galat
Member
- Μηνύματα
- 851
- Likes
- 2.126
- Επόμενο Ταξίδι
- ...
- Ταξίδι-Όνειρο
- Λατινική Αμερική
Από το Κότορ στην λίμνη της Σκόδρας και στα Τίρανα
Αφήνοντας πίσω μας το Κότορ είχαμε σαν προορισμό για την επόμενη διανυκτέρευσή μας την παραλιακή και τουριστική Budvaκαι εκεί κοντά το γνωστό από τον Τζέημς Μπόντ SvetiStefan. Η συνολική απόσταση δεν ξεπερνούσε τα 35 χλμ. Όμως για άλλη μία φορά δεν μπορέσαμε να αρκεστούμε στον εύκολο δρόμο. Για άλλη μία φορά πήραμε τα βουνά. Πριν πάμε στην Budva θα κάναμε μία μικρή – όπως φαίνεται στον χάρτη – παράκαμψη προς την Cetinjeκαι από εκεί για την Rijeka Crnojevica και τα ψαροχώρια της Λίμνης της Σκόδρας.
Ανεβαίνοντας στο Lovcen
Πάνω από το Κότορ ευρίσκεται ο ορεινός όγκος του Lovcen (1749 μ), του μαύρου βουνού, που έδωσε το όνομά του στο Μαυροβούνιο. Σε αυτό ευρίσκεται το εθνικό πάρκο του Lovcen και το μαυσωλείο του ποιητή και πολιτικού και θρησκευτικού Μαυροβούνιου ηγέτη Njegos. Εδώ βρίσκεται μία από τις πιο ωραίες οδικές διαδρομές της Ευρώπης. Από το επίπεδο της θάλασσας στο Κότορ ο δρόμος προς το Lovcen ανεβαίνει απότομα μέσα σε δέκα μόνο χιλιόμετρα σε επίπεδο πάνω από 1.000μ. Ένας στενός φιδωτός δρόμος, που η κάτοψή του από το googleearthσου δίνει την εντύπωση καρδιογραφήματος. Στροφή την στροφή η θέα σου κόβει όλο και πιο πολύ την ανάσα. Στην αρχή αρχίζεις να βλέπεις το Κότορ και το κάστρο του από ψηλά. Σιγά-σιγά βλέπεις όλο τον εσωτερικό κόλπο του Κότορ, όσο ανεβαίνεις πιο ψηλά βλέπεις και τον εξωτερικό κόλπο και ύστερα την Αδριατική. Σε λίγο έχεις την εντύπωση ότι μόλις απογειώθηκε το αεροπλάνο σου και έπιασε το κανονικό του ύψος.
Ο φιδωτός δρόμος από το Kotor προς το Lovcen από ψηλά (Googleearth)
Όσο ανεβαίνεις νομίζεις ότι βρίσκεσαι σε αεροπλάνο
Cetinje
Από το Lovcenο δρόμος μας οδήγησε μέχρι το οροπέδιο της Cetinje, της πόλης που υπήρξε η πρωτεύουσα του Μαυροβουνίου από τον 15ο αιώνα μέχρι και τα μέσα του 20ου. Μπαίνοντας στην Cetinje από τον δρόμο, που κατεβαίνει από το Lovcen, θα διασχίσεις έναν μακρύ ευθύγραμμο δρόμο. Μικρά ισόγεια και διώροφα σπίτια δεξιά και αριστερά σου δείχνουν ότι πλησιάζεις στην πόλη. Σε λίγο βρίσκεσαι σε μία αστική περιοχή με αυστηρό ιπποδάμειο σύστημα, όμως και πάλι τα σπίτια είναι μικρά και χαμηλά. Μία μεγάλη ηρεμία επικρατεί στην πόλη. Μα που είναι το κέντρο αναρωτιέσαι, για να διαπιστώσεις εν τέλει ότι αυτή η ήσυχη γειτονιά είναι το κέντρο της παλιάς πρωτεύουσας του Μαυροβουνίου, που δεν έχει πάνω από 15.000 κατοίκους. Μάλλον ευτυχώς που δεν παράμεινε σαν πρωτεύουσα και έτσι απέφυγε την τύχη του να γίνει μία μεγάλη και πολύβουη πόλη. Περπατώντας στον κεντρικό πεζόδρομο θα φτάσει κανείς στην περιοχή που ήταν κάποτε το παλιό διοικητικό κέντρο. Ωραία νεοκλασικά, το παλιό κτίριο του κοινοβουλίου, το παλιό ανάκτορο, που σήμερα στεγάζει το Εθνικό μουσείο, το μοναστήρι της Cetinje και ένα μεγάλο ωραίο πάρκο, που η επέκτασή του γίνεται ένα με την φύση που περιβάλει την πόλη. Δεν είναι μία εντυπωσιακή πόλη η Cetinje, ούτε έχει τόσα ελκυστικά μέρη για να σε κρατήσει εκεί, όμως εμάς μας άφησε μίαν ευχάριστη και γλυκειά ανάμνηση.
Cetinje
Η διαδρομή στην λίμνη της Σκόδρας
Στον βιότοπο της λίμνης της Σκόδρας και στην Rijeka Crnovica.
