Βέλγιο Λουξεμβούργο Ολλανδία Βάφλες, κόμιξ και λουλούδια: αξέχαστο Benelux με το αυτοκίνητο

[Eurotraveler]

Πολύ όμορφη περιγραφή! Μού θύμισες το δικό μας ταξίδι εκεί, το Manneken pis... μια σταλίτσα! Όταν το είδα είπα "Αυτό είναι;;;", αλλά μετά περάσαμε από το μαγαζί της Godiva κ πήραμε φράουλες με επικάλυψη σοκολάτας κ αποζημιωθήκαμε! Miam!

Ευχαριστώ demie! Πραγματικά θα αποζημιώθηκες με τη Godiva! Τώρα που κάνω έναν απολογισμό αναρωτιέμαι γιατί περιορίστηκα μόνο στην εξωτερική θέαση των "οίκων σοκολάτας" και δε δοκίμασα τα εδέσματα. Ακόμα κι αν το έκανα λόγω απαγορευτικών τιμών, τώρα μετανιώνω φρικτά.

 

[Eurotraveler]

5η μέρα: Η Ολλανδία σε μία(!) μέρα

Προτού προχωρήσω στην εξιστόρηση της μονοήμερης εκδρομής στην Ολλανδία, οφείλω να επισημάνω δυο σχόλια για τους τυχόν ολλανδόφιλους αλλά και για το σύνολο των ταξιδιωτών και αναγνωστών του φόρουμ. Το γεγονός πως προσπαθήσαμε να δούμε όσο περισσότερα γίνεται από την Ολλανδία σε μία μόνο μέρα δε θα πρέπει να θεωρηθεί δείγμα απαξίωσης της χώρας ως τουριστικού προορισμού. Φυσικά η Ολλανδία έχει πολλά να προσφέρει και δίκαια θεωρείται ιδιαίτερα δημοφιλής προορισμός. Ωστόσο, στα πλαίσια ενός τουρ με αυτοκίνητο και μάλιστα στα πλαίσια ενός τουρ όπως αυτό, που καλύπτει πολλές χιλιάδες χιλιόμετρα, γνωρίζει κανείς εκ των προτέρων πως δεν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια να γνωρίσει σε βάθος τις πόλεις που επισκέπτεται. Άλλωστε και για μας το καλούμενο Benelux ήταν μεν ο προορισμός, θελήσαμε όμως να εμπλουτίσουμε το πρόγραμμα και με επισκέψεις στις καθοδόν πόλεις, πράγμα που αυτόματα θα σήμαινε λιγότερο χρόνο στο Benelux.

Αφού προσπάθησα να αιτιολογηθώ για τον ελάχιστο χρόνο που αφιερώσαμε συνολικά στη χώρα, είναι καιρός να περιγράψω πιο αναλυτικά το πρόγραμμα που ακολουθήσαμε.

Ξεκινώντας το πρωί από τις Βρυξέλλες γνωρίζαμε όλοι ότι θα βλέπαμε σίγουρα το Άμστερνταμ, ενώ εγώ είχα εκφράσει την επιθυμία μου να προχωρήσουμε και στην περιοχή των Marken και Volendam, τα οποία συνήθως αναφέρονται από τα ελληνικά ταξιδιωτικά γραφεία ως "ψαροχώρια". Μολονότι μας συνέστησαν κάποιοι φίλοι από την περιοχή να περιοριστούμε στο Άμστερνταμ για τις ώρες που θα είχαμε στη διάθεσή μας, εμείς όχι μόνο πήγαμε και στα ψαροχώρια, αλλά και ξεκινήσαμε τη γνωριμία μας με τη χώρα με επίσκεψη στη Χάγη.

Πορευόμενοι οδικώς προς το Βορρά του μικρού Βελγίου και προσπερνώντας τις εξόδους για την Αμβέρσα, μέσα σε ένα δίωρο είχαμε φτάσει στη Χάγη. Η απόφαση να επισκεφθούμε και τη Χάγη ελήφθη τελευταία στιγμή, με σκοπό κυρίως να δούμε το Διεθνές Δικαστήριο. Η είσοδος στην πόλη με τους γραφικούς ουρανοξύστες (ακούγεται οξύμωρο, αλλά δεν είναι) δημιουργεί μια πολύ ευχάριστη πρώτη εντύπωση.

