1821 - 2021 200 χρόνια Ελλάδα...

[chrisbd]

Επ ευκαιρία των 200 χρόνων της χωρας ανοίγω αυτό το τοπικ για να τιμήσουμε και μεις με τον τρόπο μας την επέτειο αυτή.. Ότι έχει σχέση λοιπόν με αυτό μπορούμε να το καταγράψουμε όποιος θέλει και μπορεί διάφορα πράγματα που δεν είναι και πολύ γνωστά και έχουν σχέση με την επανάσταση..

Παράκληση μόνο μην ξεφύγουμε γιατί αυτην την τάση την έχουμε όπως έχετε διαπιστώσει..

Ξεκινώ με κάτι που διάβασα πρόσφατα..


Ψαροκώσταινα ή Ψωροκώσταινα

Το όνομα «Ψωροκώσταινα» το χρησιμοποιούμε σήμερα, όταν θέλουμε να περιγράψουμε την ανέχεια και τη φτώχεια και ειδικότερα όταν θέλουμε να καταδείξουμε κάποιον ή κάτι ως τον «φτωχό συγγενή» ενός συνόλου, ή με άλλα λόγια τον «τελευταίο τροχό της αμάξης». Στις μέρες μας, συνήθως χρησιμοποιούμε απαξιωτικά αυτή τη λέξη όταν πρόκειται να στηλιτευθεί μια κακομοιριά, υποχωρητικότητα, ανοργανωσιά, αδυναμία και φτώχια που κάποιοι θεωρούν ότι χαρακτηρίζει την Ελλάδα της νεότερης ιστορίας.
Όμως, η Ψαροκώσταινα ή Ψωροκώσταινα, ήταν ένα υπαρκτό πρόσωπο της νεοελληνικής ιστορίας και μάλιστα μια ηρωική και αξιέπαινη γυναίκα στα χρόνια της Επανάστασης του 1821 η οποία αφιέρωσε τη ζωή της στην υπηρεσία της πατρίδος.

Όταν το 1821 καταστράφηκε η πόλη των Κυδωνιών, της Μικράς Ασίας, μετά από την αποτυχημένη επαναστατική κίνηση που επιχειρήθηκε, ο πληθυσμός της σφάχτηκε και το σύνολό του εγκατέλειψε την όμορφη πόλη με ντόπια ή ψαριανά καράβια. Στην χαλασιά αυτή κατάφερε να σωθεί η Πανωραία Χατζηκώστα, μια όμορφη αρχόντισσα με μεγάλη περιουσία. Κατά αγαθή συγκυρία ένας ναύτης τη βοήθησε και μαζί με άλλους την ανέβασαν σ’ ένα καράβι που ξεμπάρκαρε στα Ψαρά. Τόσο τον άντρα της, τον Κώστα Αϊβαλιώτη, που ήταν πάμπλουτος έμπορος, όσο και τα παιδιά της, τους έσφαξαν μπρος τα μάτια της οι Τούρκοι. Στα Ψαρά λοιπόν, όπου βρέθηκε (γι’ αυτό ονομάστηκε Ψαροκώσταινα)πάμφτωχη και ολομόναχη, οι συντοπίτες της και κυρίως ο Βενιαμίν ο Λέσβιος (δάσκαλος της Ακαδημίας των Κυδωνιών) την βοήθησαν και την προστάτεψαν.Η Πανωραία σύντομα άφησε τα Ψαρά και φθάνει στην τότε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, το Ναύπλιο. Εκεί την ακολούθησε κι εγκαταστάθηκε και ο Βενιαμίν ο Λέσβιος.

Στην αρχή όλα πήγαιναν καλά, αφού ζούσε από τις υπηρεσίες τις οποίες προσέφερε στον δάσκαλο και φιλόσοφο Βενιαμίν Λέσβιο,* ο οποίος παρέδιδε μαθήματα για να ζήσει. Τον Αύγουστο του 1824 όμως, ο Βενιαμίν ο Λέσβιος πέθανε από τύφο. Από τότε για την Πανώρια άρχισε ένας δυσβάστακτος αγώνας επιβίωσης. Μόνη και άγνωστη, βγάζει το ψωμί της πότε κάνοντας την αχθοφόρο, πότε την πλύστρα και πότε χάρη στην ελεημοσύνη όσων την συμπονούσαν.Την περίοδο εκείνη η Επανάσταση δοκιμαζόταν από την επέλαση του Ιμπραήμ, ο οποίος εκτός από τις άλλες καταστροφές άφηνε στο πέρασμά του και εκατοντάδες ορφανά που συγκεντρώνονταν στο Ναύπλιο. Παρά τα προβλήματά της, η Πανώρια ζήτησε και πήρε υπό την προστασία της παιδιά ορφανά. Για να τα θρέψει περνούσε από σπίτι σε σπίτι και ζητιάνευε. Είχε παραμελήσει σε τέτοιο βαθμό τον εαυτό της, που τα αλητάκια της παραλίας την πείραζαν και την φώναζαν Ψωροκώσταινα.

Το 1826 έγινε έρανος** στο Ναύπλιο για να βοηθήσουν το μαχόμενο Μεσολόγγι. Έτσι μια Κυριακή, στήθηκε στη κεντρική πλατεία ένα τραπέζι και οι υπεύθυνοι του εράνου ζητούσαν από τους καταστραμμένους, πεινασμένους και χαροκαμένους Έλληνες να βάλουν πάλι το χέρι στην τσέπη για να βοηθήσουν τους μαχητές και τους αποκλεισμένους του Μεσολογγίου. Αλλά λόγω της φτώχιας και της εξαθλίωσης κανείς δεν πλησίαζε το τραπέζι. Όλων τα σπίτια δύσκολα τα έφερναν πέρα. Τότε η φτωχότερη όλων, η χήρα Χατζηκώσταινα, η Πανωραία, έβγαλε το ασημένιο δαχτυλίδι που φορούσε στο δάχτυλό της και ένα γρόσι που είχε στην τσέπη της και τα ακούμπησε στο τραπέζι της ερανικής επιτροπής, λέγοντας«Δεν έχω τίποτα άλλο από αυτό το ασημένιο δαχτυλίδι κι αυτό το γρόσι. Αυτά τα τιποτένια προσφέρω στο μαρτυρικό Μεσολόγγι».Ύστερα απ’ αυτή την απρόσμενη χειρονομία, κάποιος από το πλήθος φώναξε: «Για δείτε, η πλύστρα η Ψωροκώσταινα πρώτη πρόσφερε τον οβολό της» κι αμέσως το φιλότιμο πήρε και έδωσε. Άρχισαν να αποθέτουν στο τραπέζι του εράνου λίρες, γρόσια και ασημικά. Αυτή ήταν η εξέλιξη της φτωχής προσφοράς της πλύστρας Χατζηκώσταινας, που από εκείνη τη στιγμή απαθανατίστηκε «επίσημα» πλέον, με το παρανόμι «Ψωροκώσταινα».Η πλύστρα Πανωραία όμως, δεν έδινε μόνο μαθήματα πατριωτισμού, αλλά και ανθρωπιάς, καθώς το ελάχιστο εισόδημά της το μοιραζόταν με ορφανά παιδιά αγωνιστών. Όταν μάλιστα ο Καποδίστριας ίδρυσε ορφανοτροφείο, προσφέρθηκε – γριά πια και με σαλεμένο τον νου από τον πόνο και τις στερήσεις – να πλένει τα ρούχα των ορφανών χωρίς καμιά αμοιβή.