Από την Cetinje τραβήξαμε δυτικά στον δρόμο προς την Podgorica, από την οποία δεν απέχει πάνω από 30 χλμ. Ο δρόμος ήταν πρόσφατα βελτιωμένος, αλλά εμείς πολύ γρήγορα επρόκειτο να τον εγκαταλείψουμε προς τα δεξιά για να μπούμε σε ένα στενό δρόμο, που οδηγούσε προς το μικρό χωριό Rijeka Crnovica, που βρίσκεται στις όχθες του μικρού ποταμού Rijeka λίγο πριν αυτός εκβάλει στο βορειοδυτικό μέρος της λίμνης της Σκόδρας. Της λίμνης που μοιράζεται η Αλβανία με το Μαυροβούνιο. Πρέπει να πούμε ότι το Βόρειο τμήμα της λίμνης, αυτό που ανήκει στο Μαυροβούνιο, είναι ένας επίγειος παράδεισος. Η Rijeka Crnovica είναι ένα μικρό παραποτάμιο χωριό με πέτρινα γεφυράκια και βαρκούλες σε ένα καταπράσινο περιβάλλον. Τα παρακείμενα καφέ και εστιατόρια, ανάμεσα στα οποία και ένα από τα πιο φημισμένα εστιατόρια του Μαυροβουνίου, είναι ένας συνηθισμένος προορισμός των κατοίκων της πρωτεύουσας. Σ’ αυτό το ειδυλλιακό και ήρεμο περιβάλλον και αφού απολαύσαμε στις όχθες του ποταμού έναν μικρό μεζέ, ήταν που αποφασίσαμε να αλλάξουμε το πρόγραμμά μας. Να αφιερώσουμε δηλαδή όσες ώρες έμεναν μέχρι να σκοτεινιάσει στις όχθες της λίμνης και να κοιμηθούμε στο παραλίμνιο Virpazar, αντί να επιστρέψουμε στο προπληρωμένο ξενοδοχείο μας στην Budva, που έτσι και αλλιώς θα ήταν μία ακόμη επανάληψη όσων είχαμε ήδη δει στις Δαλματικές ακτές.
Rijeka Crnovica
Πιο κάτω από το Rijeka Crnovica ο ποταμός Rijeka είναι ένα από τα πιο φημισμένα και πολυφωτογραφημένα τοπία του Μαυροβουνίου με τους χαρακτηριστικούς και πανέμορφους μαιάνδρους που σχηματίζει (πολύ ωραίες οι φωτογραφίες του taver: εδώ).
Οι μαίανδροι του ποταμού Rijeka
Η λίμνη της Σκόδρας : Σαν ζωγραφικός πίνακας
Μαθήματα κυματικής στα ακύμαντα νερά της λίμνης
Karuc και Dodosi
Μην μπορώντας να χορτάσουμε αυτό το μαγευτικό τοπίο προχωρήσαμε προς ανατολάς τον δρόμο που περνάει από το βόρειο μέρος της λίμνης και κάνα χιλιόμετρο πριν την διασταύρωση με τον δρόμο που πάει προς Podgorica, στρίψαμε δεξιά προς νότο για να επισκεφτούμε τα ψαροχώρια του Karucκαι του Dodosi.
Και εδώ νέες μαγευτικές εικόνες μας περίμεναν. Το Karuc, ένα μικρό χωριό με λίγα πέτρινα σπίτια στις όχθες της λίμνης, ήταν μία νοσταλγική εικόνα από τις παιδικές μας αναμνήσεις ενός μακρινού παρελθόντος, που δεν υπάρχει πια. Κινηθήκαμε προς το Dodosi από τον υπερβολικά στενό δρόμο, που είναι απορίας άξιο το πως μπορεί να ικανοποιεί τις κυκλοφοριακές ανάγκες σε περιόδους αιχμής. Αντικρίσαμε το Dodosi μέσα σε ένα καταπράσινο περιβάλλον, που δεν άφηνε να ξεχωρίσεις που τέλειωνε η στεριά και που άρχιζε η λίμνη. Χαμηλές επιφάνειες στεριάς αποτελούσαν το διαρκές αντικείμενο διαμάχης της φύσης. Επιφάνειες που κατά καιρούς κέρδιζε, έστω και προσωρινά, το νερό, όταν η στάθμη της λίμνης ανέβαινε. Ο πληροφοριακός χάρτης στην άκρη της λίμνης σημείωνε χαρακτηριστικά : «Προσοχή : Η σημειούμενη ακτογραμμή αντιστοιχεί σε στάθμη νερού +5,5 μ. Τα χαμηλότερα νερά είναι το καλοκαίρι, ενώ την χειμερινή περίοδο η στάθμη του νερού φτάνει στα +9,0 μ». Από το Dodosi, όπως μας πληροφορούσαν οι πινακίδες, αρχίζουν μερικές από τις πιο ωραίες περιπατητικές διαδρομές, προς το μοναστήρι του Κομ και το κάστρο του ZabljakCrnojevica.
Όλο το βόρειο τμήμα της λίμνης της Σκόδρας, που ανήκει στο Μαυροβούνιο, είναι χαρακτηρισμένο ως Εθνικό πάρκο και είναι υπέροχος προορισμός για όσους ενδιαφέρονται για εναλλακτικές μορφές τουρισμού, βαρκάδες, πεζοπορίες, παρατήρηση των σπάνιων πουλιών και της βαλτώδους χλωρίδας.
