giorgoStar
Member
- Μηνύματα
- 50
- Likes
- 316
- Επόμενο Ταξίδι
- Ανδαλουσία
- Ταξίδι-Όνειρο
- Περού
Η πρώτη μου ιστορία αισίως στην πλατφόρμα. Η αλήθεια είναι ότι πολλοί Έλληνες επισκέπτονται την πανέμορφη αυτή γωνιά της Ιταλίας και έχουν ειπωθεί τόσα και τόσα. Σκεφτόμουν δηλαδή να μη διηγηθώ λόγω υπερπληροφόρησης αλλά δε μπορώ να μη μοιραστώ την ολοκληρωμένη προσωπική εμπειρία αυτού του ταξιδιού.
Πως ήρθε η ιδέα:
Μάρτης 2018, 7ος κατα σειρά μήνας χωρίς ήλιο στη Ζυρίχη (όπου μένω μόνιμα με το φίλο μου). Προσπαθώντας να με βοηθήσει να ξεφύγω από μια καταθλιψούλα, με προτρέπει να κατέβω Ελλάδα στους δικούς μου αλλά πραγματικά, για πρώτη φορά στα χρονικά δεν είχα καμία διάθεση να ταξιδέψω. Είχα ακόμη την ευκαιρία να πάω με φίλους στη λατρεμένη μου Λισαβώνα για τη Eurovision αλλά όχι...Τελικά ο συμβιβασμός μου ήταν ότι θα κανονίσουμε κάτι μεν αλλά κάπου κοντά για να πάμε οδικώς. Τα φαβορί ήταν το Κόμο στην Ιταλία και το Ανεσί στη Γαλλία και κέρδισε κατα κράτος το Κόμο προσφέροντας μεγαλύτερες πιθανότητες καλύτερου καιρού, που τη συγκεκριμένη περίοδο που τα συζητούσαμε ήταν το κυρίαρχο ζητούμενο.
Η προετοιμασία:
Αυτό που η Ζυρίχη είναι στρατηγικά τοποθετημένη στο κέντρο της Ευρώπης και μπορούμε οδικώς να πάμε παντού, μας λύνει χέρια (και εξοικονομεί χρήμα) και λίγο ασχολούμαστε με τα μεταφορικά. Τσεκάρουμε μόνο αν κάποιες αλπικές δίοδοι είναι ανοιχτοί και αυτό είναι όλο.
Στη διαμονή τώρα, επειδή συνέπεφταν οι ημερομηνίες μας με ελεύθερο 4ήμερο στον καθολικό κόσμο(της Αναλήψεως), στις τιμές γινόταν σφαγή. Στο booking ήταν ή πανάκριβα ή εξαντλημένα στα τοπ σημεία ενδιαφέροντος (Bellagio-Menaggio-Varenna). Το αμέσως επόμενο τρικ, ήταν να βρεθεί στρατηγικός outsider οικισμός που να βολεύει. Βρέθηκε τελικά κάτι στο Dervio για το οποίο είχα και συστάσεις αλλά δεν είχε πάρκινγκ (γενικά δυσκολούλα περιοχή, δεν είναι άνετη για τα αυτοκίνητα). Ρίχνοντας μια ματιά και στο airbnb, πραγματικά με έσωσε. Βρέθηκε το εξαιρετικό διαμέρισμα, σε φοβερή τοποθεσία στον οικισμό Perledo πάνω από τη Varenna, με την καλύτερη τιμή. Όταν οι άλλοι δηλαδή ζητούσαν πάνω από 150€ τη βραδιά, ο Fabio μας το νοίκιασε 210 και για τις 4 νύχτες. Και με θεάρα και μεγάλο και στυλάτο.
Η πρόσβαση:
Στενο μέρος
Είναι μικρά τα χωριουδάκια, μικρό το οδικό δίκτυο γύρω από τη λίμνη, απότομο και στενό το οδικό δίκτυο που συνδέει με τους επιμέρους οικισμούς και από τα gps έλειπαν πολλά όπως παρατηρήσαμε. Θέλει σίγουρα προσοχή για όσους σκοπεύουν να οδηγήσουν αλλά αυτό αποτελεί κομμάτι της μαγείας του τόπου. Εμείς ανεβάσαμε το επίπεδο οδήγηςης, διότι δεν επιλέξαμε τον επίσημο δρόμο μέσα από το τούνελ του Gotthard, το οποίο μας εκνευρίζει αφάνταστα γιατί κλατάρει πάντα και οι Ελβετοί προκαλούν τεχνητό μποτιλιάρισμα, επιμηκύνοντας και δυσχεραίνοντας το ταξίδι. Το πήραμε μέσα από το Splügenpass που βρίσκεται γεωγραφικά δεξιά του επίσημου Gotthard, κάτω από την πόλη Chur και αριστερά από το Σαν Μόριτζ. Ο δρόμος είναι κυριολεκτικά μέσα από τις κορυφές του βουνού και νιώθεις ότι είσαι σε άλλο πλανήτη, απίστευτη αίσθηση.
Όταν μπαίνεις πλέον Ιταλία, μπαίνεις και στο νόημα του τι θα ακολουθήσει. Καταπράσινο τοπίο, νερά, γέφυρες και δρόμοι που μετα βίας περνούν 2 αυτοκίνητα αντικρυστά, ένα τεράστιο φράγμα του Μουσολίνι στο οποίο μπορείς και να περπατήσεις και αναγκαστική στάση στη Chiavenna όπου κλέινουν το δρόμο κάποιες ώρες της μέρας λόγω κατολισθήσεων. Δε μας έκατσε η ώρα και έπρεπε να περιμένουμε 1μιση ώρα αλλά μας ανανέωσε, ήπιαμε κ ένα chinotto και όλα καλά.