Το αυτοκίνητο γρήγορα εγκαταλείφθηκε στο πάρκινγκ πίσω από τη Nieuwe Kerk κι αμέσως ξεκινήσαμε πεζή για τη σύντομη βόλτα μας στην πόλη. Η πεζοδρομημένη εμπορική οδός Grote Markstraat μας έδωσε και πάλι την εικόνα μιας μοντέρνας πόλης, γεμάτης πολυκαταστήματα, εικόνα που μας παρέπεμπε περισσότερο μάλλον σε αμερικανική παρά σε ευρωπαϊκή πόλη. Από τα κάθετα δρομάκια στην Grote Markstraat όσα κοιτούν νότια οδηγούν στην πολυπολιτισμική συνοικία της Χάγης, την Chinatown, ενώ η Wagenstraat/Venestraat, την οποία ακολουθήσαμε με κατεύθυνση βόρεια, αποδείχτηκε ένας ακόμη (πιο) εμπορικός δρόμος, πεζοδρομημένος φυσικά, με αυξημένη κίνηση και γεμάτος δημοφιλείς μάρκες ένδυσης. Μιας και άρχισαν να πέφτουν κάποιες σταγόνες βροχής, αναζητήσαμε καταφύγιο στην κομψή στοά της πόλης, το "Passage".

κάτω: η Nieuwe Kerk της Χάγης

Βγαίνοντας η βροχή είχε ήδη σταματήσει. Απέναντι από το Binnenhof κι από τη λιμνούλα πια, παρατηρούμε τις σημαίες που ανεμίζουν και τις πάπιες που κολυμπούν. Το Binnenhof είναι ένα κτιριακό συγκρότημα, στο οποίο στεγάζονται οι δύο βουλές της χώρας, καθώς και το γραφείο του Πρωθυπουργού. Πρόκειται δηλαδή για το επίκεντρο της νομοθετικής και της εκτελεστικής εξουσίας στη χώρα.

Στο σημείο αυτό θα αναφερθώ σε κάποια αξιοθέατα σε κοντινή απόσταση από το Binnenhof, στα οποία όμως δεν έτυχε να πάω κυρίως λόγω άγνοιας, αλλά και λόγω έλλειψης χρόνου. Πρώτον, σε κοντινή απόσταση, στην οδό Noordeinde, βρίσκεται το Paleis Noordeinde, μία από τις τρεις επίσημες κατοικίες της βασιλικής οικογένειας. Δεύτερον και κυριότερον, δίπλα ακριβώς στο Binnenhof βρίσκεται το Mauritshuis, ένα μικρό αλλά πολύ αξιόλογο μουσείο με έργα φλαμανδών ζωγράφων, στο οποίο μεταξύ άλλων φιλοξενείται το διάσημο "κορίτσι με το σκουλαρίκι" του Vermeer και μια αυτοπροσωπογραφία του Ρέμπραντ. Τρίτον, λίγο πέρα από την ίδια περιοχή βρίσκεται το κτιριακό συγκρότημα με τους δύο χαρακτηριστικούς ουρανοξύστες, τους οποίους πριν χαρακτήρισα γραφικούς, ακριβώς διότι διαθέτουν επικλινή σκεπή κατά το παραδοσιακό αρχιτεκτονικό πρότυπο.

Επιστρέφουμε στο πάρκινγκ και παραλαμβάνουμε το αυτοκίνητο για να κατευθυνθούμε προς το Διεθνές Δικαστήριο (ICJ ή CIJ γαλλιστί). Άλλωστε, καθότι νομικοί κάποιοι εξ ημών, το Διεθνές Δικαστήριο ήταν ο λόγος για τον οποίο τελευταία στιγμή εντάξαμε στο πρόγραμμα και τη Χάγη. Νομικά ζητήματα δε θα θίξω πολλά, θα περιοριστώ στα στοιχειώδη. Διάδικοι στο Διεθνές Δικαστήριο δεν μπορούν να είναι παρά τα κράτη. Βασική προϋπόθεση για να εναχθεί ένα κράτος στο Διεθνές Δικαστήριο είναι το καλούμενο συνυποσχετικό ή compromis. Με αυτό τα κράτη αναγνωρίζουν τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου και συμφωνούν τη δικαστική επίλυση της εν λόγω διαφοράς τους, πράγμα που σημαίνει ότι χωρίς τη σιωπηλή ή ρητή συναίνεσή τους, τα κράτη δεν μπορούν να βρεθούν στη Χάγη. Το Διεθνές Δικαστήριο είναι βασικό όργανο των Ηνωμένων Εθνών, όπως το Συμβούλιο Ασφαλείας και η Γενική Συνέλευση. Εκτός από την εκδίκαση υποθέσεων, μπορεί να εκδώσει και γνωμοδοτήσεις. Βέβαια, το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης δεν είναι το μόνο διεθνές δικαστήριο. Ενδεικτικά αναφέρω το Διεθνές Δικαστήριο για το δίκαιο της θάλασσας στο Αμβούργο, ενώ προβλέπεται και η συγκρότηση ad hoc δικαστηρίων για την επίλυση συγκεκριμένης διαφοράς που εμπίπτει στο πεδίο του διεθνούς δικαίου, όπως το ad hoc δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία. Αναλυτικά τα της λειτουργίας του Δ.Δ. αναφέρονται στο Καταστατικό του.