Karuc : ένα ψαροχώρι από το παρελθόν
Το υπέροχο Dodosi
Η διαδρομή από το Virpazar στα Τίρανα
Από το Virpazar στα Τίρανα
Αν και στον χάρτη βρισκόμασταν πολύ κοντά στο Virpazar οι βαλτώδεις εκτάσεις της λίμνης μας εμπόδιζαν να φτάσουμε γρήγορα σε αυτό και έτσι αναγκαστήκαμε να κάνουμε έναν μεγάλο κύκλο, φτάνοντας μέχρι τα προάστια της Podgorica. Το Virpazar, ένα μικρό χωριό στις όχθες της λίμνης, πάνω στον δρόμο που συνδέει την Podgorica με τις ακτές, είναι ένα μικρό κέντρο του τουρισμού, που συνδέεται με τις δραστηριότητες της λίμνης.
Από το Virpazar, την επόμενη μέρα κατευθυνθήκαμε προς τα σύνορα με την Αλβανία, όχι μέσω των παράλιων της Αδριατικής και του Bar, που ο δρόμος ήταν σαφώς πιο καλός, αλλά από τον στενό δρόμο που διατρέχει τις δυτικές ακτές της λίμνης προς νότο. Αντίθετα με ότι αναμέναμε, το τοπίο δεν μπορούσε να συναγωνιστεί αυτό της βόρειας πλευράς της λίμνης, αφού κάτω από το Virpazar η λίμνη φαρδαίνει και βαθαίνει και συνεπώς η θέα της λίμνης πιο πολύ μοιάζει με ανοικτή θάλασσα. Έτσι η διαδρομή μέχρι τα σύνορα και στην συνέχεια μέχρι την Σκόδρα και τα Τίρανα δεν είχε τίποτα το εξαιρετικό.
Virpazar
Κοντά στα σύνορα με την Αλβανία, εντός του Μαυροβουνίου, μία επιγραφή πληροφοριακή για το δάσος με τις καστανιές, γραμμένη στην γλώσσα του Μαυροβουνίου έχει σβηστεί από τους Αλβανόφωνους κατοίκους!!!
Τίρανα
Στα Τίρανα δεν είχαμε αφιερώσει παρά μόνο 24 ώρες, που σε συνδυασμό με την μεγάλη κούραση που είχαμε συσσωρεύσει μετά από 13 μέρες συνεχών μετακινήσεων, δεν μας επέτρεψε να τα δούμε όσο θα επιθυμούσαμε.
Το κέντρο της πόλης, γύρω από την πλατεία Σκεντέρμπεη, βρίσκονταν σε μεγάλο οργασμό έργων. Έργων που με την δημιουργία πεζοδρόμων και την αναμόρφωση της πλατείας θα ομορφύνουν το χαρακτηριστικό αυτό σημείο των Τιράνων. Η εποχή που οι φαρδείς δρόμοι, που συγκλίνουν στην πλατεία Σκεντέρμπεη, ήταν γεμάτοι με ποδήλατα και λίγα κρατικά και κομματικά αυτοκίνητα, είναι πλέον παρελθόν. Ένα παρελθόν, που όλοι προσπαθούν να ξεχάσουν, αφού είναι συνδεδεμένο με το καθεστώς του Εμβέρ Χότζα, που κράτησε την χώρα για δεκαετίες στην απομόνωση και στην ανέχεια. Από το παρελθόν αυτό παραμένουν αρκετά χαρακτηριστικά κτίρια, όπως το «παλάτι του πολιτισμού», το Εθνικό και ιστορικό μουσείο ή παραπέρα το κτίριο του πανεπιστημίου και η εγκαταλελειμμένη και υπό κατεδάφιση πυραμίδα των Τιράνων. Την εικόνα αυτή προσπαθεί να αλλάξει η ανέγερση σύγχρονων και μοντέρνων πολυώροφων κτιρίων.
Στην περιοχή Biloku, νότια από το ποτάμι θα βρεί κανείς μεγάλο αριθμό από εστιατόρια, καφέ και μπάρ, που αποτελούν την καρδιά της διασκέδασης μιας σύγχρονης πόλης.
Τίρανα : Η πλατεία του Σκεντέρμπεη
Σε μια πίσω αυλή παρατημένες φιγούρες από το παρελθόν
Στον δρόμο της επιστροφής
Πήραμε το αεροπλάνο της επιστροφής έχοντας νωπές τις εντυπώσεις από το Εθνικό και ιστορικό μουσείο των Τιράνων, που επισκεφτήκαμε πριν φύγουμε. Με εκθέματα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, την προσοχή μας τράβηξαν πιο πολύ οι αναφορές στην πιο πρόσφατη ιστορία της Αλβανίας από την Λίγκα της Πριζρένης και τον αγώνα των Αλβανών για την ανεξαρτησία τους από τους Οθωμανούς. Με μικρό αριθμό μεταφρασμένων στα Αγγλικά επεξηγηματικών πινακίδων, περιοριστήκαμε πιο πολύ στην θέαση των φωτογραφιών. Τα μάτια μας πλημμύρισαν από φουστανέλες και καριοφίλια, ενώ εντύπωση μας έκανε η ιδιαίτερη αναφορά στον Μάρκο Μπότσαρη.