Perledo
O οικισμός που μας φιλοξένησε, βρίσκεται πάνω από τη Varenna, απορούμε ακόμη πως τα καταφέραμε να ανεβάσουμε το αμάξι εκεί πάνω (και μες στη βροχή). Μικρό εξυπακούεται, όλα τα χωριά είναι μικρά γύρω από τη λίμνη, τα είπαμε αυτά. Ένα πολυκαφενείο που λειτουργεί ως πιτσαρία-ψιλικατζίδικο-προποτζίδικο στην κεντρική πλατεία(το οποίο και σαφώς τιμήσαμε το πρώτο μας βράδυ) μαζί με το κτίριο που συστεγάζει την κοινότητα, το φαρμακείο, το ταχυδρομείο και το μίνι μάρκετ και τριγύρω οι σπιταρόνες. Το σπίτι του Fabio ευρύχωρο με vintage 70s έπιπλα/διακόσμηση, στο πίσω μέρος του σπιτιού ένα φυσικό πάρκινγκ δίπλα σε ένα χωραφάκι με άλογα...
και η θέα από μπροστά. Αχ η θέαααααα...
Μειονέκτημα το ότι νεκρώνει νωρίς, το μινι μάρκετ κλείνει στις 19.00, η συγκοινωνία σταματά στις 17.30. Τηρείται σιέστα το μεσημέρι, στις εορτές όλα κλειστά κτλ. Αυτό το μοτίβο παίζει πολύ και στην ευρύτερη περιοχή. Δηλαδή και κάποια σουπερ μάρκετ σε άλλα χωριά κλείνουν το μεσημέρι για σιέστα ή τα εστιατόρια πολύ νωρίς κτλ. Στο ανατολικό αυτό κομμάτι της λίμνης ευτυχώς υπάρχει το αρχαίο ρωμαϊκό μονοπάτι (sentiero del Viandate) που ένωνε τω καιρώ εκείνω το Μιλάνο με την Ελβετία και έτυχε να περνά ακριβώς μπροστά από το διαμέρισμά μας συνδέοντας τα πάντα και καλύπτοντας συνολική απόσταση 45χλμ. Ένα εξ αυτών ήταν το μονοπάτι που συνδέει με τη Varenna, το οποίο και εξερευνήσαμε και περαιτέρω κατα το δοκούν. Αρκετά απαιτητικό, θέλει πόδι και στομάχι και δυσκόλευε πολύ στην ανάβαση, ειδικά αν είχες κατεβάσει τα κρασάκια σου προηγουμένως στη Varenna. Έκρυβε όμως εκπλήξεις και είναι η χαρά για τους φανς της πεζοπορίας.
Κατατροπώνοντας τα SOS
SOS 1. Menaggio
Πλάνο συγκεκριμένο δεν έκανα για το ταξίδι στο Como. Είχα μόνο στο νου μου την τουρ με το καραβάκι. Την πρώτη μέρα λοιπόν, που ήταν μια ηλιόλουστη μέρα και καθημερινή, οπότε θα είχε λιγότερο κόσμο, βγάλαμε την ημερήσια κάρτα των 15€ για τα SOS της λίμνης. Το καράβι που ερχόταν τη στιγμή που ήμασταν στο λιμάνι της Varenna ήταν για Menaggio. Μιας που ήρθε, ας το πάρουμε, μη χάνουμε χρόνο. Σύντομες οι διαδρομές ευτυχώς και κατα πλειοψηφία στην ώρα τους τα καράβια. Τουρίστες κυρίως Αμερικανοί αλλά και Γάλλοι/Γερμανοί/ Κινέζοι/ Ινδοί. Περπατήσαμε παραλίμνια το Menaggio μέχρι το LIDO που απ´ότι κατάλαβα είναι σαν τον Όμιλο που έχουμε στη Θεσσαλονίκη αλλά το είχαν κι άλλοι οικισμοί. Κλασσικό το μοτίβο, μου θύμισε το Λουγκάνο ή τη λίμνη της πόλης του Como. Highlight είναι η πλατεία Garibaldi με τις εμβληματικές εκκλησίες της Αγίας Μάρθας και του Αγίου Στεφάνου στο βάθος. Απολαύσαμε τα εσπρεσάκια μας στην εν λόγω πλατεία μαζί με τον ήλιο και το ευχάριστο προμεσημβρινό κλίμα.
SOS 2. Bellagio
Για πολλούς είναι το απόλυτο. Εμένα δε με πολυσυνεπήρε. Ήταν βέβαια το πιο κοσμοπολίτικο, πιο γεμάτο με κόσμο, ίσως ένα τσακ πιο μεγάλο από τα άλλα και περιτριγύριζες πιο πολύ στα στενά του. Highlight τα δυο παράλληλα στενάκια της παλιάς πόλης όπου με μια σπανακορικοτόπιτα στο χέρι, με γέμιση δυο δάχτυλα πάχος, απομακρυνθήκαμε από το πλήθος πήραμε ένα μονοπατάκι και βρεθήκαμε στην ανατολική ακτή του Bellagio και το «ψαροχώρι» του Porticiollo di Pescallo. Εκεί ναι. Μικρό αλλα θαυματουργό.
SOS 3. Villa Carlotta (Cadenabbia-Tremezzo)
Μια βίλα οφειλουμε να δούμε και επιλέξαμε μάλλον την καλύτερη. Καράβι πήραμε για Cadenabbia που δεν είναι κάτι συγκλονιστικό, μια παραλίμνιος με βίλες και ξενοδοχεία. Περπατήσαμε ένα 10λεπτάκι απλά προς Villa Carlotta. Το ίδιο μπορεί να κάνει κανείς από το Tremezzo. Οι αποστάσεις μικρές και βολεύουν και τα δύο. Υπάρχει βέβαια και ακτοπλοϊκή σύνδεση απευθείας με τη βίλα. Η εισοδος 10€ αλλά άξιζε τα λεφτά του. Υπερπεριποιημένος χώρος, με τεράστιο βοτανικό κήπο, με δέντρα μαμούθ της Καλιφόρνια, μπαμπού-φυτείες, καμέλιες και νούφαρα, μπουκαμβίλιες και κάκτοι και η γωνιά με τα ελαιόδεντρα και τους τεράστιους θάμνους δενδρολίβανου (που τους βρίσκει κανείς παντού στην περιοχή, μάλλον ευδοκιμεί ιδιαιτέρως). Η ίδια η βίλα με τη θέα της και τα εκθέματά της συνεχίζει να κρατά το ενδιαφέρον και γενικά μας άφησε μια πολύ καλή γεύση για κλείσιμο λιμνότσαρκας. Χρειαζόμασταν όμως και μια καλή γεύση για τα στομάχια μας και η επιστροφή προς Varenna κλείνει τους τοπ προορισμούς της λίμνης.
