• Η αναδρομή στο παρελθόν συνεχίζεται! Ψηφίστε την Ταξιδιωτική Ιστορία του μήνα για τους μήνες Μάρτιο - Αύγουστο 2020 !

Πόλσκα, Ουκραγίνα

delmem2233

Member
Μηνύματα
392
Likes
4.196
Αρχίζω με απάντηση στην ερώτηση του Γιώργου, και συνεχίζω -επιτέλους- με Χάρκοβο.

Διευκρινίζω ότι διανύω σχετικά αντικοινωνική περίοδο (δηλαδή μία... φυσιολογική για μένα περίοδο), αποφεύγοντας να περνάω χρόνο με κόσμο εκτός χόστελ, κι ακόμα και στα χόστελ συνήθως μιλάω με μη Ουκρανούς, όχι επειδή τους... σνομπάρω, αλλά επειδή τα Ουκρανικά/Ρωσικά μου είναι καταγέλαστα, και τα δικά τους Αγγλικά είναι κατά κανόνα ακόμη χειρότερα.

Το αναφέρω αυτό για να καταστήσω εκ των προτέρων σαφές ότι αυτόν τον μήνα είχα πολύ λίγη συναναστροφή με Ουκρανούς, κι οι όποιες εντυπώσεις μου από αυτούς αφορούν κυρίως το πώς τους έζησα το 2012, όταν ήμουν σε εντελώς διαφορετικό state of mind, και -παραδόξως- πού με έχανες πού με έβρισκες με παρέα ήμουν, συχνά με Ουκρανούς, με τους οποίους τα κουτσοκαταφέρναμε στα Αγγλικά.

Αν έκανα μία λίστα με χαρακτηρισμούς για το πώς βλέπω τους Ουκρανούς, στην κορυφή θα έβαζα (αναρωτιέμαι αν εσείς που έχετε έρθει εδώ συμφωνείτε μαζί μου, ειδικά οι... τακτικοί επισκέπτες) τη λέξη “γενναιόδωροι”(!). Δεν υπάρχει περίπτωση να μπω σε κουζίνα χόστελ την ώρα που Ουκρανοί τρώνε, και να μη μου προτείνουν, κάποιοι ακόμα και να επιμείνουν, να μοιραστούν μαζί μου εκείνο που είχαν μαγειρέψει.

Το δε 2012, “Δυτικοί” που έψαχναν κρεβάτια και δωμάτια στην Ουκρανία για τον μήνα του Euro, άρχισαν να παραπονιούνται σε διάφορα σάιτ στο ίντερνετ για τις πολύ υψηλές τιμές των καταλυμάτων στις τέσσερις πόλεις που θα φιλοξενούσαν αγώνες. Πριν ακόμα αρχίσει το Euro, “ξεφύτρωσαν” δύο τουλάχιστον σάιτ με πρωτοβουλία απλών Ουκρανών, σάιτ στιλ couchsurfing.com, μέσω των οποίων μπορούσε κανείς να βρει κόσμο να τον φιλοξενήσει στο Κίεβο, στο Λβιβ, στο Χάρκοβο, στο Ντόνετσκ.

Πάμπολλοι Ουκρανοί έγιναν μέλη εκείνων των νέων σάιτ, που “στήθηκαν” αποκλειστικά για τον μήνα του Euro, από απλό κόσμο που αισθανόταν άσχημα που ξένοι που ήθελαν να επισκεφτούν τη χώρα για να παρακολουθήσουν αγώνες, έπεφταν θύματα εκμετάλλευσης (αν και τα πάντα είναι θέμα ζήτησης και προσφοράς, οπότε το “εκμετάλλευση” ίσως είναι άστοχο. Τέλος πάντων) από ιδιοκτήτες ξενοδοχείων και χόστελ.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον πατέρα (που δεν μιλούσε γρι Αγγλικά) και την κόρη του στο Λβιβ, που όχι απλά με φιλοξένησαν και τις δύο φορές που πήγα εκεί για να δω αγώνες, αλλά... σκεφτόντουσαν πριν από μένα για μένα, για τις μετακινήσεις μου, για το φαγητό μου, για τα ρούχα μου, τι, τι, πραγματικά τι να πρωτοθυμηθώ για τους συγκεκριμένους ανθρώπους, ειδικά τον μπαμπά, οι οποίοι τα λίγα που είχαν, τα μοιράστηκαν απλόχερα και δίχως να δέχονται “όχι” σαν απάντηση :).

Κατά τα άλλα, από το λίγο που επικοινώνησα με Ουκρανούς φέτος, σε χόστελ, σε γήπεδα, και σε μία συνάντηση του couchsurfing στο Λβιβ, τους βρήκα... συνειδητοποιημένους. Νεαροί που σπουδάζουν, μου είπαν ότι ήδη ψάχνονται να φύγουν στο εξωτερικό με το που θα τελειώσουν τις σπουδές τους. Ιδιοκτήτες χόστελ “ψάχνονται” κι εκείνοι για να προσελκύσουν κόσμο που μέχρι τώρα δεν είχαν σαν target group, επειδή βλέπουν ότι το target group που περίμεναν να πολλαπλασιαστεί μετά το Euro του 2012, οι “Δυτικοί”, οι Ρώσοι, δεν έρχονται, και δύσκολα θα επιστρέψουν, τουλάχιστον τόσοι που να αποτελούν εγγύηση βιωσιμότητας των επιχειρήσεών τους. Έτσι, έχουν στραφεί στον ντόπιο ταξιδιώτη, και κυρίως όχι εκείνον που ταξιδεύει για αναψυχή, αλλά εκείνον που μετακινείται για δουλειά, για κάποιον συγκεκριμένο λόγο που δεν έχει να κάνει με διακοπές.

Τους βρίσκω ευγενικούς. Με εξαίρεση το Κίεβο, οι οδηγοί των αυτοκινήτων σταματούν στις διαβάσεις των πεζών, και δύο φορές μού έτυχε να σταματήσουν στη... μέση του δρόμου, για μένα, επειδή, κλασικά, έκανα να περάσω δρόμο από μη διάβαση πεζών, “χύμα”, και δύο φορές οδηγοί σταμάτησαν στα καλά καθούμενα, βλέποντάς με στη διπλή γραμμή στη μέση του δρόμου, κάνοντάς μου σήμα να περάσω(!). Συνήθως δε, οι Ουκρανοί που έχω συναντήσει σε χόστελ (και τις λίγες φορές που βγήκα έξω με παρέα), συστήνονται. Απλώνουν το χέρι, και λένε “I am (όνομα)”. Μπορεί να μην ξέρουν τίποτε άλλο να πουν στα Αγγλικά, αλλά συστήνονται, και φροντίζουν να σε κάνουν να αισθανθείς άνετα όταν είσαι στον ίδιο χώρο μαζί τους.

Σκέφτομαι αν υπάρχει κάτι που να με ενοχλεί στους Ουκρανούς... Δεν βρίσκω... Όπως και στην Πολωνία, βλέπεις ΠΟΛΥ κόσμο να πίνει... παντού, ακόμα και στον δρόμο, είναι πολύ σύνηθες να βλέπεις κάποιον με τεράστιο μπουκάλι μπίρα στο χέρι και στο στόμα ενώ περπατάει, εικόνα που για κάποιον λόγο μού προκαλεί αποστροφή, όχι επειδή έχω κάτι εναντίον του αλκοόλ, αλλά επειδή θεωρώ ότι για όλα υπάρχει ο κατάλληλος χρόνος και τόπος, και ο δρόμος δεν μπορώ να δεχτώ ότι είναι ο κατάλληλος χώρος για να πίνει κανείς “για την πλάκα” του ενάμισι λίτρο μπίρα (και να αφήσει το μπουκάλι πεταμένο στην άκρη). Πείτε το παραξενιά μου.

Ακόμα και σ' αυτό όμως, κάνω μερικώς τα στραβά μάτια στην Ουκρανία, επειδή παρά τις τεράστιες ποσότητες αλκοόλ που βλέπω μπροστά στα μάτια μου να καταναλώνονται, έναν μήνα τώρα έχω δει... δύο μεθυσμένους; Κι αυτούς σε γήπεδα. Αντίθετα, στην Πολωνία, τσατίστηκα αρκετές φορές (μην γράψω σε “καθεβραδινή” βάση και φανώ υπερβολικός) βλέποντας τύφλα στο μεθύσι κόσμο στον δρόμο, να παραπαίει, να κουτουλάει σε ντουβάρια, να φωνάζει, να κάνει όλα εκείνα που με αηδιάζουν σε όσους μεθούν σε δημόσιους χώρους.

Α! Είπα σε κάποιον στην Οδησσό τις προάλλες ότι η Ουκρανία έχει κάτι κοινό με τη Μολδαβία, κάτι που παρατήρησα κυρίως σε γήπεδα. Είναι πολύ σύνηθες να βλέπεις ζευγαράκι σε κερκίδα, εκείνη κατά κανόνα κούκλα, κομψή, “περιποιημένη”, εκείνος συνήθως... φάτσα που σε κάνει να αναρωτιέσαι πώς γίνεται να έχει ΤΕΤΟΙΟ θηλυκό δίπλα του. Εκείνο όμως που κτυπάει περισσότερο στο μάτι δεν είναι η... μη “συμβατότητα” εμφανισιακά, αλλά το ότι οι κοπέλες συμπεριφέρονται στους άνδρες τους σαν να είναι... αγάδες. Έχω χάσει τον λογαριασμό πόσες φορές έχω δει ΘΕΑ να έχει τα χέρια της, τα χείλη της, το ένα πόδι της, πάνω στον άνδρα δίπλα της, να τον προσέχει, να τον χαϊδεύει, να τον... ταΐζει, να του καθαρίζει το πηγούνι από σνακ, κι εκείνος να είναι... στην κοσμάρα του, σχεδόν να αγνοεί τη γυναικάρα δίπλα του. Αν οι Ουκρανοί μαθαίνουν έτσι από μικροί σαν τρικ για να κάνουν τις γυναίκες να κολλάνε ακόμα περισσότερο πάνω τους, αναθεματίζω την ατυχία μου που δεν γεννήθηκα Ουκρανός, γιατί το συγκεκριμένο δεν το έχω, ΜΕ ΤΙΠΟΤΑ όμως...

