Αλβανία Βοσνία-Ερζεγοβίνη Κροατία Μαυροβούνιο Π.Γ.Δ.Μ. Σερβία Εδώ είναι (λίγα) Βαλκάνια, οδικώς και ωδικώς

[travelbreak]

Σε πόσες μέρες το έκανες αυτό το ταξίδι; Σκέφτομαι να το κάνω και εγώ οδικώς την άνοιξη μόνο όμως Αλβανία, Μαυροβούνιο, Ντουμπρόβνικ, Βοσνία Ερζεγοβίνη. Στα άλλα μέρη έχω πάει. Επίσης απ' το να αγοράζεις sim σε κάθε χώρα, υπάρχει η e-sim ( εφόσον δέχεται το κινητό σου). Με πράσινη κάρτα μπορείς να γυρίσεις όλη την Ευρώπη και σε πολλές χώρες ούτε την κοιτάνε.
Κόσοβο αξίζει; έχω ακούσει έχει ωραία φύση και επίσης το Σαράγεβο αξίζει;

Καλημέρα.
Το ταξίδι κράτησε 14 ημέρες. Δύο νύχτες στην Ελλάδα και έντεκα στις άλλες χώρες. Αναλυτικά φαίνονται οι διανυκτερεύσεις στο ποστ #10.
Κόσοβο δεν μπήκαμε.
Για την e-sim το έχω ακούσει ξανά. Θα το ψάξω.
Γενικά είδαμε ωραία μέρη. Η φύση είναι όμορφη αλλά κάπως επαναλαμβανόμενη. Δηλαδή φυλλοβόλα δένδρα, ωραία φαράγγια με τεχνητές λίμνες κλπ.
Οι πόλεις έχουν ωραία κτήρια.
Η Αδριατική είναι υπέροχη, ειδικά η περιοχή του Kotor.
Σημείωσε ότι δεν κάναμε κανένα περπάτημα παρά μόνο στις πόλεις.
Το Σεράγεβο αξίζει σίγουρα. Και μόνο για την ιστορία του θα πήγαινα. Δεν είναι Ρώμη, αλλά για βαλκανική πόλη είναι πολύ καλή.
Αυτά, και για ό, τι άλλο θες εδώ είμαστε.

 

[travelbreak]

Από την Οχρίδα στα Σκόπια.

Θέλαμε να μείνουμε κι άλλο στην περιοχή της λίμνης και γι αυτό προχωρήσαμε βόρεια προς την πόλη Στρούγκα. Εκεί αφού παρκάραμε δίπλα στη λίμνη, κάναμε βόλτες για να δούμε λίγο την πόλη. Από αυτά που είχαμε διαβάσει γι’ αυτήν δεν περιμέναμε και πολλά πράγματα. Όμως εμείς για μία ώρα περίπου μείναμε εκεί περπατώντας. Θεωρούμε ότι ήταν αξιόλογη η επίσκεψή μας. Κάναμε βόλτα και στο ποτάμι Black Drin, το οποίο έφευγε από τη λίμνη για να πάει ακόμα πιο βόρεια, αλλά είδαμε και ωραίες εικόνες στη λίμνη με πουλιά αλλά και βάρκες που περίμεναν για να πάνε για ψάρεμα ή για βόλτες. Εμείς αφού κάναμε τις βόλτες μας κοντά στη λίμνη, κοντά στο ποτάμι αλλά και μέσα στην πόλη επιστρέψαμε στο αυτοκίνητο για να φύγουμε.

Να και τα μαργαριτάρια της Οχρίδας:

Προορισμός Σκόπια

Ο επόμενος προορισμός μας ήταν τα Σκόπια αλλά θέλαμε πρώτα να επισκεφθούμε ένα μοναστήρι, του Ιωάννου του Προδρόμου, Bigorski Monastery, σε ένα φαράγγι. Είχαμε ακούσει άλλωστε ότι η διαδρομή στο φαράγγι είναι πολύ όμορφη και γι’ αυτό αποφασίσαμε να πάρουμε αυτό το δρόμο και όχι τον πιο σύντομο για τα Σκόπια. Όντως η διαδρομή ήταν υπέροχη και συνέχεια σταματούσαμε για φωτογραφίες. Ο δρόμος ήταν από τη μια μεριά του φαραγγιού και κάτω υπήρχε ένα σχετικά μικρό ποτάμι, ο Μαύρος Δρίνας, ο οποίος όμως μια φορά, ίσως και δύο, είχε δημιουργήσει λίμνες λόγω του ότι είχαν κατασκευαστεί φράγματα. Ήταν πολύ όμορφη η διαδρομή όπως και το να βλέπεις αυτές τις λίμνες, που δεν έμοιαζαν καθόλου τεχνητές.

Είχαμε και τα τυχερά μας:

Κάποια στιγμή φτάσαμε και στο μοναστήρι που ήταν στην πλαγιά ενός γκρεμού. Η αλήθεια είναι ότι ήταν λίγο δύσκολη η επίσκεψη, πρώτον γιατί είχε πάρα πολλούς επισκέπτες λόγω του ότι ήταν Κυριακή και δεύτερον γιατί εκείνη την ώρα έβρεχε λίγο. Γενικά σε πολλή από τη διαδρομή έβρεχε, αλλά εμείς σταματούσαμε συχνά για φωτογραφίες, με ή χωρίς ομπρέλα. Το μοναστήρι του Προδρόμου ήταν μεγάλο, πλούσιο και ενδιαφέρον, αλλά δε νιώσαμε την φιλοξενία των ελληνικών μοναστηριών.
Στον επόμενο χάρτη φαίνεται η διαδρομή της ημέρας:

Το μοναστήρι:

Εκτός από τη Μονή, άξιζε και η θέα από εκεί.

Το μεσημέρι είχε περάσει πλέον κι εμείς έπρεπε να φύγουμε για τα Σκόπια. Όμως προηγουμένως ο δρόμος μας περνούσε από την πόλη Τέτοβο, που θέλαμε να δούμε κυρίως ένα τζαμί, το οποίο είχε στους εξωτερικούς τοίχους ζωγραφιές, και αυτό ήταν πολύ ιδιαίτερο. Όντως σταματήσαμε κοντά και βγάλαμε φωτογραφίες από αυτό το τζαμί. Ένας μουσουλμάνος που μας είδε, μας πρότεινε αν θέλουμε να μπούμε μέσα για να τραβήξουμε φωτογραφίες. Εμείς βέβαια βγάλαμε τα παπούτσια μας και μπήκαμε. Εκεί αντικρίσαμε μια καταπληκτική διακόσμηση και ζωγραφική. Εννοώ στους εσωτερικούς τοίχους. Μείναμε αρκετή ώρα για να απαθανατίσουμε σε φωτογραφίες τις καλλιτεχνικές δημιουργίες πάνω στους τοίχους.

