Οταν η SHELL... δίνει «μαθήματα» πολιτιστικής διαχείρισης
Βουνό Κιναμπάλου, ΜΑΛΑΙΣΙΑ
Μια ακόμη χαρακτηριστική περίπτωση διαπλοκής του κεφαλαίου με τις «Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις» και τους διεθνείς οργανισμούς στο πεδίο της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς «προέκυψε» στα μέσα του περασμένου Μάη, υπογραμμίζοντας τον πραγματικό ρόλο όλων των παραπάνω: Στις 15 Μάη η UNESCO ανακοίνωσε τους πρώτους τόπους από τον κατάλογο της παγκόσμιας κληρονομιάς που θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα «Επιχειρησιακές (σ.σ. «Business» στο πρωτότυπο) δεξιότητες για την Παγκόσμια Κληρονομιά» («Business Skills for World Heritage»)... που χρηματοδοτείται από τον πολυεθνικό κολοσσό της SHELL και εκτελείται από την «ΜΚΟ» «Earthwatch» (σ.σ. «Ερθγουότς», «Παρατηρητήριο της Γης»)!
Το «ενδιαφέρον» των μονοπωλίων για το περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά θα μπορούσε να είναι και φράση - σύντομο ανέκδοτο. Αλλά δεν είναι. Διότι αυτό το «ενδιαφέρον» δεν είναι τίποτα περισσότερο από το γνωστό «φρούτο» της «Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης», δηλαδή του προπαγανδιστικού μηχανισμού των εταιρειών που έχει σαν στόχο να «αμβλύνει» το κοινωνικό «προφίλ» τους, κρύβοντας τη στυγνή εκμετάλλευση των εργαζομένων. Πολύ περισσότερο που πολυεθνικές όπως η συγκεκριμένη έχουν γίνει πασίγνωστες για το «περιβαλλοντικό ενδιαφέρον» τους σε χώρες όπως η Νιγηρία. Οπου «ξεζούμισε» τους φυσικούς και ενεργειακούς πόρους, αφήνοντας μια ρημαγμένη φύση, «ξεζούμισε» την εργατική δύναμη και είδε να βάφεται με αίμα η αντίδραση του λαού σε αυτήν την «κατοχή» από το καθεστώς που υπερασπίστηκε την πολυεθνική. Είναι η εταιρεία που έσπαγε το ένα μετά το άλλο τα ρεκόρ κερδών στον κλάδο της από το 2006 μέχρι και το 2008 και εκείνη που πρώτη έσπευσε να λαφυραγωγήσει τον ενεργειακό πλούτο του Ιράκ ως η πρώτη δυτική πετρελαϊκή εταιρεία που υπέγραψε συμφωνία με την ιρακινή κυβέρνηση, μετά από την αμερικανική εισβολή του 2003, για την εκμετάλλευση κοιτασμάτων φυσικού αερίου στη Βασόρα αξίας 4 δισ. δολαρίων, το 2008. Είναι εκείνη που το 2003 ανακοίνωναν με απόλυτο κυνισμό ότι προσδοκούν αύξηση κερδών κατά 150 έως 250 δισ. δραχμές, με τη μείωση των δαπανών μισθοδοσίας, που θα προκύψει από την απόλυση 2.500 εργαζομένων.
«Εθνικά πάρκα ΑΕ»...
Εθνικό Πάρκο των υπόγειων ποταμών PUERTO PRINCESA ΦΙΛΙΠΠΙΝΕΣ
Τα παραπάνω είναι μόνο «στιγμές», γενικά γνωστές, της δράσης της πολυεθνικής και μόνο ένα «κεφάλαιο» από το μαύρο «βιβλίο» του ιμπεριαλισμού. Κι όμως, φαίνεται πως κάθε άλλο παρά εμποδίζουν την UNESCO να συνεργαστεί με την πολυεθνική και μάλιστα στον ευαίσθητο τομέα της παγκόσμιας κληρονομιάς. Με απλά λόγια, το πρόγραμμα θα «εκπαιδεύσει» διευθυντικά στελέχη διοικήσεων πολιτιστικών τόπων ή ιστορικών περιοχών ανά τον πλανήτη - που είναι ενταγμένα και υποτίθεται ότι «προστατεύονται» από την UNESCO μέσω του γνωστού καταλόγου της παγκόσμιας κληρονομιάς - στην επιχειρηματική, δηλαδή εμπορευματική/ κερδοσκοπική διαχείριση αυτών των αντικειμένων.