Προφανώς τα του Χαρκόβου τα αφήνω -ω ναι, ξανά- για αύριο, επειδή ήδη το κείμενο αρχίζει να... ξεχειλώνεται. Κάτι τελευταίο μόνο για σήμερα, γενικό σχόλιο για τις προετοιμασίες των Ουκρανών για την άνοιξη και την “υψηλή τουριστική σεζόν”, από τον Μάιο μέχρι τον Σεπτέμβριο. Η... ατμόσφαιρα και η κατάσταση στην Ουκρανία μού θυμίζει έντονα την “Where the bloody hell are you?” διαφημιστική καμπάνια των Αυστραλών πριν από αρκετά χρόνια. Ακριβώς λόγω της punch line της με το “bloody hell” μέσα, το σποτάκι και γενικά η καμπάνια “κόπηκαν” (αν θυμάμαι καλά) στις ΗΠΑ και στη Βρετανία, ενώ ακόμα και στην ίδια την Αυστραλία το κόνσεπτ της καμπάνιας “έφαγε” ανελέητο “θάψιμο”.

Στο σποτάκι λοιπόν, διάρκειας ενός λεπτού, εμφανίζονται κάθε λίγα δευτερόλεπτα διάφοροι (με ομορφιές της Αυστραλίας σαν σκηνικό) να λένε, “σου βάλαμε μπίρα, λούσαμε τις καμήλες, σου κρατήσαμε θέση στην παραλία (εννοείται ότι όπως γράφω αυτές τις γραμμές, βλέπω ξανά το σποτάκι, για να θυμηθώ ακριβώς τις ατάκες), και βγάλαμε τους καρχαρίες από την πισίνα. Βγάλαμε τα καγκουρό από το χορτάρι (σε γήπεδο γκολφ), κι ο Μπιλ πηγαίνει να ανοίξει την πύλη (σε κάποιο ράντσο). Το ταξί περιμένει, και το δείπνο όπου να 'ναι σερβίρεται. Ανάψαμε τα φώτα (με σώου πυροτεχνημάτων στη γέφυρα του Σίδνεϊ από πίσω), κι έχουμε περάσει πάνω από 40.000 χρόνια κάνοντας πρόβες (Αβορίγινες καλλιτέχνες, χορευτές). So where the bloody hell ARE you?”, κατέληγε το σποτάκι με γνωστό μοντέλο να λέει την τελευταία ατάκα. Αν θυμάμαι καλά, το σποτάκι είχε σαν βάση το ότι τα νούμερα των αφίξεων από το εξωτερικό μετά τους Ολυμπιακούς του Σίδνεϊ, αντί να αυξηθούν, έπεσαν(!), με εξαίρεση, ξανά αν δεν κάνω λάθος, μόνο τη χρονιά ακριβώς μετά τους Ολυμπιακούς τους.

Στην Ουκρανία ένα παρόμοιο σποτάκι θα μπορούσε να λέει, “φυτέψαμε τα πάρκα μας με πολύχρωμα λουλούδια που σύντομα θα ανθίσουν, και στήσαμε τις εξωτερικές προεκτάσεις των μαγαζιών για να απολαμβάνεις από πιο κοντά την περατζάδα ενώ πίνεις το ποτό σου. Μαζέψαμε μέχρι και την τελευταία γόπα από τους πεζοδρόμους μας, βάψαμε τα πάντα μπλε και κίτρινα για να σου δείξουμε πόσο περήφανοι είμαστε για την χώρα μας, και κρατήσαμε τις τιμές σε επίπεδα που σε άλλες χώρες ούτε να ονειρευτείς δεν θα μπορούσες. Διάολε, το καλό που σου θέλουμε να έρθεις, γιατί τα πράγματα δεν πηγαίνουν καθόλου καλά...” Η τελευταία πρόταση “σηκώνει” ένα κείμενο μόνη της, αλλά... επιφυλάσσομαι.
 

delmem2233

Member
Μηνύματα
392
Likes
4.196
Φαντάσου να κάθεσαι αμέριμνος στο κρεβάτι σου, σε δωμάτιο χόστελ, με λάπτοπ στα πόδια και καφεδιά στο πλάι, και ξαφνικά να ανοίγει την πόρτα (την οποία είχες κλειστή, όχι όμως κλειδωμένη) ένας τύπος με ένα κατσαβίδι στο χέρι, να σε κοιτάει για δύο δευτερόλεπτα, να μη λέει τίποτα, κι αμέσως μετά να αρχίζει να... ξεβιδώνει την πόρτα!!!

Αυτό ακριβώς μου συνέβη το δεύτερο πρωινό στο Χάρκοβο, ευτράπελο που πολύ σύντομα βρήκα την εξήγησή του. Μετά από μερικά δευτερόλεπτα... μη αντίδρασης από μέρους μου (ομολογώ ότι έμεινα εμβρόντητος όταν είδα τον τύπο να ξεβιδώνει την πόρτα. Μπείτε στην θέση μου), ζήτησα εξηγήσεις, ο τύπος με το κατσαβίδι δεν μιλούσε Αγγλικά, και κάλεσε κάποιον που μιλούσε όσο χρειαζόταν για να συνεννοηθούμε...

Ο αγγλομαθής ήταν ο συνιδιοκτήτης του κτηρίου στο οποίο στεγαζόταν το χόστελ, μου ζήτησε συγγνώμη για την... κατάσταση, αμέσως μετά με ρώτησε αν πιστεύω στον Θεό(!), και στο καπάκι με ρώτησε αν πιστεύω τουλάχιστον στην “ψυχή”, στο ότι ο κάθε άνθρωπος πρέπει να προσπαθεί να κάνει το σωστό, πρώτα και κύρια για να τα έχει καλά με τον εαυτό του (όλα αυτά, ενώ ο τύπος με το κατσαβίδι συνέχιζε ακάθεκτος την... δουλειά του).

Ο συνιδιοκτήτης του κτηρίου μού εξήγησε ότι το χόστελ το δούλευε επί κάποια χρόνια η αδερφή του, την οποία χαρακτήρισε “πολύ κακό άνθρωπο”, που έφθασε στο σημείο να σηκώσει χέρι στη σύζυγό του (η οποία ήταν λίγο έξω από το δωμάτιο και άκουγε την κουβέντα μας). Μου είπε λοιπόν ότι αφού επένδυσε πολλά λεφτά στο κτήριο και στο χόστελ, αλλά δεν είδε ποτέ αντίκρυσμα επειδή η αδερφή του δεν μοιράστηκε ποτέ τα έσοδα της επιχείρησης μαζί του, μου.. πέταξε τη βόμβα ότι από εκείνο το πρωί το χόστελ δεν ήταν πλέον... χόστελ, έπαυε να υπάρχει, έκλεινε, “effective immediately” που λένε σε αμερικάνικες ταινίες.

Διατηρώντας την ψυχραιμία μου(!!!), πηγαίνοντας δηλαδή τελείως κόντρα στη νευρόσπαστη φύση μου, του είπα ότι με την αδερφή του μπορεί να έχει όποιες διαφορές θέλει, όμως με το να κλείνει το χόστελ χωρίς προειδοποίηση εκείνοι που πλήττονται χωρίς να φταίνε σε τίποτα ήταν τα άτομα που έμεναν εκεί, τα άτομα που είχαμε ήδη πληρώσει για να περάσουμε κάποια βράδια εκεί. Ο τύπος αποδείχθηκε πολύ συνεργάσιμος, είπε αμέσως στον... κατσαβιδάκια να σταματήσει εκείνο που έκανε με την πόρτα, μου είπε ότι θα άφηναν το δικό μου δωμάτιο άθικτο, ότι μπορούσα να μείνω όσο είχα σχεδιάσει και προπληρώσει, κι ό,τι... όλα καλά, “δεν θέλω να προκαλέσω πρόβλημα σε κανέναν, απλά δεν πάει άλλο η κατάσταση με την αδερφή μου, έπρεπε να κάνω κάτι δραστικό”, ήταν τα τελευταία λόγια του, πριν πάρει το... συνεργείο του και κλείσει την πόρτα του δωματίου μου, αφήνοντάς με στο ίδιο σημείο που με είχαν βρει λίγα λεπτά νωρίτερα.

