Πρόκειται για το γαμήλιο ταξίδι που κάναμε!
Η ιδέα αρχικά ήταν διαφορετική και πιο...γαμήλια. Μάλτα. Αλλά μόλις η Αναστασία ενημερώθηκε για το μέγεθος της χώρας (περί τα 300 km2) και τον πληθυσμό της (περί τις 350000 κάτοικοι), απέρριψε την ιδέα.
Εναλλακτική είχα σκεφτεί την ιδέα του Ντουμπροβνικ, αεροπορικώς (είχαν βρεθεί και αρκετά οικονομικά εισιτήρια) και ενοικίασης αυτοκινήτου επί τόπου. Το πρόβλημα όμως που ανέκυπτε είναι ότι ως άρτι προσληφθείς σε νέα δουλεία (μιλάμε για αρχές Απριλίου),δεν ήξερα πόσες μέρες άδειας θα είχα. Επομένως περάσαμε στην επόμενη ιδέα, να πάμε δηλαδή οδικώς, τρόπος που δεν σε δεσμεύει και τόσο πολύ στον χρονικό προγραμματισμό.
Έχοντας σαν τόπο κατοικίας την Μυτιλήνη, μας δέσμευαν λίγο τα καράβια. Έπρεπε αρχικά να κινηθούμε προς βόρειο Ελλάδα και από εκεί μετά από μια διανυκτέρευση σε Γιάννενα ή Καστοριά, να αρχίσουμε την ανάβαση προς Μαυροβούνιο.
Ημέρα 1η
Μετά τον γάμο (ημέρα Σάββατο), το πρώτο καράβι για Βόρειο Ελλάδα ήταν το Θεόφιλος για Καβάλα τα ξημερώματα της Τετάρτης. Το καράβι κανονικά έφευγε στις 3, αναχώρησε τελικά στις 5:30 (Θεό-Αργόφιλος), φτάσαμε στην Καβάλα στις 5:30 το απόγευμα και κατευθείαν για Καστοριά από Εγνατία. Φτάσαμε 9 παρά (350 χιλιόμετρα σε 3 ώρες και κάτι, θα το εκτιμούσα αργότερα), βρήκαμε ξενοδοχείο, κάναμε μπάνιο και βγήκαμε βόλτα στην λίμνη. Η περιοχή που πήγαμε θα την χαρακτήριζα υποτονική, λίγος κόσμος, ο περισσότερος αντροπαρέες που έβλεπαν το ΠΑΟΚ-AJAX σε κάποιες καφετέριες. Πήγαμε και λίγο παρακάτω αλλά δεν βρήκαμε τίποτα καλύτερο, οπότε γυρίσαμε στα προηγούμενα. Γενικά εκείνη την βραδιά η Καστοριά μας έδωσε την εντύπωση μελαγχολικής πόλης, την οποία Αύγουστος γαρ, την είχαν εγκαταλείψει οι κάτοικοι της για κάποια παραθαλάσσια περιοχή.
Ημέρα 2η
Το επόμενο πρωί ξυπνήσαμε στις 7:30, πήγαμε για πρωινό και 9 παρά 10 ήμασταν μέσα στο αυτοκίνητο. Κατεύθυνση στο gps Κρυσταλλοπηγή. Μετά από στάση για βενζίνα φτάσαμε στα σύνορα 9:30. Είχε καμία 20αριά αυτοκίνητα ουρά, σε κανά 20λεπτο περάσαμε τους ελέγχους, αλλά μετά από λίγο ανακαλύψαμε ότι δεν είχαμε περάσει τον αλβανικό έλεγχο. Εκεί τα αυτοκίνητα ήταν περισσότερα και ο χρόνος αναμονής μεγαλύτερος. Τελικά στις 10:30 και μετά από πολύ τυπικούς ελέγχους, μπήκαμε στην Αλβανία.
Αρχικά (περνώντας από Billisht, συνεχίζοντας για Κορυτσά και μέχρι τα μέσα της διαδρομής για Pogradec) οι δρόμοι ήταν αρκετά καλοί, διέσχιζαν μια όμορφη πεδιάδα και είχαν όριο ταχύτητας από 60 έως 80. Εκείνο που με ανησύχησε ήταν ότι το gps με την είσοδο έδειξε να μην έχει καμία ενημέρωση για το οδικό δίκτυο, οπότε θέση μάχης πήρε ο χάρτης της χώρας, σε συνδυασμό με την ελλιπή σηματοδότηση. Από τα μέσα περίπου της διαδρομής Κορυτσά-Pogradec το τοπίο άλλαξε, εμφανίστηκαν τα πρώτα βουνά και οι πρώτες στροφές, ενώ και η ποιότητα του δρόμου έγινε κακή. Υπήρχαν άπειρα σαμαράκια-λακκούβες, με αποτέλεσμα να πηγαίνουμε αρκετά αργά για να μην χοροπηδάει το αυτοκίνητο (θυμήθηκα τον pitcoupe που έκανε την διαδρομή με μοτοσικλέτα και πόνεσαν τα χέρια μου). Η ίδια ποιότητα του δρόμου συνεχίστηκε καθ’ όλη την παραλίμνια (Οχρίδα) διαδρομή, δηλαδή και για περίπου 20 χιλιόμετρα μετά το Pogradec.
Για το Pogradec, έχω να πω ότι από όσα είδα μέσα από το αυτοκίνητο, μάλλον απογοητεύτικα. Για παραλίμνια πόλη περίμενα κάτι καλύτερο, αλλά αντιθέτως υπήρχε πολύ φτώχεια και μια παραλία μόλις στην έξοδο της πόλης γεμάτη σκουπίδια. Για όσους ενδιαφέρονται για χρόνους ταξιδιού, να υπολογίζουν περίπου 1 ώρα από σύνορα ως Pogradec.
Μετά το Pogradec και σε όλη την παραλίμνια διαδρομή, υπήρχαν παιδιά που πουλούσαν ψάρια από την λίμνη. Με το που εμφανιζόσουν, έβγαιναν τα χέλια από το ενυδρείο προς επίδειξη και εντυπωσιασμό του διερχόμενου!
Αφήνοντας πίσω την Οχρίδα, αρχίσαμε να κινούμαστε δυτικά, προς το εσωτερικό της χώρας με κατεύθυνση το Elbashan με το τοπίο να γίνεται ήπια ορεινό, αλλά τον δρόμο να είναι αρκετά καλός και να κινείται συνεχώς δίπλα σε ένα όμορφο ποτάμι.
Σε κάποιο χωριό που συναντήσαμε στην διαδρομή, ανακαλύψαμε την τρελά με τα lavazh (πλυντήρια αυτοκινήτων). Καμιά δεκαριά στην σειρά, έπαιρναν νερό από το ποτάμι και με τεχνητή βροχή επεδίωκαν να σε δελεάσουν.
Τέτοια εικόνα δεν βρήκαμε κάπου αλλού, αλλά πινακίδες lavazh υπάρχουν άπειρες στην χώρα.
Κοντά στο Elbasan το τοπίο άλλαξε και πάλι, σε πεδινό οπότε και ο δρόμος έγινε μια μεγάλη ευθεία. Εδώ όμως τα όρια άρχισαν να πέφτουν επικίνδυνα και στο μεγαλύτερο κομμάτι του δρόμου ήταν 40. Θα μου πείτε σε ευθεία αυτό το όριο δεν μπορεί να τηρηθεί, εγώ όμως σας λέω ότι έπρεπε να τηρηθεί γιατί κάθε τρεις και λίγο υπήρχε μπλόκο με ραντάρ, ενώ όσους έκαναν την μαγκιά να ρίξουν καμιά προσπέραση τους βλέπαμε μετά από λίγο σταματημένους. Πάντως σε εκείνο το κομμάτι, χωρίς να θέλω να είμαι υπερβολικός, και επειδή ήταν αρκετά χιλιόμετρα, εκνευρίστηκα. Έβλεπα τις ώρες να κυλούν (ήδη 3 ώρες μέσα στην χώρα) τα χιλιόμετρα να είναι μπροστά και τα όρια να είναι σταθερά 40 σε ευθύ δρόμο. Ούτε καν 50 ή 60.
Με τα πολλά πέρασε και αυτό το κομμάτι, οπότε άρχισε το επόμενο, δηλαδή Elbashan-Τίρανα. Εδώ ο δρόμος γίνεται εντελώς ορεινός, σε κάποια φάση έχω την αίσθηση ότι πηγαίναμε κορυφογραμμή-κορυφογραμμή, με τις αναμενόμενες στροφές και την συνεπακόλουθη μειωμένη ταχύτητα. Πάντως η ποιότητα της ασφάλτου ήταν καλή, η διαδρομή ήταν δηλαδή ότι πρέπει για ασφάλτινο ράλι. Υπολογίστε λοιπόν άλλη 1 ώρα για αυτό το κομμάτι.
Εν συνεχεία είναι τα Τίρανα, τα οποία παρουσιάζουν μεγάλη ανοικοδόμηση, εμφανίζονται όμως και οι χαρακτηριστικές εικόνες της χώρας με παλιά κτίρια και άσχημους δρόμους. Στην πόλη αυτή συναντήσαμε την οδό George Bush (του νεότερου), μια και η Αλβανία είναι από τις λίγες χώρες στον κόσμο με θετική άποψη για τον πρώην πλανητάρχη.
Πάντα με το gps εκτός λειτουργίας και με την σηματοδότηση περιορισμένη, κάπου περεκλίναμε του ορθού δρόμου, και έτσι αντί να βγούμε κατευθείαν προς Skhodra, κάναμε κύκλό μέσω αεροδρομίου.