SOS 4. Varenna
Η Varenna, όταν προσεγγίζεται με καράβι, είναι η πιο γραφική και κατα τη γνώμη μου η πιο όμορφη από όλες και επιβεβαιώθηκε η επιλογή μου να διαμείνουμε σε αυτή. Ο οικισμός δεν πάει πίσω επίσης. Από το λιμάνι σε συνδέει μια κόκκινη γέφυρα προς το κέντρο. Εστιατόρια και ταβέρνες με θέα και λόγω της γεωγραφικής τοποθεσίας της, έχει το πλεονέκτημα να απολαμβάνει και ηλιοβασίλεμα. Περιπλάνηση στα στενά της Varenna, σα να είμαστε σε ελληνικό νησί και σαν πινέζες σε χάρτη μπαστακωνόμαστε στην piazza S. Giorgio, όπου φάγαμε στο μοναδικό ανοιχτό εστιατόριο της περιοχής εκείνη την ώρα, το Albergo del sole. Καλό με εξυπηρετικότατο σέρβις. Γενικά φαγητό μόνο πάστα και πίτσα επικρατεί. Άντε και κανένα λιμνίσιο ψάρι. Και οι τιμές τσουχτερές.
Sentiero del Viandate (το μονοπάτι)
Η δεύτερη μέρα ήθελε γερό πόδι και καλό παπούτσι. Επειδή προσεγγίσαμε τον προορισμό μας από Βορρά προς Νότο, είχα σταμπάρει την ημέρα της άφιξης, το προηγούμενο χωριό, το Bellano και αποφάσισα χωρίς πολλά πολλά, να το κάνουμε ποδαράτο. Εκκλησάκια, πηγές, αμπελώνες, ερειπωμένα σπιτάκια στη μέση του πουθενά, οικισμοί στη μέση του πουθενά, στα αριστερά μας πάντα από ύψος η λίμνη, κάποιες ρωμαϊκές επιγραφές που μαρτυρούν την ιστορικότητα του μονοπατιού και ακολουθούμε πιστά τα πινακάκια γιατί ψιλοαγριεύει και γίνεται δύσβατο κατα τόπους.
Το μονοπάτι μας ξεβράζει κατευθείαν στο φαράγγι του Bellano (Orrido di Bellano, είσοδος: 4€), όπου ο επισκέπτης μπορεί από αρκετό ύψος να θαυμάσει τα ορμητικά νερά του καταρράκτη, να σκιαχτεί από τα σχήματα των πετρωμάτων και να εντυπωσιαστεί από τη βλάστηση που περικλείει το όλο θέαμα.
Καφεδάκι για ενέργεια σε ένα καφέ-ζαχαροπλαστείο που έκλεινε εκείνη την ώρα αλλά μας επέτρεψε να κάτσουμε έξω όσο θέλουμε ενώ κλειδαμπάρωνε πόρτες και παράθυρα. Το Bellano, όπως το έκοψα, προσπαθούν να το ανεβάσουν δημιουργώντας υποδομές. Έχει ήδη δική του μαρίνα, υπο κατασκευήν βρίσκεται μια τεχνητή παραλία με άμμο, συναντήσαμε και εντελώς νεόκτιστα συγκροτήματα.
Από Bellano τρένο για κανένα μισαωράκι με 2.90€ για Lecco. Η πολλή ηρεμία μάλλον μας ήρθε βαριά και θέλαμε λίγη αστική ενέργεια. Το Lecco είναι η πρωτεύουσα της επαρχίας και βρίσκεται στο νοτιοανατολικό κομμάτι της λίμνης. Πολύς κόσμος, νέοι, φοιτητές, μετανάστες, μαμάδες με κόρες για ψώνια, κουστουμάτοι που στριμώχνονται σε κουτούκια για άπερο μετά τη δουλεια κτλ. Όχι αμάν και τι ως πόλη αλλά προσπαθούν να βγάλουν τον καλό εαυτό τους και το έμπειρο μάτι μου αναγνωρίζει τέτοιες προθέσεις. Επισπεύδουμε όμως την επίσκεψη γιατί πιάνει μπόρα και πρέπει να γυρίσουμε Varenna για πανάκριβο φαγάκι στη wineria Borgovino και τον αβάσταχτο ανήφορο προς το σπίτι, σα να μην έφτανε η πεζοπορία της ημέρας (σημείωση: τη συγκεκριμένη ημέρα κατεγράφησαν 20 χλμ πεζοπορίας).
Castello di Vezio
Η επόμενη μέρα μάς θέλει πιο χαλαρούς και ο καιρός έχει σκαμπανεβάσματα, αποθαρρύνοντας τα όποια μεγαλεπίβολα σχέδια (που ήταν το Brunate στο Como και 1-2 κήπους-βίλες) . Στην πλευρά της απίστευτης θέας από το σπίτι του Fabio, δέσποζε το κάστρο Vezio (είσοδος: 4 €) και επειδή πήρε το μάτι μου ότι υπήρχε μονοπάτι και για το Castello και δεν ήταν και πολύ μακρυά, κάναμε την πρωϊνή μας εξόρμηση στο καστράκι. Φοβερή τοποθεσία, μικρό, καθαρό και σουλουπωμένο, λίγο τουρλού ως προς το περιεχόμενο. Ενώ δηλαδή αποτελεί ένα οχυρό του 12ου αιώνα, με τα μπουντρούμια του και το παρατηρητήριό του, ταυτόχρονα υπάρχουν παντού στο χώρο ομοιώματα φαντασμάτων, σε μια άλλη γωνιά δεμένα από τα πόδια γεράκια, η έκθεση που φιλοξενείται στο χώρο ήταν ξυλόγλυπτα σε διάφορες παραστάσεις και ταυτόχρονα το κάστρο είναι αφιερωμένο (με ανάλογη έκθεση) σε ένα είδος δεινοσαύρου, το λαριόσαυρο, απολιθώματα του οποίου βρέθηκαν στην περιοχή το 1830.