Μετά το Δ.Δ. παίρνουμε το δρόμο για το Άμστερνταμ. Η διαδρομή προσφέρει χαρακτηριστικές εικόνες ολλανδικής υπαίθρου. Εντελώς επίπεδες εκτάσεις, ανεμόμυλοι και πολλές αγελάδες.

Επόμενος σταθμός το Άμστερνταμ ή Αμστελόδαμο αν προτιμάτε την -ίσως αποτυχημένη αλλά ενδιαφέρουσα- ελληνική απόδοση. Κυκλοφορούσε κάποτε ένα ψευτοδίλημμα αναφορικά με το ποια είναι η πρωτεύουσα της Ολλανδίας. Όσοι το είχαν επινοήσει προέβαλλαν ως ενισχυτικό της Χάγης το γεγονός πως σε αυτήν εδρεύουν το κοινοβούλιο, η κυβέρνηση και το ανώτατο δικαστήριο της χώρας. Ωστόσο, επισήμως ορίζεται πως πρωτεύουσα του Βασιλείου των Κάτω Χωρών είναι το Άμστερνταμ, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι και οι τρεις εξουσίες βρίσκονται εγκατεστημένες σε άλλη πόλη, τη Χάγη. Επομένως, αφού σίγουρα ένα κράτος δεν μπορεί να έχει δύο πρωτεύουσες, πρωτεύουσα της Ολλανδίας είναι το Άμστερνταμ σύμφωνα με τη ρητή και επίσημη ρύθμιση.

Το Άμστερνταμ είναι μια πόλη-μύθος. Για πολλούς είναι η πόλη των ελαφρών ναρκωτικών και της πορνείας, για άλλους η πόλη όπου τα δύο φύλα έχουν τόσο εξισωθεί ώστε ενίοτε κοντεύουν να ταυτιστούν, για άλλους είναι η πόλη των μεγάλων ζωγράφων, για άλλους η πόλη των ποδηλάτων, για άλλους η πόλη των λουλουδιών. Το Άμστερνταμ δεν είναι τίποτα από όλα αυτά, είναι όλα αυτά και ακόμη περισσότερα μαζί. Όποιος πιστεύει ότι το Άμστερνταμ είναι μόνον η πόλη των ουσιών ή μόνον η πόλη των λουλουδιών, βλέπει μόνο μια πλευρά της πόλης. Ίσως όμως λίγο μονομερής να ήταν και η δική μου προσέγγιση της πόλης, μιας και αρκέστηκα στη γνωριμία με την πλέον γραφική πλευρά του Άμστερνταμ. Για μένα το Άμστερνταμ είναι πρώτα απ'όλα η πόλη του ρομαντισμού (όχι του ρομάντζου) και η διαδρομή μου στην πόλη σχεδιάστηκε με σκοπό να δω το ρομαντικό Άμστερνταμ. Αυτό για διάφορους λόγους σήμαινε εξαρχής αποκλεισμό της Red light district, αλλά και των μουσείων λόγω περιορισμένου διαθέσιμου χρόνου.