Αργότερα, μιλώντας με την κοπέλα που είχα βρει την προηγούμενη μέρα στη ρεσεψιόν, έμαθα ότι το παιδί συμφώνησε να αφήσει και τους Ουκρανούς πελάτες (long-term, όλοι τους) να μείνουν άλλες 10-15 μέρες, μέχρι να τακτοποιηθούν κάπου αλλού. Απλά, τους ζήτησε να συγκεντρωθούν όλοι σε έναν κοιτώνα, όχι δύο-δύο σε ξεχωριστό, έτσι ώστε το συνεργείο του να μπορούσε να συνεχίσει το... ξε-στήσιμο του χόστελ. Με αυτά και μ' αυτά, “τσίμπησα” ειδική μεταχείριση, ως ξένος (υποθέτω). Όλοι οι υπόλοιποι μαζεύτηκαν σε έναν μεγάλο κοιτώνα στον πάνω όροφο, κι εγώ έμεινα μόνος σε δικό μου δωμάτιο στο ισόγειο.

Δυόμιση μέρες πέρασα στο Χάρκοβο, το οποίο δεν μου έμαθε, αλλά μου θύμισε ένα μάθημα που έμαθα (προφανώς όμως όχι αρκετά καλά, αφού χρειάστηκε μία πόλη να μου το θυμίσει μετά από χρόνια) το 2004, όταν πήγα στην Αυστραλία δεύτερη φορά μέσα σε λίγους μήνες, νομίζοντας ότι η δεύτερη φορά θα ήταν το ίδιο “ουάου” με την πρώτη, μόνο για να καταλήξει σε... επικό φιάσκο.

Διευκρινίζω ότι στο Χάρκοβο πέρασα πολύ έντονες (αρκετές από αυτές καλές, άλλες... διδακτικές, αλλά όχι ευχάριστες) στιγμές το 2012, κι από τότε, κάθε φορά που άκουγα συγκεκριμένα τραγούδια (αργεντίνικη μουσική, Αουτέντικος Ντεκαδέντες, “Λα Μόνα” Χιμένες, Κατουπέκου Μάτσου, “Ελ Πότρο”, γενικά καμία σχέση με Ουκρανία, απλά μόλις πρόσφατα τότε τα είχα περάσει στο mp3, χαιρόμουν να τα ακούω, και τα άκουγα συνέχεια στην Ουκρανία), το μυαλό μου πήγαινε ειδικά στο Χάρκοβο, και σκεφτόμουν ότι κάποια στιγμή έπρεπε να επιστρέψω και να περπατήσω στους ίδιους δρόμους ακούγοντας εκείνα τα ίδια τραγούδια.

Αυτό έκανα τις δύο πρώτες ημέρες μου στο Χάρκοβο την περασμένη βδομάδα, όμως... όπως έμαθα πριν από δέκα και πλέον χρόνια, το να επιστρέφεις σε ένα μέρος από το οποίο έχεις έντονες αναμνήσεις, ΧΩΡΙΣ όμως την διάθεση ή την ψυχική δύναμη να... ματσάρεις εκείνες τις αναμνήσεις, πόσο μάλλον να τις ξεπεράσεις, να ζήσεις ακόμα πιο “ουάου” στιγμές, τότε... απλά περνώντας χρόνο στο ίδιο -αλλά πολύ διαφορετικό, άλλες συνθήκες, άλλος καιρός, άλλα τα πάντα- μέρος, είναι σαν να... ανάβεις κερί σε αναμνήσεις που πέρασαν, που ανήκουν στο παρελθόν, και που δεν μπορείς να ξαναζήσεις.

Έφθασα στο σημείο να... τα βάλω με τον εαυτό μου για την απόφασή μου να επιστρέψω στο Χάρκοβο ενώ ήξερα ότι είμαι όπως είμαι αυτές τις ημέρες, ευτυχώς όμως, την τρίτη και τελευταία -μισή- μέρα, άναψε το... λαμπάκι στο μυαλό μου, και θυμήθηκα πώς “έσωσα” (όσο μπορούσε να σωθεί) το δεύτερο ταξίδι μου στην Αυστραλία το 2004. Δεν επιδιώκεις να ξαναζήσεις τις ίδιες στιγμές, δεν... τις ανάβεις κερί, αλλά δημιουργείς νέες αναμνήσεις. Τόσο απλά.

Πρακτικά, το τρίτο πρωινό βγήκα από το -πρώην- χόστελ (και νυν απλά... κτήριο), και το πρώτο που έκανα ήταν να διαλέξω άλλη μουσική στο mp3, τραγούδια που ακούω τους τελευταίους μήνες και μου φτιάχνουν την διάθεση. Για να πάω στο γήπεδο της πόλης (όχι για αγώνα, απλά για βόλτα), πήρα άλλους δρόμους, όχι εκείνους που περπάτησα το 2012 πηγαίνοντας στο ίδιο γήπεδο να δω το Γερμανία-Ολλανδία. Αφού έκανα τη γύρα μου στο γήπεδο, κάθισα για φαγητό σε ένα μαγαζί που δεν είχα ξαναδεί, και διάλεξα κάτι που δεν είχα ξαναδοκιμάσει. Ακόμα και φωτογραφική μηχανή άλλαξα, χρησιμοποίησα την τρίτη που κουβαλάω σε αυτό το ταξίδι αλλά χρησιμοποιώ ελάχιστα, επειδή δεν είμαι συνηθισμένος στις ρυθμίσεις της.

Με αυτά και μ' αυτά, εκείνο το απόγευμα έφυγα από το Χάρκοβο έχοντας δει σημεία του που δεν είχα δει το 2012, έχοντας κάνει μία νέα γνωριμία (στο μαγαζί που κάθισα για φαγητό), γενικά έχοντας δημιουργήσει νέες αναμνήσεις, οι οποίες δεν μπορούν να συγκριθούν με εκείνες του 2012, αλλά... τουλάχιστον “έσωσαν” το τριήμερο στο Χάρκοβο, και με έκαναν να πάρω το τρένο για Ντνιπροπετρόβσκ με την διάθεσή μου ΠΟΛΥ βελτιωμένη (και με τον σάκο μου βαρύτερο κατά 300 γραμμάρια, μια και στο επίσημο κατάστημα της Μέταλιστ αγόρασα δύο φανέλες της, νούμερο 267 και 268 στη συλλογή μου. Αρρώστια).

Σημαντική λεπτομέρεια, το ότι η τρίτη μέρα μου στο Χάρκοβο ήταν ουσιαστικά η πρώτη ανοιξιάτικη μέρα αυτού του ταξιδιού, η πρώτα μέρα που η θερμοκρασία και ο ήλιος με έκαναν να βγάλω το φλις και να το κρατάω στο χέρι όσο περπατούσα, η πρώτη μέρα που σκούπισα ίχνος ιδρώτα από το μέτωπό μου, η πρώτη μέρα που είδα κοπέλες με -πολύ- κοντά σορτσάκια, λες και... τα είχαν έτοιμα και απλά περίμεναν την πρώτη κατάλληλη μέρα για να τα φορέσουν (με το “πολύ” κοντά σορτσάκια εννοώ εκείνα που αφήνουν σε... κοινή θέα τα δύο χαμηλότερα εκατοστά του... πισινού, ΤΟΣΟ κοντά. Δύο κοπέλες είδα όλες κι όλες με τέτοια σορτσάκια, εικόνα που πολλές περισσότερες παρόμοιές της με έκαναν να ιδρώσω ακόμα περισσότερο τις τελευταίες ημέρες στο Ντνιπροπετρόβσκ, στο οποίο ο καιρός ήταν/είναι τόσο ανοιξιάτικος που νομίζεις ότι μέσα σε 2-3 ημέρες... πηδήξαμε απευθείας από τον χειμώνα στο καλοκαίρι).

Αν σκέφτεται κανείς, “εντάξει το ευτράπελο στο χόστελ, εντάξει το πώς έζησες εσύ το Χάρκοβο, αλλά... δε μας λες για την πόλη, πώς είναι, τι είναι, κάτι, οτιδήποτε”, δίκιο έχει. Το Χάρκοβο λοιπόν ανήκει στο... κλαμπ των τυχερών πόλεων που έχουν ΔΥΟ ποτάμια να συναντώνται στο κέντρο τους, κάτι που σημαίνει ότι τριγυρίζοντας στην πόλη, κάποια στιγμή βγαίνεις δίπλα σε ποτάμι, σε κάποιο από τα δύο, με καλές πιθανότητες να βρεις και χώρο για βόλτα δίπλα στο νερό (τομέας πάντως στον οποίο το Χάρκοβο θα μπορούσε να είναι πολύ καλύτερο, με ενοποιημένα πεζοδρόμια, αντί για τμηματικά -και μη προσβάσιμους ιδιωτικούς χώρους να διακόπτουν συχνά τη βόλτα).

Το Χάρκοβο δεν έχει τον... αρχιτεκτονικό πλουραλισμό του Κιέβου, ή τη γοητεία του Λβιβ, πόσο μάλλον τη... μεσογειακή ατμόσφαιρα της Οδησσού, όμως ΚΑΙ αρχιτεκτονικά ενδιαφέρον είναι (με συνδυασμό “σοβιετικών” μεγαθηρίων και “γοητευτικά παραμελημένων” κτηρίων με διαμερίσματα), ΚΑΙ για αρκετή βόλτα προσφέρεται, ΚΑΙ... ενδιαφέρον αέρα έχει, απλά... όχι μεσογειακό. Το Κίεβο είναι πάνω από 500 χιλιόμετρα μακριά. Η Ρωσία; Με αυτοκίνητο, ούτε 40. Ακούς μόνο Ρωσικά, οι περισσότερες ταμπέλες (με εξαίρεση εκείνες στα δημόσια κτήρια) είναι στα Ρωσικά, το σάιτ της Μέταλιστ είναι πρώτα στα Ρωσικά και μετά στα Ουκρανικά (και στα Αγγλικά), και γενικά... χωρίς να θέλω να φανώ εριστικός προς Ουκρανούς γνωστούς μου (λες και μπορούν να διαβάσουν τι γράφω εδώ), έχεις, ή τουλάχιστον εγώ είχα την αίσθηση ότι... από πολλές απόψεις είσαι μεν στην Ουκρανία, αλλά... στην “πιο ρωσική από αυτό, δύσκολα”, εκδοχή της.

