Οι αληθινές γκέισες

[Bahari]

Οι αληθινές γκέισες

Μια αναδρομή στην αληθινή ιαπωνική παράδοση πέρα από τα κινηματογραφικά πλατό

Πρόσωπα λευκά, αγαλμάτινα, με κόκκινο κραγιόν στα χείλη. Βαριά, πολύχρωμα κιμονό, και βεντάλιες που με το άνοιγμά τους καθηλώνουν τον παρατηρητή σε μια ατμόσφαιρα αυστηρά δραματική. Οι γκέισες, φιγούρες φτιαγμένες από συστατικά αθωότητας και ερωτισμού μαζί, γεννήθηκαν με την ευλογία της ομορφιάς και την κατάρα της σιωπής.

Η μορφή τους εμφανίζεται πρώτη φορά στην Ιαπωνία στο μεταίχμιο του 16ου και του 17ου αιώνα όταν στις συνοικίες των πορνείων, εκεί όπου σύχναζαν οι πλούσιοι έμποροι, πέρα από τις πόρνες εργάζονταν και γυναίκες με μοναδικό τους ρόλο να ψυχαγωγούν τους άνδρες με χορό, μουσική και ποίηση και να σερβίρουν σάκε (το κλασικό αλκοολούχο ποτό των Ιαπώνων που παρασκευάζεται από ρύζι). Οι γυναίκες αυτές ονομάστηκαν «γκέισες» (gei = τέχνη, sha = άτομα), άτομα δηλαδή που υπηρετούν ή ασκούν τις τέχνες. Όρος που στη συνέχεια αποδόθηκε και σε άνδρες που με τις αστείες κινήσεις τους και τα τολμηρά ανέκδοτά τους διασκέδαζαν το κοινό («οτοκόνο γκέισες»).

Οι γκέισες έπρεπε να είναι μορφωμένες, με λεπτούς τρόπους και ευγένεια, να διαθέτουν χιούμορ, να γνωρίζουν μορφές τέχνης και να μην αποκαλύπτουν ποτέ τα μυστικά τους. Έπρεπε να ξεχνούν πως κάτω από το κιμονό τους βρίσκεται μια γυναίκα ίδια με τις άλλες και να μη μοιράζονται ποτέ τα προβλήματα και τις ανησυχίες τους, παρά μόνο να ψυχαγωγούν το κοινό, με εξαγνισμένο τον ερωτισμό και οπωσδήποτε μη σαρκικό.

Για την εκπαίδευσή τους ο δρόμος περνούσε από τις συνοικίες της ηδονής: Από τη Σιμαμπάρα στο Κιότο, το Σινμασί στην Οζάκα μέχρι την πιο γνωστή Γιοσιουάρα στο Εντο (το παλιό Τόκιο). Πολλά κοριτσάκια, ακόμη και από την ηλικία των πέντε ετών, απορροφούνταν ή κατέληγαν εκεί (μεταξύ 1780-1790 και έπειτα από μια τρομακτική περίοδο φτώχειας και λιμού, πολλά κορίτσια από οικονομικά κατεστραμμένες οικογένειες οδηγήθηκαν εκεί) με σκοπό να μυηθούν στον κόσμο της γκέισας και να μάθουν μια τέχνη με σημαντικές απολαβές.

 

[Bahari]

Στη συνοικία Γιοσιουάρα η μαθητεία ήταν γεμάτη από αδικίες, ταπεινώσεις και διακρίσεις. Αν κάποιο κορίτσι ήταν προικισμένο από τη φύση, θα είχε πρόσβαση στη γνώση και την πολυτέλεια, ενώ θα μάθαινε να τα βγάζει πέρα σε τιποτένιες δουλειές και εξευτελιστικές αγγαρείες, μεγαλώνοντας σε κάποιο σπίτι της αριστοκρατίας υπό τις διαταγές μιας εταίρας.

