευε μια μυστηριώδη οντότητα και οι αποδείξεις βρέθηκαν εδώ, στο Υπόγειο του Ħal Saflieni. Είναι μια όμορφη γυναικεία φιγούρα, η Κοιμωμένη Κυρία, η οποία φτιάχτηκε πριν από 4.500 χρόνια. Δεν ξέρουμε ποια είναι. Δεν ξέρουμε αν ήταν θεά, ή ιέρεια, ή μια απλή γυναίκα. Ή μήπως, λόγω του ότι βρίσκεται σε στάση ήρεμου ύπνου, αντιπροσώπευε τον θάνατο; Βρέθηκε ανακατεμένη με ανθρώπινα κόκαλα. Πρέπει να κατανοούσαν τη μαγεία του κύκλου της ζωής, ότι είμαστε μέρος μιας μεγαλύτερης μήτρας. Το υλικό δεν εξαφανίζεται, απλώς αλλάζει μορφή. Υπάρχει και ένα άθικτο κρανίο που βγήκε από το Υπόγειο και ανήκε σε αρσενικό 25 ετών. Είναι διατηρημένο υπέροχα. Ήταν ένας νέος άνδρας που επέλεξε να συνεργαστεί με τους γύρω του και να θαφτεί μαζί τους. Το γεγονός ότι είχαν μαζικούς τάφους δείχνει ότι η συμβίωση ήταν σημαντική για αυτούς. Αυτοί οι θησαυροί είναι σημαντικοί γιατί τους έφτιαξαν γυναίκες και άνδρες που συνέθεσαν την κοινωνία. Την αρχή του ίδιου του πολιτισμού.

H Κοιμωμένη Κυρία (Φωτογραφία από την αγορασμένη κάρτα)​

Στο παρακάτω video μπορείτε να πάρετε μια μικρή γεύση από τη μουσική επένδυση της αφήγησης:

Βγήκαμε έξω στο φως, στη λιακάδα και στη ζέστη, μετά από μια (1) περίπου ώρα. Συμπέρασμα: Aν με βγάλει ξανά ο δρόμος μου στη Μάλτα θα έρθω πάλι στο Υπόγειο του Ħal Saflieni. Τόσο πολύ μου άρεσε όλη αυτή η πρωτόγνωρη εμπειρία που έζησα. Επόμενος προορισμός οι Tarxien Temples (It-Tempji ta' Ħal Tarxien) 600, μόλις, μέτρα μακριά από το Υπόγειο.

Περπατώντας σε ήσυχες γειτονιές

φτάσαμε, μετά από περίπου δέκα (10) λεπτά, έξω από ένα ταπεινό κτίριο που θα μπορούσε, κάλλιστα, να είναι ένα απλό κανονικό σπίτι της συνοικίας παρά είσοδος σε έναν τόσο σημαντικό αρχαιολογικό χώρο.

Μπαίνοντας μέσα στο ευρύχωρο δωμάτιο μας κόπηκε η ανάσα από το κρύο. Ζέστη-κρύο, ζέστη-κρύο, αυτές οι απότομες εναλλαγές ήταν ένα κι ένα για πλευρίτωμα ή ψύξη. Βγάλαμε τα εισιτήρια και ο μεσόκοπος υπάλληλος μας ρώτησε τη χώρα καταγωγής μας. Μόλις άκουσε Ελλάδα μόνο που δεν παράτησε το πόστο του για να έρθει να μας αγκαλιάσει. Το τί χαρά έκανε δε λέγεται. Λες και ήμασταν συγγενείς του που είχε να μας δει καιρό. Μετά από κάμποσες κουβέντες που ανταλλάξαμε, ρώτησε: -«Olympiakos;». -«E! όχι και Ολυμπιακός, μεγάλε!». -«Panathinaikos» βέβαια! -«A…Saravakos» αναφώνησε, γουρλώνοντας τα μάτια του. Με κείνα και με τ΄ άλλα καταφέραμε, μετά από κάμποσο κουβεντολόι, να ξεκολλήσουμε από τον λαλίστατο και ενθουσιώδη φιλέλληνα υπάλληλο. Αγοράσαμε παγωμένα νερά και μαγνητάκια, αφού και εδώ η τιμή τους ήταν πάμφθηνη, και ανοίγοντας μια πόρτα βρεθήκαμε, ξανά, στην «Κόλαση του Δάντη». Ευτυχώς και οι Ναοί Tarxien προστατεύονται από τεράστια τέντα και κατά τη διάρκεια όλης της περιήγησης οι επισκέπτες είναι προστατευμένοι από τις ανελέητες ηλιακές ακτίνες και τις καλοκαιρινές υψηλές θερμοκρασίες. Μια υπερυψωμένη διαδρομή κυκλώνει τους Ναούς και στο τέλος σε οδηγεί στο εσωτερικό τους.