Μετά το τζαμί (Colorful Mosque, από το 1495) κάναμε και μια βόλτα σε ένα μικρό ποτάμι (ποταμός Πένα) που περνούσε μέσα από την πόλη και δίπλα από το τζαμί. Δεν είδαμε κάτι ιδιαίτερο αλλά δεν είχαμε και πολύ χρόνο. Έπρεπε να πάμε στο ξενοδοχείο μας για να ξεκουραστούμε, αλλά είχε αρχίσει να πέφτει και το σκοτάδι.

Και κάτι ωραία παιδικά κρεβατάκια:

 

[travelbreak]

Σκόπια

Τα Σκόπια υπάρχουν ως πόλη από τον τρίτο αιώνα πΧ. Μάλιστα ο Ιουστινιανός καταγόταν από εκεί κοντά. Έκτοτε γνώρισε πολλούς κατακτητές. Γι αυτό και είχε πάντα ανθρώπους από διάφορες εθνότητες και θρησκείες. Έζησε ένα μεγάλο σεισμό το 1963, που κατέστρεψε την πόλη. Όμως δόθηκε η ευκαιρία να χτιστεί πάλι με σύγχρονο τρόπο. Σήμερα έχει πληθυσμό περίπου μισό εκατομμύριο.

Είχα κλείσει ένα ξενοδοχείο που πίστευα ότι είναι στο κέντρο της πόλης. Αλλά όταν φτάσαμε, είχε πλέον νυχτώσει για τα καλά, καταλάβαμε ότι πρέπει να ήταν αρκετά έξω, αφού φαινόταν λίγο ερημιά εκεί. Είχαμε δει στο δρόμο και κάτι ταμπέλες που έλεγαν ότι τα Σκόπια ήταν 3-4 χλμ κι εμείς οδηγήσαμε ως εκεί τουλάχιστον δέκα. Αφού παρκάραμε έξω από το ξενοδοχείο, στο δρόμο, πήγαμε στο δωμάτιό μας που ήταν αρκετά ευρύχωρο και σχετικά καλό για τα 20 περίπου ευρώ που δίναμε τη βραδιά. Η Ντίνα άρχισε να μου γκρινιάζει, πως δεν ήταν δυνατόν να βρίσκεται στο κέντρο της πόλης τόσο καλό ξενοδοχείο και με κόστος μόλις 20 ευρώ.

Ξεκουραστήκαμε λίγο και πήγα στη ρεσεψιόν να ρωτήσω έναν νεαρό που ήταν εκεί να μου πει που μπορούσαμε να πάμε για φαγητό. Αυτός μου εξήγησε πολύ απλά ότι απέναντι από το ξενοδοχείο ξεκινούσε η παλιά πόλη. Εγώ παραξενεύτηκα γιατί ήξερα ότι η παλιά πόλη είναι στο κέντρο των Σκοπίων. Τον ρώτησα φυσικά και μου είπε ότι όντως το ξενοδοχείο βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Εγώ χάρηκα πολύ και ανεβαίνοντας στο δωμάτιο κοίταξα και τον πλοηγό και διαπίστωσα ότι όντως ήμασταν πολύ κοντά στο κέντρο της πόλης. Έτσι βγήκαμε έξω με την Ντίνα χαρούμενοι και σε 5 λεπτά ήμασταν στα στενά της παλιάς πόλης.

Αποφασίσαμε να φάμε σε εστιατόριο. Κάναμε όμως μια πολύ κακή επιλογή αφού καθίσαμε σε ένα κάπως πολυτελές, αλλά μέσα γινόταν χαμός από καπνούς, αφού επιτρεπόταν το κάπνισμα και ο ναργιλές στους επισκέπτες. Είχε επίσης μια πολύ κακή μουσική την οποία μάλιστα είχε και δυνατά. Το αποτέλεσμα ήταν να φάμε στα γρήγορα και φύγαμε για να συνεχίσουμε λίγη βόλτα με τα πόδια και να επιστρέψουμε κουρασμένοι στο δωμάτιο και να κοιμηθούμε.

Τα Σκόπια μας εντυπωσίασαν. Έχουν γεμίσει την πόλη, το κέντρο βέβαια, με τεράστια κτίρια και μεγάλα αγάλματα. Δεσπόζουν φυσικά ο Φίλιππος και ο γιος του Μέγας Αλέξανδρος. Νομίζω ότι δεν ονομάζεται ο αναβάτης στο άλογο πλέον Μέγας Αλέξανδρος, αλλά ένας έφιππος πολεμιστής (χωρίς όνομα). Τέλος πάντων εμείς ξέρουμε ότι είναι ο Μέγας Αλέξανδρος. Εγώ προσωπικά δεν έχω κανένα πρόβλημα όπως και να λέγεται.

Τα αγάλματα που υπάρχουν στα κτίρια αλλά και πάνω στις γέφυρες του ποταμού Βαρδάρη είναι υπερβολικά πολλά. Δεν είναι άσχημο να τα βλέπεις αλλά όχι και να γίνεται και αυτοσκοπός για μια μικρή πόλη. Βέβαια δίνουν μια ομορφιά, όπως και τα κτίρια που έχουν γίνει πολύ επιβλητικά. Το κάστρο δεσπόζει σε ένα χαμηλό λόφο, αλλά αυτό που αξίζει είναι οι βόλτες πάνω στις γέφυρες και κοντά στο ποτάμι. Φυσικά υπάρχει και η παλιά αγορά και πάρα πολλά τζαμιά μέσα στην πόλη όπως και σε όλη τη χώρα.