Ναι μεν το τεράστιο άγαλμα του Λένιν στον μεγαλύτερο ανοικτό χώρο της πόλης, στο κέντρο της, πλέον λείπει (από το άγαλμα έχει μείνει μόνο το δεξί παπούτσι, στο οποίο έχει “φυτευτεί” μία ουκρανική σημαία), όμως σε πολλά σημεία βλέπεις τα αρχικά “CCCP” σε... ανάγλυφα σε τοίχους, στα καπάκια των υπονόμων, σε, σε, σε, ΔΕΝ βλέπεις δηλαδή την άκρατη από-σοβιετοποίηση του Λβιβ, ή του κεντρικού Κιέβου.

Για να είμαι ειλικρινής, όταν συνέβη ό,τι συνέβη με την Κριμαία και τις επαρχίες της Ουκρανίας με πρωτεύουσα το Ντόνετσκ και το Λουχάνσκ, στο μυαλό μου είχα λίγες αμφιβολίες για το τι θα διάλεγαν οι του Χαρκόβου. Αν έβαζα στοίχημα, “πατώντας” στον κόσμο που γνώρισα εδώ το 2012, το τι μου είπαν, το πώς αισθάνονταν για τη Ρωσία και την Ουκρανία, αν έβαζα λοιπόν στοίχημα, θα πόνταρα στο ότι το Χάρκοβο θα γινόταν... Ντόνετσκ, θα ξέκοβε από την Ουκρανία, θα... αλλοίωνε τα σύνορα για 45-50 χιλιόμετρα, και θα “στριμωχνόταν” στην άκρη της Ρωσίας. Να που έκανα λάθος... Να που εκείνοι που ήθελαν να μείνουν στην Ουκρανία αποδείχθηκαν όχι απαραίτητα περισσότεροι, αλλά σίγουρα πιο... δυναμικοί, και οι φωνές που όντως ακούστηκαν για “απόσπαση” από την Ουκρανία σύντομα σίγησαν...

Πέμπτο και τελευταίο βράδυ το αποψινό στο Ντνιπροπετρόβσκ, αύριο το απόγευμα βλέπω αγώνα στο δεύτερο γήπεδο της πόλης και μετά παίρνω βραδινό τρένο για Κίεβο, είχα σκοπό να ανεβάσω φωτογραφίες από την Πλατεία Ανεξαρτησίας του Κιέβου όσο ήμουν εδώ (για τον λόγο που ανέφερα πριν από λίγες ημέρες), όμως... μία το κείμενο-απάντηση στον Vasileti, μία το κείμενο-απάντηση στον Γιώργο, με... έριξαν πίσω, και πλέον ποντάρω στο να βρω διάθεση όσο θα είμαι στο Κίεβο (τρεις ημέρες) για να ανεβάσω εκείνες τις φωτογραφίες και να γράψω ένα κείμενο για το πολύ... low-profile τουριστικά Ντνιπροπετρόβσκ, το οποίο όμως, αν του δώσεις την ευκαιρία, “έχει να δώσει, έχει να σου επιστρέψει” σαν επιβράβευση για τον χρόνο που περνάς εδώ.
 

delmem2233

Member
Μηνύματα
392
Likes
4.196
Το πόσο τουριστική πόλη -δεν- είναι το Ντνιπροπετρόβσκ, το... υποπτεύεται κανείς ξεφυλλίζοντας ταξιδιωτικούς οδηγούς για την Ουκρανία. Στον Lonely Planet που έχω εγώ (σε PDF, δυστυχώς, μια και εδώ και καιρό έχω συμβιβαστεί με το ότι έπρεπε να γυρίσω την πλάτη μου στους αγαπημένους μου τυπωμένους οδηγούς, λόγω βάρους), το Κίεβο έχει προφανώς το δικό του κεφάλαιο, ουσιαστικά και το Λβιβ και η Οδησσός έχουν δικά τους κεφάλαια, ακόμα και το Χάρκοβο και η ίσως πιο αντιτουριστική μεγάλη πόλη της Ουκρανίας, το Ντονέτσκ, έχουν -έστω και οριακά- μεγαλύτερη κάλυψη από το Ντνιπροπετρόβσκ, με το τελευταίο οι του LP να το... ξεπετάνε σε τρεις μόλις σελίδες.

Το πρώτο δε που διαβάζεις στην εισαγωγή για την πόλη, σε κάνει (ΜΕ έκανε, μάλλον μόνο εμένα, αλλά... anyway) να σκεφτείς την Janice in accounting, την Τζάνις στο λογιστήριο, who just don't give a fuck. Αν είστε φαν του Last Week Tonight του Τζον Όλιβερ, ξέρετε σε τι αναφέρομαι. Στους υπόλοιπους που δεν είστε, αφενός ζητώ συγγνώμη που σας έκανα να χαραμίσετε λίγα δευτερόλεπτα για να διαβάσετε μία πρόταση που δεν σας “είπε” τίποτα, αφετέρου σας ΕΚΛΙΠΑΡΩ να αρχίσετε να παρακολουθείτε Last Week Tonight στο YouTube. Όσο για το “don't give a fuck”, δεν είναι δικό μου γραμματικό λάθος, έτσι πάει το αστείο στην εκπομπή.

Το Ντνιπροπετρόβσκ περιγράφεται σαν μία πόλη με πολλά προτερήματα, η οποία όμως διοικείται από ανθρώπους που το πρώτο (και δεύτερο, και τρίτο, και τέταρτο...) που τους ενδιαφέρει, είναι να κτιστεί ένα ακόμα εμπορικό κέντρο, κι ας γίνουν ρημάδια όσα παλιά όμορφα κτήρια χρειάζεται. They just don't give a fuck... (εδώ κολλάει και γραμματικά).

Πριν από λίγες ημέρες, γράφοντας για τους Ουκρανούς (για τους άνδρες, αλλά το συγκεκριμένο ισχύει και για τις γυναίκες), τους χαρακτήρισα “συνειδητοποιημένους”, εξηγώντας γιατί. Η ιδιοκτήτρια του χόστελ στο οποίο πέρασα τα τέσσερα από τα πέντε βράδια μου στο Ντνιπροπετρόβσκ, η Νατάσα, η οποία παρεμπιπτόντως έζησε δουλεύοντας δύο χρόνια στην Θεσσαλονίκη(!), μου είπε κι εκείνη ότι το Ντνιπροπετρόβσκ δεν είναι τουριστική πόλη. Το χόστελ συντηρείται από Ουκρανούς που για κάποιον -μη τουριστικό- λόγο επισκέπτονται την πόλη. Αντί λοιπόν να... επεκταθούν, έχουν κρατήσει το χόστελ -πολύ- μικρό, εννιά κρεβάτια έχει όλο κι όλο. “Είναι σαν να μένεις στο σπίτι κάποιου”, διάβασα σχόλια άλλων επισκεπτών στο booking.com. Αυτό είναι ίσως επειδή ΕΙΝΑΙ το σπίτι της Νατάσα και του Νικολάι, οι οποίοι μένουν εκεί. Θέλω να καταλήξω στο ότι οι δυο τους απλώνουν τα πόδια τους μέχρι εκεί που φθάνει το πάπλωμά τους, δεν τρέφουν φρούδες ελπίδες για το πόσο μπορεί να πολλαπλασιαστεί η πελατεία τους.

Το δε τελευταίο βράδυ μου στην πόλη, το πέρασα σε ένα μεγάλο ξενοδοχείο(!), οι του οποίου έχουν μετατρέψει δύο μεγάλα δωμάτια (έξι κρεβάτια το καθένα) σε κοιτώνες για ταξιδιώτες στιλ backpackers. Για 75 χρίβνια, περίπου δυόμισι ευρώ, είχα για... την πάρτη μου μόνο, ένα από αυτά τα δωμάτια (για την ακρίβεια, δύο δωμάτια ενωμένα σε ένα). Όταν ρώτησα τον νεαρό μάνατζερ πώς και ένα τέτοιο ξενοδοχείο έχει κρεβάτια για 75 χρίβνια, το παιδί (οπαδός της... καημένης της Ντνίπρο, για την οποία τα είπαμε όσο με ξεναγούσε στο ξενοδοχείο), πολύ ειλικρινά και συνειδητοποιημένα, μου είπε ότι οι Ουκρανοί σήμερα προτιμούν μοντέρνα ξενοδοχεία, ενώ το δικό τους είναι παλιό, “με πολλές σοβιετικές αναμνήσεις”, κάτι που το έκανε να ακουστεί σαν μειονέκτημα, άσχετα αν στα δικά μου μάτια ήταν τεράστιο πλεονέκτημα. Έτσι, έχουν στραφεί σε άλλο target group. Μεταξύ άλλων, όσο ήμουν εκεί, είδα ένα μεγάλο γκρουπ νεαρών Αφρικανών(!!), και τρία τουλάχιστον ζευγάρια Τούρκων, κόσμο δηλαδή για τον οποίο οι χαμηλές τιμές τους και η σούπερ τοποθεσία του ξενοδοχείου είναι δέλεαρ να μείνουν εκεί, αδιαφορώντας για το πόσο “σοβιετικό” μοιάζει το μέρος (και μοιάζει, πολύ, ωωωω πόσο πολύ :) ).

