Γιαννης Σαρτο
Member
- Μηνύματα
- 133
- Likes
- 1.116
- Επόμενο Ταξίδι
- Χαβάη
- Ταξίδι-Όνειρο
- Μαγαδασκάρη
Περιεχόμενα
Επισκεφτείτε και το blog μου αν θέλετε:
WordPress.com
Από τότε που ήμουν ανήλικο θυμάμαι να μονοπωλούν τις ειδήσεις ανησυχητικά ρεπορτάζ σχετικά με την γειτονική χώρα: τουρκίκά αεροπλάνα που παραβιάζουν τον ελληνικό εναέριο χώρο, τουρκικά πλοία που αμφισβητούν τον ελληνικό θαλάσσιο χώρο, καπάκι αμέσως μετά η δήλωση/προσβολή του οποιουδήποτε τούρκου πολιτικού/στρατηγού/υποστράτηγου/παράγοντα όπου κάτι χοντροκομμένο αναφωνείται και περιμένει βεβαίως την ελληνική απάντηση του ατόμου με την αντίστοιχη θέση για να γεμμίσει και το υπόλοιπο δελτίο. Αυτά τα ρεπορτάζ υπήρχαν από τότε που θυμάμαι να έχω οποιαδήποτε μνήμη και συναίσθηση της πραγματικότητας και δυστηχώς είμαι σίγουρος ότι θα συνεχιστούν χωρίς σημαντικά διαλείμματα μέχρι να πεθαίνω.
Χωρίς να αμφισβητώ την αρνητική δυναμική που δημιουργεί μία τόσο κακή γειτονία, πιστεύω ταυτόχρονα ότι οι κυβερνήσεις και των δύο χωρών έχουν συχνά χρησιμοποιήσει τον μπαμπούλα του κακού γείτονα για τον απροσονατολισμό της κοινής τους γνώμης. Στην Ελλάδα έχω παρατηρήσει διάφορα πολιτικά και δημοσιογραφικά τίποτα να έχουν χτίσει καριέρες με ανέξοδο τσαμπουκά πάνω στο θέμα ενώ περίεργα 'επαγγέλματα' όπως "τουρκολόγοι" έχουν κάνει την εμφάνιση τους στα πάνελ τηλεοπτικών σταθμών.
Σε ένα τέτοιο μονίμως τεταμένο κλίμα, που και πως βρίσκει ένας Έλληνας το ενδιαφέρον, ιστορικό, εθνολογικό και κοινωνιολογικό, να επισκεφτεί την Τουρκία για τουρισμό; Όταν επισκεπτόμαστε για παράδειγμα την Γαλλία, την Ιταλία ή την Δανία, κομμάτι της ταιδιωτικής εμπειρίας αποτελεί και η περιέργεια μας να γνωρίσουμε το ποιοι είναι και πως ζούνε οι Γάλλοι, οι Ιταλοί ή οι Δανοί. Ισχύει κάτι τέτοιο και για τους Τούρκους;
Μέχρι στιγμής οι συντριπτική πλειοψηφία των συμπατριωτών μας που έχω γνωρίσει να έχουν ταξιδέψει ως τα εκεί, τείνουν να περιορίζονται σε ιστορικά μνημεία που έχουν σημαδεύσει την δική μας εθνική ή θρησκευτική συνείδηση όπως η Αγιά Σοφιά στην Κωνσταντινούπολη ή μοναστήρια στην περιοχή της Τραπεζούντας. Η συναισθηματική φόρτιση του να επανενωθούμε με ένα κομμάτι του παρελθόντος μας είναι κατανοητή. Υπάρχει όμως γνήσια περιέργεια για τις άλλες διαστάσεις της Τουρκίας ως προορισμός πέρα από αυτό; Δύναται να υπάρχει για ένα λαό που αποτελεί ιστορικό εχθρό και μόνιμη πηγή υπαρξιακής αγωνίας για την μέλλον;
Επισκέφτηκα την χώρα συνολικά τρεις φορές σε εντελώς διαφορετικές στιγμές στη ζωή μου. Την πρώτη ήταν το 1989 και ήμουν μόλις 8 χρονών. Πήγαμε στην Πόλη με τους γονείς μου οδικώς, με θεσσαλονικιώτικο ταξιδιωτικό γραφείο που διαφήμιζε την εμπειρία ως "Ανάσταση στην Κωνσταντινούπολη". Η δεύτερη επίσκεψη ήρθε το 2007 πάλι στην Κωνσταντινούπολη, ακριβώς πριν από την έναρξη της στρατιωτικής μου θητείας και λίγες βδομάδες μετά από την τελετή αποφοίτησης μου από το πανεπιστήμειο. Αυτή τη φορά πραγματοποιήσαμε το ταξίδι με ολονύχτιο τρένο ( με καταργημένο πλέον δρομολόγιο της Τραινοσέ) μαζί με έναν παιδικό μου φίλου από το σχολείο. Μαζί μας ήταν αρχικά σχεδιασμένο να έρθει και μία άλλη φίλη μας από τα Γρεβενά, η οποία το ακύρωσε τελευταία στιγμή επειδή οι γονείς της ανησυχούσαν ότι "μπορεί να γίνει πόλεμος", δεν θυμάμαι να σας πω ακριβώς τον υποτιθέμενο λόγο, όμως αυτή η επαναλαμβανόμενη τρομοκρατία του κοινού σχετικά με θέματα της εξωτερικής πολιτικής δείχνει κατα τη γνώμη μου κάτι.