Πρωινή βόλτα στα Σκόπια

Την επόμενη μέρα είχαμε πρόγραμμα εκτός πόλης. Όμως ένα έκτακτο γεγονός μας έκανε να ανησυχήσουμε το προηγούμενο βράδυ. Τελείως συμπτωματικά, αφού κλείδωσα με το τηλεχειριστήριο το αυτοκίνητο, αμήχανα δοκίμασα να δω αν ανοίγει το πορτμπαγκάζ. Με έκπληξη διαπίστωσα ότι ήταν ανοιχτό. Αμέσως προσπάθησα να δω αν μπορώ να διορθώσω τη βλάβη αλλά κατάλαβα ότι δεν γινόταν τίποτα. Το αυτοκίνητο θα έμενε στο δρόμο, έξω από το ξενοδοχείο, αλλά το πορτμπαγκάζ θα ήταν ανοιχτό όχι όμως και οι πόρτες. Δηλαδή θα μπορούσε ο κάθε περαστικός να το ανοίξει, αφού δεν ήταν κλειδωμένο. Το είπα στο παιδί που ήταν στη ρεσεψιόν του ξενοδοχείου και ήρθε και αυτός και διαπίστωσε αυτό που είχα διαπιστώσει ήδη εγώ. Μου είπε ότι ήξερε από αυτά και την άλλη μέρα θα έψαχνε ένα συνεργείο για να το πάω να μου διορθώσουν τη βλάβη. Όμως το συνεργείο, όπως μου είπε την επόμενη μέρα το πρωί, άνοιγε μετά από τις 9, οπότε δεν μπορούσαμε να φύγουμε μέχρι εκείνη την ώρα. Ή αν φεύγαμε θα έπρεπε να γυρίσουμε κάποια ώρα για να το φτιάξουμε. Εμείς αποφασίσαμε να κάνουμε πρωί-πρωί μια βόλτα ξανά στην πόλη για να τραβήξουμε φωτογραφίες από αυτά που είχαμε δει την προηγούμενη νύχτα. Με το φως του ήλιου οι φωτογραφίες έχουν άλλη διάσταση.

Περίπου δύο ώρες κάναμε βόλτα τα γνωστά μας μέρη της πόλης, από το προηγούμενο βράδυ, αλλά και σε άγνωστα, μέσα στο κρύο κουκουλωμένοι με κασκόλ σκουφιά και ό,τι άλλο είχαμε. Ο καιρός δεν ήταν βροχερός αλλά μόνο που είχε κρύο. Πάντως στις 9 γυρίσαμε στο ξενοδοχείο όπου πήραμε πρωινό, το οποίο δεν ήταν βέβαια ιδιαίτερα καλό αλλά ήταν κάτι. Το παιδί στη ρεσεψιόν μου είπε ότι το μαγαζί είχε ανοίξει μεν αλλά να πήγαινα το αυτοκίνητο μετά τις 12. Έτσι αποφασίσαμε να φύγουμε για μια βόλτα έξω από την πόλη, όπως είχαμε στο πρόγραμμά μας.

Για να τελειώνω αυτό με το αυτοκίνητο αναφέρω ότι σε αυτή την τελευταία βόλτα που κάναμε, βρήκα ένα συνεργείο και ένας νεαρός πολύ εύκολα μου διόρθωσε το πρόβλημα. Έτσι δεν ασχολήθηκα περισσότερο με το θέμα του πορτμπαγκάζ. Λίγες μέρες αργότερα το παρουσίασε ξανά, αλλά με μια μικρή παρέμβαση που έκανα διορθώθηκε πάλι και έκτοτε μια χαρά.

 

[travelbreak]

Λίμνη Μάτκα

Η επίσκεψη που θέλαμε να κάνουμε από την πόλη των Σκοπίων ήταν στο φράγμα με την τεχνητή λίμνη Μάτκα. Κατασκευάστηκε το 1938 στον ποταμό Treska. Φτάσαμε αρκετά νωρίς, περίπου στις δέκα και μισή και δεν είδαμε καθόλου κόσμο, ελάχιστους. Προχωρήσαμε από τη θέση του πάρκινγκ και είχαμε σκοπό να πάμε να κάνουμε μια βαρκάδα στη λίμνη. Πράγματι φτάσαμε στο σημείο του φράγματος που ήταν και οι βάρκες και ένας βαρκάρης μας πρότεινε να μας πάει τη γνωστή βαρκάδα που κάνει σε όλους με 600 δηνάρια αφού ήμασταν οι δύο μας ενώ εάν είχε και άλλους θα πληρώναμε 200 δηνάρια ο καθένας. Μας φάνηκε αστεία η διαφορά στο ποσόν και γι αυτό μπήκαμε στη βάρκα (αντί να περιμένουμε άλλους πελάτες, που όσο μείναμε στην περιοχή δεν είδαμε να κάνουν βαρκάδα κάποιοι άλλοι) και κάναμε μια υπέροχη βόλτα το φαράγγι. Ήταν πολύ στενό και έτσι είχες άμεση επαφή με το περιβάλλον.

Στην επόμενη φωτογραφία φαίνεται το μονοπάτι στο πλάι της λίμνης:

Αφού τελειώσαμε τη βαρκάδα αποφασίσαμε να περπατήσουμε και περίπου 20 λεπτά σε ένα μονοπάτι που ήταν από τη μία πλευρά του φαραγγιού. Θα μπορούσε κάποιος να περπατήσει μια αρκετά μεγάλη απόσταση αλλά εμείς δεν βρήκαμε το λόγο να περπατήσουμε περισσότερο από 500 μέτρα. Ασφαλώς μείναμε ευχαριστημένοι από τη βόλτα που είχαμε κάνει και επιστρέψαμε στο αυτοκίνητο. Πήραμε το δρόμο της επιστροφής για το ξενοδοχείο αλλά επειδή είχαμε χρόνο (είχαμε φτιάξει και το πορτμπαγκάζ) αποφασίσαμε να ανεβούμε στο βουνό που είναι ένας τεράστιος σταυρός, ακριβώς πάνω από την πόλη των Σκοπίων. Όμως δεν γινόταν να φτάσουμε μέχρι εκεί λόγω της ημέρας, που δεν ξέρω για ποιο λόγο τις Δευτέρες είναι κλειστός και ο δρόμος αλλά και το τελεφερίκ δεν ανεβάζει τον κόσμο. Ήταν ωραίο το μέρος κάναμε τη βόλτα μας και επιστρέψαμε στην πόλη.