Και εκεί που άρχισε να χαίρεται για τα «παιδιά της» που είχαν βρει ρούχα και φαγητό, λίγους μόλις μήνες μετά τη λειτουργία του ιδρύματος η Πανώρια πέθανε. Οι επίσημοι δεν την τίμησαν. Την τίμησαν όμως με τον καλύτερο τρόπο τα παιδιά του ορφανοτροφείου, τα οποία μέσα σε λυγμούς την συνόδευσαν ως την τελευταία της κατοικία.

Για το πώς η Ψωροκώσταινα έγινε «σύμβολο» υπάρχει και μια άλλη εκδοχή, η οποία μάλλον οφείλεται στην αγάπη που έτρεφε ο απλός κόσμος για την Πανώρια. Σύμφωνα με αυτήν, η Ψωροκώσταινα, όπως την έλεγαν λόγω της φτώχειας της, ήταν σύζυγος αγωνιστή. Δεν είχε καμία βοήθεια από πουθενά και ζητιάνευε στους δρόμους του Ναυπλίου. Κάποια στιγμή την είδε ο Καποδίστριας και της έδωσε κάτι. Τότε εκείνη, κατανοώντας το οικονομικό αδιέξοδο της χώρας, έδωσε στον κυβερνήτη όσα χρήματα είχε συγκεντρώσει. Ο Καποδίστριας συγκινήθηκε από τη χειρονομία και έδωσε εντολή να συνταξιοδοτηθεί.

Γιατί όμως έγινε πανελλήνια γνωστό το παρατσούκλι της Πανωραίας; Στην εποχή του Καποδίστρια σε μια συνεδρίαση της Συνέλευσης, κάποιος παρομοίασε το Ελληνικό Δημόσιο με την Ψωροκώσταινα. Ο συσχετισμός «άρεσε» και κάθε φορά που αναφερόντουσαν στο θέμα του Δημοσίου το ονόμαζαν «Ψωροκώσταινα». Λίγο αργότερα όταν ανέλαβαν την εξουσία οι Βαυαροί και διέλυσαν τα άτακτα στρατιωτικά τμήματα των αγωνιστών της Επανάστασης του 1821, η φράση «τι να περιμένει κανείς από την Ψωροκώσταινα;» πέρασε στην ιστορία. Οι αγωνιστές αποκαλούσαν την αντιβασιλεία ειρωνικά «Ψωροκώσταινα» και οι Βαυαροί από την πλευρά τους όταν ήθελαν να απαντήσουν σε όσους ζητούσαν τη βοήθεια του κράτους για να συντηρηθούν έλεγαν περιφρονητικά: «Όλοι από την Ψωροκώσταινα ζητούν να ζήσουν». Το παρατσούκλι το οποίο απέδιδε την άθλια οικονομική κατάσταση της χώρας, από τότε και έως τις ημέρες μας αναφέρεται συχνά.

Μάλιστα το 1942, κατά τη συνεδρίαση της πρώτης Βουλής κάποιος βουλευτής χαρακτήρισε και πάλι την Ελλάδα Ψωροκώσταινα. Όλοι είχαν αποδεχθεί πλέον τον χαρακτηρισμό. Έναν περιφρονητικό χαρακτηρισμό ο οποίος έγινε αποδεκτός και στη σημερινή πολιτική ορολογία. Χαρακτηρισμός, που για όσους γνωρίζουν την ιστορία, δεν είναι απαξιωτικός, διότι η Πανωραία Χατζηκώστα η επονομασθείσα Ψαροκώσταινα και Ψωροκώσταινα υπήρξε μια αξιομίμητη πατριώτισσα με λεβεντιά και φιλότιμο.



Ποια ήταν η Ψαροκώσταινα; • Κωνσταντινούπολη

 

[Sassenach77]

Απόσπασμα από τον όρκο του Αλέξανδρου Υψηλάντη για την ανάληψη της αρχηγίας της Φιλικής Εταιρείας…

"....Ορκίζομαι εις σε ω Ιερά (πλήν τρισαθλία) πατρίς μου. Ορκίζομαι εις τας πολυχρονίους βασάνους σου. Ορκίζομαι εις τα πικρά δάκρυα τα οποία έχυσαν και χύνουν τα ταλαίπορα τέκνα σου. Ορκίζομαι...."

Αρχηγός επίσημος της Φιλικής Εταιρείας ο Αλέξανδρος Υψηλάντης από τον Απρίλιο του 1820, αξιωματικός του ρώσικου στρατού και «υπασπιστής» του Τσάρου Αλέξανδρου, προσέδωσε με τη αποδοχή της αρχηγίας κύρος στην Εταιρεία, ιδίως στο στρατιωτικό επίπεδο, εφόσον, έμπειρος στρατιωτικός, θα ήταν σε θέση να διευθύνει τις πολεμικές επιχειρήσεις.

Η Προκήρυξη την οποία απηύθυνε προς τους Έλληνες στις 24 Φεβρουαρίου 1821, από το Ιάσιο, λίγο πριν αρχίσουν οι πολεμικές επιχειρήσεις στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, είναι μια ένθερμη πρόσκληση και προτροπή προς το Πανελλήνιο, να πάρει τα όπλα και να αγωνισθεί για την κατάκτηση του υπέρτατου αγαθού, της ελευθερίας.

Στο κείμενο αυτό επισημαίνει το εύθετο της στιγμής, «οι λαοί της Ευρώπης πολεμούντες υπέρ των ιδίων δικαιωμάτων και ελευθερίας αυτών»` την ευμενή θέση «των φωτισμένων λαών της Ευρώπης» απέναντι στη Ελλάδα, της οποίας «επιθυμούσι την ελευθερίαν»΄ καλεί όλους τους Έλληνες, οπουδήποτε κι αν ευρίσκονται, οπουδήποτε κι αν εργάζονται και υπηρετούν, να «συνεισφέρωσιν εις την πατρίδα τον χρεωστούμενον φόρον».

Οι επαναστάσεις που είχαν εκδηλωθεί στην Ιταλία στο Πιεμόντε, στην Ισπανία, στη Νότια Αμερική, έφερναν όχι μόνο ελπιδοφόρα μηνύματα στους υπόδουλους λαούς αλλά έδιναν τη δύναμη και το θάρρος να συμπαραταχθούν σ’ αυτό το γενικευόμενο κίνημα για εθνική απελευθέρωση.

Απευθυνόμενος, τέλος, στους «αδελφούς της Εταιρίας των Φιλικών», αναγνωρίζοντας το σημαντικό έργο που είχαν έως τότε επιτελέσει για την προετοιμασία του Αγώνα, τους καλεί να συνεχίσουν προσφέροντας, τώρα, στην πλέον κρίσιμη και σημαντική ώρα, τις υπηρεσίες τους στην Ελλάδα.

Από το ένθετο του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού, στο Μουσείο της Φιλικής Εταιρείας, στην Οδησσό.

 

[chrisbd]

Ένας Τούρκος, ήρωας του ελληνικού αγώνα του 1821


Η εκπληκτική ιστορία του Χασάν Αγά Κουρτ Αλή, καθαρόαιμου Τούρκου γιατρού που περίθαλψε όλους τους κορυφαίους Έλληνες αγωνιστές, ονομάστηκε αρχίατρος του ελληνικού στρατού και η τουρκάλα γυναίκα του συνταξιοδοτήθηκε από το ελληνικό κράτος για την προσφορά του άντρα της στον αγώνα.

