Σταυροδρόμι ανάμεσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, στην οποία ανήκε έως το 1913, στη Βουλγαρία που την επιθυμούσε διακαώς ως λιμάνι και στην Ελλάδα, η Καβάλα άκμασε από τα μέσα του 18ου αιώνα ως κέντρο καπνοπαραγωγής, με την οικονομική αυτή δραστηριότητα να έχει αφήσει ανεξίτηλο το σημάδι της στη φυσιογνωμία της πανέμορφης πόλης της ανατολικής Μακεδονίας.
Η πάλαι ποτέ «Μέκκα του Καπνού», ωστόσο, ούτε ήταν ούτε είναι «μονοθεματική», καθώς αποτελεί και ένα από τα σημαντικότερα κέντρα αλιείας της χώρας, με ένα ιδιαίτερα αναπτυγμένο λιμάνι.
Η περατζάδα στο πλουσιότατο παραλιακό μέτωπο της Καβάλας, αναδεικνύει όχι μόνο την ομορφιά του αμφιθεατρικού χαρακτήρα της, με τις βορειότερες συνοικίες της να δεσπόζουν από ψηλά, αλλά και δεκάδες επιλογές, είτε γαστριμαργικές – με τα ψάρια και τα θαλασσινά να έχουν την τιμητική τους – είτε… νυχτερινές για το ποτό και διασκέδαση δίπλα στη θάλασσα.
Εδώ κανείς συναντά έναν σπάνιο συνδυασμό εμπορικής ζωντάνιας, με μια αγορά που την επισκέπονται Μακεδόνες, Θράκες, αλλά και Βαλκάνιοι γείτονες για τα ψώνια τους, με τους ράθυμους ρυθμούς μιας τυπικής ελληνικής επαρχιακής πόλης.
H παλιά πόλη της Καβάλας, η «Παναγία», χαρακτηρίζεται από τα ανηφορικά και στενά σοκάκια της και τον ισλαμογενή «ρετρό» χαρακτήρα της. Η κίνηση με αυτοκίνητο είναι αρκετά δύσκολη, γι’ αυτό πολλοί επιχειρούν την ανάβαση με τα πόδια, ωστόσο το πιο εύχρηστο μέσο είναι το τρενάκι του Δήμου Καβάλας που εξυπηρετεί ντόπιους και τουρίστες και ξεκινά από το κέντρο της σύγχρονης πόλης.
Εντός της παλιάς πόλης, η οποία στις τρεις από τις τέσσερις πλευρές της περιβάλλεται από θάλασσα, δεσπόζει το Ιμαρέτ, σπάνιο μνημείο ύστερης οθωμανικής αρχιτεκτονικής, συνολικού μεγέθους 4.200 τ.μ., δώρο του Μεχμέτ Αλή ή Μωχάμετ Αλή Πασά, Οθωμανού αξιωματούχου γεννημένου στην Καβάλα και μετέπειτα βαλή (αντιβασιλιά) της Αιγύπτου.
Το Ιμαρέτ λειτουργούσε ως τις αρχές του 20ού αιώνα ως ισλαμικό σχολείο και πτωχοκομείο, ενώ στις αρχές του 21ου αιώνα, μετά από δεκαετίες εγκατάλειψης, ανακαινίστηκε με την έγκριση της Αιγύπτου, στην οποία ανήκει μέχρι και σήμερα. Πλέον λειτουργεί ως ξενοδοχείο – μνημείο.
Οι Καμάρες, μεσαιωνικό υδραγωγείο και ίσως η πιο αναγνωρίσιμη εικόνα της Καβάλας, ολοκληρώνουν την περιήγηση στην παλιά πόλη, όπου αξίζει να επισκεφθείτε επίσης την εκκλησία της Παναγίας και το τζαμί του Χουσεΐν Μπέη.
Τα μεγάλα κτήρια που στέγαζαν κάποτε τα καπνομάγαζα έχουν πια αλλάξει χρήση, ωστόσο χρωματίζουν ανεξίτηλα τη φυσιογνωμία της περιοχής. Μια γεύση αυτής της πλευράς της πόλης μπορεί να λάβει κανείς επισκεπτόμενος το Μουσείο Καπνού, όπου φιλοξενούνται εκθέματα τόσο από τον ίδιο τον μηχανολογικό εξοπλισμό που χρησιμοποιούσαν οι καπνοπαραγωγοί, αλλά και από τους αγώνες των καπνεργατών της Καβάλας, που έχουν μείνει στην ιστορία.