Στο φρούριο των Σκοπίων

Επειδή όμως όλα τα ενδιαφέροντα τα είχαμε ήδη επισκεφθεί δεν είχαμε και πολλές επιλογές. Το μόνο μέρος που δεν είχαμε πάει από αυτά που θα θέλαμε να πάμε ήταν το κάστρο. Έτσι κατευθυνθήκαμε προς τα εκεί με τα πόδια. Ανεβήκαμε και ήμασταν τυχεροί αφού η είσοδος ήταν ελεύθερη και θα είχαμε περίπου μιάμιση ώρα χρόνο για να περιηγηθούμε το μέρος. Βέβαια δεν μείναμε περισσότερο από μία ώρα γιατί σε λίγο άρχισε να βραδιάζει. Το κάστρο θα ήταν όμορφο αν το είχαν φτιάξει κάπως καλύτερα και δεν το είχαν εγκαταλείψει. Τέλος πάντων ήταν μια όμορφη βόλτα με ωραία θέα προς την πόλη. Οι φωτογραφίες από εκεί ψηλά ήταν αρκετά καλές αλλά και η κούραση όλη μέρα στο δρόμο ήταν μεγάλη. Έτσι πήγαμε στο δωμάτιο του ξενοδοχείου μας για λίγη ξεκούραση. Την άλλη μέρα είχαμε μεγάλη διαδρομή να κάνουμε μέχρι το Βελιγράδι.

Λίγες μέρες πριν φύγουμε από Αθήνα σκέφτηκα και αγόρασα ένα ηλεκτρικό μπρίκι καφέ. Αυτό είναι πλαστικό και πολύ ελαφρύ το βάζεις στην πρίζα πατάς ένα κουμπί και αρχίζει και ζεσταίνει ότι έχει μέσα. Χωράει 400 ml. Κρατάμε και ελληνικό καφέ (αραβικός είναι ουσιαστικά με κάρδαμο), όπως τον πίνουμε στο σπίτι μας και φτιάχνουμε 2 καφέδες το πρωί χωρίς πολλά πολλά πράγματα μαζί μας. Βέβαια ο καφές δεν είναι τέλειος γιατί τον φτιάχνει σε ένα λεπτό περίπου, άρα πολύ γρήγορα, αλλά είναι ο καφές περίπου όπως τον πίνουμε στο σπίτι. Αυτό είναι μια καινοτομία του ταξιδιού στα Βαλκάνια. Κι άλλες φορές κρατούσαμε τον ελληνικό καφέ αλλά δεν ήταν εύκολο να τον φτιάχνουμε χωρίς σύνεργα κάθε φορά στα μέρη που μέναμε. Το συστήνω σε όσους δεν το έχουν.

Το πρωί φύγαμε από τα Σκόπια και πήγαμε να δούμε έναν υδραγωγό που μετέφερε νερό από την εποχή του Βυζαντίου. Ήταν λίγο έξω από την πόλη, αλλά σε μια πρωτοφανή εγκατάλειψη, λες και δεν πήγαινε κανένας εκεί για να τον δει. Κι όμως είναι από τα προτεινόμενα για τα Σκόπια.

Έτσι τελειώσαμε την επίσκεψή μας στη γειτονική χώρα.

 

[cosafiv]

περιμενω να διαβασω εντυπωσεις απο Βελιγραδι, που το λατρευω... φαντασου , οτι την πρωτη φορα που το επισκεφθηκα , δεν μου αρεσε και ειπα "δεν ξαναρχομαι εδω"... απο τοτε παω τουλαχιστον 2 φορες το χρονο...

 

[travelbreak]

περιμενω να διαβασω εντυπωσεις απο Βελιγραδι, που το λατρευω... φαντασου , οτι την πρωτη φορα που το επισκεφθηκα , δεν μου αρεσε και ειπα "δεν ξαναρχομαι εδω"... απο τοτε παω τουλαχιστον 2 φορες το χρονο...

Σήμερα ή αύριο θα γράψω για το Βελιγράδι. Σίγουρα είναι πανέμορφο, αλλά δεν το απολαύσαμε όσο του άξιζε. Θα διαβάσεις και θα καταλάβεις.

 

[travelbreak]

Σερβία​

Νις

Από τον υδραγωγό των Σκοπίων φύγαμε και πήγαμε βόρεια, στην πόλη Νις της Σερβίας. Περάσαμε τα σύνορα πολύ εύκολα, αφού ήταν πολύ νωρίς το πρωί. Να σημειώσω ότι ξεκινάμε κάθε πρωί στις 7 τοπική ώρα, λίγο πριν ή μετά το ξημέρωμα. Στην Νις αυτό που πήγαμε κυρίως να δούμε ήταν ο λεγόμενος Πύργος των Κρανίων, Skull Tower , που βρίσκεται λίγο έξω από την πόλη. Μας κίνησε την περιέργεια το όνομα και θέλαμε να δούμε τι είναι. Με ένα φτηνό εισιτήριο μπαίνεις σε ένα φτωχικό μουσείο που βλέπεις τμήματα του τοίχου που έκαναν οι Τούρκοι όταν νίκησαν τους εξεγερμένους Σέρβους το 1809 και κόλλησαν τα κρανία των σκοτωμένων σε ένα τοίχο που έκαναν. Ο χώρος δεν είναι εύκολο να βρεθεί γιατί μοιάζει με εκκλησία και ο πλοηγός εμάς μας οδήγησε σε ένα στρατιωτικό μέρος που είναι δίπλα. Χαλαρά εγώ οδήγησα μέσα εκεί και έψαχνα να παρκάρω. Με πήρε κυνήγι ο φρουρός της πύλης και με έβγαλε έξω, δείχνοντάς μου το μουσείο.

Μετά το μουσείο πήγαμε στο κέντρο της Νις, όπου μείναμε για περίπου μια ώρα κάνοντας βόλτα σε έναν κεντρικό πεζόδρομο. Μπήκαμε για λίγο στο πάρκο που βρισκόταν μετά το ποτάμι. Στο πάρκο ακούσαμε δυο τύπους να μιλάνε ελληνικά και πιάσαμε λίγο την κουβέντα. Ήταν εκεί για επαγγελματικούς λόγους. Μας έδωσαν μερικές χρήσιμες πληροφορίες για τη συνέχεια του ταξιδιού μας. Το πάρκο ήταν όμορφο αλλά δεν μείναμε γιατί θέλαμε να φτάσουμε όσο γίνεται νωρίτερα στο Βελιγράδι, να δούμε την πόλη με το φως του ήλιου.

Κατευθυνθήκαμε λοιπόν προς το Βελιγράδι. Ο αυτοκινητόδρομος είναι πολύ καλός και συνήθως το όριο ταχύτητας είναι στα 130 km ανά ώρα. Φυσικά στο αυτοκίνητο ακούγαμε μουσική, αλλά όχι ντόπια. Σπανίως βρίσκαμε σταθμό με πολλή μουσική και λίγα λόγια. Έτσι ένα στικάκι μνήμης ήταν συνέχεια σε λειτουργία με διάφορες μουσικές. Εξ ου και το «ωδικώς» στον τίτλο της ιστορίας μας.

Η Σερβία με το Κοσσυφοπέδιο έχει έκταση 88.000 τ.χ. και πληθυσμό κοντά στα 6,7 εκατομμύρια συν 1,8 εκατομμύρια τους κατοίκους του Κοσσυφοπεδίου. Το 90% είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι και στο Κοσσυφοπέδιο το 88% είναι μουσουλμάνοι. Εμείς σε αυτό το ταξίδι δεν πήγαμε στο Κοσσυφοπέδιο.

Να πω εδώ ότι στην Γιουγκοσλαβία είχα έρθει το 1981 (αλλά και το 1982 που δεν έμεινα καθόλου). Ουσιαστικά πέρασα με το τρένο κι έμεινα μονάχα δύο βράδια. Το ένα βράδυ ήταν στο Βελιγράδι και το άλλο βράδυ ήταν μέσα στο τρένο. Λίγο είχα δει το Βελιγράδι για μια ολόκληρη ημέρα και για λίγες ώρες είχα δει το Ζάγκρεμπ της σημερινής Κροατίας, όταν αλλάξαμε τρένο εκεί. Από τα μέρη που είδα τώρα στο Βελιγράδι, μπορώ να πω ότι δεν θυμάμαι τίποτα από την πόλη εκείνης της εποχής.

Η πρώτη μου εντύπωση τότε ήταν που πήγαμε με τον φίλο μου σε ένα σούπερ μάρκετ ανάμεσα σε τεράστιες πολυκατοικίες για να αγοράσουμε φαγώσιμα. Εντύπωση μου προκάλεσε που έβλεπα μεγάλους ανθρώπους να κρατάνε μια πάνινη τσάντα και να βάζουν λίγα μάλλον τρόφιμα και άλλα πράγματα. Φαίνονταν πολύ φτωχοί. Ήταν η πρώτη φορά που είδαμε ότι πρέπει να αγοράσεις την πλαστική ή κάποια άλλη τσάντα στο σούπερ μάρκετ για να βάλεις τα ψώνια. Φυσικά όλα μας φάνηκαν πολύ φτηνά. Ένα άλλο που θυμάμαι είναι ότι πήγαμε σε κάποιο νησάκι, είτε στον Δούναβη είτε στον Σάβα και κάναμε βόλτα. Εκεί βλέπαμε και τους ντόπιους που έκαναν και αυτοί βόλτα, γιατί η μέρα ήταν πολύ καλή. Ήταν Απρίλιος του 1981. Θυμάμαι και μερικά άλλα πράγματα αλλά δεν είναι της παρούσης. Τα έχω γράψει άλλωστε παλιότερα στο φόρουμ.

Μετά τα κρύα που αντιμετωπίσαμε στα Σκόπια, η Σερβία θερμοκρασιακά μας φέρθηκε πολύ καλά. Ένα μεσημέρι είδα στο αυτοκίνητο θερμοκρασία 16 βαθμών Κελσίου. Όντως ο καιρός ήταν πολύ γλυκός πάνω στα μοναστήρια που πηγαίναμε τις επόμενες μέρες. Και γενικά όταν μπαίνεις σε μια εκκλησία νιώθεις ότι κάνει κρύο (από την υγρασία κυρίως) ενώ έξω ζεσταίνεσαι.

Από τις συναλλαγές που έκανα νομίζω ότι τελικά στη Σερβία σίγουρα συμφέρει να αλλάζεις χρήματα σε ανταλλακτήριο. Ακόμα και η Revolut έδινε μια ισοτιμία πολύ χαμηλή: για 1€ πήρα 113 δηνάρια και δεν το ξανάκανα. Στους δρόμους τα ανταλλακτήρια έδιναν 116 μέχρι 117,5. Στα Σκόπια υπήρξε κάτι ανάλογο, αλλά δεν ήτανε τόσο μεγάλη διαφορά. Όμως σίγουρα στη Σερβία δεν συμφέρει με τίποτα η Revolut. Το διαπίστωσα τις επόμενες μέρες και στις υπόλοιπες χώρες.

Για τα διόδια στη Σερβία, όταν έχει, αυτό που έχω να πω είναι ότι κοστίζουν περίπου 1€ κάθε 40 km. Όμως ο δρόμος είναι πολύ καλός. Με το που μπαίνεις στο δρόμο που έχει τα διόδια παίρνεις ένα χαρτάκι, εισιτήριο ας το πούμε, το οποίο μάλιστα είναι έτοιμο, δεν πατάς κάποιο κουμπί για να το πάρεις. Σε πολλά διόδια βλέπεις σε μια οθόνη μπροστά τον αριθμό και την κατηγορία του αυτοκινήτου σου και προχωράς στον εθνικό δρόμο χωρίς να χρειάζεται να μειώσεις ταχύτητα πουθενά εκτός εάν έχει κάποιες στροφές. Το μεγαλύτερο όριο είναι 130 km την ώρα. Βγαίνοντας δίνεις το χαρτάκι για να πληρώσεις τα διόδια και μπροστά σε μια οθόνη εμφανίζονται το νούμερο του αυτοκινήτου μαζί με το ποσόν που χρωστάς και πληρώνεις. Εμείς στη χώρα μας σταματάμε κάθε τόσο να πληρώσουμε.

 

[travelbreak]

Βελιγράδι

Στο Βελιγράδι φτάσαμε το απόγευμα της Τρίτης κάπου στις 15:00. Πήγαμε κατευθείαν στο κατάλυμα που είχαμε κλείσει για 2 ημέρες, από το πρωί στο δωμάτιό μας στα Σκόπια. Προϋπόθεση σε όλο το ταξίδι ήταν τα καταλύματα να διαθέτουν πάρκινγκ δωρεάν για το αυτοκίνητο γύρω ή μέσα στο κατάλυμα. Εκεί εμένα μου φάνηκε περίεργο, ότι το πάρκινγκ ήταν στο δρόμο δωρεάν, γιατί βρισκόταν στο κέντρο της πόλης. Όταν φτάσαμε εκεί, δυστυχώς δεν είχαμε ούτε ίντερνετ ούτε τηλέφωνο, αλλά ένας κύριος με βοήθησε και πήραμε τηλέφωνο τον ιδιοκτήτη του καταλύματος. Αυτός δεν εμφανίστηκε ποτέ, αλλά σε λίγο έστειλε μια ηλικιωμένη κυρία, η οποία δεν μιλούσε καθόλου αγγλικά. Έψαχνε στη γειτονιά να βρει θέση να βάλω το αυτοκίνητο. Βρήκε ένα σημείο ανάμεσα σε πολλά άλλα αυτοκίνητα, αλλά ήταν πολύ στριμωγμένο. Μου βρήκε κάπου αλλού. Εκεί ήταν ακόμα χειρότερα.