Το υπόλοιπο της χώρας κύλησε πιο άνετα, με κάποια κομμάτια αρκετά καλού δρόμου (ως και υπό κατασκευή εθνική οδό συναντήσαμε, με το όριο βέβαια στα 20 λόγω έργων, κανένας όμως δεν τα τηρούσε, ούτε υπήρχαν μπλόκα). Από Τίρανα ως Skhodra να υπολογίζετε ένα 2ωρο και αν κατευθύνεστε προς Μαυροβούνιο από τον παραλιακό δρόμο (όχι μέσω Skhodra-Podgorica), υπολογίστε άλλο ένα μισάωρο. Τελικά από Αλβανία βγήκαμε στις 5:30 το απόγευμα, μετά από 7 ώρες.
Τα σύνορα με μαυροβούνιο, αν και είχαν κάποια κίνηση τα περάσαμε γρήγορα με τυπικούς ελέγχους. Πριν μπεις στην χώρα με αυτοκίνητο πληρώνεις οικολογικό φόρο ?10 που ισχύει για 1 χρόνο.
Η πρώτη εντύπωση από την χώρα, άσχημη για ένα πολύ συγκεκριμένο λόγο. Με το gps εκτός λειτουργίας και μη εφοδιασμένοι με χάρτη όπως στην Αλβανία, ακολουθήσαμε αρκετά τον δρόμο που συνέχιζε από τα σύνορα, δρόμος που ήταν αρκετά στενός και με πολύ κίνηση. Μετά όμως από 10-15 χιλιόμετρα συναντήσαμε τον παραλιακό, δρόμο άνετο με 2 λωρίδες στις ανηφόρες, μακράν ο καλύτερος που είχαμε περάσει εκείνη την ημέρα. Αρχίσαμε να ανεβαίνουμε τα παράλια με κατεύθυνση το Kotor όπου θα μέναμε επί 3 μέρες. Αποφασίσαμε να σταματήσουμε στο Sveti Stefan, αλλά ήταν κάπως δύσκολο να παρκάρουμε εκεί κοντά, οπότε ακολουθήσαμε έναν άλλο δρόμο που έβγαζε σε διπλανή παραλία. Τέτοια παραλία που λέτε δεν έχω ξαναδεί. Μικρή, με πεντακάθαρα νερά, την αγκάλιαζαν δυο βράχοι κατάφυτοι από πεύκα. (η σκοτεινή φωτογραφία την αδικεί).
Θα ήταν ιδανικό να βουτήξομε έτσι όπως ήμασταν ιδρωμένοι μετά από τόσες ώρες οδήγηση, αλλά η παραλία ήταν ιδιωτική, μόνο οι διαμένοντες στα ακριβά δωμάτια του σούπερ ξενοδοχείου που ήταν από πάνω (υπήρχε και security φύλαξης).
Μετά από αυτή την στάση, κατευθυνθήκαμε προς το ξενοδοχείο, όπου και φτάσαμε μετά από σχεδόν 10 ώρες καθαρής οδήγησης (μισή ώρα στην Ελλάδα, 7 ώρες στην Αλβανία, 2 και κάτι στο μαυροβούνιο).
Μαυροβούνιο
Το ξενοδοχείο ήταν τελικά στην Dobrota (λίγο μετά το Kotor), με μια πρώτη ματιά αρκετά καλό, που έγινε πολύ καλύτερο μόλις είδαμε το δωμάτιο που μας δώσανε. Από τα πιο μεγάλα που έχω μείνει, στον τελευταίο όροφο με μεγάλη βεράντα και θέα! Τον κόλπο του Kotor όσο πήγαινε το μάτι σου, την πόλη αρκετά καλά και άπαντα τα γύρω βουνά. Για όσους έχουν πάει, φαντασθείτε κάτι σαν την λίμνη του Como.
Ημέρα 3η
Την επόμενη μέρα το πρωί ( πρώτη μέρα της διαμονής μας), ο καιρός μας τα χάλασε. Άρχισε να βρέχει κατά τις 9 και έβρεχε πολύ. Θέλαμε να πάμε βόλτα στην παλιά πόλη του Kotor με τα πόδια, αλλά ελέω καιρού αποφασίσαμε να πάρουμε τα βουνά με το αυτοκίνητο. Είχαμε διαβάσει για ένα δρόμο από εκεί προς το Centinje, ο οποίος ανεβαίνει όλα τα γύρω βουνά και περνά και από εθνικό πάρκο του Lovcen.
Δεν δυσκολευτήκαμε να τον βρούμε και έτσι αρχίσαμε την ανάβαση. Στην αρχή περάσαμε από κάποιες περιοχές που δεν είχαν κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αλλά μετά από λίγο δικαιωθήκαμε για την επιλογή μας. Όπως έλεγε και ο οδηγός, επρόκειτο για ένα ορεινό δρόμο με συνεχείς αναστροφές, σε κάθε στροφή του οποίου είχες όλο και καλύτερη θέα του Kotor και του κόλπου του, με συνέπεια να κάνουμε συνεχείς στάσεις για φωτογραφίες. Στο τέλος είχαμε ανέβει τόσο ψηλά που μπορούσαμε να δούμε πέρα από το Kotor και το υπόλοιπο τμήμα του κόλπου, δηλαδή το Τivat μέχρι και την περιοχή του Herceg Novi. Να τονίσω ότι όλη αυτή η διαδρομή περνούσε μέσα από απίστευτη βλάστηση, καθώς και ότι ουσιαστικά το μόνο που κάναμε είναι να ανεβαίνουμε συνεχώς υψομετρικά χωρίς να απομακρυνόμαστε από το Kotor.
Ο δρόμος ‘σκουλικαντερα’ στο gps.
Όταν φτάνεις στην κορυφή ο δρόμος διαχωρίζεται σε δύο κομμάτια. Το ένα κομμάτι πάει κατευθείαν στην Centinje, ενώ ο άλλος κλάδος οδηγεί στο μαυσωλείο Njiego. Πρόκειται για το μαυσωλείο του εθνικού τους (ή κάτι τέτοιο) ποιητή, ο οποίος αφού ταξίδεψε αρκετά και είδε πολλά μέρη, αποφάσισε ότι ήθελε να μην αποχωριστεί ποτέ από την κορυφή του όρους Μαυροβούνιο (από το οποίο πήρε το όνομα και η χώρα). Στην αρχή λοιπόν του κλάδου που οδηγεί στο μαυσωλείο, υπάρχει φύλακας που ζητάει ?2 κατ’ άτομο για την χρήση του πάρκιν όταν θα φτάσετε στο μαυσωλείο, αλλά νομίζω αξίζει τον κόπο. Η διαδρομή βέβαια δεν τελειώνει. Ακολουθούν γύρω στα 10 ανηφορικά χιλιόμετρα που καταλήγουν στο μαυσωλείο, σε υψόμετρο 1500 μέτρων.
Από εκεί καμιά 500αριά σκαλοπάτια, οδηγούν τελικά στο μαυσωλείο.
Από το μαυσωλείο βλέπεις σχεδόν αποκλειστικά την θάλασσα των βουνών του μαυροβουνίου. Πολλά βουνά! Αλλά και αρκετό κρύο! Μετά την βροχή σε υψόμετρο 1500, υπάρχει ένα θέμα όταν είσαι με κοντομάνικο και σορτσάκι… Κατεβαίνοντας από το μαυσωλείο και συνεχίζοντας για Centinje, ο δρόμος συνεχίζει μέσα σε υπέροχες πρασινάδες, όπως και πριν άλλωστε.
Το Centinje, αν και όπως λένε είναι η παλιά αυτοκρατορική πρωτεύουσα, δεν μας κέντρισε το ενδιαφέρον, οπότε μετά από μια σύντομη στάση για αναδιοργάνωση αποφασίσαμε να κινηθούμε προς την λίμνη Skadar και συγκεκριμένα προς το Virpazar μέσω Podgorica. O δρόμος καλός (ίδια ποιότητα όπως ο παραλιακός που ανέφερα πιο πάνω), οπότε η ταχύτητα ανέβηκε λίγο. Με το που περάσαμε μια διασταύρωση, η Αναστασία πετάχτηκε αλλά δεν με πρόλαβε. Πήγαινε προς Rieka Crochevika, μέρος παραποτάμιο με αναφορές για ένα καλό εστιατόριο. Συνεχίσαμε με την ελπίδα να συναντήσουμε ξανά έξοδο προς το ίδιο μέρος. Όντως μετά από λίγο άλλη έξοδος προς το ίδιο μέρος. Με το που στρίβουμε ο δρόμος στένεψε δραματικά μέχρι που καταλήξαμε να κατεβαίνουμε μια απότομη πλαγιά στον ακόλουθο δρόμο.
Ίσα ίσα που χωρούσε το αυτοκίνητο.
Το θέαμα όμως κατεβαίνοντας την πλαγιά, ήταν καταπληκτικό. Ένα πανέμορφο ποτάμι διέσχιζε την κοιλάδα από κάτω μας!
Το ποτάμι συνέχιζε μέχρι το μέρος που κατευθυνόμασταν, την Rieka Crochevika, ένα μικρό παραποτάμιο οικισμό. Εκεί υπήρχε το εξής παράδοξο. Ενώ το μεγαλύτερο μέρος των κτισμάτων ήταν σε άσχημη κατάσταση, η παραποτάμια περιοχή, όπου δέσποζε μια παλιά γέφυρα είχε πλακοστρωθεί και γενικά ήταν πολύ προσεγμένη. Υπήρχε και εκείνο το εστιατόριο που ανέφερα πιο πάνω, καθώς και ένα πολύ ωραίο καφέ-εστιατόριο. Κάτι μου λέει ότι τα επόμενα χρόνια όλος ο οικισμός θα είναι αγνώριστος, ενώ θα ανοίξουν και άλλα μαγαζιά.