Κι όμως, το Ντνιπροπετρόβσκ θα μπορούσε να είναι πολύ πιο δημοφιλές στους ξένους ταξιδιώτες, αν... δεν ξέρω... αν προβαλλόταν περισσότερο. Όχι απλά έχει ποτάμι (με χώρο για τσάρκα δίπλα του, τουλάχιστον στο κεντρικότερο κομμάτι της πόλης), αλλά έχει και νησάκι με αμμουδερή παραλία ουσιαστικά στο κέντρο της πόλης! Μία μικρή γέφυρα διαβαίνεις, και είσαι στο νησάκι, μακρόστενο, με παιδική χαρά, με χώρο για ποδήλατο, και βασικά με πολλή-πολλή άμμο, παραλία που έχω δει γεμάτη (το 2012), και ήταν... φάτε μάτια ψάρια...

Ο κεντρικός δρόμος της πόλης είναι μία μεγάλη ευθεία, στη μέση της οποίας υπάρχει μεγάλη νησίδα (“μεγάλη” και “νησίδα” δεν μου κάθονται καλά δίπλα-δίπλα, το “νησίδα” παραπέμπει σε μικρό μέγεθος, αλλά... τέλος πάντων) με ψηλά δέντρα, με χώρο για πεζούς, και με τις γραμμές του τραμ, για τα τόσο... χαριτωμένα τραμ του Ντνιπροπετρόβσκ, τα οποία πρέπει να είναι τα πιο αργά που έχω δει στη ζωή μου, αλλά ειδικά αν είσαι τουρίστας, το “αργό” μπορεί να είναι και καλό, μια και έχεις περισσότερο χρόνο να χαζεύεις από τα τζάμια. Επιπλέον, το εισιτήριό τους είναι μόλις μιάμιση χρίβνια, δηλαδή... πέντε λεπτά του ευρώ;

Κι αυτός δεν είναι ο μόνος δρόμος με πράσινη νησίδα στη μέση. Η πόλη έχει τουλάχιστον πέντε τέτοιους, χώροι “ταμάμ” για χαλαρή βόλτα, η οποία στο Ντνιπροπετρόβσκ αυτές τις πέντε μέρες που πέρασα εκεί ήταν σκέτη απόλαυση για έναν ακόμα λόγο. Ο καιρός φαίνεται σαν να... πήδηξε την άνοιξη, κι από τον χειμώνα να πήγε απευθείας στο καλοκαίρι. Πέντε μέρες στο Ντνιπροπετρόβσκ, ξέχασα τι σημαίνει φλις, ξέχασα τι σημαίνει ζακέτα, με ένα κοντομάνικο ήμουν, ακόμα και στις οκτώ το βράδυ, επιστρέφοντας στο ξενοδοχείο από το δεύτερο μεγαλύτερο γήπεδο της πόλης, στο οποίο είδα τη μικρή Σταλ να κάνει την κηδεία της χρονιάς -στην Ουκρανία- στην “πολλή” Σαχτάρ. 3-3 στις καθυστερήσεις, αντίο -ουσιαστικά- πρωτάθλημα για τη Σαχτάρ.

Τα δέντρα έχουν γεμίσει φύλλα, τα πάρκα έχουν γεμίσει με μαργαρίτες, κόσμος και κοσμάκης καθόταν στο γρασίδι για (πολύ οργανωμένα, μάλιστα) πικ-νικ, οι φούστες κόντυναν, οι γυναικείοι ώμοι πετάχτηκαν έξω, και αρκετοί νεαροί άνδρες κυκλοφορούσαν με σορτσάκια. Τα τζιτζίκια έλειπαν, και το σκηνικό θα ήταν τέλεια καλοκαιρινό.

Στο προηγούμενο κείμενο έγραψα ότι με βάση την αίσθηση που μου έμεινε το 2012 περνώντας χρόνο εκεί, το Χάρκοβο με ξάφνιασε το 2014, το περίμενα να... ξεγλιστρήσει από την Ουκρανία, να... γίνει Ντονέτσκ και Λουχάνσκ. Αντίθετα, το Ντνιπροπετρόβσκ δεν με ξάφνιασε που... επέλεξε να μην “τα σπάσει” με το Κίεβο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τότε, ήταν πώς είδα τον κόσμο στις δύο πόλεις να αντιμετωπίζει ένα καυτό για -κάποιους από- τους Ουκρανούς θέμα, τη γλώσσα τους. Τις ημέρες του 2012 που ήμουν εδώ, προς το τέλος του Euro, η κυβέρνηση τότε του απίθανου Γιανουκόβιτς προωθούσε αλλαγές, οι οποίες είχαν τους ένθερμους υποστηρικτές των Ουκρανικών στις... επάλξεις.

Στο Χάρκοβο, στον μεγαλύτερο ανοιχτό χώρο στο κέντρο της πόλης, εκεί που μέχρι το τέλος του Euro ήταν η fan zone, ένας μοναχικός... τρελός του χωριού (της πόλης), είχε στήσει... σκηνή, και διαδήλωνε υπέρ της ουκρανικής γλώσσας. Ένας. Λίγες ημέρες αργότερα, στο Ντνιπροπετρόβσκ, στο Ντνίπρο-Ταβρίγια, εναρκτήριο παιχνίδι του ουκρανικού πρωταθλήματος (στο οποίο είδα τον Κονοπλιάνκα της Σεβίλλης, πλέον, να χάνει πέναλτι και να αποβάλλεται με δύο κίτρινες στο 35΄!! -συγγνώμη μη ποδοσφαιρόφιλοι, συγγνώμη, συγγνώμη, δεν μπορούσα να μην το αναφέρω), στο γεμάτο “πέταλο” των φανατικών της Ντνίπρο, όχι ένας τρελός, αλλά χιλιάδες τρελοί, τέντωσαν τεράστιο πανό που έγραφε “γλώσσα μας είναι τα Ουκρανικά”. Χάρκοβο, Ντνιπροπετρόβσκ, αντιμετώπιση του ίδιου ζητήματος, μέρα με τη νύχτα...

Στα μάτια μου, το Ντνιπροπετρόβσκ είναι ο... πρεσβευτής της σώφρονος μέσης οδού. Είναι εκείνος που εν μέσω καβγά λειτουργεί κατευναστικά, σαν να λέει στους μεν και στους δε, “όπα, χαλαρώστε, χαλαρώστε, αφήστε τις φωνές, κρύψτε τα μαχαίρια, καθίστε να τα βρούμε, και θα τα βρούμε”. Ανάμεσα στους κάργα φιλοδυτικούς τού Λβιβ και στους σφόδρα ρωσόφιλους της ανατολικής Ουκρανίας, είναι ο... ειδικός διαμεσολαβητής. Δεν τα έσπασε με το νέο στάτους κβο του Κιέβου (μετά την... δραπέτευση Γιανουκόβιτς), αλλά ούτε επιδόθηκε σε κυνήγι όσων αισθάνονται περισσότερο Ρώσοι παρά Ουκρανοί.

Γκρέμισε το άγαλμα του Πετρόβσκι μπροστά από τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης (κομμουνιστής του '20 από τον οποίο η πόλη πήρε το μισό όνομά της, το άλλο μισό προφανώς από τον Δνείπερο, το ποτάμι), όμως δεν άλλαξε όνομα (όπως όφειλε, πρόσφατα, μετά από νόμο που πέρασε στο Κίεβο, που λέει ότι πρέπει να αλλάξουν τα ονόματα που παραπέμπουν στη σοβιετική/κομμουνιστική εποχή), απλά άλλαξε την επίσημη εξήγηση γιατί η πόλη λέγεται όπως λέγεται, το έκανε από “προς τιμήν του Πετρόβσκι”, “προς τιμήν του Αγίου Πέτρου” (ομολογουμένως, θα ήταν μεγάλο... λούκι να αλλάξει το όνομα της πόλης έτσι ξαφνικά. Στη Ινδία το έκαναν αρκετές πόλεις, και για κάποια χρόνια... χάθηκε η μπάλα μεταξύ των ξένων τουριστών που δεν κατείχαν το... ιστορικό background της υπόθεσης).

Για να καταλήξω, προσωπικά, το Ντνιπροπετρόβσκ μού αρέσει. Μου αρέσει για το ποτάμι του, για το νησάκι του με την αμμουδερή παραλία του, για τις ανηφόρες/κατηφόρες του (βγάζεις πανοραμικές φωτογραφίες από πολλές διασταυρώσεις δρόμων), για τα πάρκα του, για τους μεγάλους δρόμους με τις πράσινες νησίδες τους στη μέση, για τα ΔΥΟ γήπεδά του (αδιόρθωτος), για τον συνδυασμό “παλιό/μοντέρνο” στην αρχιτεκτονική του, ακόμη και για το πόσο... overlooked είναι από τους “Δυτικούς” ταξιδιώτες. Αν είσαι ένας από τους λίγους “Δυτικούς” που κάνουν βόλτα στους κεντρικούς δρόμους, κάνεις “μπαμ” (κι όμως. Τέσσερις-πέντε φορές που μου έπιασαν κουβέντα στον δρόμο, μου μίλησαν απευθείας στα Αγγλικά, λες και είχα “ξένος” γραμμένο στο μέτωπό μου). Υπάρχουν μέρες που απολαμβάνω την έξτρα προσοχή, υπάρχουν και μέρες -συνήθως- που προτιμώ να χάνομαι στο πλήθος. Στο Ντνιπροπετρόβσκ δεν είχα πρόβλημα με την έξτρα προσοχή (λόγω βασικά του ότι είμαι ξένος), κι έτσι... ήρθε κι έδεσε, χαϊδεύτηκε η ματαιοδοξία μου...