Οι πρώτες περιοχές του καταλόγου της παγκόσμιας κληρονομιάς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα είναι το εθνικό πάρκο Ujung Kulon (Ινδονησία), το εθνικό πάρκο των υπόγειων ποταμών Puerto Princesa (Φιλιππίνες) και το πάρκο Kinabalu (Μαλαισία) από τα οποία θα «μαθητεύσουν» συνολικά εννιά διευθυντές τους. Οι «εκπαιδευτές» θα είναι δύο «επαγγελματίες» (sic) της «Earthwatch» και τρεις «εμπειρογνώμονες» στο μάνατζμεντ από τη Shell. Τα «μαθήματα» θα διαρκέσουν 11 μέρες και θα λάβουν χώρα στις κοιλάδες Danum στο νησί του Βόρνεο. Εκεί οι συμμετέχοντες θα αναπτύξουν την «περίληψη» ενός «επιχειρηματικού σχεδίου» και κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους θα λάβουν την «τρέχουσα υποστήριξη» από τους εμπειρογνώμονες επιχειρησιακού προγραμματισμού της Shell, «δεδομένου ότι εφαρμόζουν τα σχέδιά τους»...
Πρόκειται για πενταετές πρόγραμμα, που όπως είπαμε χρηματοδοτείται από τη Shell, εκτελείται από την «Earthwatch» και βασίζεται «στο επιτυχές πρόγραμμα "επιχειρησιακός προγραμματισμός - πιλοτικό έργο για τη φυσική παγκόσμια κληρονομιά"» που «έτρεξε» στο πρόσφατο παρελθόν μεταξύ του «ιδρύματος» που έχει συστήσει η Shell και του Κέντρου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Σύμφωνα μάλιστα με την UNESCO, κατά τη διάρκεια των πέντε χρόνων, «αναμένουμε ότι όλες οι φυσικές περιοχές της παγκόσμιας κληρονομιάς στη Νοτιοανατολική Ασία θα έχουν την πιθανότητα να συμμετέχουν στην κατάρτιση»! «Είναι μια καλή ευκαιρία να παρασχεθούν οργανωτικές σπουδές διοίκησης επιχειρήσεων στους διοικητικούς επαγγελματίες αυτών των πόρων που δεν είχαν έρθει σε επαφή με κάτι τέτοιο στο παρελθόν» σχολίασε ο Μαρκ Πέτρι εκ μέρους της UNESCO, προσθέτοντας ότι ένας αντιπρόσωπός της θα είναι επίσης παρών στο πρόγραμμα, το οποίο «εξασφαλίζει ότι οι αντιπρόσωποι αυτών των περιοχών αναπτύσσουν μια καλύτερη κατανόηση των διοικητικών επιπτώσεων του προσδιορισμού της παγκόσμιας κληρονομιάς»!