Παρακάτω το ωράριο και οι τιμές των εισιτηρίων:

Δευτέρα έως Κυριακή: 10.00-18.00
Κλειστά: Μεγάλη Παρασκευή, Παραμονή & Ημέρα Χριστουγέννων, Παραμονή & Ημέρα Πρωτοχρονιάς

Ενήλικες (18+): 6,00 €
Νέοι (12-17): 4,50 €
Ηλικιωμένοι (60+): 4,50 €
Φοιτητές: 4,50 €
Παιδιά (6-11): 3,00 €
Βρέφη (1-5): Δωρεάν

Οι Ναοί Ταρχίεν χρονολογούνται από το 3150 π.Χ. Ακόμα και σήμερα παραμένουν απόδειξη της δεξιοτεχνίας και των δεξιοτήτων του «Πολιτισμού των Ναών». Αποτελούνται από τρεις ξεχωριστές, αλλά προσαρτημένες, δομές Ναών και φυσικά είναι εγγεγραμμένοι στον Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Οι μεγάλοι πέτρινοι ογκόλιθοι ανακαλύφθηκαν το 1914 από ντόπιους αγρότες που όργωναν το χωράφι. Ο ιδιοκτήτης της γης, κάτω από την οποία ήταν θαμμένοι οι Ναοί, σκέφτηκε ότι οι μεγάλες πέτρες πάνω στις οποίες χτυπούσαν συνεχώς τα άροτρα των εργατών μπορεί να είχαν κάποια αρχαιολογική αξία. Έτσι, επικοινώνησε με τον διευθυντή του Εθνικού Μουσείου, Themistocles Zammit, ο οποίος άρχισε να σκάβει, από την πρώτη του κιόλας επιθεώρηση του χώρου, όπου ανακάλυψε το κέντρο του συγκροτήματος. Μέχρι το 1920, ο Zammit είχε εντοπίσει και πραγματοποιήσει εργασίες αποκατάστασης σε πέντε (5) ξεχωριστούς, αλλά αλληλένδετους Ναούς.

Και σε αυτούς εδώ τους Ναούς, μια μεγάλη εξέδρα καταλήγει στις δύο πλευρές της εισόδου. Αν θυμάστε, σε προηγούμενο κεφάλαιο, έχω αναφέρει ότι οι εξέδρες μέσα στους Ναούς ήταν μέρος ενός τελετουργικού και τις χρησιμοποιούσαν για να παρουσιάζουν τις σοδειές τους.

Και στους Ναούς Tarxien υπάρχουν τρύπες σε κάθετες πέτρες, σε ύψος από ενενήντα (90) εκατοστά μέχρι και ενάμιση (1,5) μέτρο από το έδαφος, δηλαδή το ύψος μιας κατσίκας ή μιας αγελάδας. Σίγουρα ήταν τρύπες για να δένουν τα συγκεκριμένα ζώα.