Στα επίσημα μητρώα αγωνιστών του ’21, στο τμήμα χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης, υπάρχει μια επιστολή της Γιονεμέτ Κούρταλη του 1856, στην οποία μεταξύ άλλων λέει: «Παρακαλώ την σεβαστήν Εθνική Επιτροπή, ίνα λαβούσα υπόψιν τους αγώνας και τα θυσίας του αποβιώσαντος συζύγου μου υπέρ της ανεξαρτησίας της Ελλάδος και τα ακαμάτους προσπαθείας του υπέρ της διασώσεως των κατά τον πόλεμον τραυματισθέντων οπλαρχηγών της, δια των αόκνων αυτού χειρουργημάτων και θεραπειών, υποβάλει την δι εμέ προσήκουσαν χορήγησιν συντάξεως.»
Πράγματι, η Εθνική Επιτροπή γνωμοδοτεί θετικά, ονομάζει τον Κούρταλη μετά θάνατον αξιωματικό Δ’ τάξεως, αρχίατρο δηλαδή, και δίνει σύνταξη στη χήρα του. Τίποτα το περίεργο ως εδώ, αφού χιλιάδες ανώνυμοι αγωνιστές του ’21 ζητούσαν όταν γέρασαν σύνταξη από το ελληνικό κράτος, συχνά δε οι χήρες τους ή τα παιδιά τους που έμεναν πίσω δίχως πόρους.Το εκπληκτικό της συγκεκριμένης περίπτωσης είναι ότι ο αρχίατρος των Ελλήνων επαναστατών, ήταν ένας καθαρόαιμος Τούρκος. Λεγόταν Χασάν Αγά Κούρτ Αλής και ήταν από την Αταλάντη, όπου εξασκούσε το επάγγελμα του εμπειρικού γιατρού.
Όταν το 1821, οι δυνάμεις του Αθανασίου Διάκου κατέλαβαν την Αταλάντη και πέρασαν όλους τους Τούρκους, μάχιμους και μη από μαχαίρι, έσφαξαν τη γυναίκα και τα παιδιά του Κουρτ Αλή μπροστά στα μάτια του. Αυτόν τον άφησαν ζωντανό, διότι χρειάζονταν τις ιατρικές του υπηρεσίες. Έκτοτε, ο Κούρταλης, όπως ελληνοποίησε το όνομα του, αρχίζει μια εκπληκτική καριέρα σαν γιατρός της ελληνικής επανάστασης. Αν και πρακτικός, θα πρέπει να ήταν εκπληκτικός γιατρός. Τον έκανε διάσημο η διάσωση του οπλαρχηγού Ρούκη, ο οποίος στην έφοδο για την κατάληψη της Λειβαδιάς, έφαγε μια σφαίρα στο συκώτι. Ο Κούρταλης τον χειρούργησε μέσα στην εκκλησία του Άη Γιώργη της Βελίτσας χωρίς αναισθησία, του έκανε ηπατεκτομή και ο Ρούκης επέζησε για να πεθάνει 39 χρόνια αργότερα.

Το όνομα του Κούρταλη το βρίσκουμε στα απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη, ο οποίος δεν εμπιστευόταν κανέναν άλλον γιατρό για τον εαυτό του παρά μόνο αυτόν. Στη Μάχη των Μύλων, ο Μακρυγιάννης αρνήθηκε να νοσηλευτεί από κάτι Γάλλους γιατρούς που όμως ήθελαν να του κόψουν το χέρι απ’ τον ώμο και παραδόθηκε στις υπηρεσίες του Κούρταλη που τον έσωσε. Το ίδιο έκανε και ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, που τον είχε για καιρό προσωπικό του γιατρό. Ο Μακρυγιάννης ξανατραυματίστηκε το 1826 στο κεφάλι, στην πολιορκία της Ακρόπολης και τον ξαναπεριθάλψει ο Κούρταλης.
Υπάρχει επίσης επιστολή του Νικηταρά του Τουρκοφάγου προς την κυβέρνηση, με την οποία ζητά να του στείλουν για τις μονάδες του τρόφιμα και τον Κούρταλη. Το 1827, μετά τον θάνατο του Καραϊσκάκη και τη βαριά ήττα από τον Κιουταχή στο Φάληρο, ο Κούρταλης πέφτει στα χέρια του Τούρκου αρχιστράτηγου, ο οποίος με τη σειρά του τον κράτησε για να περιποιείται τους άνδρες του. Τον έστειλε στην Χαλκίδα που το φρούριο της κρατούσαν οι Τούρκοι κι εκεί παντρεύτηκε μια Τουρκάλα, τη Γιανεμέτ. Ο Κούρταλης έμεινε εκεί ως το τέλος της ζωής του, περιθάλποντας Έλληνες και Τούρκους αδιακρίτως. Παρά το άσβεστο μίσος που υπήρχε εκείνη την εποχή ανάμεσα στους δυο λαούς, ο Κούρταλης όχι μόνο κατάφερε να επιβιώσει και στα δυο στρατόπεδα, αλλά να διαθέτει και την εκτίμηση και των δύο.
Είναι, εξ’ όσων γνωρίζω, ο μοναδικός καθαρόαιμος Τούρκος που έγινε αξιωματικός της επανάστασης του ’21 και η οικογένεια του συνταξιοδοτήθηκε από το ελληνικό κράτος για τις υπηρεσίες του στον εθνικό αγώνα.


1821 - Μία σταγόνα ιστορία: Ένας Τούρκος, ήρωας του ελληνικού αγώνα

 

[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Κ]

Πως προέκυψε το όνομα στο χωριό Αχλαδόκαμπος Αργολίδας
Παρόλο που η παράδοση δεν εινάι ξεκάθαρη,λέει πως η αρχική ονομασία του χωριού ήταν Λαδοκαμπος.Υστερα όμως από από την προέλαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο και τις τεράστιες καταστροφές που προκάλεσαν τα στρατεύματα του, όταν ο Κολοκοτρώνης είδε το ρημαγμένο χωριό αναφώνησε "Αχ Λαδοκαμπε".

 

[paefstra]

Αφορισμος του Υψηλαντη και του Σουτσου απο τον Πατριαρχη Γρηγοριο Ε, καθως και ολων των επαναστατων

"Ο αφορισμός αφορούσε επίσης και όσους υποστήριζαν τους επαναστάτες. «Αφωρισμένοι υπάρχειεν και κατηραμένοι και ασυγχώρητοι, και μετά θάνατον άλυτοι, και τω αιωνίω υπόδικοι αναθέματι, και αυτοί, και όσοι τοις ίχνεσιν αυτών κατηκολούθησαν του λοιπού, αν μη θελήσωσιν εννοήσαι την αρπαγήν και απάτην, και επιστραφήναί τε και βαδίσαι την ευθείαν της σωτηρίας οδόν, αν δεν αναλάβωσιν, ό εστι, τον εντελή χαρακτήρα του ρεαγιαδικού αυτών επαγγέλματος»....