Ευτυχώς στο ενδιάμεσο από το κάστρο προς το σπίτι ανακάλυψα ένα πολύ δυνατό εστιατόριο (Crott del Pepott) το οποίο κατα τύχη πετύχαμε ανοιχτό (μόνο Σαββατοκύριακα 12.00-15.00 ανοιχτό), με επιτέλους φιλικές τιμές και σε εξαιρετικό περιβάλλον. Βρίσκεται μες στο δάσος για την ακρίβεια, πάνω από καταρρακτάκια και τα τραπέζοκαθίσματα είναι όλα πέτρινα και σκορπισμένα στην περιοχή σε διαζώματα υπο σκιές δέντρων. Σπεσιαλιτέ του η πολέντα και κρίμα που δεν το πετύχαμε με καλύτερο καιρό, φαντάζομαι τι ανάσα δροσιάς θα αποτελεί το καλοκαίρι.
Την ίδια μέρα ακολούθησαν ψώνια μιας που ο καιρός δεν ευνοεί για τσάρκες και δηλώνω ούτως ή άλλως λάτρης των εμπορικών κέντρων στην Ιταλία. Πήγαμε με το αυτοκίνητο σε ένα mall προς τη Μόντσα, ήταν το κοντινότερο που εχει Ipercoop, το αγαπημένο μου ιταλικό υπερμάρκετ και κατάστημα Bialetti που ήθελα για είδη νοικοκυριού. Χρειαζόμασταν και σνακς γιατί ήταν τελικός Eurovision Αυτή η μέρα ήταν και η μοναδική που χρησιμοποιήσαμε το αυτοκίνητο τελικά και ήταν ειδικός σκοπός ούτως ή άλλως (ψώνια).
Σαν απόρροια της δικής μου εμπειρίας λοιπόν, η λίμνη Κόμο βγαίνει χωρίς αυτοκίνητο. Συνδέεται τόσο καλά με το Μιλάνο και με έναν καλό συνδυασμό τρένων, πλοίων και πεζοπορίας, μπορείς να δεις πολλά πράγματα αν αφιερώσεις ένα 3ήμερο. Χώρια που αν είσαι με το αυτοκίνητο, είναι ταλαιπωρία και επιπρόσθετα κόστη να μπαινοβγαίνεις στα πλοία, να κολλάς σε ουρές, να μη βρίσκεις εύκολα πάρκινγκ και να έχεις έγνοια να προσέχεις πολύ κατα την οδήγηση στους δρόμους.
Να πάς ή να μην πας (επίλογος):
Η ερώτηση του υπότιτλου είναι ρητορική. Σαφώς και αξίζει η επίσκεψη στον τόπο. Όχι μόνο για τη φυσική ομορφιά, φυσική ομορφιά σκέτη βρίσκεις παντού. Εκτίμησα τους ντόπιους. Αν και γενικά αυτά τα μέρη σφίζουν από τουρίστες, υπάρχει μια ισορροπία με τους ντόπιους, δηλαδή η παρουσία των μόνιμων κατοίκων είναι αισθητή, όπως αισθητός είναι και ο τρόπος ζωής τους. Είναι ολοφάνερο με λίγα λόγια ότι οι Κομιώτες και οι Κομιώτισσες είναι πάντα στο φόντο όσων γίνονται στον τόπο, τον αγαπούν και τον σέβονται αφάνταστα και δεν επηρεάζονται αρνητικά από τον τουρισμό και αυτό μάλλον μεταφέρεται στον επισκέπτη αβίαστα και δημιουργεί την αίσθηση ότι ανήκεις εκεί, όπως γίνεται στην Κρήτη λόγου χάρη και όπως δε γίνεται στο Cinque Terre ή στη Βενετία, όπου ο τουρισμός καταβροχθίζει τον τόπο. Οι ντόπιοι λοιπόν, που χαιρετούν στο δρόμο της γειτονιάς ακόμη κι αν δε σε ξέρουν, που γίνονται χαλί για να βοηθήσουν όταν τους ρωτάς, μιλούν όλοι αγγλικά και είναι μερακλήδες. Βλέπεις πως περιποιούνται τον κήπο τους, τα σπίτια τους και αγαπούν να ζουν ποιοτικά, παραδοσιακά και ανόθευτα. Κλασσικά ιταλικά θα μου πείτε. Αλλά στα χωριά της λίμνης εκτίμησα την αυθεντικότητα παρα τον πολύ τουρισμό και τη φήμη τους. Είδα επίσης νέο κόσμο στις δουλειές που σημαίνει ότι επιλέγουν τον τόπο ανάμεσα σε μια ξελογιάστρα Ελβετία παραπάνω και μια υποσχόμενη μητρόπολη Μιλάνο παρακάτω.
Μπορώ σίγουρα να πω πως θα ξαναπάω, μιας που υπάρχουν κάποια μερη που δεν είδαμε αλλά θα επέλεγα πάλι τη Varenna ως βάση και ο Fabio μας ξανακάλεσε με χαρά.