Την τρίτη μου επίσκεψη την πραγματοποίησα παραδόξως μόλις πριν από μερικές βδομάδες, στην περιοχή της Αττάλειας και της ευρύτερης "Τιρκουάζ Ακτής" που βλέπει στην ανατολική μεσόγειο και στο Νότιο Αιγαίο. Ο λόγος της επιλογής μου αυτής ήταν περισσότερο πρακτικός - το έτερο μου ήμισυ έχει αμερικάνικο διαβατήριο και έπρεπε να βρούμε μία χώρα που να δέχεται τουρίστες από την Αμερική ( ο υπάλληλος στο Ελευθέριος Βενιζέλος που ρώτησα μου είπε πολύ γλυκά ότι και να φτάσει κάπως ως τα εκεί "ούτε μία στο εκατομμύριο δεν θα περάσει τον έλεγχο..." οπότε τα ελληνικά νησιά δεν ήταν μία δυνατή εναλλακτική ). Ταξιδέψαμε λοιπόν αεροπορικώς από το αεροδρόμειο Gatwick του Λονδίνου όπου μένω, μέχρι την Αττάλεια. Μετά την άφιξή μας νοικιάσαμε αμάξι και στη συνέχεια επισκεφτήκαμε διαδοχικά στη διάρκεια των επόμενων οκτώ ημερών τα τουριστικά θέρετρα Τσιράλι, Κάς , Ακιάκα, Ντάτσα και Νταλιάν.
Οι θολές ομολογώ αναμνήσεις μου από το 1987, όταν είχαμε πρωτοπάει με τους δικούς μου στην Κωνσταντινούπολη, είναι αρκετά αρνητικές αν όχι οικτρές. Δεν ισχυρίζομαι ότι αυτές οι εντυπώσεις είναι ιδιαίτερα αντιπροσωπευτικές της Πόλης καθότι δεν γνωρίζω άλλωστε αν το τουριστικό γραφέιο με το οποίο είχαμε πάει είχε πιθανώς διαλέξει κάποια υποβαθμισμένη περιοχή για την διαμονή μας και εμείς απλά δεν το πείραμε χαμπάρι. Αυτό που μου έχει μείνει στη μνήμη πάντως είναι μία γενικευμένη αίσθηση φτώχειας και η ευρύτερη έλλειψη καθαριότητας. Χαρακτηριστική μου είναι η εικόνα κάποιων δύσμοιρων λούστρων παπουτσιών ( επάγγελμα που δεν ήξερα ότι υπήρχε μιας και δεν έιχα δει ποτέ στην Ελλάδα ) να ρωτάνε τον πατέρα μου αν θέλει να του βάψουν τα σκαρπίνια που φορούσε.
Επιπλέον την πρώτη μας μέρα, καθοδών πριν ακόμα φτάσουμε στα σύνορα, είχα καταναλώσει ένα πιθανότατα χαλασμένο γάλα κακάο στην Αλεξανδρούπολη, κάτι που μου προκάλεσε σοβαρές στομαχικές διαταραχές και διάρροιες σε όλο το υπόλοιπο ταξίδι. Μας θυμάμαι λοιπόν να σταματάμε κάθε τρεις και λίγο σε βρώμικα καφενεία ή ταβέρνες όπου οι μουστακαλήδες ιδιοκτήτες ζητούσαν χρηματικό αντίτιμο από τη μάνα μου για να χρησιμοποιήσω τις τουαλέτες. Μόνο εντός μεγάλων μνημείων όπως η Αγιά Σοφιά η το Ντολμά Μπαχτσέ επανέρχεται στο νου μου μία αίσθηση μεγαλείου και η πολυτέλεια του ανοιχτού χώρου. Βεβαίως τότε ήμουνα και ο ίδιος ένα μικρό γκρινιάρικό παιδί οπότε επαναλαμβάνω : αμφισβητώ αν η συγκεκριμένη μαρτυρία μου έχει την παραμικρή ουσία.
Το 2007, όταν επέστρεψα στο ίδιο μέρος με τον κολλητό μου, είχαμε την απαραίτητη πλέον ηλικία για να εκτιμήσουμε περισσότερο τα όσα βλέπαμε και βιώναμε. Μείναμε σε ένα youth hostel λίγους δρόμους πιο κάτω από την Αγιά Σοφιά και το Μπλε Τζαμί, στην οδό Akbiyik. Στις 4 ημέρες που διήρκησε η παραμονή μας προλάβαμε να δούμε όλα τα βασικά αξιοθέατα της πόλης: για την Αγία Σοφία και το μεγαλείο του Βυζαντινού αυτού ναού δεν έχω τίποτα το προτότυπο να προσθέσω, άλλωστε η εμπειρία της επίσκεψης αφήνει ένα εντελώς προσωπικό αποτύπωμα σε κάθε άνθρωπο και η όποια περιγραφή της ίσως να είναι λίγο παράταιρη. Αυτό που μπορώ πάντως χωρίς δισταγμό να κατακρίνω είναι η πολύ βιαστική ξενάγηση που μας έκανε έλληνας ξεναγός που βρήκαμε έξω από το μνημείο, τον οποίο έπρεπε σχεδών να καταδιώκουμε γιατί βρισκόταν διαρκώς δύο βήματα μπροστά μας από την κάψα του να τελειώσει γρήγορα. Μας χρέωσε νομίζω 25 ευρω το κεφάλι και μας αποκρίθηκε μεταξυ άλλων "τι είναι 25 ευρώ; Πας στο γιατρο, σε κοιτάει για ένα λεπτό και σου παίρνει περισσότερα..."
