aspa
Member
- Μηνύματα
- 580
- Likes
- 1.568
- Επόμενο Ταξίδι
- Κολομβία
- Ταξίδι-Όνειρο
- Γυρος του κοσμου
Μαρόκο / 14-20 Φλεβάρη 2011
Ξεκινήσαμε νωρίς το πρωϊ από Αθήνα, πτήση με IBERIA, για το Μαρόκο μέσω Μαδρίτης. Είχαμε κλείσει το εισιτήριο από το Νοέμβριο, Αθήνα – Μαδρίτη – Καζαμπλάνκα – Μαδρίτη – Αθήνα, με την IBERIA για 185 Ευρώ. Το διάστημα μεταξύ των πτήσεων στη Μαδρίτη ήταν οκτώ ώρες. Αυτό μας έδωσε την αναπάντεχη ευκαιρία να επισκεφτούμε την όμορφη πόλη και να έχουμε μια εξωτερική εντύπωση για τα πιο πολλά από τα αξιοθέατα. Η απλή στάση εξελίχτηκε σε επίσκεψη αφού, με την βοήθεια του καλού οδηγού που είχαμε, μπορέσαμε να δούμε σχεδόν όλα τα σημαντικά αξιοθέατα της πόλης και να έχουμε μια απολαυστική στάση ξεκούρασης στο πανέμορφο RETIRO, μια και όλη τη βόλτα την κάναμε με τα πόδια.
Από το αεροδρόμιο, με την γραμμή του μετρό που το συνδέει με το κέντρο της πόλης, σε 23 λεπτά φθάσαμε στη στάση Nuevos ministerios. Από εκεί με άλλη γραμμή, πήγαμε στο σταθμό Opera, που είναι το Βασιλικό Θέατρο και ακριβώς πίσω του το Palazzo Real με τους πανέμορφους κήπους του. Απέναντι από το παλάτι, ο Καθεδρικός Ναός με το άγαλμα του Αγ. Πέτρου στη γωνία. Στο ένα πλάϊ του Καθεδρικού αρχίζει η λεωφόρος Mayor που οδηγεί στην ομώνυμη πλατεία. Στη διαδρομή μας συναντήσαμε αγάλματα, ωραία κτίρια με χαρακτηριστικά παράθυρα, ψηφιδωτά και τη σκεπαστή αγορά του San Miguel που τράβηξε την προσοχή μας. Μπαίνοντας μέσα, χαθήκαμε ανάμεσα στα ολόφρεσκα λαχανικά, τα jamon, τις γαρίδες, τα ζωντανά καβούρια που περπατούσαν στους πάγκους λίγο πριν τα καταβροχθίσουν οι εκατοντάδες επισκέπτες. Ο δρόμος κατέληγε στη θρυλική Plaza Mayor, όπου η μουσική, ο κόσμος και τα χρώματα ανακατεύονταν σε μια πανδαισία. Τι να προτωθαυμάσεις σε αυτή τη πλατεία , το άγαλμα του Φίλλιπου, τις τοιχογραφίες του casa de la Panaderia που αντικαταστάθηκαν το 1980 με αλληγορικά σχέδια με βάση τον ζωδιακό κύκλο, το casa de la Panaderia έδρα της συντεχνίας αρτοποιών, το casa de la carniceria αρχικά η αγορά κρεάτων και αργότερα τόπο εκτέλεσης των εγκληματιών, τις εμπορικές στοές, τους περίτεχνους φανοστάτες, όλα σε φέρνουν πίσω στην ιστορία της, οταν η πλατεία ηταν πότε αγορά, πότε υπαίθριο θέατρο, πότε αρένα για ταυρομαχίες, πότε χώρος εκτελέσεων και πεδίο κονταρομαχιών.
Ο δρόμος στα δεξιά της πλατείας Calle de Postas οδηγεί στην άλλη μεγάλη πλατεία της Μαδρίτης, την Plaza Del Sol. Παιδάκια που έτρεχαν χαρούμενα, νεαροί που έκαναν την βόλτα τους και παγκάκια γεμάτα Μαδριλένους που αψηφώντας το κρύο, 7 βαθμοί Κελσίου, μέσα στην καρδιά του χειμώνα, έδιναν ξεχωριστό ύφος στην πλατεία που θεωρείται το κέντρο της Μαδρίτης.
Πριν φθάσουμε στην πλατεία, πάνω στο δρόμο μας, βρήκαμε το μουσείο του jamon. Πραγματικά, δεν έχω ξαναδεί τόσα πολλά jamon κρεμασμένα στους τοίχους, απόκάτω μέχρι το ταβάνι, με διαφορετικά χρώματα ανάλογα το είδος και την ποιότητα. Στον ίδιο χώρο μπορούσε κανείς να γευτεί, στο μικρό εστιατόριο του καταστήματος, διάφορες λιχουδιές με jamon.
Η βόλτα μας συνεχίστηκε στο δρόμο Calle del Alcala όπου βρίσκονται το Ινστιτούτο Θερβάντες, το Καζίνο της Μαδρίτης, το κλασσικό κτίριο της Εθνικής Τράπεζας της Ισπανίας και κατέληξε στην πλατεία Cybelle με το επιβλητικό λευκό κτίριο του Ταχυδρομείου. Εμπρός από το Ταχυδρομείο είναι το άγαλμα της Κυβέλης στο άρμα της. Στο σημείο αυτό πηγαίνουν οι οπαδοί της Ρεάλ για να πανηγυρίσουν τις νίκες της ομάδας τους, ενώ οι οπαδοί της Aτλέτικο γιορτάζουν τις νίκες τους στον Ποσειδώνα.
Δεξιά του Ταχυδρομείου αρχίζει η λεωφόρος Prado που μας οδήγησε στο ομώνυμο μουσείο και τους κήπους του. Στρίβοντας αριστερά βλέπουμε μία πολύ όμορφη εκκλησία και το άγαλμα μιας όμορφης γυναίκας στο κέντρο μιας μικρής πλατείας.
Ο δρόμος που ακολουθήσαμε μας οδήγησε σε μία από τις εισόδους του πάρκου Retiro. Και τι να πει κανείς για αυτόν τον παράδεισο!!!! Εμείς μείναμε μισή ώρα, αψηφώντας το τσουχτερό κρύο. Ήταν γεμάτο κόσμο. Κάποιοι έκαναν τζόκινγκ μέσα στα μονοπάτια, άλλοι έκαναν βαρκάδα στην πανέμορφη λίμνη και όλοι απολάμβαναν την γαλήνη και την ομορφιά του πάρκου. αγαπημένο καταφύγιο των Μαδριλένων τα Σαββατοκύριακα. Νομίζω ότι οποιος πάει στη Μαδρίτη, ακόμη και για λίγο, οφείλει να επισκεφθεί αυτό το ξεχωριστό πάρκο.
Όμως η ώρα περνούσε και το Μαρόκο μας περίμενε. Με μεγάλη ευκολία συνδυάζοντας τις στάσεις του μετρό, φθάσαμε στο αεροδρόμιο νωρίτερα από ότι υπολογίζαμε, εντυπωσιασμένες από την ομορφιά και την αρχοντιά αυτής της μεγάλης πόλης. Για τις διαδρομές μας αυτές πήραμε ένα εισιτήριο δέκα διαδρομών από το μετρό που στοίχιζε 11,3 Ευρώ. Το χρησιμοποιούσαμε και οι δύο ακυρώνοντας το δύο φορές σε κάθε διαδρομή. Στο αεροδρόμιο μπαίνοντας, χρειάζεται ένα συμπληρωματικό εισιτήριο, ενός Ευρώ το άτομο, από το μηχάνημα που υπάρχει στη είσοδο του αεροδρομίου βγαίνοντας από το μετρό.Tο αεροδρόμιο της Μαδρίτης είναι πολύ μεγάλο και χρείαζεται αρκετός χρόνος για να πάς από το ένα terminal στο άλλο (τα terminal συνδέονται με τραίνο).
Περιμένοντας την πτήση μας φάγαμε νόστιμα tapas και ήπιαμε ωραίο κόκκινο κρασί, κάτι που ξέραμε ότι θα μας έλειπε τις επόμενες ημέρες στο Μαρόκο.
Η πτήση μας, χωρίς απρόοπτα, μας έφερε στο αεροδρόμιο της Καζαμπλάνκα.
Στις 7.30 το απόγευμα της ίδιας ημέρας πατήσαμε το πόδι μας σε μια άλλη ήπειρο, την Αφρική. Η ώρα στην Καζαμπλάνκα είναι δύο ώρες νωρίτερα από την Αθήνα και η ζωή σε αυτή την ήπειρο δεν έχει σχέση με οποιαδήποτε άλλη.