Αφήνουμε το αυτοκίνητο σε ένα πάρκινγκ κοντά στην πλατεία Rembrandtsplein και ξεκινάμε την περιήγηση. Φυσικά η πλατεία αυτή κοσμείται από το άγαλμα του Ρέμπραντ. Πρόκειται για μια πολυσύχναστη πλατεία, στα όρια του κέντρου της πόλης, η οποία προσελκύει νέο κόσμο και είναι ζωηρή, γεμάτη καφέ, θέατρα και κλαμπ. Δυο βήματα από αυτή βρίσκεται το άκρο του ποταμού που έδωσε το όνομά του στην πόλη, αλλά και στη γνωστή μπύρα. Ο λόγος για τον Άμστελ. Στο σημείο που ο Άμστελ προσεγγίζει το ιστορικό κέντρο του Άμστερνταμ βρίσκεται ένα παράρτημα του μουσείου Ερμιτάζ. Η δική μου εξήγηση; Και το Άμστερνταμ μια "Βενετία του Βορρά" είναι, όπως και η Αγία Πετρούπολη. Παραδίπλα βρίσκεται η ιστορική πλατεία Waterlooplein με την ομώνυμη στάση του μετρό. Εδώ δε σταθήκαμε πολύ, όμως αξίζει να ειπωθούν δυο λόγια για την περιοχή. Τα σημεία ενδιαφέροντος πάνω στην πλατεία είναι ο καθολικός ναός του Αγίου Αντωνίου της Πάδοβας και η Stopera, η σύγχρονη Όπερα της πόλης. Πίσω από το κτίριο βρίσκεται το σπίτι του Ρέμπραντ, καθώς και η αγορά του Βατερλώ, γνωστή για τα second-hand είδη των πωλητών της. Άλλοτε στο σημείο αυτό βρισκόταν η αγορά των Εβραίων, προς τιμή των οποίων έχει στηθεί τώρα μια πλάκα στο κέντρο της Waterlooplein.

κάτω: η πλατεία Rembrandtsplein

κάτω: το παράρτημα του Ερμιτάζ στο Άμστερνταμ

κάτω: ο καθολικός Ναός του Αγίου Αντωνίου της Πάδοβας

Προχωράμε κατά μήκος του Άμστελ, καθώς αυτός πλησιάζει το ιστορικό κέντρο. Είναι αναγκαία μια στάση για φωτογραφίες με φόντο το Hotel de l'Europe, ένα από τα πιο εντυπωσιακά κτίρια της πόλης. Περνάμε από τον πύργο Muntorren και συνεχίζουμε προς την αγορά των λουλουδιών. Αν και είχα μεγαλύτερες προσδοκίες για την αγορά των λουλουδιών, οφείλω να ομολογήσω ότι το σταυροδρόμι στην περιοχή του Hotel de l'Europe και του Munt είναι κατά την εκτίμησή μου από τις ωραιότερες περιοχές στο Άμστερνταμ.

κάτω: το θρυλικό Hotel de l'Europe

κάτω: κατάστημα με ολλανδικά τυριά στην περιοχή της αγοράς των λουλουδιών

Πάνω από το Munt και την αγορά των λουλουδιών απλώνεται ο βασικός άξονας των ιστορικών καναλιών του Άμστερνταμ. Το φιλόδοξο σχέδιο επέκτασης της πόλης κατά το 17ο αιώνα, άνοιξε τους δρόμους του Άμστερνταμ πέρα από το κανάλι Singel, που ως τότε αποτελούσε το άκρο σημείο της πόλης. Έτσι, τα ιστορικά κανάλια Herengracht, Keizersgracht και Prinsengracht κατοικήθηκαν από εύπορες οικογένειες και σήμερα οι προσόψεις των κτιρίων αποδεικνύουν το μεγαλείο της εποχής αυτής που ονομάστηκε ο χρυσούς αιών της Ολλανδίας. Με ποδήλατο, με βάρκα ή με τα πόδια η βόλτα στα κανάλια είναι πάντοτε ευχάριστη. Δυστυχώς ο χρόνος πίεζε και δεν μπορούσαμε να επεκταθούμε προς το μποέμ Jordaan και την περιοχή των "9 δρόμων". Έτσι, αφού περάσαμε γέφυρες και θαυμάσαμε την αστική φλαμανδική αρχιτεκτονική στα κτίρια των ιστορικών καναλιών, κινηθήκαμε προς το κεντρικότερο τμήμα.