Καθώς οι ειδικοί ενώνουν τα στοιχεία, προκύπτει ένα πρωτοφανές όραμα για τη ζωή και τα τελετουργικά των αρχαίων αυτών ανθρώπων. Αφού, λοιπόν, άφηναν ένα μέρος της σοδειάς στις εξέδρες οδηγούσαν τα ζώα στο εσωτερικό του Ναού ο οποίος αποτελείτο από αίθουσες, ορισμένες εκ των οποίων είχαν βωμούς. Σε κάποιους βωμούς βρέθηκαν ίχνη καψαλισμένης σάρκας, γεγονός που αποδεικνύει ότι έκαναν θυσίες ζώων, αναπαράγοντας τις ζωογόνες ιδιότητες της γης. Ο «Λαός των Ναών» ανέπτυξε σύνθετες μεθόδους παραγωγής τροφής, αλλά και περίπλοκα τελετουργικά για να τιμά τις σοδειές του.

Στους Ναούς Tarxien βρέθηκε ένα μπολ, τόσο μεγάλο, που μάλλον φτιάχτηκε για τεράστιες ποσότητες φαγητού. Ίσως, να έτρωγε πολύς κόσμος ταυτόχρονα γεγονός που αποδεικνύει ότι αυτοί οι ιεροί τόποι αποτελούσαν χώρους συγκέντρωσης για να τιμάται η αφθονία της φύσης.

Μέσα στους Ναούς, η κάθε φατρία εξέφραζε την ταυτότητά της, τις δυνάμεις της, την ισχύ και τον πλούτο της. Μόνο κατά την πρώιμη εποχή του Χαλκού (μετά το 2000 π.Χ.), οι νέες αφίξεις στα νησιά μετέτρεψαν ορισμένες περιοχές εντός των Ναών σε νεκροταφείο αποτέφρωσης νεκρών, αφήνοντας πλούσιο αρχείο εθίμων και αντικειμένων.

Το παρακάτω είναι το κάτω μέρος ενός κολοσσιαίου αγάλματος, μιας φιγούρας που φορά μια πλισέ φούστα και στέκεται στον εξαιρετικά διακοσμημένο Νότιο Ναό:

Στους Ναούς Tarxien ανακαλύφθηκε η μεγαλύτερη συλλογή πέτρινων γλυπτών από κάθε άλλο μεγαλιθικό ναό στη Μάλτα με περίτεχνα λαξευμένες σπείρες:

Αποχωρήσαμε πλήρως ικανοποιημένοι με τις εικόνες, τις γνώσεις και τις εμπειρίες με τις οποίες μας εμπλούτισαν οι επισκέψεις μας στην προϊστορική κληρονομιά της Μάλτας. Περπατώντας στους δρόμους της Paola συναντήσαμε, κατά κόρον, ένα ακόμα στοιχείο που χαρακτηρίζει τα νησιά. Έξω από τις εισόδους των περισσότερων σπιτιών υπάρχουν μικρά αγάλματα, ενσωματωμένα στους τοίχους, που παριστάνουν αγίους, τον Ιησού ή την Παναγία. Τα βλέπεις παντού, σε όλες τις πόλεις, σε όλες τις συνοικίες, σε όλους τους δρόμους.

Μπήκαμε στο αυτοκίνητο και ξεκινήσαμε για μια καινούρια πόλη στην οποία βρίσκεται ένα σημαντικό αξιοθέατο.

 

[Smaragda53]

Πω πω φανταστικά!

 

[Vicks]

Και φίλη της Μάλτας και Παναθηναϊκός! Άψογη @Klair

 

[Klair]

Και φίλη της Μάλτας και Παναθηναϊκός! Άψογη @Klair

 

[Klair]