Είναι γνωστές και συνηθισμένες οι εθνικές και εθνικιστικές διεκδικήσεις, που συχνά συναντά κανείς εκατέρωθεν των συνόρων, ειδικά εάν βρίσκεται κανείς στα Βαλκάνια. Σε μία περιοχή που πολλοί λαοί ζούσαν και συνυπήρχαν για πολλούς αιώνες (ειρηνικά στα μεγαλύτερα διαστήματα) υπό την σκέπη της οθωμανικής αυτοκρατορίας, είναι προφανές ότι είναι εύκολο να βρίσκει κανείς επιχειρήματα για μια πολιτική διεκδικήσεων και αντιπαραθέσεων. Ήταν ο Μάρκος Μπότσαρης Έλληνας ή Αλβανός; Έμαθε να γράφει Ελληνικά πριν τα 19 του χρόνια ή μετά; Τα Γαλλικά τάγματα στην Κέρκυρα, όπου κατατάχτηκε, ήταν τάγματα Ελλήνων Σουλιωτών ή Αλβανών; Εύκολα μπορεί κανείς να οχυρώνεται πίσω από τέτοιου είδους ερωτήματα και επιχειρήματα για να δικαιολογεί διεκδικήσεις του είδους «Τσαμουριά» ή «Βόρεια Ήπειρος».
Όμως υπάρχει και μία άλλη οπτική θεώρηση της Ιστορίας, που αυτήν την κοινή ή παράλληλη ιστορική πορεία και τα γεγονότα που προκύπτουν από αυτήν, αντί για στοιχείο διαίρεσης και διεκδίκησης τα βλέπουν αντίθετα σαν στοιχείο ενωτικό. Εγώ προτιμώ να βλέπω με χαρά το γεγονός ότι Έλληνες και Αλβανοί θεωρούν τον Μάρκο Μπότσαρη σαν κοινό εθνικό τους ήρωα, σαν τον άνθρωπο που έφτιαξε το πρώτο ελληνοαλβανικό λεξικό και ο οποίος με τον αγώνα του και την προσωπική του θυσία συνέβαλε στην ανεξαρτησία της Ελλάδας. Ή να σκέφτομαι ότι ο Σκεντέρμπεης, ο μεγαλύτερος Εθνικός ήρωας της Αλβανίας, που το άγαλμά του κοσμεί την κεντρική πλατεία των Τιράνων, είχε και Ελληνικό αίμα στις φλέβες του. Ή ότι οι Αρβανίτες, που ήρθαν στην νότια Ελλάδα από την Αλβανία τον 13ο αιώνα, συνέβαλαν αποφασιστικά στον αγώνα της Ελληνικής ανεξαρτησίας και ότι οι παππούδες πολλών από εμάς μιλούσαν Αρβανίτικα μέχρι και στις μέρες μας.
Σε όλα τα Βαλκάνια με αφορμή το ταξίδι αυτό είδα πολλά στοιχεία διαίρεσης, που ενέχουν κινδύνους νέων μελλοντικών αντιπαραθέσεων. Τα φράγματα του Κομάν, πλημμύρισαν εδάφη και στο γειτονικό Κόσοβο, ενώ στέρησαν νερά από την λίμνη της Σκόδρας, που μοιράζεται η Αλβανία με το Μαυροβούνιο. Στο Κόσοβο είδα και κατάλαβα πολύ καλά, γιατί με τόσα ορθόδοξα μνημεία οι Σέρβοι νιώθουν ότι με την ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου είναι σαν να τους ξεριζώνεται κάτι από την ψυχή. Από την άλλη κατάλαβα πολύ καλά και την επιθυμία και το δικαίωμα των Αλβανών του Κοσόβου, που αποτελούν την συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού, να ζουν ανεξάρτητα και να ορίζουν τα του τόπου τους. Στην Βοσνία είδα την εύθραυστη εσωτερική διαίρεση σε εθνικές ζώνες και την αδυναμία του Δήμου του Μοστάρ να λειτουργήσει σαν ένας ενιαίος Δήμος και όχι σαν ισορροπία του τρόμου ανάμεσα σε Κροάτες και Βόσνιους μουσουλμάνους. Στα Δαλματικά παράλια είδα τους Βόσνιους να αποκόπτονται από τις ακτές και το Κροατικό έδαφος να κόβεται στα δυο από μία στενή λουρίδα Βοσνιακού εδάφους.
Όλα αυτά και άλλα πολλά είναι μία βραδυφλεγής ωρολογιακή βόμβα, που είναι στο χέρι μας να αφοπλίσουμε. Μέσα σε ένα κοινό Ευρωπαϊκό σπίτι, με τις απαγορεύσεις των συνόρων να χαλαρώνουν, την ελεύθερη διακίνηση να μεγαλώνει, τις οικονομικές σχέσεις να αναπτύσσονται και να δημιουργούν κοινά συμφέροντα, με τις κοινές πολιτιστικές αναφορές να προβάλλονται, με τον αλληλοσεβασμό, την αλληλοκατανόηση και την συνεργασία τα Βαλκάνια μπορούν πέρα από τις επί μέρους εθνικές ταυτότητες, να αποκτήσουν μία κοινή ισχυρή παρουσία στην Ευρώπη και στον κόσμο.
******************************************************************
Η τελευταία και τελική, γλυκιά γεύση της εκδρομής : Πριν φύγουμε από τα Τίρανα γευτήκαμε το δημοφιλές τα τελευταία χρόνια γλυκό tre lece, με τα τρία διαφορετικά γάλατα και την στρώση καραμέλας. Προϊόν και αυτό της παγκοσμιοποίησης, ταξίδεψε από την Λατινική Αμερική και την Ισπανία, για να φτάσει στα Τίρανα και να αποκτήσει την επικάλυψη με την καραμέλα.