Κλου της παραμονής μου στο χόστελ της Νατάσας και του Νικολάι, μία εκπομπή στην οποία τυχαία πέσαμε στην τηλεόραση ένα βράδυ. Ρίξτε μια ματιά εδώ,
και θα καταλάβετε γιατί ξεφώνισα ένα “χα;!” στα πρώτα δευτερόλεπτα της εκπομπής :).
 
Last edited:

delmem2233

Member
Μηνύματα
392
Likes
4.196
Τελευταίες σκέψεις για Κίεβο (πέρασα εκεί άλλες τρεις ημέρες μετά το Ντνιπροπετρόβσκ), Λβιβ (τέσσερις ακόμα μέρες ακριβώς πριν επιστρέψω στην Πολωνία), γενικά Ουκρανία, Ζέσουφ (πόλη-έκπληξη για μένα, εκεί που έσπασα τη διαδρομή Λβιβ-Βαρσοβία), Βαρσοβία (από εδώ γράφω, τελευταία μέρα του ταξιδιού σήμερα), γενικά Πολωνία, και... Ελλάδα.

Αρχές Απριλίου, όταν πήρα τρένο για Πολτάβα, το Κίεβο το άφησα ουσιαστικά χειμερινό. Λιγότερο από δύο βδομάδες αργότερα, ο κόσμος κυκλοφορούσε με κοντομάνικα, και στο Ukraine Today διάβασα ότι ακόμα και οι λευκές μανόλιες (όχι ότι ήξερα τι ακριβώς ήταν... Στο σχετικό ρεπορτάζ το είδα) που βρήκα φουλ ανθισμένες στο Κίεβο, άνθισαν δύο βδομάδες νωρίτερα από το συνηθισμένο, ακριβώς επειδή ο καιρός άλλαξε ΠΟΛΥ, και ΑΠΟΤΟΜΑ, με τις υψηλές θερμοκρασίες να... ξεγελούν τις μανόλιες.

Άλλη πόλη... Το ανοιξιάτικο/καλοκαιρινό Κίεβο σε σύγκριση με το χειμερινό Κίεβο είναι -σχεδόν- άλλη πόλη... Περπατάς και... μοσχοβολάει ο τόπος από τα λουλούδια. Ο κόσμος περπατάει πιο σιγά, επειδή δεν έχει να ανησυχεί για το κρύο και τη βροχή. Οι θαμώνες μαγαζιών κάθονται έξω, στα τραπεζοκαθίσματα που πάμπολλα μαγαζιά έχουν στήσει πάνω σε ξύλινες “εξέδρες” πολλαπλασιάζοντας τα τετραγωνικά μέτρα τους. Κόσμος και κοσμάκης στήνει πικ-νικ σε πάρκα, παρέες, ζευγάρια, παππούδες/γιαγιάδες με τα εγγόνια τους... Κάνεις βόλτα και ανοίγει η ψυχή σου...

Αλησμόνητη εμπειρία, το ότι παρακολούθησα το Ρεάλ Μαδρίτης-Βόλφσμπουργκ σε μπαρ κοντά στο χόστελ, παρέα με δύο Ουκρανούς επιχειρηματίες από την Οδησσό που ήταν στο Κίεβο για δουλειά, και ακούγοντάς με να λέω στην κοπέλα που δούλευε στο μπαρ ότι δεν υπήρχε περίπτωση να καθίσω ανάμεσα σε κόσμο που κάπνιζε, μου πρότειναν να καθίσω μαζί τους, στο δικό τους τραπέζι, σε χώρο του μαγαζιού που δεν κάπνιζε κανένας. Ο ένας μιλούσε εξαιρετικά Αγγλικά, και ειδικά μετά την δεύτερη μπίρα άρχισε να μου λέει πώς ακριβώς κάνουν δουλειές στην Ουκρανία, πώς... “φροντίζει” η επιχείρηση στην οποία εκείνος δουλεύει να μην ξεμένει ποτέ από συμφωνίες με την Κυβέρνηση του Κιέβου, με την τοπική Κυβέρνηση στην Οδησσό, με άλλες δημόσιες υπηρεσίες.

Η πλάκα ήταν ότι αφού μου είπε, μου είπε, μου είπε, αφού φθάσαμε σχεδόν στο τέλος του αγώνα, με ρώτησε τι δουλειά κάνω, και του είπα “δημοσιογράφος”. Την “όπα, μακακία έκανα τόση ώρα που του έλεγα όσα του έλεγα” αρχική αντίδρασή του την έχω ξαναδεί σε παρόμοιες περιπτώσεις, που κόσμος μού είπε πράγματα που κάποιος στην θέση μου θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί. Έσπευσα να διευκρινίσω “αθλητικογράφος”, κι ο Αλεξέι φάνηκε να ανακουφίζεται :).

Αν το Κίεβο το βρήκα μία φορά ανοιξιάτικο, το Λβιβ το βρήκα δέκα. Σε ξεχωριστό κείμενο, πριν από βδομάδες, ύμνησα την πόλη λες και... είμαι βαλτός από τους τοπικούς “άρχοντες” να την προβάλω οπουδήποτε και όσο μπορώ. Αξίζει όμως να αναφέρω κουβέντα στο χόστελ, με μαύρο Άγγλο, και έναν Αμερικάνο τυπάκο που είχε σχεδόν... τσιγγάνικα χαρακτηριστικά. Ο Άγγλος φαινόταν να έχει συμβιβαστεί με το πόσο ρατσιστές και βασικά ηλίθιοι είναι κάποιοι, κατ' εκείνον “πολλοί”, στην Ουκρανία. Μας είπε ότι την προηγούμενη μέρα είχε ακούσει μέχρι και ήχο μαϊμούς ενώ περπατούσε, κάποιος δηλαδή είχε κάνει τη μαϊμού για να τον... πικάρει.

Είπε ότι ειδικά όταν πηγαίνει σε μπαρ και έχει λευκή γυναικεία παρέα, συγκεντρώνει πολλά ανδρικά βλέμματα που τα χαρακτήρισε “εχθρικά”, ενώ χρησιμοποίησε τη λέξη “hilarious” για να περιγράψει το σκηνικό κάθε φορά που πηγαίνει σε σούπερ μάρκετ και διαλέγει μπανάνες :), στιγμές κατά τις οποίες αισθάνεται πολλοί τριγύρω του να τον κοιτάνε και να κρυφογελάνε...

Ο Αμερικάνος είπε ότι ακόμα κι εκείνος είχε αισθανθεί άβολα αρκετές φορές στην Ουκρανία, προφανώς λόγω των χαρακτηριστικών του. Δεν είναι... 1,90, με κατάλευκο δέρμα, ξανθός με γαλάζια μάτια, μυώδης, στιλάτος, αλλά κοντούλης, σκουρόχρωμος, κοκαλιάρης, και ντυμένος σαν backpacker, αλλά σαν... ΠΟΛΥ “on a budget” backpacker.

Η κουβέντα με τα παιδιά με έκανε να σκεφτώ ότι εκείνα που έγραψα τις προάλλες για τους Ουκρανούς, ειδικά το “δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι να γράψω εναντίον τους”, προφανώς δεν θα τα είχα γράψει αν ήμουν μαύρος, ή αν είχα τσιγγάνικα χαρακτηριστικά.

ΤΟ “κουφό” όμως της κουβέντας ήταν στο τέλος, όταν ρώτησα τον Άγγλο πόσο σκόπευε να μείνει στο Λβιβ και γενικά στην Ουκρανία. Μου είπε ότι για κάποιον λόγο θέλει να περάσει μήνες στο Λβιβ, είναι πρόθυμος να νοικιάσει διαμέρισμα, όχι όμως μόνος του, ψάχνει συγκάτοικο να μοιραστούν τα έξοδα, και μέχρι προχθές είχε βρει μόνο μία κοπέλα, υπήρχε όμως, για τον ίδιο, ένα τεράστιο “catch” στην υπόθεση. Για να χρησιμοποιήσω τις δικές του λέξεις, “I can't stand lesbians. I just can't stand fucking lesbians” :):):). Επιτρέψτε μου να θεωρήσω εγώ ΑΥΤΟ “hilarious”...

Το Ζέσουφ μού προέκυψε την περασμένη βδομάδα. Τη μέρα που κάθισα να βρω λεωφορείο από Λβιβ για Βαρσοβία στο ίντερνετ, ξέροντας πώς είναι(...) ο έλεγχος των Πολωνών στα σύνορα, κι έχοντας κατά νου πόσο α-π-ε-χ-θ-ά-ν-ο-μ-α-ι τα βραδινά λεωφορεία, αποφάσισα να ταξιδέψω μέρα, και να σπάσω το Λβιβ-Βαρσοβία στα δύο. Να που ανταμείφθηκα με μία εμπειρία 15-16 ωρών (έφθασα το απόγευμα και συνέχισα για Βαρσοβία το πρωί) πολύ-πολύ ευχάριστη...