Με τα πολλά το αφήσαμε κάπου (που εμένα δε μου άρεσε καθόλου) για να πάμε να δούμε το δωμάτιο. Αυτό βρισκόταν στον ακάλυπτο χώρο μιας παλιάς πολυκατοικίας, αλλά για να πάμε εκεί χρειαζόταν το κλειδί της πόρτας για τον ακάλυπτο. Δυστυχώς αυτό το κλειδί δεν το είχε η κυρία αυτή και δεν το βρήκε ποτέ. Πάνω από μισή ώρα περιμέναμε για να το βρει ψάχνοντας σε όλους τους ενοίκους της πολυκατοικίας, αλλά κανείς δεν το είχε. Έτσι δεν μπορούσαμε να μπούμε στο δωμάτιο και σηκωθήκαμε και φύγαμε, με τη σύμφωνη γνώμη της κυρίας. Δεν ήξερα τι θα γίνει με την πληρωμή του δωματίου. Τελικά δε μας χρέωσε το δωμάτιο ο ιδιοκτήτης. Εγώ καλού κακού, έστειλα μήνυμα στο Booking.com και εξέθεσα το συμβάν και μου είπαν ότι θα μου επιστρέψουν τη διαφορά από το άλλο που τελικά πήγαμε και ήταν πιο ακριβό.

Εκείνη την ώρα που περιμέναμε να βρει το κλειδί η κυρία, πήγα και αγόρασα μια κάρτα sim για το κινητό. Είχα όμως πρόβλημα γιατί ενώ είχε σήμα δεν μπορούσα να κάνω ούτε κλήσεις ούτε είχα δεδομένα. Το βράδυ που πήγαμε βόλτα στην πόλη πήγα στην εταιρεία που πουλούσε αυτή την κάρτα και μου είπαν ότι μάλλον ήταν χρησιμοποιημένη και γι αυτό δεν είχε δεδομένα. Πάντα υπάρχουν κουφάλες Γιουγκοσλάβοι. Εκεί έδωσα πάλι άλλα δυόμισι ευρώ (ενώ η αρχική κάρτα έκανε 5€) για να μου την ενεργοποιήσει και να βάλει δεδομένα από την αρχή. Άρα τα πρώτα 5€ που είχα δώσει πήγαν τσάμπα. Δυστυχώς δεν μπορούσα να πάω να βρω το μαγαζί γιατί φύγαμε από εκείνη την περιοχή.

Αφού δεν είχα ΜΒ, πήγα σε μια καφετέρια για να έχω WiFi και μπήκα στο Booking.com για να ενοικιάσω ένα άλλο δωμάτιο. Βρήκα πάλι ένα που ήταν στο κέντρο της πόλης, αλλά είχε ιδιωτικό πάρκινγκ για το αυτοκίνητο. Ήταν ένα τεράστιο διαμέρισμα πολύ όμορφο. Όμως ήταν ημιυπόγειο. Αυτό εμάς δεν μας ενόχλησε, γιατί έτσι κι αλλιώς δεν έχουμε θέματα με το να βγαίνουμε στα μπαλκόνια. Όμως ο άνθρωπος που το είχε ήταν πολύ ευγενικός και κόστιζε κάπου 100€ για τις 2 βραδιές. Τελικά του πλήρωσα 12.000 δηνάρια (Σερβίας). Είχε μάλιστα και πρωινό. Το παραγγέλνεις και σου το φέρνουν το πρωί.

Όταν επιτέλους τακτοποιηθήκαμε στο δωμάτιο η ώρα είχε πάει 18:00 και φύγαμε για να κάνουμε μια βόλτα στην πόλη, έστω και στο σκοτάδι ή με τον τεχνητό φωτισμό. Η κεντρική Πλατεία της Δημοκρατίας απείχε από το διαμέρισμα λιγότερο από 1000 μέτρα. Εκεί γινόταν μια προεκλογική συγκέντρωση, αφού στις 17 Δεκεμβρίου είχαν εκλογές. Γινόταν χαμός από κόσμο και όλοι κρατούσαν μόνο σερβικές σημαίες. Μιλάμε για εκατοντάδες ανθρώπους να κρατάνε σημαίες. Στη συγκέντρωση θα συμμετείχαν 6 με 7 χιλιάδες άτομα.

Μείναμε αρκετή ώρα και μετά προχωρήσαμε με τα πόδια μέχρι να δούμε μια γέφυρα στον ποταμό Σάβα. Είναι γνωστό ότι αυτό το ποτάμι έρχεται και σμίγει με τον Δούναβη τον οποίο όμως εκείνο το βράδυ δεν είδαμε γιατί ήταν πιο μακριά.

Γυρνώντας πάλι στην Πλατεία Δημοκρατίας περάσαμε από μερικά όμορφα κτήρια.

Η συγκέντρωση είχε τελειώσει και ο κόσμος είχε διαλυθεί. Κάναμε βόλτα στους πεζόδρομους με τα πολυτελή καταστήματα και τις καφετέριες και τα εστιατόρια. Υπήρχε κάποιος στολισμός για τα Χριστούγεννα, αλλά δεν ήταν πολύ έντονος. Βέβαια αυτοί τα Χριστούγεννα, ως παλαιοημερολογίτες, τα γιορτάζουν 13 μέρες μετά από εμάς. Δηλαδή για τους Σέρβους ήταν ακόμα Νοέμβριος. Σε εκείνη τη βόλτα πήγα σε ένα κατάστημα κινητής τηλεφωνίας και μου έφτιαξαν την κάρτα, όπως είπα προηγουμένως.