Ως η απόλυτα κεντρική περιοχή του Άμστερνταμ θεωρείται το μακρόστενο τμήμα από το Σιδηροδρομικό Σταθμό ως την απόληξη της εμπορικής Kalverstraat στον πύργο Munt. Ο σιδηροδρομικός σταθμός είναι ένα εντυπωσιακό κτίριο με πολλά στοιχεία γοτθικού αναγεννησιακού ρυθμού, που οριοθετεί το βόρειο κέντρο της πόλης. Παλαιότερα είχε υποστηριχτεί πως η τοποθεσία του Σταθμού στο βόρειο άκρο του κέντρου ήταν περιοριστική για την ανάπτυξη της πόλης, με την ιδέα ότι ο Σταθμός οριοθετούσε όχι μόνο το κέντρο, αλλά και την πόλη εν γένει. Ωστόσο, έχουν γίνει προσπάθειες σε μεγάλο βαθμό επιτυχημένες, ώστε το καλούμενο "Βόρειο Άμστερνταμ", δηλαδή η περιοχή βόρεια το Σταθμού, να ενταχθεί στο χάρτη της πόλης. Δεδομένου όμως πως το Βόρειο Άμστερνταμ χωρίζεται από το υπόλοιπο Άμστερνταμ με μια φαρδιά λωρίδα νερού, το μετρό είναι το μοναδικό μέσο που μπορεί να εξασφαλίσει την ανεμπόδιστη σύνδεση των δύο περιοχών.
Από την περιοχή του Σταθμού ακολουθήσαμε την πολυσύχναστη οδό Damrak. Όπως και η γύρω περιοχή του κέντρου, έτσι και η οδός Damrak δεν είναι πλέον παρά ένας δρόμος γεμάτος κακόγουστα τουριστικά καταστήματα και εστιατόρια. Το μόνο ενδιαφέρον κτίριο πλάι στα turist traps είναι αυτό του Χρηματιστηρίου. Φτάνουμε στην πλατεία Dam, το πιο κεντρικό σημείο του κεντρικού Άμστερνταμ. Τα ιστορικά κτίρια της πλατείας είναι ο ναός Nieuwe Kerk και το Παλάτι, το οποίο όμως εξωτερικά δε διατηρεί την αίγλη του αντίστοιχου της Χάγης. Άλλα δημοφιλή σημεία στην πλατεία είναι το μουσείο Madame Tussaud's και το πολυκατάστημα De Bijenkorf.

κάτω: ο Σιδηροδρομικός Σταθμός

κάτω: το κτίριο του Χρηματιστηρίου

κάτω: το πολυκατάστημα De Bijenkorf

κάτω: το Βασιλικό Παλάτι στην πλατεία Dam

Κινούμαστε πίσω από το Βασιλικό Παλάτι για να δούμε ένα άλλο μοναδικό κτίριο. Πρόκειται για το ιστορικό πολυκατάστημα Magna Plaza, χτισμένο κι αυτό σε γοτθικό αναγεννησιακό στυλ. Συνεχίζουμε για το Beginhof, μοναστήρι και κοινότητα της γνωστής αδελφότητας Beguine, αυτή τη φορά όμως όχι στο Βέλγιο, αλλά στην Ολλανδία. Δυστυχώς όταν φτάσαμε η είσοδος απαγορευόταν και δεν μπορέσαμε να επισκεφθούμε την εσωτερική αυλή, που μοιάζει με μικρή όαση στο κέντρο της πολυσύχναστης περιοχής.

κάτω: το πολυκατάστημα Magna Plaza

κάτω: σπίτια που γέρνουν, ώστε να διευκολύνεται η ανύψωση αντικειμένων στους πάνω ορόφους

Μέσω της πλατείας Spui καταλήγουμε στον εμπορικό πεζόδρομο Kalverstraat. Αν δεν ενδιαφέρεστε για αγορές στα δημοφιλή καταστήματα, ο δρόμος αυτός δε θα σας εκπλήξει θετικά. Συνολικά, η εικόνα που έλαβα από το ιστορικό κέντρο του Άμστερνταμ, δηλαδή από την περιοχή γύρω από την πλατεία Dam δε με αποζημίωσε, θα μπορούσα να πω ότι διέψευσε λίγο τις προσδοκίες μου, καθώς τη βρήκα πλήρως εμπορευματοποιημένη και χωρίς ίχνος τοπικού χαρακτήρα. Αντίθετα, όλη η περιοχή γύρω από τη νησίδα του κέντρου με ικανοποίησε πολύ περισσότερο.

