Γερμανία: την αγαπάμε και για τα Μουσεία της

[Borealis]

Είναι, τελικά, οι Αφρικανοί Κανίβαλοι?

Το νέο εθνολογικό Μουσείο της Κολωνίας προβάλλει την καθημερινή ζωή των λαών αλλά και τις προκαταλήψεις γι' αυτούς.
(αποσπάσματα από το άρθρο της Μαρίας Ρηγούτσου, Καθημερινή, 17-19 Δεκεμβρίου, 2010)

Σε μία γελοιογραφία (στην έκθεση του Μουσείου) ένας Γερμανός γυρίζει εκνευρισμένος και λέει σε ένα μαύρο '' να πας από κει που ήρθες'' και αυτός του απαντάει απορημένος ''τι να κάνω στο Ντόρτμουντ?'' Εκεί απλά είναι η καινούργια του πατρίδα και με αυτό τον απλό τρόπο θίγεται ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που απασχολούν σήμερα την Γερμανία. Και αυτό είναι το θέμα της μετανάστευσης και της ένταξης των μεταναστών στη χώρα.
Κάνοντας η Γερμανία σήμερα τους λογαριασμούς της βλέπει πως δεν της βγαίνουν τα νούμερα και πως για να συνεχίσει να προκόβει οικονομικά χρειάζεται άλλους 400.000 ειδικευμένους εργάτες. Όλα αυτά τα χρόνια δεν επωφελήθηκαν μόνο οι ''φτωχοί'' μετανάστες από την ευημερούσα Γερμανία, αλλά συνέβαινε και το αντίθετο.

Το Μουσείο χρειάστηκε 13 χρόνια για να πραγματοποιηθεί με κόστος κοντά στα 80 εκατομύρια ευρώ.
(περισσότερα όταν αναρτηθεί ηλεκτρονικά στην ιστοσελίδα της Κ.)

 

[Borealis]

Κλάιν Γκλίνεκε

Η πρόσφατη επιστροφή της Έρσης από το Βερολίνο και μια συζήτηση στο φόρουμ που ακολούθησε έγιναν αφορμή να σκεφτώ ξανά πόσο άγνωστη μας είναι τελικά αυτή η πόλη, καθώς οι περισσότεροι στριφογυρίζουμε στο κλασικό ''κέντρο'' -που για μένα απλώς δεν υφίσταται- και δύσκολα ξεφεύγουμε από την πεπατημένη για να ανακαλύψουμε αυτή την ατέλειωτη και γεμάτη εκπλήξεις γκλόμπαλ σίτυ (κλεμμένο από σημερινό μνμ της Έρσης).
Την ιστορία της γέφυρας Γκλίνεκε του Χάφελ κοντά στο Πότσνταμ κυρίως κατά την εποχή του ψυχρού πολέμου την ξέρουμε όλοι. Αυτό που είναι ξιγότερο γνωστό είναι ότι δίπλα βρίσκεται το ανάκτορο Κλάιν Γκλίνεκε.
Το ανάκτορο, έργο του Σίνκελ κυρίως, κατασκευάστηκε από τον πρίγκηπα Κάρολο της Πρωσίας, με σκοπό να στεγάσει την τεράστια συλλογή του με ελληνικές και ρωμαικές αρχαιότητες. Βέβαια ο πρίγκηπάς μας είχε μία περίεργη άποψη για το θέμα της έκθεσης, γι' αυτό κυρίως εντοίχισε τις αρχαιότητες στο υπό ανέργεση ανάκτορο με απώτερο σκοπό να του θυμίζουν όλα αυτά που είχε δει σε ένα μεγάλο ταξίδι του στη Ρώμη.
(μπρέικ για τσιγάρο...σε λίγο η συνέχεια)

 

[Borealis]

Με τα χρόνια λοιπόν ο αρχαιόφιλος πρίγκηπάς μας κατόρθωσε και συγκέντρωσε εκατοντάδες γλυπτά και αρχιτεκτονικά μέλη τα οποία κοσμούσαν τους πανέμορφους κήπους του ανακτόρου. Μεταξύ των άλλων αγόρασε στην Βενετία δύο δωρικούς σφόνδυλους από τον πρόναο του ναού του Ποσειδώνα στο Σούνιο ενώ ζήλεψε και μερικά τμήματα από το Πάνθεον της Ρώμης τα οποία και τελικά πρόσθεσε στη συλλογη του.
Στο τέλος ανατέθηκε στον Σίνκελ η δημιουργια ενός κυκλικού περιπτέρου με δεκαέξι δωρικούς κίονες στου οποίου την κορυφή κατασκευάσθηκε αντίγραφο του γνωστού μνημείου του Λυσικράτη της Αθηνας.
Το ανάκτορο είναι πλέον στο κατάλογο με τα μνημεία παγκοσμιας κληρονομιάς και την εποχή που το επισκέφθηκα εγώ ηταν ανοικτο μόνο κατά την διάρκεια του καλοκαιριού.
Η επίσκεψη θα μπορούσε να συνδυαστεί με γειτονικές λίμνες και μικρότερα ανάκτορα, αλλά σε καμια περιπτωση με το Πότσνταμ, για το οποίο χρειάζεται μια τουλάχιστον ολοήμερη εκδρομή μόνο για αυτό.

 

[Borealis]

Tο Altes

Και επειδή καλό είναι να μη κρύβουμε και τα επιχειρήματα της αντίθετης πλευράς έψαξα και βρήκα ένα άρθρο του Δ. Δαμάσκου για το εγχείρημα του Altes, το οποίο αναφέρεται όμως στην κατάσταση του 1998 όταν μεταφέρθηκαν εδώ από το Σαρλότεμπουργκ και όχι στη σημερινή, μετά τη μετακόμιση πλέον των Αιγυπτιακών αρχαιοτήτων. Δυστυχώς δεν υπάρχει σε ηλεκτρονική μορφή και θα αναγκαστώ να αντιγράψω ...με το δικό μου ρυθμό.
''Η ιστορία της Γερμανίας των τελευταίων χρόνων κατέδειξε άλλη μια φορά ότι τα πολιτικά γεγονότα της εκάστοτε εποχής μπορούν με το τρόπο τους να επηρεάζουν πέρα από τις τύχες των ανθρώπων και αυτές των έργων τέχνης. Η απόφαση της μεταφοράς της συλλογής αρχαίας ελληνικής τέχνης από το Σαρλότεμπουργκ στο Αλτες ήταν αποτέλεσμα σαφών πολιτικών επιλογών, οι οποίες μάλιστα αντικατόπτριζαν τις επιθυμίες και των δύο πλευρών του Βερολίνου, κάτι μάλλον σπάνιο για τη σημερινή κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα της πόλης. Για τους ''Δυτικούς'' η ενοποίηση των Μουσείων στο χώρο που βρίσκονταν όλες οι συλλογές πριν τον πόλεμο, σημαινε το κλείσιμο άλλης μιας αιμορραγούσας πληγής και τη δημιουργία ενός δυνατού πολιτιστικού κέντρου στη νέα πρωτεύουσα της Γερμανιας. Για τους ''Ανατολικούς'' η δημιουργία μεγάλων Μουσείων στο παλιό ''δικό τους'' κεντρο , σήμαινε την επιστροφή των αρχαίων εκεί που πάντοτε ανήκαν, στην "πατρίδα τους'' όπως είπε γνωστός ανατολικογερμανός αρχαιολόγος. συνέχεια σε λίγο...

 

[Borealis]

Μέσα σε τρία χρόνια, διάστημα αρκετα σύντομο, εγκαινιάστηκε η νέα έκθεση. Η παλιά είχε χαρακτηριστει από ειδημονες πολύ πετυχημένη επειδη κατάφερε να εντάξει τα διαφορετικά είδη εκθεμάτων σε ένα πολύ ''δυσκολο' κτήριο και να τα αναδείξει κατάλληλα. Η τωρινή δίνει την εικόνα μιας καταρκεματισμένης απογοήτευσης σε 30 ενότητες. Για το Βερολίνο η νέα έκθεση είναι δυστυχως μάρτυρας της απορίας ιδεών και της πνευματικής ενδειας που διακατέχει την πολιτική και πολιτιστική ηγεσία του Βερολίνου, η οποία δείχνει τη σαφή προτίμησή της στη γρήγορη δημιουργία της νέας πρωτεύουσας της Γερμανίας, κάτι που γίνεται οφθαλμοφανές στη γρήγορη ανοικοδόμηση της Ποτσντάμερ πλατς. Τόσο η νέα έκθεση όσο και τα νεόδμητα κτήρια στην τέως νεκρή ζώνη έχουν ένα κοινό στοιχείο, δημιουργούν ένα έντονο αίσθημα μιας ευκαιρίας που πήγε άλλη μια φορά χαμένη.''

Αυτά από τον κύριο Δαμάσκο για να υπάρχει και η ακραία αντίθετη αποψη.
Έρση περιμένω απόψεις..

 

[ΕΡΣΗ]

Οπως ηδη ειπα και στο προηγουμενο θεμα για το Βερολινο αυτο το Neues Μουσειο πολυ με μπερδεψε. Δε λεω αρχιτεκτονικα μου αρεσε πολυ η δουλεια που εκανε o David Chipperfield. Επισης πολυ μου αρεσε η συλλογη των αιγυπτιακων αρχαιοτητων και η μουσειολογικη τους εκθεση. Τα δε ευρηματα της Αμαρνα ειναι μοναδικα, καθως επισης και καποια εκθεματα απο Μεσοποταμια. Εδω αρχισα να το χανω το θεμα: αυτα γιατι να βρισκονται στο Neues και οχι στο Μουσειο της Περγαμου; Οπως επισης γιατι η αιθουσα με τις κυπριακες αρχαιοτητες να παραμεινει στο Neues και να μην παει να βρει τα υπολοιπα ελληνικα εκθεματα στο Altes; Και μετα εκει που αρχισαν τα εκθεματα για τα γερμανικα φυλα και τα κελτικα φυλα που βρεθηκαν στην περιοχη της Γερμανιας τα εχασα εντελως. Μα απεναντι υπαρχει το Γερμανικο Μουσειο, πιο σωστο δε θα ηταν να βρισκονται εκει; Και επισης πιανουμε και ολιγη προιστορια και καπου υπαρχουν και εκθεματα που βρεθηκαν σε εκσκαφες στο Βερολινο και εγω τουλαχιστον βγηκα με εναν τελειο αχταρμα στο κεφαλι μου. Και η ακολουθια των αιθουσων επιτεινει αυτον τον αχταρμα. Δεν μπορει η προιστορια να βρισκεται στον τελευταιο οροφο, δηλαδη να ειναι το τελευταιο πραγμα που θα δει καποιος. Χρονολογικα τουλαχιστον προηγειται, αρα λογικα θα επρεπε να ειναι η πρωτη αιθουσα που επισκεπτεται κανεις. Αλλα παλι τα ευρηματα ειναι ευρωπαικα, αρα δε συνδεονται με την Αιγυπτο, επομενως δε θα μπορουσε μετα τα ευρωπαικα παλαιολιθικα να ακολουθησουν τα αιγυπτιακα και μια που στον τελευταιο οροφο τους περισσευαν καποιες αιθουσες τα εβαλαν εκει. Ολες αυτες οι ενοτητες ειναι εντελως ασυνδετες μεταξυ τους και μου εδωσαν την αισθηση οτι τα αιγυπτιακα εκθεματα ειτε δεν επαρκουσαν να γεμισουν ολο το μουσειο, ειτε κριθηκε υπερβολικο να αφιερωσουν ενα τοσο τεραστιο μουσειο για τις αιγυπτιακες αρχαιοτητες και κατοπιν οτι βρηκαν εχωσαν μεσα. Που ειναι η γερμανικη μεθοδικοτητα και ταξη; Εν ολιγοις το Neues με κουρασε προσπαθωντας να ακολουθησω ενα νημα το οποιο ουδεποτε βρηκα.
Το ακριβως αντιθετο με το Altes. Η εκθεση των αρχαιων ελληνικων ευρηματων ειχε μια ροη χρονολογικη και γεωγραφικη και τις πινακιδες οι οποιες αναφεροντουσαν στα ευρηματα ισως θα τις ηθελα πιο επεξηγηματικες, αλλα μαλλον το καλυπτουν αυτο με τα μηχανακια-ξεναγους. Εχει κοματια αριστουργηματα. Κατι αρχαικα γυναικεια αγαλματα απο τη Σαμο και απο τη Μικρα Ασια με ενθουσιασαν. Επισης τα αττικα αγγεια! Τι συλλογη! Δεν ηξερα οτι το κυπελλο στο οποιο απεικονιζεται ο Αχιλλεας να επιδενει το τραυμα του Πατροκλου βρισκεται εκει και οταν το ειδα ενθουσιαστηκα.
Λιγο πολυ στα ελληνικα αρχαιολογικα μουσεια τα ωραια εκθεματα αφορουν την ελληνικη αρχαιοτητα ενω τα εκθεματα της ρωμαικης αρχαιοτητας ειναι κατι αγαλματα αυτοκρατορων και αυτοκρατειρων με περιτεχνες κομμωσεις, τα οποια προσωπικα τα βαριεμαι πολυ. Εδω αυτη η συλλογη -η επισκεψη της οποιας ειναι δωρεαν- με εντυπωσιασε. Ο επισκεπτης επισης θα εχει την ευκαρια να θαυμασει μερικα ετρουτσικα ευρηματα εξαιρετικα.
Σε επομενη επισκεψη θα ξαναπαω στο Altes, γιατι θελω να ξαναδω με πιο ησυχια τις εκθεσεις αυτες. Πως λεμε Neues; Καμια σχεση!
Υποθετω λοιπον οτι το αρθρο του Δαμασκου αναφερεται στο Neues Museum.
Απο την αλλη μερια δε μπορω να μην σχολιασω το σημειο της εισαγωγης του αρθρου στο οποιο αναφερεται οτι: " Η ιστορία της Γερμανίας των τελευταίων χρόνων κατέδειξε άλλη μια φορά ότι τα πολιτικά γεγονότα της εκάστοτε εποχής μπορούν με το τρόπο τους να επηρεάζουν πέρα από τις τύχες των ανθρώπων και αυτές των έργων τέχνης. Η απόφαση της μεταφοράς της συλλογής αρχαίας ελληνικής τέχνης από το Σαρλότεμπουργκ στο Αλτες ήταν αποτέλεσμα σαφών πολιτικών επιλογών..." Μα παντα, ηδη απο την εμφανιση των πρωτων μουσειων, ως προσωπικες συλλογες των διαφορων πριγκηπων και ηγεμονων το μουσειο ως θεσμος, κατα τη γνωμη μου, ειναι συνυφασμενος πολυ στενα με την πολιτικη. Ειτε για καλο:για παραδειγμα υπηρξε αιτημα της Γαλλικης Επαναστασης να εχουν οι παντες προσβαση στο μουσειο ως κοινο αγαθο μορφωτικο, (αφηνοντας ισως σε δευτερη μοιρα το στοιχειο της αισθητικης απολαυσης) ειτε για κακο: τι θα μπει ως εκθεμα στο μουσειο, τι θα απορριφθει και σε ακραιες περιπτωσεις τι θα αποσυρθει απο το Μουσειο. Αυτην την τελευταια περιπτωση την γνωρισε πολυ καλα η Γερμανια κατα τη διαρκεια της ναζιστικης περιοδου και της Εκφυλισμενης Τεχνης. Και ας μην ξεχναμε τα εκθεματα των μουσειων ως λαφυρα πολεμου και κατ' επεκταση ως στοιχειο κυριαρχιας του νικητου επι του ηττημενου. (βλ Ιρακ και λεηλασια του Μουσειου της Βαγδατης).
Και ενα αρθρο στη Deutsche Welle σχετικο με το Altes και την εκ νεου λειτουργια του. "Η Αφροδίτη βασίλισσα στην Πρωσία" | Πολιτισμός | Deutsche Welle | 25.02.2011

 

[Borealis]

Ο Δαμάσκος αναφέρονταν στο Άλτες του 1998, το οποίο όπως φαίνεται από τις επισημάνσεις σου δυστυχώς επαναλήφθηκε στο Neues.
Από το λινκ που έδωσες είδα την πρώτη φωτογραφία από τη νέα έκθεση του Άλτες! Ευχαριστώ!
Φαίνεται ότι κάτι άλλαξε ΠΟΛΥ εκεί πέρα!
Θα πάω οπωσδήποτε μια μέρα σε λίγο καιρό που θα είμαι στη Γερμανία...
Σε ευχαριστώ πολύ για το χρόνο που αφιέρωσες να περιγράψεις τα Μουσεία.
Είναι περισσότερο από φανερό ότι όποιος θέλει να δώσει οδηγίες και κρίσεις για τα γερμανικά μουσεία θα πρέπει να είναι σίγουρος ότι αυτά δεν έχουν αλλάξει εντωμεταξύ! (αυτό είναι για τον Sprom!).

 

[ΕΡΣΗ]

Μακαρι σε μερικα χρονια να συμμαζεψουν και το Neues! Κριμα ειναι!
Επισης δυο φορες που πηγα στην Neue Nationalgalerie, ειδα πολυ ωραιες περιοδικες εκθεσεις, αλλα ποτε τη μονιμη συλλογη της.
Μα τι στην ευχη κανουν; Τα στηνουν και τα ξεστηνουν τα εργα; Δεν το πιστευω. Κατι αλλο συμβαινει. Αναρωτιεμαι αν υπαρχει ανθρωπος που εχει δει αυτη τη μονιμη συλλογη.

 

[ΕΡΣΗ]

Θα πάω οπωσδήποτε μια μέρα σε λίγο καιρό που θα είμαι στη Γερμανία...
.

Θα με ενδιεφερε μετα την επισκεψη σου, να μαθω και την αποψη ενος ειδημονα στο θεμα.

 

[ΕΡΣΗ]

Αν τυχει να εισαι Πεμπτη στο Altes, το Μουσειο λειτουργει μεχρι τις 22.00

 

[tripakias]

Ωρες ωρες αισθανομαι πως αυτα τα ερμα τα γερμανικα μουσεια μονο η ΕΡΣΗ και ο Borealis τα αγαπουν.
Πολυ σημαντικα τα οσα μας γραφετε παιδια.

 

[Borealis]

Από ότι βλέπω δεν έχει πιάσει και κανέναν ο πόνος για τα λονδρέζικα! το τισό παραμένει πρώτο στις προτιμήσεις όσο και να προσπαθείτε να τους αποτρέψετε...