Έξω από το μνημείο συναντήσαμε ένα πούλμαν με έλληνες τουρίστες μεταξύ τους και ένα ζευγάρι συντοπιτών μας από τα Γρεβενά. Με τη μεσολάβηση τους, το γκρουπ τους μας δέχθηκε να τους συνοδεύσουμε σε μία κρουαζιέρα στον Βόσπορο που είχαν προγραμματίσει για αμέσως μετά. Όσο ρουτινιάρικη και εξόφθαλμα τουριστική και αν φαίνεται αυτήν η εμπειρία πριν την δοκιμάσεις, το φυσικό κάλλος της Κωνσταντινούπολης, ειδικά σε μία τέτοια καλοκαιρινή μέρα, την απογείωσε. Οι δύο ακτές της, η Ασιατική και Ευρωπαϊκή είναι λουσμένες με αρχιτεκτονικά κοσμήματα και η διαδρομή μοιάζει οριοθετημένη από της τεράστιες επιβλητικές γέφυρες που τις ενώνουν, επίτευγμα της νεώτερης ιστορίας της. Θεώρησα την επιλογή της μουσικής επένδυσης κατά την διάρκεια της βαρκάδας με τραγούδια όπως το "Θέλω να πιω όλο το Βόσπορο" του Αλκίνοου Ιωαννίδη κάπως τραβήγμένη, σαν να επιτίθεται στις συναισθηματικές άμυνες των πλεουμένων, αλλά αυτό που με ξάφνιασε περισσότερο ήταν τα λόγια με τα οποία διάλεξε να κλείσει η ξεναγός του συγκεκριμένου γκρουπ τουριστών την διήγησή της. " Αυτή η πόλη..." είπε "..αυτή η πόλη δεν ανήκει ούτε στην Ελλάδα ούτε στην Τουρκία, ούτε στη Δύση μα ούτε στην Ανατολή. Αυτήν η πόλη ανήκει στον εαυτό της...", κάτι που μου φάνηκε γενναίο παίρνοντας υπόψην το ακροατήριο της αλλά και ένας ποιητικός τρόπος για να υπογραμμίσει την μοναδικότητα και το τεράστιο εκτόπισμα της ιστορίας της Κωνσταντινούπολης.
Στο περιθώριο της επίσκεψης αυτής κατάφερα να χωρέσω και μία δύο γνήσια τουρκίκες εμπειρίες: επισκέφθηκα λοιπόν τα δημόσια λουτρά Cemberlitas Hamami, μόλις 10 λεπτά με τα πόδια από το hostel μας, για ένα δύωρο ανατολίτικης χαλάρωσης. Επιπλέον έσυρα τον κόλλητο μου σε μία χορευτική παράσταση περιστρεφόμενων δερβίσιδων. Πρόκειται για ένα θέαμα θρησκευτικού ύφους που σε αποχαυνώνει. Σούφι μουσουλμάνοι μοναχοί ξεκινούν μία σταδιακή περιστροφή γύρω από τον άξονα τους υπό τη συνοδεία ζωντανής μουσικής. Ο χορός αυτός έχει ως σκοπό την επαφή με το θείο και καθώς οι χορευτές εισάγονται στην δική τους νιρβάνα, οι θεατές παρακολουθούν αποσβωλομένοι τα όσα υπνωτικά λαμβάνουν χώρα στη σκηνή . Η παράσταση τελειώνει και αποχωρούμε ΧΩΡΙΣ να χειροκροτήσουμε, όπως μας ζητήθηκε στην αρχή.
Οι συνολίκες εντυπώσεις σε αυτή τη δεύτερη μας εξόρμηση στην τουρκική μετρόπολη ήταν αποθεωτικές παρά την όποια περιστασιακή αγένεια κάποιων σερβιτόρων ή πωλητών. Όσο για τους ντόπιους, τις λίγες φορές που μιλήσαμε μαζί τους π.χ. για να ρωτήσουμε οδηγίες, οι αντανακλαστικές τους αντιδράσεις με το που ακούγανε από που ήμασταν ήταν πάντοτε ιδιαίτερα φιλικές. Ακόμα θυμάμαι χαρακτηριστικά να ακούω τραγούδια της Παπαρίζου να βγαίνουν από τα μεγάφωνα μια τσαγιερί στην οποία καθίσαμε, πάνω στον πεζόδρομο Istikal δίπλα από την πλατεία Ταξίμ.
-
Τούρκος φρουρός
-
Προεκλογική αφίσα του 2007. Σαν να μην πέρασε μια μέρα
Την τρίτη και σίγουρα πιο ενδιαφέρουσα επίσκεψή μου την έκανα μόλις πριν δύο μήνες, όπως ήδη εξήγησησα με εντελώς απροσδόκητη αφορμή. Στις 28 του φετεινού Σεπτέμβρη λοιπόν, αφήνουμε πίσω μας το μίζερο ( κυρίως λόγω lockdown ) Λονδίνο και μετά από τετράωρη πτήση της άριστης Turkish Airlines, προσγειωνόμαστε στο προορισμό μας στις 6μμ. Ομολογώ πως με όσα συμβαίνουν μεταξύ των δύο χωρών, νιώθω κάποια νευρικότητα. Αναμένω πως θα μου κάνουν ερωτήσεις στο αεροδρόμειο. Κάποιος αξιωματούχος μάλλον θα αναρωτηθεί πως και εγώ ως 'Ελληνας έρχομαι για διακοπές στην Τουρκία σε μία στιγμή που τα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών λόγω πανδημίας αλλά και διμερών θεμάτων είναι κλειστά και είμαστε φαινομενικά έτοιμοι να (ξανα)σκοτωθούμε αναμεταξύ μας. Παρόλα αυτά ο φρουρός απλά συγκρίνει γρήγορα την φωτογραφία του διαβατηρίου μου με το προσωπό μου και το σφραγίζει.