Ανανεωθήκαμε σίγουρα, ξεγνοιάσαμε από την αίσθηση νησιού (=ψιλοαποκομμένοι από χερσαίες υποχρεώσεις και πάντα στο φόντο το υγρό στοιχείο), φάγαμε απλά καλά και ακριβά, γαστρονομικά δηλαδή δεν τρελαθήκαμε, να τα λέμε κι αυτά. Και η συμβουλή μου προς μελλοντικούς επισκέπτες, να μη σας αγχώνει το ότι υπάρχουν πολλά μέρη γύρω από τη λίμνη και δεν προλαβαίνετε να δείτε τίποτε και πρέπει να νοικιάσετε αυτοκίνητο και να είστε συνέχεια στο τρέξιμο κτλ. Από κάποιο σημείο και μετά όταν βλέπεις το ίδιο μοτίβο χωριού ή το ίδιο μοτίβο βίλας ξανά και ξανά, χάνεται το νόημα. Συγκεκριμένα και χαλαρά για να το απολαύσετε. Α και στην πόλη Como, είχα ξαναπάει και δεν την τιμήσαμε αυτή τη φορά. Δε με τρελαίνει. Για όσους δηλαδή θέλουν να τη συνδυάσουν αλλά γεωγραφικα και χρονικά δυσκολεύει γιατί είναι στο άλλο πόδι της λίμνης, είναι αυτή που θα παραλείψετε.
(Φωτό από την προηγούμενη επίσκεψη στην πόλη Como)
Για την επιστροφή στη Ζυρίχη μη ρωτάτε...όλα τα περάσματα μποτιλιαρισμένα αλλά οι μπαταρίες πάντα γεμάτες. Como όπως «φορτίζω» για...
Πως ήρθε η ιδέα:
Μάρτης 2018, 7ος κατα σειρά μήνας χωρίς ήλιο στη Ζυρίχη (όπου μένω μόνιμα με το φίλο μου). Προσπαθώντας να με βοηθήσει να ξεφύγω από μια καταθλιψούλα, με προτρέπει να κατέβω Ελλάδα στους δικούς μου αλλά πραγματικά, για πρώτη φορά στα χρονικά δεν είχα καμία διάθεση να ταξιδέψω. Είχα ακόμη την ευκαιρία να πάω με φίλους στη λατρεμένη μου Λισαβώνα για τη Eurovision αλλά όχι...Τελικά ο συμβιβασμός μου ήταν ότι θα κανονίσουμε κάτι μεν αλλά κάπου κοντά για να πάμε οδικώς. Τα φαβορί ήταν το Κόμο στην Ιταλία και το Ανεσί στη Γαλλία και κέρδισε κατα κράτος το Κόμο προσφέροντας μεγαλύτερες πιθανότητες καλύτερου καιρού, που τη συγκεκριμένη περίοδο που τα συζητούσαμε ήταν το κυρίαρχο ζητούμενο.
Η προετοιμασία:
Αυτό που η Ζυρίχη είναι στρατηγικά τοποθετημένη στο κέντρο της Ευρώπης και μπορούμε οδικώς να πάμε παντού, μας λύνει χέρια (και εξοικονομεί χρήμα) και λίγο ασχολούμαστε με τα μεταφορικά. Τσεκάρουμε μόνο αν κάποιες αλπικές δίοδοι είναι ανοιχτοί και αυτό είναι όλο.
Στη διαμονή τώρα, επειδή συνέπεφταν οι ημερομηνίες μας με ελεύθερο 4ήμερο στον καθολικό κόσμο(της Αναλήψεως), στις τιμές γινόταν σφαγή. Στο booking ήταν ή πανάκριβα ή εξαντλημένα στα τοπ σημεία ενδιαφέροντος (Bellagio-Menaggio-Varenna). Το αμέσως επόμενο τρικ, ήταν να βρεθεί στρατηγικός outsider οικισμός που να βολεύει. Βρέθηκε τελικά κάτι στο Dervio για το οποίο είχα και συστάσεις αλλά δεν είχε πάρκινγκ (γενικά δυσκολούλα περιοχή, δεν είναι άνετη για τα αυτοκίνητα). Ρίχνοντας μια ματιά και στο airbnb, πραγματικά με έσωσε. Βρέθηκε το εξαιρετικό διαμέρισμα, σε φοβερή τοποθεσία στον οικισμό Perledo πάνω από τη Varenna, με την καλύτερη τιμή. Όταν οι άλλοι δηλαδή ζητούσαν πάνω από 150€ τη βραδιά, ο Fabio μας το νοίκιασε 210 και για τις 4 νύχτες. Και με θεάρα και μεγάλο και στυλάτο.
Η πρόσβαση:
Στενο μέρος
Είναι μικρά τα χωριουδάκια, μικρό το οδικό δίκτυο γύρω από τη λίμνη, απότομο και στενό το οδικό δίκτυο που συνδέει με τους επιμέρους οικισμούς και από τα gps έλειπαν πολλά όπως παρατηρήσαμε. Θέλει σίγουρα προσοχή για όσους σκοπεύουν να οδηγήσουν αλλά αυτό αποτελεί κομμάτι της μαγείας του τόπου. Εμείς ανεβάσαμε το επίπεδο οδήγηςης, διότι δεν επιλέξαμε τον επίσημο δρόμο μέσα από το τούνελ του Gotthard, το οποίο μας εκνευρίζει αφάνταστα γιατί κλατάρει πάντα και οι Ελβετοί προκαλούν τεχνητό μποτιλιάρισμα, επιμηκύνοντας και δυσχεραίνοντας το ταξίδι. Το πήραμε μέσα από το Splügenpass που βρίσκεται γεωγραφικά δεξιά του επίσημου Gotthard, κάτω από την πόλη Chur και αριστερά από το Σαν Μόριτζ. Ο δρόμος είναι κυριολεκτικά μέσα από τις κορυφές του βουνού και νιώθεις ότι είσαι σε άλλο πλανήτη, απίστευτη αίσθηση.
Όταν μπαίνεις πλέον Ιταλία, μπαίνεις και στο νόημα του τι θα ακολουθήσει. Καταπράσινο τοπίο, νερά, γέφυρες και δρόμοι που μετα βίας περνούν 2 αυτοκίνητα αντικρυστά, ένα τεράστιο φράγμα του Μουσολίνι στο οποίο μπορείς και να περπατήσεις και αναγκαστική στάση στη Chiavenna όπου κλέινουν το δρόμο κάποιες ώρες της μέρας λόγω κατολισθήσεων. Δε μας έκατσε η ώρα και έπρεπε να περιμένουμε 1μιση ώρα αλλά μας ανανέωσε, ήπιαμε κ ένα chinotto και όλα καλά.