Mosta (Il-Mosta)
Τετάρτη 29 Ιουνίου 2022

Η Μόστα (Il-Mosta) είναι μια πόλη που βρίσκεται στην κεντρική Μάλτα και είναι πολύ γνωστή για την εκκλησία της Ροτόντας με τον τεράστιο τρούλο. Κατά τον Μεσαίωνα, η Μόστα ήταν ένας μικρός οικισμός ανάμεσα σε πολλούς άλλους οικισμούς, αλλά σήμερα, μπαίνοντας με το αυτοκίνητο στην πόλη αντικρίσαμε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή και μάλιστα η πρώτη προσπάθεια για εύρεση θέσης στο μεγάλο parking δίπλα στην εκκλησία έπεσε στο κενό. Κάναμε μια μεγάλη κυκλική βόλτα στους δρόμους της και επιστρέψαμε στο ίδιο parking με την ελπίδα να βρούμε μια ελεύθερη θέση. Πράγματι, η δεύτερη προσέγγιση εστέφθη με επιτυχία και μάλιστα ο χώρος που παρκάραμε σκεπαζόταν από τη μεγαλειώδη σκιά του ναού.

Αρχικά, κάναμε βόλτα στην Rotunda Square η οποία περιβάλλεται με όμορφα παλιά κτίρια και στη μια άκρη της υπάρχει ένας κυκλικός κόμβος με το άγαλμα του λιονταριού, του συμβόλου της Mosta.

Όμως, οι βασικοί λόγοι που ήρθαμε εδώ ήταν δύο. Ο πρώτος ήταν για να επισκεφθούμε την Sanctuary Basilica of the Assumption of Our Lady (Santwarju Bażilika ta' Santa Marija), κοινώς γνωστή ως Rotunda of Mosta (Ir-Rotunda tal-Mosta)

και ο δεύτερος για να εξερευνήσουμε το Mosta World War II Shelter.

Η Rotunda of Mosta χτίστηκε μεταξύ του 1833 και του 1860, σε νεοκλασικά σχέδια του Giorgio Grognet de Vassé, στη θέση μιας παλαιότερης αναγεννησιακής εκκλησίας. Ο σχεδιασμός της σημερινής εκκλησίας βασίζεται στο Πάνθεον της Ρώμης και έχει έναν από τους μεγαλύτερους, μη υποστηριζόμενους, τρούλους στον κόσμο.

Στις 9 Απριλίου του 1942 μια γερμανική αεροπορική βόμβα τρύπησε τον τρούλο και έπεσε στην εκκλησία, κατά τη διάρκεια της λειτουργίας, αλλά δεν εξερράγη. Το γεγονός αυτό ερμηνεύτηκε από τους Μαλτέζους ως θαύμα. Ένα αντίγραφο αυτής της βόμβας εκτίθεται σήμερα μέσα στην εκκλησία ως αξιοθέατο.

Ώρες λειτουργίας επισκεπτών:

Δευτέρα έως Παρασκευή από τις 09:30 έως τις 18:00-τελευταία είσοδος 17:30
Σάββατο από τις 09:30 έως τις 16:30-τελευταία είσοδος 16:00
Κυριακή από τις 12:00 έως τις 17:00-τελευταία είσοδος 16:30

Τιμές:

3 € για επίσκεψη στη Βασιλική και το Καταφύγιο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου
5 € για επίσκεψη στη Βασιλική, στο Καταφύγιο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, για ανάβαση στο εσωτερικό μπαλκόνι του Θόλου και για πρόσβαση στην εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα με πληροφορίες για τον Θόλο και την πόλη της Μόστα.

Εκδώσαμε το εισιτήριο των 5 €/άτομο και ξεκινήσαμε την ανάβαση σε μια στενή πέτρινη σκάλα.

Ασυνήθιστη και πολύ εντυπωσιακή η θέα της στοάς καθώς ανεβαίναμε προς την «ταράτσα» της εκκλησίας.

Όμως, βγαίνοντας έξω για να δούμε τη θέα από ψηλά απογοητευτήκαμε είναι η αλήθεια.

Υπήρχαν, όμως, και κάποια όμορφα σημεία για φωτογραφίες.

Μας άρεσε, επίσης, η εγγύτητα στον τρούλο και η θέα του ναού από ψηλά ο οποίος είναι πραγματικά τεράστιος και όμορφος.