Για την πρώτη μας διανυκτέρευση επιλέξαμε ένα κατάλλειμα κοντά στην παραλία Κonialty, στα νοτιό δυτικά της πόλης της Αττάλειας. Αφήνουμε τα πράγματα μας στο (μέτριο) ξενοδοχείο μας Sealife Lounge και βγαίνουμε μία βόλτα προκειμένου να τσιμπήσουμε κάτι και να δούμε την παραλιακή. Μας χαλαρώνει ο καλοκαιρινός αέρας και η προχειρότητα και απλότητα στο ντύσιμο των Τούρκων. Η ατμόσφαιρα μοιάζει αντίστοιχη ελληνικής παραλιακής κομώπολης. Πηγαίνουμε για φαγητό στο μικρό εστιατόριο Midye Tezgahı, ακριβώς δίπλα από το ξενοδοχείο μας. Το μαγαζί το κουμαντάρει ένα νεαρό ζευγάρι, προικισμένο με πολύ καλούς τρόπους και λιγά μα φιλικά αγγλικά. Από το περιορισμένων επιλογών μενού, εμείς τρώμε άπειρους Dolma, που τουλάχιστον στην περιοχή που ήμασταν σημαίνει γεμμιστά μύδια με αρωματικό ρύζι. Πρόκειται για θεϊκό μεζέ που παρατήρησα σε πολλά σημεία κατά την διάρκεια του ταξιδιού μας, να τον προσφέρουν υπαίθριοι πωλητές.
-
Παραλιακή Αττάλειας
-
- Γεύμα στο Κας
Μετά το δείπνο, ξεκινάμε για μία διερευνητική βόλτα στην παραλιακή. Άνθρωποι κάθε ηλικίας με τις οικογένειες τους ή με τους φίλους τους έχουν βγει από τα σπίτια τους για για να χαλαρώσουν στην παραλία ή στον πολύ προσεγμένο και υποθέτω πρόσφατα ανακαινισμένο (μιας και τα πάντα μοιάζουν εντελώς καινούργια και άφθαρτα) πεζόδρομο που τρέχει παράλληλα της. Αθλητικοί χώροι αλλά και περιποιημένα παρτέρια και στυλάτα παγκάκια γεμμίζουν τον χώρο. Παρατήρω μία μάλλον τουρκική συνήθεια όπου δύο ή και περισσότερα άτομα κουβαλάνε μικρές πτυσσόμενες καρέκλες τις οποίες τοποθετούν σε ένα τυχαίο σημείο στο γκαζόν ή στο κράσπεδο για να πιούν μία μπύρα ή να τσιμπήσουνε κάτι. Μου αρέσει η καλαίσθητη μοντέρνα αρχιτεκτονική του πεζόδρομου καθώς και το πόσο καθαρά είναι τα πάντα. Ειδικά το δεύτερο με κάνει να αναρωτιέμαι γιατί εδώ να υπάρχει πολυ περισσότερος σεβασμός στο δημόσιο χώρο από ότι σε αντίστοιχες παραλιακές της Ελλάδας, όπως πχ της Θεσσαλονίκης όπου οι καταστροφές αγαλμάτων και επιφανειών λαμβάνουν χώρα αρκετά συχνά ή στη παλιά πόλη στο Ρέθυμνο όπου η πλειοψηφία των κτιρίων έχει σημαδευτεί από κάποιο αντιαισθητικό γκράφιτι. Βεβαίως δεν γνωρίζω αν αυτό είναι όντως αποτέλεσμα κοινωνικής παιδείας των Τούρκων ή απλά του φόβου τους για πιθανές συνέπειες αν πιαστούν από την τουρκική αστυνομία (που δεν φημίζεται για τα όρια της) να κακοποιούν τον χώρο. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η νυχτερινή αυτή πρώτη επαφή με την πόλη ήταν αν μη τη άλλο γοητευτική
Την δεύτερη μέρα επιβιβαζόμαστε στο αυτοκίνητο μας και ξεκινούμε το ταξίδι μας προς τα δυτικά. Κάνουμε μία γρήγορη στάση στον αρχαιολογικό χώρο Myra Antik Kenti στην γεμμάτη θερμοκήπια μα κατα τα άλλα παντελώς αδιάφορη πόλη Demre. Επρόκειτο για ένα καλοδιατηρημένο αμφιθέατρο του πολιτισμού των αρχαίων Λυκίων. Οι λαξευμένοι τάφοι στα βουνά που το πλαισιώνουν είναι ενδεικτικοί του πολιτισμού τους. Συνήθως είναι διώροφοι με τριγωνική στέγη και σε πολλές περιπτώσεις ανάγλυφη διακόσμηση.
Δεύτερος σταθμος μας το Τσιράλι/Όλυμπος. Ο συγκεκριμένος οικισμός δίνει την εντύπωση ότι ήταν κάποτε ένα φτωχικό αγροτικό χωριουδάκι πριν ο τουρισμός εμπορευματοποιήσει εντελώς την απλή πραγματικότητα των ντόπιων. Τα μαγαζιά που συναντούμε εδώ είναι όλα τους παρεμφερή εστιατόρια ή καφετέριες που προσφέρουν ένα copy-paste μενού. Παραταύτα να σημειώσω ότι η τουρκική κουζίνα είναι γευστικότατη, ακόμα και σε αυτή την στοχοποιημένη, απαίδευτη εκδοχή της. Επιπλέον οι τιμές εδώ όπως και σε όλα τα μέρη που επισκεφθήκαμε ήταν πολύ οικονομικές ( με εξαίρεση το ζαχαροπλαστείο Köşem Pastanesi ακριβώς μετά την γέφυρα στο τέλος του μικρού πεζόδρομου με τα εστιατόρια- στο συγκεκριμένο μέρος μας κατακλέψανε και ήταν δικό μας λάθος που δεν ζητήσαμε μενού και αντ'αυτού παραγγείλαμε απευθείας. Αποφύγετε το πάση θυσία ).