Η τιμή της βενζίνης στην βόρεια Μακεδονία ήταν περίπου για 1,35 ευρώ το λίτρο ενώ στην Σερβία ήταν περίπου 1,55 δηλαδή λίγο πιο ακριβά. Μιλάω φυσικά για την βενζίνη 95 οκτανίων.

Στο Βελιγράδι την πρώτη μέρα το βράδυ που βγήκαμε βόλτα είδαμε ορισμένα από τα ενδιαφέροντα της πόλης στη νυχτερινή τους έκδοση. Θα μέναμε ακόμα άλλη μια μέρα βέβαια για να τα δούμε καλύτερα. Όμως σκεφτόμασταν ότι θέλαμε να πάμε να δούμε και στο βορρά κάποια ενδιαφέροντα και έπρεπε να αποφασίσουμε εάν θα μέναμε μόνο στο Βελιγράδι για να δούμε πολύ αναλυτικά τα ενδιαφέροντα της πόλης ή θα πηγαίναμε στο βορρά για να δούμε και κάποια άλλα πράγματα. Θεωρήσαμε ότι θα ήταν πολύ κουραστικό να μέναμε στην πόλη για να τριγυρνούμε όλη τη μέρα, είτε με τα πόδια είτε με το αυτοκίνητο, και αποφασίσαμε να πάμε στο βορρά. Επίσης να προσθέσω ότι το πάρκινγκ μέσα στην πόλη πρέπει να είναι ένα μαρτύριο για τους επισκέπτες, οι οποίοι δεν ξέρουν και πολλά πράγματα πάνω σε αυτό. Έτσι εγώ ήθελα να το αποφύγω οπωσδήποτε.

Το διαμέρισμα που μείναμε είχε εμβαδόν πάνω από 50 τετραγωνικά. Είχε αρκετούς χώρους, δηλαδή κουζίνα, καθιστικό, ένα μικρό χολ και ένα υπνοδωμάτιο, συν το μπάνιο βέβαια. Ήταν εξοπλισμένο πλήρως, μέχρι πλυντήριο πιάτων είχε. Το πρωί είπαμε επίσης τον ιδιοκτήτη να μας φέρνει το πρωινό στις έξι και μισή, οπότε στις 7 ήμασταν έτοιμοι για να φύγουμε.

 

[cosafiv]

ειναι υπεροχη πολη (για τα δικα μου γουστα) παλαιοτερα ηταν πολυ φθηνη, τωρα ειναι λιγο φθηνοτερη απο την Ελλαδα, αξιζει περισοτερο το καλοκαιρι, που ειναι ολα ανθισμενα και η ζεστη υποφερτη...εχει πολυ καλες συγκοινωνιες με ελευθερο wi-fi μεσα στα τραμ και λεωφορια, επισης εκει που ειναι στην φωτογραφια σου ο περιεργος γιαλινος μοντερνος πυργος , ειναι το waterfront, που εχει ελευθερο parking και ωραια μαγαζια και εστιατορια, απεναντι ειναι το Zemoun, που ειναι σε Αυστριακο στυλ, καθως ηταν Αυστριακη περιοχη παλια...
γενικα αξιζει να κανεις καποια επισκεψη ακομη και με χαρα θα σου δωσω πληροφοριες

 

[travelbreak]

αξιζει να κανεις καποια επισκεψη ακομη και με χαρα θα σου δωσω πληροφοριες

Ευχαριστώ, αν και νομίζω θα περάσουν μερικά χρόνια μέχρι και αν ξαναπάω. Εσύ μάλλον είσαι από βόρεια Ελλάδα και είναι πιο εύκολο το ταξίδι. Τα μέρη αυτά τα είχα στα υπόψιν αλλά προτιμήσαμε το Novi Sad.

 

[travelbreak]

Novi Sad και Fruska Gora
Ξεκίνημα πολύ νωρίς για εκτός Βελιγραδίου εξόρμηση.
Αρχικά βάλαμε στον πλοηγό ένα σημείο κοντά στο Δούναβη για να δούμε το μεγάλο ποτάμι που περνάει από το Βελιγράδι. Όμως δεν υπήρχε πρόσβαση για να τον δούμε και έτσι φύγαμε κατευθείαν για την πόλη Νόβι Σαντ, που βρίσκεται περίπου 100 km βόρεια του Βελιγραδίου. Εννοείται ότι μπήκαμε στην εθνική οδό. Πληρώσαμε κάποια λίγα διόδια και φτάσαμε σχετικά σύντομα, κάπου στις 9 το πρωί, στην πόλη, όπου είχαμε πάλι το μαρτύριο του παρκαρίσματος. Δεκάδες αυτοκίνητα ή και περισσότερα να ψάχνουν για να παρκάρουν. Αλλά η ώρα πια ήταν περασμένη και δεν ήταν εύκολο να βρεθούν θέσεις. Γι’ αυτό και εμείς απομακρυνθήκαμε από το κέντρο της πόλης και σε ένα απόμερο σημείο αφήσαμε το αυτοκίνητο χωρίς καν να πληρώσουμε πάρκινγκ. Περπατήσαμε 20 λεπτά για να φτάσουμε στο κέντρο, όμως είδαμε κάποια πράγματα και σε αυτά τα 20 λεπτά.

Το Νόβι Σαντ είναι μια πολύ όμορφη πόλη με ενδιαφέροντα κτίρια, κυρίως εκκλησίες. Έχει ένα άλλο χρώμα, διαφορετικό και από το Βελιγράδι και από τη Νις και φυσικά πολύ διαφορετικό από τα Σκόπια. Είναι εμφανής η επίδραση της Αυστροουγγαρίας στην διαμόρφωση των κτηρίων και το σχεδιασμό της πόλης. Μας άρεσε πολύ. Κάναμε βόλτα και στον Δούναβη όπου απέναντι φαινόταν το κάστρο της πόλης, το οποίο όμως δεν επισκεφθήκαμε. Πήγαμε φυσικά στην περίφημη Πλατεία Ελευθερίας με το Δημαρχείο και την εκκλησία Mary Church. Περπατήσαμε στους πεζόδρομους και ίσα που μπήκαμε στο Dunavski Park, αλλά δε θέλαμε να σπαταλήσουμε χρόνο σε πάρκα. Όλα αυτά τα σημεία είναι σχετικά κοντά. Μόνο το κάστρο είναι σε κάποια απόσταση και πρέπει να περάσεις γέφυρα Varadin στο Δούναβη. Από μακριά φαινόταν και το ρολόι του Πετροβαραντίν.