Το αεροδρόμιο ήταν κατώτερο των προσδοκιών μας, σκοτεινό, βρώμικο, απεριποίητο αλλά με ευγενικούς καλωσυνάτους ανθρώπους. Είχαμε δύο επιλογές: ταξί μέχρι το ξενοδοχείο ή τραίνο και μετά ταξί. Η διαφορά τιμής ήταν μεγάλη και έτσι αποφασίσαμε να πάμε με το τραίνο. Καταρχήν, αλλάξαμε χρήματα στο ανταλλακτήριο του αεροδρομίου που αποδείχτηκε λίγο πιο ακριβό από τα άλλα της πόλης. Στο γκισέ του σταθμού του τραίνου που βρίσκεται ένα όροφο πιο κάτω από την αίθουσα αφίξεων του αεροδρομίου, πηγαίνει ασανσέρ και για καρότσι. Ένας γλυκύτατος κύριος μας έδωσε πληροφορίες σχετικά με το τραίνο και εισιτήρια από το αεροδρόμιο στο Casa Voyageur – 60 Dh.το ένα (1 Ευρώ=10,6 Dh), και Καζαμπλάνκα – Μαρακές για τη επόμενη στις 13.00 μ.μ. - 140 Dh το ένα.
Στο τραίνο πρέπει να βγάζεις εισιτήριο πρώτης θέσης για να είναι αριθμημένες οι θέσεις και για να έχεις καλύτερο ταξίδι. Στο ταξίδι μας χρησιμοποιήσαμε πολλές φορές τραίνο, για Μαρακές – Καζαμπλάνκα – Φεζ. Τα τραίνα τους, στην πρώτη θέση, είναι άνετα και καθαρά. Επίσης, για εμάς είναι οικονομικά. Το ταξίδι μας κόστισε 140Χ2=280 Dh, ενώ ένα ταξί μας εζήτησε 1000 Dh για την ίδια διαδρομή. Στο τραίνο σου δίνεται η ευκαιρία να συναντήσεις ανθρώπους κα να συζητήσεις μαζί τους. Είναι πολύ ευγενικοί και φιλικοί.
Ο σταθμός του τραίνου στο αεροδρόμιο μια παρακμή. Σκοτεινός, με ένα άθλιο τραίνο και με τους αχθοφόρους να τσακώνονται ποιος θα πάρει τις βαλίτσες να τις βάλει στο τραίνο προκειμένου να κερδίσει το φιλοδώρημα που θεωρούν ότι πρέπει να είναι πάνω από δέκα Dh. Εμείς του δώσαμε λιγώτερα και στραβομουτσούνιασε. Ηταν η πρώτη επαφή με το χρήμα τους και δεν ξέραμε. Τραίνο έχει περίπου κάθε ώρα. Σε πάει στο Casa Voyageur σε 23 λεπτά. Είναι ο Κεντρικός Σταθμός Τραίνων της Καζαμπλάνκα. Από το σταθμό πήραμε petit taxi – είναι πάντα κόκκινα και μικρά – για το Casa Port, που ήταν το ξενοδοχείο IBIS που θα μέναμε τη νύχτα, και μας πήρε 50 Dh.
Η επιλογή του ξενοδοχείου από το tripadvisor αποδείχτηκε σοφή. Υπάρχει IBIS και δίπλα στο σταθμό Casa Voyageur, αλλά αφενός δεν είχε τόσο καλές κριτικές, αφετέρου είναι μακρυά από τα αξιοθέατα της πόλης – Μεντίνα και Τζαμί Χασάν. Μεντίνα σημαίνει παλιά πόλη αλλά η ουσιαστική σημασία της λέξης είναι πολιτισμός γιατί από εκεί ξεκίνησε η ύπαρξη και η ιστορία κάθε πόλης. Την εξήγηση αυτή μας έδωσε ο οδηγός μας Αμπτούλ για τον οποίο θα σας μιλήσω αργότερα.
Το ξενοδοχείο IBIS ήταν ζεστό, καθαρό και, όπως όλα τα IBIS, χωρίς μεγάλους χώρους στα δωμάτια. Επίσης, τα δωμάτια δεν είχαν ψυγείο, πράγμα που θα δυσκολεύει το καλοκαίρι που κάνει πολύ ζέστη, καθώς το νερό στο Μαρόκο δεν πίνεται και πρέπει να χρησιμοποιείται εμφιαλωμένο. Η τιμή του ήταν 78 Ευρώ το δίκλινο με πρωϊνό – καλό πρωϊνό, μπορώ να πώ – με φιλικούς υπαλλήλους στη ρεσεψιόν. Εκεί μείναμε μιά νύχτα πριν φύγουμε για Μαρακές. Παρόλη την κούραση της ημέρας δεν μπορούσαμε να αντισταθούμε στην πρόκληση μιάς επίσκεψης στο θρυλικό Cafe Rick's. Όταν ρωτήσαμε στη ρεσεψιόν πως να πάμε, αντιμετωπίσαμε την έκπληξη της υπαλλήλου για την περασμένη ώρα. Η ώρα ήταν 10.30 το βράδυ. Μετά την επιμονή μας να πάμε μας συνέστησε να πάρουμε ταξί για μια διαδρομή 10' με τα πόδια σε κεντρικό δρόμο. Μας είπε ότι ηταν επικίνδυνο να περπατήσουμε μόνες μας έξω. Το ταξί μας πήρε 50 Dh για αυτή την διαδρομή λόγω της προχωρημένης ώρας. Η οδηγός του ταξί δεν το διαπραγματευόταν παρόλο που στη ρεσεψιόν μας είπαν ότι στοιχίζει 15 Dh Το αποτέλεσμα άξιζε όλη αυτή την διαδικασία.
Ο χώρος, το προσωπικό, η μουσική – το πιάνο ήταν στην ίδια θέση – και τα φώτα, μας μετέφεραν σε άλλη εποχή, την εποχή που γυρίστηκε Η ΤΑΙΝΙΑ. Η τύχη ήταν με το μέρος μας. Μας έβαλαν να καθήσουμε στο κεντρικό τραπέζι της σάλας δίπλα στο πιάνο. Η κούραση της ημέρας ξεχάστηκε. Ο πιανίστας μας συνεπήρε στους ρυθμούς του και σιγοτραγουδούσαμε. Έχουν προσπαθήσει να μην αλλάξουν τίποτα από τα πρωτότυπα στοιχεία παρόλο που φαίνεται ότι έχει ανακαινιστεί πρόσφατα. Η βραδιά πέρασε πολύ ευχάριστα. Φεύγοντας μας συνόδευσε στην έξοδο η υπεύθυνη του bar και εκεί μας περίμενε μια έκπληξη – δύο κόκκινα τριαντάφυλλα από τον μαιτρ για μένα και την φίλη μου έκαναν την βραδιά τέλεια. Μας συνέστησαν να πάρουμε αμέσως έξω από την πόρτα ταξί για το ξενοδοχείο. Πιθανότατα επειδή η περιοχή είναι κοντά στο λιμάνι, θεωρείται επικίνδυνη την νύχτα. Το bar δεν είχε ακριβές τιμές, 60-70 Dh το ποτό. Το ταξί της επιστροφής μας πήρε 50 Dh.
Η δεύτερη ημέρα ξεκίνησε με επίσκεψη στο τζαμί Χασάν B το μεγαλύτερο τζαμί μετά την Μέκκα. Βρίσκεται στην άκρη της θάλασσας και είναι εντυπωσιακό το μέγεθος του, η τοποθεσία που είναι χτισμένο – τεράστια κύματα φτάνουν μέχρι την αυλή του – και τα ψηφιδωτά του. O μιναρές ο φάρος του Ισλάμ,έχει ύψος 200 μ και εκπέμπει 2 ακτίνες λέιζερ ,ορατές σε απόσταση 30 χιλ που δείχνουν προς τη κατεύθυνση της Μέκκα. Το λένε “στέμμα στη θάλασσα”. Είναι το μόνο τζαμί που επιτρέπεται η είσοδος σε μη μουσουλμάνους. Η επίσκεψη στο τζαμί αρχίζει στις 11.00 και έτσι δεν καταφέραμε να το δούμε μέσα, μιας και φεύγαμε για το Μαρακές.
Στη διαδρομή μας για το τζαμί πήραμε τον παραλιακό δρόμο που είχε στρατόπεδα και στρατιωτικές σχολές. Εξω από το τζαμί υπάρχουν οι σχολές καλών τεχνών που είναι χτισμένες με την ίδια τεχνοτροπία. Απέναντι υπάρχει ένας εκθεσιακός χώρος και ένα ενυδρείο. Η εικόνα αυτών των χώρων έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την εικόνα της διπλανής συνοικίας, μέσα στην Μεντίνα, που διασχίσαμε για να επιστρέψουμε στο ξενοδοχείο. Ήταν γεμάτη χαμόσπιτα, λάσπη, ανθρώπους με κουρελιασμένα ρούχα και ζητιάνους.