Αφήνοντας πίσω μας το Κότορ είχαμε σαν προορισμό για την επόμενη διανυκτέρευσή μας την παραλιακή και τουριστική Budvaκαι εκεί κοντά το γνωστό από τον Τζέημς Μπόντ SvetiStefan. Η συνολική απόσταση δεν ξεπερνούσε τα 35 χλμ. Όμως για άλλη μία φορά δεν μπορέσαμε να αρκεστούμε στον εύκολο δρόμο. Για άλλη μία φορά πήραμε τα βουνά. Πριν πάμε στην Budva θα κάναμε μία μικρή – όπως φαίνεται στον χάρτη – παράκαμψη προς την Cetinjeκαι από εκεί για την Rijeka Crnojevica και τα ψαροχώρια της Λίμνης της Σκόδρας.
Ανεβαίνοντας στο Lovcen
Πάνω από το Κότορ ευρίσκεται ο ορεινός όγκος του Lovcen (1749 μ), του μαύρου βουνού, που έδωσε το όνομά του στο Μαυροβούνιο. Σε αυτό ευρίσκεται το εθνικό πάρκο του Lovcen και το μαυσωλείο του ποιητή και πολιτικού και θρησκευτικού Μαυροβούνιου ηγέτη Njegos. Εδώ βρίσκεται μία από τις πιο ωραίες οδικές διαδρομές της Ευρώπης. Από το επίπεδο της θάλασσας στο Κότορ ο δρόμος προς το Lovcen ανεβαίνει απότομα μέσα σε δέκα μόνο χιλιόμετρα σε επίπεδο πάνω από 1.000μ. Ένας στενός φιδωτός δρόμος, που η κάτοψή του από το googleearthσου δίνει την εντύπωση καρδιογραφήματος. Στροφή την στροφή η θέα σου κόβει όλο και πιο πολύ την ανάσα. Στην αρχή αρχίζεις να βλέπεις το Κότορ και το κάστρο του από ψηλά. Σιγά-σιγά βλέπεις όλο τον εσωτερικό κόλπο του Κότορ, όσο ανεβαίνεις πιο ψηλά βλέπεις και τον εξωτερικό κόλπο και ύστερα την Αδριατική. Σε λίγο έχεις την εντύπωση ότι μόλις απογειώθηκε το αεροπλάνο σου και έπιασε το κανονικό του ύψος.
Ο φιδωτός δρόμος από το Kotor προς το Lovcen από ψηλά (Googleearth)
Όσο ανεβαίνεις νομίζεις ότι βρίσκεσαι σε αεροπλάνο
Cetinje
Από το Lovcenο δρόμος μας οδήγησε μέχρι το οροπέδιο της Cetinje, της πόλης που υπήρξε η πρωτεύουσα του Μαυροβουνίου από τον 15ο αιώνα μέχρι και τα μέσα του 20ου. Μπαίνοντας στην Cetinje από τον δρόμο, που κατεβαίνει από το Lovcen, θα διασχίσεις έναν μακρύ ευθύγραμμο δρόμο. Μικρά ισόγεια και διώροφα σπίτια δεξιά και αριστερά σου δείχνουν ότι πλησιάζεις στην πόλη. Σε λίγο βρίσκεσαι σε μία αστική περιοχή με αυστηρό ιπποδάμειο σύστημα, όμως και πάλι τα σπίτια είναι μικρά και χαμηλά. Μία μεγάλη ηρεμία επικρατεί στην πόλη. Μα που είναι το κέντρο αναρωτιέσαι, για να διαπιστώσεις εν τέλει ότι αυτή η ήσυχη γειτονιά είναι το κέντρο της παλιάς πρωτεύουσας του Μαυροβουνίου, που δεν έχει πάνω από 15.000 κατοίκους. Μάλλον ευτυχώς που δεν παράμεινε σαν πρωτεύουσα και έτσι απέφυγε την τύχη του να γίνει μία μεγάλη και πολύβουη πόλη. Περπατώντας στον κεντρικό πεζόδρομο θα φτάσει κανείς στην περιοχή που ήταν κάποτε το παλιό διοικητικό κέντρο. Ωραία νεοκλασικά, το παλιό κτίριο του κοινοβουλίου, το παλιό ανάκτορο, που σήμερα στεγάζει το Εθνικό μουσείο, το μοναστήρι της Cetinje και ένα μεγάλο ωραίο πάρκο, που η επέκτασή του γίνεται ένα με την φύση που περιβάλει την πόλη. Δεν είναι μία εντυπωσιακή πόλη η Cetinje, ούτε έχει τόσα ελκυστικά μέρη για να σε κρατήσει εκεί, όμως εμάς μας άφησε μίαν ευχάριστη και γλυκειά ανάμνηση.
Cetinje
Η διαδρομή στην λίμνη της Σκόδρας
Στον βιότοπο της λίμνης της Σκόδρας και στην Rijeka Crnovica.