Διαβάστε όλο το άρθρο: Ο αφορισμός της Φιλικής Εταιρείας, του Υψηλάντη και του Σούτσου από τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄. Οι δύο αγωνιστές αποκαλούνται "απονενοημένοι, αλαζόνες, δοξομανείς, ματαιόφρονες, ψευδολόγοι". Ποιοι και γιατί έλαβαν την απόφαση - ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

 

[STKF]

Σε ταξιδιωτικό φόρουμ είμαστε οπότε παραθέτω ένα επεισόδιο της Επαναστάσεως το οποίο πληροφορήθηκα όταν επισκέφθηκα την μονή, κατά την διάρκεια ενός ταξιδιού στην ευρύτερη περιοχή.

Η πολιορκία της Βαρνάκοβας

 

[STKF]

Μία ακόμη επική μάχη.....

Η μάχη της Κλείσοβας

 

[tsampi90]

Ενσωμάτωση Δωδεκανήσων 7 Μαρτίου 1948

Θα μου επιτρέψετε ,λόγω επετείου, να καταχραστω το λήμμα;;
Στα Δωδεκάνησα και ειδικά στη Ρόδο, δεν έχουμε 200 χρόνια λευτεριάς...έχουμε μόλις 73. Αυτό σημαίνει ότι οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας έχουν πολλές προσωπικές ιστορίες απ' τον πόλεμο. Προσωπικά είχα την τύχη να γνωρίσω ακόμα και την προπρογιαγια μου,την γιαγιά της γιαγιάς μου, την οποία στη Ρόδο αποκαλούμε μάμμη.
Στα Δωδεκάνησα δεν έγιναν τρανές και πολυτραγουδισμενες μάχες. Μας έπαιξαν στα χαρτιά της διπλωματίας λες και επάνω στις κουκίδες του Αιγαίου δεν υπήρχαν ψυχές.. Ιταλοί,Γερμανοί ,Άγγλοι παρέλασαν απ'τα σπίτια μας,τα καταχράστηκαν και άφησαν το στίγμα τους ,με την Τουρκία άγρυπνη να περιμένει σαν αρπακτικό ένα λάθος.
"Δεν θέλαμε τίποτα παραπάνω απ'την ησυχία μας"λέει ο παππούς μου. "Οι Ιταλοί ήταν στην Ρόδο απ' το 1912. Τους άρεσε η Ρόδος, έκαναν μεγάλα έργα,ομόρφυναν την πόλη με πανέμορφα κτίρια και έφτιαξαν κτηματολόγιο,τις πηγές Καλλιθέας και άλλα. Ακολούθησαν όμως τακτική αφελληνισμού. Απαγόρευσαν τα ελληνικά στα σχολεία και επέτρεπαν στα παιδιά να μιλούν μόνο Ιταλικά. Δάσκαλος έγινε κρυφά ο παπάς. Μάζευε τα παιδιά κρυφά στους παταρους ( υπερυψωμένο μέρος του παραδοσιακού σπιτιού) και τα μάθαινε να γράφουν. Κάθε μέρα και αλλού να μην τους πάρουν χαμπάρι. Το διάστημα της Ιταλοκρατιας,δεν το αναφέρουν σαν πόλεμο,σε αντιθεση με το διάστημα της Γερμανικής Κατοχής.
" Οι Γερμανοί ήταν σκληροί. Πήραν το σπίτι μας και το έδωσαν στον διοικητή τους. Ήμασταν μια οικογένεια κοντά στα 10 άτομα και μας στριμωξαν στον στάβλο. Μας πήραν τα σπαρτά απ' τις αποθήκες και μας άφηναν να πεινάμε. Θέριζε η πείνα και οι ψείρες. Μας αλειβε πετρελαίο η μάνα μου,όποτε έβρισκε από πεταμένα μπουκάλια των Γερμανών,μα τι να κανει. Οι γονείς μας έφευγαν νωρίς και με άφηναν να βλέπω τις δίδυμες αδερφές μου,μέχρι να γυρίσουν απ' τα βουνά,πήγαιναν να βρουν ρίζες για να φάμε λίγο μπας και μας ξεγελάσουν. Αλλά που... Τέτοια πείνα.. Μια μέρα είδα τον διοικητή να βαστάει ένα καρβέλι ψωμί. Πήρα θάρρος και τον πλησίασα. " Commandande prego. Babbini" κρατούσα το μωρό.. Γέλασε δυνατά, έκανε πως μου το δώσε και το πήρε πίσω,γελώντας σαν το διάολο. Το πέταξε κάτω έριξε ένα άσπρο υγρό και τσουπ το βάλε φωτιά. " Μπα..δε" σκέφτηκα,θα έρθει η Λευτεριά! Κανένα μήνα αργότερα,καθώς περνούσα έξω απ' το σπίτι είδα μέσα απ' το παράθυρο πάνω στο γραφείο μισό καρβέλι ψωμί παρατημένο. Έψαξα γύρω όλοι έλειπαν. Το πήρα απόφαση,οι αδερφές μου έκλαιγαν με αναφιλητα απ'την πείνα. Ήξερα που ήταν το κλειδί. Παραβίασαν την πόρτα,έκλεψα το ψωμί,πήρα τα μωρά και έτρεξα στο Ρεβύθι ( μικρός λόφος του χωριού) . Έφαγα το ψωμί και έδωσα και στις αδερφές μου. Τι λύτρωση και τι φόβος.... Θα με σκοτώσει, σκεφτομουν, καθώς κατέβαινα απ' την άλλη μεριά του λόφου. Πήρα τον δρόμο προς την πλατεία,άκουγα φωνές και έτρεμε το φυλλοκαρδι μου.. Όταν έφτασα τα μάτια μου αντίκρισαν τη φρίκη. Οι Γερμανοί είχαν στο κάρο ένα συγχωριανό μου και το μισό κομμένο του κεφάλι κρέμονταν άψυχο στην καρότσα.. Δεν πήραν πότε χαμπάρι το ψωμί που έλειπε... Όλη νύχτα γιόρταζαν που σκότωσαν το Μιχαλιω,οι σκύλοι! "

Αυτή είναι μια από τις ιστορίες που ακούω σχεδόν καθημερινά απ' τους παππούδες και τις γιαγιάδες μου. Για την ιστορία ,οι δίδυμες αδελφές του παππού μου δυστυχώς δεν τα κατάφεραν. Αλλά τις μνημονεύει πάντα με αγάπη.
Και του χρόνου με υγεία!

 

[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Κ]

@tsampi90 Σου πάτησα like όχι για αυτά που διάβασα,τα θλιβερά της περιόδου,αλλά για τα πάνδεινα που όλες οι οικογένειες έχουν να εξιστορισουν.

 

[tsampi90]

@tsampi90 Σου πάτησα like όχι για αυτά που διάβασα,τα θλιβερά της περιόδου,αλλά για τα πάνδεινα που όλες οι οικογένειες έχουν να εξιστορισουν.

Φυσικά!! Οι ιστορίες κάθε Ελληνικής οικογένειας είναι συνυφασμένες με την ιστορία της χώρας μας. Χαίρομαι για το like ,ξέρω πολύ καλά πως δεν εκφράζει χαρά για τις κακουχίες αλλά ικανοποίηση ,που είμαστε εδώ και μπορούμε να τις εξιστορουμε!

 

[STKF]

Αφού αναφέρθηκαν πιο πάνω τα Δωδεκάνησα, ας θυμηθούμε και αυτό το γεγονός

Η καταστροφή της Κάσου

Αναφέρθηκε επίσης η ιστορική πορεία των Δωδεκανήσων μετά την Επανάσταση.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και αυτή της Σάμου.