Κύριος πόλος έλξης στο Τσιράλι είναι η 3,5 χιλιομέτρων ανέγγιχτη παραλία του. Κάτι που μου άφησε θετική εντύπωση είναι τα προστατευτικά μεταλλικά κιόσκια για την σηματοδότηση των φωλιών των χελώνων στην περιοχή. Το μεσημεράκι οι υψηλές θερμοκρασίες δημιουργούσαν μία αποπνικτική ατμόσφαιρα και μόνο εντός του νερού μπορούσε κανείς να χαλαρώσει. Πολύ πιο ανθρώπινη η ίδια εμπειρία το απογευματάκι όπου εξερευνήσαμε το τέλος της παραλίας του Τσιράλι επονομαζόμενη "Όλυμπος" (απο το ποτάμι που καταλήγει στην θάλασσα σε εκείνο το σημείο). Κάθε τετραγωνικό της μέτρο ήταν πήχτρα στους φοιτητές με αποτέλεσμα το μέρος να μου φέρνει στο νου τη γλυκιά ανεμελιά της φοιτητικής κατασκήνωσης στο Ποσείδι της Χαλκιδικής ή των camping της Ίου ( τουλάχιστον όταν εγώ είχα πάει στην Ίο το 2003). Ευχάριστη και η βόλτα στον αρχαιολογικό χώρο την Βόρειας Νεκρόπολης που βρίσκεται ακριβώς δίπλα, αν και όχι απολύτως απαραίτητη για να ολοκληρώσετε την εμπειρία σας εδώ.
Δεύτερος προορισμός μας η πόλη Κας, η οποία αποτελεί διάσημο κέντρο καταδύσεων στην Τουρκία. Ο πληθυσμός των 7.000 κατοίκων που αναγράφεται στο wikipedia μου φάνεται υπερβολικά μικρός για ένα μέρος που τουλάχιστον το καλοκαίρι πλημμυρίζει από τουρίστες, αν όχι ξένους τη φετεινή χρονιά, σίγουρα πάντως από πολλές χιλιάδες Τούρκους παραθεριστές. Ενδεικτικό το γεγονός πως όλοι οι γύρω λόφοι έχουν γεμμίσει με νεόκτιστες καλοκαιρινές βίλες πολυτελείας. Το όμορφο ιστορικό κέντρο είναι γεμμάτο επιχειρήσεις εστίασης, καφετέριες και σχολές scuba diving. Περπατώντας ένα μεσημέρι στους πεζόδρομους του, παίρνει το μάτι μου ένα βαριεστημένο έφηβο να πλάθει τους τούρκικους Kofte ( τα δικά τους κεφτεδάκια δηλαδή ) από φρέσκο κιμμά για να ψήσει το βράδυ στη σχάρα του μάλλον απλοϊκού, τυπικού εστιατορίου που δουλεύει. Γενικότερα χαίρομαι να βλέπω φούρνους και εστιατόρια να χρησιμοποιούν φρέσκα κρέατα και λαχανικά και τα μανάβικα να πωλούν ντόπια προϊόντα.
-
-
-
-
Θέα του Καστελλορίζου από το Κάς
Για τη διαμονή μας στο Κας επιλέξαμε το ξενοδοχείο Diva το οποίο βρίσκεται πάνω στην χερσόνησο Curkubag Yarimadasi μερικά χιλιόμετρα δυτικά της πόλης. Το συγκεκριμένο κατάλλειμα, όπως και κάθε άλλο γειτονικό του, είχε την δική του ιδιωτική τσιμεντένια αποβάθρα ( το βραχώδες πέτρωμα της χερσονήσου δεν επιτρέπει την πολυτέλεια την αμμωδης παραλίας ) με παραδεισένιες θέες του Καστελλόριζου ακριβώς απέναντι. Η εγκύτητα της Ελλάδας και ταυτόχρονα η συνειδητοποίηση ότι είναι αδύνατη η προσέγγιση της με κάνει να νιώθω περίεργα. To πλοίο του ελληνικού ναυτικού που είδα να αναχωρεί από το λιμάνι του νησιού σε συνδυασμό με τις διεθνείς ανταποκρίσεις στα διάφορα κανάλια ενισχύουν αυτή μου την αμηχανία. Η χρονική συγκηρία της επίσκεψης μου μου δημιούργησε γενικώς μία πρωτόγνωρη ανασφάλεια. Πάντοτε θεωρούσα τα ελληνοτουρκικά ως τον μόνιμο αποδιοπομαίο τράγο την ελληνικής επικαιρότητας. Μία ζωή άλλωστε ο τόνος ήταν υστερικά ο ίδιος. Σε κάθε περίπτωση, κάθε φορά που κάποιος ντόπιος με ρωτούσε απο ποιά χώρα είμαι, με έπιανε δισταγμός γιατί ήξερα ότι αυτό που θα ακολουθούσε είναι κάποιο σχόλιο για το πόσο όμοιοι είμαστε σαν λαοί και ποιά είναι η γνώμη μου για την μόνιμη ένταση μεταξύ των χωρών μας, συζήτηση που δεν ήθελα να ανοίξω γιατί δεν ένιωθα ότι μπορούσα να την πραγματοποιήσω με ειλικρινείς όρους τη συγκεκριμένη στιγμή.
