GeorgiosVlachos
Member
- Μηνύματα
- 9
- Likes
- 110
- Ταξίδι-Όνειρο
- Ανταρκτική
Είναι καλοκαίρι και η σύντομη πτήση μας πάνω από την ανατολική Γροιλανδία λαμβάνει τέλος, καθώς το ελικόπτερο της Air Greenland προσγειώνεται στο μικρό ελικοδρόμιο του Αμμασαλίκ (Ammassalik).
Το Αμμασαλίκ βρίσκεται στο νότιο άκρο της ανατολικής Γροιλανδίας, «προφυλαγμένο» μέσα σε ένα πανέμορφο φιόρδ που το προστατεύει από τις παγωμένες ριπές του ανέμου. Προσεγγίζοντας το Αμμασαλίκ από ψηλά, το φιόρδ προσφέρει μια πρώτης τάξης μαγευτική εικόνα: μικρά και ομοιόμορφα χρωματισμένα σπιτάκια, κατά μήκος της ακτογραμμής, δημιουργούν την αίσθηση ότι ξεπήδησαν ξαφνικά από τα παραμύθια των ονείρων μας, έτοιμα να μας υποδεχτούν. Μεγάλο μέρος της περιοχής καλύπτεται από πάγο, ενώ στην ανοιχτή θάλασσα ταξιδεύουν αμέτρητα παγόβουνα, τα οποία αποσπώνται από τους παγετώνες, συνεχίζοντας μια μοναχική διαδρομή στον ωκεανό. Μόνο το καλοκαίρι, οι πάγοι υποχωρούν λίγο εξαιτίας της ανόδου της θερμοκρασίας.
Ο Thomas μένει χρόνια στο Αμμασαλίκ. Μας λέει ότι: «την άνοιξη συγκεντρώνονται μεγάλοι πληθυσμοί ενός είδους ψαριού που ονομάζεται «κάπλινς» [capelins ή caplins (Mallotus villosus)]. Στα Γροιλανδικά ονομάζεται Ammassat. Τα ψάρια προσεγγίζουν την ακτή, όπου ωοτοκούν και πιάνονται εύκολα για τροφή. Οι Ινουίτ υποστηρίζουν ότι το Ammassalik οφείλει το όνομά του σε αυτό το ψάρι».
Σε αντίθεση με τη δυτική ακτή της Γροιλανδίας, η βιομηχανική αλιεία δεν είναι διαδεδομένη εδώ. Κύρια απασχόληση των κατοίκων είναι το κυνήγι της φώκιας και της φάλαινας. Όλες οι παλιές παραδόσεις που συνδέονται με τη διαδικασία της σύλληψης ενός ζώου τηρούνται «ευλαβικά»: το δέρμα της πολικής αρκούδας ανήκει δικαιωματικά σε αυτόν που εντόπισε το ζώο και όχι στον κυνηγό που το σκότωσε πραγματικά! Ο τελευταίος δικαιούται (μαζί με την ομάδα του) το κρέας του ζώου.
Οι κάτοικοι της περιοχής είναι περήφανοι για το εθνικό πάρκο του Ammassalik, το οποίο καταλαμβάνει τη μεγαλύτερη έκταση από οποιοδήποτε άλλο πάρκο στον κόσμο. Δεν είναι βέβαια ένα «πάρκο» υπό την παραδοσιακή έννοια του όρου, καθώς δεν υπάρχει δυνατότητα εισόδου για το κοινό: κανένας άνθρωπος δεν ζει μέσα στα όριά του, εκτός από το προσωπικό των μετεωρολογικών σταθμών και μια περίπολο του δανικού στρατού. Καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, πραγματοποιούνται εδώ ποικίλες επιστημονικές μελέτες, μέσω διεθνών εξερευνητικών αποστολών που προσελκύονται από τα ίχνη των παραδοσιακών οικισμών, ο πολιτισμός των οποίων χάνεται στα βάθη των αιώνων. Εδώ μπορεί να συναντήσει κανείς, σαν σε επιτομή, το σύνολο της χλωρίδας και πανίδας της γροιλανδικής γης.