Από την Cetinje τραβήξαμε δυτικά στον δρόμο προς την Podgorica, από την οποία δεν απέχει πάνω από 30 χλμ. Ο δρόμος ήταν πρόσφατα βελτιωμένος, αλλά εμείς πολύ γρήγορα επρόκειτο να τον εγκαταλείψουμε προς τα δεξιά για να μπούμε σε ένα στενό δρόμο, που οδηγούσε προς το μικρό χωριό Rijeka Crnovica, που βρίσκεται στις όχθες του μικρού ποταμού Rijeka λίγο πριν αυτός εκβάλει στο βορειοδυτικό μέρος της λίμνης της Σκόδρας. Της λίμνης που μοιράζεται η Αλβανία με το Μαυροβούνιο. Πρέπει να πούμε ότι το Βόρειο τμήμα της λίμνης, αυτό που ανήκει στο Μαυροβούνιο, είναι ένας επίγειος παράδεισος. Η Rijeka Crnovica είναι ένα μικρό παραποτάμιο χωριό με πέτρινα γεφυράκια και βαρκούλες σε ένα καταπράσινο περιβάλλον. Τα παρακείμενα καφέ και εστιατόρια, ανάμεσα στα οποία και ένα από τα πιο φημισμένα εστιατόρια του Μαυροβουνίου, είναι ένας συνηθισμένος προορισμός των κατοίκων της πρωτεύουσας. Σ’ αυτό το ειδυλλιακό και ήρεμο περιβάλλον και αφού απολαύσαμε στις όχθες του ποταμού έναν μικρό μεζέ, ήταν που αποφασίσαμε να αλλάξουμε το πρόγραμμά μας. Να αφιερώσουμε δηλαδή όσες ώρες έμεναν μέχρι να σκοτεινιάσει στις όχθες της λίμνης και να κοιμηθούμε στο παραλίμνιο Virpazar, αντί να επιστρέψουμε στο προπληρωμένο ξενοδοχείο μας στην Budva, που έτσι και αλλιώς θα ήταν μία ακόμη επανάληψη όσων είχαμε ήδη δει στις Δαλματικές ακτές.
Rijeka Crnovica
Πιο κάτω από το Rijeka Crnovica ο ποταμός Rijeka είναι ένα από τα πιο φημισμένα και πολυφωτογραφημένα τοπία του Μαυροβουνίου με τους χαρακτηριστικούς και πανέμορφους μαιάνδρους που σχηματίζει (πολύ ωραίες οι φωτογραφίες του taver: εδώ).
Οι μαίανδροι του ποταμού Rijeka
Η λίμνη της Σκόδρας : Σαν ζωγραφικός πίνακας
Μαθήματα κυματικής στα ακύμαντα νερά της λίμνης
Karuc και Dodosi
Μην μπορώντας να χορτάσουμε αυτό το μαγευτικό τοπίο προχωρήσαμε προς ανατολάς τον δρόμο που περνάει από το βόρειο μέρος της λίμνης και κάνα χιλιόμετρο πριν την διασταύρωση με τον δρόμο που πάει προς Podgorica, στρίψαμε δεξιά προς νότο για να επισκεφτούμε τα ψαροχώρια του Karucκαι του Dodosi.
Και εδώ νέες μαγευτικές εικόνες μας περίμεναν. Το Karuc, ένα μικρό χωριό με λίγα πέτρινα σπίτια στις όχθες της λίμνης, ήταν μία νοσταλγική εικόνα από τις παιδικές μας αναμνήσεις ενός μακρινού παρελθόντος, που δεν υπάρχει πια. Κινηθήκαμε προς το Dodosi από τον υπερβολικά στενό δρόμο, που είναι απορίας άξιο το πως μπορεί να ικανοποιεί τις κυκλοφοριακές ανάγκες σε περιόδους αιχμής. Αντικρίσαμε το Dodosi μέσα σε ένα καταπράσινο περιβάλλον, που δεν άφηνε να ξεχωρίσεις που τέλειωνε η στεριά και που άρχιζε η λίμνη. Χαμηλές επιφάνειες στεριάς αποτελούσαν το διαρκές αντικείμενο διαμάχης της φύσης. Επιφάνειες που κατά καιρούς κέρδιζε, έστω και προσωρινά, το νερό, όταν η στάθμη της λίμνης ανέβαινε. Ο πληροφοριακός χάρτης στην άκρη της λίμνης σημείωνε χαρακτηριστικά : «Προσοχή : Η σημειούμενη ακτογραμμή αντιστοιχεί σε στάθμη νερού +5,5 μ. Τα χαμηλότερα νερά είναι το καλοκαίρι, ενώ την χειμερινή περίοδο η στάθμη του νερού φτάνει στα +9,0 μ». Από το Dodosi, όπως μας πληροφορούσαν οι πινακίδες, αρχίζουν μερικές από τις πιο ωραίες περιπατητικές διαδρομές, προς το μοναστήρι του Κομ και το κάστρο του ZabljakCrnojevica.
Όλο το βόρειο τμήμα της λίμνης της Σκόδρας, που ανήκει στο Μαυροβούνιο, είναι χαρακτηρισμένο ως Εθνικό πάρκο και είναι υπέροχος προορισμός για όσους ενδιαφέρονται για εναλλακτικές μορφές τουρισμού, βαρκάδες, πεζοπορίες, παρατήρηση των σπάνιων πουλιών και της βαλτώδους χλωρίδας.