Τα όμορφα κορίτσια με κλίση στην τέχνη ακολουθούσαν έναν μεγάλο και επίπονο κύκλο εκπαίδευσης (τουλάχιστον πέντε χρόνια) για να γίνουν γκέισες, με γνώσεις πάνω στις τέχνες που κληροδότησε η αρχαία Ιαπωνία: Μουσική (να παίζουν σαμισέν, ένα είδος τρίχορδης κιθάρας), ικεμπάνα (η τέχνη της ανθοδεσίας), σανόγιου (η προγονική τελετουργία του τσαγιού), το παιχνίδι των αρωμάτων και φυσικά καλλιγραφία.

Μετά το τέλος της εκπαίδευσής τους και σε ηλικία πια 13-14 ετών, η καμούρο (όρος τον οποίο χρησιμοποιούσαν τα κορίτσια που υπηρετούσαν στην αυτοκρατορική αυλή) εισερχόταν στον κύκλο των εταίρων. Σιγά σιγά η μικρή καμούρο έπαιρνε ένα καινούριο όνομα (σίνσο) και καλούνταν πια να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των πελατών της (χορευτικές ή θεατρικές παραστάσεις, τελετουργίες τσαγιού, δεξιώσεις και περίπατοι, επαγγελματικά γεύματα και εγκαίνια εργοστασίων κ.λπ.) οι οποίοι προέρχονταν από την ελίτ, στην οποία δέσποζε η εξουσία και το χρήμα.

Φορώντας πολυτελή κιμονό, στολισμένη με τα ωραιότερα κοσμήματα, βαμμένη με τον παραδοσιακό τρόπο, με ξυρισμένα τα φρύδια και σχεδιασμένα με μολύβι και με τα μαλλιά δεμένα κότσο με φουρκέτες ή με την τοποθέτηση μιας περούκας, η γκέισα άγγιζε μια θεατρική τελειότητα. Κάτω από το πανάκριβο και μεταξωτό κιμονό της, ο αριθμός των μεσοφοριών που διακρίνονταν υποδήλωνε τον πλούτο και την κοινωνική τάξη και η όμπι, η υφασμάτινη ζώνη της που το στερέωνε θα υποδήλωνε, μεταγενέστερα, την αξία της ως εταίρας (γκέισας).

 

[Bahari]

 

[Bahari]

Οι γκέισες εξαφανίζονται σιγά σιγά

Το 1900 περίπου, η συμπεριφορά των ανδρών προς τις γκέισες άλλαξε ριζικά. Αν και στην ιαπωνική κοινωνία η διάκρισή τους από τις πόρνες υπήρξε σαφής και ξεκάθαρη, οι γκέισες έπρεπε να έχουν πια τον πάτρονά τους. Έναν πλούσιο, δηλαδή, επιχειρηματία ή έναν πολιτικό ο οποίος θα συντηρούσε και θα πλήρωνε για το ρουχισμό τους, αλλά θα ήταν και εκείνος που θα έσφιγγε με περισσότερη δύναμη την όμπι για να εφαρμόσει καλύτερα το κιμονό της, ακόμη και αν χρειαζόταν η γκέισα να χάσει την ισορροπία της κατά το βάδισμά της. Ακόμη και το δέσιμο της όμπι υποδήλωνε, πια, τη θέση της γκέισας: Αν ήταν πόρνη υποχρεωμένη να γδύνεται πολλές φορές τη μέρα, ένα απλό δέσιμο μπροστά ήταν αρκετό. Για τη διακεκριμένη γκέισα όμως απαιτούνταν μια όμπι πολλών μέτρων δεμένη σοφά πίσω από την πλάτη από τα χέρια ενός ενδυματολόγου (οτοκόσου).

Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα το Γιοσιουάρα φιλοξένησε περισσότερες από 3.000 εταίρες. Με την επίσημη απαγόρευση της πορνείας στην Ιαπωνία, όμως, το 1957, ο αριθμός τους μειώθηκε δραματικά και το επάγγελμα τείνει πια προς εξαφάνιση. Σήμερα, στη συνοικία Γκιόν στο Κιότο που απέχει 500 χλμ. από το Τόκιο, βρίσκεται μια από τις πιο διάσημες σχολές για γκέισες. Το 1959 οι επαγγελματίες γκέισες ήταν 265, ενώ σήμερα είναι 91, σύμφωνα με την Ένωση των «Σπιτιών του Τσαγιού» της συνοικίας Γκιόν, και αυτές εκπαιδεύουν μόλις 52 νέες κοπέλες με τον παραδοσιακό τρόπο.