Perledo
O οικισμός που μας φιλοξένησε, βρίσκεται πάνω από τη Varenna, απορούμε ακόμη πως τα καταφέραμε να ανεβάσουμε το αμάξι εκεί πάνω (και μες στη βροχή). Μικρό εξυπακούεται, όλα τα χωριά είναι μικρά γύρω από τη λίμνη, τα είπαμε αυτά. Ένα πολυκαφενείο που λειτουργεί ως πιτσαρία-ψιλικατζίδικο-προποτζίδικο στην κεντρική πλατεία(το οποίο και σαφώς τιμήσαμε το πρώτο μας βράδυ) μαζί με το κτίριο που συστεγάζει την κοινότητα, το φαρμακείο, το ταχυδρομείο και το μίνι μάρκετ και τριγύρω οι σπιταρόνες. Το σπίτι του Fabio ευρύχωρο με vintage 70s έπιπλα/διακόσμηση, στο πίσω μέρος του σπιτιού ένα φυσικό πάρκινγκ δίπλα σε ένα χωραφάκι με άλογα...
και η θέα από μπροστά. Αχ η θέαααααα...
Μειονέκτημα το ότι νεκρώνει νωρίς, το μινι μάρκετ κλείνει στις 19.00, η συγκοινωνία σταματά στις 17.30. Τηρείται σιέστα το μεσημέρι, στις εορτές όλα κλειστά κτλ. Αυτό το μοτίβο παίζει πολύ και στην ευρύτερη περιοχή. Δηλαδή και κάποια σουπερ μάρκετ σε άλλα χωριά κλείνουν το μεσημέρι για σιέστα ή τα εστιατόρια πολύ νωρίς κτλ. Στο ανατολικό αυτό κομμάτι της λίμνης ευτυχώς υπάρχει το αρχαίο ρωμαϊκό μονοπάτι (sentiero del Viandate) που ένωνε τω καιρώ εκείνω το Μιλάνο με την Ελβετία και έτυχε να περνά ακριβώς μπροστά από το διαμέρισμά μας συνδέοντας τα πάντα και καλύπτοντας συνολική απόσταση 45χλμ. Ένα εξ αυτών ήταν το μονοπάτι που συνδέει με τη Varenna, το οποίο και εξερευνήσαμε και περαιτέρω κατα το δοκούν. Αρκετά απαιτητικό, θέλει πόδι και στομάχι και δυσκόλευε πολύ στην ανάβαση, ειδικά αν είχες κατεβάσει τα κρασάκια σου προηγουμένως στη Varenna. Έκρυβε όμως εκπλήξεις και είναι η χαρά για τους φανς της πεζοπορίας.
Κατατροπώνοντας τα SOS
SOS 1. Menaggio
Πλάνο συγκεκριμένο δεν έκανα για το ταξίδι στο Como. Είχα μόνο στο νου μου την τουρ με το καραβάκι. Την πρώτη μέρα λοιπόν, που ήταν μια ηλιόλουστη μέρα και καθημερινή, οπότε θα είχε λιγότερο κόσμο, βγάλαμε την ημερήσια κάρτα των 15€ για τα SOS της λίμνης. Το καράβι που ερχόταν τη στιγμή που ήμασταν στο λιμάνι της Varenna ήταν για Menaggio. Μιας που ήρθε, ας το πάρουμε, μη χάνουμε χρόνο. Σύντομες οι διαδρομές ευτυχώς και κατα πλειοψηφία στην ώρα τους τα καράβια. Τουρίστες κυρίως Αμερικανοί αλλά και Γάλλοι/Γερμανοί/ Κινέζοι/ Ινδοί. Περπατήσαμε παραλίμνια το Menaggio μέχρι το LIDO που απ´ότι κατάλαβα είναι σαν τον Όμιλο που έχουμε στη Θεσσαλονίκη αλλά το είχαν κι άλλοι οικισμοί. Κλασσικό το μοτίβο, μου θύμισε το Λουγκάνο ή τη λίμνη της πόλης του Como. Highlight είναι η πλατεία Garibaldi με τις εμβληματικές εκκλησίες της Αγίας Μάρθας και του Αγίου Στεφάνου στο βάθος. Απολαύσαμε τα εσπρεσάκια μας στην εν λόγω πλατεία μαζί με τον ήλιο και το ευχάριστο προμεσημβρινό κλίμα.
SOS 2. Bellagio
Για πολλούς είναι το απόλυτο. Εμένα δε με πολυσυνεπήρε. Ήταν βέβαια το πιο κοσμοπολίτικο, πιο γεμάτο με κόσμο, ίσως ένα τσακ πιο μεγάλο από τα άλλα και περιτριγύριζες πιο πολύ στα στενά του. Highlight τα δυο παράλληλα στενάκια της παλιάς πόλης όπου με μια σπανακορικοτόπιτα στο χέρι, με γέμιση δυο δάχτυλα πάχος, απομακρυνθήκαμε από το πλήθος πήραμε ένα μονοπατάκι και βρεθήκαμε στην ανατολική ακτή του Bellagio και το «ψαροχώρι» του Porticiollo di Pescallo. Εκεί ναι. Μικρό αλλα θαυματουργό.
SOS 3. Villa Carlotta (Cadenabbia-Tremezzo)
Μια βίλα οφειλουμε να δούμε και επιλέξαμε μάλλον την καλύτερη. Καράβι πήραμε για Cadenabbia που δεν είναι κάτι συγκλονιστικό, μια παραλίμνιος με βίλες και ξενοδοχεία. Περπατήσαμε ένα 10λεπτάκι απλά προς Villa Carlotta. Το ίδιο μπορεί να κάνει κανείς από το Tremezzo. Οι αποστάσεις μικρές και βολεύουν και τα δύο. Υπάρχει βέβαια και ακτοπλοϊκή σύνδεση απευθείας με τη βίλα. Η εισοδος 10€ αλλά άξιζε τα λεφτά του. Υπερπεριποιημένος χώρος, με τεράστιο βοτανικό κήπο, με δέντρα μαμούθ της Καλιφόρνια, μπαμπού-φυτείες, καμέλιες και νούφαρα, μπουκαμβίλιες και κάκτοι και η γωνιά με τα ελαιόδεντρα και τους τεράστιους θάμνους δενδρολίβανου (που τους βρίσκει κανείς παντού στην περιοχή, μάλλον ευδοκιμεί ιδιαιτέρως). Η ίδια η βίλα με τη θέα της και τα εκθέματά της συνεχίζει να κρατά το ενδιαφέρον και γενικά μας άφησε μια πολύ καλή γεύση για κλείσιμο λιμνότσαρκας. Χρειαζόμασταν όμως και μια καλή γεύση για τα στομάχια μας και η επιστροφή προς Varenna κλείνει τους τοπ προορισμούς της λίμνης.