Αυτό σημαίνει, με απλά λόγια, ότι η εποχή που η πολιτιστική κληρονομιά αντιμετωπιζόταν, έστω από τους διεθνείς οργανισμούς και λόγω της ύπαρξης και της πίεσης των σοσιαλιστικών χωρών, ως μια «εξαίρεση» από το γενικότερο αγοραίο πλαίσιο, έχει πλέον παρέλθει... «ανεπιστρεπτί» ελπίζουν. Τώρα επιχειρείται και σε παγκόσμιο επίπεδο η «αποδέσμευση» της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς από κάθε έννοια δημόσιου ελέγχου και η μετατροπή της σε οικονομικό πόρο με καπιταλιστικούς όρους. Για να γίνει αυτό πρέπει να «εκπαιδευτούν» τα στελέχη στη διαχείριση της κληρονομιάς και το εν λόγω πρόγραμμα αποτελεί ένα από τα εργαλεία γι' αυτό το σκοπό. Αυτό το πρόγραμμα, σημειώνει η UNESCO «εστίασε στην ενίσχυση της ικανότητας επιχειρησιακού προγραμματισμού των μη κερδοσκοπικών οργανώσεων (κυβερνητικά πρακτορεία, ΜΚΟ) υπεύθυνων για την ευθύνη, τη διαχείριση και την προστασία των φυσικών περιοχών της παγκόσμιας κληρονομιάς που είναι αυτήν την περίοδο κάτω από κάποιο βαθμό απειλής. Το πιλοτικό έργο εξέτασε τη σχετικότητα και τον αντίκτυπο της μεταφοράς των δεξιοτήτων κύριας επιχείρησης στους διευθυντές τεσσάρων (σ.σ. κατά την παλαιότερη εφαρμογή) φυσικών περιοχών παγκόσμιας κληρονομιάς» σε «μεσαίου εισοδήματος χώρες» (σ.σ. οι υπογραμμίσεις δικές μας). Δηλαδή, δεν πρόκειται έστω για «απλά» μαθήματα «μάνατζμεντ», αλλά για «μεταφορά» του κερδοσκοπικού προσανατολισμού μιας οποιασδήποτε επιχείρησης (αυτό εννοείται με το «κύρια επιχείρηση») πάνω στην πολιτιστική κληρονομιά. Το τι θα σημάνει αυτό για τα - πάλαι ποτέ - «εθνικά» πάρκα, τους αρχαιολογικούς χώρους, τους ιστορικούς τόπους, τα τοποία φυσικού κάλλους και οτιδήποτε προστατεύεται σε παγκόσμιο ή εθνικό επίπεδο είναι εφιαλτικό και να το σκεφτεί κανείς. Διότι τώρα το αστικό κράτος δεν έχει κανένα προπαγανδιστικό εμπόδιο να παραδεχθεί ανοιχτά ότι η προστασία των παραπάνω αποτελεί «κόστος» για το ίδιο και ως «κόστος» μπορεί φυσικά να μειωθεί ή να κοπεί, προς όφελος πολλών «καλοθελητών», όπως μονοπώλια, «ΜΚΟ» κλπ.
Αλλωστε, οι «ΜΚΟ» δεν κρύβουν - το αντίθετο μάλιστα - το βασικό στόχο τους για «εμπλοκή» του ιδιωτικού τομέα στη διαχείριση της κληρονομιάς. Μέσα στους στόχους της «Earthwatch» είναι η «ενίσχυση της συνειδητοποίησης για τη σημασία της παγκόσμιας κληρονομιάς με την ανάμειξη των κοινοτήτων, του ιδιωτικού τομέα και των ανθρώπων που ζουν μέσα ή κοντά σε μια τέτοια περιοχή» και η «δημιουργία ενός δικτύου συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα και την κοινωνία πολιτών».
Πρέπει να σημειωθεί ότι αυτός αποτελεί τον κύριο προσανατολισμό της πολιτικής της ΕΕ και των κρατών - μελών της για τον πολιτισμό γενικά. Θυμίζουμε ότι ήδη έχουν αρχίσει να πληθαίνουν οι «ΜΚΟ» που δραστηριοποιούνται ειδικά στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς, ενώ το κεφάλαιο ενισχύει την παρεμβατικότητα των «πολιτιστικών ιδρυμάτων» του αποθρασυμένο από το αντιδραστικό νομοθετικό «περιβόλι» των κυβερνήσεων του δικομματισμού.
Γρηγόρης ΤΡΑΓΓΑΝΙΔΑΣ
ΞʽΞΞΞΞ£Ξ*ΞΞ£ΞΞΞ£ : ΞΞΏ «μαναΟΞΆΞ¬ΟΞΉΟΞΌΞ±Β» ΟΞ·Ο ΟΞ±Ξ³ΞΊΟΟΞΌΞΉΞ±Ο ΞΊΞ»Ξ·ΟΞΏΞ½ΞΏΞΌΞΉΞ¬Ο