Διεθνείς ανταποκρίσεις με το Καστελλόριζο στον ορίζοντα
Μία επίσκεψη στην Τουρκία πάντως, όπως άλλωστε και σε κάθε χώρα, εξανθρωπίζει τον όποιο "εχθρό, ιστορικό ή τωρινό.Δεν θεωρώ ότι οφείλω από 'πατριωτικό' καθήκον τους μισήσω τον οποιονδήποτε. Είναι πραγματικά ενδιαφέρον το πόσο διαφορετική ακούγεται η τουρκική γλώσσα στα ελληνικά αυτιά όταν πλέον δεν την ομιλεί ο Ερντογάν ή κάποιος στρατηγός/πολιτικός αρθρώνοντας διπλωματικές απρέπειες στις ειδήσεις αλλά όταν την ακούς από μία παρέα κεφάτων φοιτητών που απολαμβάνουν τον καφέ τους σε μία τρέντι καφετέρια. Θεωρώ επίσης ότι θα ήταν άδικο να απευθύνω σε έναν/μία από αυτούς το αιώνιο ερώτημα για το αν νιώθουν ότι ανήκουν στη Δύση ή στην Ανατολή, που αποτελεί συγκαλλημένη νύξη για το αν πιστεύουν ότι έχουν θέση στην Ευρώπη. Η πλειοψηφία του κόσμου και ειδικά η νεολαία μοιάζει εντελώς πανομοιότυπη με τους Έλληνες σε κοινωνική συμπεριφορά, ενδυμασία και φαινομενικά τουλάχιστον σε ιδιοσυγκρασία. Βεβαίως η Τουρκία αποτελεί μία τεράστια χώρα και δεν γνωρίζω αν όλοι εκφράζονται ή σκέφτονται το ίδιο αλλά στα όμορφα μέρη που επισκεφτήκαμε, αυτό εξέλαβα.
Στην εξόρμηση μας για κατάδυση το πλοίο ήταν ιδιαίτερα καινούργιο το πλήρωμα επαγγελματικό και φιλικό. Για την πρώτη βουτία μας πηγαίνουμε στην ανατολική ακτή έξω από την πόλη, σε κοντινή απόσταση από την στεριά. Στην περιοχή, πέρα από τα τουριστικά καραβάκια που κάνουν βαρκάδες στους τριγύρω κολπίσκους, βλέπουμε και προσαραγμένο ένα τούρκικο πλοίο του πολεμικού ναυτικού. Η συσσώρευση στρατιωτικών δυνάμεων σε μία κατα τα άλλα γαλήνια ειδυλλιακή περιοχή όπου ο κόσμος υποτίθεται ότι βρίσκεται εκεί για να χαλαρώσει, αποτελεί μία φάλτσα νότα που δημιουργεί σύγχυση. Αντιθέτως με πως εξέλαβα το θέαμα εγώ πάντως, ένας γερμανος τουρκικής καταγωγής που έχει έρθει επίσης για κατάδυση στο ίδιο πλοίο με τη γυναίκα του, το βγάζει εκστασιασμένος τη μία μετά την άλλη φωτογραφία με το κινητό του.
Αργότερα στην πόλη παρατηρώ όλες αυτές τις διαφημίσεις για μονοήμερες κρουαζιέρες που υπό φυσιολογικές συνθήκες προσφέρονται για το Καστελλόριζο ( το ταξίδι διαρκει μόλις 20 λεπτά ). Το επίσημο γραφείο που συνήθως τις αναλαμβάνει είναι φέτος κλειστό και σε όλα τα άλλα που ρωτάμε μας λένε "του χρόνου πάλι. Φέτος δεν ενδέχεται". Θυμάμαι σε περασμένες διακοπές σε Κω και Λέσβο να είναι σε προσφορά και αφθονία τα αντίστοιχα ταξίδια σε κοντινά τουριστικά θέρετρα της Τουρκίας. Ουσιαστικά οι άνθρωποι που ζουν στις δύο χώρες σε απέναντι ακτές, σε εποχές λογικής και νηφαλιότητας στηρίζουν ο ένας το τουριστικό πακέτο του άλλου δημιουργόντας μία δυνατότερη πρόταση για τους διεθνείς επισκέπτες. Σε ένα υποθετικό, φανταστικό και ειρηνικό σύμπαν αυτά τα διμερή φυσικά θα είχαν ανοιχτούς δίαυλους επικοινωνίας μιας και η γεωγραφία αλλά και ο κοινός τρόπος ζωής τα ενώνει.
Ειδική αναφορά αξίζει η εμπειρία του να επισκευθείς κουρέα στην Τουρκία. Μοιάζει να αποτελεί καθαρά αντρική δουλειά ( μόνο στην Αττάλεια είδα "hairdressing salon" με γυναίκες μέσα) και πολύ 'μάτσο' εμπειρία με το δικό της ιδιαίτερο τελετουργικό. Στο κουρείο που πήγα, με την καθιερωμένη κορνίζα του Κεμάλ σε περίοπτη θέση και τη τηλεόραση να παίζει τουρκικές σαπουνόπερες με υπερβολικά εμφανίσημους νεαρούς και νεαρές σε οικογενειακά διλήμματα, βίωσα μία πρωτότυπη περιποίηση που περιλαμβάνει κούρεμα ασύγκριτής ακρίβειας, κάψιμο τριχών στα αυτιά με αναμμένο βαμβάκι και ένα αρκετά βίαιό λούσιμο και μασάζ κεφαλής στο τέλος.