Η πλειοψηφία του ντόπιου πληθυσμού αποτελείται από Ινουίτ, οι οποίοι είναι οι γηγενείς κάτοικοι της Γροιλανδίας. Η ζωή τους κυλούσε πάντοτε σε άμεση εξάρτηση με το φυσικό περιβάλλον, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να γνωρίσουν μεγάλες δυσκολίες, αλλά και να αναπτύξουν έναν πολύ ιδιαίτερο πολιτισμό.
Περπατώ στον κεντρικό δρόμο του Αμμασαλίκ. Συναντώ έναν μεσήλικα, τον Άρνε. Μας περιγράφει μια δύσκολη ζωή, η οποία τον έχει αναγκάσει ως σήμερα να αλλάξει πολλές φορές δουλειά: αρχικά δούλευε ως εργάτης, ενώ σήμερα είναι κυνηγός. «Αντιμετωπίζουμε δυσκολίες στο κυνήγι, καθώς από αυτό εξαρτάται και η καθημερινή μας επιβίωση. Οι καιρικές συνθήκες έχουν αλλάξει και τα πράγματα δεν είναι όπως πριν 10-15 χρόνια. Δυσκολευόμαστε πλέον να πιάνουμε φώκιες μέσα στο φιόρδ και αναγκαζόμαστε να βγαίνουμε στην ανοιχτή θάλασσα. Το στρώμα πάγου γίνεται καθημερινά ολοένα και πιο λεπτό. Θέλει πολλή προσοχή όταν ψαρεύεις και στέκεσαι πάνω στον πάγο: πολύ συχνά μπορεί να σπάσει και να πέσεις στην παγωμένη θάλασσα…».
Σύμφωνα με την παράδοσή τους, η Imap Ukûa είναι η «Μητέρα των Πάντων», η Θεά της Θάλασσας, που κατοικεί στον βυθό του Ωκεανού. Αυτή δίνει τη ζωή στα ζώα και τους ανθρώπους. Οι παράνομες πράξεις των ανθρώπων εμφανίζο νται ως ρύποι στο τρίχωμά της. Και για να τιμωρήσει τους κακούς ανθρώπους και τις παράνομες πράξεις τους, κρύβει στο τρίχωμά της τις φώκιες (τον κύριο διατροφικό πόρο των κατοίκων της περιοχής), όπου ζουν όπως οι ψείρες…
…Απόψε ξενύχτησα, φωτογραφίζοντας το καταπληκτικό ηλιοβασίλεμα και την ανατολή της νέας ημέρας. Νωρίς το ξημέρωμα, ένα ελικόπτερο θα μεταφέρει την ομάδα μας από το Αμμασαλίκ στο Κουλουσούκ (Kulusuk), όπου κατοικούν απομονωμένοι 320 Ινουίτ. Είναι κυρίως ψαράδες και χρησιμοποιούν καγιάκ για το κυνήγι μεγάλων θαλάσσιων θηλαστικών. Τα κατασκευάζουν από δέρματα φώκιας ή άλλων ζώων και κατόπιν τα αλείφουν με λίπος για να τα αδιαβροχοποιήσουν.
Η Anna κατοικεί στο Kulusuk μια ολόκληρη ζωή: «Μένουμε εδώ με την οικογένειά μου πάνω από 30 χρόνια. Είμαστε απόλυτα συνδεδεμένοι με το θαλάσσιο περιβάλλον. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, η ζωή μας άλλαξε δραματικά: βλέπουμε τη γη να λιώνει αργά και σταθερά κάτω από τα πόδια μας. Σε πολλά παράκτια χωριά της Γροιλανδίας τα σπίτια καταρρέουν, αφού το μόνιμο στρώμα πάγου, πάνω στο οποίο ήταν χτισμένα, υποχωρεί. Παλιά μετρούσαμε τις εποχές: ήταν οκτώ, τώρα μειώθηκαν. Όσα κάναμε καθημερινά δεν έχουν πλέον εφαρμογή, αφού σταδιακά όλα αλλάζουν. Η τροφή μας (κυρίως φώκιες και φάλαινες) ψαρεύεται πλέον με ιδιαίτερη δυσκολία. Πολλά από τα είδη εξαφανίζονται. Όλοι λένε ότι οι πολικές αρκούδες αποτελούν είδος υπό εξαφάνιση, αλλά είδος υπό εξαφάνιση είναι και ο ίδιος άνθρωπος…».