Δεν έχουμε τελική άποψη για την Καζαμπλάνκα μιας και διαθέσαμε πολύ λίγο χρόνο για αυτή την πόλη. Βιαστικά γυρίσαμε στο ξενοδοχείο και από εκεί στο σταθμό Casa Voyageur για Μαρακές.
Τρεις ώρες έκανε το τραίνο να μας φέρει στο πανέμορφο Μαρακές. Στη διαδρομή γνωρίσαμε έναν ευγενέστατο επιβάτη ντόπιο που μας έδωσε πληροφορίες για την πόλη και μας συνέστησε έναν οδηγό που αποδείχτηκε καταπληκτικός. Παραμερίσαμε τις επιφυλάξεις που είχαμε για τους ανθρώπους που σε πλησιάζουν στη χώρα αυτή για να σου προσφέρουν υπηρεσίες έναντι χρημάτων – είχα διαβάσει πολλά για αυτό – και κάναμε πολύ καλά. Ο σταθμός στο Μαρακές ήταν ανακαινισμένος, μεγάλος, καθαρός και σύγχρονος, και δεν θύμιζε με τίποτα τους προηγούμενους.
Ο οδηγός που μας συνέστησε ο συνεπιβάτης μας, τον οποίο και εμείς συστήνουμε ανεπιφύλακτα μας βοήθησε να γνωρίσουμε καλύτερα την χώρα, να δούμε τα αξιοθέατα και μας έκανε καλές τιμές, λέγεται Labrini Abdeljabbar, tel. +212(0)671399245. Είναι ένας σοβαρός άνθρωπος που ξέρει καλά αγγλικά και γαλλικά που δεν προσπάθησε να βγάλει επιπλέον χρήματα από τα συμφωνημένα.
Μαζί του κάναμε μια εκδρομή στην κοιλάδα Ourica, 500 Dh όλη ημέρα, και μισή μέρα ξενάγηση της πόλης με το αυτοκίνητο 300 Dh. Μας βοήθησε να ξεφύγουμε από τις παγίδες και να μη χάσουμε χρόνο σε πράγματα που δεν αξίζουν. Στο Μαρακές μείναμε σε ένα riad στη παλιά πόλη. Το site Authentic Luxury Travel από όπου έγινε η κράτηση, μας προσέφερε δωρεάν μεταφορά από τον σταθμό του τραίνου στο riad.
Το riad λέγεται dar Silsila και είναι στη παλιά πόλη κοντά στη φημισμένη πλατεία Τζεμά Ελ Φνα. Αυτό το riad του Jean Patric έχει βραβευθεί στα δέκα καλύτερα της Αφρικής για το 2010 και δίκαια βραβεύτηκε. Ήταν καταπληκτικό. Για τρεις νύχτες πληρώσαμε 264 Ευρώ. Πολύ καθαρό, αξιοπρεπές, με χαρακτήρα τοπικό ακόμη και στην πιο μικρή λεπτομέρεια. Το προσωπικό ευγενέστατο, χαμογελαστό, συμπεριλαμβανομένου και του ιδιοκτήτη, προλάβαινε κάθε μας επιθυμία. Εκεί μπορείς να κάνεις χαμάμ και μασάζ με πενήντα ευρώ και να φας παραδοσιακό φαγητό που θα σου μαγειρέψουν στο riad με είκοσι ευρώ το άτομο, συν δώδεκα ευρώ το κρασί. Το δοκιμάσαμε, ταζίν με μοσχάρι, και ήταν γευστικότατο. Κρασί μπορείς να πιείς μόνο σε μεγάλα ξενοδοχεία και στο riad. Στα εστιατόρια δεν προσφέρουν αλκοόλ. Χρειάζεται προσοχή στην επιλογή των εστιατορίων. Μας σύστησαν μερικά στην πλατεία. Δοκιμάσαμε το φαγητό στο Argana δύο φορές. Ικανοποιητικό, ασφαλές, παραδοσιακό φαγητό (tagin-pastilla) . Δεν δοκιμάσαμε το φαγητό στα υπαίθρια της πλατείας από φόβο για γαστρεντερίτιδα.
Από το πρώτο βράδυ στο Μαρακές δεν θα μπορούσαμε να μην ανταποκριθούμε στο κάλεσμα της πλατείας Τζεμά Ελ Φνα. Ακροβάτες, γητευτές φιδιών, χαρτορίχτρες, ειδικές για τατουάζ με χέννα, οργανοπαίχτες, χορεύτριες προσπαθούν να τραβήξουν την προσοχή του κόσμου ντόπιου και ξένου. Πρέπει να έχεις τα μάτια σου ανοιχτά που θα φωτογραφίζεις, που θα στέκεσαι, τι θα κοιτάζεις γιατί θα σου ζητήσουν χρήματα, αλλά συγχρόνως να απολαμβάνεις και το θέαμα που είναι άκρως εντυπωσιακό. Επισκεφθήκαμε και τα τρία βράδια της παραμονής μας στο Marrakech την πλατεία και δεν αιστανθήκαμε να απειλούμαστε από κανένα και τίποτα. Οι άνθρωποι που μας πλησίαζαν να μας πουλήσουν κάτι ή να δώσουν πληροφορίες, ήταν τελικά διασκεδαστικοί. Οι επισκέψεις στην πλατεία ήταν για εμάς μια πολύ θετική εμπειρία για να γνωρίσουμε την κουλτούρα αυτού του κόσμου μιας και η πλατεία είναι χώρος διασκέδασης τόσο για τους ντόπιους όσο και για τους ξένους.
Από την μια πλευρά της πλατείας ξεκινούν τα σουκ. Τα σουκ είναι μικρά μαγαζάκια σε μικρά δρομάκια. Πωλούν οτιδήποτε μπορείς να φανταστείς. Το μυστικό είναι να μην ρωτήσεις τιμή. Από την στιγμή αυτή αρχίζει το παζάρι που μπορεί να φτάσει στο 20% της αρχικής τιμής. Θεωρούν καθήκον να κάνουν παζάρι. Υπάρχουν σουκ για δέρματα, παπούτσια, τσάντες, ρούχα, χαλιά, διακοσμητικά, φωτιστικά μαροκινού στύλ κλπ. Είναι σχετικά εύκολο να κυκλοφορήσεις. Η καλύτερη ώρα είναι το μεσημέρι που έχει λιγότερο κόσμο και οπωσδήποτε πριν από τις οκτώ το βράδυ οπότε η περιοχή ερημώνει και γίνεται επικίνδυνη. Άν χρειαστεί να ζητήσεις πληροφορία να είσαι προετοιμασμένος ότι θα σου δοθεί αλλά με μια μικρή αμοιβή. Αργότερα θα ανακαλύψουμε ότι οι τιμές είναι αρκετά ακριβότερες από τη Φεζ. Μέσα στην αγορά πρέπει να έχεις την προσοχή σου τεταμένη γιατί έρχονται από παντού μηχανάκια που τρέχουν σαν τρελλά και ποδήλατα, κάτι που δεν συμβαίνει στη Φεζ γιατί εκεί η η μετακίνηση στα σουκ γίνεται με γαϊδουράκια. Σε τακτά διαστήματα σε ξαφνιάζει η φωνή του μουεζίνη που καλεί τους πιστούς να προσευχηθούν οι οποίοι τρέχουν βιαστικά ανάμεσα στους τουρίστες να πάνε στους χώρους προσευχής. Το ίδιο βράδυ φάγαμε τυπικό μαροκινό φαγητό – ταζίν με κοτόπουλο, σύκα και καρύδια – και μετά πίτα με περιστέρι, μύγδαλα και σταφίδες, πασπαλισμένη με άχνη και κανέλα. Το Argana, εστιατόριο πάνω στην πλατεία, που μας συστάθηκε από τους ντόπιους αποδείχτηκε καλή επιλογή. Πληρώσαμε – για πολύ φαγητό χωρίς αλκοόλ, στα περισσότερα εστιατόρια δεν προσφέρεται αλκοόλ, 150 Dh δηλαδή 15 Ευρώ. Αυτό το εστιατόριο έχει και καταπληκτικά γλυκά. Μας άρεσε και πήγαμε και άλλες φορές. Έχει και πολύ καλή θέση καθώς από το μπαλκόνι του βλέπεις την κίνηση στην πλατεία. Το φαγητό μας στο Μαρόκο ήταν μόνο τοπικές σπεσιαλιτέ. Δεν αντιμετωπίσαμε κανένα πρόβλημα και ήταν γευστικότατο. Αποφύγαμε εντελώς τα φρέσκα λαχανικά, τα ξεσκέπαστα εδέσματα και πίναμε μόνο εμφιαλωμένο νερό. Ξεχωριστό δείπνο μας οργάνωσε ένα βράδυ ο Jean Patric, ο ιδιοκτήτης του rιad που μέναμε. Καταπληκτικό φαγητό δίπλα στο τζάκι, με φωτισμό μέσα από τα παραδοσιακά φωτιστικά και διακριτική μαροκινή μουσική μαζί με ένα κόκκινι ντόπιο κρασί. Είχα διαβάσει για τη εμπειρία ενός γεύματος στο riad. Πραγματικά αισθάνεσαι σαν να σε προσκαλούν σε ένα μαροκινό σπίτι. Το συστήνω ανεπιφύλακτα.
Η εκδρομή στην Urika Valley μας έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τη φύση και τη ζωή των ανθρώπων σε αυτή. Επισκεφθήκαμε σπίτια βερβερίνων και μια βιοτεχνία του argan – καρπός δέντρου που φύεται μόνο στο Μαρόκο και δίνει λάδι για σαλάτα και προϊόντα θεραπευτικά και καλλυντικά. Ένα ευχάριστο διάλειμα δίπλα στο ποτάμι με το πεντακάθαρο νερό που ερχόταν από τα χιόνια του Μεγάλου Άτλαντα που υψωνόταν μπροστά μας χιονισμένος, μας γαλήνεψε και μας ξεκούρασε.
Τη τελευταία ημέρα στο Μαρακές την αφιερώσαμε στην πόλη και στα αξιοθέατά της. Οι κήποι του Μαζορέλ, το τζαμί Κουτούμπια, το παλάτι, οι μεντρέσες – μουσουλμανικά σχολεία – , η νέα πόλη, οι τάφοι των Σααδινών. Σχεδόν όλα τα αξιοθέατα είναι παραμελημένα εκτός από τους κήπους του Μαζορέλ.
Η μετάβασή μας στη Φεζ, το επόμενο πρωϊ, έγινε με τραίνο μέσω Καζαμπλάνκας, και κράτησε επτά ώρες. Το εισιτήριο στην πρώτη θέση κόστισε 195 Dh, δηλαδή 19,5 Ευρώ περίπου.
Το ξενοδοχείο μας IBIS δίπλα στο σταθμό του τραίνου ήταν καλή επιλογή καθώς ήταν καθαρό, οικονομικό και σε καλή τοποθεσία. Από το ξενοδοχείο, με ταξί, πηγαίνεις στη Μεντίνα με 1,5 Ευρώ. Την πρώτη ημέρα επισκεφθήκαμε το παλάτι, τους κήπους του, την Εβραϊκή συνοικία και τη νέα πόλη, όλα με τα πόδια. Το βράδυ αποφασίσαμε ότι ήταν καλύτερα να φάμε στο ξενοδοχείο. Είχε μαροκινή κουζίνα, πολύ καλό φαγητό και οικονομικά. Την επόμενη ημέρα επισκεφθήκαμε την Μεντίνα. Ξεκινήσαμε χωρίς οδηγό και μόνο με το βιβλίο επισκεφθήκαμε όλα τα αξιοθέατα. Νομίζω ότι είναι εύκολο να το κάνεις μόνος σου για να πας όπου θέλεις και όχι να σε τραβάει ο οδηγός όπου θέλει να ψωνίσεις για να πάρει προμήθεια. Από την πύλη (Beb) Ελ Φτου ξεκινάει η Ανδαλουσιανή συνοικία. Εκεί βρίσκεται και το Ανδαλουσιανό Τζαμί. Στη συνέχεια είδαμε το Τζαμί Καραουγίν, το Τζαμί Τιχανί, μεντρέσες, όμορφες καμάρες, δρόμους, σοκάκια και το καταπληκτικό μουσείο του ξύλου. Αυτό το μουσείο είναι το πιο καλά διατηρημένο μουσείο που είδαμε στο Μαρόκο. Τα μουσεία γενικώς ήταν παραμελημένα και χωρίς σπουδαία εκθέματα, με πολύ φθηνή είσοδο, 1-2 Ευρώ. Αφησα τελευταία να σας πω για τα σουκ. Όλη η Μεντίνα έχει 10.000 δρομάκια, πολύ στενά, που έχουν μαγαζάκια και προϊόντα κατά κατηγορίες. Υπάρχουν και εδώ το σουκ των δερμάτινων ειδών, το σουκ των ρούχων, το σουκ των κοσμημάτων, των διακοσμητικών ειδών, των μπαχαρικών και των τροφίμων. Είναι μια καταπληκτική εμπειρία να περπατάς στα σουκ, να βλέπεις τα προϊόντα, να κάνεις παζάρια και να ψωνίζεις. Και εδώ βέβαια υπήρχαν κάποιοι που σε ακολουθούσαν προκειμένου να σου δώσουν πληροφορίες με αμοιβή, να σε πείσουν να ψωνίσεις από συγκεκριμένα μαγαζιά. Εμείς πήραμε πληροφορίες, όποτε χρειαστήκαμε, από αστυνομικούς, γυναίκες ή από τα μαγαζιά που ψωνίζαμε.
Ξεχωριστή εμπειρία είναι η επίσκεψη στα βυρσοδεψεία. Για να τα δεις πρέπει να περάσεις από ένα από τα καταστήματα που είναι γύρω τους. Είναι ένας εύσχημος τρόπος για να σε κάνουν να ψωνίσεις. Ανεβαίνεις στην ταράτσα του και από εκεί τα βλέπεις. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Εκεί βλέπεις μεγάλες γούρνες που έχουν όλα τα χρώματα που βάφουν τα δέρματα, εκτός από το κίτρινο του σαφράν που το βάφουν με τα χέρια. Η ποικιλία των χρωμάτων κάνει ξεχωριστή την εικόνα και σε αποζημιώνει για την “έντονη” μυρωδιά του δέρματος.
Η διαδρομή στα σουκ τελειώνει στην Beb boujloud.
Προτείνω να τελειώσεις την βόλτα, με την επίσκεψη σε δύο σημεία: Το πρώτο σημείο είναι το Cafe Clock. Είχα διαβάσει σχόλια για αυτό στο tripadvisor και είναι όπως το αναφέρουν. Βρίσκεται στην οδό TalaaKbira, τρία στενά πριν από την πύλη. Είναι ένα παραδοσιακό καφέ σε ένα παλιό σπίτι τριών ορόφων με αίθριο. Εκεί δοκιμάσαμε burger καμήλας και τάπας με μαροκινές γεύσεις. Αν είσαι τυχερός, μπορεί να πετύχεις μουσικές συναντήσεις με ερασιτέχνες μουσικούς. Είναι ένα πολιτιστικό και καλλιτεχνικό στέκι. Το δεύτερο είναι το καφενείο πριν από την πύλη. Εκεί ήπιαμε το πιο γευστικό τσάϊ στο Μαρόκο με 0,5 Ευρώ.
Η Φεζ σαν πόλη, ήταν φθηνότερη από το Μαρακές. Πολύ όμορφη πόλη με πολύ ευγενικούς κατοίκους.
Στην επιστροφή μας για την Καζαμπλάνκα, συναντήσαμε πολλούς στο τραίνο που μας βοηθούσαν με τις βαλίτσες, μας έδιναν πληροφορίες, μας ρωτούσαν για την Ελλάδα και μας εύχοντα καλά ταξίδια. Πρώτα βλέπαμε την έκπληξη στα πρόσωπά τους επειδή δύο γυναίκες ταξίδευαν χωρίς οργανωμένο ταξίδι. Εμείς ποτέ δεν αιστανθήκαμε απειλή.
Όποιος περιμένει να βρεί την Ευρώπη στο Μαρόκο θα απογοητευτεί. Θα βρει όμως έναν άλλο κόσμο, γοητευτικό, παράξενο, με τις ιδιαιτερότητές του, με τις όμορφες και τις άσχημες πλευρές του, που σε προκαλεί να τον ανακαλύψεις. Τελειώσαμε το ταξίδι γεμάτες εμπειρίες και γνώσεις. Αυτό ήταν το πρώτο ταξίδι στο Μαρόκο. Σίγουρα θα επιστρέψουμε, μείνανε πολλά πράγματα να δούμε και να μάθουμε για αυτό το λαό που υποστηρίζει ότι είναι Βερβερίνοι και όχι Άραβες
_____________________________________________________________
photo by wikipedia.org
Ο κάτοχος των πνευματικών δικαιωμάτων αυτού του έργου, το παραδίδει ως κοινό κτήμα. Αυτό ισχύει σε όλο τον κόσμο.
Ξεκινήσαμε νωρίς το πρωϊ από Αθήνα, πτήση με IBERIA, για το Μαρόκο μέσω Μαδρίτης. Είχαμε κλείσει το εισιτήριο από το Νοέμβριο, Αθήνα – Μαδρίτη – Καζαμπλάνκα – Μαδρίτη – Αθήνα, με την IBERIA για 185 Ευρώ. Το διάστημα μεταξύ των πτήσεων στη Μαδρίτη ήταν οκτώ ώρες. Αυτό μας έδωσε την αναπάντεχη ευκαιρία να επισκεφτούμε την όμορφη πόλη και να έχουμε μια εξωτερική εντύπωση για τα πιο πολλά από τα αξιοθέατα. Η απλή στάση εξελίχτηκε σε επίσκεψη αφού, με την βοήθεια του καλού οδηγού που είχαμε, μπορέσαμε να δούμε σχεδόν όλα τα σημαντικά αξιοθέατα της πόλης και να έχουμε μια απολαυστική στάση ξεκούρασης στο πανέμορφο RETIRO, μια και όλη τη βόλτα την κάναμε με τα πόδια.
Από το αεροδρόμιο, με την γραμμή του μετρό που το συνδέει με το κέντρο της πόλης, σε 23 λεπτά φθάσαμε στη στάση Nuevos ministerios. Από εκεί με άλλη γραμμή, πήγαμε στο σταθμό Opera, που είναι το Βασιλικό Θέατρο και ακριβώς πίσω του το Palazzo Real με τους πανέμορφους κήπους του. Απέναντι από το παλάτι, ο Καθεδρικός Ναός με το άγαλμα του Αγ. Πέτρου στη γωνία. Στο ένα πλάϊ του Καθεδρικού αρχίζει η λεωφόρος Mayor που οδηγεί στην ομώνυμη πλατεία. Στη διαδρομή μας συναντήσαμε αγάλματα, ωραία κτίρια με χαρακτηριστικά παράθυρα, ψηφιδωτά και τη σκεπαστή αγορά του San Miguel που τράβηξε την προσοχή μας. Μπαίνοντας μέσα, χαθήκαμε ανάμεσα στα ολόφρεσκα λαχανικά, τα jamon, τις γαρίδες, τα ζωντανά καβούρια που περπατούσαν στους πάγκους λίγο πριν τα καταβροχθίσουν οι εκατοντάδες επισκέπτες. Ο δρόμος κατέληγε στη θρυλική Plaza Mayor, όπου η μουσική, ο κόσμος και τα χρώματα ανακατεύονταν σε μια πανδαισία. Τι να προτωθαυμάσεις σε αυτή τη πλατεία , το άγαλμα του Φίλλιπου, τις τοιχογραφίες του casa de la Panaderia που αντικαταστάθηκαν το 1980 με αλληγορικά σχέδια με βάση τον ζωδιακό κύκλο, το casa de la Panaderia έδρα της συντεχνίας αρτοποιών, το casa de la carniceria αρχικά η αγορά κρεάτων και αργότερα τόπο εκτέλεσης των εγκληματιών, τις εμπορικές στοές, τους περίτεχνους φανοστάτες, όλα σε φέρνουν πίσω στην ιστορία της, οταν η πλατεία ηταν πότε αγορά, πότε υπαίθριο θέατρο, πότε αρένα για ταυρομαχίες, πότε χώρος εκτελέσεων και πεδίο κονταρομαχιών.
Ο δρόμος στα δεξιά της πλατείας Calle de Postas οδηγεί στην άλλη μεγάλη πλατεία της Μαδρίτης, την Plaza Del Sol. Παιδάκια που έτρεχαν χαρούμενα, νεαροί που έκαναν την βόλτα τους και παγκάκια γεμάτα Μαδριλένους που αψηφώντας το κρύο, 7 βαθμοί Κελσίου, μέσα στην καρδιά του χειμώνα, έδιναν ξεχωριστό ύφος στην πλατεία που θεωρείται το κέντρο της Μαδρίτης.
Πριν φθάσουμε στην πλατεία, πάνω στο δρόμο μας, βρήκαμε το μουσείο του jamon. Πραγματικά, δεν έχω ξαναδεί τόσα πολλά jamon κρεμασμένα στους τοίχους, απόκάτω μέχρι το ταβάνι, με διαφορετικά χρώματα ανάλογα το είδος και την ποιότητα. Στον ίδιο χώρο μπορούσε κανείς να γευτεί, στο μικρό εστιατόριο του καταστήματος, διάφορες λιχουδιές με jamon.
Η βόλτα μας συνεχίστηκε στο δρόμο Calle del Alcala όπου βρίσκονται το Ινστιτούτο Θερβάντες, το Καζίνο της Μαδρίτης, το κλασσικό κτίριο της Εθνικής Τράπεζας της Ισπανίας και κατέληξε στην πλατεία Cybelle με το επιβλητικό λευκό κτίριο του Ταχυδρομείου. Εμπρός από το Ταχυδρομείο είναι το άγαλμα της Κυβέλης στο άρμα της. Στο σημείο αυτό πηγαίνουν οι οπαδοί της Ρεάλ για να πανηγυρίσουν τις νίκες της ομάδας τους, ενώ οι οπαδοί της Aτλέτικο γιορτάζουν τις νίκες τους στον Ποσειδώνα.
Δεξιά του Ταχυδρομείου αρχίζει η λεωφόρος Prado που μας οδήγησε στο ομώνυμο μουσείο και τους κήπους του. Στρίβοντας αριστερά βλέπουμε μία πολύ όμορφη εκκλησία και το άγαλμα μιας όμορφης γυναίκας στο κέντρο μιας μικρής πλατείας.
Ο δρόμος που ακολουθήσαμε μας οδήγησε σε μία από τις εισόδους του πάρκου Retiro. Και τι να πει κανείς για αυτόν τον παράδεισο!!!! Εμείς μείναμε μισή ώρα, αψηφώντας το τσουχτερό κρύο. Ήταν γεμάτο κόσμο. Κάποιοι έκαναν τζόκινγκ μέσα στα μονοπάτια, άλλοι έκαναν βαρκάδα στην πανέμορφη λίμνη και όλοι απολάμβαναν την γαλήνη και την ομορφιά του πάρκου. αγαπημένο καταφύγιο των Μαδριλένων τα Σαββατοκύριακα. Νομίζω ότι οποιος πάει στη Μαδρίτη, ακόμη και για λίγο, οφείλει να επισκεφθεί αυτό το ξεχωριστό πάρκο.
Όμως η ώρα περνούσε και το Μαρόκο μας περίμενε. Με μεγάλη ευκολία συνδυάζοντας τις στάσεις του μετρό, φθάσαμε στο αεροδρόμιο νωρίτερα από ότι υπολογίζαμε, εντυπωσιασμένες από την ομορφιά και την αρχοντιά αυτής της μεγάλης πόλης. Για τις διαδρομές μας αυτές πήραμε ένα εισιτήριο δέκα διαδρομών από το μετρό που στοίχιζε 11,3 Ευρώ. Το χρησιμοποιούσαμε και οι δύο ακυρώνοντας το δύο φορές σε κάθε διαδρομή. Στο αεροδρόμιο μπαίνοντας, χρειάζεται ένα συμπληρωματικό εισιτήριο, ενός Ευρώ το άτομο, από το μηχάνημα που υπάρχει στη είσοδο του αεροδρομίου βγαίνοντας από το μετρό.Tο αεροδρόμιο της Μαδρίτης είναι πολύ μεγάλο και χρείαζεται αρκετός χρόνος για να πάς από το ένα terminal στο άλλο (τα terminal συνδέονται με τραίνο).
Περιμένοντας την πτήση μας φάγαμε νόστιμα tapas και ήπιαμε ωραίο κόκκινο κρασί, κάτι που ξέραμε ότι θα μας έλειπε τις επόμενες ημέρες στο Μαρόκο.
Η πτήση μας, χωρίς απρόοπτα, μας έφερε στο αεροδρόμιο της Καζαμπλάνκα.
Στις 7.30 το απόγευμα της ίδιας ημέρας πατήσαμε το πόδι μας σε μια άλλη ήπειρο, την Αφρική. Η ώρα στην Καζαμπλάνκα είναι δύο ώρες νωρίτερα από την Αθήνα και η ζωή σε αυτή την ήπειρο δεν έχει σχέση με οποιαδήποτε άλλη.
Το αεροδρόμιο ήταν κατώτερο των προσδοκιών μας, σκοτεινό, βρώμικο, απεριποίητο αλλά με ευγενικούς καλωσυνάτους ανθρώπους. Είχαμε δύο επιλογές: ταξί μέχρι το ξενοδοχείο ή τραίνο και μετά ταξί. Η διαφορά τιμής ήταν μεγάλη και έτσι αποφασίσαμε να πάμε με το τραίνο. Καταρχήν, αλλάξαμε χρήματα στο ανταλλακτήριο του αεροδρομίου που αποδείχτηκε λίγο πιο ακριβό από τα άλλα της πόλης. Στο γκισέ του σταθμού του τραίνου που βρίσκεται ένα όροφο πιο κάτω από την αίθουσα αφίξεων του αεροδρομίου, πηγαίνει ασανσέρ και για καρότσι. Ένας γλυκύτατος κύριος μας έδωσε πληροφορίες σχετικά με το τραίνο και εισιτήρια από το αεροδρόμιο στο Casa Voyageur – 60 Dh.το ένα (1 Ευρώ=10,6 Dh), και Καζαμπλάνκα – Μαρακές για τη επόμενη στις 13.00 μ.μ. - 140 Dh το ένα.
Στο τραίνο πρέπει να βγάζεις εισιτήριο πρώτης θέσης για να είναι αριθμημένες οι θέσεις και για να έχεις καλύτερο ταξίδι. Στο ταξίδι μας χρησιμοποιήσαμε πολλές φορές τραίνο, για Μαρακές – Καζαμπλάνκα – Φεζ. Τα τραίνα τους, στην πρώτη θέση, είναι άνετα και καθαρά. Επίσης, για εμάς είναι οικονομικά. Το ταξίδι μας κόστισε 140Χ2=280 Dh, ενώ ένα ταξί μας εζήτησε 1000 Dh για την ίδια διαδρομή. Στο τραίνο σου δίνεται η ευκαιρία να συναντήσεις ανθρώπους κα να συζητήσεις μαζί τους. Είναι πολύ ευγενικοί και φιλικοί.
Ο σταθμός του τραίνου στο αεροδρόμιο μια παρακμή. Σκοτεινός, με ένα άθλιο τραίνο και με τους αχθοφόρους να τσακώνονται ποιος θα πάρει τις βαλίτσες να τις βάλει στο τραίνο προκειμένου να κερδίσει το φιλοδώρημα που θεωρούν ότι πρέπει να είναι πάνω από δέκα Dh. Εμείς του δώσαμε λιγώτερα και στραβομουτσούνιασε. Ηταν η πρώτη επαφή με το χρήμα τους και δεν ξέραμε. Τραίνο έχει περίπου κάθε ώρα. Σε πάει στο Casa Voyageur σε 23 λεπτά. Είναι ο Κεντρικός Σταθμός Τραίνων της Καζαμπλάνκα. Από το σταθμό πήραμε petit taxi – είναι πάντα κόκκινα και μικρά – για το Casa Port, που ήταν το ξενοδοχείο IBIS που θα μέναμε τη νύχτα, και μας πήρε 50 Dh.
Η επιλογή του ξενοδοχείου από το tripadvisor αποδείχτηκε σοφή. Υπάρχει IBIS και δίπλα στο σταθμό Casa Voyageur, αλλά αφενός δεν είχε τόσο καλές κριτικές, αφετέρου είναι μακρυά από τα αξιοθέατα της πόλης – Μεντίνα και Τζαμί Χασάν. Μεντίνα σημαίνει παλιά πόλη αλλά η ουσιαστική σημασία της λέξης είναι πολιτισμός γιατί από εκεί ξεκίνησε η ύπαρξη και η ιστορία κάθε πόλης. Την εξήγηση αυτή μας έδωσε ο οδηγός μας Αμπτούλ για τον οποίο θα σας μιλήσω αργότερα.
Το ξενοδοχείο IBIS ήταν ζεστό, καθαρό και, όπως όλα τα IBIS, χωρίς μεγάλους χώρους στα δωμάτια. Επίσης, τα δωμάτια δεν είχαν ψυγείο, πράγμα που θα δυσκολεύει το καλοκαίρι που κάνει πολύ ζέστη, καθώς το νερό στο Μαρόκο δεν πίνεται και πρέπει να χρησιμοποιείται εμφιαλωμένο. Η τιμή του ήταν 78 Ευρώ το δίκλινο με πρωϊνό – καλό πρωϊνό, μπορώ να πώ – με φιλικούς υπαλλήλους στη ρεσεψιόν. Εκεί μείναμε μιά νύχτα πριν φύγουμε για Μαρακές. Παρόλη την κούραση της ημέρας δεν μπορούσαμε να αντισταθούμε στην πρόκληση μιάς επίσκεψης στο θρυλικό Cafe Rick's. Όταν ρωτήσαμε στη ρεσεψιόν πως να πάμε, αντιμετωπίσαμε την έκπληξη της υπαλλήλου για την περασμένη ώρα. Η ώρα ήταν 10.30 το βράδυ. Μετά την επιμονή μας να πάμε μας συνέστησε να πάρουμε ταξί για μια διαδρομή 10' με τα πόδια σε κεντρικό δρόμο. Μας είπε ότι ηταν επικίνδυνο να περπατήσουμε μόνες μας έξω. Το ταξί μας πήρε 50 Dh για αυτή την διαδρομή λόγω της προχωρημένης ώρας. Η οδηγός του ταξί δεν το διαπραγματευόταν παρόλο που στη ρεσεψιόν μας είπαν ότι στοιχίζει 15 Dh Το αποτέλεσμα άξιζε όλη αυτή την διαδικασία.
Ο χώρος, το προσωπικό, η μουσική – το πιάνο ήταν στην ίδια θέση – και τα φώτα, μας μετέφεραν σε άλλη εποχή, την εποχή που γυρίστηκε Η ΤΑΙΝΙΑ. Η τύχη ήταν με το μέρος μας. Μας έβαλαν να καθήσουμε στο κεντρικό τραπέζι της σάλας δίπλα στο πιάνο. Η κούραση της ημέρας ξεχάστηκε. Ο πιανίστας μας συνεπήρε στους ρυθμούς του και σιγοτραγουδούσαμε. Έχουν προσπαθήσει να μην αλλάξουν τίποτα από τα πρωτότυπα στοιχεία παρόλο που φαίνεται ότι έχει ανακαινιστεί πρόσφατα. Η βραδιά πέρασε πολύ ευχάριστα. Φεύγοντας μας συνόδευσε στην έξοδο η υπεύθυνη του bar και εκεί μας περίμενε μια έκπληξη – δύο κόκκινα τριαντάφυλλα από τον μαιτρ για μένα και την φίλη μου έκαναν την βραδιά τέλεια. Μας συνέστησαν να πάρουμε αμέσως έξω από την πόρτα ταξί για το ξενοδοχείο. Πιθανότατα επειδή η περιοχή είναι κοντά στο λιμάνι, θεωρείται επικίνδυνη την νύχτα. Το bar δεν είχε ακριβές τιμές, 60-70 Dh το ποτό. Το ταξί της επιστροφής μας πήρε 50 Dh.
Η δεύτερη ημέρα ξεκίνησε με επίσκεψη στο τζαμί Χασάν B το μεγαλύτερο τζαμί μετά την Μέκκα. Βρίσκεται στην άκρη της θάλασσας και είναι εντυπωσιακό το μέγεθος του, η τοποθεσία που είναι χτισμένο – τεράστια κύματα φτάνουν μέχρι την αυλή του – και τα ψηφιδωτά του. O μιναρές ο φάρος του Ισλάμ,έχει ύψος 200 μ και εκπέμπει 2 ακτίνες λέιζερ ,ορατές σε απόσταση 30 χιλ που δείχνουν προς τη κατεύθυνση της Μέκκα. Το λένε “στέμμα στη θάλασσα”. Είναι το μόνο τζαμί που επιτρέπεται η είσοδος σε μη μουσουλμάνους. Η επίσκεψη στο τζαμί αρχίζει στις 11.00 και έτσι δεν καταφέραμε να το δούμε μέσα, μιας και φεύγαμε για το Μαρακές.
Στη διαδρομή μας για το τζαμί πήραμε τον παραλιακό δρόμο που είχε στρατόπεδα και στρατιωτικές σχολές. Εξω από το τζαμί υπάρχουν οι σχολές καλών τεχνών που είναι χτισμένες με την ίδια τεχνοτροπία. Απέναντι υπάρχει ένας εκθεσιακός χώρος και ένα ενυδρείο. Η εικόνα αυτών των χώρων έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την εικόνα της διπλανής συνοικίας, μέσα στην Μεντίνα, που διασχίσαμε για να επιστρέψουμε στο ξενοδοχείο. Ήταν γεμάτη χαμόσπιτα, λάσπη, ανθρώπους με κουρελιασμένα ρούχα και ζητιάνους.
Δεν έχουμε τελική άποψη για την Καζαμπλάνκα μιας και διαθέσαμε πολύ λίγο χρόνο για αυτή την πόλη. Βιαστικά γυρίσαμε στο ξενοδοχείο και από εκεί στο σταθμό Casa Voyageur για Μαρακές.
Τρεις ώρες έκανε το τραίνο να μας φέρει στο πανέμορφο Μαρακές. Στη διαδρομή γνωρίσαμε έναν ευγενέστατο επιβάτη ντόπιο που μας έδωσε πληροφορίες για την πόλη και μας συνέστησε έναν οδηγό που αποδείχτηκε καταπληκτικός. Παραμερίσαμε τις επιφυλάξεις που είχαμε για τους ανθρώπους που σε πλησιάζουν στη χώρα αυτή για να σου προσφέρουν υπηρεσίες έναντι χρημάτων – είχα διαβάσει πολλά για αυτό – και κάναμε πολύ καλά. Ο σταθμός στο Μαρακές ήταν ανακαινισμένος, μεγάλος, καθαρός και σύγχρονος, και δεν θύμιζε με τίποτα τους προηγούμενους.
Ο οδηγός που μας συνέστησε ο συνεπιβάτης μας, τον οποίο και εμείς συστήνουμε ανεπιφύλακτα μας βοήθησε να γνωρίσουμε καλύτερα την χώρα, να δούμε τα αξιοθέατα και μας έκανε καλές τιμές, λέγεται Labrini Abdeljabbar, tel. +212(0)671399245. Είναι ένας σοβαρός άνθρωπος που ξέρει καλά αγγλικά και γαλλικά που δεν προσπάθησε να βγάλει επιπλέον χρήματα από τα συμφωνημένα.
Μαζί του κάναμε μια εκδρομή στην κοιλάδα Ourica, 500 Dh όλη ημέρα, και μισή μέρα ξενάγηση της πόλης με το αυτοκίνητο 300 Dh. Μας βοήθησε να ξεφύγουμε από τις παγίδες και να μη χάσουμε χρόνο σε πράγματα που δεν αξίζουν. Στο Μαρακές μείναμε σε ένα riad στη παλιά πόλη. Το site Authentic Luxury Travel από όπου έγινε η κράτηση, μας προσέφερε δωρεάν μεταφορά από τον σταθμό του τραίνου στο riad.
Το riad λέγεται dar Silsila και είναι στη παλιά πόλη κοντά στη φημισμένη πλατεία Τζεμά Ελ Φνα. Αυτό το riad του Jean Patric έχει βραβευθεί στα δέκα καλύτερα της Αφρικής για το 2010 και δίκαια βραβεύτηκε. Ήταν καταπληκτικό. Για τρεις νύχτες πληρώσαμε 264 Ευρώ. Πολύ καθαρό, αξιοπρεπές, με χαρακτήρα τοπικό ακόμη και στην πιο μικρή λεπτομέρεια. Το προσωπικό ευγενέστατο, χαμογελαστό, συμπεριλαμβανομένου και του ιδιοκτήτη, προλάβαινε κάθε μας επιθυμία. Εκεί μπορείς να κάνεις χαμάμ και μασάζ με πενήντα ευρώ και να φας παραδοσιακό φαγητό που θα σου μαγειρέψουν στο riad με είκοσι ευρώ το άτομο, συν δώδεκα ευρώ το κρασί. Το δοκιμάσαμε, ταζίν με μοσχάρι, και ήταν γευστικότατο. Κρασί μπορείς να πιείς μόνο σε μεγάλα ξενοδοχεία και στο riad. Στα εστιατόρια δεν προσφέρουν αλκοόλ. Χρειάζεται προσοχή στην επιλογή των εστιατορίων. Μας σύστησαν μερικά στην πλατεία. Δοκιμάσαμε το φαγητό στο Argana δύο φορές. Ικανοποιητικό, ασφαλές, παραδοσιακό φαγητό (tagin-pastilla) . Δεν δοκιμάσαμε το φαγητό στα υπαίθρια της πλατείας από φόβο για γαστρεντερίτιδα.
Από το πρώτο βράδυ στο Μαρακές δεν θα μπορούσαμε να μην ανταποκριθούμε στο κάλεσμα της πλατείας Τζεμά Ελ Φνα. Ακροβάτες, γητευτές φιδιών, χαρτορίχτρες, ειδικές για τατουάζ με χέννα, οργανοπαίχτες, χορεύτριες προσπαθούν να τραβήξουν την προσοχή του κόσμου ντόπιου και ξένου. Πρέπει να έχεις τα μάτια σου ανοιχτά που θα φωτογραφίζεις, που θα στέκεσαι, τι θα κοιτάζεις γιατί θα σου ζητήσουν χρήματα, αλλά συγχρόνως να απολαμβάνεις και το θέαμα που είναι άκρως εντυπωσιακό. Επισκεφθήκαμε και τα τρία βράδια της παραμονής μας στο Marrakech την πλατεία και δεν αιστανθήκαμε να απειλούμαστε από κανένα και τίποτα. Οι άνθρωποι που μας πλησίαζαν να μας πουλήσουν κάτι ή να δώσουν πληροφορίες, ήταν τελικά διασκεδαστικοί. Οι επισκέψεις στην πλατεία ήταν για εμάς μια πολύ θετική εμπειρία για να γνωρίσουμε την κουλτούρα αυτού του κόσμου μιας και η πλατεία είναι χώρος διασκέδασης τόσο για τους ντόπιους όσο και για τους ξένους.
Από την μια πλευρά της πλατείας ξεκινούν τα σουκ. Τα σουκ είναι μικρά μαγαζάκια σε μικρά δρομάκια. Πωλούν οτιδήποτε μπορείς να φανταστείς. Το μυστικό είναι να μην ρωτήσεις τιμή. Από την στιγμή αυτή αρχίζει το παζάρι που μπορεί να φτάσει στο 20% της αρχικής τιμής. Θεωρούν καθήκον να κάνουν παζάρι. Υπάρχουν σουκ για δέρματα, παπούτσια, τσάντες, ρούχα, χαλιά, διακοσμητικά, φωτιστικά μαροκινού στύλ κλπ. Είναι σχετικά εύκολο να κυκλοφορήσεις. Η καλύτερη ώρα είναι το μεσημέρι που έχει λιγότερο κόσμο και οπωσδήποτε πριν από τις οκτώ το βράδυ οπότε η περιοχή ερημώνει και γίνεται επικίνδυνη. Άν χρειαστεί να ζητήσεις πληροφορία να είσαι προετοιμασμένος ότι θα σου δοθεί αλλά με μια μικρή αμοιβή. Αργότερα θα ανακαλύψουμε ότι οι τιμές είναι αρκετά ακριβότερες από τη Φεζ. Μέσα στην αγορά πρέπει να έχεις την προσοχή σου τεταμένη γιατί έρχονται από παντού μηχανάκια που τρέχουν σαν τρελλά και ποδήλατα, κάτι που δεν συμβαίνει στη Φεζ γιατί εκεί η η μετακίνηση στα σουκ γίνεται με γαϊδουράκια. Σε τακτά διαστήματα σε ξαφνιάζει η φωνή του μουεζίνη που καλεί τους πιστούς να προσευχηθούν οι οποίοι τρέχουν βιαστικά ανάμεσα στους τουρίστες να πάνε στους χώρους προσευχής. Το ίδιο βράδυ φάγαμε τυπικό μαροκινό φαγητό – ταζίν με κοτόπουλο, σύκα και καρύδια – και μετά πίτα με περιστέρι, μύγδαλα και σταφίδες, πασπαλισμένη με άχνη και κανέλα. Το Argana, εστιατόριο πάνω στην πλατεία, που μας συστάθηκε από τους ντόπιους αποδείχτηκε καλή επιλογή. Πληρώσαμε – για πολύ φαγητό χωρίς αλκοόλ, στα περισσότερα εστιατόρια δεν προσφέρεται αλκοόλ, 150 Dh δηλαδή 15 Ευρώ. Αυτό το εστιατόριο έχει και καταπληκτικά γλυκά. Μας άρεσε και πήγαμε και άλλες φορές. Έχει και πολύ καλή θέση καθώς από το μπαλκόνι του βλέπεις την κίνηση στην πλατεία. Το φαγητό μας στο Μαρόκο ήταν μόνο τοπικές σπεσιαλιτέ. Δεν αντιμετωπίσαμε κανένα πρόβλημα και ήταν γευστικότατο. Αποφύγαμε εντελώς τα φρέσκα λαχανικά, τα ξεσκέπαστα εδέσματα και πίναμε μόνο εμφιαλωμένο νερό. Ξεχωριστό δείπνο μας οργάνωσε ένα βράδυ ο Jean Patric, ο ιδιοκτήτης του rιad που μέναμε. Καταπληκτικό φαγητό δίπλα στο τζάκι, με φωτισμό μέσα από τα παραδοσιακά φωτιστικά και διακριτική μαροκινή μουσική μαζί με ένα κόκκινι ντόπιο κρασί. Είχα διαβάσει για τη εμπειρία ενός γεύματος στο riad. Πραγματικά αισθάνεσαι σαν να σε προσκαλούν σε ένα μαροκινό σπίτι. Το συστήνω ανεπιφύλακτα.
Η εκδρομή στην Urika Valley μας έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τη φύση και τη ζωή των ανθρώπων σε αυτή. Επισκεφθήκαμε σπίτια βερβερίνων και μια βιοτεχνία του argan – καρπός δέντρου που φύεται μόνο στο Μαρόκο και δίνει λάδι για σαλάτα και προϊόντα θεραπευτικά και καλλυντικά. Ένα ευχάριστο διάλειμα δίπλα στο ποτάμι με το πεντακάθαρο νερό που ερχόταν από τα χιόνια του Μεγάλου Άτλαντα που υψωνόταν μπροστά μας χιονισμένος, μας γαλήνεψε και μας ξεκούρασε.
Τη τελευταία ημέρα στο Μαρακές την αφιερώσαμε στην πόλη και στα αξιοθέατά της. Οι κήποι του Μαζορέλ, το τζαμί Κουτούμπια, το παλάτι, οι μεντρέσες – μουσουλμανικά σχολεία – , η νέα πόλη, οι τάφοι των Σααδινών. Σχεδόν όλα τα αξιοθέατα είναι παραμελημένα εκτός από τους κήπους του Μαζορέλ.
Η μετάβασή μας στη Φεζ, το επόμενο πρωϊ, έγινε με τραίνο μέσω Καζαμπλάνκας, και κράτησε επτά ώρες. Το εισιτήριο στην πρώτη θέση κόστισε 195 Dh, δηλαδή 19,5 Ευρώ περίπου.
Το ξενοδοχείο μας IBIS δίπλα στο σταθμό του τραίνου ήταν καλή επιλογή καθώς ήταν καθαρό, οικονομικό και σε καλή τοποθεσία. Από το ξενοδοχείο, με ταξί, πηγαίνεις στη Μεντίνα με 1,5 Ευρώ. Την πρώτη ημέρα επισκεφθήκαμε το παλάτι, τους κήπους του, την Εβραϊκή συνοικία και τη νέα πόλη, όλα με τα πόδια. Το βράδυ αποφασίσαμε ότι ήταν καλύτερα να φάμε στο ξενοδοχείο. Είχε μαροκινή κουζίνα, πολύ καλό φαγητό και οικονομικά. Την επόμενη ημέρα επισκεφθήκαμε την Μεντίνα. Ξεκινήσαμε χωρίς οδηγό και μόνο με το βιβλίο επισκεφθήκαμε όλα τα αξιοθέατα. Νομίζω ότι είναι εύκολο να το κάνεις μόνος σου για να πας όπου θέλεις και όχι να σε τραβάει ο οδηγός όπου θέλει να ψωνίσεις για να πάρει προμήθεια. Από την πύλη (Beb) Ελ Φτου ξεκινάει η Ανδαλουσιανή συνοικία. Εκεί βρίσκεται και το Ανδαλουσιανό Τζαμί. Στη συνέχεια είδαμε το Τζαμί Καραουγίν, το Τζαμί Τιχανί, μεντρέσες, όμορφες καμάρες, δρόμους, σοκάκια και το καταπληκτικό μουσείο του ξύλου. Αυτό το μουσείο είναι το πιο καλά διατηρημένο μουσείο που είδαμε στο Μαρόκο. Τα μουσεία γενικώς ήταν παραμελημένα και χωρίς σπουδαία εκθέματα, με πολύ φθηνή είσοδο, 1-2 Ευρώ. Αφησα τελευταία να σας πω για τα σουκ. Όλη η Μεντίνα έχει 10.000 δρομάκια, πολύ στενά, που έχουν μαγαζάκια και προϊόντα κατά κατηγορίες. Υπάρχουν και εδώ το σουκ των δερμάτινων ειδών, το σουκ των ρούχων, το σουκ των κοσμημάτων, των διακοσμητικών ειδών, των μπαχαρικών και των τροφίμων. Είναι μια καταπληκτική εμπειρία να περπατάς στα σουκ, να βλέπεις τα προϊόντα, να κάνεις παζάρια και να ψωνίζεις. Και εδώ βέβαια υπήρχαν κάποιοι που σε ακολουθούσαν προκειμένου να σου δώσουν πληροφορίες με αμοιβή, να σε πείσουν να ψωνίσεις από συγκεκριμένα μαγαζιά. Εμείς πήραμε πληροφορίες, όποτε χρειαστήκαμε, από αστυνομικούς, γυναίκες ή από τα μαγαζιά που ψωνίζαμε.
Ξεχωριστή εμπειρία είναι η επίσκεψη στα βυρσοδεψεία. Για να τα δεις πρέπει να περάσεις από ένα από τα καταστήματα που είναι γύρω τους. Είναι ένας εύσχημος τρόπος για να σε κάνουν να ψωνίσεις. Ανεβαίνεις στην ταράτσα του και από εκεί τα βλέπεις. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Εκεί βλέπεις μεγάλες γούρνες που έχουν όλα τα χρώματα που βάφουν τα δέρματα, εκτός από το κίτρινο του σαφράν που το βάφουν με τα χέρια. Η ποικιλία των χρωμάτων κάνει ξεχωριστή την εικόνα και σε αποζημιώνει για την “έντονη” μυρωδιά του δέρματος.
Η διαδρομή στα σουκ τελειώνει στην Beb boujloud.
Προτείνω να τελειώσεις την βόλτα, με την επίσκεψη σε δύο σημεία: Το πρώτο σημείο είναι το Cafe Clock. Είχα διαβάσει σχόλια για αυτό στο tripadvisor και είναι όπως το αναφέρουν. Βρίσκεται στην οδό TalaaKbira, τρία στενά πριν από την πύλη. Είναι ένα παραδοσιακό καφέ σε ένα παλιό σπίτι τριών ορόφων με αίθριο. Εκεί δοκιμάσαμε burger καμήλας και τάπας με μαροκινές γεύσεις. Αν είσαι τυχερός, μπορεί να πετύχεις μουσικές συναντήσεις με ερασιτέχνες μουσικούς. Είναι ένα πολιτιστικό και καλλιτεχνικό στέκι. Το δεύτερο είναι το καφενείο πριν από την πύλη. Εκεί ήπιαμε το πιο γευστικό τσάϊ στο Μαρόκο με 0,5 Ευρώ.
Η Φεζ σαν πόλη, ήταν φθηνότερη από το Μαρακές. Πολύ όμορφη πόλη με πολύ ευγενικούς κατοίκους.
Στην επιστροφή μας για την Καζαμπλάνκα, συναντήσαμε πολλούς στο τραίνο που μας βοηθούσαν με τις βαλίτσες, μας έδιναν πληροφορίες, μας ρωτούσαν για την Ελλάδα και μας εύχοντα καλά ταξίδια. Πρώτα βλέπαμε την έκπληξη στα πρόσωπά τους επειδή δύο γυναίκες ταξίδευαν χωρίς οργανωμένο ταξίδι. Εμείς ποτέ δεν αιστανθήκαμε απειλή.
Όποιος περιμένει να βρεί την Ευρώπη στο Μαρόκο θα απογοητευτεί. Θα βρει όμως έναν άλλο κόσμο, γοητευτικό, παράξενο, με τις ιδιαιτερότητές του, με τις όμορφες και τις άσχημες πλευρές του, που σε προκαλεί να τον ανακαλύψεις. Τελειώσαμε το ταξίδι γεμάτες εμπειρίες και γνώσεις. Αυτό ήταν το πρώτο ταξίδι στο Μαρόκο. Σίγουρα θα επιστρέψουμε, μείνανε πολλά πράγματα να δούμε και να μάθουμε για αυτό το λαό που υποστηρίζει ότι είναι Βερβερίνοι και όχι Άραβες
_____________________________________________________________
photo by wikipedia.org
Ο κάτοχος των πνευματικών δικαιωμάτων αυτού του έργου, το παραδίδει ως κοινό κτήμα. Αυτό ισχύει σε όλο τον κόσμο.