κάτω: ο εμπορικός πεζόδρομος Kalverstraat

κάτω: ο πύργος Munt στο βάθος

Κατεβαίνοντας στο Munt επιστρέψαμε στην Rembrandtplein και παραλάβαμε το αυτοκίνητο από το πάρκινγκ. Το είχαμε πια αποφασίσει. Θα συνεχίζαμε για τα ψαροχώρια. Όμως κάποια εργοτάξια στην περιοχή του Άμστερνταμ μας έκαναν να τριγυρίζουμε με το αυτοκίνητο τουλάχιστον μισή ώρα, ώσπου να βρούμε τη σωστή έξοδο. Το κακό είναι πως θα είχαμε λιγότερο χρόνο στα ψαροχώρια, το καλό είναι ότι ήρθαμε έτσι σε επαφή με μια διαφορετική και ανερχόμενη περιοχή του Άμστερνταμ. Ο λόγος για τις Ανατολικές Προκυμαίες ή Oostelijke Eilanden. Η περιοχή εκτείνεται στα βορειοανατολικά του κέντρου και περιλαμβάνει το ερευνητικό κέντρο Nemo, το Ναυτικό Μουσείο, τον ανεμόμυλο Brouwerij 't ij και μια σειρά από σύγχρονα κτίρια.

Έχοντας πια επισκεφθεί και την Κοπεγχάγη, μπορώ να πω με ασφάλεια ότι η περιοχή αυτή του Άμστερνταμ παρουσιάζει κάποιες ομοιότητες με το Ørestad της Κοπεγχάγης, αν και οι Δανοί βρίσκονται πάντοτε μερικά βήματα μπροστά στα θέματα της σύγχρονης αστικής αρχιτεκτονικής.

Ο ήλιος είχε αρχίσει να πέφτει για τα καλά και ξέραμε ότι ελάχιστα θα μπορούσαμε να παραμείνουμε στα ψαροχώρια. Δεν πτοηθήκαμε όμως. Στο Volendam φτάσαμε σχεδόν βράδυ. Η βραδινή βόλτα στη μικρή προκυμαία ήταν μαγική. Χαρακτηριστικά ολλανδικά κτίρια, όχι αστικά αλλά εξοχικά, βαμμένα σε σκούρα χρώματα, μάυρα και πράσινα, στεγάζουν παραδοσιακές ταβέρνες και μπυραρίες. Η μελαγχολία της Βόρειας Θάλασσας, τα λαμπάκια στους δρόμους, η θέα του φεγγαριού δημιουργούν ένα μοναδικό σκηνικό, που μοιάζει να ξεπήδησε από κάποιο ναυτικό παραμύθι του Άντερσεν (κι άλλη ομοιότητα με τη Δανία). Το Volendam ήταν χωρίς δεύτερη σκέψη ένα από τα highlights του ταξιδιού.

Η βραδινή περιήγηση στα ψαροχώρια συνεχίζεται με προορισμό τώρα το Μάρκεν. Καθοδόν περνάμε μέσα από το μικρό Ένταμ.

Με το αυτοκίνητο διασχίζουμε μια στενή λωρίδα γης περιτριγυρισμένη από θάλασσα. Ο δρόμος είναι ελάχιστα φωτισμένος. Μήπως κάνουμε κάτι λάθος; Είμαστε το μόνο αυτοκίνητο που κάνει αυτή τη διαδρομή. Όταν φτάσαμε στο Μάρκεν, διαπιστώσαμε πως το μικρό ολλανδικό χωριό κοιμόταν ήδη. Βυθισμένα στο σκοτάδι, τα εξοχικά σπιτάκια φωτίζονταν από λίγους φανοστάτες και από το φεγγαρόφωτο, το οποίο επέτρεπε να αναγνωρίσουμε μόνο κάποιες λεπτομέρειες στους χαριτωμένους κήπους τους. Το Μάρκεν προφανώς δεν ήταν τόσο ζωντανό όσο το Volendam, όμως η σύντομη παραμονή σε αυτό μας έδωσε μια μικρή γεύση από την ολλανδική αγροτική ζωή.

Έχουμε τώρα να διανύσουμε μια νυχτερινή διαδρομή 2,5 ωρών για να βρεθούμε πίσω στις Βρυξέλλες. Αν και την αδικήσαμε δίνοντάς της μόνο μία μέρα, η Ολλανδία μάς αποζημίωσε.