Οι κάτοικοι της Γροιλανδίας είναι πλήρως εξαρτημένοι για την επιβίωσή τους από τους θαλάσσιους πόρους. Αντιλαμβάνονται ότι ο πάγος της Αρκτικής έχει φθάσει στα χαμηλότερα επίπεδα όλων των εποχών και ενδιαφέρονται άμεσα για τις περιβαλλοντικές αλλαγές που έχουν επιπτώσεις στην περιοχή τους. Διακρίνουν ότι υπάρχει ολοένα και λιγότερος πάγος κάθε νέα χρονιά, κάτι που σημαίνει ότι η παγοκάλυψη της Αρκτικής ακολουθεί μια δραματικά φθίνουσα τάση χρόνο με τον χρόνο. Σύμφωνα με μαρτυρίες ντόπιων, οι παλαιότεροι τύποι παγόβουνων έχουν ήδη εξαφανιστεί. Ευαίσθητα στις περιβαλλοντικές αλλαγές είδη, όπως οι πολικές αλεπούδες (Vulpes lagopus) και οι πολικές αρκούδες (Ursus maritimus), έχουν αρχίσει να νιώθουν τις αρνητικές επιδράσεις της μείωσης των πάγων, ενώ αλλαγές παρατηρούνται και στη ζωή των ανθρώπων που εξαρτώνται από ένα ισορροπημένο και υγιές οικοσύστημα.
Το λιώσιμο των πάγων της Αρκτικής δεν συνιστά τοπικό, αλλά παγκόσμιο περιβαλλοντικό πρόβλημα, το οποίο απαιτεί ολοκληρωμένη και συλλογική αντιμετώπιση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα υπόλοιπα κράτη του πλανήτη που έχουν συμφέροντα στην περιοχή οφείλουν άμεσα να εκτιμήσουν σοβαρά τις πρόσφατες εξελίξεις και να προχωρήσουν σε κοινές λύσεις, πριν να είναι αργά για το οικοσύστημα, τους εξαρτώμενους από αυτό κατοίκους της Γροιλανδίας αλλά και όλους εμάς...
Το Αμμασαλίκ βρίσκεται στο νότιο άκρο της ανατολικής Γροιλανδίας, «προφυλαγμένο» μέσα σε ένα πανέμορφο φιόρδ που το προστατεύει από τις παγωμένες ριπές του ανέμου. Προσεγγίζοντας το Αμμασαλίκ από ψηλά, το φιόρδ προσφέρει μια πρώτης τάξης μαγευτική εικόνα: μικρά και ομοιόμορφα χρωματισμένα σπιτάκια, κατά μήκος της ακτογραμμής, δημιουργούν την αίσθηση ότι ξεπήδησαν ξαφνικά από τα παραμύθια των ονείρων μας, έτοιμα να μας υποδεχτούν. Μεγάλο μέρος της περιοχής καλύπτεται από πάγο, ενώ στην ανοιχτή θάλασσα ταξιδεύουν αμέτρητα παγόβουνα, τα οποία αποσπώνται από τους παγετώνες, συνεχίζοντας μια μοναχική διαδρομή στον ωκεανό. Μόνο το καλοκαίρι, οι πάγοι υποχωρούν λίγο εξαιτίας της ανόδου της θερμοκρασίας.
Ο Thomas μένει χρόνια στο Αμμασαλίκ. Μας λέει ότι: «την άνοιξη συγκεντρώνονται μεγάλοι πληθυσμοί ενός είδους ψαριού που ονομάζεται «κάπλινς» [capelins ή caplins (Mallotus villosus)]. Στα Γροιλανδικά ονομάζεται Ammassat. Τα ψάρια προσεγγίζουν την ακτή, όπου ωοτοκούν και πιάνονται εύκολα για τροφή. Οι Ινουίτ υποστηρίζουν ότι το Ammassalik οφείλει το όνομά του σε αυτό το ψάρι».
Σε αντίθεση με τη δυτική ακτή της Γροιλανδίας, η βιομηχανική αλιεία δεν είναι διαδεδομένη εδώ. Κύρια απασχόληση των κατοίκων είναι το κυνήγι της φώκιας και της φάλαινας. Όλες οι παλιές παραδόσεις που συνδέονται με τη διαδικασία της σύλληψης ενός ζώου τηρούνται «ευλαβικά»: το δέρμα της πολικής αρκούδας ανήκει δικαιωματικά σε αυτόν που εντόπισε το ζώο και όχι στον κυνηγό που το σκότωσε πραγματικά! Ο τελευταίος δικαιούται (μαζί με την ομάδα του) το κρέας του ζώου.
Οι κάτοικοι της περιοχής είναι περήφανοι για το εθνικό πάρκο του Ammassalik, το οποίο καταλαμβάνει τη μεγαλύτερη έκταση από οποιοδήποτε άλλο πάρκο στον κόσμο. Δεν είναι βέβαια ένα «πάρκο» υπό την παραδοσιακή έννοια του όρου, καθώς δεν υπάρχει δυνατότητα εισόδου για το κοινό: κανένας άνθρωπος δεν ζει μέσα στα όριά του, εκτός από το προσωπικό των μετεωρολογικών σταθμών και μια περίπολο του δανικού στρατού. Καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, πραγματοποιούνται εδώ ποικίλες επιστημονικές μελέτες, μέσω διεθνών εξερευνητικών αποστολών που προσελκύονται από τα ίχνη των παραδοσιακών οικισμών, ο πολιτισμός των οποίων χάνεται στα βάθη των αιώνων. Εδώ μπορεί να συναντήσει κανείς, σαν σε επιτομή, το σύνολο της χλωρίδας και πανίδας της γροιλανδικής γης.
Η πλειοψηφία του ντόπιου πληθυσμού αποτελείται από Ινουίτ, οι οποίοι είναι οι γηγενείς κάτοικοι της Γροιλανδίας. Η ζωή τους κυλούσε πάντοτε σε άμεση εξάρτηση με το φυσικό περιβάλλον, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να γνωρίσουν μεγάλες δυσκολίες, αλλά και να αναπτύξουν έναν πολύ ιδιαίτερο πολιτισμό.
Περπατώ στον κεντρικό δρόμο του Αμμασαλίκ. Συναντώ έναν μεσήλικα, τον Άρνε. Μας περιγράφει μια δύσκολη ζωή, η οποία τον έχει αναγκάσει ως σήμερα να αλλάξει πολλές φορές δουλειά: αρχικά δούλευε ως εργάτης, ενώ σήμερα είναι κυνηγός. «Αντιμετωπίζουμε δυσκολίες στο κυνήγι, καθώς από αυτό εξαρτάται και η καθημερινή μας επιβίωση. Οι καιρικές συνθήκες έχουν αλλάξει και τα πράγματα δεν είναι όπως πριν 10-15 χρόνια. Δυσκολευόμαστε πλέον να πιάνουμε φώκιες μέσα στο φιόρδ και αναγκαζόμαστε να βγαίνουμε στην ανοιχτή θάλασσα. Το στρώμα πάγου γίνεται καθημερινά ολοένα και πιο λεπτό. Θέλει πολλή προσοχή όταν ψαρεύεις και στέκεσαι πάνω στον πάγο: πολύ συχνά μπορεί να σπάσει και να πέσεις στην παγωμένη θάλασσα…».