Karuc : ένα ψαροχώρι από το παρελθόν
Το υπέροχο Dodosi
Η διαδρομή από το Virpazar στα Τίρανα
Από το Virpazar στα Τίρανα
Αν και στον χάρτη βρισκόμασταν πολύ κοντά στο Virpazar οι βαλτώδεις εκτάσεις της λίμνης μας εμπόδιζαν να φτάσουμε γρήγορα σε αυτό και έτσι αναγκαστήκαμε να κάνουμε έναν μεγάλο κύκλο, φτάνοντας μέχρι τα προάστια της Podgorica. Το Virpazar, ένα μικρό χωριό στις όχθες της λίμνης, πάνω στον δρόμο που συνδέει την Podgorica με τις ακτές, είναι ένα μικρό κέντρο του τουρισμού, που συνδέεται με τις δραστηριότητες της λίμνης.
Από το Virpazar, την επόμενη μέρα κατευθυνθήκαμε προς τα σύνορα με την Αλβανία, όχι μέσω των παράλιων της Αδριατικής και του Bar, που ο δρόμος ήταν σαφώς πιο καλός, αλλά από τον στενό δρόμο που διατρέχει τις δυτικές ακτές της λίμνης προς νότο. Αντίθετα με ότι αναμέναμε, το τοπίο δεν μπορούσε να συναγωνιστεί αυτό της βόρειας πλευράς της λίμνης, αφού κάτω από το Virpazar η λίμνη φαρδαίνει και βαθαίνει και συνεπώς η θέα της λίμνης πιο πολύ μοιάζει με ανοικτή θάλασσα. Έτσι η διαδρομή μέχρι τα σύνορα και στην συνέχεια μέχρι την Σκόδρα και τα Τίρανα δεν είχε τίποτα το εξαιρετικό.
Virpazar
Κοντά στα σύνορα με την Αλβανία, εντός του Μαυροβουνίου, μία επιγραφή πληροφοριακή για το δάσος με τις καστανιές, γραμμένη στην γλώσσα του Μαυροβουνίου έχει σβηστεί από τους Αλβανόφωνους κατοίκους!!!
Τίρανα
Στα Τίρανα δεν είχαμε αφιερώσει παρά μόνο 24 ώρες, που σε συνδυασμό με την μεγάλη κούραση που είχαμε συσσωρεύσει μετά από 13 μέρες συνεχών μετακινήσεων, δεν μας επέτρεψε να τα δούμε όσο θα επιθυμούσαμε.
Το κέντρο της πόλης, γύρω από την πλατεία Σκεντέρμπεη, βρίσκονταν σε μεγάλο οργασμό έργων. Έργων που με την δημιουργία πεζοδρόμων και την αναμόρφωση της πλατείας θα ομορφύνουν το χαρακτηριστικό αυτό σημείο των Τιράνων. Η εποχή που οι φαρδείς δρόμοι, που συγκλίνουν στην πλατεία Σκεντέρμπεη, ήταν γεμάτοι με ποδήλατα και λίγα κρατικά και κομματικά αυτοκίνητα, είναι πλέον παρελθόν. Ένα παρελθόν, που όλοι προσπαθούν να ξεχάσουν, αφού είναι συνδεδεμένο με το καθεστώς του Εμβέρ Χότζα, που κράτησε την χώρα για δεκαετίες στην απομόνωση και στην ανέχεια. Από το παρελθόν αυτό παραμένουν αρκετά χαρακτηριστικά κτίρια, όπως το «παλάτι του πολιτισμού», το Εθνικό και ιστορικό μουσείο ή παραπέρα το κτίριο του πανεπιστημίου και η εγκαταλελειμμένη και υπό κατεδάφιση πυραμίδα των Τιράνων. Την εικόνα αυτή προσπαθεί να αλλάξει η ανέγερση σύγχρονων και μοντέρνων πολυώροφων κτιρίων.
Στην περιοχή Biloku, νότια από το ποτάμι θα βρεί κανείς μεγάλο αριθμό από εστιατόρια, καφέ και μπάρ, που αποτελούν την καρδιά της διασκέδασης μιας σύγχρονης πόλης.
Τίρανα : Η πλατεία του Σκεντέρμπεη
Σε μια πίσω αυλή παρατημένες φιγούρες από το παρελθόν
Στον δρόμο της επιστροφής
Πήραμε το αεροπλάνο της επιστροφής έχοντας νωπές τις εντυπώσεις από το Εθνικό και ιστορικό μουσείο των Τιράνων, που επισκεφτήκαμε πριν φύγουμε. Με εκθέματα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, την προσοχή μας τράβηξαν πιο πολύ οι αναφορές στην πιο πρόσφατη ιστορία της Αλβανίας από την Λίγκα της Πριζρένης και τον αγώνα των Αλβανών για την ανεξαρτησία τους από τους Οθωμανούς. Με μικρό αριθμό μεταφρασμένων στα Αγγλικά επεξηγηματικών πινακίδων, περιοριστήκαμε πιο πολύ στην θέαση των φωτογραφιών. Τα μάτια μας πλημμύρισαν από φουστανέλες και καριοφίλια, ενώ εντύπωση μας έκανε η ιδιαίτερη αναφορά στον Μάρκο Μπότσαρη.