Οι σημερινές μάικο (μελλοντικές γκέισες), οι οποίες προσπαθούν να γίνουν γκέισες, το κάνουν μόνο από αγάπη για την παράδοση και ασκούν τις γνώσεις τους μόνο για κανέναν χρόνο...

Της ΝΑΤΑΣΑΣ ΜΠΕΡΗ
Ελευθεροτυπία - Οι αληθινές γκέισες

 

[Bahari]

 

[Bahari]

Από την ταινία "Αναμνήσεις μιας γκέισας" ΣΙΝΕΜΑ - Αναμνήσεις Μιας Γκέισας - ταινιες , ταινιοθηκη,
βασισμένη στο βιβλίο με τον ομώνυμο τίτλο του Άρθουρ Γκόλντεν ΒΙΒΛΙΟ: Αναμνήσεις μιας γκέισας

 

[orbit]

Γ Κ Ε Ϊ Σ Α, Η γυναίκα που θα ήθελαν όλοι οι άνδρες

Στη Δύση θεωρούνται πόρνες πολυτελείας. Οι ίδιες παραδέχονται μόνο ότι υπηρετούν την τέχνη. Με πρόσωπα μακιγιαρισμένα κατάλευκα, χείλια κόκκινα και μεταξωτά κιμονό αποτελούν σύμβολο αιώνιας θηλυκότητας, μητριαρχίας αλλά και υποταγής. Σήμερα η κλασική αυτή εικόνα της ιαπωνικής παράδοσης τείνει να εξαφανιστεί κάτω από την πίεση της δυτικοποίησης και του εκμοντερνισμού.

Και μόνο η λέξη «γκέισα» μάς φέρνει στον νου μια ύπαρξη μυστηριώδη και εξωτική, έναν μύθο του ιαπωνικού κόσμου. Μοιάζει βγαλμένη απ' το παρελθόν, όμως μπορεί κανείς να τη συναντήσει ακόμη και σήμερα. Σε κάποιο «σπίτι του τσαγιού» μια μαθητευόμενη γκέισα, η μάικο, σερβίρει με κινήσεις απαλές και επιτηδευμένες τους πλούσιους πελάτες της, συνήθως Ιάπωνες του επιχειρηματικού και πολιτικού κόσμου. Το πρόσωπό της, που κρύβεται κάτω από τη λευκή πούδρα, είναι σοβαρό. Τα χείλια της, βαμμένα κόκκινα και στρογγυλά, συμβολίζουν έναν κώδικα τιμής και δεν επιτρέπεται να γελάσουν. Το πανάκριβο μεταξωτό κιμονό της, μαύρο με πολύχρωμα σχέδια, κόβεται στη μέση από τη φαρδιά παραδοσιακή ζώνη της στολής. άσπρο, μαύρο, κόκκινο: τα πιο αγαπημένα χρώματα των Ιαπώνων κι αυτά που έχουν χρησιμοποιηθεί περισσότερο στις παραδοσιακές κοινωνίες παγκοσμίως.