Το Ζέσουφ είναι μικρό, το κέντρο του το περπατάς σε λίγη ώρα, έχει μία κουκλίστικη κεντρική πλατεία (πάνω στην οποία ήταν το εξαιρετικό χόστελ μου), όμορφο κεντρικό πεζόδρομο, ποτάμι δίπλα στο οποίο υπάρχει χώρος για περπάτημα και ποδήλατο, περιτειχισμένο -κάτι σαν- φρούριο ουσιαστικά στο κέντρο της πόλης, πολλά ενδιαφέροντα/όμορφα κτήρια, ΠΟΛΥ περιποιημένα πάρκα, εμπορικά κέντρα ακόμα και στο κέντρο της πόλης, μέχρι και πολύ ενδιαφέρον γήπεδο έχει, σε απόσταση 20 λεπτών με τα πόδια από την κεντρική πλατεία (είμαι βέβαιος ότι ειδικά το τελευταίο έκανε τους περισσότερους εξ υμών να ψάχνετε ήδη παράθυρο στο πρόγραμμά σας για να επισκεφτείτε όσο γίνεται πιο σύντομα το Ζέσουφ).

Γενικά, έχει όλα όσα χρειάζεται να έχει μία μικρή πόλη (και ακόμα περισσότερα), για να σε αφήσει με πολύ θετικές εντυπώσεις κατά τη διάρκεια σύντομης παραμονής σου εκεί. Η απογευματινή/βραδινή βόλτα μού άρεσε τόσο, που έβαλα ξυπνητήρι για τις έξι και μισή το πρωί (το λεωφορείο έφευγε στις 11), για να κάνω και πρωινή βόλτα. Τότε ήταν που είδα ότι στη βόρεια πλευρά της κεντρικής πλατείας έχει 5-6 “κεμπαμπτζίδικα” με τουρκικά ονόματα το ένα δίπλα στο άλλο, με... σφηνωμένο ανάμεσά τους ένα στριπτιτζάδικο(!).

Το Ζέσουφ θα το θυμάμαι για έναν ακόμα λόγο, που μου έκανε εντύπωση όταν διάβασα σχετικά, πριν από λίγο. Μέλος του δημοτικού συμβουλίου του είπε δημόσια ότι δεν πρέπει να απομακρυνθεί/καταστραφεί το μνημείο σε μία πλατεία που “τιμάει” τον Κόκκινο Στρατό για την απελευθέρωση της πόλης από τους Ναζί το 1944. Η πολωνική βουλή έχει ψηφίσει σχετικό νόμο, και περίπου 500 μνημεία σε όλην την χώρα θα... εξαφανιστούν, όμως να που κάποιος στο Ζέσουφ έχει αντίθετη άποψη, την οποία φυσικά φρόντισαν να προβάλουν στο Russia Today (όχι θα έχαναν...).

Ο τύπος επιχειρηματολόγησε λέγοντας ότι ανεξάρτητα από το τι συνέβη ΜΕΤΑ την απελευθέρωση της πόλης από τον Κόκκινο Στρατό, “η πόλη όντως απελευθερώθηκε από τον Κόκκινο Στρατό, αυτό είναι ένα γεγονός, και κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει”. Δεν θέλω να μετατρέψω το κείμενο σε... αντικομμουνιστικό μανιφέστο (αφενός επειδή δεν είναι ο κατάλληλος χώρος, αφετέρου επειδή, ειλικρινά, δεν έχω τις απαραίτητες ιστορικές γνώσεις για να “βάλω στην θέση του” τον συγκεκριμένο τύπο), όμως... συγγνώμη κιόλας, το επιχείρημά του το βρίσκω πολύ... weak, και με έκανε να θυμηθώ ιστορίες από το τσουνάμι του 2004 στον Ινδικό ωκεανό. Δεν ξέρω πόσοι τα διαβάσατε τότε, αλλά υπήρχαν πολλές αναφορές σε περιπτώσεις χωρικών σε χώρες που κτυπήθηκαν από το τσουνάμι, που “έσωσαν” παιδιά από το νερό, παιδιά που κανείς δεν αναζήτησε αργότερα επειδή προφανώς οι γονείς τους είχαν σκοτωθεί, παιδιά τα οποία κατέληξαν να πέσουν θύματα σεξουαλικής και όχι μόνο εκμετάλλευσης από τους ίδιους τους “διασώστες” τους. Δεν ξέρω τι είναι γραμμένο στο μνημείο στο Ζέσουφ, δεν ξέρω αν είναι αφιερωμένο στους απλούς στρατιώτες που σκοτώθηκαν κατά την απελευθέρωση από τους Ναζί, αλλά αν είναι αφιερωμένο γενικά στον Κόκκινο Στρατό, μου φαίνεται σαν να ζητάμε από τα πιτσιρίκια που “σώθηκαν” από τους μετέπειτα βιαστές τους να φιλούν κάθε μέρα τα πόδια τους επειδή τα τράβηξαν από το νερό (προφανώς όχι από την καλή τους την καρδιά).

Τέλος, σήμερα, κάνοντας βόλτα στη Βαρσοβία (βγάζοντας/βάζοντας την ομπρέλα από/στο σακίδιο κάθε δέκα λεπτά, επειδή ο καιρός ήταν... αλλού πατώ κι αλλού βρίσκομαι), σκέφτηκα ότι... στην Πολωνία θα μπορούσα να ζήσω. Στην Ουκρανία, όχι. Δεν έχει να κάνει με το πόσο μου αρέσει η μία και η άλλη χώρα, με το πόσο μου αρέσουν συγκεκριμένες πόλεις σε κάθε χώρα. Έχει να κάνει με την προτίμησή μου στις χώρες που είναι ικανοποιητικά οργανωμένες, που τα πράγματα συμβαίνουν με συγκεκριμένους τρόπους σε συγκεκριμένα χρονικά περιθώρια. Την Ουκρανία τη λατρεύω (από την πρώτη φορά μου εκεί, το 2011), όμως αυτό το... “ό,τι να 'ναι” της, το “άλλα ισχύουν παρά δύο, άλλα και δύο”, το “τι να κάνουμε; Μας έμεινε η σοβιετική νοοτροπία και δεν μπορούμε να την αλλάξουμε” (εξήγηση που άκουσα από διψήφιο αριθμό συνομιλητών μου όταν πάνω σε κουβέντες φθάναμε στο ζήτημα της διαφθοράς, η οποία κάνει την δική μας στην Ελλάδα να φαντάζει ανάξια αναφοράς), δεν θα το άντεχα για περισσότερο από... μερικές εβδομάδες, όσες, αν σε παίρνει χρονικά, περνάς στην Ουκρανία σαν τουρίστας.

Η Πολωνία με... ενοχλεί με άλλους τρόπους. Με ενοχλεί το ότι μου φαίνονται “ψηλωμένοι”. Θαυμάζω ανθρώπους/λαούς με αυτοπεποίθηση, ίσως επειδή είναι κάτι που μου λείπει και θα ήθελα πολύ να έχω, θαυμάζω κόσμο που πιστεύει στον εαυτό του και παλεύει για να γίνει ο καλύτερος που μπορεί να γίνει, όμως η γραμμή μεταξύ της αυτοπεποίθησης και του “εμείς είμαστε, κι οι υπόλοιποι είναι μια τρίχα από τα αυτά μας”, είναι λεπτή, κι έχω την αίσθηση ότι οι Πολωνοί την έχουν περάσει, ή είναι στο όριο να την περάσουν. Μ' ενοχλεί ειδικά το πώς αντιμετωπίζουν τους Ουκρανούς στα σύνορα (και μετά από αυτά. Στα 80 χιλιόμετρα μεταξύ συνόρων και Ζέσουφ, προχθές, μας σταμάτησαν περιπολικά δύο φορές για έλεγχο, και την δεύτερη φορά μας κατέβασαν όλους από το λεωφορείο. Δικαίωμά τους είναι να κάνουν όσους ελέγχουν θέλουν, όμως με ενοχλεί το ότι οι έλεγχοι στα λεωφορεία από Ουκρανία είναι... όσοι και τέτοιοι που είναι, ενώ στα λεωφορεία που μπαίνουν στην Πολωνία από την... Γερμανία για παράδειγμα, δεν φαντάζομαι να γίνεται κανένας έλεγχος 30 χιλιόμετρα μετά τα σύνορα, και μετά ξανά 60 χιλιόμετρα μετά τα σύνορα).

Ειδικά το πώς μιλάνε οι Πολωνοί συνοριοφύλακες στους Ουκρανούς, το ύφος τους, ο τόνος τους, με έκαναν τόσο προχθές όσο και το 2011, την πρώτη φορά που πέρασα από την Ουκρανία στην Πολωνία, να σκεφτώ ότι αν ήμουν Ουκρανός, θα ήθελα ΠΟΛΥ να ρίξω κουτουλιά σε Πολωνό συνοριοφύλακα...

Having said all that, κι όμως, αν έπρεπε να επιλέξω μία από τις δύο χώρες για να δουλέψω και να ζήσω για... ας πούμε... έναν χρόνο, την Πολωνία θα διάλεγα, και θα πήγαινα στην Ουκρανία μόνο για διακοπές. Δεν αισθάνομαι πολύ περήφανος που το ομολογώ, όμως... αλήθεια είναι.

Αυτά... Έπρεπε να κλείσω τα εφτά (χρόνια σαν μέλος του travelstories), για να αρχίσω ΚΑΙ να ολοκληρώσω -έγκαιρα, πριν ακόμα τελειώσει το ταξίδι- μία ιστορία μου. Βάζω έναν αστερίσκο στο “ολοκληρώσω”, μια και εκκρεμεί μία ανάρτηση με φωτογραφίες από το Κίεβο, την οποία θέλω να πιστεύω ότι θα “σκαρώσω” αύριο-μεθαύριο, από την Θεσσαλονίκη.

Το πρόγραμμα πλέον “λέει” Γαλλία, έχω ήδη αγοράσει το Θεσσαλονίκη-Παρίσι (Ryanair, κοψοχρονιά), έχω αρχίσει (δειλά-δειλά) να βρίσκω άτομα να με φιλοξενήσουν στις πόλεις που θα γίνουν αγώνες του Euro, και κάαατι κινείται στο “μέτωπο” της συμφωνίας με κάποιο ελληνικό Μέσο για συνεργασία τον μήνα του Euro. Αν όντως προκύψει δουλειά/έσοδο, θα περάσω στη Γαλλία όλο τον μήνα του Euro. Αν όχι, θα μείνω τις δύο βδομάδες της φάσης των ομίλων, θα πάω στα 13 παιχνίδια για τα οποία έχω ήδη -κάτι σαν- εισιτήρια, και θα επιστρέψω στην Θεσσαλονίκη -ταπί και καθόλου ψύχραιμος- πριν αρχίσουν οι νοκ-άουτ αγώνες. Από το καθόλου...

Χαιρετίσματα από Βαρσοβία, και ευχαριστίες σε όσους “φωναχτά” (με σχόλια, με likes), και μη, μου κρατήσατε παρέα αυτές τις εβδομήντα μέρες.
 
Last edited:

delmem2233

Member
Μηνύματα
392
Likes
4.196
Όλες οι φωτογραφίες είναι από την Πλατεία Ανεξαρτησίας, ή από κτήρια (οι τοιχογραφίες) σε απόσταση όχι μεγαλύτερη από ένα χιλιόμετρο από τη “Μαϊντάν”, με εξαίρεση τη φωτογραφία με το... αίτημα των Ουκρανών να απελευθερωθεί η Σαβτσένκο, θέμα που απασχολεί πολύ τα ουκρανικά ΜΜΕ, για το οποίο όμως δεν θα σας κουράσω. Αν για οποιονδήποτε λόγο έχετε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στα της Ουκρανίας, το θέμα το γνωρίζετε ήδη.

Οι τοιχογραφίες, αυτές και ΠΟΛΛΕΣ άλλες στο Κίεβο, έχουν έντονο πολιτικό και εθνικό συμβολισμό, και μπορείς να περάσεις ώρα χαζεύοντας κάθε μία, προσέχοντας αμέτρητες λεπτομέρειες, κοινός παρονομαστής των οποίων είναι η προσπάθεια των Ουκρανών να δείξουν πόσο περήφανοι είναι για την πατρίδα τους, κι ότι δεν πρόκειται να αφήσουν κανέναν να τους αρπάξει σπιθαμή εδάφους (άσχετα αν αυτό συμβαίνει, και κατά πώς φαίνεται, θα συνεχίσει να συμβαίνει για... ένας Πούτιν ξέρει πόσο).

Τέλος, η τελευταία φωτογραφία είναι τραβηγμένη στην είσοδο μίας “εσωτερικής αυλής”, από τις οποίες το Κίεβο είναι γ-ε-μ-ά-τ-ο. Στην Ελλάδα έχουμε πολυκατοικίες, κάθε μία από τις οποίες έχει μία μπροστινή κεντρική είσοδο, κι ίσως κάποια δευτερεύουσα στην πίσω πλευρά της. Στο Κίεβο το... σύστημα είναι πιο περίπλοκο και ατελείωτα πιο γοητευτικό. Καθώς περπατάς στον δρόμο, περνάς μπροστά από μία καμάρα, συνήθως ψηλή και αρχιτεκτονικά “ψαγμένη”, την οποία διαβαίνεις (αν δεν είναι κλειστή από σιδερένια πόρτα με κωδικό), και μετά από 5-10 μέτρα είσαι στην άκρη μίας “εσωτερικής αυλής”, την οποία μοιράζονται όλα τα τριγύρω κτήρια. Αν μπαίνεις σε κάθε μία για να δεις “τι παίζει”, μία βόλτα ενός χιλιομέτρου που “κανονικά” δεν θα διαρκούσε πάνω από 15-20 λεπτά, μπορεί να σου πάρει πάνω από ώρα (προσωπικά, πολύ περισσότερο, μια και το συγκεκριμένο “μπόνους” του Κιέβου το βρίσκω εφάμιλλα ακαταμάχητο με το να παρακολουθώ ποδοσφαιρικούς αγώνες στην Ουκρανία -για να μην ξεχνάτε την “ιδιαιτερότητα” του γράφοντα).

Επιστρέφοντας στην φωτογραφία, εξηγώ ότι τη συμπεριέλαβα επειδή για μένα αυτή αποτελεί απλό αλλά πολύ αντιπροσωπευτικό παράδειγμα του γιατί, κατά την γνώμη μου, η Ουκρανία θα συνεχίσει να είναι... δύο χώρες σε μία (με όλα τα καλά του, αλλά κυρίως με όλα τα στραβά του) για πολύ(-πολύ-πολύ) καιρό ακόμα...

Είναι μία ηλεκτρονική ταμπέλα, διαφημιστική, από την οποία μέσα σε δύο λεπτά “παρελαύνουν” 4-5 διαφημίσεις. Το κοινό τους είναι ότι η ταμπέλα παραμένει γαλάζια και κίτρινη, σαν σημαία της Ουκρανίας. Η συγκεκριμένη διαφήμιση είναι μίας συμβολαιογράφου, η οποία προφανώς έχει το γραφείο της σε κάποιο από τα κτήρια που μοιράζονται την “αυλή”. Στο Κίεβο, και σε ταμπέλα με την ουκρανική σημαία μεν, “mail.ru” δε...

Στο θέμα της κυριαρχίας -ακόμα- των Ρωσικών έναντι των Ουκρανικών στην Ουκρανία, με εξαίρεση το Λβιβ και τα δυτικά της χώρας, θα μπορούσα να αφιερώσω... τόμο εγκυκλοπαίδειας, επιχειρηματολογώντας για το πόσο σημαντικό το θεωρώ στο να “ξεκολλήσει” επιτέλους η Ουκρανία από τη Ρωσία, ΑΝ πραγματικά το επιθυμεί. Αντί δικού μου “κατεβατού” όμως, απλά παραθέτω τα ευρήματα δημοσκόπησης που έγινε πριν από 10-15 μέρες, με περίπου 3000 συμμετέχοντες από τη μία άκρη της Ουκρανίας μέχρι την άλλη. Στα δυτικά, εκεί όπου οι ΟΥΚΡΑΝΟΙ μιλάνε ΟΥΚΡΑΝΙΚΑ, το ποσοστό του κόσμου που θέλει πιο στενούς δεσμούς με την “Δύση”, με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ξεπερνάει το 80%. Στο Κίεβο, το ποσοστό πέφτει λίγο κάτω από το 60%. Νότια και ανατολικά του Κιέβου, εκεί όπου τα Ρωσικά είναι ουσιαστικά όχι η πρώτη, αλλά η μόνη γλώσσα (με εξαίρεση τις επιγραφές στα δημόσια κτήρια), το “πιο κοντά στην Δύση” και το “πιο κοντά στη Ρωσία”, είναι... ντέρμπι, με τους μεν και τους δε να είναι αμφότεροι στο 30-35%...

Το μόνο βέβαιο είναι ότι 40 μέρες στην Ουκρανία, με εξαίρεση τις ημέρες στο Λβιβ, αισθανόμουν... βλάκας που περνούσα χρόνο στο memrise.com μαθαίνοντας λέξεις στα Ουκρανικά (ενώ αντίθετα, στην Πολωνία, το να εμπλουτίζω στο μέτρο των δυνατοτήτων μου το λεξιλόγιό μου στα Πολωνικά αποτελούσε καθημερινά ευχάριστο μπόνους). Σε μία χώρα στην οποία οι ίδιοι οι άνθρωποί της, σε μεγάλο ποσοστό, αδιαφορούν για την γλώσσα που θα έπρεπε ( ; ) να είναι η γλώσσα τους, το ότι πάλευα να μάθω κάθε μέρα όσες λέξεις μπορούσα (τις οποίες όμως έβλεπα... παραλλαγμένες, στα Ρωσικά, στους δρόμους), με έκανε ειλικρινά να αισθανθώ... αφελής κι ανόητος, άσχετα από το πόσο μου αρέσουν (ηχητικά) τα Ουκρανικά, και πόσο ενδιαφέρον έβρισκα το ότι έχουν ΠΟΛΛΑ κοινά με τα Πολωνικά.

Τέλος. Αν κάποιος από το σάιτ διαβάσει αυτό το κείμενο, μπορεί αν θέλει να... αποπέμψει τη συγκεκριμένη ιστορία από τις “σε εξέλιξη”.

Μία ακόμα φορά, ευχαριστώ όσους με διαβάζατε. Over and out :).



















 

Εκπομπές Travelstories

Τελευταίες δημοσιεύσεις

Booking.com

Στατιστικά φόρουμ

Θέματα
33.651
Μηνύματα
906.166
Μέλη
39.401
Νεότερο μέλος
Engie

Κοινοποιήστε αυτή τη σελίδα

Top Bottom