Η αυτόνομη ηγεμονία της Σάμου

 

[Klair]

Η πολλαπλή συμβολή της Βυτίνας στην Επανάσταση του 1821.

Όπως είναι γνωστό σε όλους, φέτος εορτάζονται τα διακόσια χρόνια της Εθνικής παλιγγενεσίας και κάθε τόπος προβάλλει τους ντόπιους ήρωες, που πήραν μέρος στο κορυφαίο αυτό γεγονός του 19ου αιώνα και επιπλέον τονίζει τη δική του προσφορά. Ιδιαίτερα δε αυτή της Αρκαδίας, η οποία αποτέλεσε το επίκεντρο της Επανάστασης, ήταν μεγάλη και αποφασιστική και το κάθε χωριό και κωμόπολη έχει να παρουσιάσει σημαντική δράση. Η επαρχία της Γορτυνίας όμως, αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση με τεράστια συμβολή, τόσο προεπαναστατικά, όσο και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, αφού οι μεγαλύτερες προσωπικότητες και οι πρωτεργάτες ήταν Γορτύνιοι και η προσφορά σε εφόδια και πυρομαχικά ήταν αποφασιστικής σημασίας.

Ως κεφαλοχώρι της περιοχής, η Βυτίνα έχει πολλαπλή προσφορά, τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό, όσο και σε υλικά εφόδια. Όμως η συμμετοχή της δεν έγινε αιφνίδια και αυτόματα, αλλά υπήρχε προετοιμασία και προδιάθεση χρόνια πριν από το ξέσπασμα της Επανάστασης. Για να μπορέσουμε δε να εξηγήσουμε την πολλαπλή προσφορά του τόπου μας στο μεγάλο γεγονός της επανάστασης του 21, πρέπει να δούμε έστω και σε γενικές γραμμές την ατμόσφαιρα που επικρατούσε χρόνια πριν από τον ξεσηκωμό.

Α΄ Προεπαναστατική περίοδος: Αν και η κωμόπολη ήταν «βακούφιο», δηλαδή προστατευόμενη περιοχή ανήκουσα απευθείας στη Σουλτάνα και δεν εγκαταστάθηκαν ουδέποτε Τούρκοι ή Τουρκικές αρχές, αλλά μόνο διερχόμενοι, ουδέποτε «έσκυψε το κεφάλι» ή συμβιβάστηκε με την κατάσταση της δουλείας και πάντοτε, αφενός καλλιεργούσε το πνεύμα της ελευθερίας, και αφετέρου υπέθαλπε τους διωκόμενους Έλληνες ή τους «κλέφτες». Η πρώτη συμμετοχή των Βυτιναίων σε πολεμική επιχείρηση εναντίον των Τούρκων σημειώνεται το 1715, όταν αυτοί επιχείρησαν την ολοκληρωτική υποδούλωση του Μοριά μετά την αποχώρηση των Ενετών. Ένα Τουρκικό εκστρατευτικό σώμα 7.000 στρατιωτών, υπό τον Ασουμάν Πασά ξεκίνησε από την Πάτρα, πέρασε από τα Καλάβρυτα, τα οποία κατέλαβε χωρίς αντίσταση από τον φόβο των σφαγών και προχώρησε προς το εσωτερικό της Γορτυνίας. Τότε ο Δήμος Κολοκοτρώνης και ο γιος του Μπότσικας, παππούς του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη, συγκέντρωσαν 200 Αρκουδορεματίτες, Λυμποβισιώτες και Αλωνιστιώτες, στους οποίους προστέθηκαν και εκατό Βυτινιώτες και Γρανιτσιώτες, όπως γράφει ο Δ. Καρατζίνας στην «ιστορία της Βυτίνας», και αντιμετώπισαν τους Τούρκους στο «Αγγελόκαστρο» προσπαθώντας να ανακόψουν την πορεία τους προς το εσωτερικό της Γορτυνίας. Οι λίγοι Έλληνες μετά και από προδοσία υπέστησαν δεινή καταστροφή, αν και πολέμησαν γενναία, και μόνο οι δύο Κολοκοτρωναίοι με λίγους συντρόφους σώθηκαν. Αρκετοί Βυτιναίοι ήταν μεταξύ των νεκρών.

Μερικές δεκαετίες αργότερα το 1770, κατά τα Ορλωφικά, ο Κωνσταντής Κολοκοτρώνης, πατέρας του «Γέρου του Μοριά» βρίσκει αρκετά στηρίγματα στη Βυτίνα, ενώ κρύβει την οικογένεια στο μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων, όπου ο μικρός Θεόδωρος μαθαίνει τα πρώτα γράμματα από τον μοναχό Θεόφιλο. Λίγα χρόνια μετά, η μεγάλη μορφή του πρωτοκλέφτη Κόλια ενισχύει το αίσθημα της ελευθερίας και του ξεσηκωμού και ο ηρωικός του θάνατος σφραγίζει την πορεία του, ενώ προετοιμάζει ψυχικά τους συμπατριώτες του Βυτιναίους για το μεγάλο γεγονός. Αργότερα οι Κολοκοτρωναίοι, την περίοδο της μεγάλης καταδίωξης της κλεφτουριάς το 1803, βρίσκουν καταφύγιο στη Βυτίνα όπου έχουν και συγγενείς. Ο Γέρος του Μοριά γράφει στα απομνημονεύματά του:

«Ο Αντώνης Κολοκοτρώνης με άλλον έναν εκρύφτηκε εις τους συγγενείς μας, στον Δημητράκη Κολοκοτρώνη με άλλους τρεις τους είπα να πάνε να κρυφτούν εις την Βυτίνα, όπου είχαμε συγγενείς, και τον αδελφό μου Γιάννη με άλλους τέσσερους να υπάγη αποκάτω εις την Δημητσάνα, οπού είν’ ένα χωριό, δια να τους κρύψη ένας πιστός φίλος οπού είχαμε. Ο Αντώνης γλύτωσε και σώζεται έως σήμερον. Ο Δημητράκης εκάθησε δύο ημέραι εις την Βυτίναν. Έφυγε από εκεί. Του Δημητράκη του έκοψαν το κεφάλι και το χέρι, το παρουσίασαν ως δικό μου, επειδή είχε γράμματα.»

Εδώ να σημειώσουμε ότι στη Βυτίνα υπήρχε η οικογένεια Κολοκοτρώνη ή Ντασκούλια, της οποίας οι ρίζες επεκτείνονται μέχρι σήμερα, ενώ συγγένεια με την οικογένεια των Κολοκοτρωναίων είχαν οι Βυτινιώτικες οικογένειες του Κοντόσταυλου ή Κορδούρου και του Σταύρου Θεοφιλάκου ή Χατζησταύρου.

Αργότερα ο Μάρκος ο Κολοκοτρώνης σπεύδει σε βοήθεια του συγγενή του Νικολή Ταμπακόπουλου, όταν κτυπήθηκε στη «Χελωνοσπηλιά». Επίσης, σημαντικό προεπαναστατικό συμβάν θεωρείται αυτό που σημειώνεται το 1819, όταν ο Νικολής ο Ταμπακόπουλος φονεύει μέσα στο σπίτι του τους Λαλαίους Τούρκους, εξαιτίας της προσβολής της συζύγου του και τους θάβει στα γνωστά μέχρι σήμερα «Τουρκομνήματα» (στην περιοχή των παλαιών σφαγίων).

Παράλληλα με τα γεγονότα αυτά η σχολή της Βυτίνας, η οποία λειτουργεί από το 1770, προσφέρει τα φώτα της και από αυτήν αποφοιτούν πολλοί ιεράρχες και αρκετοί άλλοι που πρωταγωνίστησαν αργότερα στην Επανάσταση, ενώ η δημιουργηθείσα το 1807 από τον Άνθιμο Παπαρρηγόπουλο, βιβλιοθήκη ενίσχυε το έργο της σχολής. Για την προσφορά της σχολής γράφει ο Φωτάκος: «η σχολή αυτή έβγαλε πολλούς μορφωμένους μαθητάς, ώστε κατά την Επανάστασιν υπήρχαν άνθρωποι ικανοί να γράφουν και να εκθέτουν την εθνική θέλησιν». Η Φιλική Εταιρεία είχε μυήσει αρκετούς εντός και εκτός της Βυτίνας. Φιλικοί εκτός Βυτίνας ήταν οι αδελφοί Παπαρρηγόπουλοι στην Κων/λη, ο Αθανάσιος Ξόδειλος στη Βεσσαραβία, ο Ιωάννης Αμβροσίου στην Οδησσό, ο Δημήτριος Κοντόσταυλος ή Κορδούρος, ο Ιωάννης Βαρβάτης, ο επίσκοπος Κύριλλος Ροδόπουλος, ο ιεροδιάκονος Ιωσήφ Ταμπακόπουλος.

Στη Βυτίνα πιθανόν ο Νικολής Ταμπακόπουλος και σίγουρα ο Θεόδωρος Λιάρος ή Ροζής, ο οποίος μυήθηκε το 1818 στην Κων/λη. Ο Νικολής Ταμπακόπουλος είχε προμηθευθεί πριν την έκρηξη της Επανάστασης οπλισμό, τον οποίο έκρυβε σε διάφορα σημεία, αξίας 12.000 ταλλήρων, ενώ ενίσχυσε τον Παναγιώτη Κεφάλα με 1000 τάλληρα, τον Παπαφλέσσα με 300 ενετικά φλωριά και τον Κολοκοτρώνη με 1000 τάλληρα για την αγορά οπλισμού. Επομένως, η Βυτίνα ήταν πανέτοιμη να συμμετάσχει στον ξεσηκωμό και να προσφέρει και σε εφόδια και σε ανθρώπινο δυναμικό.

Επίσης, δεν πρέπει να παραβλέπεται η συμμετοχή των Βυτιναίων της διασποράς στην προετοιμασία της Επανάστασης και στη χρηματοδότηση της Φιλικής Εταιρείας. Τέτοιοι ήταν οι αδελφοί Παπαρρηγόπουλοι στην Κωνσταντινούπολη, οι οποίοι πλήρωσαν με τη ζωή τους τη συμμετοχή αυτή. Επίσης ο Αθανάσιος Ξόδειλος στη Βεσσαραβία, ο οποίος συμμετείχε ενεργά στο κίνημα του Υψηλάντη, οι αδελφοί Βερόπουλοι στη Σμύρνη, ο Ιωάννης Αμβροσιάδης στην Αλεξάνδρεια και πολλοί άλλοι, που έχουμε απαριθμήσει σε άλλα ιστορικά άρθρα στη «ΒΥΤΙΝΑ».

Β΄ Στρατιωτική συμμετοχή: Η έναρξη της Επανάστασης βρήκε τη Βυτίνα έτοιμη, εξοπλισμένη και με δικά της στρατιωτικά σώματα συμμετοχής. Ο Νικολής Ταμπακόπουλος είχε οργανώσει δικό του σώμα κάτω από τις διαταγές του Κολοκοτρώνη, με τον οποίο συνδεόταν με στενή φιλία, όπως μνημονεύει ο Φωτάκος. Εξάλλου, το τμήμα του Ταμπακόπουλου μαζί με αυτό του Δημητρακόπουλου από την Αλωνίσταινα, ανέκοψαν την προσπάθεια των Τούρκων να εισβάλλουν στη Γορτυνία και έδωσαν μια από τις πρώτες μάχες της Επανάστασης στο διάσελο της Αλωνίσταινας, όπου έπεσε και ο πρώτος Βυτιναίος νεκρός, ο Δημήτριος Τζοχαντάρης. Στρατιωτικό σώμα από την αρχή της Επανάστασης οργάνωσε και ο άλλος Βυτιναίος πρόκριτος, ο Θεόδωρος Λιάρος ή Ροζής. Εκτός των δύο αυτών οπλαρχηγών, καθόλη την διάρκεια της Επανάστασης, στρατιωτικά σώματα από Βυτιναίους και άλλους πλησιοχωρίτες διατηρούσαν με δικά τους έξοδα ο Γιαννάκης Αλεβιζόπουλος από 80 στρατιώτες δαπανώντας 15.000 γρόσια, ο Δημήτριος Ταμπακόπουλος ή Μπουλουξής σώμα από 40 στρατιώτες, ο Κωνσταντίνος Ταμπακόπουλος σώμα από 80 στρατιώτες, ο Σταύρος Θεοφιλάκος ή Χατζησταύρος σώμα από 50 στρατιώτες.

Οι Βυτιναίοι που μπορούσαν να φέρουν όπλα πήραν μέρος στις μάχες του Λεβιδίου, του Βαλτετσίου, της Γράνας και ορισμένοι συνόδευσαν τον Κολοκοτρώνη στην πολιορκία των Πατρών, κατά το πρώτο έτος της Επανάστασης. Όλα αυτά περιγράφονται σε αιτήσεις που υποβλήθηκαν μετά την Επανάσταση στις διάφορες επιτροπές για αναγνώριση υπηρεσιών. Στο δεύτερο έτος της Επανάστασης, η συμμετοχή των Βυτιναίων με όλους τους οπλαρχηγούς τους στην καταστροφή του Δράμαλη στα Δερβενάκια ήταν σημαντική. Επίσης, οι Βυτιναίοι με δικά τους σώματα ή ενταγμένοι στα σώματα άλλων οπλαρχηγών και ιδιαίτερα του Γενναίου Κολοκοτρώνη, πολέμησαν τα μετέπειτα χρόνια της Επανάστασης με ηρωισμό στις μάχες εναντίον του Ιμπραήμ και πλήρωσαν βαρύ φόρο αίματος στη μάχη των Τρικόρφων, όπου έπεσαν οι δύο σπουδαίοι Βυτιναίοι Νικολής Ταμπακόπουλος και Θεόδωρος Λιαρόπουλος. Οι Βυτιναίοι συνέχισαν να πολεμούν μέχρι το τέλος της Επανάστασης και ιδιαίτερα στην πολιορκία της Ακρόπολης, όπου έπεσε ο οπλαρχηγός Σταύρος Θεοφιλάκος ή Χατζησταύρος.

Εκτός από τη στρατιωτική συμμετοχή υπήρξε και οργανωτική συμμετοχή, αφού ο Αθανάσιος Ξόδειλος, ο οποίος κατέβηκε στην Ελλάδα από τη Βεσσαραβία, συνόδευε τον Γενναίο Κολοκοτρώνη ως γραμματικός του και ο Δημήτριος Κοντόσταυλος ή Κορδούρος συνόδευε πάντα ως γραμματικός τον Νικήτα Σταματελόπουλο.

Γ΄ Η υλική προσφορά: Η ενίσχυση της Επανάστασης με πρωτοβουλίες των Βυτιναίων είχε πολλαπλή υλική μορφή.

Κατ’ αρχάς η οικονομική προσφορά ήταν πολύ μεγάλη και ξεπερνούσε τις εισφορές οποιασδήποτε άλλης κωμόπολης της Γορτυνίας. Αν αφήσουμε τις προεπαναστατικές ενισχύσεις προς τη Φιλική Εταιρεία, ιδιαίτερα της οικογενείας των Παπαρρηγόπουλων, αλλά και προς άλλες επαναστατικές πρωτοβουλίες, η μεγαλύτερη οικονομική ενίσχυση της Επανάστασης, τόσο για την προμήθεια οπλισμού, όσο και για την προμήθεια εφοδίων, γίνεται από τον κορυφαίο Βυτιναίο οπλαρχηγό Νικολή Ταμπακόπουλο. Ο Ταμπακόπουλος διέθεσε τεράστια ποσά και προεπαναστατικά για τη δωροδοκία Τούρκων και την πληρωμή φόρων και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης για την ενίσχυση των οπλαρχηγών, τη συντήρηση των στρατοπέδων και την τροφοδοσία των στρατιωτών. Επίσημα και από όσα είναι γνωστά, διότι οπωσδήποτε θα υπάρχουν και περιπτώσεις που δεν έχουν καταγραφεί, ο Ν. Ταμπακόπουλος, τα τέσσερα τελευταία χρόνια πριν από την έναρξη της Επανάστασης διέθεσε 40.000 περίπου τάλληρα (πιθανολογούν νεότεροι ιστορικοί ότι η αξία του τότε τάλληρου είναι 10 €) για εξαγορά Τούρκων και αγορά οπλισμού, ενώ μετά την έναρξη της Επανάστασης προσέφερε άλλα τόσα για την ενίσχυση των στρατοπέδων, ιδιαίτερα του Κολοκοτρώνη, και την αγορά εφοδίων. Εκτός όμως του Ταμπακόπουλου, ενός από τους πλουσιότερους Μοραΐτες, και άλλοι Βυτιναίοι προσέφεραν μικρότερα ποσά. Ο Ευθύμιος Ταμπακόπουλος και ο Δημήτριος Μερκούρης 2.000 τάλληρα, ο Δημήτριος Ταμπακόπουλος 3.000 τάλληρα, ο Κων/νος Ταμπακόπουλος 2.000 τάλληρα, ο Σωτήριος Ταμπακόπουλος 2.000 τάλληρα, ο Σταύρος Θεοφιλάκος 5.000 τάλληρα, ο Γιαννάκης Αλεβιζόπουλος 15.000 τάλληρα, ο Θεόδωρος Λιάρος 29.000 γρόσια. Μικρότερα ποσά προσέφεραν ο Συμεών Περδικάρης, ο Ζαχαρίας Νικολόπουλος, ο Νικόλαος Ρόδης, ο Παναγιώτης Χρυσανθόπουλος ή Κακλαμάνος και αρκετοί άλλοι.

Μεγάλη η συμβολή του τόπου μας επίσης, στην ετοιμασία και τη συγκέντρωση τροφίμων για την τροφοδοσία των στρατοπέδων. Ο Φωτάκος γράφει ότι: «οι φούρνοι της Βυτίνας έκαιγαν νυχθημερόν για την παρασκευή ψωμιού, ώστε να τροφοδοτηθεί επαρκώς το στρατόπεδο του Κολοκοτρώνη». Η επιτροπή εφοδιασμού του αγώνα, που λειτουργούσε στη Βυτίνα και απαρτιζόταν από τους Δημήτριο Μερκούρη, Κων/νο Ταμπακόπουλο, Ζαχαρία Νικολόπουλο και Μιχαήλ Πολυχρονόπουλο πραγματοποίησε «υπεράνθρωπο έργο», όπως λέει ο Γενναίος Κολοκοτρώνης, για να καλύψει τις ανάγκες των στρατοπέδων. Σπουδαία βοήθεια επίσης στην παρασκευή πυρίτιδας από τους μπαρουτόμυλους της Δημητσάνας προσέφερε η παρασκευή «βερτζιλέ» (νίτρου) από τις οικογένειες των Μασουραίων και των Λιατζιβηραίων και όλη η ποσότητα την περίοδο αυτή διετίθετο στη Δημητσάνα. Στη Βυτίνα ακόμα λειτούργησε το πρώτο νοσοκομείο της Επανάστασης, που δημιούργησε ο ονομαστός Βυτιναίος ιατροχειρουργός Νικόλαος Θεοφιλόπουλος στο σπίτι του και περιέθαλψε καθόλη τη διάρκεια της Επανάστασης πολλούς τραυματίες και ασθενείς.

Δ΄ Η γυναικεία συμμετοχή: Η συμμετοχή της Βυτινιώτισσας εκδηλώθηκε με πολλούς τρόπους από την αρχή της Επανάστασης. Η ετοιμασία των εφοδίων για την τροφοδοσία των στρατοπέδων, ιδιαίτερα με ψωμί και παξιμάδι, ήταν έργο δικό της και οι φούρνοι της Βυτίνας, όπως λέμε και πιο πάνω, «έκαιγαν νύχτα και μέρα». Επίσης έργο της ήταν η ετοιμασία πολεμοφοδίων και ρουχισμού για τους στρατιώτες. Στη Βυτίνα λόγω θέσης, πλούτου και παράδοσης φιλοξενίας, πραγματοποιήθηκαν πολλές συναντήσεις ηγετών και προσωπικοτήτων της Επανάστασης και η φιλοξενία ήταν έργο της Βυτινιώτισσας, η οποία επαινέθηκε πολλαπλώς για την ευγενική προσφορά της. Χαρακτηριστική είναι η διήγηση αυτής της φιλοξενίας και τα επαινετικά σχόλια του Γάλλου αξιωματικού Ρεμπώ, που πέρασε από εδώ, όπως επίσης και του Γ. Γουβέλη, ο οποίος συμμετείχε στη μεγάλη συγκέντρωση προκρίτων και πολιτικών, τον Αύγουστο του 1821, που πραγματοποιήθηκε και αυτή στη Βυτίνα και μιλάει με πολύ ενθουσιασμό για τη φιλοξενία και την ευγένεια της Βυτινιώτισσας, τον πλούτο των σπιτιών και γενικά τη φιλοξενία που προσφέρθηκε.