Τα προσόντα μιας γκέισας δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητα. Πρώτα απ' όλα πρέπει να έχει μεγάλες ικανότητες στο τραγούδι και στον χορό, να είναι καλλιγράφος, να γράφει στίχους και να γνωρίζει την τέχνη της ανθοδετικής. Εξάλλου και η λέξη «γκέισα» (ή «γκέικο» στη διάλεκτο του Κιότο) σημαίνει αυτό ακριβώς: αυτή που ζει απ' την τέχνη. Μια υποδειγματική γκέισα είναι υπάκουη και υπομονετική. Ξέρει να σωπαίνει, να είναι καλή ακροάτρια αλλά και καλή συνομιλήτρια, όταν της ζητηθεί. Είναι υπερβολικά ευγενική και ακολουθεί όλους τους κανόνες καλής συμπεριφοράς. Είναι σε θέση, για παράδειγμα, να βρίσκεται για ώρες καθισμένη σταυροπόδι χωρίς να κινείται καθόλου. Ποτέ δεν παρεμβαίνει και ποτέ δεν γίνεται ενοχλητική. Η διακριτικότητα είναι η βασικότερη ιδιότητά της. Και ασφαλώς μια γκέισα ικανοποιεί απόλυτα τον άνδρα που βρίσκεται πλάι της.

Οι γκέισες ζουν όλες μαζί σε κοινότητες, τις οκίγια. Δεν παντρεύονται ποτέ, αποφεύγοντας να μπουν στην εξουσία ενός άνδρα. Όμως συχνά αποκτούν παιδιά. Κάτω απ' αυτό το πρίσμα, λοιπόν, μπορούν να χαρακτηριστούν μια κοινότητα με μητριαρχική οργάνωση. Σε κάθε οκίγια υπάρχει αυστηρή ιεραρχία. Ηγετικό ρόλο κατέχει μια μεγαλύτερη σε ηλικία γκέισα, η μάμα-σαν, η οποία όμως χρειάζεται να διαθέτει και ανώτερο πνευματικό επίπεδο. Η μάμα-σαν παίζει κατά κάποιο τρόπο τον ρόλο της θετής μητέρας για τις μαθητευόμενες γκέισες, τις μάικο, και για τις νέες μαθήτριες, τις ταμάγκο, όπως λέγονται όσες βρίσκονται στο δεύτερο στάδιο μύησης. Οι νεόφερτες αποκαλούν τις παλαιότερες μαθητευόμενες «μεγαλύτερες αδερφές» τους. Η εκπαίδευση είναι τόσο σκληρή και η απαιτούμενη πειθαρχία τόσο μεγάλη, ώστε δεν θα 'χε κανείς άδικο αν παρομοίαζε τις κοινότητες των γκεϊσών με μοναστήρια.

Σημαντικό ρόλο στη ζωή μιας μάικο παίζει το «μιζουάγκε». Κυριολεκτικά σημαίνει «το ανέβασμα του νερού». Ουσιαστικά πρόκειται για το χάσιμο της παρθενιάς της νεαρής γκέισας που τυπικά θεωρείται και το πέρασμα στην ενήλικη ζωή. Ο Ιάπωνας που επιθυμεί κάτι τέτοιο πρέπει συνήθως να πληρώσει ένα αστρονομικό ποσό. Στις ημέρες μας το «μιζουάγκε» θεωρείται παράνομο, ίσως βέβαια γιατί ένα τέτοιο έξοδο δεν συμβαδίζει με την οικονομική κατάσταση του μέσου Ιάπωνα. Άλλοτε όμως συνδεόταν με τα ιδιαίτερα προνόμια που αποκτούσε ο άνδρας που θα χρηματοδοτούσε την εκπαίδευση, τα ρούχα και το κόστος ζωής της μαθητευόμενης γκέισας, η οποία μόνο μετά το πέρασμα από το στάδιο της μαθητευόμενης στο στάδιο της ολοκληρωμένης γκέισας μπορούσε να προσβλέπει σε οικονομικά οφέλη.

Οι υπόλοιπες Γιαπωνέζες θεωρούν το σημείο του γάμου ως τη μεγαλύτερη διαφοροποίησή τους από τις γκέισες. Αυτές, ως σύζυγοι και μητέρες, έχουν τον πρώτο ρόλο στην ιδιωτική ζωή του Ιάπωνα άνδρα. Η γκέισα έχει επίγνωση της θέσης της και παρ' όλο που συνάπτει συχνά σχέσεις με παντρεμένους, γίνεται απλώς μια καλή ακροάτρια των οικογενειακών προβλημάτων τής οικογενειακής τους ζωής ή μια ευχάριστη περιστασιακή συντροφιά, για να αποσυρθεί στη συνέχεια στο σκοτάδι.