Είναι γνωστές και συνηθισμένες οι εθνικές και εθνικιστικές διεκδικήσεις, που συχνά συναντά κανείς εκατέρωθεν των συνόρων, ειδικά εάν βρίσκεται κανείς στα Βαλκάνια. Σε μία περιοχή που πολλοί λαοί ζούσαν και συνυπήρχαν για πολλούς αιώνες (ειρηνικά στα μεγαλύτερα διαστήματα) υπό την σκέπη της οθωμανικής αυτοκρατορίας, είναι προφανές ότι είναι εύκολο να βρίσκει κανείς επιχειρήματα για μια πολιτική διεκδικήσεων και αντιπαραθέσεων. Ήταν ο Μάρκος Μπότσαρης Έλληνας ή Αλβανός; Έμαθε να γράφει Ελληνικά πριν τα 19 του χρόνια ή μετά; Τα Γαλλικά τάγματα στην Κέρκυρα, όπου κατατάχτηκε, ήταν τάγματα Ελλήνων Σουλιωτών ή Αλβανών; Εύκολα μπορεί κανείς να οχυρώνεται πίσω από τέτοιου είδους ερωτήματα και επιχειρήματα για να δικαιολογεί διεκδικήσεις του είδους «Τσαμουριά» ή «Βόρεια Ήπειρος».
Όμως υπάρχει και μία άλλη οπτική θεώρηση της Ιστορίας, που αυτήν την κοινή ή παράλληλη ιστορική πορεία και τα γεγονότα που προκύπτουν από αυτήν, αντί για στοιχείο διαίρεσης και διεκδίκησης τα βλέπουν αντίθετα σαν στοιχείο ενωτικό. Εγώ προτιμώ να βλέπω με χαρά το γεγονός ότι Έλληνες και Αλβανοί θεωρούν τον Μάρκο Μπότσαρη σαν κοινό εθνικό τους ήρωα, σαν τον άνθρωπο που έφτιαξε το πρώτο ελληνοαλβανικό λεξικό και ο οποίος με τον αγώνα του και την προσωπική του θυσία συνέβαλε στην ανεξαρτησία της Ελλάδας. Ή να σκέφτομαι ότι ο Σκεντέρμπεης, ο μεγαλύτερος Εθνικός ήρωας της Αλβανίας, που το άγαλμά του κοσμεί την κεντρική πλατεία των Τιράνων, είχε και Ελληνικό αίμα στις φλέβες του. Ή ότι οι Αρβανίτες, που ήρθαν στην νότια Ελλάδα από την Αλβανία τον 13ο αιώνα, συνέβαλαν αποφασιστικά στον αγώνα της Ελληνικής ανεξαρτησίας και ότι οι παππούδες πολλών από εμάς μιλούσαν Αρβανίτικα μέχρι και στις μέρες μας.
Σε όλα τα Βαλκάνια με αφορμή το ταξίδι αυτό είδα πολλά στοιχεία διαίρεσης, που ενέχουν κινδύνους νέων μελλοντικών αντιπαραθέσεων. Τα φράγματα του Κομάν, πλημμύρισαν εδάφη και στο γειτονικό Κόσοβο, ενώ στέρησαν νερά από την λίμνη της Σκόδρας, που μοιράζεται η Αλβανία με το Μαυροβούνιο. Στο Κόσοβο είδα και κατάλαβα πολύ καλά, γιατί με τόσα ορθόδοξα μνημεία οι Σέρβοι νιώθουν ότι με την ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου είναι σαν να τους ξεριζώνεται κάτι από την ψυχή. Από την άλλη κατάλαβα πολύ καλά και την επιθυμία και το δικαίωμα των Αλβανών του Κοσόβου, που αποτελούν την συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού, να ζουν ανεξάρτητα και να ορίζουν τα του τόπου τους. Στην Βοσνία είδα την εύθραυστη εσωτερική διαίρεση σε εθνικές ζώνες και την αδυναμία του Δήμου του Μοστάρ να λειτουργήσει σαν ένας ενιαίος Δήμος και όχι σαν ισορροπία του τρόμου ανάμεσα σε Κροάτες και Βόσνιους μουσουλμάνους. Στα Δαλματικά παράλια είδα τους Βόσνιους να αποκόπτονται από τις ακτές και το Κροατικό έδαφος να κόβεται στα δυο από μία στενή λουρίδα Βοσνιακού εδάφους.
Όλα αυτά και άλλα πολλά είναι μία βραδυφλεγής ωρολογιακή βόμβα, που είναι στο χέρι μας να αφοπλίσουμε. Μέσα σε ένα κοινό Ευρωπαϊκό σπίτι, με τις απαγορεύσεις των συνόρων να χαλαρώνουν, την ελεύθερη διακίνηση να μεγαλώνει, τις οικονομικές σχέσεις να αναπτύσσονται και να δημιουργούν κοινά συμφέροντα, με τις κοινές πολιτιστικές αναφορές να προβάλλονται, με τον αλληλοσεβασμό, την αλληλοκατανόηση και την συνεργασία τα Βαλκάνια μπορούν πέρα από τις επί μέρους εθνικές ταυτότητες, να αποκτήσουν μία κοινή ισχυρή παρουσία στην Ευρώπη και στον κόσμο.
******************************************************************
Η τελευταία και τελική, γλυκιά γεύση της εκδρομής : Πριν φύγουμε από τα Τίρανα γευτήκαμε το δημοφιλές τα τελευταία χρόνια γλυκό tre lece, με τα τρία διαφορετικά γάλατα και την στρώση καραμέλας. Προϊόν και αυτό της παγκοσμιοποίησης, ταξίδεψε από την Λατινική Αμερική και την Ισπανία, για να φτάσει στα Τίρανα και να αποκτήσει την επικάλυψη με την καραμέλα.
Last edited by a moderator:
