Yorgos
Member
- Μηνύματα
- 9.957
- Likes
- 52.375
- Επόμενο Ταξίδι
- Umhlanga
- Ταξίδι-Όνειρο
- Περού τότε, τώρα, πάντα
-Γιαγιά, αύριο το πρωί θα φύγω νωρίς, μην τρομάξεις πάλι αν δε με δεις, είπα στην Α.
-Πόσο νωρίς;
-Ε, κατά τις 5:30…
-Τόσο νωρίς; Μη μου πεις ότι θα πας στην πορεία;
-Ε, βέβαια, χάνονται αυτά; Πρωτομαγιά στην Κούβα και δε θα πάω στην πορεία;
-Τι πας παιδί μου εκεί; Θα κάνει ζέστη, θα περπατάτε όλη ώρα και από τα μεγάφωνα θα φωνάζουν «ζήτω ο Φιντέλ και ο Ραούλ»
-Ναι, αλλά θα πάω με τα παιδιά από την εταιρεία, θα πίνουμε ρούμι, θα κάνουμε καμάκι, θα κάνουμε την πλάκα μας και θα πέσει πολύ γέλιο.
-Πρόσεχε που θα φύγεις μες στο σκοτάδι, μη σου επιτεθούν οι αράπηδες.
Αυτό με τους «αράπηδες» είναι μόνιμη επωδός τώρα τελευταία. 73 χρονών γυναίκα είναι η σπιτονυκοκοιρά μου, έχει ζήσει σε δυο χώρες, ζει σε ένα κτίριο γεμάτο με μαύρους κι ακόμη να βάλει μυαλό. Σε αυτή την ηλικία βέβαια δεν περιμένω να αλλάξει άποψη και για να πω την αλήθεια μου αρέσει να την τσιγκλάω. Τις προάλλες της είπα ότι θα έρθουν 5-10 φίλοι για φαγητό κι αν μπορεί να μου μαγειρέψει αστακούς που θα αγόραζα από τη μαύρη αγορά. «Ασφαλώς» είπε, «αλλά τι σόι φίλοι είναι αυτοί και πού θα χωρέσουν; Ούτε 4 δε χωράμε στην κουζίνα, παιδάκι μου». «Δεν πειράζει μωρέ θα τα βρούμε, είναι καλά παιδιά, από την Αφροκουβανική Ένωση, θα έρθουν να κάνουν μια τελετή, να σφάξουν κάτι κοκόρια, μια γίδα και να κάνουν λίγα βουντού», της είπα, γουστάροντας να βλέπω τη φρίκη στα μάτια της, μέχρι που συνειδητοποίησε ότι της έκανα πλάκα. «Σε αυτό το κτίριο παλιά δε μπαίνανε ούτε σκύλοι, ούτε μαύροι πριν την επανάσταση, μετά αρχίσανε να μοιράζουν τα διαμερίσματα στους ανατολικούς, αυτούς τους παλιόβλαχους και είδες πώς το καταντήσανε. Διαλύσανε τα σπίτια, τις σκάλες, μαγειρέυανε με φωτιές από ξύλα γιατί δεν ξέρανε πώς δουλεύουν οι κουζίνες, δε βάφουνε ποτέ και πετάνε τα σκουπίδια από το παράθυρο, άσε αυτά τα ταμπούρλα κάθε μέρα. Ούτε στην Αγκόλα δεν έχει τόσους μαύρους».
Πανευτυχής που τη σύγχυσα για άλλη μια φορά με τους μαύρους, τους ανατολικούς, τη σαντερία και τους «παλιόβλαχους», έπεσα για ύπνο χαμογελώντας, ξέροντας πως ξέρει ότι απολαμβάνω να την τσιγκλάω και να τσιμπάει. «Είσαι κακός άνθρωπος… αλλά έχε χάρη που σε αγαπάω,» μου φώναξε πίσω από την πόρτα. «Να δω πόσο θα με αγαπάς όταν σου φέρω τη νέα μου κοπέλα… τη λένε Γιαντούμπου και είναι φοιτήτρια από το Κονγκό», είπα ενώ έκανα μια τελευταία απόπειρα να κάνω τον ανεμιστήρα πάνω από κρεβάτι μου να δουλέψει, αλλά φαίνεται πως τα έφτυσε για τα καλά. Όχι τίποτε άλλο, αλλά είναι Πέμπτη και τις Πέμπτες δεν έχουμε και νερό, οπότε το ντους αποκλείεται για απόψε.
Στην πορεία πάει κανείς με δύο τρόπους: ή με τη δουλειά ή με τη γειτονιά. Οι της γειτονιάς είχαν κολλήσει χειροποίητη αφίσα έξω από το (άβαφο και ψιλοεγκαταλελειμμένο, δεν έχει και άδικο η Α.) κτίριο στο οποίο μένω: «Σύντροφοι, αύριο όλοι στον εορτασμό της 50ης Πρωτομαγιάς από την Επανάσταση. Συνάντηση στη γωνία 19ης και 8ης στις 6:30 το πρωί, ενδυμασία κατά προτίμηση σε μπλε, κόκκινα ή λευκά ρούχα. ΟΛΟΙ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ, ΖΗΤΩ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ».
Μου αρέσει πολύ η πορεία της Πρωτομαγιάς. Καταρχήν όλοι πάνε με το εργατικό τους κέντρο, οπότε πάνε σε παρέες των είκοσι, πενήντα ή διακοσίων ατόμων, οπότε καταλαβαίνει κανείς το χαβαλέ που γίνεται. Δεύτερον, η όλη φάση που περνάς μπροστά από την εξέδρα στην Πλατεία της Επανάστασης και σε παίρνουν οι κάμερες, τα ελικόπτερα, οι φωτογράφοι και όλοι κουνάνε με μανία τα σημαιάκια για να φανεί ο ενθουσιασμός, είναι μια φάση ευχάριστου πανικού. Τρίτον, δεν υπάρχει πολύωρη ομιλία, είσαι σε συνεχή κίνηση. Τέταρτον…το ρούμι. Πάντα κάποιοι προσπαθούν να μεθύσουν κάποιο συνάδελφο ή σύντροφο και τελικά ο μεθυσμένος καταλήγει να είναι άλλος. Και πέμπτον…τα πλήθη. Από μικρός τρελαινόμουν με τα πλήθη. Τα πλήθη στις πολιτικές συγκεντρώσεις, στο γήπεδο, στις πορείες, τις συναυλίες. Δεν υπάρχει τίποτε πιο ανατριχιαστικό από το να βλέπεις πενήντα, διακόσιες, πεντακόσιες χιλιάδες ανθρώπους συγκεντρωμένους, η όλη δύναμη της ενέργειας με μεθάει. Αν υπάρχει ένα πράγμα που μου λείπει από την Ελλάδα είναι τα play-offs. Η πορεία πριν το ματς, η ιδρωτίλα, το χοροπηδητό, τα ταμπούρλα, τα συνθήματα, οι ρίψεις, τα τραγούδια, τα νεύρα, τα γυμνά κορμιά στοιβαγμένα να γκαρίζουν… κι αυτό δύο φορές την εβδομάδα επί δύο ή τρεις εβδομάδες. Μακάριοι όσοι πάνε στα play-offs… Α, και τα σουβλάκια μου λείπουν, οι ελληνικές εφημερίδες, το γρήγορο ίντερνετ, τρεις-τέσσερεις παιδικοί φίλοι, τα brownies με παγωτό, η Σαντορίνη το χειμώνα… καλά μην κάνουμε όλη τη λίστα τώρα…
Ξύπνησα στις 5:45 με τη βοήθεια του καταπληκτικού ξυπνητηριού του ενός ευρώ που αγόρασα στο Ιράν. Φοβερή αγορά μιλάμε, χαλάει τον κόσμο, ξυπνάει και τους δίπλα άμα λάχει. Βάζω ένα μπλουζάκι της εθνικής ομάδας μπέηζμπολ της Κούβας, να είμαι στα χρώματα της σημαίας κατά τις επιταγές της αφίσας, και την κάνω με ελαφρά πηδηματάκια στο μισοσκόταδο. Αποφάσισα να πάω πρώτα με την πορεία της εταιρείας Κ., με τους υπαλλήλους της οποίας περνάω και τον περισσότερο καιρό, κι άμα δω ότι δεν έχει χαβαλέ, την κάνω για την πορεία της μητρικής εταιρείας Π. στην οποία ανήκει η Κ, όπου θα βρίσκονται και οι διευθυντάδες, μπας και κάνω και κανένα κονέ της προκοπής.
Έξω από τα γραφεία της Κ. γίνεται χαμός στο ίσωμα, που έλεγε και η γιαγιά μου. Επίσης έλεγε ότι «όποιος νύχτα περπατεί, λάσπες και σκατά πατεί» και η κουραδίτσα που δε λέει να ξεκολλήσει από τις σόλες των μισοσκισμένων παπουτσιών μου το επιβεβαιώνει… Σοφός ο ελληνικός λαός, άντε να δω πώς θα σκουπίσω αυτή την κουράδα τώρα… Μέχρι να τη σκουπίσω, οι εργαζόμενοι της Κ. έχουν μάλλον φύγει για το προσυμφωνημένο σημείο συνάντησης κατά μήκος της Πασέο, της μεγάλης λεωφόρου που οδηγεί στην Πλατεία της Επανάστασης. Ψάχνω να τους βρω, γνωρίζοντας πως τους έχουν δώσει κόκκινα μπλουζάκια, ενώ βρίσκομαι περικυκλωμένος από απίστευτους αριθμούς νέων (κάτω των 25) με γαλάζια μπλουζάκια… Είναι η συνάντηση των φοιτητών του Πανεπιστημίου Πληροφορικής. Τώρα, πληροφορική με τέτοιο ίντερνετ είναι ολίγον οξύμωρο, αλλά ας όψεται το εμπάργκο που μας απαγορεύει τα καλώδια, τέλος πάντων. Οι μισοί είναι ξαπλωμένοι στο γκαζόν της Πασέο, άλλοι παίζουν σφαλιάρες με τις σημαίες που τους έχουν δώσει, άλλοι μιλάνε ζωηρά και γενικά παίζουν πολλά πειράγματα. Χαρούμενοι άνθρωποι. Να τα βλέπει αυτά το CNN που λέει ότι ο λόγος που μαζεύονται τόσοι Κουβανοί στις πορείες είναι ότι τους δίνουν «ένα σάντουιτς κι ένα αναψυκτικό». Μπούρδες! Και είναι μπούρδες διότι δεν είχε ούτε σάντουιτς ούτε αναψυκτικό…
Βρίσκω τους εργαζόμενους της Κ… Είναι δεν είναι 30 άτομα, εκ των οποίων γνωρίζω καλά μόνο τους 4. «Αίσχος, μόνο εσείς είστε; Τι χάλια είναι αυτά; Για να βγάλω το μπλοκάκι να σημειώνω απουσίες να τις δώσω στον υπεύθυνο!». Γελάνε και η Έρικα απαντάει «Από καιρό κυκλοφορούσαν φήμες ότι είσαι τσιράκι του κόμματος… Πού ακούστηκε ξένος να πηγαίνει στην πορεία;». Βγάλαμε φωτογραφίες, ο Ράφα –που έχει και διευθυντική θέση- έκανε τη λουλού σε κάθε φωτό (ωραίος επαναστάτης μπράβο ωριμότητα!), είπαμε τα κουτσομπολιά μας, πήρα παραγγελίες για το τι ηλεκτρονικά θέλουν να τους φέρω από τον Παναμά και τη Χιλή («ρε συ αυτό το iPhone πόσο κάνει εκεί; Έλα ρε, τόσο φτηνά; Φέρε πέντε-έξι να τα πουλήσω! Α, σου βάζει χέρι το τελωνείο;»), θάψαμε την κυβέρνηση… σε κάποια φάση το μάτι μου πήρε το Χούλιο και τη Λουσίτα, φίλους από παλιά που δουλεύουν σε ένα μαγαζί και βγάζουν αρκετά χρήματα δια της πλαγίας συνήθους οδού. Ο Χούλιο με χαιρετάει και σκάει ένα χαμόγελο με τα πολλά χρυσά του δόντια, κλασικό δείγμα Κουβανού με λίγη μόρφωση και πολλά –σχετικά- χρήματα.
-Επ, κι εσείς εδώ «unidos y productivos”; Ρώτησα παίζοντας με το σλόγκαν της πορείας (ενωμένοι και παραγωγικοί)
- Βρε, βρε… Καλά εσύ τι κάνεις εδώ; Σε υποχρεώνουνε κι εσένα να έρχεσαι σε αυτές τις χαζομάρες;
- Μπα, εγώ έρχομαι για το χαβαλέ… κουβανικό φολκλόρ.
- Τι φολκφλόρ μωρέ, εμείς ήρθαμε να μας δει λίγο ο κομματάρχης, να βγάλουμε καμιά φωτογραφία μαζί του και μετά όπου φύγει-φύγει. Έχει κοκορομαχία το μεσημέρι, εξήντα δολάρια έπαιξα!
Είπαμε τα δικά μας, είχαμε καιρό να ιδωθούμε, πολύ χάρηκα που τους είδα έστω κι αν το γούστο του Χούλιο στο χρυσάφι όσο πάει και χειροτερεύει. «Κοίτα ποιος μιλάει, πού τα βρήκες αυτά τα παντελόνια; Στο πάρκο του Μιραμάρ με τους παλιάτσους;», ρώτησε δείχνοντας το περουβιανό παντελόνι μου. «Άντε ρε που χαμογελάς και είσαι σα λατέρνα, σαν το φάρο του παλιού λιμανιού είσαι….χωρίς τις διακοπές ρεύματος!». Εκεί που ανταλλάσσουμε φιλοφρονήσεις, βλέπουμε όλα τα μάτια να στρέφονται πως μια άλλη πορεία που ανεβαίνει το Πασέο. Είναι το συνδικάτο με τις χορεύτριες από το καμπαρέ του Παριζιέν. «Πωπω, μια πορεία μάνα μου!», λέει ο Χούλιο με το σαγόνι του να κρέμεται και τη Λουσίτα να του χώνει μια σπρωξιά. «Όλοι οι μαύροι ίδιοι είναι, μόλις δουν μια μουλάτα τους τρέχουν τα σάλια». Τώρα να πω τη μαύρη αλήθεια, κι εγώ που δεν είμαι κι ο πιο μαύρος του κόσμου σκούπιζα τα σάλια μου… Αυτή είναι παρέλαση… Ψωμί παιδεία και μπούτια γυναικεία.
Από πίσω μου’ ρχεται μια σβουριχτή σφαλιάρα από το γραμματέα της τοπικής επιτροπής. «Ρε συ, έρχονται και οι γιούμας στις πορείες τώρα;», λέει γελώντας και σφυρίζοντας με τις κορνέτες που μοιράζουν μέσα στο αυτί μου. «Α, σε παρακαλώ, σύντροφε, εγώ πάω στις πορείες από την εποχή του μικρού Ελιάν!», λέω θιγμένος. Μου παρουσιάζει τη γυναίκα του και μια γειτόνισσα, που αυτοσυστήνεται ως εργαζόμενη της PDVSA, της βενεζολάνικης εταιρείας πετρελαίου που δίνει πετρέλαιο στην Κούβα. Πριν την κρατικοποιήσει ο Τσάβες και ξεκινήσουν οι πάμφθηνες αποστολές πετρελαίου προς την Κούβα, τα μπλακ-άουτ (“apagones” στα ισπανικά) ήταν πραγματική κατάρα σε ημερήσια βάση. «Secretario, να μου την προσέχεις τη γειτόνισσα», του λέω. Είναι οι σύντροφοι “anti-apagones”, μην πάθουν τίποτε και επιστρέψουμε στις εποχές των κεριών», του λέω. Η τύπισσα ξαφνιάστηκε από τη χρήση σλανγκ εκ μέρους ενός ξένου, αλλά ο γραμματέας της εξηγεί πως «λογίζεται ως Κουβανός ο Χόρχε, το μόνο που μας λείπει είναι να του βρούμε μια καλή συντρόφισσα, να παντρευτεί να βγάλει και τη βίζα παραμονής του», που είναι κλασική ατάκα-πάσα για να ξεκινήσει το καμάκι.
Όπως ανεβαίνουμε, βλέπω τους εργαζομένους της μητρικής εταιρείας της Κ., της Π. Η Λάυδε, κάτι σαν την κουβανή προϊστάμενή μου, με χαιρετάει. Μόλις πήρε προαγωγή και γνωριστήκαμε πριν δυο εβδομάδες και τα πάμε πολύ καλά, σπάνιο παράδειγμα κουβανού δημοσίου υπαλλήλου που πραγματικά νοιάζεται για τη δουλειά της. «Επ! Το’ ξερα ότι θα σε έβρισκα εδώ! Unidos y productivos!» φωνάζει όλο χαρά, ενώ εκπλήσσομαι από τον όγκο της δικής τους πορείας. «Unidos, productivos y un poco desnutridos», συμπληρώνω (ενωμένοι, παραγωγικοί αλλά και λίγο πεινασμένοι), χρησιμοποιώντας μια παλιά έκφραση που περιέγραφε την Κούβα των διατροφικών ελλείψεων της δεκαετίας του ’90. «Πάω να βρω κανένα φαγητάκι», της λέω.
Τα μαγαζιά είναι κλειστά, άλλωστε είναι πολύ νωρίς και είναι αργία, αλλά βρίσκω μια γιαγιά που πουλάει γαλέτες για 3CUP. Γελοίο το ποσό, αγοράζω ένα μάτσο ολόκληρο κι αρχίζω να τις καταβροχθίζω, ψάχνοντας την πορεία της μητρικής εταιρείας. Πέφτω πάνω σε ένα παππού που κάνει πορεία μόνος του, με δικό του πλακάτ. Έχει γράψει με μεγάλα γράμματα «Ομπάμα, άσε τα σάπια, εμάς δε μας καταπιέζει κανένας» και τον βγάζω φωτογραφία για την οποία μου ποζάρει όλο καμάρι. «Θα τη βάλω στο ίντερνετ» του λέω. «Βάλ’τη και στο φεγγάρι, εγώ είμαι με την Επανάσταση και δε μασάω, ρε. Ζήτω ο Φιντέλ, ζήτω ο Ραούλ», φωνάζει όλο ενθουσιασμό.
Επιστρέφω στην πορεία της μητρικής, τους έχουν μοιράσει και ομοιόμορφες ομπρέλες, πολύ καλή ιδέα, χρηστική και το οπτικό αποτέλεσμα είναι πολύ καλό. Η Λάυδε μου δίνει μία κι εμένα και όπως προχωράμε τα λέμε για την κρίση, τη γρίπη στο Μεξικό και τη βίζα μου. «Δεν σε ξέχασα», λέει. Με συστήνει με τον πρόεδρο της εταιρείας ένα μεσήλικα ασπρομάλλη με αυθεντικό χαμόγελο που τονώνει συνέχεια τους δικούς του. «Πάμε όλοι μια κραυγή!», φωνάζει με τη ντουντούκα κι ακολουθεί χαμός με εργαζόμενους όλων των ηλικιών να κάνουνε σα μωρά που πάνε σε παιδικό πάρτι. Μπαίνω στην κεφαλή της πορείας, βγάζω την κάμερα και μετράω δυνατά αντίστροφα βιντεοσκοπώντας «Θέλω παλμό ε; Μην μου κάνετε τα ψοφίμια τώρα… Πάμε… 5, 4, 3,» με το που πατάω το κουμπί αρχίζουν όλοι να χοροπηδάνε φωνάζοντας «Μας ακούτε, μας βλέπετε η Π. είναι εδώ παρούσα!». Αρχίζω το μπούρου-μπούρου στον πρόεδρο και το κλάψιμο για τη βίζα μου. «Ως πότε θα κάνω το λαθρομετανάστη, πρόεδρε;»
Μια από τις φίλες εργαζόμενους της Π. είναι και η Φελίσια, μουλάτα ετών 45 που ήρθε να κάνει πορεία παρότι ακόμη κάνει φυσιοθεραπεία για το διάστρεμμά της. «Πάρε λίγο νερό, Χόρχε», μου λέει και μου περνάει ένα πλαστικό μπουκάλι. Αρνούμαι λέγοντας ότι έχω το δικό μου, αλλά επιμένει διότι αυτό έχει «βιταμίνες». Με το που πίνω την πρώτη γουλιά συνειδητοποιώ ότι είναι ρούμι και μάλιστα δυνατό. Το μπουκάλι αλλάζει πολλά χέρια και στόματα και βλέπω τον Αντρές να βγάζει άλλο –χάρτινο- μπουκαλάκι και να ξαναγεμίζει το πλαστικό. Ο Αντρές είναι από το Σαντιάγο, οπότε δε με εκπλήσσει που αυτός είναι που έφερε το ρούμι. Άλλωστε στο Σαντιάγο πίνουν πολύ και είναι πιο χαβαλεδιάρηδες από τους Αβανέρος. «Βρε πάρε κι άλλο», μου δίνει το μπουκάλι μισομεθυσμένος, ενώ βλέπω και τη Φελίσια να παραπατάει. Μια χοντρούλα πέφτει πάνω στο πανό και ρίχνει άλλους 10 που το κρατούσαν μαζί. «Η Επανάσταση είναι σαν το ντόμινο», φωνάζει ο Αντρές. «Πρώτα παίρνει τους χοντρούς, μετά πέφτουμε όλοι!»… Η Φελίσια προσπαθεί να τον επαναφέρει στην τάξη, αλλά το ρούμι την έχει κάνει καλά τη δουλειά του. Μοιράζω γαλέτες στους πορευόμενους για να ακούσω την κραυγή «la ayuda extranjera finalmente llegó!», ένα πολιτικής φύσεως αστειάκι που κάνει αναφορά στη «διεθνή διατροφική βοήθεια» που εστάλη μετά τους τυφώνες και αμέσως εμφανίστηκε στα γνωστά στέκια της μαύρης αγοράς αντί για τα επιδοτούμενα καταστήματα…
Γύρω μας χαμός: καραμούζες, ντουντούκες, ταμπούρλα, συνθήματα, μπαλόνια, το συνδικάτο των ταξιτζήδων έχει κάνει ένα τεράστιο χάρτινο ομοίωμα Cubataxi και το κουβαλάνε στα χέρια φωνάζοντας, μια στρατιά από πιτσιρίκια είναι ντυμένα μέλισσες, χορευτές με λευκές στολές χορεύουν, ένα κομμάτι της πορείας έχει σταματήσει και τραγουδάνε χορεύοντας… κλασική Πρωτομαγιά Αβάνας.
Λίγο πριν την Πλατεία της Επανάστασης κάνουμε στάση για να ανασυνταχθούμε και δίπλα μας περνάει άλλη, ανταγωνιστική εταιρεία του ιδίου κλάδου… είναι πολύ λιγότεροι από μας και ακούνε πολλά πειράγματα, αλλά κι αυτοί ανταποδίδουν, πικάροντάς μας επειδή έχουμε ομπρέλες «Όποιος δεν πάθει έγκαυμα είναι Γιάνκης, ρε!» φωνάζουν ρυθμικά, ενώ η ανάσα του αρχηγού τους βρωμάει ρούμι, όπως και η δικιά μου, πια. Ένας «ανταγωνιστής» φοράει μπλουζάκι «The Fantastic 4» αλλά αντί για τους ήρωες του ομώνυμου κόμικ έχει πάνω το Σιμόν Μπολίβαρ, τον Τσάβες, τον Τσε και το Φιντέλ.
Από τα μεγάφωνα ακούγονται τα γνωστά: «Μαζί μας ο πρόεδρος του συνδικάτου οικοδόμων, ο αντιπρόεδρος της ένωσης ανθοπωλών, οι φοιτητές τροπικής κτηνιατρικής, το συνδικάτο φυστικοπωλών, όλοι έχουμε υποχρέωση να ακολουθούμε το στίγμα του Ραούλ, περήφανοι, ανεξάρτητοι, πάντα μπροστά Κουβανοί» και λοιπά μπλα-μπλα. Επιτέλους φτάσαμε στην Πλατεία, με το που περνάμε μπροστά από την εξέδρα των επισήμων χοροπηδάμε, στριφογυρίζουμε τις ομπρέλες και πλέον η πορεία τελειώνει για μας, αλλά για τους δεκάδες χιλιάδες που βρίσκονται πίσω μας συνεχίζεται…
Ο κύκλος που πρέπει να κάνω για να φτάσω σπίτι είναι μεγάλος γιατί μένω κοντά στην Πλατεία αλλά οι μισοί δρόμοι είναι αποκλεισμένοι. Έχουν περάσει 5 ώρες, έχω βγάλει φουσκάλες στα πόδια και θέλω να πέσω τέζα. Ανοίγω την πόρτα, η σκυλίτσα με περιμένει κουνώντας την ουρά της, αλλά η Α. δείχνει ταραγμένη. «Τι έγινε, γιαγιά;», τη ρωτάω. «Αχ, παιδί μου, είχα ένα τρομερό εφιάλτη… Έστρωνα λέει το κρεβάτι σου με λευκά σεντόνια, ολόλευκα. Και ξαφνικά, όπως γυρίζω να δω αν το έστρωσα καλά, επάνω βλέπω…», η αγωνία στα μάτια της είναι εμφανής, σα να ξαναζεί τον εφιάλτη. «Τι βλέπεις καλέ;», ρωτάω όλο απορία γιατί τα όνειρα της Α. είναι επικά. «Αχ, Χόρχε, βλέπω έναν σκυλάραπα! Το φαντάζεσαι; Έναν κατίμαύρο, πάνω στα ολόλευκα σεντόνια!». Αυτό ήταν; Ο τρομερός εφιάλτης ήταν ότι ένας μαύρος τόλμησε να εμφανιστεί σε όνειρο πάνω σε κρεβάτι με λευκά σεντόνια; Δε θα σχολιάσω καν. Μερικά πράγματα στην Αβάνα δεν αλλάζουν ποτέ, όσα χρόνια κι αν περάσουν. Ο ρατσισμός της αξιαγάπητης κατά τα άλλα Α. είναι ένα από αυτά. Οι Πρωτομαγιές είναι ένα άλλο…
-Πόσο νωρίς;
-Ε, κατά τις 5:30…
-Τόσο νωρίς; Μη μου πεις ότι θα πας στην πορεία;
-Ε, βέβαια, χάνονται αυτά; Πρωτομαγιά στην Κούβα και δε θα πάω στην πορεία;
-Τι πας παιδί μου εκεί; Θα κάνει ζέστη, θα περπατάτε όλη ώρα και από τα μεγάφωνα θα φωνάζουν «ζήτω ο Φιντέλ και ο Ραούλ»
-Ναι, αλλά θα πάω με τα παιδιά από την εταιρεία, θα πίνουμε ρούμι, θα κάνουμε καμάκι, θα κάνουμε την πλάκα μας και θα πέσει πολύ γέλιο.
-Πρόσεχε που θα φύγεις μες στο σκοτάδι, μη σου επιτεθούν οι αράπηδες.
Αυτό με τους «αράπηδες» είναι μόνιμη επωδός τώρα τελευταία. 73 χρονών γυναίκα είναι η σπιτονυκοκοιρά μου, έχει ζήσει σε δυο χώρες, ζει σε ένα κτίριο γεμάτο με μαύρους κι ακόμη να βάλει μυαλό. Σε αυτή την ηλικία βέβαια δεν περιμένω να αλλάξει άποψη και για να πω την αλήθεια μου αρέσει να την τσιγκλάω. Τις προάλλες της είπα ότι θα έρθουν 5-10 φίλοι για φαγητό κι αν μπορεί να μου μαγειρέψει αστακούς που θα αγόραζα από τη μαύρη αγορά. «Ασφαλώς» είπε, «αλλά τι σόι φίλοι είναι αυτοί και πού θα χωρέσουν; Ούτε 4 δε χωράμε στην κουζίνα, παιδάκι μου». «Δεν πειράζει μωρέ θα τα βρούμε, είναι καλά παιδιά, από την Αφροκουβανική Ένωση, θα έρθουν να κάνουν μια τελετή, να σφάξουν κάτι κοκόρια, μια γίδα και να κάνουν λίγα βουντού», της είπα, γουστάροντας να βλέπω τη φρίκη στα μάτια της, μέχρι που συνειδητοποίησε ότι της έκανα πλάκα. «Σε αυτό το κτίριο παλιά δε μπαίνανε ούτε σκύλοι, ούτε μαύροι πριν την επανάσταση, μετά αρχίσανε να μοιράζουν τα διαμερίσματα στους ανατολικούς, αυτούς τους παλιόβλαχους και είδες πώς το καταντήσανε. Διαλύσανε τα σπίτια, τις σκάλες, μαγειρέυανε με φωτιές από ξύλα γιατί δεν ξέρανε πώς δουλεύουν οι κουζίνες, δε βάφουνε ποτέ και πετάνε τα σκουπίδια από το παράθυρο, άσε αυτά τα ταμπούρλα κάθε μέρα. Ούτε στην Αγκόλα δεν έχει τόσους μαύρους».
Πανευτυχής που τη σύγχυσα για άλλη μια φορά με τους μαύρους, τους ανατολικούς, τη σαντερία και τους «παλιόβλαχους», έπεσα για ύπνο χαμογελώντας, ξέροντας πως ξέρει ότι απολαμβάνω να την τσιγκλάω και να τσιμπάει. «Είσαι κακός άνθρωπος… αλλά έχε χάρη που σε αγαπάω,» μου φώναξε πίσω από την πόρτα. «Να δω πόσο θα με αγαπάς όταν σου φέρω τη νέα μου κοπέλα… τη λένε Γιαντούμπου και είναι φοιτήτρια από το Κονγκό», είπα ενώ έκανα μια τελευταία απόπειρα να κάνω τον ανεμιστήρα πάνω από κρεβάτι μου να δουλέψει, αλλά φαίνεται πως τα έφτυσε για τα καλά. Όχι τίποτε άλλο, αλλά είναι Πέμπτη και τις Πέμπτες δεν έχουμε και νερό, οπότε το ντους αποκλείεται για απόψε.
Στην πορεία πάει κανείς με δύο τρόπους: ή με τη δουλειά ή με τη γειτονιά. Οι της γειτονιάς είχαν κολλήσει χειροποίητη αφίσα έξω από το (άβαφο και ψιλοεγκαταλελειμμένο, δεν έχει και άδικο η Α.) κτίριο στο οποίο μένω: «Σύντροφοι, αύριο όλοι στον εορτασμό της 50ης Πρωτομαγιάς από την Επανάσταση. Συνάντηση στη γωνία 19ης και 8ης στις 6:30 το πρωί, ενδυμασία κατά προτίμηση σε μπλε, κόκκινα ή λευκά ρούχα. ΟΛΟΙ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ, ΖΗΤΩ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ».
Μου αρέσει πολύ η πορεία της Πρωτομαγιάς. Καταρχήν όλοι πάνε με το εργατικό τους κέντρο, οπότε πάνε σε παρέες των είκοσι, πενήντα ή διακοσίων ατόμων, οπότε καταλαβαίνει κανείς το χαβαλέ που γίνεται. Δεύτερον, η όλη φάση που περνάς μπροστά από την εξέδρα στην Πλατεία της Επανάστασης και σε παίρνουν οι κάμερες, τα ελικόπτερα, οι φωτογράφοι και όλοι κουνάνε με μανία τα σημαιάκια για να φανεί ο ενθουσιασμός, είναι μια φάση ευχάριστου πανικού. Τρίτον, δεν υπάρχει πολύωρη ομιλία, είσαι σε συνεχή κίνηση. Τέταρτον…το ρούμι. Πάντα κάποιοι προσπαθούν να μεθύσουν κάποιο συνάδελφο ή σύντροφο και τελικά ο μεθυσμένος καταλήγει να είναι άλλος. Και πέμπτον…τα πλήθη. Από μικρός τρελαινόμουν με τα πλήθη. Τα πλήθη στις πολιτικές συγκεντρώσεις, στο γήπεδο, στις πορείες, τις συναυλίες. Δεν υπάρχει τίποτε πιο ανατριχιαστικό από το να βλέπεις πενήντα, διακόσιες, πεντακόσιες χιλιάδες ανθρώπους συγκεντρωμένους, η όλη δύναμη της ενέργειας με μεθάει. Αν υπάρχει ένα πράγμα που μου λείπει από την Ελλάδα είναι τα play-offs. Η πορεία πριν το ματς, η ιδρωτίλα, το χοροπηδητό, τα ταμπούρλα, τα συνθήματα, οι ρίψεις, τα τραγούδια, τα νεύρα, τα γυμνά κορμιά στοιβαγμένα να γκαρίζουν… κι αυτό δύο φορές την εβδομάδα επί δύο ή τρεις εβδομάδες. Μακάριοι όσοι πάνε στα play-offs… Α, και τα σουβλάκια μου λείπουν, οι ελληνικές εφημερίδες, το γρήγορο ίντερνετ, τρεις-τέσσερεις παιδικοί φίλοι, τα brownies με παγωτό, η Σαντορίνη το χειμώνα… καλά μην κάνουμε όλη τη λίστα τώρα…
Ξύπνησα στις 5:45 με τη βοήθεια του καταπληκτικού ξυπνητηριού του ενός ευρώ που αγόρασα στο Ιράν. Φοβερή αγορά μιλάμε, χαλάει τον κόσμο, ξυπνάει και τους δίπλα άμα λάχει. Βάζω ένα μπλουζάκι της εθνικής ομάδας μπέηζμπολ της Κούβας, να είμαι στα χρώματα της σημαίας κατά τις επιταγές της αφίσας, και την κάνω με ελαφρά πηδηματάκια στο μισοσκόταδο. Αποφάσισα να πάω πρώτα με την πορεία της εταιρείας Κ., με τους υπαλλήλους της οποίας περνάω και τον περισσότερο καιρό, κι άμα δω ότι δεν έχει χαβαλέ, την κάνω για την πορεία της μητρικής εταιρείας Π. στην οποία ανήκει η Κ, όπου θα βρίσκονται και οι διευθυντάδες, μπας και κάνω και κανένα κονέ της προκοπής.
Έξω από τα γραφεία της Κ. γίνεται χαμός στο ίσωμα, που έλεγε και η γιαγιά μου. Επίσης έλεγε ότι «όποιος νύχτα περπατεί, λάσπες και σκατά πατεί» και η κουραδίτσα που δε λέει να ξεκολλήσει από τις σόλες των μισοσκισμένων παπουτσιών μου το επιβεβαιώνει… Σοφός ο ελληνικός λαός, άντε να δω πώς θα σκουπίσω αυτή την κουράδα τώρα… Μέχρι να τη σκουπίσω, οι εργαζόμενοι της Κ. έχουν μάλλον φύγει για το προσυμφωνημένο σημείο συνάντησης κατά μήκος της Πασέο, της μεγάλης λεωφόρου που οδηγεί στην Πλατεία της Επανάστασης. Ψάχνω να τους βρω, γνωρίζοντας πως τους έχουν δώσει κόκκινα μπλουζάκια, ενώ βρίσκομαι περικυκλωμένος από απίστευτους αριθμούς νέων (κάτω των 25) με γαλάζια μπλουζάκια… Είναι η συνάντηση των φοιτητών του Πανεπιστημίου Πληροφορικής. Τώρα, πληροφορική με τέτοιο ίντερνετ είναι ολίγον οξύμωρο, αλλά ας όψεται το εμπάργκο που μας απαγορεύει τα καλώδια, τέλος πάντων. Οι μισοί είναι ξαπλωμένοι στο γκαζόν της Πασέο, άλλοι παίζουν σφαλιάρες με τις σημαίες που τους έχουν δώσει, άλλοι μιλάνε ζωηρά και γενικά παίζουν πολλά πειράγματα. Χαρούμενοι άνθρωποι. Να τα βλέπει αυτά το CNN που λέει ότι ο λόγος που μαζεύονται τόσοι Κουβανοί στις πορείες είναι ότι τους δίνουν «ένα σάντουιτς κι ένα αναψυκτικό». Μπούρδες! Και είναι μπούρδες διότι δεν είχε ούτε σάντουιτς ούτε αναψυκτικό…
Βρίσκω τους εργαζόμενους της Κ… Είναι δεν είναι 30 άτομα, εκ των οποίων γνωρίζω καλά μόνο τους 4. «Αίσχος, μόνο εσείς είστε; Τι χάλια είναι αυτά; Για να βγάλω το μπλοκάκι να σημειώνω απουσίες να τις δώσω στον υπεύθυνο!». Γελάνε και η Έρικα απαντάει «Από καιρό κυκλοφορούσαν φήμες ότι είσαι τσιράκι του κόμματος… Πού ακούστηκε ξένος να πηγαίνει στην πορεία;». Βγάλαμε φωτογραφίες, ο Ράφα –που έχει και διευθυντική θέση- έκανε τη λουλού σε κάθε φωτό (ωραίος επαναστάτης μπράβο ωριμότητα!), είπαμε τα κουτσομπολιά μας, πήρα παραγγελίες για το τι ηλεκτρονικά θέλουν να τους φέρω από τον Παναμά και τη Χιλή («ρε συ αυτό το iPhone πόσο κάνει εκεί; Έλα ρε, τόσο φτηνά; Φέρε πέντε-έξι να τα πουλήσω! Α, σου βάζει χέρι το τελωνείο;»), θάψαμε την κυβέρνηση… σε κάποια φάση το μάτι μου πήρε το Χούλιο και τη Λουσίτα, φίλους από παλιά που δουλεύουν σε ένα μαγαζί και βγάζουν αρκετά χρήματα δια της πλαγίας συνήθους οδού. Ο Χούλιο με χαιρετάει και σκάει ένα χαμόγελο με τα πολλά χρυσά του δόντια, κλασικό δείγμα Κουβανού με λίγη μόρφωση και πολλά –σχετικά- χρήματα.
-Επ, κι εσείς εδώ «unidos y productivos”; Ρώτησα παίζοντας με το σλόγκαν της πορείας (ενωμένοι και παραγωγικοί)
- Βρε, βρε… Καλά εσύ τι κάνεις εδώ; Σε υποχρεώνουνε κι εσένα να έρχεσαι σε αυτές τις χαζομάρες;
- Μπα, εγώ έρχομαι για το χαβαλέ… κουβανικό φολκλόρ.
- Τι φολκφλόρ μωρέ, εμείς ήρθαμε να μας δει λίγο ο κομματάρχης, να βγάλουμε καμιά φωτογραφία μαζί του και μετά όπου φύγει-φύγει. Έχει κοκορομαχία το μεσημέρι, εξήντα δολάρια έπαιξα!
Είπαμε τα δικά μας, είχαμε καιρό να ιδωθούμε, πολύ χάρηκα που τους είδα έστω κι αν το γούστο του Χούλιο στο χρυσάφι όσο πάει και χειροτερεύει. «Κοίτα ποιος μιλάει, πού τα βρήκες αυτά τα παντελόνια; Στο πάρκο του Μιραμάρ με τους παλιάτσους;», ρώτησε δείχνοντας το περουβιανό παντελόνι μου. «Άντε ρε που χαμογελάς και είσαι σα λατέρνα, σαν το φάρο του παλιού λιμανιού είσαι….χωρίς τις διακοπές ρεύματος!». Εκεί που ανταλλάσσουμε φιλοφρονήσεις, βλέπουμε όλα τα μάτια να στρέφονται πως μια άλλη πορεία που ανεβαίνει το Πασέο. Είναι το συνδικάτο με τις χορεύτριες από το καμπαρέ του Παριζιέν. «Πωπω, μια πορεία μάνα μου!», λέει ο Χούλιο με το σαγόνι του να κρέμεται και τη Λουσίτα να του χώνει μια σπρωξιά. «Όλοι οι μαύροι ίδιοι είναι, μόλις δουν μια μουλάτα τους τρέχουν τα σάλια». Τώρα να πω τη μαύρη αλήθεια, κι εγώ που δεν είμαι κι ο πιο μαύρος του κόσμου σκούπιζα τα σάλια μου… Αυτή είναι παρέλαση… Ψωμί παιδεία και μπούτια γυναικεία.
Από πίσω μου’ ρχεται μια σβουριχτή σφαλιάρα από το γραμματέα της τοπικής επιτροπής. «Ρε συ, έρχονται και οι γιούμας στις πορείες τώρα;», λέει γελώντας και σφυρίζοντας με τις κορνέτες που μοιράζουν μέσα στο αυτί μου. «Α, σε παρακαλώ, σύντροφε, εγώ πάω στις πορείες από την εποχή του μικρού Ελιάν!», λέω θιγμένος. Μου παρουσιάζει τη γυναίκα του και μια γειτόνισσα, που αυτοσυστήνεται ως εργαζόμενη της PDVSA, της βενεζολάνικης εταιρείας πετρελαίου που δίνει πετρέλαιο στην Κούβα. Πριν την κρατικοποιήσει ο Τσάβες και ξεκινήσουν οι πάμφθηνες αποστολές πετρελαίου προς την Κούβα, τα μπλακ-άουτ (“apagones” στα ισπανικά) ήταν πραγματική κατάρα σε ημερήσια βάση. «Secretario, να μου την προσέχεις τη γειτόνισσα», του λέω. Είναι οι σύντροφοι “anti-apagones”, μην πάθουν τίποτε και επιστρέψουμε στις εποχές των κεριών», του λέω. Η τύπισσα ξαφνιάστηκε από τη χρήση σλανγκ εκ μέρους ενός ξένου, αλλά ο γραμματέας της εξηγεί πως «λογίζεται ως Κουβανός ο Χόρχε, το μόνο που μας λείπει είναι να του βρούμε μια καλή συντρόφισσα, να παντρευτεί να βγάλει και τη βίζα παραμονής του», που είναι κλασική ατάκα-πάσα για να ξεκινήσει το καμάκι.
Όπως ανεβαίνουμε, βλέπω τους εργαζομένους της μητρικής εταιρείας της Κ., της Π. Η Λάυδε, κάτι σαν την κουβανή προϊστάμενή μου, με χαιρετάει. Μόλις πήρε προαγωγή και γνωριστήκαμε πριν δυο εβδομάδες και τα πάμε πολύ καλά, σπάνιο παράδειγμα κουβανού δημοσίου υπαλλήλου που πραγματικά νοιάζεται για τη δουλειά της. «Επ! Το’ ξερα ότι θα σε έβρισκα εδώ! Unidos y productivos!» φωνάζει όλο χαρά, ενώ εκπλήσσομαι από τον όγκο της δικής τους πορείας. «Unidos, productivos y un poco desnutridos», συμπληρώνω (ενωμένοι, παραγωγικοί αλλά και λίγο πεινασμένοι), χρησιμοποιώντας μια παλιά έκφραση που περιέγραφε την Κούβα των διατροφικών ελλείψεων της δεκαετίας του ’90. «Πάω να βρω κανένα φαγητάκι», της λέω.
Τα μαγαζιά είναι κλειστά, άλλωστε είναι πολύ νωρίς και είναι αργία, αλλά βρίσκω μια γιαγιά που πουλάει γαλέτες για 3CUP. Γελοίο το ποσό, αγοράζω ένα μάτσο ολόκληρο κι αρχίζω να τις καταβροχθίζω, ψάχνοντας την πορεία της μητρικής εταιρείας. Πέφτω πάνω σε ένα παππού που κάνει πορεία μόνος του, με δικό του πλακάτ. Έχει γράψει με μεγάλα γράμματα «Ομπάμα, άσε τα σάπια, εμάς δε μας καταπιέζει κανένας» και τον βγάζω φωτογραφία για την οποία μου ποζάρει όλο καμάρι. «Θα τη βάλω στο ίντερνετ» του λέω. «Βάλ’τη και στο φεγγάρι, εγώ είμαι με την Επανάσταση και δε μασάω, ρε. Ζήτω ο Φιντέλ, ζήτω ο Ραούλ», φωνάζει όλο ενθουσιασμό.
Επιστρέφω στην πορεία της μητρικής, τους έχουν μοιράσει και ομοιόμορφες ομπρέλες, πολύ καλή ιδέα, χρηστική και το οπτικό αποτέλεσμα είναι πολύ καλό. Η Λάυδε μου δίνει μία κι εμένα και όπως προχωράμε τα λέμε για την κρίση, τη γρίπη στο Μεξικό και τη βίζα μου. «Δεν σε ξέχασα», λέει. Με συστήνει με τον πρόεδρο της εταιρείας ένα μεσήλικα ασπρομάλλη με αυθεντικό χαμόγελο που τονώνει συνέχεια τους δικούς του. «Πάμε όλοι μια κραυγή!», φωνάζει με τη ντουντούκα κι ακολουθεί χαμός με εργαζόμενους όλων των ηλικιών να κάνουνε σα μωρά που πάνε σε παιδικό πάρτι. Μπαίνω στην κεφαλή της πορείας, βγάζω την κάμερα και μετράω δυνατά αντίστροφα βιντεοσκοπώντας «Θέλω παλμό ε; Μην μου κάνετε τα ψοφίμια τώρα… Πάμε… 5, 4, 3,» με το που πατάω το κουμπί αρχίζουν όλοι να χοροπηδάνε φωνάζοντας «Μας ακούτε, μας βλέπετε η Π. είναι εδώ παρούσα!». Αρχίζω το μπούρου-μπούρου στον πρόεδρο και το κλάψιμο για τη βίζα μου. «Ως πότε θα κάνω το λαθρομετανάστη, πρόεδρε;»
Μια από τις φίλες εργαζόμενους της Π. είναι και η Φελίσια, μουλάτα ετών 45 που ήρθε να κάνει πορεία παρότι ακόμη κάνει φυσιοθεραπεία για το διάστρεμμά της. «Πάρε λίγο νερό, Χόρχε», μου λέει και μου περνάει ένα πλαστικό μπουκάλι. Αρνούμαι λέγοντας ότι έχω το δικό μου, αλλά επιμένει διότι αυτό έχει «βιταμίνες». Με το που πίνω την πρώτη γουλιά συνειδητοποιώ ότι είναι ρούμι και μάλιστα δυνατό. Το μπουκάλι αλλάζει πολλά χέρια και στόματα και βλέπω τον Αντρές να βγάζει άλλο –χάρτινο- μπουκαλάκι και να ξαναγεμίζει το πλαστικό. Ο Αντρές είναι από το Σαντιάγο, οπότε δε με εκπλήσσει που αυτός είναι που έφερε το ρούμι. Άλλωστε στο Σαντιάγο πίνουν πολύ και είναι πιο χαβαλεδιάρηδες από τους Αβανέρος. «Βρε πάρε κι άλλο», μου δίνει το μπουκάλι μισομεθυσμένος, ενώ βλέπω και τη Φελίσια να παραπατάει. Μια χοντρούλα πέφτει πάνω στο πανό και ρίχνει άλλους 10 που το κρατούσαν μαζί. «Η Επανάσταση είναι σαν το ντόμινο», φωνάζει ο Αντρές. «Πρώτα παίρνει τους χοντρούς, μετά πέφτουμε όλοι!»… Η Φελίσια προσπαθεί να τον επαναφέρει στην τάξη, αλλά το ρούμι την έχει κάνει καλά τη δουλειά του. Μοιράζω γαλέτες στους πορευόμενους για να ακούσω την κραυγή «la ayuda extranjera finalmente llegó!», ένα πολιτικής φύσεως αστειάκι που κάνει αναφορά στη «διεθνή διατροφική βοήθεια» που εστάλη μετά τους τυφώνες και αμέσως εμφανίστηκε στα γνωστά στέκια της μαύρης αγοράς αντί για τα επιδοτούμενα καταστήματα…
Γύρω μας χαμός: καραμούζες, ντουντούκες, ταμπούρλα, συνθήματα, μπαλόνια, το συνδικάτο των ταξιτζήδων έχει κάνει ένα τεράστιο χάρτινο ομοίωμα Cubataxi και το κουβαλάνε στα χέρια φωνάζοντας, μια στρατιά από πιτσιρίκια είναι ντυμένα μέλισσες, χορευτές με λευκές στολές χορεύουν, ένα κομμάτι της πορείας έχει σταματήσει και τραγουδάνε χορεύοντας… κλασική Πρωτομαγιά Αβάνας.
Λίγο πριν την Πλατεία της Επανάστασης κάνουμε στάση για να ανασυνταχθούμε και δίπλα μας περνάει άλλη, ανταγωνιστική εταιρεία του ιδίου κλάδου… είναι πολύ λιγότεροι από μας και ακούνε πολλά πειράγματα, αλλά κι αυτοί ανταποδίδουν, πικάροντάς μας επειδή έχουμε ομπρέλες «Όποιος δεν πάθει έγκαυμα είναι Γιάνκης, ρε!» φωνάζουν ρυθμικά, ενώ η ανάσα του αρχηγού τους βρωμάει ρούμι, όπως και η δικιά μου, πια. Ένας «ανταγωνιστής» φοράει μπλουζάκι «The Fantastic 4» αλλά αντί για τους ήρωες του ομώνυμου κόμικ έχει πάνω το Σιμόν Μπολίβαρ, τον Τσάβες, τον Τσε και το Φιντέλ.
Από τα μεγάφωνα ακούγονται τα γνωστά: «Μαζί μας ο πρόεδρος του συνδικάτου οικοδόμων, ο αντιπρόεδρος της ένωσης ανθοπωλών, οι φοιτητές τροπικής κτηνιατρικής, το συνδικάτο φυστικοπωλών, όλοι έχουμε υποχρέωση να ακολουθούμε το στίγμα του Ραούλ, περήφανοι, ανεξάρτητοι, πάντα μπροστά Κουβανοί» και λοιπά μπλα-μπλα. Επιτέλους φτάσαμε στην Πλατεία, με το που περνάμε μπροστά από την εξέδρα των επισήμων χοροπηδάμε, στριφογυρίζουμε τις ομπρέλες και πλέον η πορεία τελειώνει για μας, αλλά για τους δεκάδες χιλιάδες που βρίσκονται πίσω μας συνεχίζεται…
Ο κύκλος που πρέπει να κάνω για να φτάσω σπίτι είναι μεγάλος γιατί μένω κοντά στην Πλατεία αλλά οι μισοί δρόμοι είναι αποκλεισμένοι. Έχουν περάσει 5 ώρες, έχω βγάλει φουσκάλες στα πόδια και θέλω να πέσω τέζα. Ανοίγω την πόρτα, η σκυλίτσα με περιμένει κουνώντας την ουρά της, αλλά η Α. δείχνει ταραγμένη. «Τι έγινε, γιαγιά;», τη ρωτάω. «Αχ, παιδί μου, είχα ένα τρομερό εφιάλτη… Έστρωνα λέει το κρεβάτι σου με λευκά σεντόνια, ολόλευκα. Και ξαφνικά, όπως γυρίζω να δω αν το έστρωσα καλά, επάνω βλέπω…», η αγωνία στα μάτια της είναι εμφανής, σα να ξαναζεί τον εφιάλτη. «Τι βλέπεις καλέ;», ρωτάω όλο απορία γιατί τα όνειρα της Α. είναι επικά. «Αχ, Χόρχε, βλέπω έναν σκυλάραπα! Το φαντάζεσαι; Έναν κατίμαύρο, πάνω στα ολόλευκα σεντόνια!». Αυτό ήταν; Ο τρομερός εφιάλτης ήταν ότι ένας μαύρος τόλμησε να εμφανιστεί σε όνειρο πάνω σε κρεβάτι με λευκά σεντόνια; Δε θα σχολιάσω καν. Μερικά πράγματα στην Αβάνα δεν αλλάζουν ποτέ, όσα χρόνια κι αν περάσουν. Ο ρατσισμός της αξιαγάπητης κατά τα άλλα Α. είναι ένα από αυτά. Οι Πρωτομαγιές είναι ένα άλλο…