Μόνο ο δυτικός κόσμος, και κυρίως οι γυναίκες της Δύσης, εξισώνουν εύκολα κι αβίαστα τις γκέισες με κάποιες ακριβοπληρωμένες πόρνες. Στην Ιαπωνία το καλλιτεχνικό τους στοιχείο είναι αυτό που μετράει περισσότερο. Άλλωστε, η συντριπτική πλειονότητα των Ιαπώνων δεν επιζητεί στη γυναίκα την ευστροφία, ενώ τα προσόντα μιας γκέισας θεωρούνται περιζήτητα και η ίδια αντιμετωπίζεται με θαυμασμό και σεβασμό.

Να τι ισχυρίστηκε ένας πάτρονάς τους που είχε ξοδέψει υπέρογκα ποσά για τη νυχτερινή του διασκέδαση: «Είναι σαν ρομπότ με νεύρα. Συμπεριφέρονται άψογα. Ποτέ δεν τους ξεφεύγει ούτε ένα χασμουρητό. Εκπληρώνουν κάθε σου επιθυμία. Κάνουν ό,τι ζητήσει ο πελάτης. Είναι πολύ καλά εκπαιδευμένες». Και ο Αμερικανός φωτογράφος Τζόντι Κομπ, ο οποίος απεικονίζει γραφικά τη ζωή τους στο βιβλίο του με τίτλο «Γκέισα», σχολιάζει: «Έργο της γκέισας είναι να προσφέρει αδιάκοπη ευχαρίστηση. Το πρόσωπό της, μεταμορφωμένο σε μια λευκή επιφάνεια όπως το τσόφλι ενός αυγού, μετατρέπεται σε μια κενή οθόνη όπου μπορούν να προβληθούν επιθυμίες και φαντασίες. Είναι όμορφη, αλλά ανώνυμη. Όλα τα ίχνη της μοναδικότητάς της έχουν εξαλειφθεί».

Πώς όμως αυτοπροσδιορίζονται οι ίδιες οι γκέισες; Η Τσιγιοτζίκου είναι μια 42χρονη πια γκέισα που ζει στην Ακασάκα, περιοχή που άλλοτε θεωρείτο το κέντρο ζωής για τις γκέισες. «Δεν κερδίζω το ψωμί μου με το να κοιμάμαι με πελάτες», εξηγεί η Τσιγιοτζίκου. «Στο 70% των περιπτώσεων, όταν το κάνω, είναι επειδή έχω κάποια αισθήματα». Και προσθέτει: «Πολλά λέγονται για τις γκέισες. Όμως δεν είμαστε πόρνες. Στην πραγματικότητα είμαστε καλλιτέχνιδες, στις οποίες συμβαίνει, όπως σε όλο τον κόσμο, να ερωτεύονται».

Με τα μάτια μιας γκέισας μιλά και η 25χρονη Αμερικανίδα ανθρωπολόγος Λίζα Ντάλμπι. Για χάρη του διδακτορικού της, έζησε ανάμεσα σε γκέισες και δούλεψε ως μάικο σε ένα «σπίτι του τσαγιού». Η έκπληξη αρκετών πελατών ήταν μεγάλη, όταν διαπίστωναν πως πίσω από το λευκό πρόσωπο και το κιμονό βρίσκεται μια Αμερικανίδα... Κατά την άποψή της, είναι οι δυτικοί που θεωρούν πως οι γκέισες κρατούν πάντα δευτερεύοντα ρόλο στον κόσμο των ανδρών. Η Δύση τις θεωρεί υποταγμένες, σιωπηλές και άβουλες και θέλει να τις αλλάξει. Η ίδια, αντιθέτως, διαπίστωσε πως στην ιδιωτική τους ζωή είναι πολύ φλύαρες, πως ό,τι στον δικό μας κόσμο θεωρείται υποταγή, αποτελεί γι' αυτές ζήτημα καλής ανατροφής, και πως οι άνδρες τις προτιμούν για την προσωπικότητά τους.