SOS 4. Varenna
Η Varenna, όταν προσεγγίζεται με καράβι, είναι η πιο γραφική και κατα τη γνώμη μου η πιο όμορφη από όλες και επιβεβαιώθηκε η επιλογή μου να διαμείνουμε σε αυτή. Ο οικισμός δεν πάει πίσω επίσης. Από το λιμάνι σε συνδέει μια κόκκινη γέφυρα προς το κέντρο. Εστιατόρια και ταβέρνες με θέα και λόγω της γεωγραφικής τοποθεσίας της, έχει το πλεονέκτημα να απολαμβάνει και ηλιοβασίλεμα. Περιπλάνηση στα στενά της Varenna, σα να είμαστε σε ελληνικό νησί και σαν πινέζες σε χάρτη μπαστακωνόμαστε στην piazza S. Giorgio, όπου φάγαμε στο μοναδικό ανοιχτό εστιατόριο της περιοχής εκείνη την ώρα, το Albergo del sole. Καλό με εξυπηρετικότατο σέρβις. Γενικά φαγητό μόνο πάστα και πίτσα επικρατεί. Άντε και κανένα λιμνίσιο ψάρι. Και οι τιμές τσουχτερές.
Sentiero del Viandate (το μονοπάτι)
Η δεύτερη μέρα ήθελε γερό πόδι και καλό παπούτσι. Επειδή προσεγγίσαμε τον προορισμό μας από Βορρά προς Νότο, είχα σταμπάρει την ημέρα της άφιξης, το προηγούμενο χωριό, το Bellano και αποφάσισα χωρίς πολλά πολλά, να το κάνουμε ποδαράτο. Εκκλησάκια, πηγές, αμπελώνες, ερειπωμένα σπιτάκια στη μέση του πουθενά, οικισμοί στη μέση του πουθενά, στα αριστερά μας πάντα από ύψος η λίμνη, κάποιες ρωμαϊκές επιγραφές που μαρτυρούν την ιστορικότητα του μονοπατιού και ακολουθούμε πιστά τα πινακάκια γιατί ψιλοαγριεύει και γίνεται δύσβατο κατα τόπους.
Το μονοπάτι μας ξεβράζει κατευθείαν στο φαράγγι του Bellano (Orrido di Bellano, είσοδος: 4€), όπου ο επισκέπτης μπορεί από αρκετό ύψος να θαυμάσει τα ορμητικά νερά του καταρράκτη, να σκιαχτεί από τα σχήματα των πετρωμάτων και να εντυπωσιαστεί από τη βλάστηση που περικλείει το όλο θέαμα.
Καφεδάκι για ενέργεια σε ένα καφέ-ζαχαροπλαστείο που έκλεινε εκείνη την ώρα αλλά μας επέτρεψε να κάτσουμε έξω όσο θέλουμε ενώ κλειδαμπάρωνε πόρτες και παράθυρα. Το Bellano, όπως το έκοψα, προσπαθούν να το ανεβάσουν δημιουργώντας υποδομές. Έχει ήδη δική του μαρίνα, υπο κατασκευήν βρίσκεται μια τεχνητή παραλία με άμμο, συναντήσαμε και εντελώς νεόκτιστα συγκροτήματα.
Από Bellano τρένο για κανένα μισαωράκι με 2.90€ για Lecco. Η πολλή ηρεμία μάλλον μας ήρθε βαριά και θέλαμε λίγη αστική ενέργεια. Το Lecco είναι η πρωτεύουσα της επαρχίας και βρίσκεται στο νοτιοανατολικό κομμάτι της λίμνης. Πολύς κόσμος, νέοι, φοιτητές, μετανάστες, μαμάδες με κόρες για ψώνια, κουστουμάτοι που στριμώχνονται σε κουτούκια για άπερο μετά τη δουλεια κτλ. Όχι αμάν και τι ως πόλη αλλά προσπαθούν να βγάλουν τον καλό εαυτό τους και το έμπειρο μάτι μου αναγνωρίζει τέτοιες προθέσεις. Επισπεύδουμε όμως την επίσκεψη γιατί πιάνει μπόρα και πρέπει να γυρίσουμε Varenna για πανάκριβο φαγάκι στη wineria Borgovino και τον αβάσταχτο ανήφορο προς το σπίτι, σα να μην έφτανε η πεζοπορία της ημέρας (σημείωση: τη συγκεκριμένη ημέρα κατεγράφησαν 20 χλμ πεζοπορίας).
Castello di Vezio
Η επόμενη μέρα μάς θέλει πιο χαλαρούς και ο καιρός έχει σκαμπανεβάσματα, αποθαρρύνοντας τα όποια μεγαλεπίβολα σχέδια (που ήταν το Brunate στο Como και 1-2 κήπους-βίλες) . Στην πλευρά της απίστευτης θέας από το σπίτι του Fabio, δέσποζε το κάστρο Vezio (είσοδος: 4 €) και επειδή πήρε το μάτι μου ότι υπήρχε μονοπάτι και για το Castello και δεν ήταν και πολύ μακρυά, κάναμε την πρωϊνή μας εξόρμηση στο καστράκι. Φοβερή τοποθεσία, μικρό, καθαρό και σουλουπωμένο, λίγο τουρλού ως προς το περιεχόμενο. Ενώ δηλαδή αποτελεί ένα οχυρό του 12ου αιώνα, με τα μπουντρούμια του και το παρατηρητήριό του, ταυτόχρονα υπάρχουν παντού στο χώρο ομοιώματα φαντασμάτων, σε μια άλλη γωνιά δεμένα από τα πόδια γεράκια, η έκθεση που φιλοξενείται στο χώρο ήταν ξυλόγλυπτα σε διάφορες παραστάσεις και ταυτόχρονα το κάστρο είναι αφιερωμένο (με ανάλογη έκθεση) σε ένα είδος δεινοσαύρου, το λαριόσαυρο, απολιθώματα του οποίου βρέθηκαν στην περιοχή το 1830.