Γενική άποψη της Rieka Crochevika
Από εκεί συνεχίσαμε τον δρόμο μας για Virpazar, μέσα από στενούς ασφαλτοστρωμένους και με οργιώδη βλάστηση δρόμους (κάποιες στιγμές παρασύρθηκα και το γύρισα σε ράλι!)
Το Virpazar, είναι ένας ωραίος παραλίμνιος οικισμός με αρκετά καφέ και εστιατόρια, ότι πρέπει για απογευματινή χαλάρωση, οπότε τον τιμήσαμε δεόντως.
Μετά την χαλάρωση, είπαμε σιγά σιγά να αρχίσουμε την επιστροφή προς την βάση μας, όχι πια από βουνά και λαγκάδια, αλλά μέσω του παραλιακού δρόμου. Αποφασίσαμε μόνο να κάνουμε μια στάση στην Budva, για να δούμε στην παλιά πόλη. Η Budva αποτελεί την καρδιά του Μαυροβουνιότικου τουρισμού. Πολλά ξενοδοχεία, που αυτή την εποχή ήταν γεμάτα και συνακολούθως πάρα πολύς κόσμος να συνωστίζεται στις παραλίες, με λίγα λόγια μαζικός τουρισμός. Η ίδια κατάσταση (υπερβολικός κόσμος) επικρατούσε και εντός της παλιάς πόλης, καθώς και σε όλο τον τουριστικό πεζόδρομο που ξεκινούσε από εκεί και απλώνονταν για μερικά χιλιόμετρα. Κάναμε λοιπόν την βόλτα μας για κανα 2ωρο και αποφασίσαμε ότι είχαμε δει αρκετά.
Επιστρέψαμε λοιπόν στο ξενοδοχείο, μετά από μια γεμάτη μέρα κατά την οποία ερωτευθήκαμε τα βουνά και τα δάση του Μαυροβουνίου και κορεστήκαμε από τα τουριστική Budva.
Μέρα 4η
Τη μέρα αυτή είπαμε να μείνουμε να δούμε το Kotor και ιδιαίτερα την παλιά πόλη. Εδώ η παλιά πόλη ήταν κάπως μεγαλύτερη από της Budva και θα έλεγα κάπως πιο ενδιαφέρουσα. Περιπλανηθήκαμε για καμιά ώρα, αλλά κάποια στιγμή σφίξαν οι ζέστες, γέμισε η πόλη κόσμο και είπαμε να θέσουμε σε εφαρμογή το εναλλακτικό σχέδιο, δηλαδή αναζήτηση νέων ενδιαφέροντων σημείων στα βουνά και τα λαγκάδια.
Αρχικά κινηθήκαμε στον παραλιακό δρόμο και σταματήσαμε στο Perast, ένα γραφικό
Παραθαλλάσιο οικισμό από όπου μπορείς να επισκεφτείς τα νησάκια που υπάρχουν στον κόλπο του Kotor.
Ακολούθως, βάλαμε πλώρη για το εσωτερικό της χώρας και την πόλη Niksic. Ο δρόμος καλός, σε κάποια στιγμή όμως και για περίπου 5 χιλιόμετρα ήταν ακόμα υπό κατασκευή. Πάνω στην διαδρομή για την πόλη και λίγο πριν φτάσει κανείς σε αυτή, περνά ανάμεσα από δύο λίμνες. Αν και τελικά δεν καταφέραμε να βρούμε τον δρόμο που πήγαινε σε αυτές, το τοπίο και συνακολούθως η φωτογραφία άξιζε τον κόπο.
Το Niksic είναι η πόλη όπου συγκεντρώνεται η βιομηχανία του Μαυροβουνίου, καθώς επίσης είναι και φοιτητούπολη. Τουριστικό ενδιαφέρων όμως δεν παρουσιάζει, οπότε πήραμε τον δρόμο για Podgorica. Στον δρόμο συναντάει κανείς τον οικισμό Danilovgrad, όπου σταματήσαμε για σε ένα καφέ-πιτσαρία δίπλα στο ποτάμι. Η επιστροφή έγινε μέσω Podgorica, η οποία είναι μια ωραία πόλη με φαρδύς δρόμους και άνετους δημόσιους χώρους.
Το βράδυ είχαμε όρεξη για ένα χαλαρό ποτό, οπότε αναζητήσαμε κάποιο όμορφο μέρος στο Perast που μας άρεσε ιδιαίτερα. Για κακή μας τύχη όμως υπήρχαν κάποια πολύ ωραία εστιατόρια με αρκετό κόσμο πάνω στο κύμα, οπότε γυρίσαμε στο πιο κοσμοπολίτικο Kotor.
Ημέρα 5η
Η μέρα της μετάβασης στο Dubrovnik. Πριν όμως κατευθυνθούμε προς Κροατία, είπαμε να κάνουμε μία βόλτα στην εξωτερική μεριά του κόλπου του Kotor, δηλαδή προς Tivat. Κάναμε λοιπόν όλη την παραθαλάσσια διαδρομή από Kotor προς Tivat, όπου συνεχώς υπήρχαν τουρίστες που έκαναν μπάνιο στα διαμορφωμένα μπλόκια και καταλήξαμε για καφέ στην παραλία του Tivat. Το Tivat ήταν γενικά μια ωραία και ήσυχη πόλη, όχι βέβαια τόσο γραφική όσο το Kotor. Εν συνεχεία πήραμε τον δρόμο για Dubrovnik περνώντας από το Herceg Novi.
Dubrovnik
Μείναμε στο Plat, 12 χιλιόμετρα έξω από την πόλη σε ενοικιαζόμενα δωμάτια. Η θέα και πάλι καταπληκτική, αλλά από ποιότητα το δωμάτιο μειονεκτούσε.
Φτάσαμε απογευματινή ώρα, οπότε πήγαμε για μπάνιο από κάτω με σκοπό να πάμε μετά στο κοντινό Cavtat για «ανεφοδιασμό»» με τοπικό νόμισμα και φαγητό. Η παραλία που βρήκαμε είχε αρκετό κόσμο, αλλά η θερμοκρασία της είναι που μας έκανε εντύπωση. Ήταν κρύα! Νομίζω όσο κρύα ήταν μια πρωτομαγιά που έκανα μπάνιο εδώ στην Μυτιλήνη!
Μετά λοιπόν την κρυάδα, ο γραφικός οικισμός του Cavtat, με τα ωραία εστιατόρια και τα ακόμα πιο ωραία παγωτά, ήρθε κουτί.
Το βράδυ ανηφορίσαμε προς το Dubrovnik, όπου μας μάγεψε η παλιά πόλη. Ουσιαστικά πρόκειται για μια μεγάλη μεσσαιωνική πόλη η οποία σώζεται σχεδόν άθικτη. Λέω σχεδόν γιατί, όπως πληροφορηθήκαμε από μια τεράστια ταμπέλα στην είσοδο, η πόλη είχε υποστεί κάποιες ζημιές κατά την πολιορκία ’91-’92 από σέρβους και μαυροβούνιους (έχω την αίσθηση ότι η ταμπέλα ήταν επίτηδες υπερμεγέθης, ώστε να θυμίζει στους Κροάτες την απέχθεια που πρέπει να έχουν προς τους σέρβους, δεν υποδαυλίζουν το μίσος καθόλου σε αυτά τα μέρη!).
Η πόλη ήταν υπέροχή, γεμάτη από κόσμο που γυρνούσε στα σοκάκια, στις πλατείες και τα καφέ ακόμα και στις 11 το βράδυ.
Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η θέα της πόλης με τα φωταγωγημένα κάστρα της από τον περιφερειακό δρόμο.
Ημέρα 6η
Η επόμενη μέρα ήταν αφιερωμένη σε εκδρομή με το αυτοκίνητο. Μια αρχική ιδέα να πάμε αυθημερόν στον εθνικό δρυμό Krka, εγκαταλείφθηκε γρήγορα μια και υπολογίσαμε ότι θέλαμε γύρω στο 5ωρο μόνο για μετάβαση. Έτσι κατευθυνθήκαμε προς την χερσόνησο του Orebic, με σκοπό κάπου να βρούμε μια παραλία για μπάνιο. Τα χιλιόμετρα όμως περνούσαν, αξιόλογη παραλία που να μην γίνεται χαμός δεν βλέπαμε, οπότε φτάσαμε απογοητευμένοι στο τέρμα της χερσονήσου, στο Loviste όπου με βαριά καρδιά κάτσαμε για μπάνιο. Το μέρος ήταν ένας μικρός κόλπος, όπου οι παραλίες ήταν μικρές, ενώ ο περισσότερος κόσμος έκανε μπάνιο στα βράχια-τσιμεντακια-δέστρες για καΐκια. Με βαριά καρδιά κάτσαμε και εμείς λοιπόν σε κάτι τέτοια βραχάκια. Αποδείχτηκε όμως ότι η επιλογή ήταν πολύ καλή, γιατί ήμασταν μέσα στα πεύκα και η θάλασσα ήταν πολύ καλή. Αποτέλεσμα να κάτσουμε σχεδόν 4 ώρες και να βουτάμε συνεχώς καθώς τα νερά, ίσως και λόγω του μικρού κόλπου, δεν ήταν και τόσο κρύα. Τελικά η εκδρομή μας κάλυψε όλη την μέρα, αφού η απλή μετάβαση ήταν 3 ώρες και αν συνυπολογίσει κανείς και μια στάση για φαγητό στην επιστροφή, καταλαβαίνει ότι βραδιαστήκαμε. Το ενδιαφέρων με την χερσόνησο, ήταν η αμπελουργία. Πολλά αμπέλια ακόμα και πάνω σε χαμηλούς λόφους σε σέτια.