Βαμμένη σε μπλε, χρυσό, και λευκό, διακοσμημένη με εκπληκτικά αγάλματα, αυτή η γιγάντια εκκλησία παρουσιάζει, επίσης, πολλούς πίνακες ζωγραφικής του Giuseppe Calì και άλλων καλλιτεχνών.

Κατά την επίσκεψή μας στη Rotunda of Mosta δεν παραλείψαμε να παρατηρήσουμε τα σκευοφυλάκια, αλλά και τα άμφια του κλήρου που εκτίθενται σε κάποια σημεία του ναού.

Στον περίβολο της εκκλησίας υπάρχει μια στενή σκάλα η οποία οδηγεί σε ένα, από τα πολλά καταφύγια αεροπορικών επιδρομών της Μάλτας που σκάφτηκαν κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Το καταφύγιο, που απλώνεται κάτω από την πλατεία και την εκκλησία, σκάφτηκε με τα χέρια το 1940, από 15 εργάτες υψηλής εξειδίκευσης και χρησιμοποιήθηκε από οικογένειες κατά τη διάρκεια των πολλών και συνεχών αεροπορικών επιδρομών. Μετά από πολλά χρόνια, αυτό το καταφύγιο άνοιξε για τους επισκέπτες και περιλαμβάνει εκθέσεις που σχετίζονται με τη Μάλτα στα χρόνια του πολέμου, αλλά και εκθέσεις εργαλείων για τις διάφορες παραδοσιακές δουλειές που υπήρχαν στο νησί. Κατεβαίνοντας τα σκαλιά του καταφυγίου νιώσαμε αμέσως τη δροσιά, που πάντα συνοδεύει αυτούς τους υπόγειους χώρους, αλλά και τη χαρακτηριστική μυρωδιά που τους προσδίδει η κλεισούρα και η υγρασία. Το στήσιμο της έκθεσης κατάφερε να μας δημιουργήσει την αίσθηση του ταξιδιού πίσω στον χρόνο, τότε που η Μόστα βίωνε καθημερινούς βομβαρδισμούς, με τους κατοίκους της να κρύβονται σε αυτό το υπόγειο καταφύγιο ζώντας τον τρόμο του πολέμου, αλλά επιβιώνοντας με σκληρή δουλειά, υπομονή και συντροφικότητα.

Βγαίνοντας στο φως της ημέρας, κάναμε βόλτα στην Triq Il-Kostituzzjoni, τον κεντρικό δρόμο της Μόστα. Καθώς περπατούσαμε, εντοπίσαμε μια pastizzeria και χωρίς δισταγμό σταθήκαμε μπροστά στη βιτρίνα με τα λαχταριστά τοπικά εδέσματα. Προτιμήσαμε τα Ricotta Qassatat, τα ξαδερφάκια των pastizzi, τα οποία είναι πουγκιά ζύμης που τα γεμίζουν είτε με τυρί ricotta, είτε με μείγμα μπιζελιού. Στο πίσω μέρος της εκκλησίας υπήρχε ένα μικρό παρκάκι με παγκάκια πάνω στα οποία έπεφτε η σκιά μερικών δέντρων και σε αυτά καθίσαμε για να απολαύσουμε το σνακ μας και να ξεδιψάσουμε με το παγωμένο νεράκι μας.

Η συνέχεια, μας βρήκε να οδηγούμε σε ένα επίπεδο και αδιάφορο τοπίο, μέχρις ότου μπροστά μας υψώθηκε ένας λόφος στην κορυφή του οποίου δεσπόζει μια περιτειχισμένη πόλη, στο χρώμα της άμμου, με έναν τεράστιο τρούλο και μερικούς ακόμα μυτερούς πύργους να υψώνονται στον ουρανό της Μάλτας. Αυτό το σκηνικό μας υποχρέωσε σε μικρή στάση στην άκρη του στενού δρόμου για μερικές φωτογραφικές λήψεις.