Επίσης, μεγάλες υπηρεσίες προσέφεραν οι Βυτινιώτισσες στο πρώτο νοσοκομείο της Επανάστασης του Ν. Θεοφιλόπουλου και ιδιαίτερα οι συγγένισσές του, περιθάλποντας τους ασθενείς και τους τραυματίες. Ενδεικτικές είναι οι μαρτυρίες των διακεκριμένων προσωπικοτήτων Π. Αρβάλη και Γ. Σέκερη, που νοσηλεύτηκαν σε αυτό. Ο μεγάλος ηρωισμός όμως της Βυτινιώτισσας σημειώθηκε κατά τα έτη 1825 και 1826, κατά το καταστροφικό πέρασμα του Ιμπραήμ. Τότε πέφτει από τον βράχο του «Κότρωνα» η Ελένη Λιαροπούλου, για να μη συλληφθεί και ατιμασθεί από τους Τουρκοαιγυπτίους και αναδεικνύεται σε «Σουλιώτισσα» της Βυτίνας, ενώ ο «Κότρωνας» στο Ζάλογγο του Μοριά. Μεγάλο ηρωισμό όμως επιδεικνύουν και στην αιχμαλωσία τους από τον Ιμπραήμ. Δεκαπέντε επώνυμες Βυτινιώτισσες αιχμαλωτίζονται και πολλές από αυτές αναγκάζονται να παντρευτούν Αιγύπτιους αξιωματικούς. Ποτέ όμως δεν ξεχνούν τον τόπο τους, όπως η Τρισεύγενη Δεληγιάννη, η οποία δέκα χρόνια μετά, δραπετεύει και επιστρέφει στη Βυτίνα, όταν δε έφτασε στα «Ποριά» «γονυπετής, κατεφίλη το χώμα της πατρίδας της» όπως γράφει ο Τρύφωνας Ξηρός στο έργο του «Πενήντα τρείς ήρωες και ηρωίδες της Βυτίνας».

Όμως και όταν πυρπολήθηκε κατ’ επανάληψη ο τόπος της από τον Ιμπραήμ και δεν έμεινε «λίθος επί λίθου» δεν έπαψε να τροφοδοτεί τα στρατεύματα. Δεν είχε η ίδια να φάει ούτε τα παιδιά της, όμως στους προχειροφτιαγμένους φούρνους και με το λίγο αλεύρι που είχε έδινε ψωμί και στους στρατιώτες. Χαρακτηριστικό το απόσπασμα από τα απομνημονεύματα του Γενναίου Κολοκοτρώνη: «φεύγαμε καταδιωκόμενοι συνεχώς και που και που σταματάγαμε και πολεμάγαμε. Περάσαμε από τη Βυτίνα, μας έδωσαν λίγο ψωμί και φύγαμε.» Ως προς τη συμβολή της Βυτινιώτισσας χρειάζεται ολόκληρο βιβλίο, για να παρουσιασθούν όλα τα κατορθώματά της. Όμως τα λίγα αυτά λόγια ας αποτελέσουν μνημόσυνο της προσφοράς της.

Ε΄ Το ολοκαύτωμα: Η Βυτίνα πλήρωσε ακριβά τη συμμετοχή της στην Επανάσταση και προπαντός επειδή αποτελούσε την κύρια πηγή εφοδιασμού των επαναστατικών στρατευμάτων. Είναι δε, η μοναδική κωμόπολη της Γορτυνίας, σύμφωνα με τον σημερινό ιστορικό της Βυτίνας Αθανάσιο Λαμπρόπουλο (Μαινάλιο), η οποία καταστράφηκε τελείως εκ θεμελίων, όχι μόνο μια φορά, αλλά κατ’ επανάληψη. Πράγματι η Βυτίνα «ξεθεμελιώθηκε» κατά τις μεγάλες επιδρομές του Ιμπραήμ το 1825 και το 1826. Την πρώτη φορά πυρπολήθηκε και καταστράφηκαν όλα τα σπίτια της. Ο Φωτάκος περιγράφει την ολική καταστροφή από τον Ιμπραήμ με μια μόνο λέξη. «Την αναποδογύρισε».

Η λέξη αυτή τα λέει όλα. Στην ίδια επιδρομή συντελείται η μεγάλη σφαγή της «Δρακοσπηλιάς», όταν οι κρυπτόμενοι Βυτιναίοι εσφάγησαν, ενώ συνελήφθησαν εκεί οι δεκαπέντε νεαρές Βυτινιώτισσες, οι οποίες υποχρεώθηκαν να παντρευτούν Αιγύπτιους αξιωματούχους και να μεταφερθούν στην Αίγυπτο.

Ο Φωτάκος περιγράφει παραστατικά την εικόνα της καταστροφής: «Δεκαπέντε χιλιάδες Τουρκοαιγύπτιοι σκέπασαν τα βουνά και τις ράχες και τα ρέματα από Βυτίνα μέχρι Μαγούλιανα.

Τίποτα άλλο δεν ακούετο, παρά φωναί ανθρώπων, χλιμιτρίσματα αλόγων, τουφεκίσματα αδιάκοπα, γογγυσμοί ενωμένοι με τους κρότους των τυμπάνων του τακτικού».

Η δεύτερη καταστροφή πραγματοποιείται το 1826. Κατ’ αυτήν ξεθεμελιώνεται ό,τι οι Βυτιναίοι είχαν ανοικοδομήσει και μάλιστα δύο φορές. Τη δεύτερη φορά μετά τη δολοφονία του ανεψιού του Ιμπραήμ στη Λάστα λυσσωδώς δεν αφήνουν ούτε «πέτρα πάνω στην πέτρα». Στη δεύτερη αυτή επιδρομή σημειώνονται περιστατικά άφθαστου ηρωισμού που δείχνουν τη μεγάλη πίστη των Βυτιναίων για την ελευθερία και τη διάθεση αγωνιστικότητας μέχρις εσχάτων. Στην επιδρομή αυτή συμβαίνει η αυτοκτονία της Ελένης Λιαροπούλου στον «Κότρωνα». Τότε ο Δημήτρης Ξυνογαλάς σκοτώνει το μικρό του παιδί, για να μην αποκαλύψει με το κλάμα του τους κρυπτόμενους Βυτιναίους στης «Κυράς το γεφύρι» (κατ’ άλλους στην «Κορακοσπηλιά») και τότε «σφάζουν σαν αρνί» οι Τούρκοι το παιδάκι του Καλαμπόκα στο «Κεντρωτό». Στη δεύτερη αυτή επιδρομή οι Τούρκοι σφάζουν όσους συλλαμβάνουν.

Αυτή είναι με πολύ λίγα λόγια και με την ευκαιρία του εορτασμού των διακοσίων χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης, η συμβολή της Βυτίνας στον οκταετή αγώνα για την απόκτηση της ελευθερίας και δεν πρέπει να λησμονείται με κανέναν τρόπο και ιδιαίτερα φέτος που τιμώνται τα διακόσια χρόνια από τον μεγάλο ξεσηκωμό. Η «ΒΥΤΙΝΑ», ως το μοναδικό έντυπο του τόπου μας, με όχι μόνο ενημερωτικούς, αλλά και παιδευτικούς στόχους, έχει καθήκον να υπενθυμίζει σε όσους γνωρίζουν και να γνωστοποιεί σε όσους αγνοούν τη μεγάλη και πολύπλευρη προσφορά της Βυτίνας στην Επανάσταση του 1821 και τη συμβολή της στην απελευθέρωση της Ελλάδας από τον βαρύ Τουρκικό ζυγό. Οι Βυτιναίοι ανοικοδόμησαν με υπομονή και εργατικότητα το χωριό τους τα μετέπειτα χρόνια και το πρώτο κτίριο που έκτισαν πάλι, κάτι που δείχνει τους υψηλούς πνευματικούς τους στόχους, ήταν αυτό της ονομαστής σχολής Βυτίνας, για να συνεχίσουν τα παιδιά τους «να μαθαίνουν γράμματα».

Δημοσιεύτηκε στο arcadia portal:
Η πολλαπλή συμβολή της Βυτίνας στην Επανάσταση του 1821