Ημέρα 7η & 8η
Κατά τις μέρες αυτές αποφασίσαμε να αποφύγουμε τις μεγάλες διαδρομές, οπότε κινηθήκαμε πέριξ του Plat για μπάνιο και μέχρι το Dubrovnik και το Cavtat για απογευματινή βόλτα. Ενδιαφέρoν παρουσίασαν ένα τεράστιο εγκαταλελειμμένο (μάλλον βομβαρδισμένο κατά τον πόλεμο) ξενοδοχειακό συγκρότημα πάνω από μια ελεύθερη παραλία, 2 κροάτισες που είχαν έναν μικρό κοντά στα 2 επί 3μιση ώρες μέσα στον ήλιο χωρίς καν αντιηλιακό, την στιγμή που εμείς κρυβόμασταν συνεχώς κάτω από την ομπρέλα μας και η σταθερά κρύα αλλά αναζωογονητική θάλασσα.
Ημέρα 9η
Η ημέρα της επιστροφής! Η μέρα προβλεπόταν να έχει πολύ οδήγηση, οπότε στις 7:30 ήμασταν μέσα στο αυτοκίνητο. Επιλέξαμε αυτή την φορά να περάσουμε από Podgorica στην Αλβανία και να αποφύγουμε τον δρόμο Τίρανα-Ebashan που όπως ανέφερα στην άνοδο, είναι εξαιρετικά ορεινός. Είμαι της γνώμης ότι και οι δύο επιλογές που κάναμε ήταν ατυχείς. Η επιλογή της εσωτερικής διαδρομής για Αλβανία πρώτον γιατί ο δρόμος είναι μακρύτερος από την παραθαλάσσια εναλλακτική, δεύτερον από κάποιο σημείο μέσα στο Μαυροβούνιο ως και την Skhodra γίνεται άσχημος σε ποιότητα ασφάλτου και τρίτον γιατί πρέπει να περάσεις μέσα από την Skhodra, πόλη μεγάλη, με κίνηση που δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η άλλη επιλογή, δηλαδή η παράκαμψη του ορεινού όγκου μέσω Δυρραχίου-Peqin αποδείχτηκε πιο χρονοβόρα. Τελικά η διαδρομή από Plast (Κροατία) μέχρι Καστοριά διήρκησε 13, χωρίς πολλές καθυστερήσεις στα σύνορα αυτή την φορά και συμπεριλαμβανομένων των στάσεων. Όταν φτάσαμε Καστοριά, ήμασταν πραγματικά κοτόπουλα… Αναλυτικά κάναμε 4μιση ώρες να διασχίσουμε το μικρό κομμάτι της Κροατίας και το Μαυροβούνιο, 7μιση ώρες στην Αλβανία και 1 ώρα περίπου ελληνοαλβανικά σύνορα και η διαδρομή μέχρι Καστοριά. Σύνολο χιλιομέτρων εκείνη την ημέρα 580.
Ημέρα 10η
Το απόγευμα στις 8 φεύγαμε από Καβάλα για Μυτιλήνη, οπότε το πρωί είχαμε χρόνο για ένα καφέ στην Καστοριά. Τελικά ανακαλύψαμε ότι την προηγούμενη φορά την είχαμε παρεξηγήσει, αφού δεν είχαμε ανακαλύψει το νότιο παραλίμνιο τμήμα της πόλης που παρουσιάζει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Στον δρόμο για Καβάλα, αν και πηγαίναμε χαλαρά για τα δεδομένα της Εγνατίας (100), είχαμε την χαρά να βλέπουμε τα χιλιόμετρα να φεύγουν. Μέσα στην ζέστη και μιας και είχαμε περιθώριο, είπαμε να ρίξουμε μια βουτιά στην Καβάλα σε μια παραλία μέσα στην πόλη. Η παραλία καλή, αλλά τόσο ζεστή. Πεθυμήσαμε την Κροατία. Από Καβάλα τελικά αναχωρήσαμε στις 10 το βράδυ με 2 ώρες καθυστέρηση και ενώ το καράβι είχε δέσει από τις 7 (το «εμπιστεύομαι» το Θεό-Αργόφιλος).
Παρατηρήσεις και διάφορα αξιομνημόνευτα
• Η Αλβανία τον Αύγουστο, έχει πολύ κίνηση. Επιστρέφουν οι μετανάστες για διακοπές, με αποτέλεσμα σχεδόν παντού τα αυτοκίνητα να πηγαίνουν το ένα πίσω από το άλλο.
• Πολλοί από τους μετανάστες που επιστρέφουν τον Αύγουστο, έχουν και μια αποστολή. Να παντρευτούν. Έχουν διαλέξει την νύφη σε προηγούμενο ταξίδι και εκμεταλλεύονται τις διακοπές για να κάνουν τον γάμο τους. Επομένως πάρα πολύ κόσμος πρέπει να παντρευτεί σε πολύ λίγο διάστημα, με αποτέλεσμα να εκμεταλλεύονται κάθε ώρα της οποιαδήποτε ημέρας. Όταν ανεβαίναμε (ημέρα Πέμπτη), αρχίσαμε να βλέπουμε γάμους στις 12 το μεσημέρι και συνολικά μετρήσαμε 8 ή 9. Γενικά είχαν ένα θέμα με τους στολισμούς των αυτοκινήτων. Θα τους έλεγα παλιομοδίτικούς. Κορδέλες, κορδελάκια, λουλουδάκια σε σχήμα καρδιάς κλπ. Η εικόνα όμως της βιντεοσκόπησης της πορείας του νυφικού αυτοκινήτου από ένα έτερο προπορεύομενο και κινούμενο στο αντίθετο ρεύμα αυτοκίνητο, από τα παράθυρα του οποίου κρεμόντουσαν δύο «cameramen», δεν είναι καθημερινή. Απίστευτη εικόνα που επαναλήφθηκε 2 φορές.
• Γενικά και οι τρεις χώρες είχαν πολύ κίνηση, η μεν Αλβανία λόγω μεταναστών όπως είπαμε, οι δύο άλλες λόγω τουρισμού. Τα μισά σχεδόν αυτοκίνητα ήταν ξένα με τους Ιταλούς να έχουν κάνει σχεδόν κατάληψη σε ορισμένα μέρη. Ιδιαίτερο πρόβλημα συναντήσαμε στην είσοδο της Budva από Kotor τις απογευματινές ώρες, όπου η ουρά εκτείνονταν για μερικά χιλιόμετρα (ευτυχώς εμείς την παρατηρούσαμε από την αντίθετη κατεύθυνση).
• Από άποψη τιμών, το Μαυροβούνιο, ήταν φθηνό. 1 πίτσα μεγάλη, μακαρονάδα, μισό λίτρο μπύρα και νερό στο Kotor, ?17. Στο Danilovgrad 1 πίτσα, 1 σαλάτα, μισό λίτρο μπίρα, ένα τοπικό αναψυκτικό και 1 cappuccino…?9.30. Η αμόλυβδη στα ?1.20.
• Οι χαμηλές τιμές, μου έκαναν εντύπωση όταν πήγα να αλλάξω την καμμένη λάμπα στα φώτα του αυτοκινήτου, σε ένα βενζινάδικο στο Herceg Novi. Ενώ το βενζινάδικο είχε αρκετή δουλεία, δύο άτομα ασχολήθηκαν επί τουλάχιστον 20’, μέχρι να καταφέρουν να ανακαλύψουν πως θα ξεβιδώσουν το φανάρι και παρόλα αυτά ζήτησαν ?2 (πρέπει να ήταν η αξία της λάμπας).
• Στην Κροατία οι τιμές ήταν πιο κοντά στα δικά μας μέτρα, είναι άλλωστε η πιο κοντινή στο ευρωπαϊκό επίπεδο από τις 3 χώρες. Η αμόλυβδη και πάλι όμως στα ?1.20.
• Αυτοκίνητο είχαμε Ford Fiesta 1250cc, το οποίο αν και αποτελούσε το φτωχό συγγενή των περισσοτέρων κυκλοφορούντων στα μέρη αυτά, εντούτοις μας έβγαλε ασπροπρόσωπους.
• Αν βρεθείτε σε αυτά τα μέρη, και ψάχνετε που να παρκάρετε το αυτοκίνητο σας, προτιμήστε την λύση του παρκιν. Ένα θα υπάρχει σίγουρα, δεν είναι ακριβό (στις περισσότερες περιπτώσεις ?0,50/ώρα) και ξενοιάζετε.
• Οι έλεγχοι στα σύνορα τυπικοί. Μας άνοιξαν το πορτ-παγκαζ για μια τυπική ματιά στις αποσκευές μόνο μπαίνοντας στην Ελλάδα (Ε.Ε γαρ).
• Όπως έχουν αναφέρει και άλλοι, πράσινη κάρτα ζητάνε παντού, διεθνές δίπλωμα πουθενά.
• Τελικά το Μαυροβούνιο μας άρεσε περισσότερο. Στο Dubrovnik αισθανόμασταν σαν σε ελληνικό νησί. Για Κροατία νομίζω ενδείκνυται το αεροπλάνο μέχρι το Zagreb και από εκεί ενοικίαση αυτοκινήτου για να γυρίσεις όλη την χώρα.
Η ιδέα αρχικά ήταν διαφορετική και πιο...γαμήλια. Μάλτα. Αλλά μόλις η Αναστασία ενημερώθηκε για το μέγεθος της χώρας (περί τα 300 km2) και τον πληθυσμό της (περί τις 350000 κάτοικοι), απέρριψε την ιδέα.
Εναλλακτική είχα σκεφτεί την ιδέα του Ντουμπροβνικ, αεροπορικώς (είχαν βρεθεί και αρκετά οικονομικά εισιτήρια) και ενοικίασης αυτοκινήτου επί τόπου. Το πρόβλημα όμως που ανέκυπτε είναι ότι ως άρτι προσληφθείς σε νέα δουλεία (μιλάμε για αρχές Απριλίου),δεν ήξερα πόσες μέρες άδειας θα είχα. Επομένως περάσαμε στην επόμενη ιδέα, να πάμε δηλαδή οδικώς, τρόπος που δεν σε δεσμεύει και τόσο πολύ στον χρονικό προγραμματισμό.
Έχοντας σαν τόπο κατοικίας την Μυτιλήνη, μας δέσμευαν λίγο τα καράβια. Έπρεπε αρχικά να κινηθούμε προς βόρειο Ελλάδα και από εκεί μετά από μια διανυκτέρευση σε Γιάννενα ή Καστοριά, να αρχίσουμε την ανάβαση προς Μαυροβούνιο.
Ημέρα 1η
Μετά τον γάμο (ημέρα Σάββατο), το πρώτο καράβι για Βόρειο Ελλάδα ήταν το Θεόφιλος για Καβάλα τα ξημερώματα της Τετάρτης. Το καράβι κανονικά έφευγε στις 3, αναχώρησε τελικά στις 5:30 (Θεό-Αργόφιλος), φτάσαμε στην Καβάλα στις 5:30 το απόγευμα και κατευθείαν για Καστοριά από Εγνατία. Φτάσαμε 9 παρά (350 χιλιόμετρα σε 3 ώρες και κάτι, θα το εκτιμούσα αργότερα), βρήκαμε ξενοδοχείο, κάναμε μπάνιο και βγήκαμε βόλτα στην λίμνη. Η περιοχή που πήγαμε θα την χαρακτήριζα υποτονική, λίγος κόσμος, ο περισσότερος αντροπαρέες που έβλεπαν το ΠΑΟΚ-AJAX σε κάποιες καφετέριες. Πήγαμε και λίγο παρακάτω αλλά δεν βρήκαμε τίποτα καλύτερο, οπότε γυρίσαμε στα προηγούμενα. Γενικά εκείνη την βραδιά η Καστοριά μας έδωσε την εντύπωση μελαγχολικής πόλης, την οποία Αύγουστος γαρ, την είχαν εγκαταλείψει οι κάτοικοι της για κάποια παραθαλάσσια περιοχή.
Ημέρα 2η
Το επόμενο πρωί ξυπνήσαμε στις 7:30, πήγαμε για πρωινό και 9 παρά 10 ήμασταν μέσα στο αυτοκίνητο. Κατεύθυνση στο gps Κρυσταλλοπηγή. Μετά από στάση για βενζίνα φτάσαμε στα σύνορα 9:30. Είχε καμία 20αριά αυτοκίνητα ουρά, σε κανά 20λεπτο περάσαμε τους ελέγχους, αλλά μετά από λίγο ανακαλύψαμε ότι δεν είχαμε περάσει τον αλβανικό έλεγχο. Εκεί τα αυτοκίνητα ήταν περισσότερα και ο χρόνος αναμονής μεγαλύτερος. Τελικά στις 10:30 και μετά από πολύ τυπικούς ελέγχους, μπήκαμε στην Αλβανία.
Αρχικά (περνώντας από Billisht, συνεχίζοντας για Κορυτσά και μέχρι τα μέσα της διαδρομής για Pogradec) οι δρόμοι ήταν αρκετά καλοί, διέσχιζαν μια όμορφη πεδιάδα και είχαν όριο ταχύτητας από 60 έως 80. Εκείνο που με ανησύχησε ήταν ότι το gps με την είσοδο έδειξε να μην έχει καμία ενημέρωση για το οδικό δίκτυο, οπότε θέση μάχης πήρε ο χάρτης της χώρας, σε συνδυασμό με την ελλιπή σηματοδότηση. Από τα μέσα περίπου της διαδρομής Κορυτσά-Pogradec το τοπίο άλλαξε, εμφανίστηκαν τα πρώτα βουνά και οι πρώτες στροφές, ενώ και η ποιότητα του δρόμου έγινε κακή. Υπήρχαν άπειρα σαμαράκια-λακκούβες, με αποτέλεσμα να πηγαίνουμε αρκετά αργά για να μην χοροπηδάει το αυτοκίνητο (θυμήθηκα τον pitcoupe που έκανε την διαδρομή με μοτοσικλέτα και πόνεσαν τα χέρια μου). Η ίδια ποιότητα του δρόμου συνεχίστηκε καθ’ όλη την παραλίμνια (Οχρίδα) διαδρομή, δηλαδή και για περίπου 20 χιλιόμετρα μετά το Pogradec.
Για το Pogradec, έχω να πω ότι από όσα είδα μέσα από το αυτοκίνητο, μάλλον απογοητεύτικα. Για παραλίμνια πόλη περίμενα κάτι καλύτερο, αλλά αντιθέτως υπήρχε πολύ φτώχεια και μια παραλία μόλις στην έξοδο της πόλης γεμάτη σκουπίδια. Για όσους ενδιαφέρονται για χρόνους ταξιδιού, να υπολογίζουν περίπου 1 ώρα από σύνορα ως Pogradec.
Μετά το Pogradec και σε όλη την παραλίμνια διαδρομή, υπήρχαν παιδιά που πουλούσαν ψάρια από την λίμνη. Με το που εμφανιζόσουν, έβγαιναν τα χέλια από το ενυδρείο προς επίδειξη και εντυπωσιασμό του διερχόμενου!
Αφήνοντας πίσω την Οχρίδα, αρχίσαμε να κινούμαστε δυτικά, προς το εσωτερικό της χώρας με κατεύθυνση το Elbashan με το τοπίο να γίνεται ήπια ορεινό, αλλά τον δρόμο να είναι αρκετά καλός και να κινείται συνεχώς δίπλα σε ένα όμορφο ποτάμι.
Σε κάποιο χωριό που συναντήσαμε στην διαδρομή, ανακαλύψαμε την τρελά με τα lavazh (πλυντήρια αυτοκινήτων). Καμιά δεκαριά στην σειρά, έπαιρναν νερό από το ποτάμι και με τεχνητή βροχή επεδίωκαν να σε δελεάσουν.
Τέτοια εικόνα δεν βρήκαμε κάπου αλλού, αλλά πινακίδες lavazh υπάρχουν άπειρες στην χώρα.
Κοντά στο Elbasan το τοπίο άλλαξε και πάλι, σε πεδινό οπότε και ο δρόμος έγινε μια μεγάλη ευθεία. Εδώ όμως τα όρια άρχισαν να πέφτουν επικίνδυνα και στο μεγαλύτερο κομμάτι του δρόμου ήταν 40. Θα μου πείτε σε ευθεία αυτό το όριο δεν μπορεί να τηρηθεί, εγώ όμως σας λέω ότι έπρεπε να τηρηθεί γιατί κάθε τρεις και λίγο υπήρχε μπλόκο με ραντάρ, ενώ όσους έκαναν την μαγκιά να ρίξουν καμιά προσπέραση τους βλέπαμε μετά από λίγο σταματημένους. Πάντως σε εκείνο το κομμάτι, χωρίς να θέλω να είμαι υπερβολικός, και επειδή ήταν αρκετά χιλιόμετρα, εκνευρίστηκα. Έβλεπα τις ώρες να κυλούν (ήδη 3 ώρες μέσα στην χώρα) τα χιλιόμετρα να είναι μπροστά και τα όρια να είναι σταθερά 40 σε ευθύ δρόμο. Ούτε καν 50 ή 60.
Με τα πολλά πέρασε και αυτό το κομμάτι, οπότε άρχισε το επόμενο, δηλαδή Elbashan-Τίρανα. Εδώ ο δρόμος γίνεται εντελώς ορεινός, σε κάποια φάση έχω την αίσθηση ότι πηγαίναμε κορυφογραμμή-κορυφογραμμή, με τις αναμενόμενες στροφές και την συνεπακόλουθη μειωμένη ταχύτητα. Πάντως η ποιότητα της ασφάλτου ήταν καλή, η διαδρομή ήταν δηλαδή ότι πρέπει για ασφάλτινο ράλι. Υπολογίστε λοιπόν άλλη 1 ώρα για αυτό το κομμάτι.
Εν συνεχεία είναι τα Τίρανα, τα οποία παρουσιάζουν μεγάλη ανοικοδόμηση, εμφανίζονται όμως και οι χαρακτηριστικές εικόνες της χώρας με παλιά κτίρια και άσχημους δρόμους. Στην πόλη αυτή συναντήσαμε την οδό George Bush (του νεότερου), μια και η Αλβανία είναι από τις λίγες χώρες στον κόσμο με θετική άποψη για τον πρώην πλανητάρχη.
Πάντα με το gps εκτός λειτουργίας και με την σηματοδότηση περιορισμένη, κάπου περεκλίναμε του ορθού δρόμου, και έτσι αντί να βγούμε κατευθείαν προς Skhodra, κάναμε κύκλό μέσω αεροδρομίου.
Το υπόλοιπο της χώρας κύλησε πιο άνετα, με κάποια κομμάτια αρκετά καλού δρόμου (ως και υπό κατασκευή εθνική οδό συναντήσαμε, με το όριο βέβαια στα 20 λόγω έργων, κανένας όμως δεν τα τηρούσε, ούτε υπήρχαν μπλόκα). Από Τίρανα ως Skhodra να υπολογίζετε ένα 2ωρο και αν κατευθύνεστε προς Μαυροβούνιο από τον παραλιακό δρόμο (όχι μέσω Skhodra-Podgorica), υπολογίστε άλλο ένα μισάωρο. Τελικά από Αλβανία βγήκαμε στις 5:30 το απόγευμα, μετά από 7 ώρες.
Τα σύνορα με μαυροβούνιο, αν και είχαν κάποια κίνηση τα περάσαμε γρήγορα με τυπικούς ελέγχους. Πριν μπεις στην χώρα με αυτοκίνητο πληρώνεις οικολογικό φόρο ?10 που ισχύει για 1 χρόνο.
Η πρώτη εντύπωση από την χώρα, άσχημη για ένα πολύ συγκεκριμένο λόγο. Με το gps εκτός λειτουργίας και μη εφοδιασμένοι με χάρτη όπως στην Αλβανία, ακολουθήσαμε αρκετά τον δρόμο που συνέχιζε από τα σύνορα, δρόμος που ήταν αρκετά στενός και με πολύ κίνηση. Μετά όμως από 10-15 χιλιόμετρα συναντήσαμε τον παραλιακό, δρόμο άνετο με 2 λωρίδες στις ανηφόρες, μακράν ο καλύτερος που είχαμε περάσει εκείνη την ημέρα. Αρχίσαμε να ανεβαίνουμε τα παράλια με κατεύθυνση το Kotor όπου θα μέναμε επί 3 μέρες. Αποφασίσαμε να σταματήσουμε στο Sveti Stefan, αλλά ήταν κάπως δύσκολο να παρκάρουμε εκεί κοντά, οπότε ακολουθήσαμε έναν άλλο δρόμο που έβγαζε σε διπλανή παραλία. Τέτοια παραλία που λέτε δεν έχω ξαναδεί. Μικρή, με πεντακάθαρα νερά, την αγκάλιαζαν δυο βράχοι κατάφυτοι από πεύκα. (η σκοτεινή φωτογραφία την αδικεί).
Θα ήταν ιδανικό να βουτήξομε έτσι όπως ήμασταν ιδρωμένοι μετά από τόσες ώρες οδήγηση, αλλά η παραλία ήταν ιδιωτική, μόνο οι διαμένοντες στα ακριβά δωμάτια του σούπερ ξενοδοχείου που ήταν από πάνω (υπήρχε και security φύλαξης).
Μετά από αυτή την στάση, κατευθυνθήκαμε προς το ξενοδοχείο, όπου και φτάσαμε μετά από σχεδόν 10 ώρες καθαρής οδήγησης (μισή ώρα στην Ελλάδα, 7 ώρες στην Αλβανία, 2 και κάτι στο μαυροβούνιο).
Μαυροβούνιο
Το ξενοδοχείο ήταν τελικά στην Dobrota (λίγο μετά το Kotor), με μια πρώτη ματιά αρκετά καλό, που έγινε πολύ καλύτερο μόλις είδαμε το δωμάτιο που μας δώσανε. Από τα πιο μεγάλα που έχω μείνει, στον τελευταίο όροφο με μεγάλη βεράντα και θέα! Τον κόλπο του Kotor όσο πήγαινε το μάτι σου, την πόλη αρκετά καλά και άπαντα τα γύρω βουνά. Για όσους έχουν πάει, φαντασθείτε κάτι σαν την λίμνη του Como.
Ημέρα 3η
Την επόμενη μέρα το πρωί ( πρώτη μέρα της διαμονής μας), ο καιρός μας τα χάλασε. Άρχισε να βρέχει κατά τις 9 και έβρεχε πολύ. Θέλαμε να πάμε βόλτα στην παλιά πόλη του Kotor με τα πόδια, αλλά ελέω καιρού αποφασίσαμε να πάρουμε τα βουνά με το αυτοκίνητο. Είχαμε διαβάσει για ένα δρόμο από εκεί προς το Centinje, ο οποίος ανεβαίνει όλα τα γύρω βουνά και περνά και από εθνικό πάρκο του Lovcen.
Δεν δυσκολευτήκαμε να τον βρούμε και έτσι αρχίσαμε την ανάβαση. Στην αρχή περάσαμε από κάποιες περιοχές που δεν είχαν κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αλλά μετά από λίγο δικαιωθήκαμε για την επιλογή μας. Όπως έλεγε και ο οδηγός, επρόκειτο για ένα ορεινό δρόμο με συνεχείς αναστροφές, σε κάθε στροφή του οποίου είχες όλο και καλύτερη θέα του Kotor και του κόλπου του, με συνέπεια να κάνουμε συνεχείς στάσεις για φωτογραφίες. Στο τέλος είχαμε ανέβει τόσο ψηλά που μπορούσαμε να δούμε πέρα από το Kotor και το υπόλοιπο τμήμα του κόλπου, δηλαδή το Τivat μέχρι και την περιοχή του Herceg Novi. Να τονίσω ότι όλη αυτή η διαδρομή περνούσε μέσα από απίστευτη βλάστηση, καθώς και ότι ουσιαστικά το μόνο που κάναμε είναι να ανεβαίνουμε συνεχώς υψομετρικά χωρίς να απομακρυνόμαστε από το Kotor.
Ο δρόμος ‘σκουλικαντερα’ στο gps.
Όταν φτάνεις στην κορυφή ο δρόμος διαχωρίζεται σε δύο κομμάτια. Το ένα κομμάτι πάει κατευθείαν στην Centinje, ενώ ο άλλος κλάδος οδηγεί στο μαυσωλείο Njiego. Πρόκειται για το μαυσωλείο του εθνικού τους (ή κάτι τέτοιο) ποιητή, ο οποίος αφού ταξίδεψε αρκετά και είδε πολλά μέρη, αποφάσισε ότι ήθελε να μην αποχωριστεί ποτέ από την κορυφή του όρους Μαυροβούνιο (από το οποίο πήρε το όνομα και η χώρα). Στην αρχή λοιπόν του κλάδου που οδηγεί στο μαυσωλείο, υπάρχει φύλακας που ζητάει ?2 κατ’ άτομο για την χρήση του πάρκιν όταν θα φτάσετε στο μαυσωλείο, αλλά νομίζω αξίζει τον κόπο. Η διαδρομή βέβαια δεν τελειώνει. Ακολουθούν γύρω στα 10 ανηφορικά χιλιόμετρα που καταλήγουν στο μαυσωλείο, σε υψόμετρο 1500 μέτρων.
Από εκεί καμιά 500αριά σκαλοπάτια, οδηγούν τελικά στο μαυσωλείο.
Από το μαυσωλείο βλέπεις σχεδόν αποκλειστικά την θάλασσα των βουνών του μαυροβουνίου. Πολλά βουνά! Αλλά και αρκετό κρύο! Μετά την βροχή σε υψόμετρο 1500, υπάρχει ένα θέμα όταν είσαι με κοντομάνικο και σορτσάκι… Κατεβαίνοντας από το μαυσωλείο και συνεχίζοντας για Centinje, ο δρόμος συνεχίζει μέσα σε υπέροχες πρασινάδες, όπως και πριν άλλωστε.
Το Centinje, αν και όπως λένε είναι η παλιά αυτοκρατορική πρωτεύουσα, δεν μας κέντρισε το ενδιαφέρον, οπότε μετά από μια σύντομη στάση για αναδιοργάνωση αποφασίσαμε να κινηθούμε προς την λίμνη Skadar και συγκεκριμένα προς το Virpazar μέσω Podgorica. O δρόμος καλός (ίδια ποιότητα όπως ο παραλιακός που ανέφερα πιο πάνω), οπότε η ταχύτητα ανέβηκε λίγο. Με το που περάσαμε μια διασταύρωση, η Αναστασία πετάχτηκε αλλά δεν με πρόλαβε. Πήγαινε προς Rieka Crochevika, μέρος παραποτάμιο με αναφορές για ένα καλό εστιατόριο. Συνεχίσαμε με την ελπίδα να συναντήσουμε ξανά έξοδο προς το ίδιο μέρος. Όντως μετά από λίγο άλλη έξοδος προς το ίδιο μέρος. Με το που στρίβουμε ο δρόμος στένεψε δραματικά μέχρι που καταλήξαμε να κατεβαίνουμε μια απότομη πλαγιά στον ακόλουθο δρόμο.
Ίσα ίσα που χωρούσε το αυτοκίνητο.
Το θέαμα όμως κατεβαίνοντας την πλαγιά, ήταν καταπληκτικό. Ένα πανέμορφο ποτάμι διέσχιζε την κοιλάδα από κάτω μας!
Το ποτάμι συνέχιζε μέχρι το μέρος που κατευθυνόμασταν, την Rieka Crochevika, ένα μικρό παραποτάμιο οικισμό. Εκεί υπήρχε το εξής παράδοξο. Ενώ το μεγαλύτερο μέρος των κτισμάτων ήταν σε άσχημη κατάσταση, η παραποτάμια περιοχή, όπου δέσποζε μια παλιά γέφυρα είχε πλακοστρωθεί και γενικά ήταν πολύ προσεγμένη. Υπήρχε και εκείνο το εστιατόριο που ανέφερα πιο πάνω, καθώς και ένα πολύ ωραίο καφέ-εστιατόριο. Κάτι μου λέει ότι τα επόμενα χρόνια όλος ο οικισμός θα είναι αγνώριστος, ενώ θα ανοίξουν και άλλα μαγαζιά.
Γενική άποψη της Rieka Crochevika
Από εκεί συνεχίσαμε τον δρόμο μας για Virpazar, μέσα από στενούς ασφαλτοστρωμένους και με οργιώδη βλάστηση δρόμους (κάποιες στιγμές παρασύρθηκα και το γύρισα σε ράλι!)
Το Virpazar, είναι ένας ωραίος παραλίμνιος οικισμός με αρκετά καφέ και εστιατόρια, ότι πρέπει για απογευματινή χαλάρωση, οπότε τον τιμήσαμε δεόντως.
Μετά την χαλάρωση, είπαμε σιγά σιγά να αρχίσουμε την επιστροφή προς την βάση μας, όχι πια από βουνά και λαγκάδια, αλλά μέσω του παραλιακού δρόμου. Αποφασίσαμε μόνο να κάνουμε μια στάση στην Budva, για να δούμε στην παλιά πόλη. Η Budva αποτελεί την καρδιά του Μαυροβουνιότικου τουρισμού. Πολλά ξενοδοχεία, που αυτή την εποχή ήταν γεμάτα και συνακολούθως πάρα πολύς κόσμος να συνωστίζεται στις παραλίες, με λίγα λόγια μαζικός τουρισμός. Η ίδια κατάσταση (υπερβολικός κόσμος) επικρατούσε και εντός της παλιάς πόλης, καθώς και σε όλο τον τουριστικό πεζόδρομο που ξεκινούσε από εκεί και απλώνονταν για μερικά χιλιόμετρα. Κάναμε λοιπόν την βόλτα μας για κανα 2ωρο και αποφασίσαμε ότι είχαμε δει αρκετά.
Επιστρέψαμε λοιπόν στο ξενοδοχείο, μετά από μια γεμάτη μέρα κατά την οποία ερωτευθήκαμε τα βουνά και τα δάση του Μαυροβουνίου και κορεστήκαμε από τα τουριστική Budva.
Μέρα 4η
Τη μέρα αυτή είπαμε να μείνουμε να δούμε το Kotor και ιδιαίτερα την παλιά πόλη. Εδώ η παλιά πόλη ήταν κάπως μεγαλύτερη από της Budva και θα έλεγα κάπως πιο ενδιαφέρουσα. Περιπλανηθήκαμε για καμιά ώρα, αλλά κάποια στιγμή σφίξαν οι ζέστες, γέμισε η πόλη κόσμο και είπαμε να θέσουμε σε εφαρμογή το εναλλακτικό σχέδιο, δηλαδή αναζήτηση νέων ενδιαφέροντων σημείων στα βουνά και τα λαγκάδια.
Αρχικά κινηθήκαμε στον παραλιακό δρόμο και σταματήσαμε στο Perast, ένα γραφικό
Παραθαλλάσιο οικισμό από όπου μπορείς να επισκεφτείς τα νησάκια που υπάρχουν στον κόλπο του Kotor.
Ακολούθως, βάλαμε πλώρη για το εσωτερικό της χώρας και την πόλη Niksic. Ο δρόμος καλός, σε κάποια στιγμή όμως και για περίπου 5 χιλιόμετρα ήταν ακόμα υπό κατασκευή. Πάνω στην διαδρομή για την πόλη και λίγο πριν φτάσει κανείς σε αυτή, περνά ανάμεσα από δύο λίμνες. Αν και τελικά δεν καταφέραμε να βρούμε τον δρόμο που πήγαινε σε αυτές, το τοπίο και συνακολούθως η φωτογραφία άξιζε τον κόπο.
Το Niksic είναι η πόλη όπου συγκεντρώνεται η βιομηχανία του Μαυροβουνίου, καθώς επίσης είναι και φοιτητούπολη. Τουριστικό ενδιαφέρων όμως δεν παρουσιάζει, οπότε πήραμε τον δρόμο για Podgorica. Στον δρόμο συναντάει κανείς τον οικισμό Danilovgrad, όπου σταματήσαμε για σε ένα καφέ-πιτσαρία δίπλα στο ποτάμι. Η επιστροφή έγινε μέσω Podgorica, η οποία είναι μια ωραία πόλη με φαρδύς δρόμους και άνετους δημόσιους χώρους.
Το βράδυ είχαμε όρεξη για ένα χαλαρό ποτό, οπότε αναζητήσαμε κάποιο όμορφο μέρος στο Perast που μας άρεσε ιδιαίτερα. Για κακή μας τύχη όμως υπήρχαν κάποια πολύ ωραία εστιατόρια με αρκετό κόσμο πάνω στο κύμα, οπότε γυρίσαμε στο πιο κοσμοπολίτικο Kotor.
Ημέρα 5η
Η μέρα της μετάβασης στο Dubrovnik. Πριν όμως κατευθυνθούμε προς Κροατία, είπαμε να κάνουμε μία βόλτα στην εξωτερική μεριά του κόλπου του Kotor, δηλαδή προς Tivat. Κάναμε λοιπόν όλη την παραθαλάσσια διαδρομή από Kotor προς Tivat, όπου συνεχώς υπήρχαν τουρίστες που έκαναν μπάνιο στα διαμορφωμένα μπλόκια και καταλήξαμε για καφέ στην παραλία του Tivat. Το Tivat ήταν γενικά μια ωραία και ήσυχη πόλη, όχι βέβαια τόσο γραφική όσο το Kotor. Εν συνεχεία πήραμε τον δρόμο για Dubrovnik περνώντας από το Herceg Novi.
Dubrovnik
Μείναμε στο Plat, 12 χιλιόμετρα έξω από την πόλη σε ενοικιαζόμενα δωμάτια. Η θέα και πάλι καταπληκτική, αλλά από ποιότητα το δωμάτιο μειονεκτούσε.
Φτάσαμε απογευματινή ώρα, οπότε πήγαμε για μπάνιο από κάτω με σκοπό να πάμε μετά στο κοντινό Cavtat για «ανεφοδιασμό»» με τοπικό νόμισμα και φαγητό. Η παραλία που βρήκαμε είχε αρκετό κόσμο, αλλά η θερμοκρασία της είναι που μας έκανε εντύπωση. Ήταν κρύα! Νομίζω όσο κρύα ήταν μια πρωτομαγιά που έκανα μπάνιο εδώ στην Μυτιλήνη!
Μετά λοιπόν την κρυάδα, ο γραφικός οικισμός του Cavtat, με τα ωραία εστιατόρια και τα ακόμα πιο ωραία παγωτά, ήρθε κουτί.
Το βράδυ ανηφορίσαμε προς το Dubrovnik, όπου μας μάγεψε η παλιά πόλη. Ουσιαστικά πρόκειται για μια μεγάλη μεσσαιωνική πόλη η οποία σώζεται σχεδόν άθικτη. Λέω σχεδόν γιατί, όπως πληροφορηθήκαμε από μια τεράστια ταμπέλα στην είσοδο, η πόλη είχε υποστεί κάποιες ζημιές κατά την πολιορκία ’91-’92 από σέρβους και μαυροβούνιους (έχω την αίσθηση ότι η ταμπέλα ήταν επίτηδες υπερμεγέθης, ώστε να θυμίζει στους Κροάτες την απέχθεια που πρέπει να έχουν προς τους σέρβους, δεν υποδαυλίζουν το μίσος καθόλου σε αυτά τα μέρη!).
Η πόλη ήταν υπέροχή, γεμάτη από κόσμο που γυρνούσε στα σοκάκια, στις πλατείες και τα καφέ ακόμα και στις 11 το βράδυ.
Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η θέα της πόλης με τα φωταγωγημένα κάστρα της από τον περιφερειακό δρόμο.
Ημέρα 6η
Η επόμενη μέρα ήταν αφιερωμένη σε εκδρομή με το αυτοκίνητο. Μια αρχική ιδέα να πάμε αυθημερόν στον εθνικό δρυμό Krka, εγκαταλείφθηκε γρήγορα μια και υπολογίσαμε ότι θέλαμε γύρω στο 5ωρο μόνο για μετάβαση. Έτσι κατευθυνθήκαμε προς την χερσόνησο του Orebic, με σκοπό κάπου να βρούμε μια παραλία για μπάνιο. Τα χιλιόμετρα όμως περνούσαν, αξιόλογη παραλία που να μην γίνεται χαμός δεν βλέπαμε, οπότε φτάσαμε απογοητευμένοι στο τέρμα της χερσονήσου, στο Loviste όπου με βαριά καρδιά κάτσαμε για μπάνιο. Το μέρος ήταν ένας μικρός κόλπος, όπου οι παραλίες ήταν μικρές, ενώ ο περισσότερος κόσμος έκανε μπάνιο στα βράχια-τσιμεντακια-δέστρες για καΐκια. Με βαριά καρδιά κάτσαμε και εμείς λοιπόν σε κάτι τέτοια βραχάκια. Αποδείχτηκε όμως ότι η επιλογή ήταν πολύ καλή, γιατί ήμασταν μέσα στα πεύκα και η θάλασσα ήταν πολύ καλή. Αποτέλεσμα να κάτσουμε σχεδόν 4 ώρες και να βουτάμε συνεχώς καθώς τα νερά, ίσως και λόγω του μικρού κόλπου, δεν ήταν και τόσο κρύα. Τελικά η εκδρομή μας κάλυψε όλη την μέρα, αφού η απλή μετάβαση ήταν 3 ώρες και αν συνυπολογίσει κανείς και μια στάση για φαγητό στην επιστροφή, καταλαβαίνει ότι βραδιαστήκαμε. Το ενδιαφέρων με την χερσόνησο, ήταν η αμπελουργία. Πολλά αμπέλια ακόμα και πάνω σε χαμηλούς λόφους σε σέτια.
Ημέρα 7η & 8η
Κατά τις μέρες αυτές αποφασίσαμε να αποφύγουμε τις μεγάλες διαδρομές, οπότε κινηθήκαμε πέριξ του Plat για μπάνιο και μέχρι το Dubrovnik και το Cavtat για απογευματινή βόλτα. Ενδιαφέρoν παρουσίασαν ένα τεράστιο εγκαταλελειμμένο (μάλλον βομβαρδισμένο κατά τον πόλεμο) ξενοδοχειακό συγκρότημα πάνω από μια ελεύθερη παραλία, 2 κροάτισες που είχαν έναν μικρό κοντά στα 2 επί 3μιση ώρες μέσα στον ήλιο χωρίς καν αντιηλιακό, την στιγμή που εμείς κρυβόμασταν συνεχώς κάτω από την ομπρέλα μας και η σταθερά κρύα αλλά αναζωογονητική θάλασσα.
Ημέρα 9η
Η ημέρα της επιστροφής! Η μέρα προβλεπόταν να έχει πολύ οδήγηση, οπότε στις 7:30 ήμασταν μέσα στο αυτοκίνητο. Επιλέξαμε αυτή την φορά να περάσουμε από Podgorica στην Αλβανία και να αποφύγουμε τον δρόμο Τίρανα-Ebashan που όπως ανέφερα στην άνοδο, είναι εξαιρετικά ορεινός. Είμαι της γνώμης ότι και οι δύο επιλογές που κάναμε ήταν ατυχείς. Η επιλογή της εσωτερικής διαδρομής για Αλβανία πρώτον γιατί ο δρόμος είναι μακρύτερος από την παραθαλάσσια εναλλακτική, δεύτερον από κάποιο σημείο μέσα στο Μαυροβούνιο ως και την Skhodra γίνεται άσχημος σε ποιότητα ασφάλτου και τρίτον γιατί πρέπει να περάσεις μέσα από την Skhodra, πόλη μεγάλη, με κίνηση που δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η άλλη επιλογή, δηλαδή η παράκαμψη του ορεινού όγκου μέσω Δυρραχίου-Peqin αποδείχτηκε πιο χρονοβόρα. Τελικά η διαδρομή από Plast (Κροατία) μέχρι Καστοριά διήρκησε 13, χωρίς πολλές καθυστερήσεις στα σύνορα αυτή την φορά και συμπεριλαμβανομένων των στάσεων. Όταν φτάσαμε Καστοριά, ήμασταν πραγματικά κοτόπουλα… Αναλυτικά κάναμε 4μιση ώρες να διασχίσουμε το μικρό κομμάτι της Κροατίας και το Μαυροβούνιο, 7μιση ώρες στην Αλβανία και 1 ώρα περίπου ελληνοαλβανικά σύνορα και η διαδρομή μέχρι Καστοριά. Σύνολο χιλιομέτρων εκείνη την ημέρα 580.
Ημέρα 10η
Το απόγευμα στις 8 φεύγαμε από Καβάλα για Μυτιλήνη, οπότε το πρωί είχαμε χρόνο για ένα καφέ στην Καστοριά. Τελικά ανακαλύψαμε ότι την προηγούμενη φορά την είχαμε παρεξηγήσει, αφού δεν είχαμε ανακαλύψει το νότιο παραλίμνιο τμήμα της πόλης που παρουσιάζει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Στον δρόμο για Καβάλα, αν και πηγαίναμε χαλαρά για τα δεδομένα της Εγνατίας (100), είχαμε την χαρά να βλέπουμε τα χιλιόμετρα να φεύγουν. Μέσα στην ζέστη και μιας και είχαμε περιθώριο, είπαμε να ρίξουμε μια βουτιά στην Καβάλα σε μια παραλία μέσα στην πόλη. Η παραλία καλή, αλλά τόσο ζεστή. Πεθυμήσαμε την Κροατία. Από Καβάλα τελικά αναχωρήσαμε στις 10 το βράδυ με 2 ώρες καθυστέρηση και ενώ το καράβι είχε δέσει από τις 7 (το «εμπιστεύομαι» το Θεό-Αργόφιλος).
Παρατηρήσεις και διάφορα αξιομνημόνευτα
• Η Αλβανία τον Αύγουστο, έχει πολύ κίνηση. Επιστρέφουν οι μετανάστες για διακοπές, με αποτέλεσμα σχεδόν παντού τα αυτοκίνητα να πηγαίνουν το ένα πίσω από το άλλο.
• Πολλοί από τους μετανάστες που επιστρέφουν τον Αύγουστο, έχουν και μια αποστολή. Να παντρευτούν. Έχουν διαλέξει την νύφη σε προηγούμενο ταξίδι και εκμεταλλεύονται τις διακοπές για να κάνουν τον γάμο τους. Επομένως πάρα πολύ κόσμος πρέπει να παντρευτεί σε πολύ λίγο διάστημα, με αποτέλεσμα να εκμεταλλεύονται κάθε ώρα της οποιαδήποτε ημέρας. Όταν ανεβαίναμε (ημέρα Πέμπτη), αρχίσαμε να βλέπουμε γάμους στις 12 το μεσημέρι και συνολικά μετρήσαμε 8 ή 9. Γενικά είχαν ένα θέμα με τους στολισμούς των αυτοκινήτων. Θα τους έλεγα παλιομοδίτικούς. Κορδέλες, κορδελάκια, λουλουδάκια σε σχήμα καρδιάς κλπ. Η εικόνα όμως της βιντεοσκόπησης της πορείας του νυφικού αυτοκινήτου από ένα έτερο προπορεύομενο και κινούμενο στο αντίθετο ρεύμα αυτοκίνητο, από τα παράθυρα του οποίου κρεμόντουσαν δύο «cameramen», δεν είναι καθημερινή. Απίστευτη εικόνα που επαναλήφθηκε 2 φορές.
• Γενικά και οι τρεις χώρες είχαν πολύ κίνηση, η μεν Αλβανία λόγω μεταναστών όπως είπαμε, οι δύο άλλες λόγω τουρισμού. Τα μισά σχεδόν αυτοκίνητα ήταν ξένα με τους Ιταλούς να έχουν κάνει σχεδόν κατάληψη σε ορισμένα μέρη. Ιδιαίτερο πρόβλημα συναντήσαμε στην είσοδο της Budva από Kotor τις απογευματινές ώρες, όπου η ουρά εκτείνονταν για μερικά χιλιόμετρα (ευτυχώς εμείς την παρατηρούσαμε από την αντίθετη κατεύθυνση).
• Από άποψη τιμών, το Μαυροβούνιο, ήταν φθηνό. 1 πίτσα μεγάλη, μακαρονάδα, μισό λίτρο μπύρα και νερό στο Kotor, ?17. Στο Danilovgrad 1 πίτσα, 1 σαλάτα, μισό λίτρο μπίρα, ένα τοπικό αναψυκτικό και 1 cappuccino…?9.30. Η αμόλυβδη στα ?1.20.
• Οι χαμηλές τιμές, μου έκαναν εντύπωση όταν πήγα να αλλάξω την καμμένη λάμπα στα φώτα του αυτοκινήτου, σε ένα βενζινάδικο στο Herceg Novi. Ενώ το βενζινάδικο είχε αρκετή δουλεία, δύο άτομα ασχολήθηκαν επί τουλάχιστον 20’, μέχρι να καταφέρουν να ανακαλύψουν πως θα ξεβιδώσουν το φανάρι και παρόλα αυτά ζήτησαν ?2 (πρέπει να ήταν η αξία της λάμπας).
• Στην Κροατία οι τιμές ήταν πιο κοντά στα δικά μας μέτρα, είναι άλλωστε η πιο κοντινή στο ευρωπαϊκό επίπεδο από τις 3 χώρες. Η αμόλυβδη και πάλι όμως στα ?1.20.
• Αυτοκίνητο είχαμε Ford Fiesta 1250cc, το οποίο αν και αποτελούσε το φτωχό συγγενή των περισσοτέρων κυκλοφορούντων στα μέρη αυτά, εντούτοις μας έβγαλε ασπροπρόσωπους.
• Αν βρεθείτε σε αυτά τα μέρη, και ψάχνετε που να παρκάρετε το αυτοκίνητο σας, προτιμήστε την λύση του παρκιν. Ένα θα υπάρχει σίγουρα, δεν είναι ακριβό (στις περισσότερες περιπτώσεις ?0,50/ώρα) και ξενοιάζετε.
• Οι έλεγχοι στα σύνορα τυπικοί. Μας άνοιξαν το πορτ-παγκαζ για μια τυπική ματιά στις αποσκευές μόνο μπαίνοντας στην Ελλάδα (Ε.Ε γαρ).
• Όπως έχουν αναφέρει και άλλοι, πράσινη κάρτα ζητάνε παντού, διεθνές δίπλωμα πουθενά.
• Τελικά το Μαυροβούνιο μας άρεσε περισσότερο. Στο Dubrovnik αισθανόμασταν σαν σε ελληνικό νησί. Για Κροατία νομίζω ενδείκνυται το αεροπλάνο μέχρι το Zagreb και από εκεί ενοικίαση αυτοκινήτου για να γυρίσεις όλη την χώρα.