Όπως και να έχει, παρά την ομορφιά του τοπίου που σε κάνει να ξεχνιέσαι, ιδιαίτερα στο Κας μου ήταν αδύνατον να μην αναλύω διαρκώς στο μυαλό μου αυτή τη χώρα ως μία παράδοξη πολιτική οντότητα. Είχα διαβάσει ένα μάλλον ειρωνικό άρθρο σε αγγλικό περιοδικό πριν μερικές βδομάδες όπου έλεγε ότι η Τουρκία έχει ξεμείνει από χειροπέδες για να φυλακίσει τους εναπομείνοντες ελεύθερους πολιτικούς ακτιβιστές και δημοσιογράφους της. Ειδικά όσος αφορά τους έγκλειστους ανθρώπους των ΜΜΕ, έχει καταφέρει να ξεπεράσει ακόμα και το θλιβερό ρεκόρ της Κίνας και έιναι δύσκολο να υποστηρίξει κανείς στα σοβαρά ότι υπάρχει ελευθερία του τύπου στη χώρα. Θέλω πάντως να πιστεύω πάντως ότι η κοινωνία στην Τουρκία είναι βήματα μπροστά από την κυβερνησή της. Αποτελεί άλλωστε πατρίδα κάποιων από τους πιο ενδιαφέροντες καλλιτέχνες, σκηνοθέτες και συγγραφείς στο κόσμο. Η κουλτούρα της δεν περιορίζεται στις πατριαρχικές σαπουνόπερες που έχουν μεταστατήσει σε όλα τα ελληνικά ιδιωτικά κανάλια.
Είναι πάντως αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η εθνική τους σημαία και ειδικά το πορτραίτο του Κεμάλ Ατατούρκ (σε διάφορες πόζες) είναι κυριολεκτικά παντού και σε βαθμό που σχεδών τον λες φετιχιστικό ( ως ένα σημείο μάλλον αυτό είναι αναμενόμενο μιάς και είμασταν εκεί στις 30 Αυγούστου που αποτελεί εθνική τους εορτή ). Υπάρχει άραγε και εδώ η εμμονή με το υποτιθέμενο (και πάντα άσπιλο απο ιστορικές λεπτομέρεις που δεν βολεύουν ) 'λαμπρό' παρελθόν, στην ιδέα του οποίου αυταρέσκονται όλοι ανεξαιρέτως οι βαλκάνιοι λαοί;
Σημάδια εθνικού πατριωτισμού...ή εθνικισμού;
Την τρίτη μέρα αν θυμάμαι καλά οδηγήσαμε 10 χιλιόμετρα από το Κας για να κολυμπήσουμε στην πολύ δημοφιλή παραλία Kaputas. Το τοπίο φέρνει κάπως στην διάσημη ακτή Αμάλφι στην Ιταλία. Η παραλία αυτού καθ αυτού βρίσκεται στη βάση ενός μικρού γκρεμού. Τα νερά είναι πεντακάθαρα και καταγάλανα και η οργάνωση ( ναυαγοσώστες, ντους, αποχωρητήρια ) πραγματικά υποδειγματική. Μοναδική εξαίρεση ...η απόλυτη έλλειψη πάρκινγκ! Οπότε αν αποφασίσετε να πάτε, καλύτερα να το οργανώσετε σχετικά νωρίς το πρωί. Ανάμεσα στο πλήθος των παραθεριστών παρατηρώ και κάποιες κυρίες με το αμφιλεγόμενο μπουρκίνι ( ισλαμικό μαγιό που η ονομασία του αποτελεί τη σύνθεση των λέξεων μπούρκα και μπικίνι"). Θυμάμαι σε παλιότερες διακοπές στο Αλικάντε στην Ισπανία πόσο παρόμοια ήταν θάλασσα, ο καιρός και η ίδια η παραλία με αυτή μα εκεί οι λουόμενοι που τραβήξανε την προσοχή μου ήταν π.χ γυναίκες τρίτης ηλικίας που κάνανε μπάνιο topless ή ένα τρανς αγόρι με κομπρέσες να καλύπτουν το προσφάτως εγχειρισμένο του στερνό. Νιώθω ότι δυστηχώς, μάλλον δεν θα υπήρχε θέση για αυτούς τους παραθεριστές σε αυτή τη παραλία. Ίσως ούτε και σε μία ελληνική που θα αποδοκίμαζε σιωπηλά τους φιλελεύθερους ισπανούς αλλά και τις υπερσυντηριτικές τουρκάλες τουρίστριες σε ίσες δόσεις.
Η παραλία Kaputas
Αφήνουμε μετά από τρεις μέρες το Κας και συνεχίζουμε στην Ακιάκα, μία παραλιακή κωμόπολη με πράσινους λόφους να την πλαισιώνουν. Η αρχιτεκτονική των περισσότερων κτιρίων, ακόμα και των πολύ καινούργιων είναι παραδοσιακή οθωμανική με ξύλινα μπαλκόνια και λουλουδάτους κήπους. Διαφανή νερά και νοικοκυρεμένος όλος ο οικισμός στο συνολό του. Μία βουτιά στην παραλία της έιναι αν μη τι άλλο δελεαστική αλλά το απόλυτο ζενίθ είναι μία δεύτερη βουτιά στο καταπαγωμένο ποταμό Αζμάκ, που παρά τις ψηλές θερμοκρασίες της εποχής το βιώσαμε σαν εμπειρία αντίστοιχη χειμερινού κολυμβητή. Όμορφη νότα δίνουν και τα εστιατόρια χτισμένα σε μέρος της ακτής του ( τα οποία όμως για το καλό του τοπίου ελπίζω να μην πολλαπλασιαστούν περαιτέρω στο μέλλον).