Ευτυχώς στο ενδιάμεσο από το κάστρο προς το σπίτι ανακάλυψα ένα πολύ δυνατό εστιατόριο (Crott del Pepott) το οποίο κατα τύχη πετύχαμε ανοιχτό (μόνο Σαββατοκύριακα 12.00-15.00 ανοιχτό), με επιτέλους φιλικές τιμές και σε εξαιρετικό περιβάλλον. Βρίσκεται μες στο δάσος για την ακρίβεια, πάνω από καταρρακτάκια και τα τραπέζοκαθίσματα είναι όλα πέτρινα και σκορπισμένα στην περιοχή σε διαζώματα υπο σκιές δέντρων. Σπεσιαλιτέ του η πολέντα και κρίμα που δεν το πετύχαμε με καλύτερο καιρό, φαντάζομαι τι ανάσα δροσιάς θα αποτελεί το καλοκαίρι.
Την ίδια μέρα ακολούθησαν ψώνια μιας που ο καιρός δεν ευνοεί για τσάρκες και δηλώνω ούτως ή άλλως λάτρης των εμπορικών κέντρων στην Ιταλία. Πήγαμε με το αυτοκίνητο σε ένα mall προς τη Μόντσα, ήταν το κοντινότερο που εχει Ipercoop, το αγαπημένο μου ιταλικό υπερμάρκετ και κατάστημα Bialetti που ήθελα για είδη νοικοκυριού. Χρειαζόμασταν και σνακς γιατί ήταν τελικός Eurovision
Αυτή η μέρα ήταν και η μοναδική που χρησιμοποιήσαμε το αυτοκίνητο τελικά και ήταν ειδικός σκοπός ούτως ή άλλως (ψώνια).
Σαν απόρροια της δικής μου εμπειρίας λοιπόν, η λίμνη Κόμο βγαίνει χωρίς αυτοκίνητο. Συνδέεται τόσο καλά με το Μιλάνο και με έναν καλό συνδυασμό τρένων, πλοίων και πεζοπορίας, μπορείς να δεις πολλά πράγματα αν αφιερώσεις ένα 3ήμερο. Χώρια που αν είσαι με το αυτοκίνητο, είναι ταλαιπωρία και επιπρόσθετα κόστη να μπαινοβγαίνεις στα πλοία, να κολλάς σε ουρές, να μη βρίσκεις εύκολα πάρκινγκ και να έχεις έγνοια να προσέχεις πολύ κατα την οδήγηση στους δρόμους.
Να πάς ή να μην πας (επίλογος):
Η ερώτηση του υπότιτλου είναι ρητορική. Σαφώς και αξίζει η επίσκεψη στον τόπο. Όχι μόνο για τη φυσική ομορφιά, φυσική ομορφιά σκέτη βρίσκεις παντού. Εκτίμησα τους ντόπιους. Αν και γενικά αυτά τα μέρη σφίζουν από τουρίστες, υπάρχει μια ισορροπία με τους ντόπιους, δηλαδή η παρουσία των μόνιμων κατοίκων είναι αισθητή, όπως αισθητός είναι και ο τρόπος ζωής τους. Είναι ολοφάνερο με λίγα λόγια ότι οι Κομιώτες και οι Κομιώτισσες είναι πάντα στο φόντο όσων γίνονται στον τόπο, τον αγαπούν και τον σέβονται αφάνταστα και δεν επηρεάζονται αρνητικά από τον τουρισμό και αυτό μάλλον μεταφέρεται στον επισκέπτη αβίαστα και δημιουργεί την αίσθηση ότι ανήκεις εκεί, όπως γίνεται στην Κρήτη λόγου χάρη και όπως δε γίνεται στο Cinque Terre ή στη Βενετία, όπου ο τουρισμός καταβροχθίζει τον τόπο. Οι ντόπιοι λοιπόν, που χαιρετούν στο δρόμο της γειτονιάς ακόμη κι αν δε σε ξέρουν, που γίνονται χαλί για να βοηθήσουν όταν τους ρωτάς, μιλούν όλοι αγγλικά και είναι μερακλήδες. Βλέπεις πως περιποιούνται τον κήπο τους, τα σπίτια τους και αγαπούν να ζουν ποιοτικά, παραδοσιακά και ανόθευτα. Κλασσικά ιταλικά θα μου πείτε. Αλλά στα χωριά της λίμνης εκτίμησα την αυθεντικότητα παρα τον πολύ τουρισμό και τη φήμη τους. Είδα επίσης νέο κόσμο στις δουλειές που σημαίνει ότι επιλέγουν τον τόπο ανάμεσα σε μια ξελογιάστρα Ελβετία παραπάνω και μια υποσχόμενη μητρόπολη Μιλάνο παρακάτω.
Μπορώ σίγουρα να πω πως θα ξαναπάω, μιας που υπάρχουν κάποια μερη που δεν είδαμε αλλά θα επέλεγα πάλι τη Varenna ως βάση και ο Fabio μας ξανακάλεσε με χαρά.
(Φωτό από την προηγούμενη επίσκεψη στην πόλη Como)
Για την επιστροφή στη Ζυρίχη μη ρωτάτε...όλα τα περάσματα μποτιλιαρισμένα αλλά οι μπαταρίες πάντα γεμάτες. Como όπως «φορτίζω» για...