Υπάρχει όμως και μια άλλη πτυχή στη ζωή μιας γκέισας. Αυτή που σχετίζεται με τον ρόλο της στον κόσμο της ιαπωνικής παράδοσης. Η εικόνα της είναι συνυφασμένη όχι μόνο με τη θηλυκότητα αλλά και με τους μύθους και την Ιστορία της Ιαπωνίας. Σήμερα, υπάρχει το μεγάλο ρεύμα της δυτικοποίησης, η ανθηρή βιομηχανία του σεξ και οι ανταγωνίστριες Κορεάτισσες, στις οποίες οι άνδρες βρίσκουν τις ιδιότητες που είχαν κάποτε οι γκέισες της Ιαπωνίας και επιπλέον έχουν τη φήμη πως είναι ευκολότερες όσον αφορά τις σεξουαλικές σχέσεις, αλλά φτηνότερες από τις αληθινές γκέισες. Όλα αυτά δεν έχουν αφήσει ανεπηρέαστες και τις γκέισες, των οποίων ο αριθμός συνεχώς μειώνεται. Στην Ακασάκα, για παράδειγμα, δεν ζουν πλέον πάνω από 70 και απ' αυτές οι περισσότερες είναι ηλικιωμένες, ενώ πριν από 20 χρόνια η κοινότητά τους αριθμούσε τουλάχιστον 200. Όμως αυτές αντιστέκονται. Για να επιβιώσουν στρέφονται στην παράδοση. Φορούν πάντα κιμονό, ακόμα κι αν είναι πάνω από φόρμες, διασώζοντας έτσι τις παραδοσιακές ενδυμασίες, κάποιες από τις οποίες διατηρούνται ακριβώς όπως ήταν και στον 12ο αιώνα. Μια τέτοια είναι η ειδική στολή του ταξιδιού που κάλυπτε το κεφάλι για να τις κρύβει από τα βλέμματα. Η Αμερικανίδα ανθρωπολόγος πάντως δεν ανησυχεί. Πιστεύει πως όσο κι αν φθίνει το επάγγελμα, είναι αδύνατο να εξαφανιστεί. Γιατί η γκέισα ανήκει στην καρδιά της ιαπωνικής κοινωνίας, είναι η κλασική, μυστηριώδης, εξωτική, αιώνια Γιαπωνέζα


ΤΑ ΝΕΑ , 13-11-1999 , Σελ.: R16
Κωδικός άρθρου: A16591R161
Πηγή: 1pr16.htm

 

[Bahari]

Αυτά είναι τα παπούτσια που φοράνε οι γκέισες:

 

[ΕΡΣΗ]

Τωρα αυτα θεωρουνται σεξυ; Αμα βγαλω τις UGG θα βαλω δωδεκαποντες!
Οταν τυχει και φοραω τις σαγιοναρες μου με καλτσες του αφεντη παντως δεν του κανουν κλικ!

 

[Bahari]

Τωρα αυτα θεωρουνται σεξυ; Αμα βγαλω τις UGG θα βαλω δωδεκαποντες!
Οταν τυχει και φοραω τις σαγιοναρες μου με καλτσες του αφεντη παντως δεν του κανουν κλικ!

Τώρα τι να σου πω; Περί ορέξεως κολοκυθόπιττα

 

[ΕΡΣΗ]

Δηλαδη τωρα τι εννοεις; Ολοι οι ελληνες ανδρες εκστασιαζονται με τις σαγιοναρες με ασπρο καλτσακι; Παρακαλω τους αντρες του Forum να τοποθετηθουν.

 

[Bahari]

Δηλαδη τωρα τι εννοεις; Ολοι οι ελληνες ανδρες εκστασιαζονται με τις σαγιοναρες με ασπρο καλτσακι; Παρακαλω τους αντρες του Forum να τοποθετηθουν.

Οι Έλληνες άντρες, όχι, αλλά οι Γιαπωνέζοι μάλλον ναι