Σύμφωνα με την παράδοσή τους, η Imap Ukûa είναι η «Μητέρα των Πάντων», η Θεά της Θάλασσας, που κατοικεί στον βυθό του Ωκεανού. Αυτή δίνει τη ζωή στα ζώα και τους ανθρώπους. Οι παράνομες πράξεις των ανθρώπων εμφανίζο νται ως ρύποι στο τρίχωμά της. Και για να τιμωρήσει τους κακούς ανθρώπους και τις παράνομες πράξεις τους, κρύβει στο τρίχωμά της τις φώκιες (τον κύριο διατροφικό πόρο των κατοίκων της περιοχής), όπου ζουν όπως οι ψείρες…
…Απόψε ξενύχτησα, φωτογραφίζοντας το καταπληκτικό ηλιοβασίλεμα και την ανατολή της νέας ημέρας. Νωρίς το ξημέρωμα, ένα ελικόπτερο θα μεταφέρει την ομάδα μας από το Αμμασαλίκ στο Κουλουσούκ (Kulusuk), όπου κατοικούν απομονωμένοι 320 Ινουίτ. Είναι κυρίως ψαράδες και χρησιμοποιούν καγιάκ για το κυνήγι μεγάλων θαλάσσιων θηλαστικών. Τα κατασκευάζουν από δέρματα φώκιας ή άλλων ζώων και κατόπιν τα αλείφουν με λίπος για να τα αδιαβροχοποιήσουν.
Η Anna κατοικεί στο Kulusuk μια ολόκληρη ζωή: «Μένουμε εδώ με την οικογένειά μου πάνω από 30 χρόνια. Είμαστε απόλυτα συνδεδεμένοι με το θαλάσσιο περιβάλλον. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, η ζωή μας άλλαξε δραματικά: βλέπουμε τη γη να λιώνει αργά και σταθερά κάτω από τα πόδια μας. Σε πολλά παράκτια χωριά της Γροιλανδίας τα σπίτια καταρρέουν, αφού το μόνιμο στρώμα πάγου, πάνω στο οποίο ήταν χτισμένα, υποχωρεί. Παλιά μετρούσαμε τις εποχές: ήταν οκτώ, τώρα μειώθηκαν. Όσα κάναμε καθημερινά δεν έχουν πλέον εφαρμογή, αφού σταδιακά όλα αλλάζουν. Η τροφή μας (κυρίως φώκιες και φάλαινες) ψαρεύεται πλέον με ιδιαίτερη δυσκολία. Πολλά από τα είδη εξαφανίζονται. Όλοι λένε ότι οι πολικές αρκούδες αποτελούν είδος υπό εξαφάνιση, αλλά είδος υπό εξαφάνιση είναι και ο ίδιος άνθρωπος…».
Οι κάτοικοι της Γροιλανδίας είναι πλήρως εξαρτημένοι για την επιβίωσή τους από τους θαλάσσιους πόρους. Αντιλαμβάνονται ότι ο πάγος της Αρκτικής έχει φθάσει στα χαμηλότερα επίπεδα όλων των εποχών και ενδιαφέρονται άμεσα για τις περιβαλλοντικές αλλαγές που έχουν επιπτώσεις στην περιοχή τους. Διακρίνουν ότι υπάρχει ολοένα και λιγότερος πάγος κάθε νέα χρονιά, κάτι που σημαίνει ότι η παγοκάλυψη της Αρκτικής ακολουθεί μια δραματικά φθίνουσα τάση χρόνο με τον χρόνο. Σύμφωνα με μαρτυρίες ντόπιων, οι παλαιότεροι τύποι παγόβουνων έχουν ήδη εξαφανιστεί. Ευαίσθητα στις περιβαλλοντικές αλλαγές είδη, όπως οι πολικές αλεπούδες (Vulpes lagopus) και οι πολικές αρκούδες (Ursus maritimus), έχουν αρχίσει να νιώθουν τις αρνητικές επιδράσεις της μείωσης των πάγων, ενώ αλλαγές παρατηρούνται και στη ζωή των ανθρώπων που εξαρτώνται από ένα ισορροπημένο και υγιές οικοσύστημα.
Το λιώσιμο των πάγων της Αρκτικής δεν συνιστά τοπικό, αλλά παγκόσμιο περιβαλλοντικό πρόβλημα, το οποίο απαιτεί ολοκληρωμένη και συλλογική αντιμετώπιση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα υπόλοιπα κράτη του πλανήτη που έχουν συμφέροντα στην περιοχή οφείλουν άμεσα να εκτιμήσουν σοβαρά τις πρόσφατες εξελίξεις και να προχωρήσουν σε κοινές λύσεις, πριν να είναι αργά για το οικοσύστημα, τους εξαρτώμενους από αυτό κατοίκους της Γροιλανδίας αλλά και όλους εμάς...