Ακιακά
Συνεχίσαμε στον επόμενο προορισμό μας, στην πανέμορφη χερσόνησο Ντάτσα όπου και διαμείναμε στην ομώνυμη πόλη, ακριβώς απέναντι απο την Σύμη που μπορούσαμε να διακρίνουμε στον ορίζοντα. Η περιοχή είναι καταπράσινη και ίσως λόγο του γεγονότος ότι, σύμφωνα με τα όσο μας είπανε πάντα, το μοντέρνο οδικό δίκτυο είναι σχετικά πρόσφατο και αντικατέστησε ένα προηγούμενο εξαιρετικά δύσβατο, συναντήσαμε ήρεμους ρυθμούς και μία ανθρωπιά που εξανεμίζεται όταν ο μαζικός τουρισμός αγγίξει τέτοια μέρη. Η καλύτερη παραλία που επισκεφθήκαμε σε όλες τις διακοπές μας είναι μακράν η Hayitbuka koyk, μόλις μερικά χιλιόμετρα από την Ντάτσα. Κρυστάλλινα νερά και γεμμάτη ψάρια που τσιμπάνε τα πόδια των τουρίστων. Καποια συμπαθητικά εστιατόρια και ελάχιστη οικοδομική δραστηριότητα στους λόφους που δεσπόζουν γύρω της.
-
Hayitbuka koyk beach
-
Τελευταίος μας σταθμός πριν την επιστροφή μας στην Αττάλεια για την πτήση πίσω την Αγγλία, η σαφώς πιο τουριστική Dalyan. Έχω την υποψία ότι υπό κανονικές συνθήκες η πόλη πρέπει να είναι πνιγμμένη στους Άγγλους ( οι πιο φθηνιάριδες, ενοχλητικοί τουρίστες παγκοσμίως ) λόγω και του αεροδρομίου της ( Dalaman airport ) με συνδέσεις με μεγάλες ευρωπαϊκες πρωτεύουσες. Παραταύτα αποτελεί έναν ευχάριστο προορισμό και διαθέτει μία πολύ καλά προστατευόμενη παραλία όπου και εδώ χελώνες γεννάνε τα αυγά τους. Κλέβουν τις εντυπώσεις οι φωτογενείς θέες αρχαιολογικών μνημείων στους βράχους απέναντι από το ποταμό που την διασχίζει που και σε αυτή τη περίπτωση πρόκειται για λαξευτούς τάφους των Λυκίων.
Dalyan
Φτάνουμε στην Αττάλεια για μία τελευταία μέρα πριν το αντίο μας στην Τουρκία. Μένουμε σε όμορφο ξενοδοχείο συναποτελούμενο από δύο τρία ανακαινισμένα αρχοντικά στην παλιά πόλη. Όπως σχεδών κάθε άλλη παλιά πόλη ανα την υφήλιο, από το Τάλλιν μέχρι την Αβάνα, έτσι και αυτή της Αττάλειας αποτελεί ουσιαστικά θεματικό πάρκο για κάνουν τις βόλτες τους οι τουρίστες. Κανένας δεν κατοικεί πλέον εδώ και όλα τα κτίρια έχουν μετατραπεί σε τουριστικού ενδιαφέροντος επιχειρήσεις, εστιατόρια, ξενοδοχεία, μαγαζιά με σουβενίρ κλπ.
Μία ιδιαιτερότητα αυτού μας του ταξιδιού ήταν το γεγονός ότι όλα τα μέρη που επισκεφθήκαμε ήταν κατακλυσμένα μόνο από ντόπιους. Η πανδημία κράτησε τους περισσότερους ξένους μακριά οπότε και στα θέρετρα κυριαρχούσε μία άλλη ευπρόσδεκτη νηνεμία ( και ίσως σιωπηλη απελπισία από τους ανθρώπους του τουριστικού κλάδου, ποιος ξέρει).
Εικόνες από την πόλη της Αττάλειας
Πολιτικά μπορεί να σκεφτέι κανείς τα άπειρα για την Τουρκία, ελάχιστα από τα οποία θετικά. Τουριστικά πάντως η χώρα διακρίνεται πλέον από έναν επαγγελματισμό εμένα με ξάφνιασε. Η αεροπορική της εταιρεία είναι αξεπέραστη, οι αρχαιολογικοί της χώροι οργανωμένοι και με καλές εγκαταστάσεις, ικανοποιητική καθαριότητα και αίσθηση ασφάλειας και στο κόσμο, στους εστιάτορες, ξενοδόχους αλλά και ταξιτζίδες διακρίνει κανείς τουριστική παιδεία ( πλέον φέρονται λιγότερα πιεστικά, χρεώνουν όσο πρέπει). Δεν παρατήρησα την προχειρότητα σε υπηρεσίες που θυμάμαι από το παρελθόν ούτε βιώσα την απόλυτη καταδιώξη του τουρίστα να αγοράσει ( και τη προσβολή που συνεπάγεται αν τύχει και αρνηθεί ),κάτι που έχω ζήσει σε μέρη όπως η Αίγυπτος ή το Μαρόκο. Αξιέπαινη και η σύναιση στην εφαρμογή καταπολέμησης του κορωνοϊού με θερμομετρήσεις και μάσκες παντού όπως και υπαλλήλους του δήμου να τριγυρνάνε με ειδικά αμαξίδια για να επιβάλλουν τα μέτρα. Κλείνοντας δεν μπορώ να μην αναφέρω τις πολύ καλές τιμές παντού. Για παράδειγμα, το να παραγγείλεις ψάρι σε μία ταβέρνα είναι κάτι το απλό και εφικτό, και όχι επίφοβο γεύμα πολυτελείας όπως στην Ελλάδα όπου μόνο καμιά μερίδα σαρδέλες η κατεψυγμένα καλαμαράκια παίζει να αντέξει το πορτοφόλι σου. Μονάχα σε μέρη της ανατολικής Ασίας όπως η Ταϋλάνδη έχω νιώσει τα χρήματα μου να μου προσφέρουν τέτοια δυσανάλογη πολυτέλεια.
Φεύγω με αυξημένη την περιέργια μου να εξερευνήσω και άλλες περιοχές αυτής της τεράστιας χώρας στο μέλλον. Ελπίζω οι ειδήσεις των 8 να μου το επιτρέψουν...
Last edited:
