Βαλκανιζατέρ FM

[ΕΡΣΗ]

Αλλο ενα τραγουδι που μοιραζομαστε με γειτονα χωρα ειναι ο Μενουσης. Παραθετω την "πειραγμενη" εκδοχη του Βαγγελη με την φωνη της Ειρηνης Παππα και κατοπιν μια αλβανικη εκδοχη.

 

[ΕΡΣΗ]

Και μια και ειπαμε για την Ειρηνη Παππα ας αναφερουμε ακομη δυο τραγουδια της σε διασκευη Βαγγελη Παπαθανασιου:

 

[galat]

Ο Ούγγρος τσιγγάνος Bela Lakatos τραγουδά του Ρουμάνικο τραγούδι Autar Manca

 

[galat]

Το 1995 το γαλλικό συγκρότημα τσιγγάνικης μουσικής Bratsch κυκλοφορεί το CD "Gypsy Music From The Heart Of Europe" με live κομμάτια. Ανάμεσα σε αυτά και μία μείξη ενός Ελληνικού και ενός Αρμένικου τραγουδιού (που αρχίζει μετά το 1:55) με τον κοινό τίτλο "Danse Grecque, Rabiz". Και τα δυό κομμάτια είναι πολύ εύθυμα, η δε εκτέλεση των Bratsch πολύ ενθουσιώδης.

Αν δεν καταλάβατε ποιό είναι το Ελληνικό κομμάτι, ακούστε το παρακάτω. Για την ακρίβεια είναι το Κυπριακό "Τηλλυρκώτισσα" ή "Τα Ριάλια". Τα ριάλια τα έκανε γνωστά την δεκαετία του '70 ο Μιχάλης Βιολάρης. Έκτοτε έχουν τραγουδηθεί από πολλούς ερμηνευτές, ανάμεσα στους οποίους από την Άννα Βίσση, την Κωσταντίνα, την Άντζελα Δημητρίου, τον Τάσο Μπουγά κλπ. Εμείς θα το ακούσουμε από Live εκτέλεση της Άννα Βίσση στην Κύπρο το 2006.

 

[galat]

Μετά από 76 post στο Βαλκανιζατέρ FM θεωρώ μεγάλη έλλειψη να μην έχει γίνει μία αναφορά στην Βουλγάρικη μουσική παράδοση. Περίμενα ότι κάποιος θα έπερνε μέχρι σήμερα την πρωτοβουλία αυτή, μιάς και αυτό που εμένα προσωπικά έρχεται σαν πρώτη εικόνα στο μυαλό σαν Βουλγάρικη παραδοσιακή μουσική, είναι μία μουσική που δεν με ενθουσιάζει. Και αυτή η πρώτη εικόνα δεν είναι άλλη από τις παραδοσιακές φωνητικές χορωδίες, για τις οποίες φημίζεται η Βουλγαρία. Η πιο γνωστή από αυτές η "The mystery of Boulgarian voices" ή αλλιώς "The Bulgarian State Television Female Vocal Choir" βραβεύτηκε το 1989 με το μουσικό βραβείο Grammy για το 2ο CD που είχε κυκλοφορήσει.

Από την φωνητική αυτή χορωδία, αν και στο youtube μπορεί κανείς να βρει πολύ πιό σύγχρονα και προσεγμένα βίντεο, προτίμησα ένα απόσπασμα από την αμερικάνική τηλεόραση της εποχής που η χορωδία βραβεύτηκε με το βραβείο Grammy. Πρέπει να αναφέρουμε ότι η φωνητική αυτή μουσική παράδοση δεν είναι αποκλειστικά Βουλγάρικη, αλλά απαντάται σχεδόν σε όλες τις Βαλκανικές χώρες.

Ψάχνοντας για κομμάτια Βουλγάρικης μουσικής έπεσα σε ένα βίντεο που η αρχική του εικόνα μου ήταν μάλλον απωθητική. Έαν βίντεο που αναφέρονταν στην τελετή απονομής του πρώτου βραβείου του reality show "Music Idol", που πρωτοπαίχτηκε το 2007 στην Βουλγάρικη τηλεόραση. Από περιέργεια και μόνο πάτησα με αναστολές το play και αυτό που άκουσα αφενός με ξάφνιασε ευχάριστα και αφ'ετέρου με αποζημίωσε για την πρωτοβουλία μου. Η νικήτρια, η 20χρονη Nevena, αμέσως μετά την απονομή του βραβείου τραγουδάει με μία υπέροχη φωνή ένα παραδοσιακό φωνητικό τραγούδι από τα βουνά της Ροδόπης. Απολαύστε την.

 

[ΕΡΣΗ]

Ευχαριστουμε galat για το βιντεο με την νικητρια του βουλγαρικου Music Idol. Πραγματικα η κοπελα εχει φωνη!

Εγω παλι ολο στα ελληνικα παραδοσιακα τραγουδια κλωθογυριζω.
Ακομη ενα λοιπον παραδοσιακο δωδεκανησιακο τραγουδι-που σε εμενα τουλαχιστον ειναι πολυ εμφανεις οι μικρασιατικες του επιρροες.
Βρηκα αρκετες εκδοχες του στο you tube, προτιμησα ομως να ανεβασω την εκτελεση της Μαριζας Κωχ.

 

[galat]

Αφού φτάσαμε στην Δωδεκάνησο, ας ακούσουμε ένα τραγούδι-έθιμο από την Κάρπαθο, που ουσιαστικά αποτελεί μία ειδική πρόσκληση για πιοτό και το οποίο απαντάται και στην Ανατολική Κρήτη (με την οποία η Κάρπαθος διατηρεί έτσι και αλλιώς υπόγειες - ή μάλλον υποθαλλάσιες - μουσικές αλληλοεπιδράσεις).

Πρόκειται για το τραγούδι "Τίνος είν' η κούπα η Μονοβασιά;".

Διαβάζουμε από το blogspot "Καρπαθικά ημερολόγια" :
"Η Κούπα η μονοβασιά είναι ένα συμποτικό έθιμο / τραγούδι της Κάτω Καρπάθου.
Γεμίζουμε μια κούπα κρασί. Ο πρώτος που θα πιει λέγεται π.χ. Γιάννης. Τραγουδάμε:
Τίνος είν' η κούπα η Μονοβασιά;
Μην είναι του Γιάννη μας, του μπέη, του πασιά;
Πιες τη Γιάννη, πιες τη
και ξαναγέμισέ τη
και βρες το γείτονά σου
που κάεται κοντά σου.

(Μέχρι στιγμής ο Γιάννης δεν έχει πιει. Όταν του πούνε "βρες το γείτονά σου" αυτός "βρίσκει", δηλαδή ορίζει ποιος θα πιει μετά από αυτόν.)
Θα σ' την ανεβάσουμε στα επουράνια...
(ο Γιάννης υψώνει το ποτήρι του ψηλά)
...και θα σ' την κατεβάσουμε στα καταχθόνια...
(το χαμηλώνει μέχρι το πάτωμα. Σ' αυτό το σημείο ορισμένοι παλιότερα έσταζαν λίγο κρασί χάμω)

...Δος της μια να πάει κάτω
για να βρει η κορφή τον πάτο.
(Τώρα πίνει!)
...και φιλού' τη κι αουκάτω (=και τη φιλούν κι αποκάτω).

Φιλάει τον πάτο του ποτηριού. Μετά πίνει εκείνος που είχε "βρει" ο Γιάννης, και η διαδικασία συνεχίζεται, με το ίδιο ποτήρι για όλους.

Αυτό το έθιμο δεν είναι αποκλειστικά καρπάθικο, υπάρχει με παρόμοιο τραγούδι και στα Γιάννενα (το πίνει ο Γιάννης το κρασί, το πίνει, το πίνει, και στάλα δεν αφήνει...) και πιθανώς και αλλού. "

 

[galat]

Και όποιος έχει διάθεση, ενδιαφέρον και υπομονή (αφού το ντοκυμαντέρ διαρκεί 24 περίπου λεπτά) ας παρακολουθήσει και το πολύ ωραίο αφιέρωμα της ΕΤ3 στην (πολύ ωραία) Κάρπαθο και στα μουσικά της έθιμα.

 

[Rosa]

Αφιερωμένο σ' εσένα, galat, για όλες τις όμορφες μουσικές στιγμές που μας χαρίζεις...

 

[galat]

Αφιερωμένο σ' εσένα, galat, για όλες τις όμορφες μουσικές στιγμές που μας χαρίζεις...

Ρόζα εμείς σε ευχαριστούμε για το ωραίο τραγούδι, αλλά θέλουμε να μας βάζεις πιό συχνά και άλλα τέτοια ωραία τραγούδια!

 

[ΕΡΣΗ]

Με επιασε μια περιεργεια να μαθω σχετικα με τον αμανε.
Και βρηκα τα εξης:

Αμανες:
το μονωδικό, βαρύ, μακρόσυρτο παθητικό άσμα που τραγουδιέται κατά τον "ανατολίτικο" τρόπο, έχοντας ασφαλώς τις ρίζες του στη βυζ. μουσική. Ο αμανές εμφανίστηκε επί Τουρκοκρατίας (άγνωστο πότε) και ονομάστηκε έτσι από το συχνά επαναλαμβανόμενο επιφώνημα "αμάν, αμάν" ("έλεος") ή / και από τη λέξη "μανές", που τουρκικά σημαίνει "λιανοτράγουδο" (δίστιχο ή τετράστιχο). Άλλωστε, σε επίρρωση της πιθανολογούμενης αποκλειστικά ελληνικής καταγωγής του αμανέ, έρχεται και ο σχετικός νόμος του Κεμάλ Ατατούρκ που το 1937 απαγόρευσε στην Τουρκία τον αμανέ «ως ξενόφερτον» και ως «κατάλοιπον της Γκιαουροκρατίας στη Μικρά Ασία» (!!..δες άρθρο του Π. Κουναδη στο «Δίφωνο» αρ. 9, σ. 58), κάτι που ανάγκασε τον έγκριτο σχολιογράφο Π. Παλαιολόγο να θεωρήσει (δυστυχώς ειρωνικά) τον αμανέ ως «τον τελευταίο ανταλλάξιμο της Μικρασιατικής Καταστροφής» (!). Το 1937 το καθεστώς του Ιωάννη Μεταξά με ιδιαίτερη διάταξη απαγορεύει το είδος αυτό σε όλη την ελληνική επικράτεια θεωρούμενο ως καθαρό είδος τουρκικού τραγουδιού. Έτσι επίσημα το είδος αυτό εξωβελίστηκε και από τις δύο Χώρες!
Από μουσική άποψη, οι αμανέδες έχουν δική τους τεχνική, που σε όλα τα "ρεγκίστρα" σύρει υπερβολικά (σε διάρκεια, ένταση και ποικιλία) τους ήχους λέξεων κι έτσι δημιουργείται απροσμέτρητη "ανατολίτικη" αισθηματικότητα. Για να εκφέρει ο εκτελεστής ένα και μόνο δίστιχο, μπορεί να παρατείνει το άσμά του ακόμα και επί 5 ολόκληρα λεπτά!... Οι λέξεις (αφού με παρατεταμένες κλιμακώσεις και ποικίλες εκφωνήσεις χωρίζονται στους φθόγγους και τις συλλαβες τους) στη συνέχεια επαναλαμβάνονται. Καί μόνο όταν γίνει μια τέτοια επανάληψη ολόκληρου του στίχου με τη συνοδεία και άλλων τραγουδιστών, γίνεται πλήρως αντιληπτό το νόημά του. Η μελωδία του αμανέ διαιρείται συνήθως σε 3 φάσεις ελεύθερου ρυθμού. Η α' στηρίζεται στον 1ο στίχο, η β' στην επανάληψη του 2ου ημιστίχου και η γ' στον 2ο στίχο.
Όπως αναφέρει ο Μ. Φ. Δραγούμης (στον οποίο οφείλουμε μερικά από τα προηγούμενα στοιχεία) ο αμανές τραγουδήθηκε σωστά μόνο από καλλιτέχνες εξοικειωμένους προς την τεχνοτροπία του (τους λεγόμενους "αμανετζήδες") αρκετοί από τους οποίους διακρίθηκαν και ως ερμηνευτές ρεμπέτικων και δημοτικών τραγουδιών, ενώ μερικοί (Γεροθόδωρος,Θωμαΐδης) υπήρξαν ονομαστοί ψάλτες. Ο ερευνητής Νίκος Α. Πολίτης σε σχετικό άρθρο του (Περιοδικό "Λαϊκό Τραγούδι", τεύχος 16, 2006) κατατάσσει τον αμανέ σε α) καθαρά ανατολικού ύφους, όταν είναι τονισμένος σε ανατολικά μακάμ και συνοδεύεται από ανατολικά όργανα, β) δυτικότροπο, όταν στην εκφορά και στο ύφος της ορχήστρας έχουν διεισδύσει δυτικά στοιχεία και γ) αιγαιϊκού τύπου, που συνήθως παρεμβάλλεται σε χορευτικά κομμάτια μπάλου του ανατολικού κυρίως Αιγαίου.
Ο αμανές θα πρέπει να κατέκτησε πρώτα τους Έλληνες της Μικρασίας και Θράκης και από εκεί να προχώρησε βαθμιαία προς τα νησιά του Αιγαίου και την υπόλοιπη Ελλάδα (πλην Ιονίων νήσων). Ανάμεσα στους παλιούς αμανετζήδες ξεχωρίζουν οι: Ρίτα Αμπατζή, Μήτσος Ατραΐδης, Ρόζα Ασκενάζη, Κώστας Θωμαΐδης, Χαράλαμπος Παναγής, Κώστας Καρίπης, Μαρίκα Καναροπούλου --"Τουρκαλίτσα", Αντώνης Διαμαντίδης (ή "Νταλγκάς"), Βαγγελάκης Σωφρονίου, Κώστας Ρούκουνας (ή "Σαμιωτάκι") και Κώστας Νούρος-Μαρσέλος. Κάποτε ήταν είδος εξαιρετικά δημοφιλές στην Ελλάδα (βλ. "καφέ-αμάν"), ενώ σήμερα τραγουδιέται σπανιότατα και είναι βέβαιο ότι βαίνει δυστυχώς προς πλήρη εξαφάνιση, γιατί, παρουσιάζοντας μια ιδιόμορφη αισθητική και εγγενείς δυσκολίες προσέγγισης (ως γνήσια ανατολίτικο είδος) δεν ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές κανενός είδους τραγουδιού του συρμού.

Περισσοτερα: Αμανές - Musipedia

Παραθετω εδω δυο πολυ γνωστους αμανεδες τους οποιους τους τραγουδα ο Αντωνης Νταλγκας. Τον αμανε της αυγης και τον αμανε της καληνυχτας.

 

[ΕΡΣΗ]

Να προσθεσω και εναν τουρκικο αμανε σε ζωντανη ηχογραφηση με την εξαιρετικη φωνη του Στελιου Καζαντζιδη.