Μετά από περίπου 2 ώρες περιήγηση πήγαμε στο αυτοκίνητο και ξεκινήσαμε μια βόλτα στην κοντινή περιοχή Fruska Gora. Εκεί υποτίθεται ότι υπάρχει μια πολύ όμορφη φύση και υπάρχουν σχεδόν 20 μοναστήρια, μερικά από τα οποία θέλαμε να επισκεφθούμε. Δεν ξέραμε κανένα που να είναι ιδιαίτερα όμορφο και γι αυτό έβαλα στον πλοηγό ένα στην τύχη και πήγαμε. Ήταν το Beočin Monastery. Μετά από αυτό πήγαμε και σε δύο άλλα, το Rakovac και στο Ravanica-Vrdnik, αλλά δεν μας εντυπωσίασαν. Εξωτερικά ήταν όμορφα αλλά εσωτερικά φαινόταν ότι είναι σε περίοδο ανακαίνισης. Η φύση βέβαια ήταν όμορφη αλλά όχι κάτι ιδιαίτερο.

Και τα τρία μοναστήρια ήταν κοντά στο Δούναβη, όπως φαίνεται και στον επόμενο αριστερό χάρτη. Στον άλλο δεξιά φαίνεται η συνολική διαδρομή της ημέρας: 216 χιλιόμετρα.

Πήραμε το δρόμο της επιστροφής μετά από τις βόλτες στα 3 μοναστήρια που επισκεφθήκαμε.​

Βελιγράδι, δεύτερη μέρα

Στις 14:30 είχαμε φτάσει στο δωμάτιο. Δεν ήθελα να πάω κάπου να παρκάρω για να συνεχίσουμε την βόλτα με τα πόδια στο Βελιγράδι, διότι ήξερα ότι θα ήταν μεγάλη ταλαιπωρία. Πάρκαρα στο μέρος που μέναμε με την ησυχία μου και ξεκινήσαμε λίγο πριν τις 3 για τις βόλτες στην πόλη. Όμως επειδή βράδιαζε νωρίς, δηλαδή περίπου στις 16:30 δεν προλάβαμε και πάρα πολλά πράγματα να δούμε με το φως. Όμως η βόλτα ήταν πολύ όμορφη γιατί είδαμε καταπληκτικά κτίρια και όμορφες εκκλησίες. Επίσης ο φωτισμός τους ήταν εντυπωσιακός. Συνεχίσαμε τη βόλτα μας στους δρόμους με τις καφετέριες και τα όμορφα κτίρια.

Το Βελιγράδι είναι μια τεράστια πόλη σε έκταση με πληθυσμό σχεδόν 1,5 εκατομμύριο και δεν είναι εύκολο να δεις σε λίγες ώρες όλα τα ενδιαφέροντα που έχει. Μάλιστα είναι και διάσπαρτα σε μερικές περιοχές. Εμείς γυρνούσαμε μόνο στην περιοχή του κέντρου σε μια ακτίνα κάπου ένα με δύο χιλιόμετρα. Περάσαμε πολύ κοντά από το φρούριο του Βελιγραδίου, Kalemegdan Fortress, αφού επισκεφτήκαμε τον Καθεδρικό Ναό του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, αλλά ήθελε πολύ χρόνο για επίσκεψη και το προσπεράσαμε. Η Πλατεία Δημοκρατίας στο κέντρο της πόλης έχει υπέροχα κτήρια, όπως το Εθνικό Μουσείο και το Εθνικό Θέατρο που δέσποζε η φωτογραφία της Μαρίας Κάλας. Είδαμε το ωραία φωτισμένο Παλιό Παλάτι και το κτήριο της Εθνοσυνέλευσης. Στις φωτογραφίες θα δείτε και ένα σωρό άλλα κτήρια που δεν είναι εύκολο να θυμόμαστε τα ονόματά τους.

Η πόλη έχει τρομαχτική πολεμικά ιστορία, με κατακτήσεις και επανακατακτήσεις από Οθωμανούς και άλλους λαούς. Έχει καταστραφεί πάνω από σαράντα φορές και είναι αξιοσημείωτο ότι μέχρι το 1918 την συνοικία Ζέμουν την κατείχαν οι Αυστρουγγαροί. Εδώ είναι, πραγματικά, Βαλκάνια! Το Ζέμουν θεωρείται ενδιαφέρουσα περιοχή για βραδινή επίσκεψη.

Όταν νύχτωσε και είχαμε δει ό,τι μπορούσαμε, ήταν νωρίς ακόμα για να επιστρέψουμε στο δωμάτιο. Γι’ αυτό καθίσαμε σε μια καφετέρια να πιούμε μπύρες.

Δεν είναι και πολύ φθηνό το Βελιγράδι. Πέρασε η ώρα μας σχετικά ευχάριστα. Οι περισσότεροι αυτή τη μέρα κάθονταν έξω αφού η θερμοκρασία δεν ήταν κάτω από τους 10°C. Ο ουρανός βέβαια ήταν συννεφιασμένος, αλλά ούτε στο Νόβι Σαντ ούτε στο Βελιγράδι είδαμε βροχή πέρα από λίγες ψιχάλες. Είναι εντυπωσιακό που στο Βελιγράδι ο κόσμος καθόταν έξω, έστω με κάποια μικρή θέρμανση, και πριν από μερικές μέρες στην Ελλάδα, στη Βέροια και στη Φλώρινα, είχαμε θερμοκρασίες κοντά στο μηδέν. Όμως και στα Σκόπια έκανε αρκετό κρύο.

Εκεί που πίναμε τις μπύρες στην καφετέρια, κλείσαμε δωμάτιο και στο Σαράγεβο αλλά και στο Μόσταρ. Ήταν σχετικά φθηνά: στο Σαράγεβο περίπου 35€ και στο Μόσταρ 10€ λιγότερα, αλλά φαίνονταν καλοί χώροι. Ήταν οι επόμενοι σταθμοί μας.

Και μια ερώτηση κρίσεως: Από τι υλικό είναι φτιαγμένη η γλάστρα της επόμενης φωτογραφίας; Αν είστε παρατηρητικοί θα το καταλάβετε από το ανάγλυφό του.

Από μερικά άχρηστα πράγματα γίνονται όμορφες κατασκευές.

 

[Smaragda53]

Την Οχριδα την ήξερα από τα βιβλία της Πηνελοπης Δελτα. Πολύ μου αρεσε που διάβασα για τη σημερινή μορφή της